Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng cho vay hộ nông dân của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Huyện Nông Cống, Tỉnh Thanh Hoá

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp Hµ néi ------------------------- Bïi Sü Dòng Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n cña ng©n hµng n«ng nGhiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng Th«n huyÖn N«ng Cèng, tØnh thanh ho¸ LuËn v¨n th¹c sÜ qu¶n trÞ kinh doanh Chuyªn ngµnh: Qu¶n trÞ Kinh doanh M sè: 60 34 05 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS Lª H÷u ¶nh Hµ Néi - 2011 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. i LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào. Tôi cam ñoan rằng, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã ñược cảm ¬n và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 07 tháng 9 năm 2011. Tác giả luận văn Bùi Sỹ Dũng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện ñề tài, tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ nhiệt tình và ñóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc PGS. TS Lê Hữu Ảnh - người thầy ñã trực tiếp hướng dẫn và giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu ñề tài và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn ViÖn sau ñại học, quý thầy cô thuộc khoa Kế toán- Quản trị kinh doanh, Bộ môn Tài chính ñã giúp tôi hoàn thành quá trình học tập và thực hiện luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh ñạo Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nông Cống,Như Xuân ñã giúp ñỡ mọi mặt, tạo ñiều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập; xin cảm ơn các ñồng nghiệp chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nông Cống ñã tạo ñiều kiện thu thập số liệu, cung cấp thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu ñề tài. Xin cám ơn gia ñình, bạn bè ñã ñộng viên và giúp ñỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và thực hiện luận văn này. Hà Nội, ngày 07 tháng 9 năm 2011. Tác giả luận văn Bùi Sỹ Dũng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ðOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. vi 1. Më ®Çu.......................................................................................................... 1 1.1 Sù cÇn thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ................................................. 1 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi ............................................................. 3 1.3. C©u hái nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu .......................................... 4 1.3.1 C©u hái nghiªn cøu ............................................................................... 4 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu............................................................................... 4 2. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi .......................................................... 5 2.1 Mét sè kh¸i niÖm .................................................................................. 5 2.1.1 TÝn dông hé n«ng d©n ........................................................................... 5 2.1.2 ChÊt l−îng tÝn dông............................................................................... 5 2.1.3 Nî cã vÊn ®Ò.......................................................................................... 6 2.2 TÝn dông hé n«ng d©n ë ViÖt Nam........................................................ 7 2.2.1 Chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vÒ khuyÕn khÝch vay vèn ®èi víi hé n«ng d©n........................................................................................... 7 2.2.2 Vai trß cña vèn tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n.... 10 2.2.3 C¸c tæ chøc cung cÊp tÝn dông cho hé n«ng d©n ............................... 17 2.2.4 Ph−¬ng thøc tiÕp cËn vèn vay ®èi víi hé n«ng d©n ............................ 19 2.2.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n.... 21 2.3 ChÊt l−îng tÝn dông trong cho vay hé n«ng d©n ë ViÖt Nam ............. 28 2.3.1 Quan ®iÓm vÒ chÊt l−îng tÝn dông ...................................................... 28 2.3.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông ®èi víi hé n«ng d©n.......... 31 2.3.3 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông.................................... 33 3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ...................................... 36 3.1 §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu.............................................................. 36 3.1.1. §Æc ®iÓm c¬ b¶n huyÖn N«ng Cèng ................................................... 36 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. iv 3.1.2 §Æc ®iÓm hé n«ng d©n ........................................................................ 37 3.1.3 §Æc ®iÓm Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng .......................................................................................... 37 3.2 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ..................................................................... 38 3.2.1 Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu .............................................................. 38 3.2.2 Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra........................................................................... 39 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn ............................................................. 42 4.1 T×nh h×nh huy ®éng vèn vµ cho vay cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng.............................................. 42 4.1.1 C«ng t¸c huy ®éng vèn ....................................................................... 42 4.1.2 C«ng t¸c cho vay vµ thu nî ................................................................. 44 4.2 Thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng, tØnh Thanh Ho¸ ...................................................................................................... 48 4.2.1 Thùc tr¹ng chung ................................................................................ 48 4.2.2 Thùc tr¹ng tõ nghiªn cøu c¸c hé ®iÒu tra............................................ 50 4.3 C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé vay n«ng d©n t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng, tØnh Thanh Ho¸.................................................................................... 59 4.3.1 T¨ng c−êng c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu vÒ vèn cho hé n«ng d©n ........................................................................... 59 4.3.2 Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t quy tr×nh, kiÓm tra xö lý nî vay........................................................................... 60 4.3.3 N©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông .................................... 62 4.3.4 Th−êng xuyªn tæ chøc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng....................... 64 4.3.5 Th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ rñi ro, phßng ngõa vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro tÝn dông ............................................................................................... 65 5. KÕt LuËn .................................................................................................... 67 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 69 Phô lôc............................................................................................................ 71 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBCNV : C¸n bé c«ng nh©n viªn CBTD : C¸n bé tÝn dông CNH-H§H : C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ DNNN : Doanh nghiÖp nhµ n−íc H§QT : Héi ®ång qu¶n trÞ H§BT : Héi ®ång Bé tr−ëng NHNo&PTNT : Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n NHNN : Ng©n hµng Nhµ n−íc NHCSXH : Ng©n hµng ChÝnh s¸ch X héi NHTM : Ng©n hµng Th−¬ng m¹i NQLT : NghÞ quyÕt liªn tÞch N§-CP : NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ NPV : Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña luång tiÒn Q§ : QuyÕt ®Þnh XLRR : Xö lý rñi ro TDHo : TÝn dông hé T-H-T : TiÒn, hµng, tiÒn TG : TiÒn göi UBND : Uû ban nh©n d©n WB : Ng©n hµng ThÕ giíi FAO : Tæ chøc N«ng nghiÖp vµ L−¬ng thùc Liªn hiÖp quèc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. vi DANH MỤC CÁC BẢNG Trang B¶ng 3.1: Sè l−îng mÉu ®iÒu tra t¹i c¸c ®iÓm nghiªn cøu .......................... 40 B¶ng 4.1: KÕt qu¶ huy ®éng vèn n¨m 2008 - 2010 theo lo¹i tiÒn göi ........ 42 B¶ng 4.2: KÕt qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn n¨m 2008-2010 theo thêi h¹n göi tiÒn.................................................................................. 43 B¶ng 4.3: T×nh h×nh cho vay vµ thu nî cña NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng .................................................................................. 45 B¶ng 4.4: C¬ cÊu d− nî ®−îc ph©n theo lo¹i cho vay t¹i NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ....................................................................... 46 B¶ng 4.5: C¬ cÊu d− nî ®−îc ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ ...................... 47 B¶ng 4.6: C¬ cÊu d− nî cho vay hé n«ng d©n cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n t¹i NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng.......................................... 47 B¶ng 4.7: ChÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ....................................................................... 49 B¶ng 4.8: T×nh h×nh chÊt l−îng tÝn dông t¹i chi nh¸nh n¨m 2010.............. 51 B¶ng 4.9: Tæng hîp ®iÒu tra t×nh h×nh vay vèn, sö dông vèn vay............... 53 B¶ng 4.10: ChÊt l−îng tÝn dông cña c¸c x ®iÒu tra n¨m 2010..................... 55 B¶ng 4.11: KÕt qu¶ ®iÒu tra nî cã vÊn ®Ò t¹i ®Þa bµn nghiªn cøu................. 57 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 1 1. më ®Çu 1.1 Sù cÇn thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng, trong thêi kú héi nhËp, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn toµn diÖn ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. §Ó cñng cè vµ n©ng cao vÞ thÕ cña m×nh, ®ßi hái tËp thÓ lnh ®¹o ng©n hµng vµ ng−êi c¸n bé ng©n hµng, ph¶i kh«ng ngõng häc tËp n¾m v÷ng chuyªn m«n nghiÖp vô, am hiÓu c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, x héi trong n−íc vµ thÕ giíi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô. Tõ mét n−íc n«ng nghiÖp víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i h×nh kinh tÕ kh¸c, lóc nµy kinh tÕ hé míi kh¼ng ®Þnh ®−îc m×nh. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ® mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ to lín cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng. Mét thµnh tùu ph¶i kÓ ®Õn lµ n−íc ta tõ mét n−íc ph¶i nhËp khÈu l−¬ng thùc, giê ®©y ViÖt Nam ® trë thµnh mét trong ba n−íc cã s¶n l−îng g¹o xuÊt khÈu lín nhÊt thÕ giíi. Trong t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay kinh tÕ hé chñ yÕu cung cÊp c¸c s¶n phÈm tiªu dïng cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµ yªu cÇu cÇn thiÕt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ tr−íc m¾t vµ trong t−¬ng lai. Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi cña kinh tÕ ®Êt n−íc, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ® cã nh÷ng ®æi míi kh«ng chØ vÒ c¬ cÊu tæ chøc chuyÓn tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp mµ cßn ®æi míi c¶ vÒ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng vµ chÊt l−îng ho¹t ®éng. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµ sù trî gióp vÒ vèn cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i [4]. Víi t− c¸ch lµ ng−êi b¹n ®ång hµnh cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (NHNo&PTNT) ViÖt Nam cã chøc n¨ng, nhiÖm vô c¬ b¶n vµ l©u dµi lµ phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n. Víi nhiÖm vô chñ yÕu cho vay ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, NHNo&PTNT Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 2 ® h−íng dÉn cô thÓ b»ng c¸c v¨n b¶n: Quy ®Þnh 499A/ NHNo –1993 vÒ nghiÖp vô cho hé s¶n xuÊt vay vèn ®Ó ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng− nghiÖp; QuyÕt ®Þnh 180/Q§- H§QT 1998 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng; QuyÕt ®Þnh 67/Q§-CP-1999 mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông Ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn N«ng nghiÖp N«ng th«n; NghÞ quyÕt liªn tÞch 2308/NQLT/1999 gi÷a Trung −¬ng Héi N«ng d©n ViÖt Nam vµ NHNo&PTNT ViÖt Nam vÒ viÖc thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông Ng©n hµng phôc vô N«ng nghiÖp N«ng th«n; QuyÕt ®Þnh 06/Q§-H§QT 2001; QuyÕt ®Þnh 666/Q§-H§QT-TDHo 2010 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng vµ gÇn ®©y ChÝnh phñ ® ban hµnh NghÞ ®Þnh 41/2010/N§-CP vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Thùc tÕ qua h¬n 20 n¨m kÓ tõ ngµy thµnh lËp cho ®Õn nay. Kh¸ch hµng vay vµ tæng d− nî cña hé s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vÉn lu«n chiÕm tû träng qu¸ nöa cña NHNo&PTNT ViÖt Nam[6]. Trong nh÷ng n¨m qua NHNo&PTNT ViÖt Nam víi c¸c chi nh¸nh cña m×nh ® vµ ®ang lµ kªnh chuyÓn t¶i vèn chñ yÕu ®Õn hé n«ng d©n gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm gióp ng−êi d©n lµm giµu chÝnh ®¸ng b»ng søc lao ®éng cña m×nh. Tuy nhiªn c«ng t¸c cho vay hé n«ng d©n cã tÝnh chÊt phøc t¹p nh− mãn vay nhá lÎ, chi phÝ nghiÖp vô cao, ®Þa bµn ho¹t ®éng réng, chÕ ®é tÝn dông ban hµnh cßn ch−a ®ång bé ch−a ¨n khíp víi c¸c chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp – n«ng th«n, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cßn r−êm rµ, chång chÐo, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lu«n ®èi mÆt víi thiªn tai, h¹n h¸n, c¬ chÕ b¶o hiÓm cho c©y trång vËt nu«i ch−a cã, tr×nh ®é tiÕp thu c¸i míi, tæ chøc s¶n xuÊt cña n«ng d©n cßn nhiÒu h¹n chÕ… nªn viÖc cho vay hé n«ng d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh v× c¸c lý do ®ã nªn hiÖn nay nhiÒu chi nh¸nh NHNo&PTNT gÆp khã kh¨n trong ho¹t ®éng tÝn dông cña lÜnh vùc nµy. §iÒu ®ã ®ßi hái mäi c¬ chÕ, quy ®Þnh, thÓ lÖ chÕ ®é cho vay hé s¶n xuÊt cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ vµ phï hîp thùc tiÔn, ®¶m b¶o ®¬n gi¶n gän nhÑ xong ph¶i an toµn vèn, dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn xong ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý. C¸n bé ng©n hµng ®Æc biÖt lµ c¸n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 3 bé tÝn dông cÇn ph¶i ®−îc trang bÞ kiÕn thøc ®Çy ®ñ, th«ng th¹o c¸c nghiÖp vô cô thÓ trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, gi¶i ng©n, kiÓm tra, xö lý thu håi nî… ngoµi ra c¸n bé Ng©n hµng ph¶i am hiÓu t×nh h×nh x héi, cã tr×nh ®é nghiÖp vô, chuyªn m«n giái, t©m huyÕt víi nghÒ, c¸n bé tÝn dông ph¶i hiÓu, thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ ®óng quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 666/Q§-H§QT-TDHo ngµy 15/6/2010 cña Chñ tÞch H§QT- NHNo&PTNT ViÖt Nam. §ång thêi cã sù ®ång tr¸ch nhiÖm, cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, c¸c ngµnh ®oµn thÓ míi cã thÓ ®¶m b¶o cho kho¶n vay cã hiÖu qu¶, an toµn vèn vµ n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. N«ng Cèng lµ mét huyÖn ë phÝa t©y nam cña tØnh Thanh Ho¸, phÇn lín d©n c− sèng chñ yÕu b»ng nghÒ n«ng, ngoµi ra còng cã mét sè nghÒ phô kh¸c mang l¹i thu nhËp. Theo ®Þnh h−íng, NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ® b¸m s¸t nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng bé huyÖn, chñ ®éng ®Çu t− vèn, gãp phÇn triÓn khai thµnh c«ng c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i ®Þa ph−¬ng. Tõ nh÷ng nguån vèn huy ®éng ®−îc NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ® ®¸p øng kÞp thêi ®Çy ®ñ nhu cÇu vèn cho c¸c hé n«ng d©n s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng n«ng d©n trong khu vùc ®−îc c¶i thiÖn. NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò cho vay hé n«ng d©n, t«i chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n cña ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng tØnh Thanh Ho¸" víi mong muèn gãp mét phÇn nhá bÐ vµo c«ng t¸c tÝn dông hé n«ng d©n cña NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng. 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi Môc tiªu chung §¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n. Môc tiªu cô thÓ - Gãp phÇn hÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ tÝn dông cho vay Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 4 hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n. - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c cho vay hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i huyÖn N«ng Cèng. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i NHNo & PTNT huyÖn N«ng Cèng. 1.3. C©u hái nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1 C©u hái nghiªn cøu ThÕ nµo lµ tÝn dông hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n lµ g×? Cho vay hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n cã g× kh¸c víi c¸c ®èi t−îng cho vay kh¸c? ChÊt l−îng tÝn dông ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña hé n«ng d©n vµ ng©n hµng n¬i cho vay? Nh÷ng yÕu tè nµo ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n? Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n? 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu Ph¹m vi kh«ng gian: huyÖn N«ng Cèng lµ ®Þa ®iÓm thùc hiÖn ®Ò tµi víi 3 ®iÓm nghiªn cøu lµ x Th¨ng long, x C«ng ChÝnh, x V¹n Th¾ng. Ph¹m vi thêi gian: nghiªn cøu chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n trong 3 n¨m tõ n¨m 2008, 2009 vµ n¨m 2010. Sè liÖu ®iÒu tra tËp trung n¨m 2010. Ph¹m vi néi dung: chÊt l−îng tÝn dông trong n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Æc biÖt chó träng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay ®èi víi hé n«ng d©n. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 5 2. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 2.1 Mét sè kh¸i niÖm 2.1.1 TÝn dông hé n«ng d©n TÝn dông lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸. B¶n chÊt cña tÝn dông lµ sù chuyÓn nh−îng t¹m thêi quyÒn sö dông vèn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, cã hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ vèn vµ li[9]. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã nhiÒu lo¹i h×nh tÝn dông nh− tÝn dông th−¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ n−íc. TÝn dông ng©n hµng lµ sù tin t−ëng lÉn nhau trong quan hÖ ®i vay vµ cho vay gi÷a c¸c NH víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x héi, ®−îc thùc hiÖn d−íi h×nh thøc chñ yÕu b»ng tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ cã li. Víi ®Æc ®iÓm tÝn dông b»ng tiÒn, vèn tÝn dông ng©n hµng cã kh¶ n¨ng ®Çu t− vµo bÊt cø lÜnh vùc nµo cña s¶n xuÊt l−u th«ng hµng ho¸. V× vËy, tÝn dông ng©n hµng ngµy cµng trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông quan träng trong c¸c h×nh thøc tÝn dông hiÖn cã. Hé n«ng d©n lµ mét bé phËn cña hé gia ®×nh, hé gia ®×nh lµ nh÷ng hé mµ c¸c thµnh viªn cã tµi s¶n chung ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ chung trong quan hÖ sö dông ®Êt, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh. TÝn dông hé n«ng d©n lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã NHNo&PTNT giao cho kh¸ch hµng lµ hé n«ng d©n sö dông mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn li. 2.1.2 ChÊt l−îng tÝn dông ChÊt l−îng tÝn dông lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro trong b¶ng tæng hîp cho vay cña mét tæ chøc tÝn dông. §Ó ph¶n ¸nh chÊt l−îng tÝn dông, cã rÊt nhiÒu chØ tiªu nh−ng nãi chung ng−êi ta th−êng quan t©m: tû lÖ nî xÊu Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 6 trªn tæng d− nî, tû lÖ vµ c¬ cÊu tµi s¶n ®¶m b¶o. Ngoµi ra ®Ó ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh vÒ chÊt l−îng tÝn dông, ng−êi ta cßn quan t©m ®Õn c¬ cÊu d− nî c¸c kho¶n vay ng¾n - dµi h¹n trong t−¬ng quan c¬ cÊu nguån vèn cña tæ chøc tÝn dông, d− nî cho vay c¸c lÜnh vùc rñi ro cao t¹i thêi ®iÓm ®ã. ChÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n ®−îc hiÓu lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro trong cho vay hé n«ng d©n cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. ë ViÖt Nam, chÊt l−îng tÝn dông ®−îc Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam c¨n cø vµo: - Nî cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n/Tæng d− nî - Nî vay dµi h¹n/ Tæng nguån vèn - Nî xÊu/Tæng d− nî - Nî khã ®ßi/Tæng nî qu¸ h¹n - Nî khã ®ßi rßng (= nî khã ®ßi - dù phßng rñi ro ch−a sö dông) nhá h¬n hoÆc b»ng 0[1]. Nh− vËy chÊt l−îng tÝn dông ®èi víi cho vay nãi chung, cho vay hé n«ng d©n nãi riªng ®−îc coi lµ tèt khi c¸c mãn vay ®−îc sö dông vµo ®óng môc ®Ých vay vèn, dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, mãn vay cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, c¬ cÊu nî vay phï hîp víi c¬ cÊu nguån vèn vµ kho¶n vay ®−îc trÝch lËp dù phßng rñi ro ®Çy ®ñ. 2.1.3 Nî cã vÊn ®Ò Nî cã vÊn ®Ò lµ nh÷ng kho¶n nî vay ® qu¸ h¹n thanh to¸n, thanh to¸n kh«ng ®óng kú h¹n (nî qu¸ h¹n th«ng th−êng, nî khã ®ßi, nî chê xö lý, nî khoanh, nî tån ®äng) vµ c¶ nh÷ng kho¶n vay trong h¹n nh−ng cã nh÷ng dÊu hiÖu kh«ng an toµn cã thÓ dÉn tíi rñi ro. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 7 2.2 TÝn dông hé n«ng d©n ë ViÖt Nam 2.2.1 Chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vÒ khuyÕn khÝch vay vèn ®èi víi hé n«ng d©n ChØ thÞ 202/ CT- H§BT ban hµnh ngµy 28/6/1991 quy ®Þnh râ: viÖc cho vay cña ng©n hµng ®Ó ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng−, diªm nghiÖp cÇn chuyÓn sang cho vay trùc tiÕp ®Õn hé s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé s¶n xuÊt thuéc c¸c ngµnh nµy thùc sù trë thµnh mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ. NghÞ ®Þnh 14/ N§- CP ban hµnh ngµy 02/3/1993 vÒ viÖc cho hé s¶n xuÊt vay vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n ® ®−a ra mét c¸ch cô thÓ kh¸i niÖm hé s¶n xuÊt bao gåm: hé gia ®×nh, doanh nghiÖp, hîp t¸c x, tËp ®oµn s¶n xuÊt. Qua ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý cña hé n«ng d©n ®−îc kh¼ng ®Þnh râ lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ. §ång thêi NghÞ ®Þnh 14/N§- CP còng khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tÝn dông cho vay trùc tiÕp ®Õn hé s¶n xuÊt ë n«ng th«n trªn c¬ së ®a d¹ng ®èi t−îng vay vµ thêi h¹n vay. C¨n cø vµo néi dung ® ®−îc quy ®Þnh trong ChØ thÞ 202/H§BT vµ N§/14 CP cho thÊy môc tiªu cô thÓ cña chÝnh s¸ch ®Ò ra lµ ®Èy m¹nh viÖc cho vay trùc tiÕp tíi c¸c hé s¶n xuÊt, ®ång thêi n©ng cao tÝnh tù chñ cña c¸c hé s¶n xuÊt. C¸c hé s¶n xuÊt cã nhiÒu c¬ héi tiÕp cËn vèn. Tuy nhiªn, sù phøc t¹p cña thñ tôc vay vèn trong giao dÞch sÏ lµ trë ng¹i lín khi tr×nh ®é cña ng−êi n«ng d©n cßn h¹n chÕ. QuyÕt ®Þnh 67/1999/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 30/3/1999 vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n bao gåm c¸c néi dung: - Nguån vèn huy ®éng gåm: Vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng, vèn ng©n s¸ch nhµ n−íc, vèn vay cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ. - C¸c ng©n hµng ph¶i c©n ®èi ®ñ nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n víi ba lo¹i: tÝn dông th«ng th−êng, tÝn dông −u ®i vµ tÝn dông chÝnh s¸ch. - §æi míi c¬ chÕ tÝn dông theo h−íng níi láng viÖc ®¶m b¶o tiÒn vay. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 8 Hé gia ®×nh ®−îc vay ®Õn 10 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n. C¸c hîp t¸c x vµ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc dïng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®Ó thÕ chÊp. - Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch xö lý nî ®èi víi ng−êi vay vµ ng©n hµng khi gÆp rñi ro do c¸c nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng. - X¸c ®Þnh NHNo&PTNT gi÷ vÞ trÝ chñ lùc, khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i kh¸c cung øng vèn tÝn dông phôc vô n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. QuyÕt ®Þnh 103/ 2000/ Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ký ngµy 28/ 5/ 2000 cho phÐp c¸c hé n«ng d©n nu«i trång thuû s¶n ®−îc vay ®Õn 50 triÖu ®ång mµ kh«ng cÇn ph¶i thÕ chÊp. C¸c hé nghÌo ®−îc vay tÝn chÊp th«ng qua c¸c tæ chøc héi. NghÞ quyÕt 11/2000/ NQ-CP ban hµnh ngµy 31/7/2000 cho phÐp c¸c hé gia ®×nh, trang tr¹i ®−îc vay ®Õn 20 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thÕ chÊp[15]. Th«ng t− 10/2000/ TT-NHNN ban hµnh ngµy 31/8/2000 cña Thèng ®èc NHNN cho phÐp vay kh«ng b¶o ®¶m ®èi víi c¸c kho¶n vay nhá. C¸c néi dung cña Th«ng t− quy ®Þnh ®èi víi hé n«ng d©n, chñ trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n mang tÝnh s¶n xuÊt hµng ho¸, cã ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt hiÖu qu¶, cã kh¶ n¨ng tr¶ nî vay th× tæ chøc tÝn dông xem xÐt cho vay ®Õn 20 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n, chØ nép b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, hoÆc giÊy x¸c nhËn cña UBND x, ph−êng, thÞ trÊn vÒ diÖn tÝch ®Êt ®ang sö dông kh«ng cã tranh chÊp kÌm theo giÊy ®Ò nghÞ vay vèn. QuyÕt ®Þnh 546/2002/Q§-NHNN ban hµnh ngµy 30/5/2002 cña Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ li suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th−¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. Víi c¬ chÕ li suÊt nh− vËy th× li suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam ®−îc c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh trªn c¬ së cung – cÇu vèn tÝn dông trªn thÞ tr−êng vµ møc ®é tÝn nhiÖm víi kh¸ch hµng. Víi c¬ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 9 chÕ tù do ho¸ nh− vËy tr−íc hÕt sÏ t¹o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông, n©ng cao kh¶ n¨ng tù chñ, ®éc lËp tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc nµy. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng lµ ng−êi ®i vay cã quyÒn lùa chän c¸c tæ chøc tÝn dông nµo cho vay víi møc li suÊt thÊp nhÊt, ®iÒu kiÖn, thñ tôc vay thuËn lîi nhÊt. NghÞ ®Þnh 78/2002/N§-CP ban hµnh ngµy 04/10/2002 cña ChÝnh phñ vÒ tÝn dông ®èi víi ng−êi nghÌo vµ c¸c ®èi t−îng chÝnh s¸ch kh¸c ®−îc vay vèn kh«ng ph¶i thÕ chÊp vµ ®−îc miÔn lÖ phÝ lµm thñ tôc cho vay vèn víi nguån vay chÝnh thøc th«ng qua NHCSXH. Hé nghÌo ph¶i cã ®Þa chØ c− tró hîp ph¸p, cã trong danh s¸ch c¸c hé nghÌo ®−îc UBND x quyÕt ®Þnh theo chuÈn møc nghÌo cña Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X héi, ®−îc tæ tiÕt kiÖm vµ vay vèn b×nh xÐt, lËp thµnh danh s¸ch cã x¸c nhËn cña UBND x. Li suÊt cho vay −u ®i do Thñ t−íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh cho tõng thêi kú theo ®Ò nghÞ cña Héi ®ång qu¶n trÞ NHCSXH. NghÞ ®Þnh 41/2010/N§-CP ban hµnh ngµy 12/4/2010 cña ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. NghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh chÝnh s¸ch tÝn dông phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ n©ng cao ®êi sèng cña n«ng d©n vµ c− d©n sèng ë n«ng th«n. C¸c ®èi t−îng kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n, hé gia ®×nh, hé s¶n xuÊt kinh doanh ë n«ng th«n, chñ trang tr¹i, hîp t¸c x tæ chøc tÝn dông ®−îc xem xÐt cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n theo c¸c møc: - Tèi ®a ®Õn 50 triÖu ®ång ®èi víi ®èi t−îng lµ c¸c c¸ nh©n, hé s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng−, diªm nghiÖp; - Tèi ®a ®Õn 200 triÖu ®ång ®èi víi c¸c hé kinh doanh, s¶n xuÊt ngµnh nghÒ hoÆc lµm dÞch vô phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n; - Tèi ®a ®Õn 500 triÖu ®ång ®èi víi ®èi t−îng lµ hîp t¸c x, chñ trang tr¹i; C¸c chÝnh s¸ch tÝn dông ®−îc ban hµnh cã liªn quan ®Õn hé n«ng d©n ® thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi ®èi t−îng trùc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 10 tiÕp cña chÝnh s¸ch lµ hé n«ng d©n. Cô thÓ lµ, kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh cña hé ®−îc n©ng cao, c¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay dÇn ®−îc níi láng, møc vèn vay cho hé n«ng d©n ® ®−îc c¶i thiÖn n©ng cao dÇn, c¬ chÕ li suÊt tho¶ thuËn ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù do ho¸ li suÊt, c¸c hé chÝnh s¸ch, hé nghÌo ®−îc vay vèn víi li suÊt −u ®i ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 2.2.2 Vai trß cña vèn tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n §Ó cã vèn s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c hé n«ng d©n ®Òu coi tÝn dông nh− mét nguån tµi trî quan träng. TÝn dông lµ mét nguån tµi trî quan träng vµ lµ mét c«ng cô cã thÓ ®em ®Õn c¬ héi kinh doanh tèt h¬n ®èi víi nh÷ng hé n«ng d©n biÕt sö dông hîp lý nguån vèn, ng−îc l¹i, tÝn dông cã thÓ trë thµnh g¸nh nÆng, lµ con nî l©u dµi cña hé n«ng d©n nÕu sö dông vèn vay mét c¸ch kh«ng hîp lý. Vai trß cña tÝn dông ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ th«ng qua viÖc tæ chøc vµ ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng tÝn dông mét c¸ch ®óng ®¾n, phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. TÝn dông víi vai trß ®ßn bÈy kinh tÕ, tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Çu t− vèn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, còng nh− gãp phÇn t¸i c¬ cÊu vµ ph©n phèi l¹i c¸c nguån tµi chÝnh trong n«ng nghiÖp nãi riªng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung. ChÝnh s¸ch tÝn dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng vµ lµ c«ng cô quan träng ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Víi chøc n¨ng cña mét tæ chøc tÝn dông, th«ng qua chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c hoµn tr¶, c¸c nguån vèn b»ng tiÒn vµ hiÖn vËt ®−îc ®−a vµo lu©n chuyÓn vµ khai th¸c sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶, hîp lý trong s¶n xuÊt. C¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ ®−îc ®−a vµo vËn ®éng vµ di chuyÓn ®Õn nh÷ng n¬i mµ ë ®ã chóng ®−îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n ®Ó t¨ng nhanh s¶n xuÊt. NÕu thiÕu sù tham gia cña tÝn dông vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ, th× nh÷ng kh¶ n¨ng trªn ®©y khã trë thµnh hiÖn thùc. Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ph¶i lµ sù “tËp trung hãa” s¶n xuÊt. ë ®©y tËp trung hãa s¶n xuÊt cã thÓ ®−îc hiÓu Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 11 lµ sù ®ång nghÜa víi sù tËp trung hãa c¸c nguån lùc ®Çu t− cho s¶n xuÊt, mµ trong ®ã nguån vèn tÝn dông cã vai trß quan träng, kh«ng thÓ thiÕu khi mµ c¸c nguån vèn tù cã vµ c¸c nguån lùc tµi chÝnh tµi trî tõ ChÝnh phñ cßn h¹n chÕ. TËp trung hãa s¶n xuÊt còng cã nghÜa lµ cÇn ph¶i x©y dùng mét c¬ së h¹ tÇng cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, víi quy m« hiÖn ®¹i phôc vô cho s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng nghiÖp theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa lín, tiÕp cËn thÞ tr−êng. Muèn vËy ph¶i cã mét nguån vèn ®Çu t− ban ®Çu ®ñ ®Ó quy ho¹ch vµ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng ®ã. CNH-H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng cã nghÜa ph¶i ®Çu t− mét hÖ thèng c«ng cô lao ®éng tËp trung h¬n, cã c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i trong ch¨n nu«i, trång trät vµ chÕ biÕn s¶n phÈm ®Ó ®¹t ®−îc n¨ng suÊt cao h¬n, gi¸ thµnh thÊp h¬n vµ chÊt l−îng tèt h¬n. §iÒu ®ã kh«ng thÓ kh«ng cÇn mét l−îng vèn ®ñ lín cho c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh trång trät vµ ch¨n nu«i, s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më cöa, sù c¹nh tranh thÞ tr−êng quèc tÕ gay g¾t, viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu trong lÜnh vùc n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû h¶i s¶n ngµy cµng ph¶i ®¹t ®−îc yªu cÇu s¶n phÈm chÊt l−îng cao, gi¸ thµnh h¹. §iÒu ®ã ® vµ ®ang ®ßi hái c¸c ngµnh nu«i trång, ®¸nh b¾t, s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu ph¶i thùc sù ®−îc ®Çu t− chiÒu._. s©u trªn ph−¬ng diÖn kü thuËt, c«ng nghÖ cho c¶ mét quy tr×nh kÓ tõ kh©u nu«i trång ®Õn kh©u chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu, ®ång thêi ph¶i ®−îc ®Çu t− cho ph¸t triÓn më réng quy m« theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa lín, cã tÝnh thÞ tr−êng ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh. Nh− vËy râ rµng lµ, ®Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu nµy, tÝn dông ng©n hµng sÏ lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n gi¶i quyÕt cho nh÷ng nhu cÇu vèn ®ã. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn cña n−íc ta n¨ng lùc vèn tù cã cña doanh nghiÖp vµ hé gia ®×nh nãi chung trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n cßn qu¸ nhá bÐ, tÝnh chÊt ph©n t¸n nhá, nhá lÎ trong quy m« s¶n xuÊt. ThÞ tr−êng vèn ®Çu t− trung dµi h¹n theo h×nh thøc tÝch tô vµ tËp trung ch−a ®¸ng lµ bao. ChÝnh v× vËy, vèn tÝn dông ng©n hµng vÉn ®−îc xem nh− nguån vèn chñ ®¹o nhÊt ®Ó cung øng cho nh÷ng nhu cÇu ®Çu t− vµ ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc thï cña s¶n phÈm, còng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 12 nh− tÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ x héi trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n, cã thÓ nãi r»ng, tÝn dông ng©n hµng lµ h×nh thøc tµi trî, ®Çu t− vèn phï hîp vµ hiÖu qu¶ nhÊt. §Çu t− vèn cho n«ng nghiÖp n«ng th«n cã thÓ b»ng nhiÒu nguån: vèn cña ng©n s¸ch Nhµ n−íc, vèn cña NHTM, vèn cña Ng©n hµng chÝnh s¸ch, vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc, tµi trî nh©n ®¹o,... th«ng qua c¸c h×nh thøc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, tiÒn tÖ hoÆc hiÖn vËt, tµi s¶n hoÆc lao ®éng. NÕu so s¸nh chung, trong c¸c nguån vèn vµ h×nh thøc tµi trî, tÝn dông ng©n hµng lµ ph−¬ng thøc ®Çu t− tèi −u hãa vÒ lîi Ých x héi còng nh− lîi Ých riªng cã cña c¸c bªn tham gia trong quan hÖ tÝn dông. S¶n xuÊt vµ kinh doanh trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n th−êng cã quy m« nhá, lÎ, tÝnh thêi vô vµ chÞu nhiÒu t¸c ®éng kh¸ch quan cña c¸c ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng. Nguån lùc ban ®Çu cho ®Çu t− s¶n xuÊt phô thuéc nhiÒu vµo sù hç trî c¸c nguån lùc bªn ngoµi, mµ vèn tù cã ban ®Çu cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, hay c¸c hé gia ®×nh kh«ng lín, møc ®é tÝch tô vµ tËp trung hãa trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l¹i kh«ng cao, s¶n xuÊt kinh doanh chÞu nhiÒu rñi ro bëi thiªn tai. ChÝnh v× vËy, nguån vèn nhµn rçi nhá lÎ còng nh− nhu cÇu vèn bæ sung cho tõng hé s¶n xuÊt, tõng ngµnh nghÒ trång trät ch¨n nu«i víi ph−¬ng thøc tÝn dông ng©n hµng sÏ gi¶i quyÕt mét c¸ch kÞp thêi nhÊt, phï hîp nhÊt. MÆt kh¸c, trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n, do quy m« s¶n xuÊt, do tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é vÒ qu¶n lý kinh doanh, tr×nh ®é vÒ khoa häc kü thuËt, do tÝnh chÊt quan hÖ s¶n xuÊt c¸ nh©n vµ tËp thÓ, do kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng hãa, do tËp tôc vµ thãi quen... th× ph−¬ng thøc tÝn dông, cã vay – cã tr¶, sÏ lµ sù thÝch hîp vµ hiÖu qu¶ nhÊt xÐt vÒ lîi Ých kinh tÕ vµ x héi. TÝn dông cã vai trß ®ßn bÈy buéc c¸c hé gia ®×nh ph¶i tÝnh to¸n hiÖu qu¶ khi vay vèn ®Ó ®¶m b¶o tr¶ nî ®ñ gèc vµ li. TÝn dông lµ ph−¬ng thøc cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o nguån vèn, tËp trung nguån vèn, c¬ ®éng trong viÖc ph©n t¸n rñi ro, gi¶i quyÕt linh ho¹t nhu cÇu vèn lªn xuèng phï hîp víi tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 13 n«ng nghiÖp, n«ng th«n. XÐt mét c¸ch cô thÓ h¬n, vai trß cña tÝn dông thÓ hiÖn tr−íc hÕt th«ng qua sù tµi trî (cho vay) ®èi víi c¸c hé gia ®×nh, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh trong n«ng nghiÖp vµ liªn quan víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nhê cã “tÝn dông”, c¸c hé n«ng d©n cã ®ñ vèn trang tr¶i cho c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, kh¾c phôc khã kh¨n vÒ thiªn tai, thËm chÝ c¶ khi thÊt b¸t. MÆt kh¸c, tÝn dông còng buéc c¸c hé n«ng d©n ph¶i tÝnh to¸n hiÖu qu¶ ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh, ®−a vèn vay vµo nh÷ng ho¹t ®éng sinh lêi. Nh÷ng mÆt t¸c ®éng nµy h×nh thµnh trªn c¬ së b¶n chÊt cña quan hÖ tÝn dông. Khi Ng©n hµng cho vay, bao giê còng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi tiÒn cho vay cña ng©n hµng. NÕu ng−êi vay kh«ng thùc hiÖn ®−îc nghÜa vô tr¶ nî theo nh÷ng ®iÒu kiÖn ® cam kÕt, ng©n hµng “cã quyÒn” thu håi nh÷ng tµi s¶n thuéc së h÷u cña ng−êi vay ®Ó bï ®¾p phÇn vèn cho vay bÞ mÊt. MÆt kh¸c qu¸ tr×nh sö dông vèn vay sÏ h×nh thµnh nh÷ng hé n«ng d©n s¶n xuÊt giái cã kinh nghiÖm, hä më réng s¶n xuÊt b»ng tÝch tô ®Êt ®ai tõ nh÷ng hé lµm ¨n kÐm hoÆc v× nhiÒu lý do kh¸c sÏ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt. §©y lµ t¸c ®éng tÝch cùc v« cïng to lín cña tÝn dông trong t¸i c¬ cÊu quyÒn sö dông ruéng ®Êt, qua ®ã ruéng ®Êt ®−îc tËp trung h¬n vµo nh÷ng ng−êi qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ – tiÒn ®Ò cña tËp trung hãa s¶n xuÊt – vµ còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc hiÖn ®¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. B»ng viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu ®Çu t−, c¬ cÊu nguån vèn, c¬ cÊu thêi h¹n cña tÝn dông sÏ trùc tiÕp t¸c ®éng vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña s¶n xuÊt, c¬ cÊu ngµnh nghÒ nãi riªng vµ c¬ cÊu kinh tÕ nãi chung. C¬ cÊu s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp th−êng ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch tù nhiªn, trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn cã mµ thiªn nhiªn “ban tÆng”. VÝ dô, nh÷ng vïng ®Êt tròng, mÇu mì cã thÓ trång lóa, trång mµu... vïng cao nguyªn, ®ång cá cã thÓ ph¸t triÓn ch¨n nu«i... Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn s½n cã, khai th¸c mi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 14 nh÷ng ®iÒu kiÖn s½n cã, nh÷ng thµnh qu¶ thu ®−îc sÏ ngµy cµng gi¶m, kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng sÏ bÞ giíi h¹n. Thªm vµo ®ã, ®«i khi nh÷ng ®æi thay trong thiªn nhiªn còng kh«ng cho phÐp con ng−êi gi÷ mi mét h−íng s¶n xuÊt. Bëi vËy ng−êi n«ng d©n lu«n t×m c¸ch ®iÒu chØnh, ®æi míi c¬ cÊu s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt hiÖn t¹i, chuyÓn sang c¬ cÊu s¶n xuÊt míi, ng−êi s¶n xuÊt cÇn cã nguån tµi chÝnh lín. Ng©n hµng víi nguån vèn vµ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ cho mçi quyÕt ®Þnh cña m×nh, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt trªn c¸c h−íng: Ng©n hµng cho vay ®Ó c¶i t¹o ®ång ruéng; thay ®æi c¬ cÊu gièng c©y trång, vËt nu«i... Ng©n hµng cã thÓ tµi trî cho sù chuyÓn ®æi hoµn toµn theo h−íng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. TÝn dông lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó thùc hiÖn viÖc ®Çu t− phï hîp víi b−íc ®i vÒ quy ho¹ch chung còng nh− quy ho¹ch riªng cña tõng vïng. ChÝnh s¸ch tÝn dông cña Nhµ n−íc ®èi víi qu¸ tr×nh ®Çu t− cho CNH-H§H nh»m lùa chän nh÷ng ngµnh nghÒ, thµnh phÇn kinh tÕ, vïng cÇn ®−îc −u tiªn, ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®¶m b¶o sù t¨ng tr−ëng v÷ng ch¾c, nh»m sö dông c¸c nguån lùc khan hiÕm mét c¸ch tËp trung, khai th¸c tiÒm n¨ng tõng vïng. §iÒu ®ã ®−îc thÓ hiÖn: - ¦u tiªn ®Çu t− s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã nhu cÇu tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng tiªu thô æn ®Þnh trªn thÞ tr−êng vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. - §Çu t− vµo c¸c ngµnh nghÒ, gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng d«i d− t¹i n«ng th«n kh¸ lín, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm. - Thùc hiÖn −u tiªn ®Çu t− nh÷ng ngµnh nghÒ, lùa chän tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña tõng vïng, tõng miÒn ®Ó tËp trung vèn hay h¹n chÕ ®Çu t−. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p trùc tiÕp víi vai trß vµ hiÖu n¨ng tÝch cùc cña chÝnh s¸ch tÝn dông trong viÖc ph©n phèi vµ ®iÒu chuyÓn c¸c dßng vèn tÝn dông theo nh÷ng môc tiªu, cã t¸c dông lµm chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 15 chuyÓn ®æi c¬ cÊu ngµnh vïng vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt. TÝn dông t¸c ®éng tíi hiÖn ®¹i hãa nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, n«ng th«n qua viÖc ®Çu t− vµo s¶n xuÊt c¸c lo¹i c©y trång, vËt nu«i cã n¨ng suÊt cao, trang thiÕt bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phôc vô cho n«ng nghiÖp. TÝn dông ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng hãa ë n«ng th«n, tiÕp cËn víi thÞ tr−êng trong vµ ngoµi n−íc, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l−îng còng nh− gi¸ trÞ s¶n phÈm. Th«ng qua ®Çu t− tÝn dông sÏ gãp phÇn chèng l¹i rñi ro thÞ tr−êng n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Thùc tr¹ng n«ng nghiÖp n−íc ta vÉn lµ ngµnh s¶n xuÊt thÓ chÊt yÕu (theo nghÜa hÑp), hiÖu qu¶ x héi vµ hiÖu qu¶ sinh th¸i cao nh−ng do s¶n xuÊt kinh doanh ph©n t¸n, giao dÞch hµng hãa ph©n t¸n, thiÕu ®Þa vÞ ®µm ph¸n trong giao dÞch, ¸p dông tiÕn bé kü thuËt thÊp, nªn rÊt cÇn sù gióp ®ì cña ChÝnh phñ vµ tÝn dông Ng©n hµng ph¸t huy søc m¹nh c¸c DNNN ®Çu ®µn chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ ®Ó kh¾c phôc thÕ bÊt lîi cña n«ng nghiÖp trong c¹nh tranh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng tÝn dông còng nh− nh÷ng chÝnh s¸ch cña nã lu«n ®Æt ra yªu cÇu, nhiÖm vô t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña d©n c− n«ng th«n. §iÒu ®ã ®−îc thÓ hiÖn: TÝn dông gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cho d©n c− n«ng th«n theo h−íng kiªn tr× nguyªn t¾c tù nguyÖn cïng cã lîi thiÕt thùc, ®¶m b¶o lîi Ých vËt chÊt n«ng d©n; gãp phÇn c¶i biÕn c¬ cÊu vµ l−îng tiªu dïng cña d©n c− n«ng th«n, t¹o ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cuéc sèng vµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, c¶i thiÖn chÊt l−îng lao ®éng; gãp phÇn tháa mn ngµy cµng tèt h¬n vÒ yªu cÇu v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ cña n«ng d©n; gãp phÇn c¶i thiÖn quan hÖ x héi ë n«ng th«n (th«ng qua tæ tÝn chÊp, kinh tÕ hîp t¸c, doanh nghiÖp, Héi n«ng d©n, Héi phô n÷...); gãp phÇn æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng tù nhiªn ë n«ng th«n. N−íc ta chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng tõ mét nÒn kinh tÕ tù nhiªn, hiÖn vËt. NhiÒu vïng, nhiÒu khu vùc kinh tÕ ch−a tho¸t khái t×nh tr¹ng ph©n t¸n, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 16 chia c¾t, nghÌo nµn vµ tÝnh chÊt s¶n xuÊt hµng hãa cßn thÊp kÐm. Trong khi ®ã, kh«ng thÓ chê ®îi sù ph¸t triÓn tù nhiªn cña c¸c vïng ®ã ®¹t tíi tr×nh ®é kinh tÕ “thÞ tr−êng hoµn h¶o” hay “thÞ tr−êng hiÖn ®¹i” ®Ó råi tÝn dông míi tham gia. Ng−îc l¹i, chÝnh s¸ch tÝn dông sÏ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ t¸c nh©n kh¬i dËy c¸c tiÒm lùc kinh tÕ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chñ yÕu lµ kinh tÕ t− nh©n, c¸ thÓ, c¸c hé gia ®×nh nghÌo trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. ChÝnh s¸ch huy ®éng vèn t¹i chç t¹o ®iÒu kiÖn hç trî nhu cÇu vèn, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, tho¸t nhanh khái t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc ®Ó chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng hãa vµ tiÕp cËn víi c¬ chÕ thÞ tr−êng. MÆt kh¸c, n−íc ta trong giai ®o¹n ®Çu chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ b−íc vµo thêi kú CNH-H§H trong ®iÒu kiÖn tõ mét n−íc nghÌo, møc xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp, tÝch luü hÇu nh− kh«ng cã. Do ®ã, t×nh tr¹ng thiÕu vèn cho ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ lµ tÊt yÕu. Bëi vËy, chÝnh s¸ch tÝn dông ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc trËt tù −u tiªn trong ®Çu t− ®èi víi nh÷ng ®èi t−îng, nh÷ng vïng, nh÷ng ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm cÊp b¸ch trong nÒn kinh tÕ. Tõ ®ã t¹o sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ®−a tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ hoµn thµnh trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. HÇu hÕt c¸c hé n«ng d©n ë n«ng th«n ®Òu cã nhu cÇu vay vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. ThiÕu vèn lµ nguyªn nh©n hµng ®Çu c¶n trë sù më réng c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp ë n«ng th«n. Do ®ã, vèn tÝn dông cã vai trß m¹nh mÏ trong bæ sung sù thiÕu hôt ®ã nh»m ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. KÓ tõ sau NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ (th¸ng 4/1988) vÒ tiÕp tôc ®æi míi qu¶n lý n«ng nghiÖp, nÒn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n n−íc ta ® cã sù chuyÓn ®æi c¨n b¶n tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr−êng, hé n«ng d©n ® trë thµnh ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ cã quyÒn ®éc lËp vÒ tµi chÝnh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n vay, thanh to¸n. V× vËy, rÊt nhiÒu hé n«ng d©n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 17 tr−íc sù më cöa cña nÒn kinh tÕ ® cã nhu cÇu vay vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ. Qua ®ã, tÝn dông phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n ® thÓ hiÖn ®−îc vai trß cña m×nh trªn c¸c ph−¬ng diÖn sau: - TÝn dông ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t− th©m canh (dïng ®Ó mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo phôc vô s¶n xuÊt), lµm t¨ng s¶n l−îng n«ng nghiÖp, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång, vËt nu«i, tõ ®ã t¨ng thu nhËp cho hé n«ng d©n [2]. - TÝn dông gãp phÇn t¹o ra trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, tµi s¶n cè ®Þnh, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho c¸c trang tr¹i, n«ng hé, t¹o tiÒn ®Ò n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho hé. - TÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn më réng ngµnh nghÒ n«ng th«n, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ [2]. - TÝn dông gãp phÇn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n. - TÝn dông thóc ®Èy ®Çu t− lùa chän kü thuËt míi cña ng−êi n«ng d©n, tõ ®ã bæ sung mét c¸ch thiÕt thùc cho c¸c ®Çu vµo cÇn thiÕt ®èi víi sù thµnh c«ng cña cuéc c¸ch m¹ng xanh, t¹o c¬ héi cho ng−êi n«ng d©n tiÕp thu kü thuËt míi, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n. - TÝn dông cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. - TÝn dông gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ng−êi lao ®éng n«ng nghiÖp d− thõa ë n«ng th«n. 2.2.3 C¸c tæ chøc cung cÊp tÝn dông cho hé n«ng d©n C¸c tæ chøc cung øng tÝn dông phôc vô n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ hé n«ng d©n ë ViÖt Nam ho¹t ®éng ë ba khu vùc: * Khu vùc chÝnh thèng bao gåm: - C¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh trong ®ã Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®ãng vai trß chñ ®¹o. - Ng©n hµng ChÝnh s¸ch X héi - C¸c hîp t¸c x tÝn dông, hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 18 - C¸c c«ng ty tµi chÝnh vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Víi m¹ng l−íi réng cã trªn 1000 c¸c ®iÓm giao dÞch ph©n bè trªn toµn quèc NHNo&PTNT hiÖn lµ ng©n hµng chiÕm thÞ phÇn lín trªn thÞ tr−êng n«ng th«n, g¾n bã víi n«ng d©n vµ còng lµ ng−êi b¹n ®ång hµnh cïng n«ng d©n tõ khi thµnh lËp (1988) cho tíi nay. Cïng víi NHNo&PTNT, Ng©n hµng ChÝnh s¸ch X héi tiÒn th©n lµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp víi chøc n¨ng thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh tÝn dông cña nhµ n−íc, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ n¬i cung cÊp mét khèi l−îng lín vèn tÝn dông −u ®i cho c¸c hé n«ng d©n nghÌo, hé cËn nghÌo vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n. Kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ang ®−îc nhµ n−íc quan t©m ®Çu t−, cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸ nhanh, kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ ngµy cµng më réng, nhiÒu ng©n hµng cæ phÇn, quü tÝn dông nh©n d©n ra ®êi tæ chøc huy ®éng vèn víi li suÊt cao, cho vay cao, ®ång thêi víi c¸c thñ tôc gän nhÑ, nhanh chãng còng ® gãp phÇn ®¸ng kÓ vÒ nhu cÇu vèn cho c¸c hé n«ng d©n. * Khu vùc b¸n chÝnh thèng bao gåm: - C¸c ch−¬ng tr×nh tÝn dông cña ChÝnh phñ. - C¸c ch−¬ng tr×nh tÝn dông cña c¸c ®oµn thÓ x héi nh−: Héi N«ng d©n, Héi Phô n÷, Héi Cùu chiÕn binh... nh÷ng tæ chøc nµy gi÷ vai trß chñ yÕu lµ ng−êi cho vay cuèi cïng tíi ng−êi n«ng d©n trong c¬ chÕ ph©n ph¸t vèn tÝn dông. MÆt kh¸c, c¸c tæ chøc nµy cßn ®øng ra b¶o lnh, tÝn chÊp cho c¸c hé n«ng d©n nghÌo trong n«ng th«n ®−îc vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thèng. C¸c ch−¬ng tr×nh tÝn dông cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ n−íc ngoµi nh− WB, ADB, RDF... C¸c tæ chøc nµy cung vèn tÝn dông th«ng qua c¸c dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, cho hé n«ng d©n vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh. §©y còng lµ mét nh©n tè quan träng gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng tÝn dông n«ng th«n ph¸t triÓn . Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 19 *Khu vùc phi chÝnh thèng bao gåm: - Vay qua ng−êi th©n, anh em, b¹n bÌ lµ chñ yÕu, h×nh thøc vay nµy cã thÓ kh«ng yªu cÇu thÕ chÊp, kh«ng ph¶i tr¶ li hoÆc li suÊt rÊt thÊp. - Vay qua ph−êng, héi, hä, h×nh thøc nµy ® tån t¹i ë ViÖt Nam qua nhiÒu thÕ hÖ víi 2 lo¹i cho vay cã li vµ cho vay kh«ng li nh»m gióp ®ì lÉn nhau. - Vay t− nh©n víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, linh ho¹t tuy nhiªn li suÊt cho vay cao h¬n nhiÒu so víi li suÊt cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi r»ng trong c¸c nguån cung øng vèn cho hé n«ng d©n th× c¸c nguån tõ khu vùc chÝnh thèng vµ b¸n chÝnh thèng gi÷ vai trß chñ ®¹o, gãp phÇn quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn phôc vô s¶n xuÊt cho hé n«ng d©n, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy nhiªn, nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc vay vèn tõ c¸c nguån nµy lµ møc vèn cho hé cßn thÊp, thñ tôc vay phøc t¹p, hé n«ng d©n muèn vay nhiÒu ph¶i thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay trong khi ®a phÇn c¸c hé ®Òu kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Cßn ®èi víi c¸c nguån vay tõ khu vùc phi chÝnh thèng, viÖc vay vèn th−êng dÔ dµng, thuËt lîi, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vÒ vèn cña hé. Tuy nhiªn, li suÊt cho vay ë khu vùc nµy th−êng cao gÊp nhiÒu lÇn so víi li suÊt cña c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thèng vµ b¸n chÝnh thèng. 2.2.4 Ph−¬ng thøc tiÕp cËn vèn vay ®èi víi hé n«ng d©n 2.2.4.1 Vay trùc tiÕp Vay trùc tiÕp lµ quan hÖ tÝn dông trong ®ã, hé n«ng d©n cã nhu cÇu vay vèn giao dÞch trùc tiÕp víi ng©n hµng ®Ó vay vèn vµ tr¶ nî b»ng hai c¸ch. C¸ch 1: Hé vay vèn trùc tiÕp víi ng©n hµng, tõ khi hé n«ng d©n cã nhu cÇu vay vèn ®Õn viÖc thÈm ®Þnh, gi¶i ng©n, thu nî gèc, thu li ®Òu do ng©n hµng ®¶m nhiÖm. Theo c¸ch nµy hé n«ng d©n mÊt rÊt nhiÒu thêi gian (ngµy c«ng lao ®éng) trong viÖc lµm hå s¬ vay vèn, thêi gian ®i nhËn tiÒn vay, thêi gian ®i tr¶ nî li, nî gèc cho ng©n hµng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 20 C¸ch 2: Hé vay trùc tiÕp th«ng qua tæ vay vèn, theo c¸ch nµy ng©n hµng uû nhiÖm mét sè kh©u cho ban lãnh ®¹o tæ vay vèn thùc hiÖn (tæng hîp nhu cÇu vay vèn cña tæ viªn, h−íng dÉn tæ viªn thiÕt lËp hå s¬, kiÓm tra gi¸m s¸t sö dông vèn vay, ®«n ®èc tæ viªn tr¶ nî...) gióp ng©n hµng, gióp n«ng d©n. Ng©n hµng trùc tiÕp gi¶i ng©n, thu nî li, thu nî gèc cña tæ viªn t¹i tæ[8]. Do vËy víi c¸ch lµm nµy tiÕt kiÖm ®−îc ®¸ng kÓ thêi gian (ngµy c«ng lao ®éng) cho hé n«ng d©n. MÆt kh¸c cho vay theo c¸ch nµy thÓ hiÖn tÝnh x héi ho¸ cao, t×nh lµng, nghÜa xãm ®−îc n©ng lªn, c¸c tæ chøc héi ®−îc ®−îc cñng cè, th«ng qua sinh ho¹t tæ viÖc tuyªn truyÒn c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch, h−íng dÉn khoa häc kü thuËt, nh÷ng c¸ch lµm hay, lµm giái ®Õn víi n«ng d©n ®−îc kÞp thêi, gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông, t¨ng thu nhËp, æn ®Þnh ®êi sèng cho n«ng d©n. Theo c¸ch nµy ® lµm tiÒn ®Ò cho sù liªn kÕt gi÷a c¸c hé n«ng d©n víi c¸c nhµ khoa häc, nhµ cung øng vµ bao tiªu s¶n phÈm trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. 2.2.4.2 Vay gi¸ n tiÕp th«ng qua doanh nghiÖp (¸p dông ®èi víi c¸c n«ng, l©m tr−êng) Theo c¸ch nµy doanh nghiÖp lµ ng−êi trùc tiÕp cung øng vËt t−, bao tiªu s¶n phÈm cho n«ng d©n. Ng©n hµng cho vay doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn t¶i vèn ®Õn ng−êi n«ng d©n. Víi ph−¬ng thøc vay nµy, hé n«ng d©n cã thÓ t×m kiÕm nguån vèn vay th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian nh− c¸c c«ng ty chÕ biÕn n«ng s¶n víi ®iÓn h×nh lµ c¸c ngµnh nh− mÝa ®−êng, døa... c¸c c«ng ty nµy sÏ cung øng vèn cho c¸c hé n«ng d©n ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. Sau thu ho¹ch, hé n«ng d©n sÏ b¸n l¹i s¶n phÈm cho c«ng ty ®ång thêi tr¶ l¹i vèn gèc ® vay vµ thu vÒ mét phÇn li. VÒ phÝa c«ng ty, hä sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vèn vay cho ng©n hµng theo hîp ®ång vay vèn gi÷a c«ng ty vµ ng©n hµng. §©y lµ ph−¬ng thøc vay vèn mµ ng−êi n«ng d©n phô thuéc hoµn toµn vµo c¸c c«ng ty. Thùc tÕ t¹i ViÖt Nam cho thÊy ph−¬ng thøc vay vèn nµy cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp. Do tho¶ thuËn gi÷a c«ng ty vµ c¸c hé kh«ng ®−îc chÆt Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 21 chÏ cho nªn s¶n phÈm hé n«ng d©n lµm ra th−êng bÞ c«ng ty mua víi gi¸ rÎ. V× vËy, hé n«ng d©n ph¸ vì hîp ®ång b¸n s¶n phÈm ra ngoµi cho t− th−¬ng ®Ó råi chÝnh c«ng ty l¹i ph¶i mua s¶n phÈm tõ t− th−¬ng víi gi¸ cao. Cuèi cïng chØ cã c«ng ty vµ hé n«ng d©n lµ ng−êi chÞu thua thiÖt. 2.2.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n 2.2.5.1 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn viÖc vay vèn cña hé n«ng d©n Sù ra ®êi cña NHNo&PTNT ® lµm cho ng−êi n«ng d©n cã c¬ héi tiÕp cËn dÔ dµng víi dÞch vô tµi chÝnh chÝnh thøc, t¹o ®éng lùc cho n«ng d©n tho¸t nghÌo v−¬n lªn lµm giµu chÝnh ®¸ng. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h−ëng tíi sù vay vèn cña hé n«ng d©n ®ã lµ ®iÒu kiÖn cho vay, li suÊt cho vay, thñ tôc cho vay, nhu cÇu vay cña hé n«ng d©n, kh¶ n¨ng ®¸p øng nguån vèn cña ng©n hµng... Mét sè nh©n tè chñ yÕu nh−: (1) C¸c ®iÒu kiÖn cho vay cña NHNo&PTNT C¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn cho vay ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc vay vèn cña hé n«ng d©n. NÕu ®iÒu kiÖn cho vay phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt mµ ng−êi vay dÔ hiÓu sÏ t¹o c¬ héi thuËn lîi cho hé n«ng d©n tiÕp cËn ®Ó vay vèn, ng−îc l¹i sÏ c¶n trë h¹n chÕ ng−êi n«ng d©n vay vèn tõ NHNo&PTNT. Tuy nhiªn, nÕu ®iÒu kiÖn cho vay qu¸ ®¬n gi¶n cã thÓ t¹o c¬ héi dÔ dµng cho nhiÒu ®èi t−îng vay vèn nh−ng ng©n hµng l¹i chÞu mét møc rñi ro cao, v× vËy ®iÒu kiÖn cho vay ph¶i ®−îc vËn dông linh ho¹t tuú theo tõng vïng, tõng khu vùc. §iÓn h×nh nh− tr×nh ®é nhËn thøc cña ng−êi n«ng d©n cã h¹n, cuéc sèng g¾n liÒn víi lµng, b¶n Ýt cã mèi quan hÖ giao dÞch víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng nªn víi hä chøng minh th− nh©n d©n lµ kh«ng quan träng. Ng−îc l¹i c¸c tæ chøc tÝn dông coi chøng minh th− nh©n d©n lµ c¬ së ph¸p lý cña c¸ nh©n trong c¸c mèi quan hÖ ph¸p luËt, dÉn ®Õn nhiÒu hé kh«ng vay ®−îc tiÒn chØ v× kh«ng cã chøng minh th− nh©n d©n, nhiÒu hé nghÌo kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o song hä vÉn vay vµ tr¶ nî ®−îc b×nh th−êng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 22 (2) Ph−¬ng ph¸p cho vay cña NHNo&PTNT Ph−¬ng ph¸p cho vay ¶nh h−ëng tíi kÕt qu¶, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña ng−êi ®i vay, v× thÕ nã ¶nh h−ëng tíi quyÕt ®Þnh cã vay vèn NHNo&PTNT hay kh«ng cña hé n«ng d©n. Ph−¬ng ph¸p cho vay thÝch hîp sÏ hÊp dÉn hé n«ng d©n quyÕt ®Þnh vay vèn NHNo&PTNT. Ph−¬ng ph¸p cho vay kh«ng phï hîp lµm t¨ng chi phÝ vay vèn cña ng−êi vay thËm chÝ cña c¶ NHNo&PTNT, ®iÒu nµy lµ mét trë ng¹i cho viÖc quyÕt ®Þnh vay vèn NHNo&PTNT cña hé n«ng d©n. Ph−¬ng ph¸p cho vay nh− thÕ nµo th× phï hîp víi hé n«ng d©n? C©u tr¶ lêi sÏ lµ tuú thuéc vµo tõng nhãm hé, lo¹i hé, khu vùc kinh tÕ. Ch¼ng h¹n mét hé n«ng d©n cÇn vèn ®Çu t− chuyÓn 1 ha ®Êt trång lóa sang nu«i lîn vµ th¶ c¸, nhu cÇu vèn r¶i ®Òu trong mét n¨m ®Çu khi x©y dùng nh−ng ng©n hµng khi cho vay l¹i chØ gi¶i ng©n mét lÇn nh− vËy lµ kh«ng phï hîp. Nh− vËy ph−¬ng ph¸p cho vay ph¶i phï hîp víi ®èi t−îng kh¸ch hµng vµ ®èi t−îng sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng. (3) Thñ tôc cho vay cña NHNo&PTNT NhiÒu nghiªn cøu tr−íc ®©y ®Òu cho r»ng thñ tôc cho vay cña NHNo&PTNT phøc t¹p ® c¶n trë nh÷ng ng−êi cã nhu cÇu vay vèn, tiÕp cËn víi vèn NHNo&PTNT. Khi n«ng hé muèn vay vèn NHNo&PTNT hä ph¶i hoµn thµnh hå s¬ ph¸p lý, hå s¬ vay vèn, hå s¬ ®¶m b¶o tiÒn vay. Song trong thùc tÕ cho vay hé n«ng d©n cã nh÷ng bé hå s¬ ®¶m b¶o tiÒn vay chØ mang tÝnh thñ tôc, cßn khi cÇn xö lý tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay th× kh«ng xö lý ®−îc víi lý do t×nh lµng, nghÜa xãm kh«ng ai d¸m mua hoÆc vÞ trÝ tµi s¶n kh«ng thuËn lîi kh«ng cã thÞ tr−êng hoÆc khi ph¸t m¹i tµi s¶n th× hä ë ®©u? lµm g×? cã khi l¹i ®em "g¸nh nÆng" cho ®Þa ph−¬ng, cho x héi. Ng−îc l¹i cã nh÷ng hé n«ng d©n kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp nh−ng hä cã tÝnh tù träng cao v× danh dù víi lµng xãm, víi dßng hä, hä b¸m ®Êt b¸m lµng chê c¬ héi ®Ó lµm nªn sù nghiÖp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 23 Quy ®Þnh vÒ thñ tôc vay cña NHNo&PTNT ViÖt Nam cã vÎ ®¬n gi¶n, song khi ®i vµo thùc hiÖn tr¶i qua nhiÒu kh©u, nhiÒu c«ng ®o¹n nªn mÊt nhiÒu thêi gian, ®«i khi lµm ng−êi vay bá lì c¬ héi t¨ng thu nhËp, ®ã còng lµ lý do t¹i sao mÆc dï li suÊt ë khu vùc phi chÝnh thøc cao h¬n li suÊt cña NHNo&PTNT nh−ng nã vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. (4) L·i suÊt cho vay Li suÊt ¶nh h−ëng lín ®Õn sö dông vèn vay. Khi li suÊt cao chØ cã dù ¸n cã rñi ro cao míi s½n sµng vay vèn vµ nh÷ng dù ¸n cã ®é an toµn cao cã thÓ kh«ng thùc hiÖn ®−îc. Víi hé n«ng d©n hä vay vèn ®Ó phôc vô cho ph¸t triÓn trång trät, mua gièng míi, më réng diÖn tÝch gieo trång, t¨ng c−êng ®Çu t− ph©n bãn... cho ch¨n nu«i: c¶i t¹o gièng, ¸p dông kü thuËt tiªn tiÕn, x©y dùng chuång tr¹i, ®Çu t− vµo thøc ¨n... nh»m môc tiªu n©ng cao thu nhËp, c¶i thiÖn cuéc sèng, tho¸t khái ®ãi nghÌo, h−íng tíi lµm giµu. Hé n«ng d©n cßn sö dông vèn vay cho c¸c môc tiªu dµi h¹n trong t−¬ng lai mµ kh«ng ph¶i ®Çu t− n©ng cao thu nhËp tr−íc m¾t nh− vay vèn ®Çu t− cho con ¨n häc. Ngoµi ra c¸c hé n«ng d©n cßn vay cho c¸c môc ®Ých tiªu dïng. Lý thuyÕt sö dông vèn vay mang lîi cao h¬n tiÒn li th−êng Ýt cã nghÜa ®èi víi hé n«ng d©n, bëi tr×nh ®é cña hä kh«ng cao, cã nh÷ng rñi ro bÊt ®Þnh trong n«ng nghiÖp mµ hä kh«ng thÓ dù ®o¸n vµ l−êng tr−íc ®−îc nh− thiªn tai, dÞch bÖnh... Ngoµi ra cßn lý do vÒ v¨n ho¸, hiÓu biÕt ph¸p luËt, nh÷ng kiÕn thøc vÒ tµi chÝnh kinh tÕ, sù nh¹y bÐn vÒ thÞ tr−êng. Do vËy li suÊt tiÒn vay cµng cao th× thu nhËp cña hé n«ng d©n cµng gi¶m, cßn nhu cÇu vÒ vèn th× kh«ng gi¶m. (5) Nhu cÇu vay vèn cña hé n«ng d©n Trong n«ng th«n kh«ng ph¶i toµn bé hé n«ng d©n cã nhu cÇu vay vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay tiªu dïng. Trong sè nh÷ng hé n«ng d©n cã nhu cÇu vay vèn, nhiÒu hé cßn cã t©m lý sî nî, ng¹i phiÒn hµ. Sè hé Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 24 kh¸c kh«ng muèn vay vèn nh− sî rñi ro, ng¹i thñ tôc... nh− vËy, viÖc hé n«ng d©n cã muèn vay hay kh«ng lµ nh©n tè quan träng ¶nh h−ëng tíi viÖc vay vèn cña hé n«ng d©n. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã nh÷ng nÐt ®Æc biÖt lµ cung s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ cÇu ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mang tÝnh thêi vô v× vËy nhu cÇu vèn cña hé n«ng d©n còng mang tÝnh thêi vô vµ tÝnh chu kú. §©y lµ yÕu tè quan träng ¶nh h−ëng tíi viÖc vay vèn cña hé n«ng d©n, muèn cã hiÖu qu¶ th× vèn ph¶i ®−îc ®¸p øng ®ñ, kÞp thêi. NÕu kh«ng ®¸p øng kÞp thêi sÏ lµ c¬ héi cho tÝn dông phi chÝnh thèng hoÆc mang nî cho hé n«ng d©n. (6) Ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh Hé n«ng d©n cã ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, kh«ng n»m trong danh môc bÞ cÊm, tû träng vèn tù cã tho¶ mn yªu cÇu cña Ng©n hµng sÏ dÔ dµng vay ®−îc vèn NHNo&PTNT, ng−îc l¹i, sÏ bÞ Ng©n hµng tõ chèi cho vay. V× vËy, mét ph−¬ng ¸n vay vèn kh¶ thi lµ mét nh©n tè ¶nh h−ëng tíi viÖc hé cã vay ®−îc vèn NHNo&PTNT hay kh«ng. Song ph−¬ng ¸n ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ c¸c yÕu tè, c¸c con sè thÓ hiÖn trªn trang giÊy, nhiÒu hé n«ng d©n hä tr×nh ®é v¨n ho¸ cã h¹n, song hä cã nhiÒu kinh nghiÖm s¶n xuÊt ®−îc ®óc rót trong thùc tiÔn nhiÒu n¨m, chÝnh v× vËy cÇn cã sù gióp ®ì cña c¸n bé t¸c nghiÖp th× hé n«ng d©n míi x©y dùng ®−îc mét dù ¸n s¶n xuÊt kinh danh cã tÝnh kh¶ thi, kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn. (7) Kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn do ng©n hµng ®Æt ra Tho¶ mn ®iÒu kiÖn cña bªn cho vay lµ mét yªu cÇu b¾t buéc ®Ó ng−êi ®i vay cã ®−îc quyÒn sö dông vèn. V× vËy, nÕu hé n«ng d©n tho¶ mn ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn bao gåm, tµi s¶n thÕ chÊp (nÕu cã), ®Þa vÞ ph¸p lý cña ng−êi vay... khi ®ã hä cã thÓ vay ®−îc vèn NHNo&PTNT. Cã nhiÒu hé n«ng d©n cã nhu cÇu, nh−ng kh«ng tho¶ mn ®iÒu kiÖn ®µnh chÊp nhËn t×m kiÕm vèn tõ nguån kh¸c. Nh− vËy, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu, ®ßi hái cña NHNo&PTNT lµ mét nh©n tè ¶nh h−ëng tíi viÖc vay vèn cña hé n«ng d©n. Mçi tæ chøc tÝn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 25 dông ®Òu cã c¸c quy ®Þnh chung cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng, song kh¸ch hµng lµ hé n«ng d©n cã nh÷ng ®Æc thï riªng ®ã lµ n¬i ¨n ë, n¬i s¶n xuÊt th−êng æn ®Þnh g¾n liÒn víi m¶nh ®Êt «ng, cha nhiÒu ®êi ®Ó l¹i, g¾n víi lµng xãm, sèng t×nh nghÜa, cã tr¸ch nhiÖm céng ®ång... nªn tæ chøc tÝn dông cÇn ph¶i cã quy ®Þnh riªng ®Æc thï cho ®èi t−îng kh¸ch hµng lµ hé n«ng d©n. (8) KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé n«ng d©n KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé n«ng d©n cã ¶nh h−ëng tíi viÖc vay vèn NHNo&PTNT, tøc lµ khi thu nhËp mang l¹i thu nhËp cho hé n«ng d©n tõ 1 ®ång vèn vay nhá h¬n chi phÝ sö dông 1 ®ång vèn vay th× hé n«ng d©n sÏ quyÕt ®Þnh ngõng viÖc vay thªm vèn hoÆc dõng dù ¸n s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã tÝnh ®Æc thï riªng, ®ã lµ tÝnh trÔ trong cung s¶n phÈm n«ng nghiÖp, th−êng muén h¬n so víi th«ng tin thÞ tr−êng vµ kh«ng æn ®Þnh. V× vËy hé n«ng d©n khã cã thÓ hoÆc ch¾c ch¾n r»ng gi¸ b¸n s¶n phÈm cã nh− dù to¸n ban ®Çu hay kh«ng, ®iÒu nµy lµm hé n«ng d©n ra quyÕt ®Þnh vay tiÒn kh«ng c¨n cø hoµn toµn vµo thu nhËp do vèn vay mang l¹i mét c¸ch ®Þnh l−îng theo lý thuyÕt kinh tÕ mµ dùa vµo kinh nghiÖm vµ c¶m nhËn c¸ nh©n, hoÆc kÕt qu¶ cña vô tr−íc. Nh− vËy kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cã ¶nh h−ëng ®Õn sù vay vèn cña hé n«ng d©n. (9) KiÕn thøc, tr×nh ®é cña chñ hé Mét chñ thÓ kinh tÕ vay vèn khi hä thiÕu vèn ®Çu t− ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn ng¾n h¹n hoÆc më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Chñ thÓ ®i vay chØ ®Çu t− vµo dù ¸n khi “gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång tiÒn (thu nhËp) t−¬ng lai trï ®Þnh lín h¬n chi phÝ ®Çu t−,” ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña rßng tiÒn (NPV) dù tÝnh trong t−¬ng lai lµ mét sè lín h¬n kh«ng (NPV > 0) ë mét møc chiÕt khÊu nµo ®ã. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t− th−êng cã dßng tiÒn (thu nhËp) ©m ë giai ®o¹n ®Çu, ®Ó ®¶m b¶o dù ¸n ®−îc tiÕn hµnh nã ph¶i ®−îc tµi trî b»ng vèn tù cã hoÆc vèn ®i vay. Vay vèn kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn phôc vô cho c¸c môc ®Ých tiªu dïng nh−: mua nhµ, xe m¸y, « Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 26 t«... vay vèn lµ viÖc c¾t gi¶m tiªu dïng trong t−¬ng lai ®Ó chi tiªu ë hiÖn t¹i. Chñ hé cã kiÕn thøc, tr×nh ®é qu¶n lý tµi chÝnh, d¸m chÊp nhËn rñi ro... sÏ m¹nh d¹n lµm ¨n, kh«ng cã vèn th× vay vèn, kh«ng cã nh©n c«ng th× thuª nh©n c«ng... vµ nh− vËy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn quyÕt ®Þnh vay vèn cña chñ hé. Tãm l¹i cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h−ëng tíi quyÕt ®Þnh vay vèn cña hé n«ng d©n, cã nh©n tè thuéc vÒ NHNo&PTNT, cã nh©n tè thuéc vÒ hé n«ng d©n. NhËn biÕt ®−îc c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi ho¹t ®éng vay vèn cña hé n«ng d©n, ®Ó tõ ®ã cã thÓ gióp hé n«ng d©n vay vèn NHNo&PTNT mét c¸ch dÔ dµng h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. 2.2.._. khi rñi ro x¶y ra th× kh¶ n¨ng mÊt vèn nhiÒu h¬n. - Mçi lo¹i hé cã nhu cÇu vay vèn kh¸c nhau, hé kh¸ thËn träng trong viÖc ®Çu t− më réng s¶n xuÊt vµ cã xu h−íng tËp trung cho tÝch luü, c¸c hé nghÌo ®−îc vay vèn tõ NHCSXH víi li suÊt −u ®i nªn Ýt cã nhu cÇu vay vèn cña ng©n hµng th−¬ng m¹i. Ng−îc l¹i hé trung b×nh khao kh¸t vÒ vèn, ®©y lµ ®èi t−îng kh¸ch hµng chñ yÕu cña NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng, hä ®−îc tµi trî vÒ vèn vµ víi kú väng lµm ¨n kh¸ gi¶, t¨ng thu nhËp tõ bµn tay lao ®éng, kinh nghiÖm s¶n xuÊt, m¶nh ®Êt cña hä vµ sù −u ®i cña thiªn nhiªn. - Nî cã vÊn ®Ò x Th¨ng Long n¨m 2010 lµ 0,78 tû chiÕm tû träng 4%/tæng d− nî, C«ng ChÝnh lµ 0,36 tû chiÕm tû träng 6,92%/tæng d− nî, V¹n Th¾ng 0,27 tû chiÕm tû träng 4,13%/tæng d− nî. §Ó t×m râ nguyªn nh©n, tham kh¶o b¶ng 4.11. Tr ườ n g ð ại họ c Nô n g n gh iệ p H à Nộ i - Lu ận vă n th ạc sĩ kh o a họ c ki n h tế … … … … … … … … … … … … . 57 B ¶n g 4. 11 : K Õt q u ¶ ® iÒ u t ra n î cã v Ên ® Ò t¹ i ® Þa b µn n gh iª n c ø u § ¬n v Þ: t û ®å ng § èi t− în g ch o va y M øc c ho v ay § Þn h kú h ¹n n î X N î cã vÊ n ®Ò T rå ng tr ät C h¨ n nu «i kh ¸c V õa ®ñ T hi Õu § ón g Sa i Sö dô ng vè n sa i M § N ¨n g lù c cñ a hé K h¸ ch qu an m an g ®Õ n Sa i qu y tr ×n h tÝ n dô ng T h¨ ng L on g 0, 78 0, 20 0, 50 0, 08 0, 08 0, 70 0, 78 0, 78 C «n g C hÝ nh 0, 36 0, 30 0, 06 0, 36 0, 16 0, 20 0, 06 0, 30 V ¹n T h¾ ng 0, 27 0, 10 0, 17 0, 07 0, 20 0, 07 0, 20 0, 17 0. 10 T æn g cé n g 1, 41 0, 60 0, 67 0, 14 0, 15 1, 26 0, 23 0. 40 0, 95 0, 16 0, 30 0, 78 (N gu ån : P hß ng K H K D N H N o& P T N T h uy Ön N « ng C èn g 20 10 [1 3] v µ sè l iÖ u ®i Òu t a) Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 58 KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i b¶ng 4.11 cho thÊy: - ChÊt l−îng tÝn dông chÞu ¶nh h−ëng cña c¸c ®èi t−îng cho vay: c¸c ®èi t−îng cho vay ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro: §èi t−îng cho vay lµ c¸c kho¶n chi phÝ cho ngµnh trång trät g¾n liÒn víi thæ nh−ìng, ®Êt ®ai, mïa vô. Khi vèn vay kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña mïa vô s¶n xuÊt bÞ trÔ l¹i ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt, s¶n l−îng c©y trång, kh«ng nÐ tr¸nh ®−îc thiªn tai. C¸c kho¶n chi phÝ cho ch¨n nu«i chÞu nhiÒu ¶nh h−ëng cña m«i tr−êng sinh th¸i, dÞch bÖnh, ®Çu ra cña s¶n phÈm do vËy nu«i con g×, thêi gian bao l©u, tiªu thô thÕ nµo, phßng dÞch ra sao lu«n lµ bµi to¸n ®Æt ra cho c¶ hé vay vµ ng©n hµng cho vay. - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo møc cho vay cña ng©n hµng: qua ®iÒu tra nh÷ng hé ®−îc ng©n hµng cho vay vèn ®Çy ®ñ, hîp lÝ, th× tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ thùc hiÖn theo ®óng ph−¬ng ¸n SXKD ® x©y dùng, ng−îc l¹i nh÷ng hé cho vay thiÕu vèn ph−¬ng ¸n SXKD sÏ kh«ng thùc hiÖn ®−îc dÉn ®Õn hé vay chuyÓn ®æi ph−¬ng ¸n kh¸c, sö dông vèn vay sai môc ®Ých, nh÷ng hé ®−îc vay v−ît qu¸ nhu cÇu vèn cña ph−¬ng ¸n dÉn ®Õn sö dông vèn vµo c¸c môc ®Ých kh¸c khã cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ®Çy ®ñ khi ®Õn h¹n. - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo thêi h¹n cho vay, ®Þnh kú h¹n nî cña ng©n hµng: thêi h¹n cho vay phï hîp víi chu kú sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña ®èi t−îng ®Çu t−, phï hîp víi thêi gian thu ho¹ch vµ tiªu thô s¶n phÈm, hé vay tr¶ ®−îc nî ®óng h¹n, kh«ng cã ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. MÆt kh¸c ho¹t ®éng SXKD cña hé chÞu nhiÒu sù t¸c ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp tõ bªn ngoµi, thêi gian cho vay cµng dµi sù t¸c ®éng cµng lín, ®é rñi ro cµng cao. - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo viÖc sö dông vèn vay cña hé: hé vay sö dông vèn ®óng môc ®Ých xin vay, h¹n chÕ ®−îc rñi ro, sö dông vèn vay sai môc ®Ých dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp, kh«ng tr¶ nî ®óng h¹n , ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, nî khã thu håi. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 59 - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo n¨ng lùc cña chñ hé vay vèn: Hé vay cã kiÕn thøc tiÕp thu ®−îc khoa häc kû thuËt ¸p dông vµo tõng ®èi t−îng vay vèn sÎ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng, s¶n l−îng cao vµ chÊt l−îng tèt ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn, b¸n ®−îc s¶n phÈm cho thu nhËp cao tr¶ ®−îc nî ng©n hµng. Ng−îc l¹i tr×nh ®é tæ chøc SX yÕu kÐm, kh«ng cã kinh nghiÖm, kh«ng tÝnh to¸n ®−îc dÉn ®Õn lµm ¨n thu lç kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ng©n hµng. - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo c¸c yÕu tè kh¸ch quan t¸c ®éng tíi: ®ã lµ thiªn tai b¶o lò, h¹n h¸n, dÞch bÖnh, sù t¸c ®éng cña quy luËt cung cÇu, gi¸ c¶ l¹m ph¸t... - ChÊt l−îng tÝn dông phô thuéc vµo viÖc chÊp hµnh c¸c quy chÕ, quy tr×nh nghiÖp vô: thùc tÕ ®iÒu tra t¹i x Th¨ng Long cho thÊy viÖc kh«ng tu©n thñ quy tr×nh nghiÖp vô dÉn tíi tham «, sö dông vèn vay sai môc ®Ých kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi nî, tr×nh ®é yÕu kÐm cña CBTD kh«ng tiÕn kÞp víi ®æi míi c«ng nghÖ, ®Þa bµn cho vay hé n«ng d©n réng , sè l−îng kh¸ch hµng lín nhá lÎ dÉn ®Õn viÖc ®iÒu tra, thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t vèn vay cßn h¹n chÕ chÊt l−îng tÝn dông kh«ng cao, tiÒm Èn rñi ro. Kh¸ch hµng cña NHNo&PTNT chñ yÕu lµ hé n«ng d©n, xa trung t©m, ®iÓm giao dÞch cßn Ýt nªn viÖc tiÕp cËn víi ng©n hµng cßn nhiÒu khã kh¨n, h¹n chÕ ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. 4.3 C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé vay n«ng d©n t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng, tØnh Thanh Ho¸ 4.3.1 T¨ng c−êng c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu vÒ vèn cho hé n«ng d©n Kh¸ch hµng cña NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng chñ yÕu lµ hé n«ng d©n, nhu cÇu vèn ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n cßn rÊt lín. Trong khi nguån vèn huy ®éng t¹i ®Þa bµn ch−a ®¸p øng ®−îc. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 60 ¸p dông ®a d¹ng c¸c h×nh thøc göi tiÒn, li suÊt hÊp dÉn ®èi víi tõng kú h¹n göi, më réng lo¹i h×nh huy ®éng tiÒn göi cã kú h¹n dµi trªn 12 th¸ng víi li suÊt th¶ næi phï hîp víi thÞ tr−êng, tr¶ li ®Þnh kú thu ®Ó cã nguån vèn dµi h¹n cho vay hé n«ng d©n. TriÓn khai h×nh thøc huy ®éng vèn b»ng vµng, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng−êi göi vµng víi kú h¹n göi dµi ®Ó thu hót mét khèi l−îng vµng lín ®ang ®Ó dµnh, ®ang cÊt tr÷ trong n«ng d©n ®Ó cã nguån vèn t¸i ®Çu t− dµi h¹n cho hé n«ng d©n, ®ång thêi ng©n hµng cã s½n nguån vèn ®Ó ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu vay vèn cã tÝnh chÊt mïa vô cho hé n«ng d©n. Thùc hiÖn tèt viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®Ó t¹o tiÒn nhµn rçi ®Ó ®¸p øng kh¶ n¨ng chi tr¶ vµ cho vay cña ng©n hµng. Më réng m¹ng l−íi huy ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c khu tËp trung d©n c−, tuyªn truyÒn, t¹o lËp niÒm tiªn thu hót ng−êi göi. Cã chÝnh s¸ch ch¨m sãc kh¸ch hµng tiÒn göi truyÒn thèng, kh¸ch hµng tiÒn göi lín. ViÖc më réng m¹ng l−íi ng©n hµng, triÓn khai h×nh thøc huy ®éng vèn b»ng vµng cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, cã thêi ®iÓm rñi ro do biÕn ®éng cña gi¸ vµng trong n−íc vµ thÕ giíi. Song xÐt vÒ l©u dµi, v× lîi Ých chung cña toµn x héi víi sù hç trî cña nhµ n−íc, cña ngµnh cÊp trªn gi¶i ph¸p sÎ ®−îc thùc thi mang l¹i hiÖu qu¶ ®¸p øng ®ñ vèn cho hé n«ng d©n ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. 4.3.2 Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t quy tr×nh, kiÓm tra xö lý nî vay §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao trong viÖc cho vay vèn hé n«ng d©n ®ßi hái ®iÒu ®Çu tiªn lµ ph¶i thùc hiÖn ®óng quy tr×nh cho vay: Khi tiÕp nhËn hå s¬ kh¸ch hµng, ng©n hµng cÇn tiÕn hµnh thÈm ®Þnh kÜ cµng, ph©n tÝch chÝnh x¸c t×nh h×nh ho¹t ®éng cña hé n«ng d©n: thÈm ®Þnh t− c¸ch ph¸p lý cña chñ hé, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 61 tr×nh ®é, n¨ng lùc cña chñ hé, thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng tµi chÝnh, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña hé, kh¶ n¨ng thùc thi cña dù ¸n vµ hiÖu qu¶ mang l¹i. QuyÕt ®Þnh møc cho vay bao nhiªu lµ phï hîp vµ thêi h¹n cho vay lµ bao nhiªu. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng nhu cÇu vèn vay cho tõng hé n«ng d©n lµ v« cïng quan träng, nÕu x¸c ®Þnh thõa vèn g©y lng phÝ vèn vµ kh¶ n¨ng thu håi nî lµ rÊt khã, nÕu ®−a ra møc ®é ®Çu t− qu¸ thÊp so víi nhu cÇu th× ¶nh h−ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn ph−¬ng ¸n cña kh¸ch hµng, dÔ dÉn ®Õn ®æ vì ph−¬ng ¸n, dù ¸n mµ kh¸ch hµng ® x©y dùng còng sÏ kh«ng thÓ thu håi vèn ®−îc mét c¸ch ch¾c ch¾n nh− nh÷ng mãn vay ®óng, võa ®ñ vèn cho mçi kho¶n vay. §Ó lµm ®−îc viÖc nµy ®ßi hái mçi c¸n bé tÝn dông ph¶i cã kiÕn thøc ngo¹i ngµnh, tæ chøc ph©n lo¹i kh¸ch hµng: ®èi víi kh¸ch hµng míi cÇn ph¶i thu thËp th«ng tiªn vÒ kh¸ch hµng b»ng nhiÒu luång th«ng tiªn qua b¹n bÌ, lµng xãm, c¸c ®oµn thÓ, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng... ®èi víi kh¸ch hµng cò ph¶i cã tÝch luü sè liÖu vÒ t×nh h×nh vay, tr¶ cña hé, t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña hé qua c¸c n¨m, biÕn ®æi vÒ nh©n lùc, tµi s¶n. Mçi c¸n bé tÝn dông ph¶i n¾m ®−îc c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ¸p dông vµo s¶n xuÊt cho tõng ®èi t−îng vay vèn. Sau khi ® ®Çu t− vèn cho c¸c hé th× ®ßi hái mçi c¸n bé tÝn dông cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn ®èi t−îng kh¸ch hµng: thùc hiÖn nghiªm tóc quy tr×nh kiÓm tra sau khi cho vay v× lóc nµy hé ® vµ ®ang sö dông vèn vay cña ng©n hµng nªn ®ßi hái viÖc kiÓm tra ph¶i ®−îc xem xÐt thËt kÜ vµ b¸m s¸t ®Ó c¸c hé thÊy ®−îc sù quan t©m cña ng©n hµng, tõ ®ã sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, l−êng tr−íc ®−îc c¸c t¸c ®éng xÊu cã thÓ x¶y ra ®Ó tæ chøc phßng tr¸nh. §iÒu quan träng lµ mçi c¸n bé tÝn dông tu©n thñ ®óng quy tr×nh nghiÖp vô tõ khi ph¸t tiÒn vay ®Õn khi thu ®−îc ®ång nî cuèi cïng, kh«ng ®−îc phÐp bá qua mét giai ®o¹n nµo trong quy tr×nh nghiÖp, kh«ng ®−îc l¹m dông uû th¸c c«ng viÖc thu gèc, thu li cho l¶nh ®¹o tæ vay vèn. Bëi chØ cÇn bá qua mét quy tr×nh cã thÓ dÉn ®Õn mÊt vèn, hËu qu¶ khã l−êng tr−íc ®−îc. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 62 MÆt kh¸c cho vay hé n«ng d©n chñ yÕu ¸p dông h×nh thøc cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, tin t−ëng kh¸ch hµng ®Ó cho vay, do vËy ph¶i nh×n nhËn kh¸ch hµng mét c¸ch chÝnh x¸c kiÓm tra viÖc giao ®Êt, giao rõng, cÊp quyÒn sö dông ®Êt cña nhµ n−íc cho hé n«ng d©n, tÝnh æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh cña hé vay vèn. §¸nh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay mét c¸ch chÝnh x¸c, s¸t víi gi¸ trÞ tµi s¶n lµ ®iÒu kiÖn v« cïng cÇn thiÕt ®èi víi nh÷ng mãn vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n, v× nÕu ®¸nh gi¸ sai gi¸ trÞ tµi s¶n ¶nh h−ëng ngay ®Õn viÖc thu nî cña mçi mãn vay, vµ tÝnh kh¶ thi cña ph−¬ng ¸n, dù ¸n. C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t ®−îc tiÕn hµnh th−êng xuyªn vµ liªn tôc, cã tÝnh chuyªn s©u vµ kiÓm tra chÐo, ph¸t huy c«ng t¸c tù kiÓm tra ®Ó ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c sai ph¹m cã thÓ x¶y ra tõ phÝa ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng kh¸c. 4.3.3 N©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông Trong cho vay hé n«ng d©n, c¸n bé tÝn dông ®ãng vai trß hÕt søc quan träng, cã tÝnh quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸c quan hÖ tÝn dông. V× c¸n bé tÝn dông lµ ng−êi trùc tiÕp tiÕp cËn víi hé n«ng d©n, t×m hiÓu nhu cÇu vay vèn cña hä, thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m. Th¸i ®é nghiªm tóc, tÝch cùc cña c¸n bé tÝn dông quyÕt ®Þnh ®Õn tiÕn ®é thÈm ®Þnh, gi¶i ng©n, còng chÝnh ng−êi c¸n bé tÝn dông lµ ng−êi th−êng xuyªn kiÓm tra viÖc sö dông vèn vay vµ thu nî, ph¶i nãi r»ng sù an toµn vµ ph¸t triÓn vèn tÝn dông phô thuéc vµo tr×nh ®é vµ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi c¸n bé trùc tiÕp lµm c«ng t¸c ®Çu t− vèn. X¸c ®Þnh ®−îc vai trß cña ng−êi c¸n bé tÝn dông, NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng kh«ng ngõng hoµn thiÖn ph¸t triÓn vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho c¸n bé tÝn dông ®¶m b¶o cã mét ®éi ngò c¸n bé giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô vµ cã phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp tèt vµ ®ñ vÒ sè l−îng. Do ®Æc thï kinh doanh ng©n hµng lµ lo¹i h×nh kinh doanh hµng ho¸ ®Æc biÖt do ®ã hai bªn trao ®æi víi nhau kh«ng thÓ døt m¹ch nh− nh÷ng hµng ho¸ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 63 kh¸c ®−îc do ®ã chØ khi ng−êi ®i vay hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ li míi cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc lµ hoµn thµnh tèt mét mãn vay, mµ trong mét chu kú vay vèn víi thêi gian sö dông vèn cã rÊt nhiÒu t¸c ®éng kh¸ch quan nh− dÞch bÖnh, thiªn tai vµ rñi ro kh¸c, do vËy ph¶i g¾n tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé thÈm ®Þnh víi tõng mãn vay. Ng−êi c¸n bé tÝn dông ph¶i cã mét tÊm lßng yªu nghÒ vµ t©m huyÕt víi c«ng viÖc, kiªn tr× b¸m s¸t ®Þa bµn vËn ®éng bµ con trong viÖc sö dông ®ång vèn cña ng©n hµng ®óng môc ®Ých xin vay th× viÖc ®Çu t− cho vay hé míi ®em l¹i hiÖu qu¶ ®−îc. NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng quan t©m liªn tôc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé t¹o ®iÒu kiÖn cho ®éi ngò c¸n bé th−êng xuyªn ®−îc ®i häc tËp trao ®æi kinh nghiÖm víi c¸c ®¬n vÞ, c¸c ®ång nghiÖp, ngoµi viÖc ®µo t¹o t¹i tr−êng, t¹i trung t©m th× viÖc giao l−u trao ®æi kinh nghiÖm còng rÊt cÇn thiÕt, sÏ gióp cho mçi c¸n bé häc hái ®−îc nhiÒu ®iÒu h¬n, cã thªm nhiÒu kinh nghiÖm hay phôc vô cho c«ng t¸c cña m×nh. Thùc hiÖn lu©n chuyÓn c¸n bé tÝn dông gi÷a c¸c vïng qu¶n lý ®Ó c¸n bé tÝn dông thÊy høng khëi trong c«ng viÖc, xo¸ ®−îc tÝnh ú, ®ång thêi h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng sai ph¹m cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng cho vay. Gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cho mçi c¸n bé tÝn dông, xö lý nghiªm tóc c¸c sai ph¹m, g¾n tr¸ch nhiÖm cña CBTD víi c«ng t¸c huy ®éng vµ cho vay. - C¸n bé tÝn dông ph¶i cã ph¶n øng linh ho¹t tr−íc mäi biÕn ®éng, bªn c¹nh viÖc th−êng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t mãn vay, khi cã c¸c biÓu hiÖn bÊt th−êng x¶y ra t¹i hé, c¸n bé tÝn dông nhanh chãng t×m hiÓu thùc tÕ. NÕu tr−êng hîp hé vay cè t×nh sö dông vèn sai môc ®Ých th× cÇn nghiªm tóc yªu cÇu hé ph¶i chÊp hµnh ®óng quy ®Þnh vÒ viÖc sö dông vèn vay ng©n hµng, tr−êng hîp do nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng th× ®éng viªn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 64 hé vay cã biÖn ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n vµ thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî theo cam kÕt. Cho vay hé n«ng d©n chñ yÕu b»ng h×nh thøc kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, hé n«ng d©n r¬i vµo t©m lý ch©y ú, trèn tr¸nh, ng¨n c¶n viÖc thùc hiÖn xö lý tµi s¶n ®Ó ng©n hµng. C¸n bé tÝn dông cÇn tho¶ thuËn ®−îc víi kh¸ch hµng, t¹o cho hé vay thÊy ®−îc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña m×nh ®èi víi mãn vay vµ tù nguyÖn b¸n tµi s¶n hoÆc ®ång ý cho ng©n hµng ph¸t m¹i tµi s¶n theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu thùc hiÖn ®−îc nh− vËy th× ng©n hµng sÏ x©y dùng cho m×nh ®−îc mét ®éi ngò c¸n bé tÝn dông giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, cã ®¹o ®øc tèt, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®−îc giao vµ mçi c¸n bé tÝn dông sÏ trë thµnh nh÷ng cÇu nèi v÷ng ch¾c gi÷a ng©n hµng vµ hé n«ng d©n, gióp më réng n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông ®èi víi hé n«ng d©n. 4.3.4 Th−êng xuyªn tæ chøc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng NHNo&PTNT hôyÖn N«ng Cèng cÇn quan t©m chó träng ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng ®Ó ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch kh¸ch hµng cho phï hîp. Tæ chøc xÕp lo¹i kh¸ch hµng theo c¸c tiªu chÝ tuæi t¸c, tr×nh ®é häc vÊn cña chñ hé, tiÒn ¸n tiÒn sù, t×nh tr¹ng chç ë, sè ng−êi ¨n theo, c¬ cÊu gia ®×nh, rñi ro nghÒ nghiÖp, ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo kh¶ n¨ng tµi chÝnh, thu nhËp rßng cña hé, møc ®é tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng. Tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra ph©n xÕp lo¹i kh¸ch hµng ®Ó quan t©m ®Çu t− ®óng ®èi t−îng vµ cã c¸c xö sù ®èi víi tõng mãn vay cho phï hîp, qua ph©n tÝch xÕp lo¹i kh¸ch hµng th−êng xuyªn sÏ n¾m b¾t ®−îc ®©u lµ kh¸ch hµng cÇn quan t©m ®Çu t− vèn, ®©u lµ kh¸ch hµng thuéc diÖn ch©y ú, kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, ®©u lµ kh¸ch hµng thuéc quan hÖ th−êng xuyªn, hoÆc kh«ng th−êng xuyªn... qua ph©n lo¹i kh¸ch hµng x¸c ®Þnh nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, tr¶ li tèt, ®©u lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®ang tiÒm Èn rñi ro ®Ó quan t©m theo dâi b¸m s¸t tõ ®ã cã c¬ së thu håi nî ®Çy ®ñ. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 65 Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tÕ, tËp trung ®Çu t− vµo cho vay c¸c kh¸ch hµng lín, kh¸ch hµng cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c vïng tËp trung s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng trë thµnh vïng s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c vïng cã nhiÒu kh¸ch hµng, kh¸ch hµng ®−îc ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i lµ kh¸ch hµng lo¹i A, tõ ®ã ®Çu t− vèn cã träng ®iÓm sÏ trë thµnh vïng kinh tÕ träng ®iÓm, ®Çu t− theo m« h×nh dù ¸n khÐp kÝn tõ kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ®Õn tiªu thô s¶n phÈm cho n«ng d©n, s¶n phÈm hé n«ng d©n lµm ra cã tÝnh mïa vô song tiªu thô trong thêi gian dµi do vËy sau khi thu ho¹ch cÇn ph¶i ®Çu t− chÕ biÕn, cÊt tr÷, cung cÊp cho thÞ tr−êng ®óng thêi ®iÓm cã nh− thÕ míi ®em l¹i lîi nhuËn cho hé n«ng d©n vµ n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. 4.3.5 Th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ rñi ro, phßng ngõa vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro tÝn dông TÝn dông hé n«ng d©n lµ lÜnh vùc ®Çu t− mang tÝnh m¹o hiÓm cao, kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, mçi hé n«ng d©n, mçi mãn vay chøa ®ùng rñi ro lín bëi c¸c hé n«ng d©n phôc thuéc nhiÒu vµo thêi tiÕt, khÝ hËu tù nhiªn do ®ã khã l−êng tr−íc ®−îc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra bÊt k× lóc nµo. NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng cÇn quan t©m ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro, phßng ngõa vµ trÝch lËp quü dù phßng rñi ro ®Çy ®ñ ®¶m b¶o bï ®¾p rñi ro khi cÇn thiÕt. Nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro cho hé n«ng d©n: Gióp c¸c hé n«ng d©n vay vèn ®Çu t− ®óng h−íng, t¨ng thªm hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña hé, h−íng dÉn c¸c h×nh thøc vay vèn hîp lý, n¾m ®−îc c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x héi cña ®Þa ph−¬ng. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng s¶n phÈm sau thu ho¹ch, gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ cho hé n«ng d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho hé n«ng d©n ®−îc cung cÊp c¸c dÞch vô tèt h¬n, an toµn h¬n. §Çu t− vèn ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c c¬ së chÕ biÕn n«ng s¶n phÈm vµ xuÊt khÈu, chó Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 66 träng ®Çu t− c¸c thiÕt bÞ tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao chÊt l−îng mÉu m vµ gi¸ trÞ n«ng s¶n. Ph¸t triÓn c¸c hîp t¸c x dÞch vô n«ng nghiÖp. B¶o lnh cho c¸c ®¬n vÞ uy tÝn cung cÊp, tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô cho hé n«ng d©n. X©y dùng c¸c chî ®Çu mèi, hæ trî c¸c h¬p t¸c x tiªu thô, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n. Xö lý nhanh gän, kiªn quyÕt c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, nî xÊu, cÇn hiÓu râ nh÷ng khã kh¨n cña hé vay vèn vÒ tiÒm n¨ng tµi chÝnh yÕu kÐm, kh¶ n¨ng kh¾c phôc rñi ro chËm, tµi s¶n ®¶m b¶o cã tÝnh thanh kho¶n thÊp, cïng víi t©m lý t×nh c¶m cña hé vay vèn cã khi kh«ng sî ph¸p luËt b»ng “sÜ diÖn” víi d©n lµng. CÇn ph©n tÝch kü c¸c kho¶n nî theo nhiÒu tiªu thøc cô thÓ, tõ ®ã míi cã c¬ së ®Ò ra vµ triÓn khai c¸c biÖn ph¸p thu håi nî vay. §iÒu quan träng lµ ph¶i xö lý kiªn quyÕt c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, nî xÊu do chñ quan cña c¸n bé ng©n hµng g©y ra. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 67 5. KÕt LuËn 1. ChÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro trong cho vay hé n«ng d©n cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n. ë ViÖt Nam nãi chung vµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n huyÖn N«ng Cèng nãi riªng. ChÊt l−îng tÝn dông ®−îc ph¶n ¸nh qua c¸c chØ tiªu: nî cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n/tæng d− nî, nî vay dµi h¹n/ tæng nguån vèn, nî xÊu/tæng d− nî, nî khã ®ßi/tæng nî qu¸ h¹n vµ nî khã ®ßi rßng. 2. Thùc tr¹ng nguån vèn huy ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng thÊp, n¨m 2008 huy ®éng ®¹t 137 tû, n¨m 2009 ®¹t 161 tû vµ n¨m 2010 huy ®éng ®¹t 221 tû. Trong khi ®ã d− nî cho vay 2008 lµ 172,4 tû ®ång, n¨m 2009 lµ 194,5 tû ®ång vµ n¨m 2010 d− nî 241,5 tû ®ång. Nguån vèn cho vay thiÕu, kh«ng chñ ®éng ®−îc nguån vèn ®Ó cho vay, khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn kh«ng ®−îc ®¸p øng ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. C¬ cÊu nguån vèn tù huy ®éng lo¹i cã kú h¹n ng¾n d−íi 12 th¸ng n¨m 2008 chiÕm 86,4% tæng nguån vèn huy ®éng, n¨m 2009 lµ 82,9% vµ n¨m 2010 chiÕm 91,4%.Trong khi ®ã d− nî cho vay trung, dµi h¹n l¹i chiÕm tû träng lín trong tæng d− nî, n¨m 2008 lµ 53,6%, n¨m 2009 lµ 48,7% vµ n¨m 2010 lµ 50,3%. 3. ChÊt l−îng tÝn dông kh«ng æn ®Þnh, c¬ cÊu d− nî cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n cao: n¨m 2008 lµ 84,5%/tæng d− nî, n¨m 2009 lµ 81,4% vµ n¨m 2010 lµ 77,3%. Nî cã vÊn ®Ò, nî xÊu, nî khã ®ßi cã xu h−íng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tËp trung ë c¸c kh¸ch hµng lµ hé n«ng d©n, vay vèn kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n. N¨m 2008 nî cã vÊn ®Ò lµ 6,03 tû chiÕm tû träng 4,2%/tæng d− nî, n¨m 2009 lµ 8,83 tû vµ n¨m 2010 lµ 10,28 tû chiÕm 4,3%/tæng d− nî. C¸c ®èi t−îng cho vay ®Òu cã kh¶ n¨ng mang ®Õn rñi ro nÕu kh«ng ®−îc ®Çu t− ®óng møc vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ. 4. Nî xÊu, nî khã ®ßi ë c¸c x ®iÒu tra tËp trung chñ yÕu vµo lo¹i cho vay trung, dµi h¹n kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, tËp trung vµo lo¹i hé trung b×nh, hé kÐm, ®èi t−îng vay vèn chñ yÕu lµ trång trät, ch¨n nu«i. Nguyªn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 68 nh©n cña c¸c kho¶n nî xÊu ®ã lµ møc cho vay cña ng©n hµng kh«ng ®¸p øng ®Çu ®ñ, ®Þnh kú h¹n nî kh«ng s¸t víi ®èi t−îng vay vèn, viÖc chÊp hµnh sai quy tr×nh cña c¸n bé tÝn dông, viÖc sö dông vèn vay kh«ng ®óng môc ®Ých vay vèn cña hé...dÉn ®Õn nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn. 5. §Ó n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng cÇn: t¨ng c−êng c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu vÒ vèn cho hé n«ng d©n, n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t quy tr×nh, kiÓm tra xö lý nî vay. N©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông, th−êng xuyªn tæ chøc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ rñi ro, phßng ngõa vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro tÝn dông. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bách khoa toàn thư (2011), Chất lượng tín dụng, 3ng_t%C3%AD_d%E1%BB%A5ng. 2. Kim Thị Dung (1999), Thị trường vốn tín dụng nông thôn và sử dụng vốn tín dụng của hộ nông dân huyện Gia Lâm – Hà Nội, Luận án tiến sỹ kinh tế, ðại học Nông nghiệp I, Hà Nội. 3. Lê văn Tế (2009), Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, NXB Thống kê, Hà Nội. 4. Vũ Hiền, Trịnh Hữư ðản, Nghị quyết TW IV (khoáVIII) và vấn ñề tín dụng nông nghiệp, nông thôn (1998), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 5. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2001), Quy chế cho vay của TCTD ñối với khách hàng (ban hành kèm theo Quyết ñịnh số 1627/Qð-NHNN, ngày 31/12/2001), Hà Nội. 6. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (2009), Tổng kết 10 năm thực hiện Quyết ñịnh 67/Qð-TTg của Chính phủ về một số chính sách tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn, Hà Nội. 7. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (1996),Cẩm nang tín dụng ADB, tập3, Hà Nội 8. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (2010), Quy ñịnh cho vay ñối với khách hàng trong hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (ban hành kèm theo Quyết ñịnh số 666Qð-HðQT-TD, ngày 15/06/2010), Hà Nội. 9. Nguyễn Văn Tiến (2009), Giáo trình ngân hàng thương mại, NXB Thống kê, Hà Nội. 10. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nông Cống (2010), Báo cáo truyền thống 23 năm xây dựng và trưởng thành. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 70 11. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nông Cống (2008), Báo cáo tổng kết hàng năm 2008. 12. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nông Cống (2009), Báo cáo tổng kết hàng năm 2009. 13.Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nông Cống (2010), Báo cáo tổng kết hàng năm 2010. 14. UBND Huyện Nông Cống (2011),Niên giám thống kê giai ñoạn 2005- 2010 . Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 71 Phô lôc PhiÕu ®iÒu tra Th«n…………………………………X………………………….................. Ng−êi thùc hiÖn................................................................................................ Ngµy thùc hiÖn............................................................................................... I. Th«ng tin vÒ chñ hé 1. Hä vµ tªn chñ hé......................................................................................... 2. Tuæi............................................................................................................ 3.Giíi tÝnh.................................................................................................. 5. D©n téc......................................................................................................... 6.Tæng sè nh©n khÈu trong hé...................... trong ®ã , sè lao ®éng chÝnh....... 7. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh( ghi râ sè thµnh viªn trong tõng cÊp, chØ tÝnh nh÷ng ng−êi >16 tuæi) a. CÊp tiÓu häc b. CÊp trung häc c¬ së c. CÊp trung häc phæ th«ng d.S¬ cÊp,Trung cÊp, häc nghÒ e.Cao ®¼ng, §¹i häc f. Kh¸c 8. Thu nhËp b×nh qu©n cña gia ®×nh tõ s¶n xuÊt............................................/th¸ng 9. Chi tiªu b×nh qu©n cña gia ®×nh cho tiªu dïng……………………./th¸ng II.T×nh h×nh vay vèn vµ sö dông vèn vay cña hé Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 72 N¨m 2008: Thùc tÕ ® sö dông vèn vay vµo môc ®Ých g× ?** DiÔn gi¶i Sè l−îng vay (triÖu ) Li suÊt vay (th¸n g) Thêi h¹n vay (th¸ng) Thêi ®iÓm vay §iÒ u kiÖn vay * Chi phÝ giao dÞch 1 2 3 4 1.Nhu cÇu cÇn vay 2.Thùc tÕ ®−îc vay a/nguån chÝnh thèng -Tõ NHNo&PTNT -Tõ NH CSXH -Tõ Héi n«ng d©n -Tõ Héi phô n÷ -Kh¸c b/Nguån kh«ng chÝnh thèng - T− nh©n - Anh,em,hä hµng - B¹n bÌ *ThÕ chÊp, 1.Sæ ®á, 2.Kh«ng cã sæ ®á, 3.Tµi s¶n kh¸c **1.§Çu t− cho s¶n xuÊt, kinh doanh: 2.Cho tiªu dïng 3.Nu«i con ¨n häc 4.Tr¶ nî Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 73 N¨m 2009: Thùc tÕ ® sö dông vèn vay vµo môc ®Ých g× ?** DiÔn gi¶i Sè l−îng vay (triÖu) Li suÊt vay (th¸ng) Thêi h¹n vay (th¸ng) Thêi ®iÓm vay §iÒu kiÖn vay* Chi phÝ giao dÞch 1 2 3 4 1.Nhu cÇu cÇn vay 2.Thùc tÕ ®−îc vay a/nguån chÝnh thèng -Tõ NHNo&PTNT -Tõ NH CSXH -Tõ Héi n«ng d©n -Tõ Héi phô n÷ -Kh¸c b/Nguån kh«ng chÝnh thèng - T− nh©n - Anh,em,hä hµng - B¹n bÌ - *ThÕ chÊp, 1.Sæ ®á, 2.Kh«ng cã sæ ®á, 3.Tµi s¶n kh¸c **1.§Çu t− cho s¶n xuÊt, kinh doanh: 2.Cho tiªu dïng 3.Nu«i con ¨n häc 4.Tr¶ nî Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 74 N¨m 2010: Thùc tÕ ® sö dông vèn vay vµo môc ®Ých g× ?** DiÔn gi¶i Sè l−îng vay (triÖu) Li suÊt vay (th n¸g) Thêi h¹n vay (th n¸g) Thêi ®iÓm vay §iÒu kiÖn vay* Chi phÝ giao dÞch 1 2 3 4 1.Nhu cÇu cÇn vay 2.Thùc tÕ ®−îc vay a/nguån chÝnh thèng -Tõ NHNo&PTNT -Tõ NH CSXH -Tõ Héi n«ng d©n -Tõ Héi phô n÷ -Kh c¸ b/Nguån kh«ng chÝnh thèng - T− nh©n - Anh,em,hä hµng - B¹n bÌ - * ThÕ chÊp, 1.Sæ ®á 2.Kh«ng cã sæ ®á 3.Tµi s¶n kh¸c ** 1.§Çu t− cho s¶n xuÊt, kinh doanh 2.Cho tiªu dïng 3.Nu«i con ¨n häc 4.Tr¶ nî Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ………………………………. 75 Xin «ng bµ cho biÕt thªm mét sè th«ng tin sau: 10. ¤ng (bµ) thÊy thñ tôc vay vèn thÕ nµo? a/ Cña NHCSXH: 1. Phøc t¹p 2. Kh«ng phøc t¹p b/ Cña NHNo&PTNT: 1. Phøc t¹p 2. Kh«ng phøc t¹p 11.¤ng (bµ) vay ®−îc tiÒn cã ®óng víi thêi ®iÓm «ng (bµ) cÇn kh«ng ? 1. §óng thêi ®iÓm 2. Kh«ng ®óng thêi ®iÓm 12. ¤ng (bµ) cã mong muèn vay thªm vèn n÷a kh«ng? 1.Cã 2. Kh«ng NÕu cã th× cÇn vay bao nhiªu………tr.®? Môc ®Ých vay ®Ó lµm g×?............. ………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..……………………… Thêi h¹n vay………………..th¸ng Li suÊt cã thÓ chÊp nhËn ®−îc……..%th¸ng Thêi gian vay lµ khi nµo?.............................. 13.§ bao giê «ng (bµ) nép ®¬n vay vèn mµ kh«ng ®−îc ®¸p øng? 1.Cã 2. Kh«ng NÕu cã th× lý do g× mµ «ng bµ kh«ng ®−îc vay? …………………………………………………………………………….. 14. ¤ng (bµ) ® bao giê r¬i vµo t×nh tr¹ng kh«ng tr¶ ®−îc nî vay? N¨m 2008: NÕu cã th× lý do t¹i sao?.............................................................. N¨m 2009: NÕu cã th× lý do t¹i sao?............................................................... N¨m 2010: NÕu cã th× lý do t¹i sao?.............................................................. ……………………………………………………………………………… 14. Th¸ng nµo trong n¨m lµ «ng (bµ) thiÕu tiÒn mÆt nhÊt? T¹i sao? ……………………………………………………………………………… 15. ¤ng (bµ) cã kiÕn nghÞ g× víi NHNo&PTNT vÒ: a/ Thñ tôc vay vèn ........................................................................................... ......................................................................................................................... b/ L−îng tiÒn cho vay...................................................................................... ......................................................................................................................... c/ Li suÊt tiÒn vay........................................................................................... ......................................................................................................................... d/ViÖc qu¶n lý gi¸m s¸t vèn vay cña CÊp Héi, th«n, x.............................. ......................................................................................................................... ®/ Thêi h¹n cho vay......................................................................................... ......................................................................................................................... e/ ý kiÕn kh¸c................................................................................................... ._.