Giải pháp mở rộng xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào thị trường Mỹ

Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ngKhoa kinh tÕ ngo¹i th­¬ng Kho¸ luËn tèt nghiÖp §Ò tµi: Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ tr­êng Mü Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan Ph­¬ng Líp: Ph¸p 1-K38E. Gi¸o viªn h­íng dÉn: PGS,TS NguyÔn Trung V·n Hµ néi - 12/ 2003 Môc lôc Lêi më ®Çu Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®Êt n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng rÊt ®¸ng kÓ. Tõ mét n­íc n«ng nghiÖp ph¶i nhËp khÈu lín l­¬ng thùc triÒn miªn, giê ®©y chóng ta ®· trë thµnh mét n­íc xuÊt khÈu g¹o vµ nhiÒu n«ng s¶n kh¸c cã vÞ thÕ trªn thÕ giíi. Tõ khi NghÞ QuyÕt §¹i Héi §¶ng lÇn thø VIII h­íng dÉn thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c©y trång, h­íng vÒ xuÊt khÈu, ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn, vµ thÝch øng kÞp tr­íc nh÷ng biÕn ®éng ®ét ngét cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi, tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng Mü. Qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ViÖt Mü, ®Æc biÖt lµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®­îc ký kÕt vµ cã hiÖu lùc th¸ng 12/2001 lµ ®éng lùc më c¸nh cöa thÞ tr­êng Mü, mét thÞ tr­êng hÊp dÉn vµ lín nhÊt thÕ giíi, ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo cuéc vµ c¹nh tranh mét c¸ch b×nh ®¼ng víi c¸c n­íc kh¸c. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc c¬ héi lín ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng. Trong bèi c¶nh ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng Mü” cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Trung V·n cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n, em mong muèn ®­îc nghiªn cøu s©u h¬n vÒ c¸c gi¶i ph¸p nh»m më réng xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam. Néi dung ®Ò tµi gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Kh¸i qu¸t thÞ tr­êng rau qu¶ Mü Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ch­¬ng 3: §Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Tuy ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ nç lùc, nh­ng do nh÷ng h¹n chÕ vÒ thêi gian, kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng cña ng­êi viÕt, nªn ®Ò tµi nµy khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. V× vËy em mong ®­îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« trong Tr­êng vµ ý kiÕn cña ®«ng ®¶o ®éc gi¶. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan Ph­¬ng Ch­¬ng IKh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr­êng rau qu¶ Mü I. T×nh h×nh tiªu thô 1. §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng rau qu¶ Mü Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng n­íc cã diÖn tÝch lín nhÊt thÕ giíi (9,4 triÖu km2), d©n sè ®«ng víi thµnh phÇn sè rÊt phøc t¹p. §©y lµ mét quèc gia trÎ víi nhiÒu ng­êi nhËp c­ tõ kh¾p c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi, thùc sù lµ mét thÞ tr­êng khæng lå vµ rÊt lý t­ëng ®èi víi nh÷ng n­íc muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng rau qu¶ Hoa Kú lµ mét thÞ tr­êng víi møc tiªu dïng cao, nhu cÇu rau vµ tr¸i c©y c¸c lo¹i vµ lu«n cã xu h­íng t¨ng. Do l­îng d©n nhËp c­ ngµy cµng ®«ng vµ mang ®Õn nh÷ng së thÝch thÞ hiÕu tiªu dïng kh¸c nhau, l­îng giao dÞch rau qu¶ trªn thÞ tr­êng ngµy cµng ®a d¹ng víi ®ñ c¸c chñng lo¹i qu¶ vµ rau ®Õn tõ kh¾p c¸c miÒn khÝ hËu cña mäi khu vùc trªn thÕ giíi. Kh«ng chØ lo¹i qu¶ cã mói nh­ cam, b­ëi, quýt trªn thÞ tr­êng Mü mµ nhiÒu chñng lo¹i kh¸c, ®Æc biÖt lµ qu¶ nhiÖt ®íi vµ chuèi còng tham gia kh«ng kÐm phÇn s«i ®éng trªn thÞ tr­êng rau qu¶ khæng lå nµy. Mü lµ mét trong nh÷ng n­íc võa xuÊt khÈu võa nhËp khÈu tr¸i c©y vµ rau lín nhÊt thÕ giíi. PhÇn lín rau qu¶ ®­îc ph©n phèi qua hÖ thèng kªnh ph©n phèi lµ c¸c siªu thÞ b¸n lÎ vµ c¸c cöa hµng thùc phÈm, cung cÊp hµng ho¸ cho ng­êi tiªu dïng cuèi cïng kh¾p n­íc Mü. Vai trß cña c¸c nhµ trung gian ph©n phèi nh­ ng­êi chuyªn nhËp khÈu, ng­êi b¸n bu«n ngµy cµng gi¶m, cßn vai trß cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, nh÷ng nhµ b¸n lÎ ngµy cµng t¨ng. Hä ®Æt trùc tiÕp c¸c ®¬n ®Æt hµng tõ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu n­íc ngoµi võa gi¶m ®­îc phÝ trung gian, võa ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu h­íng s¸t nhËp c¸c tËp ®oµn ph©n phèi thùc phÈm cña Mü diÔn ra m¹nh mÏ. Qu¸ tr×nh nµy dÉn ®Õn mét sè tËp ®oµn lín thao tóng vµ chi phèi thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi muèn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü trë nªn khã kh¨n h¬n vµ ph¶i th«ng qua c¸c tËp ®oµn trªn. Mét ®Æc tr­ng n÷a rÊt riªng cña thÞ tr­êng Mü, ®ã lµ mét phÇn lín khèi l­îng rau qu¶ tiªu thÞ trªn thÞ tr­êng lµ nh÷ng rau qu¶ nhËp khÈu. Nh­ng dï lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu rau qu¶ lín cña thÕ giíi nh­ng ®©y l¹i lµ thÞ tr­êng kh¾t khe, kh«ng ph¶i rau qu¶ nµo còng “chen ch©n” ®­îc vµo thÞ tr­êng nµy mµ ®ã ph¶i lµ nh÷ng lo¹i ®¸p øng ®­îc c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh kiÓm dÞch thùc phÈm phøc t¹p cña Hoa Kú. VÊn ®Ò nh·n hiÖu còng rÊt ®­îc chó ý, hÇu hÕt c¸c rau qu¶ tham gia trªn thÞ tr­êng ®Òu cã nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty hay t­ nh©n ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng tiªu dïng. HiÖn nay, xu h­íng cña thÞ tr­êng Hoa Kú lµ t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p b¶o hé vµ t¨ng l­îng giao dÞch rau qu¶ t­¬i trong tæng l­îng giao dÞch c¸c s¶n phÈm rau qu¶. 2. NÐt chung vÒ t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña thÞ tr­êng Mü ThÞ tr­êng Mü ®­îc coi lµ thÞ tr­êng tiªu dïng lín nhÊt thÕ giíi, x· héi Mü ®­îc coi lµ x· héi tiªu thô. Ng­êi ta ­íc tÝnh r»ng hµng n¨m n­íc Mü tiªu gÊp nhiÒu lÇn c¸c n­íc kh¸c. Ngµy nay nhËn thøc ®­îc vÒ vai trß cña rau vµ qu¶ ®èi víi søc khoÎ ®­îc n©ng lªn, nªn rÊt nhiÒu ng­êi tiªu dïng Mü t¨ng cÇu ®èi víi mÆt hµng nµy. Nh×n chung møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi vÒ rau qu¶ cña Mü lu«n cao h¬n so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi. Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi vÒ rau trªn thÕ giíi lµ 90 kg/n¨m, ViÖt Nam lµ 60kg/n¨m. Trong khi ®ã møc b×nh qu©n cña Mü rÊt cao, lªn tíi 187 kg mét ng­êi/n¨m, tøc lµ gÊp ®«i møc b×nh qu©n cña thÕ giíi. Cßn møc tiªu thô tr¸i c©y b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña Mü còng ®¹t møc gÇn 130kg/n¨m. CÇu lín kÐo theo cung cao, l­îng rau qu¶ tham gia trªn thÞ tr­êng nµy hÕt søc s«i ®éng, ®a d¹ng c¸c chñng lo¹i, trong ®ã mét phÇn lín lµ rau qu¶ ®­îc nhËp khÈu tõ c¸c n­íc kh¸c. Nh­ng nguån cung trong n­íc vÉn ch­a thÓ ®¸p øng nhu cÇu khæng lå ®ã, nªn hµng n¨m Mü ph¶i nhËp khÈu mét khèi l­îng ®¸ng kÓ ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng cña ng­êi d©n. Rau qu¶ t­¬i chiÕm tû träng h¬n mét nöa trong c¬ cÊu tiªu dïng s¶n phÈm rau qu¶ nãi chung. C¸c lo¹i qu¶ t­¬i phæ biÕn trªn thÞ tr­êng n­íc nµy lµ chuèi, t¸o, cam, xoµi, lª, quýt, ®u ®ñ, d©u t©y… N­íc qu¶ còng lµ lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn ®­îc yªu thÝch vµ tiªu dïng nhiÒu thø hai sau hoa qu¶ t­¬i. §Æc biÖt ng­êi Mü thÝch sö dông c¸c lo¹i n­íc Ðp thay cho n­íc uèng vµ th­êng xuyªn trong b÷a ¨n hµng ngµy, chiÕm tû träng h¬n 1/3 c¬ cÊu tiªu dïng hoa qu¶. Ngoµi ra cßn cã c¸c d¹ng chÕ biÕn kh¸c nh­: ®ãng hép, ®«ng l¹nh, sÊy kh«… 2.1. Møc tiªu thô rau Møc tiªu dïng b×nh qu©n mçi ng­êi n¨m 2001 lµ 200,4 kg rau (kÓ c¶ khoai t©y, nÊm ®Ëu ®ç, khoai lang), gi¶m 2% so víi n¨m 2000, trong ®ã l­îng rau t­¬i ®­îc tiªu thô kh«ng thay ®æi, vÉn gi÷ ë møc 78kg; nh­ng cÇu ®èi víi rau hép vµ rau b¶o qu¶n l¹nh l¹i gi¶m, ®¹t 52 kg/ng­êi so víi 55,2kg cña n¨m 2000. N¨m 2002, tæng l­îng rau ®­îc tiªu thô gi¶m nhÑ so víi n¨m tr­íc, chñ yÕu lµ do rau t­¬i gi¶m, cßn rau l¹nh vµ ®ãng hép t¨ng víi sè l­îng nhá. Khoai t©y lµ lo¹i rau ®­îc tiªu dïng nhiÒu nhÊt ë Mü, khèi l­îng tiªu thô hµng n¨m lu«n ë møc cao, gÊp nhiÒu lÇn c¸c lo¹i rau kh¸c. Møc tiªu thô b×nh qu©n lµ 62,3 kg mçi ng­êi tõ n¨m 1998 ®Õn nay. DÊu hiÖu gi¶m b¾t ®Çu tõ n¨m 2001, nguyªn nh©n do ¶nh h­ëng cña gi¸ cao v× nguån cung trªn thÞ tr­êng gi¶m. B¶ng 1: Tiªu thô rau b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë Mü ( §¬n vÞ: kg) N¨m 1998 1999 2000 2001 2002 C¶i xanh 3.3 3.9 3.8 3.5 3.2 C¶i b¾p 4.5 4.0 4.7 4.7 4.4 Cµ rèt 7.7 6.7 6.5 6.3 5.7 CÇn t©y 3.0 3.0 2.9 3.0 3.0 D­a chuét 4.8 5.0 5.1 4.6 5.2 Rau diÕp 12.8 14.3 14.5 14.4 13.9 Hµnh 8.8 9.3 9.1 8.6 9.0 Cµ chua 41.5 40.4 39.8 37.6 39.6 Khoai t©y 62.7 62.0 63.0 62.6 61.2 NÊm 1.8 1.9 1.9 1.8 1.9 Rau kh¸c 49.2 51.1 54.0 53.3 52.2 Tæng 200.0 201.5 205.3 200.4 199.4 Nguån :USDA- 2002/ Vegetables and melon yearbook 2002. Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy râ t×nh h×nh tiªu thô rau ë Mü trong nh÷ng n¨m qua vÉn ®­îc duy tr× kh¸ æn ®Þnh vµ ë møc cao (trªn 200kg/ng­êi/n¨m), trong ®ã cao nhÊt lµ n¨m 2000 víi møc 205,3kg/ng­êi. 2.2. Møc tiªu thô qu¶ cô thÓ Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 2000 ë Mü lµ 139 kg, t¨ng 3% so víi n¨m 1999 vµ c¸c n¨m vÒ tr­íc, ®¹t møc cao thø hai trong lÞch sö tõ tr­íc ®Õn nay ( møc cao nhÊt lµ n¨m 1998). Trong ®ã, tiªu thô qu¶ cã mói t¨ng 8%, b»ng 59kg/ng­êi, chñ yÕu lµ do cung trong n­íc t¨ng v× ®©y lµ mét n¨m ®­îc mïa cña Mü. Tuy vËy tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c l¹i gi¶m 1% so víi n¨m tr­íc, ë møc 80kg/ng­êi. Trong 3% t¨ng so víi n¨m tr­íc ®ã, chñ yÕu lµ do l­îng tiªu dïng qu¶ t­¬i t¨ng, ®Æc biÖt lµ qu¶ cã mói t­¬i. Cam t­¬i, quýt t­¬i, b­ëi lai quýt ®­îc tiªu thô nhanh víi khèi l­îng lín, nh­ng chanh vµ b­ëi l¹i gi¶m nhÑ so víi n¨m tr­íc. ViÖc tiªu dïng cam t­¬i t¨ng, lo¹i qu¶ t­¬i chiÕm tû träng 1/2 trong toµn bé tiªu dïng qu¶ cã mói t­¬i, t¸c ®éng m¹nh ®Õn møc t¨ng tiªu dïng chñng lo¹i qu¶ nµy nãi chung. Tuy nhiªn møc tiªu thô c¸c lo¹i qu¶ kh¸c ngoµi qu¶ cã mói l¹i gi¶m, chñ yÕu vÉn lµ gi¶m tiªu dïng chuèi t­¬i, t¸o t­¬i, nho, lª, mËn. Trong khi ®ã c¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi kh¸c ®­îc nhËp khÈu l¹i t¨ng tiªu dïng, ®¹t møc tiªu dïng kû lôc. Qu¶ ®ãng hép n¨m 2000 ®¹t b×nh qu©n ®Çu ng­êi lµ 7kg, chñ yÕu lµ t¨ng l­îng cung néi ®Þa, cïng víi xuÊt khÈu gi¶m kÐo theo ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt qu¶ ®ãng hép t¨ng. Møc t¨ng l­îng ®µo ®ãng hép tiªu thô b×nh qu©n mçi ng­êi trong n¨m, vµ c¸c lo¹i qu¶ ®ãng hép nh­: t¸o, ®µo ngät, mËn kh«ng thay ®æi. S¶n phÈm qu¶ ®«ng l¹nh còng t¨ng trong n¨m nµy, b×nh qu©n mçi ng­êi lµ 1,5kg. Bªn c¹nh ®ã tiªu thô qu¶ sÊy kh« vµ n­íc qu¶ l¹i gi¶m, b×nh qu©n mçi ng­êi dïng h¬n 1 kg s¶n phÈm qu¶ kh« vµ 4 kg s¶n phÈm n­íc qu¶. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµm tiªu dïng n­íc qu¶ gi¶m lµ do nguyªn liÖu lµm n­íc Ðp Ýt, thÊt thu s¶n l­îng céng víi nhËp khÈu Ýt. N¨m 2002, ng­êi Mü tiªu dïng nhiÒu hoa qu¶ t­¬i, sÊy kh«, ®«ng l¹nh vµ n­íc Ðp nhiÒu h¬n so víi n¨m 2001, trung b×nh mçi ng­êi lµ 129 kg, trong ®ã cã 45 kg hoa qu¶ t­¬i, 84 kg hoa qu¶ chÕ biÕn d­íi c¸c d¹ng kh¸c nhau. Tiªu thô c¸c lo¹i qu¶ kh«ng cã mói t­¬i vµ chÕ biÕn ®Òu t¨ng so víi n¨m 2001, nh­ng tiªu thô c¸c qu¶ cã mói l¹i gi¶m. Mïa cam cho møc s¶n l­îng thÊp h¬n ë Florida ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ møc cung cÊp c¸c lo¹i cam t­¬i cho thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ nguyªn liÖu lµm n­íc tr¸i c©y. B¶ng 2- Tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi mét sè lo¹i rau qu¶ chÝnh ë Mü (§¬n vÞ: kg) N¨m 1998 1999 2000 2001 T¸o 45.9 48.4 48.3 47.0 Nho 53.1 45.4 46.9 51.0 Chuèi t­¬i 27.6 28.6 31.4 29.2 Cam 85.8 97.5 86.9 91.5 Bëi 16.5 15.2 15.6 15.4 §µo 10.2 8.9 9.7 10.0 Lª 7.0 6.7 6.9 6.2 Døa 12.4 11.2 13.3 12.9 Xoµi t­¬i 1.8 1.6 2.0 2.2 Nguån: USDA-2002/Fruit and Tree Nuts yearbook Qua b¶ng trªn ta thÊy cam, chuèi, t¸o, nho, lµ nh÷ng lo¹i qu¶ ®­îc tiªu dïng phæ biÕn ë Mü. Chuèi t­¬i vÉn lµ tr¸i c©y ®­îc ­a thÝch nhÊt víi con sè b×nh qu©n ®Çu ng­êi trong nh÷ng n¨m qua lµ 13kg, trong ®ã møc cao nhÊt lµ 14,3kg n¨m 1999. HiÖn nay, l­îng chuèi tiªu thô cã gi¶m nhÑ, nh­ng ®©y vÉn lµ lo¹i qu¶ t­¬i xÕp thø nhÊt trong s¶n l­îng tiªu dïng hµng n¨m ë Mü. TiÕp theo lµ t¸o t­¬i víi khèi l­îng trung b×nh lµ h¬n 8kg/ng­êi. Cam t­¬i ®¹t møc tiªu thô lín nhÊt vµo nh÷ng n¨m 50-60 (b×nh qu©n 8,5 kg mçi ng­êi, bëi lÏ l­îng xuÊt khÈu Ýt, l¹i ®­îc mïa liªn tiÕp nªn cung cÊp trong n­íc dåi dµo; nh÷ng n¨m sau ®ã møc tiªu thô gi¶m dÇn, ®¹t thÊp nhÊt lµ 5,4kg. Tuy vËy gÇn ®©y cã xu h­íng tiªu dïng d­íi d¹ng t­¬i t¨ng trë l¹i do gièng cam ®­îc c¶i thiÖn vµ gi¸ l¹i rÎ h¬n. N­íc cam lu«n lµ lo¹i n­íc qu¶ ®­îc ­a thÝch nhÊt ë Mü, dÉn ®Çu trong c¸c lo¹i n­íc hoa qu¶ cã mÆt trªn thÞ tr­êng, ng­êi tiªu dïng Mü thÝch sö dông n­íc cam thay cho c¸c lo¹i n­íc uèng hµng ngµy vµ thay cho cam t­¬i. NhËn thøc ®­îc vai trß cña cam ®èi víi søc khoÎ, cung cÊp nhiÒu Vitamin C vµ c¸c loai axit tèt, v× vËy tiªu dïng n­íc cam vÉn gi÷ ®­îc møc æn ®Þnh trong suèt hµng chôc n¨m. Xoµi, ®u ®ñ lµ nh÷ng lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi chñ yÕu ®­îc nhËp khÈu ®Ó ®¶m b¶o cho cÇu trong n­íc, tuy b×nh qu©n tiªu dïng lo¹i qu¶ nµy cßn ch­a cao nh­ng cã xu h­íng t¨ng tiªu dïng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ s¾p tíi. Xoµi nhËp khÈu chiÕm tû träng 75% trong c¬ cÊu tiªu dïng, so víi møc 3,4% thêi kú nh÷ng n¨m 80. Tèc ®é t¨ng tiªu dïng cña ®u ®ñ nhËp khÈu ë Mü lµ 10%/n¨m. 3. T©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng Quan ®iÓm tiªu dïng cña ng­êi Mü: NÕu ng­êi §øc coi th­êng hµnh vi tiªu dïng hoang phÝ, ng­êi NhËt xem th¸i ®é tiÕt kiÖm lµ hµnh vi quý téc th× ng­êi Mü ng­îc l¹i: v¨n ho¸ ng­êi Mü t«n sïng tiªu dïng ®Õn møc cho r»ng: gi¸ trÞ cña mét c¸ nh©n trong x· héi kh«ng x¸c ®Þnh b»ng viÖc c¸ nh©n Êy ®· lµm g× vµ tiÕt kiÖm ®­îc bao nhiªu mµ lµ x¸c ®Þnh bëi tiªu chuÈn c¸ nh©n Êy tiªu dïng nh­ thÕ nµo. V× vËy ng­êi ta vÉn th­êng nãi ®ã lµ thÕ giíi cña tiªu dïng. ChÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè x· héi, v¨n ho¸, lèi sèng, møc sèng, thÞ hiÕu tiªu dïng nãi chung cña ng­êi Mü rÊt ®a d¹ng. Ngay c¶ khi b¸n hµng cho mçi bang, mçi vïng cña Mü, ng­êi ta cã thÓ ph¶i sö dông nh÷ng chiÕn l­îc Marketing kh¸c nhau. Yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi phÈm cÊp hµng ho¸ còng cã nhiÒu lo¹i: tõ phÈm cÊp thÊp, phÈm cÊp trung b×nh ®Õn phÈm cÊp cao. §Æc biÖt ng­êi Mü kh¸c ng­êi Ch©u ¢u ë ®iÓm kh«ng qu¸ cÇu kú, mµ chuéng nh÷ng hµng ho¸ ®¬n gi¶n vµ tiÖn dông, nh÷ng s¶n phÈm míi l¹, ®éc ®¸o, kÝch thÝch sù tß mß. Riªng ®èi víi thùc phÈm, t©m lý tiªu dïng cña ng­êi Mü rÊt thËn träng, hä s½n sµng tr¶ gi¸ cao cho nh÷ng s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu an toµn thùc phÈm, ®Æc biÖt ®èi víi s¶n phÈm thuéc lo¹i cao cÊp. Rau vµ qu¶ lµ nh÷ng mÆt hµng rÊt nh¹y c¶m víi ng­êi tiªu dïng, v× vËy nh÷ng yªu cÇu vÒ vÖ sinh kiÓm dÞch thùc phÈm cña n­íc nµy rÊt kh¾t khe. C¸c s¶n phÈm rau qu¶ ®­îc coi lµ ®ñ tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm sÏ ph¶i héi tô nh÷ng tiªu chuÈn c¬ b¶n sau ®©y: Tr­íc hÕt, ®ã ph¶i lµ rau qu¶ s¹ch, tøc lµ kh«ng cßn tån d­ c¸c chÊt ®éc h¹i cã nguån gèc tõ thuèc trõ s©u, thuèc diÖt c«n trïng, thuèc b¶o qu¶n s¶n phÈm. HoÆc khi cã mét sè ho¸ chÊt ®éc ®­îc sö dông th× ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt vÒ thêi gian, liÒu l­îng, c¸ch thøc sö dông sao cho l­îng tån d­ chÊt ®éc h¹i trong s¶n phÈm kh«ng qu¸ giíi h¹n cho phÐp. S¶n phÈm rau s¹ch cßn lµ s¶n phÈm kh«ng tån t¹i qu¸ møc cho phÐp vÒ c¸c lo¹i vi khuÈn g©y bÖnh cho con ng­êi. Thø hai, s¶n phÈm rau qu¶ ph¶i ®­îc bao gãi, vµ bao b× ®ã ph¶i tho¶ m·n ®­îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n lµ: b¶o qu¶n s¶n phÈm bªn trong, ®Ñp vÒ h×nh thøc; tiÖn lîi cho ng­êi sö dông; trªn bao b× ph¶i ghi râ c¸c néi dung, ®Þa chØ s¶n xuÊt, thêi gian s¶n xuÊt, thêi h¹n sö dông, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, c¸ch sö dông… Thø ba, lµ rau qu¶ b¸n trªn thÞ tr­êng ph¶i ®­îc c¬ quan kiÓm dÞch cã uy tÝn vÒ tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm. Møc sèng cµng t¨ng lªn do kinh tÕ ph¸t triÓn vµ thu nhËp cao, xu h­íng tiªu dïng còng Ýt nhiÒu thay ®æi. Ngµy nay, ng­êi tiªu dïng cã xu h­íng gia t¨ng tiªu thô c¸c s¶n phÈm rau qu¶ t­¬i h¬n rau qu¶ ®· qua chÕ biÕn d­íi d¹ng ®ãng hép, sÊy kh«, muèi. Thùc chÊt, c¸c lo¹i qu¶ vµ rau giµu gi¸ trÞ dinh d­ìng h¬n khi ®­îc sö dông ë d¹ng t­¬i víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh an toµn. Trõ c©y døa vµ mét sè c©y ®Æc biÖt kh¸c nh­ l¹c liªn (vèn dÜ trång ®Ó chÕ biÕn), hÇu hÕt c¸c lo¹i qu¶ vµ rau ph¶i ¨n t­¬i míi ®óng gi¸ trÞ cña nã. V× vËy, thÞ tr­êng c¸c lo¹i rau qu¶ chÕ biÕn ®ang ë trong giai ®o¹n b·o hoµ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, vµ rau qu¶ t­¬i cã ®¬n gi¸ cao h¬n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ thËm chÝ cßn cao h¬n c¶ nh÷ng s¶n phÈm rau qu¶ ®· qua chÕ biÕn. Theo tµi liÖu cña FAO, c¸c nhµ nghiªn cøu rót ra xu h­íng tiªu dïng nãi chung ë c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ ë Mü nãi riªng lµ: - Ng­êi tiªu dïng muèn sö dông qu¶ "s¹ch", s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ míi chØ dïng ph©n h÷u c¬, gi¶m thiÓu tèi ®a dïng ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u. - Qu¶ ph¶i s¹ch sÏ, t­¬i ngon, ®­îc tr×nh bµy ®Ñp, ®­îc bao gãi cÈn thËn, cã ghi ®Æc ®iÓm, hµm l­îng dinh d­ìng, cã h­íng dÉn c¸ch dïng. - Qu¶ cã mµu s¾c, h×nh thøc ®Ñp, hÊp dÉn, ng­êi mua, dÔ tiªu dïng vµ cßn dïng ®Ó trang trÝ. - Ng­êi tiªu dïng ngµy cµng ­a thÝch n­íc qu¶ Ðp nguyªn chÊt kh«ng pha ®­êng, kh«ng cã chÊt phô gia, thÝch c¸c ®å uèng pha chÕ trªn c¬ së n­íc qu¶ nguyªn chÊt t¹o h­¬ng vÞ hÊp dÉn. Xu h­íng tiªu thô tõ nay ®Õn n¨m 2010: - T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm tiÖn dông - T¨ng c¬ héi chän lùa c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng - T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i - T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm h÷u c¬ - T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn s½n - T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c nh·n m¸c t­ nh©n cña c¸c tËp ®oµn b¸n lÎ - T¨ng xu h­íng ph©n cùc thÞ tr­êng - T¨ng yªu cÇu ®èi víi nh·n m¸c s¶n phÈm II. S¶n xuÊt vµ cung cÊp trong n­íc 1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ c«ng nghÖ canh t¸c Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng n­íc cã diÖn tÝch lín nhÊt thÕ giíi (9,4triÖu km2), phÝa B¾c vµ Nam gi¸p 2 n­íc Canada vµ Mªhic«, phÝa §«ng vµ T©y gi¸p Th¸i B×nh D­¬ng vµ §¹i T©y D­¬ng. Víi l·nh thæ réng lín (bÒ ngang 4000 km, dµi 2500 km), Hoa Kú cã tÊt c¶ c¸c lo¹i ®Þa h×nh, khÝ hËu, ®ång b»ng réng lín ë phÝa §«ng vµ ë d¶i ven biÓn phÝa t©y, nói cao ë phÝa t©y. KhÝ hËu «n ®íi vµ cËn nhiÖt phÝa Nam, hµn ®íi phÝa B¾c. KhÝ hËu, ®Þa h×nh ®a d¹ng cho phÐp Mü ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp trªn quy m« lín. Víi diÖn tÝch canh t¸c lµ 12 triÖu ha, n«ng nghiÖp Mü ®­îc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt theo vïng ë møc ®é cao. C¸c vµnh ®ai c©y trång vËt nu«i ®­îc h×nh thµnh ë mét sè vïng trong n­íc: “Vµnh ®ai ng«” h×nh thµnh trong ®Þa phËn c¸c bang ¤hai«, Indiana, Ilinoi, “Vµnh ®ai lóa mú” lín nhÊt lµ vïng l·nh thæ ngò hå, giíi h¹n bëi c¸c vïng Mitxitxipi vµ Mitxuri, c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chñ yÕu ®­îc trång ë c¸c bang California vµ Florida, cïng mét sè bang kh¸c. §¶o Hawai cã khÝ hËu thæ nh÷ng, thÝch hîp víi c©y mÝa, døa. Rau ®­îc trång nhiÒu nhÊt ë bang Florida vµ Michig©n, vµ d¶i d¸c ë kh¾p c¸c bang kh¸c. C¸c n«ng tr¹i ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Mü, phÇn lín s¶n l­îng rau qu¶ lµ do c¸c n«ng tr¹i lín ë n­íc Mü cung cÊp. Sù ra ®êi cña c¸c tæ hîp n«ng - c«ng nghiÖp gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña n«ng nghiÖp Mü, n¨ng suÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ rau qu¶ nãi riªng cã xu h­íng t¨ng theo thêi gian. N¨ng suÊt lµ yÕu tè quan träng ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp Mü trong nh÷ng thËp kû qua. Mü ®Òu cã nh÷ng thÕ m¹nh vÒ n¨ng suÊt nh­: ®é mµu mì cña ®Êt, chÊt l­îng cña c¬ së h¹ tÇng, m¸y mãc, thuû lîi vµ lao ®éng. C«ng nghÖ canh t¸c ®­îc c¬ giíi ho¸ cao, kü thuËt tiªn tiÕn, sö dông ph©n bãn lín, thuû lîi tèt, l¹i cã nh÷ng chÝnh s¸ch tµi trî hiÖu qu¶ cña nhµ n­íc, nÒn n«ng nghiÖp Mü thùc sù v÷ng m¹nh vµ ph¸t triÓn. 2. S¶n l­îng rau qu¶ qua c¸c n¨m C«ng nghÖ canh t¸c hiÖn ®¹i kÕt hîp víi nh÷ng chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp phï hîp cña chÝnh phñ ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn n¨ng suÊt c©y trång ë Mü kÐo theo s¶n l­îng rau qu¶ lín hµng n¨m. B¶ng 3: S¶n l­îng rau vµ qu¶ cña Hoa Kú trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (§¬n vÞ: 1000 tÊn) N¨m 1998 1999 2000 2001 2002 S¶n l­îng rau 36640 41681 40992 38606 39948 Rau t­¬i 21001 22484 23848 23494 22743 Rau chÕ biÕn 15640 19197 17144 15112 17205 S¶n l­îng qu¶ 34315 30964 36123 32950 33409 Qu¶ cã mói 17770 13633 17276 16216 16194 C¸c lo¹i qu¶ kh¸c 16545 17331 18847 16734 17215 Tæng s¶n l­îng 70,955 72645 77115 71556 73357 Nguån: ERS.USDA-2003/ Vegetable and Melon Outlook Lµ mét trong nh÷ng n­íc s¶n xuÊt rau vµ qu¶ lín cña thÕ giíi, s¶n l­îng rau qu¶ cña Mü trung b×nh ®¹t trªn 70 triÖu tÊn mçi n¨m (trong ®ã kh«ng kÓ khoai t©y, ®Ëu ®ç, d­a, khoai lang, nÊm). N¨m 2000 lµ n¨m ®­îc mïa nhÊt cña Mü, tæng s¶n l­îng rau qu¶ gÇn lªn tíi 80 triÖu tÊn, t¨ng nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tr­íc, do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt thuËn lîi. Nh­ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n l­îng rau qu¶ l¹i cã xu h­íng gi¶m, møc ®é gi¶m ®¸ng kÓ, trung b×nh gi¶m 5 triÖu tÊn mçi n¨m. 2.1. S¶n l­îng rau N¨m 2001, tæng s¶n l­îng rau gi¶m 7%, chñ yÕu do diÖn tÝch gieo trång gi¶m, thêi tiÕt mïa xu©n qu¸ Èm ­ít ë California, l¹i h¹n h¸n ë c¸c bang miÒn §«ng vµ T©y. ChØ mét sè lo¹i rau vÉn t¨ng nh­: §Ëu Hµ Lan, khoai lang, rau Bina, cßn nhiÒu lo¹i kh¸c nh­: BÝ, tái, h¹t tiªu, rau bina bÞ gi¶m diÖn tÝch kÐo theo s¶n l­îng thÊp, ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé l­îng rau t­¬i ®­îc tiªu thô trªn thÞ tr­êng. C¸c lo¹i rau chÕ biÕn d­íi d¹ng ®ãng hép gi¶m 14% so víi n¨m 2000, nh­ng rau b¶o qu¶n l¹nh l¹i t¨ng 4%. H¹n h¸n ë Michig©n vµ Newyork lµm s¶n l­îng ®Ëu kh« gi¶m m¹nh tíi 26%. N¨m 2002, s¶n l­îng rau t¨ng 5% so víi n¨m 2001, ®©y lµ møc cao thø 3 sau kû lôc n¨m 2000 vµ ®Ønh cao cña n¨m 1999. S¶n l­îng ®Ëu ®ç t¨ng 53%, khoai t©y t¨ng 6% (trong ®ã khoai t©y chÕ biÕn t¨ng 26%). Mïa vô rau diÕp ®¹t s¶n l­îng thÊp h¬n so víi n¨m tr­íc 4%, c¶i xanh còng gi¶m 9% s¶n l­îng. §©y còng lµ n¨m thø hai liªn tiÕp s¶n l­îng rau t­¬i gi¶m, do n¨ng suÊt cña c¶ hai vô §«ng vµ Xu©n ®Òu thÊp. Rau ®ãng hép t¨ng mét l­îng b»ng 1/5 so víi tæng s¶n l­îng cña n¨m 2001, dÉn ®Çu lµ t¨ng s¶n l­îng khoai t©y. Thêi tiÕt thuËn lîi ë Michig©n céng víi diÖn tÝch trång cao h¬n ®· ®­a s¶n l­îng ®Ëu nhÈy vät sau vô mÊt mïa do h¹n h¸n cña n¨m tr­íc. 2.2. S¶n l­îng qu¶ Sau mét n¨m thÊt thu v× thêi tiÕt xÊu, gi¸ l¹nh kÐo dµi lµm n¨ng suÊt cña hÇu hÕt c¸c lo¹i qu¶ ®Òu gi¶m, n¨m 2000 lµ n¨m ®­îc mïa hoa qu¶ nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay cña Mü, víi møc s¶n l­îng v­ît 36 ngh×n tÊn, t¨ng 15% so víi n¨m tr­íc. §©y còng lµ n¨m c©y cã mói cho ra s¶n l­îng lín thø 2 trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (sau n¨m 1998) nh­ng cã møc t¨ng s¶n l­îng lín nhÊt: 27%. Mét phÇn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo møc t¨ng nµy lµ cña s¶n l­îng cam ®· trë l¹i møc b×nh th­êng sau mét n¨m gi¶m kû lôc. Nho chiÕm 41% trong tæng s¶n l­îng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c, møc t¨ng lµ 23%, lµ lo¹i tr¸i c©y quan träng gãp phÇn t¨ng chÝnh cña c¸c lo¹i tr¸i c©y kh«ng cã mói. Ngoµi ra cßn ®­îc mïa c¸c lo¹i qu¶ kh¸c nh­: ®µo, m¬, mËn, ®u ®ñ, d©u t©y, b¬, chuèi vµ døa ë Hawai. S¶n l­îng qu¶ cã xu h­íng gi¶m kÐo dµi tõ sau n¨m 2000 ®Õn nay, mïa vô s¶n xuÊt qu¶ n¨m 2001 gi¶m 8% so víi n¨m tr­íc, trong ®ã, qu¶ cã mói gi¶m 6% c¸c lo¹i qu¶ kh¸c gi¶m 11%. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn viÖc gi¶m nµy lµ do diÖn tÝch trång vµ n¨ng suÊt thÊp h¬n n¨m 2000. Thªm vµo ®ã lµ nh©n tè thêi tiÕt kh«ng ®­îc thuËn lîi: h¹n h¸n ë Florida, m­a d­íi møc trung b×nh vµ giã to, m­a ®¸ ë Wasington, hai bang s¶n xuÊt tr¸i c©y lín nhÊt n­íc Mü. Riªng chØ cã s¶n l­îng qu¶ chµ lµ, «liu, chanh, xu©n ®µo, lª vµ døa ë Hawai lµ cao h¬n n¨m tr­íc. N¨m 2001 còng lµ n¨m mµ mét sè lo¹i qu¶ chÝnh yÕu nh­ : nho, t¸o, cam ®Òu gi¶m, kÐo theo viÖc gi¶m mïa mµng cña c¶ n­íc. Khèi l­îng t¸o gi¶m 10% so víi n¨m 2000 vµ nho gi¶m 15%. Hai vïng trång nhiÒu nho nhÊt c¶ n­íc lµ California vµ NewYork ®Òu mÊt mïa, víi møc gi¶m lín nhÊt lµ 67% ë Michig©n. Nho trång ®Ó lµm r­îu vÉn t¨ng ®Òu trong nh÷ng n¨m qua vµ nho chÕ biÕn ®Ó lµm n­íc Ðp ®Òu gi¶m. Trong viÖc gi¶m s¶n l­îng nãi chung cña c¸c lo¹i qu¶ cã mói th× cam gi¶m Ýt nhÊt, s¶n l­îng cã gi¶m ë bang Florida, California vµ Arizona, nh­ng t¨ng ë Texas do thêi tiÕt thuËn lîi. N¨m 2002, lµ n¨m ®­îc mïa cña nh÷ng c©y kh«ng cã mói vµ h¹t dÎ, kÐo theo s¶n l­îng c©y ¨n tr¸i nãi chung ®¹t kho¶ng 33,4 triÖu tÊn, t¨ng 2% so víi n¨m 2001. Trong khi ®ã s¶n l­îng qu¶ cã mói l¹i gi¶m, nhÊt lµ b­ëi vµ chanh. §©y lµ n¨m mïa c©y cã mói thÊp nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay cña Mü kh«ng kÓ n¨m 1999 do thêi tiÕt gi¸ l¹nh tµn ph¸ mïa mµng. California vµ Arizon lµ 2 bang dÉn ®Çu c¶ n­íc vÒ s¶n l­îng chanh. TÝnh riªng n¨m 2002, diÖn tÝch gi¶m vµ n¨ng suÊt thÊp ë 2 bang nµy dÉn ®Õn gi¶m s¶n l­îng qu¶ cã mói trong c¶ n­íc. Ngoµi ra cßn cã c¸c bang nh­ Florida, Texas, Arizona, n¬i cung cÊp phÇn lín b­ëi cho toµn n­íc Mü còng gi¶m s¶n l­îng c©y b­ëi, viÖc gi¶m n¨ng suÊt trªn mçi ha tõ n¨m 1997-1998 còng t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn gi¶m s¶n l­îng trong n¨m 2000. C¸c lo¹i qu¶ kh¸c t¨ng 3%, chñ yÕu lµ do t¸c ®éng cña khèi l­îng nho t¨ng 12%. §©y lµ vô nho ®­îc mïa thø hai trong suèt nhiÒu n¨m qua, s¶n l­îng nho chiÕm 43% trong tæng s¶n l­îng qu¶ kh«ng cã mói, trong khi ®ã n¨m 2001 míi chiÕm kho¶ng 20%. Mét sè lo¹i qu¶ kh¸c nh­: ®µo, mËn, m¬, qu¶ v¶, d©u t©y, chµ lµ còng ®Òu t¨ng. Mét ®Æc ®iÓm quan träng lµ c©y h¹ch cña Mü chiÕm diÖn tÝch kh«ng lín, chØ chiÕm tû träng 4% trong tæng s¶n l­îng qu¶ nãi chung nh­ng lµ lo¹i c©y cã møc t¨ng s¶n l­îng nhanh nhÊt, h¬n bÊt cø tr¸i c©y nµo trong nh÷ng n¨m qua, n¨m 2001t¨ng 20%, n¨m 2002 t¨ng 11%. B¶ng 4: T×nh h×nh s¶n l­îng mét sè lo¹i qu¶ chÝnh ë Mü trong nh÷ng n¨m qua ( §¬n vÞ: tÊn) N¨m 2000 2001 2002 2003 T¸o 4.805.136 428.076,6 3.884.424 4.207.218 Lª 878.036 909.816 788.598 847.618 Nho 6.980.704 5.965.106 6.686.512 6.408.210 Quýt 316.438 280.572 313.714 293.284 Nguån: USDA-2003/Fruit and Tree Nuts yearbook Sau 3 n¨m gi¶m liªn tôc, mïa t¸o Mü n¨m 2003 dù ®o¸n ®¹t 4,2 triÖu tÊn, t¨ng 8% so víi n¨m ngo¸i, nh­ng vÉn cßn ë møc nhá h¬n so víi vô mïa n¨m 1988. Sù bøt ph¸ nµy trong s¶n xuÊt chñ yÕu lµ do ®­îc mïa ë c¸c bang miÒn §«ng vµ Trung ®Êt Mü. Thêi tiÕt thuËn lîi, c¸c bang ë miÒn §«ng dù tÝnh ®¹t gÇn 1,044 triÖu tÊn, t¨ng 27% so víi s¶n l­îng vô n¨m ngo¸i, c¸c bang miÒn Trung ®¹t 0,6 triÖu tÊn, t¨ng 64%. Michig©n lµ bang cã s¶n l­îng t¸o lín nhÊt miÒn trung n­íc Mü, ­íc tÝnh sÏ ®¹t 440.380 tÊn, gÇn gÊp ®«i vô mïa thiÖt h¹i do gi¸ l¹nh n¨m tr­íc. Víi s¶n l­îng lµ 2,587triÖu tÊn, c¸c bang miÒn t©y gi¶m s¶n l­îng 5%, do n¨ng suÊt gi¶m ë bang cã s¶n l­îng t¸o hµng n¨m lín nhÊt n­íc Mü, Washington. Nho lµ mét trong nh÷ng lo¹i c©y ¨n qu¶ quan träng ë Mü, s¶n l­îng nho lu«n chiÕm 1/3 s¶n l­îng cña c¸c lo¹i c©y kh«ng cã mói ë Mü. Nho chñ yÕu ®­îc trång ë California vµ Washington. N¨m 2003, nho cho s¶n l­îng lµ 6,4 triÖu tÊn, gi¶m 4% so víi n¨m 2002, nh­ng t¨ng 7% so víi n¨m 2001. Nho ë bang California chiÕm tû träng 89% c¶ n­íc (3,7triÖu tÊn). N­íc Mü lµ n­íc s¶n xuÊt cam ®øng thø hai thÕ giíi sau Braxin, s¶n l­îng cña hai n­íc gép l¹i b»ng 1/2 tæng s¶n l­îng toµn cÇu. Cam lµ lo¹i qu¶ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®øng thø 2 sau nho, ®¹t 1,7 tû ®«la n¨m 2000, chiÕm 16% gi¸ trÞ s¶n xuÊt qu¶ toµn quèc. S¶n xuÊt cam t¨ng nhanh trong nh÷ng thËp kû qua, trung b×nh t¨ng ë møc 49%. Kho¶ng 80% s¶n l­îng cam ®­îc ®em ®i chÕ biÕn, chñ yÕu d­íi d¹ng n­íc cam, cßn l¹i lµ tiªu thô t­¬i. Bang cã s¶n l­îng cam ®øng ®Çu vµ còng lµ bang chÕ biÕn cam lín nhÊt n­íc Mü lµ Florida. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Mü lµ n­íc xuÊt khÈu cam ®øng thø nh× thÕ giíi, sau Braxin, trong khi ®ã chñ yÕu xuÊt sang c¸c n­íc Ch©u ¢u. Quýt lµ lo¹i qu¶ cã mói quan träng cña Mü, ®Æc biÖt nhu cÇu tiªu dïng quýt t¨ng trong nh÷ng n¨m qua, s¶n l­îng quýt vÉn gi÷ ë møc trung b×nh trªn 250.000 tÊn/n¨m. Tèc ®é t¨ng s¶n l­îng tõ n¨m 1980 ®Õn nay lµ 6%/n¨m. C¸c bang trång nhiÒu quýt nhÊt chñ yÕu lµ Florida, California vµ Arizona. Xoµi, ®u ®ñ, b¬, døa lµ c¸c lo¹i tr¸i c©y chñ yÕu trång ë nh÷ng n­íc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi, v× vËy nh÷ng c©y nµy ®­îc s¶n xuÊt h¹n chÕ ë Mü. Xoµi chØ cã ë miÒn Nam bang Florida (diÖn tÝch < 700ha), ®u ®ñ, b¬, døa chñ yÕu trång ë Hawai. S¶n l­îng b¬ cña Mü kh«ng lín, chØ ë møc trung b×nh 187 ngµn tÊn mçi n¨m, víi s¶n l­îng cao nhÊt lµ n¨m 2000 (217 ngµn tÊn), t¨ng 36% so víi n¨m 1998. Tuy vËy s¶n l­îng b¬ nh÷ng n¨m sau ®ã kh«ng t¨ng, vÉn gi÷ ë møc trung b×nh hµng n¨m. III. NhËp khÈu 1. Mét sè ®iÒu luËt vµ møc thuÕ liªn quan ®Õn nhËp khÈu rau qu¶ 1.1. CÊm nhËp khÈu mét sè lo¹i n«ng s¶n §iÒu kho¶n 8e cña luËt ®iÒu chØnh n«ng nghiÖp Mü quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu mét sè mÆt hµng n«ng s¶n nÕu chóng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ: cÊp lo¹i, kÝch cì chÊt l­îng vµ ®é chÝn gåm: “cµ chua, nho kh«, «liu, qu¶ chanh ®¾ng ( Chanh n­íc cã vÞ ®¾ng), b­ëi, h¹t tiªu cßn xanh, cµ chua ¸i NhÜ Lan, d­a chuét, cam, hµnh, qu¶ ãc chã, chµ lµ, nho (dïng cho b÷a ¨n), tr¸i cµ, mËn, t¸o, tr¸i kiwi, ®µo”. Tiªu chuÈn nµy x©y dùng trªn c¬ së tiªu chuÈn nh÷ng s¶n phÈm mµ Mü s¶n xuÊt ®­îc vµ cã nhu cÇu trong n­íc. 1.2. §iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n mèi nguy h¹i ®èi víi hµng thùc phÈm (HACCP) §©y lµ hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng s¶n phÈm dùa trªn nguyªn t¾c ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh c¸c nguy c¬ vµ ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, nh»m ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh vµ ng¨n chÆn tõ xa tÊt c¶ c¸c mèi nguy tiÒm Èn vÒ sinh häc, ho¸ häc vµ lý häc trong tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt/chÕ biÕn thùc phÈm nãi chung. HACCP ®­îc ban hµnh th¸ng 12/1995 vµ tõ th¸ng 12/1997 ®­îc C¬ quan qu¶n lý thùc phÈm vµ thuèc cña Mü (Food and Drugs Administration) ®­a vµo ¸p dông b¾t buéc ®èi víi thuû s¶n cña Mü vµ thuû s¶n nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. HACCP hiÖn ®­îc ®­a vµo bé LuËt vÒ Thùc PhÈm (Food Code) cña Mü, do FDA gi¸m s¸t viÖc thi hµnh vµ më réng ra ¸p dông cho nhiÒu mÆt hµng thùc phÈm kh¸c, tr­íc m¾t lµ cho chÕ biÕn n­íc qu¶. HACCP ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn, vÖ sinh ¸p dông trªn thÕ giíi: Thùc tiÔn s¶n xuÊt hµng hãa (Goods Manufacturing Practice (GMP)) vµ Thñ tôc qu¶n lý tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm (Sanitation Standard Operating Procedure (SSOP)), v.v. Muèn x©y dùng hÖ thèng HACCP c¬ së s¶n xuÊt ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt gåm nhµ x­ëng, kho, d©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n xuÊt, m«i tr­êng s¶n xuÊt, vµ con ng­êi theo c¸c quy chuÈn cña GMP, SSOP trong ®ã ®Æc biÖt chó träng gi¸m s¸t an toµn vÖ sinh qua kiÓm tra c¸c hå s¬ vËn hµnh, kiÓm tra viÖc söa ch÷a/®iÒu chØnh khi c¸c giíi h¹n bÞ vi ph¹m, gi¸m s¸t chÆt chÏ vÖ sinh s¶n xuÊt vµ vÖ sinh c¸ nh©n cña c«ng nh©n trong tÊt c¶ c¸c kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn. C¬ chÕ kiÓm so¸t "tõ xa" cña HACCP tËp trung trªn 7 nguyªn t¾c c¬ b¶n: - Ph©n tÝch mèi nguy vµ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa - X¸c ®Þnh ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (critical control points) - X©y dùng danh môc c¸c c«ng ®o¹n chÕ biÕn cã thÓ x¶y ra c¸c mèi nguy ®¸ng kÓ vµ m« t¶ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa - ThiÕt lËp c¸c ®iÓm tíi h¹n vµ giíi h¹n tíi h¹n liªn quan ®Õn mçi ®IÓm kiÓm so¸t tíi h¹n - Gi¸m s¸t c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, thiÕt lËp c¸c thñ tôc sö dông kÕt qu¶ gi¸m s¸t ®Ó hiÖu chØnh vµ duy tr× qu¸ tr×nh kiÓm so¸t. - Thùc hiÖn söa ch÷a/®iÒu chØnh cÇn thiÕt khi thÊy giíi h¹n tíi h¹n bÞ vi ph¹m - L­u tr÷ hå s¬ ®Ó chøng thùc viÖc thùc hiÖn HACCP vµ c¸c thñ tôc thÈm tra qu¸ tr×nh thùc hiÖn HACCP. 1.3. Quy ®Þnh cña FDA ®èi víi nhËp khÈu tr¸i c©y (Bao gåm tr¸i c©y, h¹t c¸c loai, t­¬i, kh«, l¹nh, hÊp, luéc, ®«ng l¹nh hoÆc xö lý b¶o qu¶n t¹m). S¶n phÈm cã thÓ cßn nguyªn d¹ng, c¾t hoÆc sö lý thÕ nµo ®ã, nh­ng ch­a qua chÕ biÕn. Theo quy ®Þnh nµy, viÖc nhËp khÈu ph¶i: - Phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng cña FDA - Phï hîp quy ®Þnh cña FDA vÒ c¸c thñ tôc vµ th«ng b¸o hµng ®Õn - Phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vÒ kiÓm dÞch cña USDA, cã thÓ ph¶i xin giÊy phÐp - Phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vÒ ®¬n hµng nhËp khÈu cña USDA, vÒ cÊp ®é (grade), kÝch cì, chÊt l­îng, nÕu ®ßi hái. - Phï hîp c¸c quy ®Þnh vÒ m«i tr­êng cña C¬ quan B¶o VÖ M«i tr­êng Hoa Kú (EPA), vÒ nång ®é thuèc trõ s©u cßn l­u l¹i trong s¶n phÈm nhËp khÈu. B¶ng 5: Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu tiÕt chÕ ®é nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc quy ®Þnh nµy._. Sè v¨n b¶n Lo¹i biÖn ph¸p ¸p dông C¸c c¬ quan nhµ n­íc ®iÒu hµnh 19 CFR 12 Quy chÕ vÒ thuèc trõ s©u CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 19 CFR 12.1 et seq.; Tiªu chuÈn kü thuËt, m·, nh·n, CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 19 CFR 12.10 et seq. Thñ tôc khai b¸o H¶i quan CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 19 CFR Part 132 AAA-Quotas nhËp khÈu n«ng s¶n CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 21 CFR 1.83 et seq. TiTiªu chuÈn kü thuËt, m·, nh·n, CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 21 USC 301 et seq. CÊm nhËp khÈu hµng gi¶ CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 42 USC 151 et seq. VÖ sinh dÞch tÔ CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 7 USC 150aa  et seq. CÊm nhËp khÈu CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS 7 USC 601 et seq. AAA-Quotas nhËp khÈu n«ng s¶n CFSAN, AMS, PPQ, APHIS, EPA, USCS Nguån: Harmonized Tariff Schedule of United States 2001 Mét sè lo¹i qu¶ t­¬i nhËp khÈu: qu¶ b¬, xoµi, chanh, cam, nho, nho kh«… ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ nhËp khÈu cña Mü vÒ, chñng lo¹i, kÝch cì, chÊt l­îng vµ ®é chÝn (7U.S.C.608(e)). C¸c hµng nµy ph¶i qua gi¸m ®Þnh vµ chøng chØ gi¸m ®Þnh ph¶i do C¬ quan gi¸m ®Þnh vµ an toµn thùc phÈm (Food Safety & inspection Service) thuéc Bé N«ng NghiÖp cÊp cã ghi phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn nhËp khÈu. C¸c ®iÒu kiÖn h¹n chÕ kh¸c cã thÓ ®­îc C¬ Quan Gi¸m §Þnh Thùc VËt vµ §éng vËt (Animal and plant Health inspection Service- APHiS) thuéc Bé N«ng NghiÖp ¸p ®Æt theo §iÒu luËt vÒ KiÓm dÞch C©y “Plant Quarantine Act”, vµ C¬ quan FDA (Division of import Operations and Policy –HFC-170) theo ®iÒu luËt liªn bang “Food, Drug and Cosmetic Act”. 1.3. ThuÕ nhËp khÈu mét sè lo¹i qu¶ cña Mü B¶ng 6: ThuÕ suÊt nhËp khÈu cña Mü vÒ mét sè lo¹i qu¶ M· sè MÆt hµng ThuÕ MFN ThuÕ kh«ng MFN 0804.30.20 Døa 00 - Hµng rêi 0,51 c/kg O,64c/kg 00 - §· ®ãng gãi 1,1 c/kg 2,11 c/kg 0804.40.00 Qu¶ b¬ 11,2 c/kg 33,1 c/kg 0804.50.40 Xoµi 40 - T­¬i 6,6 c/kg 33,1 c/kg 00 - Kh« 1,5 c/kg 33,1 c/kg 0807.20.00 00 §u ®ñ 5,4% 35% Nguån: Harmonized Tariff Schedule of United States 2001 2. Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü vÒ rau qu¶ XuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau gi÷a c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, còng nh­ sù kh¸c biÖt vÒ lîi thÕ so s¸nh t­¬ng ®èi, cho nªn Hoa Kú tuy xuÊt khÈu rau qu¶ lín trªn thÕ giíi nh­ng hµng n¨m vÉn nhËp khÈu mét l­îng rau qu¶ ®¸ng kÓ. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm do trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc, hoÆc ch­a ®¸p øng ®ñ, cÇn nhËp khÈu bæ sung, nh­ng còng cã nh÷ng s¶n phÈm nhËp khÈu do nhu cÇu tr¸i vô cña ng­êi tiªu dïng. Nh×n chung thÞ tr­êng rau t­¬i trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín, trong khi ®ã thÞ tr­êng qu¶ t­¬i l¹i diÔn ra s«i ®éng trªn toµn quèc còng nh­ toµn thÕ giíi víi sè l­îng vµ trÞ gi¸ t¨ng tr­ëng nhanh ®Òu, ®Æc biÖt trong 5 n¨m võa qua. MÆt kh¸c trong thËp kû 90, khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu lµm ®ång ®« la t¨ng gi¸ m¹nh so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c ®· kÝch thÝch nhËp khÈu tÊt c¶ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n. Trong ®ã c¸c s¶n phÈm v­ên chiÕm 40% tæng l­îng nhËp khÈu, tiÕp theo lµ c¸c s¶n phÈm nhiÖt ®íi nh­ cµ phª, ca cao, cao su. §¸ng chó ý lµ trong giai ®o¹n 1991-2001, gi¸ trÞ nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm tõ v­ên cña Mü t¨ng h¬n 2 lÇn, tõ 8,6 tû lªn ®Õn 17,2 tû. C¸c s¶n phÈm tõ v­ên bao gåm rau qu¶ t­¬i, rau qu¶ chÕ biÕn vµ ®å uèng chÕ biÕn tõ rau qu¶. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c lo¹i qu¶ vµ rau cña Mü t¨ng lªn ®¸ng kÓ. NhËp khÈu qu¶ t­¬i (kh«ng tÝnh d­a hÊu) ®· t¨ng m¹nh, chiÕm tõ 34,7% tû lÖ tiªu dïng trong n­íc n¨m 1990 lªn tíi 42% n¨m 2000. Còng trong giai ®o¹n nµy (nÕu kh«ng tÝnh d­a hÊu vµ chuèi), tû träng nhËp khÈu c¸c mÆt hµng hoa qu¶ t­¬i t¨ng tõ 11,6% lªn 19% trong tæng tiªu dïng c¶ n­íc. Khung c¶nh chung cña thÞ tr­êng rau qu¶ Mü trong nh÷ng n¨m qua rÊt s«i ®éng, ®Çy ®ñ c¸c chñng lo¹i ®Õn tõ hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi. NhËp khÈu rau mang tÝnh mïa vô cao, ré vµo kho¶ng thêi gian gi÷a th¸ng 10 vµ th¸ng 4 n¨m sau khi s¶n xuÊt ë Mü cã phÇn h¹n chÕ. Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu rau b×nh qu©n lµ 5%, kh«ng cao b»ng tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu tr¸i c©y, nh­ng nh×n chung t¨ng nhanh h¬n so víi toµn thÕ giíi. Trong ®ã h¬n mét nöa lµ nhËp khÈu rau t­¬i, víi gi¸ trÞ t¨ng ®Òu hµng n¨m. C¸c lo¹i rau nhËp khÈu võa ®Ó bæ sung cho nguån cung trong n­íc cßn h¹n chÕ, võa ®Ó tho¶ m·n cÇu hoa qu¶ vµ rau ®a d¹ng cña ng­êi tiªu dïng Mü ë kh¾p c¸c bang. Kim ng¹ch nhËp khÈu rau t­¬i n¨m 2000 lµ 2,4 tû ®«la, t¨ng 4% so víi n¨m 1999, võa ®ñ ®Ó bï cho l­îng nhËp khÈu rau t­¬i gi¶m n¨m 1999. NhËp khÈu rau t­¬i vµ d­a chiÕm 6,9% trong tiªu dïng néi ®Þa vµ t¨ng lªn 13,6% n¨m 2000. Rau t­¬i nhËp khÈu chñ yÕu vµ æn ®Þnh tõ c¸c n­íc: Hµ Lan, Pªru, CostaRica, Céng hoµ §«-mi-ni-ca. Mü lµ n­íc nhËp khÈu tr¸i c©y lín cña thÕ giíi, víi l­îng nhËp khÈu hµng n¨m lªn tíi 5 tû USD, chñ yÕu lµ tr¸i c©y nhiÖt ®íi vµ chuèi do ®©y lµ nh÷ng lo¹i s¶n phÈm mµ Mü s¶n xuÊt Ýt vµ hÇu nh­ kh«ng s¶n xuÊt ®­îc, trong khi ®ã nhu cÇu cña ng­êi d©n l¹i rÊt cao. Tuy vËy trong nh÷ng n¨m qua, nhËp khÈu tr¸i c©y «n ®íi t¨ng m¹nh, ®Æc biÖt lµ nho vµ c¸c lo¹i d­a. Tuy nhiªn nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nµy phô thuéc vµo mïa vô, nhiÒu nhÊt vµo cuèi mïa thu vµ ®Çu mïa xu©n vµ gi¶m m¹nh trong giai ®o¹n vµo cuèi th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, nh×n chung nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nµy nh»m bæ sung cho mïa vô cña thÞ tr­êng Mü. Hoa qu¶ t­¬i vÉn lµ nh÷ng lo¹i ®­îc ­a chuéng nhÊt, chiÕm h¬n nöa sè l­îng b¸n ra trªn thÞ tr­êng, s¶n xuÊt t¨ng kh«ng kÞp so víi cÇu tiªu dïng. Sù bïng næ nhËp khÈu qu¶ t­¬i n¨m 1999 t¨ng tíi møc 40%, nh­ng n¨m sau ®ã chØ t¨ng ®­îc 1%, dÊu hiÖu cña sù t¨ng hÕt møc xuÊt hiÖn vµo cuèi n¨m 2000 vµ ®Çu 2001. T¨ng nhËp khÈu chñ yÕu lµ do viÖc më réng nhËp khÈu nho t­¬i tõ Chilª vµ Mªhico, d­a tõ Guatemala, Costa Rica vµ Honduras, d©u t©y tõ Mexico. Nh­ng trong nh÷ng n¨m qua, hoa qu¶ n­íc ngoµi vÉn ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ vÖ sinh dÞch tÔ cña Hoa Kú. §· cã nhiÒu nhµ xuÊt khÈu n­íc ngoµi ph¶i ®èi mÆt víi lÖnh cÊm nhËp khÈu cña Mü do nghi ngê trong c¸c l« hµng cã chøa Êu trïng mét loµi ruåi. Theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia th× n¨m nay (2003), cã thÓ nhËp khÈu hoa qu¶ gi¶m h¬n so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã chñ yÕu lµ do kim ng¹ch nhËp khÈu chanh vµ cam gi¶m m¹nh trong khi ®ã xuÊt khÈu lª vµ nho cña c¸c thÞ tr­êng kh¸c vµo Mü t¨ng lªn. tr¸i c©y chÕ biÕn chñ yÕu d­íi d¹ng n­íc Ðp: cam, t¸o, r­îu, døa, lª, ®µo, d©u ®ãng hép. 3. C¬ cÊu nhËp khÈu 3.1. NhËp khÈu rau C¸c lo¹i rau nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng, nhËp khÈu rau t­¬i ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ tiªu, lªn tíi 88%, d­a chuét lµ 53%, bÝ 53% vµ m¨ng t©y lµ 91%. B¶ng 7: C¬ cÊu rau nhËp khÈu theo c¸c n¨m (§¬n vÞ: triÖu USD) N¨m 2001 2002 2003 Rau t­¬i vµ d­a hÊu 2592 2614 3015 Rau ®· qua chÕ biÕn 1020 1189 1280 Khoai t©y 532 575 630 §Ëu kh« 51 67 53 C¸c lo¹i rau kh¸c 357 369 383 Nguån: USDA-2003(C¸c lo¹i rau kh¸c bao gåm: nÊm, khoai lang, ®Ëu l¨ng, ®Ëu Hµ Lan kh«) B¶ng trªn cho thÊy, n¨m 2002, Mü nhËp khÈu 1.189 triÖu USD kim ng¹ch nhËp khÈu rau chÕ biÕn n¨m 2002, chñ yÕu lµ rau ®ãng hép ( 606 triÖu USD), tiÕp theo lµ rau ®«ng l¹nh (347triÖu USD), sau cïng lµ rau ®­îc sÊy kh« (236 triÖu USD). L­îng rau t­¬i nhËp khÈu n¨m 2002 t¨ng 1% so víi n¨m 2001, nh­ng theo ­íc tÝnh th× n¨m 2003 t¨ng 15%, tøc lµ tèc ®é t¨ng rÊt nhanh, thÓ hiÖn mét l­îng cÇu vÒ rau lín trªn thÞ tr­êng Mü. Nh÷ng lo¹i rau nhËp khÈu chñ yÕu lµ: cµ rèt, cÇn t©y, c¶i xanh, cña c¶i, hµnh, m¨ng t©y, rau diÕp, cÇn t©y, sóp l¬, bÝ, ®Ëu. Tèp c¸c lo¹i rau ®øng ®Çu trong toµn bé rau nhËp khÈu vÉn lµ cµ chua trong nh÷ng n¨m qua, tiÕp theo lµ khoai t©y, d­a chuét, hµnh vµ h¹t tiªu. Sau ®©y lµ cô thÓ c¸c lo¹i rau nhËp khÈu cña Mü: Cµ chua: Nhu cÇu vÒ tiªu dïng cµ chua ®ang cã xu h­íng t¨ng trªn toµn cÇu, chØ tÝnh riªng n­íc Mü, ®· chiÕm h¬n 20% l­îng cµ chua nhËp khÈu toµn cÇu n¨m 1998 (3,6 triÖu tÊn). Kim ng¹ch nhËp khÈu cµ chua t¨ng tõ 451 triÖu USD n¨m 1995 lªn tíi 758 triÖu USD n¨m 1998, nh­ng gi¶m xuèng cßn 640 triÖu USD n¨m 2000. §Õn n¨m 2002, l­îng nhËp khÈu cµ chua t¨ng lªn 860.869 tÊn, t¨ng 18% so víi n¨m 2000. HiÖn nay tû lÖ nhËp khÈu cao nµy ®ang cã nguy c¬ ®e do¹ s¶n xuÊt trong n­íc, dÉn ®Õn tranh chÊp th­¬ng m¹i. D­a chuét: Khèi l­îng nhËp khÈu d­a chuét t¨ng ®Òu vµ liªn tôc tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, tèc ®é t¨ng trung b×nh trªn 5% mçi n¨m. N¨m 1998, nhËp khÈu 300 ngµn tÊn d­a chuét, lµ n­íc nhËp khÈu d­a chuét ®øng thø hai sau §øc (400 ngµn tÊn) trong khi ®ã tæng l­îng d­a chuét nhËp khÈu toµn cÇu lµ 1,2 triÖu tÊn. N¨m 2002 toµn n­íc Mü nhËp khÈu gÇn 400 ngµn tÊn. NÊm: C¸c lo¹i nÊm chñ yÕu lµ nÊm r¬m nÊm mì (ngoµi ra cßn cã nÊm h­¬ng, nÊm sß, méc nhÜ) lµ s¶n phÈm mµ hµng n¨m cã nhu cÇu lín, nh­ng l­îng s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng ®ñ. NÊm nhËp khÈu d­íi d¹ng chÕ biÕn lµ muèi, sÊy kh« (sÊy ch©n kh«ng), ®ãng hép. Mü n»m trong tèp nh÷ng n­íc nhËp khÈu nÊm lín nhÊt thÕ giíi, n¨m 2001 nhËp khÈu 18, 614 triÖu, t¨ng 9% so víi n¨m 2000. Ngoµi ra cßn cã: h¹t tiªu, hµnh, ®Ëu, tái, bÝ, ®Ëu, trong ®ã khèi l­îng nhËp khÈu h¹t tiªu vµ hµnh lu«n ®¹t møc trªn 200 ngµn tÊn trong mét vµi n¨m gÇn ®©y. §Æc biÖt rau diÕp lµ lo¹i rau t¨ng tr­ëng kim ng¹ch nhËp khÈu nhanh trong nh÷ng n¨m qua. Khèi l­îng nhËp khÈu t¨ng liªn tôc tõ nh÷ng n¨m 1990, khèi l­îng nhËp khÈu n¨m 2002 gÊp 5 lÇn n¨m 1990, nhu cÇu trong n­íc vÒ lo¹i rau nµy kh«ng ngõng t¨ng. 3.2. NhËp khÈu qu¶ 3.2.1.. Qu¶ nhiÖt ®íi C¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi th­êng ®­îc trång ë c¸c vïng nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn chiÕm kho¶ng 98% tæng s¶n l­îng qu¶ nhiÖt ®íi trong khi c¸c n­íc ph¸t triÓn chiÕm 80% tæng l­îng nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi toµn cÇu. Do vËy hµng n¨m Mü nhËp khÈu mét l­îng tr¸i c©y nhiÖt ®íi rÊt lín, ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh­ khÝ hËu cña n­íc nµy kh«ng cho phÐp s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu, mµ cÇu c¸c s¶n phÈm nµy l¹i rÊt lín. C¸c lo¹i tr¸i c©y nhiÖt ®íi chñ yÕu lµ xoµi, døa, ®u ®ñ, b¬. Ngoµi ra cßn c¸c lo¹i qu¶ kh¸c lµ v¶i, vµ, ch«m ch«m, æi, l¹c tiªn, tuy chØ chiÕm mét tû träng nhá trong s¶n l­îng qu¶ nhiÖt ®íi toµn cÇu, nh­ng bu«n b¸n c¸c lo¹i qu¶ nµy ®ang cã xu h­íng t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m qua do thÞ hiÕu thÝch tiªu dïng qu¶ “l¹” gia t¨ng ë n­íc nµy. Mü lµ n­íc nhËp khÈu døa vµ xoµi lín nhÊt thÕ giíi. Trong tæng l­îng nhËp khÈu døa cña toµn thÕ giíi, kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü chiÕm 74%. Trong khi l­îng nhËp khÈu døa vµ c¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi kh¸c t¨ng lªn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng th× tû träng cña xoµi cã xu h­íng gi¶m ®i. B¶ng 8: T×nh h×nh nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi cña Mü trong nh÷ng n¨m qua (§¬n vÞ: 1000 tÊn) N¨m 1996/1998 1999 2000 2001 4 lo¹i qu¶ chÝnh 471 624 703 717 Xoµi 185 219 235 238 Døa t­¬i 197 283 319 321 B¬ 38 55 79 74 §u ®ñ 51 67 70 84 Nguån: FAO, Tropical Fruit, th¸ng 7 n¨m 2003. (§¬n vÞ: 1000 tÊn) §u ®ñ lµ lo¹i tr¸i c©y nhiÖt ®íi chiÕm phÇn quan träng trong thÞ tr­êng rau qu¶ Mü, hµng n¨m l­îng nhËp khÈu rÊt nhiÒu, chiÕm tû träng 75% tæng l­îng tiªu dïng trong toµn n­íc, t¨ng h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨m 1980, míi chiÕm kho¶n 3,4% tæng tiªu dïng néi ®Þa. §u ®ñ nhËp khÈu chñ yÕu lµ d­íi d¹ng t­¬i vµ tõ c¸c n­íc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi. Trong nh÷ng n¨m qua, chuèi vÉn lµ lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi ®­îc tiªu dïng nhiÒu nhÊt ë Mü, mét mÆt do sù gia t¨ng d©n sè nhËp c­ tõ nh÷ng n­íc kh¸c mµ chñ yÕu lµ nh÷ng n­íc nhiÖt ®íi, mÆt kh¸c do cÇu trong n­íc vÒ lo¹i qu¶ nµy vÉn lu«n æn ®Þnh vµ lµ lo¹i qu¶ bæ, chøa nhiÒu chÊt dinh d­ìng nªn rÊt ®­îc ng­êi tiªu dïng néi ®Þa ­a thÝch. Tuy nhiªn, l­îng nhËp khÈu cã xu h­íng gi¶m trong n¨m 2000, 2001vµ 2002, sau nhiÒu n¨m t¨ng liªn tôc tr­íc ®ã, trung b×nh gi¶m mçi n¨m trong giai ®o¹n nµy lµ 200 ngh×n tÊn. MÆc dï vËy, l­îng nhËp khÈu cña Mü vÉn duy tr× ë møc 30% trong tæng l­îng nhËp khÈu chuèi cña toµn cÇu. B¶ng 9: Khèi l­îng nhËp khÈu chuèi cña Mü (§¬n vÞ: 1000tÊn) N¨m 1996/1998 1999 2000 2001 Toµn cÇu (1000tÊn) 11233 11955 12038 11432 Mü (1000)tÊn) 3406 3877 3630 3434 ThÞ phÇn (%) 30.3% 32.4% 30.2% 30.0% Nguån: FAO, Bananas, th¸ng 12/2002. 3.2.2. Qu¶ cã mói ë Mü Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, Cïng víi Braxin, Trung Quèc, c¸c n­íc thuéc §Þa Trung H¶i, Mü lµ mét trong nh÷ng n­íc s¶n xuÊt qu¶ cã mói lín nhÊt thÕ giíi, l­îng xuÊt khÈu lo¹i qu¶ nµy chiÕm tíi 10% l­îng xuÊt khÈu qu¶ cã mói toµn cÇu. Qu¶ cã mói lµ nh÷ng qu¶ nh­: cam, quýt, b­ëi, chanh…, ®­îc xuÊt khÈu c¶ d­íi d¹ng t­¬i vµ chÕ biÕn, trong ®ã cam lµ lo¹i qu¶ ®­îc chÕ biÕn nhiÒu nhÊt. HiÖn nay ng­êi tiªu dïng Mü rÊt ­a thÝch n­íc cam vµ trong t­¬ng lai kh«ng xa, c¸c lo¹i n­íc Ðp tõ tr¸i c©y sÏ ®­îc sö dông phæ biÕn thay cho n­íc uèng th«ng th­êng. KÓ tõ n¨m 1998 ®Õn nay, l­îng nhËp khÈu qu¶ cã mói cña Mü lµ kho¶ng trªn 320.000 tÊn, cao nhÊt lµ vµo n¨m 2001 víi 414.000 tÊn, cao gÊp 7 lÇn so víi nhËp khÈu n¨m 1988. NhËp khÈu cam vµ quýt t­¬i t¨ng tõ 18 triÖu ®«la n¨m 1995 lªn ®Õn 109 triÖu ®«la 2000, thêi vô nhËp khÈu m¹nh tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau. Quýt lµ lo¹i qu¶ ®­îc s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt ë Trung Quèc, tiÕp theo lµ T©y Ba Nha, NhËt B¶n vµ Braxin, Th¸i Lan… cã nhiÒu lo¹i quýt víi nh÷ng h×nh d¸ng vµ mïi vÞ kh¸c nhau trªn thÕ giíi tuú theo ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Êt ®ai cña mçi quèc gia. Mü vÉn duy tr× nhËp khÈu quýt hay cßn gäi cam nhá hµng n¨m ®Ó bæ sung cho viÖc cung cÊp cßn Ýt trong n­íc. Tõ n¨m 1996 trë ®i, tû lÖ nhËp khÈu t¨ng víi tèc ®é lµ 27%/n¨m. Ng­êi tiªu dïng Mü ®Æc biÖt rÊt thÝch lo¹i qu¶ nµy, v× chóng dÔ bãc vá l¹i chøa Ýt hét. N¨m 2002, l­îng nhËp khÈu cam nhá t¨ng nh­ng cßn bÞ h¹n chÕ nhËp khÈu do c¬ quan kiÓm tra vÖ sinh c©y trång vµ vËt nu«i ph¸t hiÖn ra mét lo¹i s©u bÖnh g©y h¹i cã trong cam nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc thuéc §i¹ Trung H¶i. NhËp khÈu chñ yÕu vµo th¸ng 9 th¸ng 10 víi khèi l­îng h¬n 65.000 tÊn. 3. C¬ cÊu thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Mü N«ng s¶n Mü nãi chung chñ yÕu nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc Canada, Mexico, Liªn minh Ch©u ¢u, Braxin, vµ mét sè n­íc Ch©u ¸ nh­ In®onexia, Th¸i Lan… Cïng víi xuÊt khÈu, thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Mü trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín. C¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶ lín vµo thÞ tr­êng Mü vÉn lµ nh÷ng n­íc l©n cËn, nh÷ng n­íc thuéc Ch©u Mü nh­ Ecuado, Costa Rica, Brazil, ®Æc biÖt Mªxico lµ n­íc cung cÊp gÇn nh­ tÊt c¶ c¸c mÆt hµng rau vµ hoa qu¶ vµo thÞ tr­êng nµy. Víi ®iÒu kiÖn ®Þa lý thuËn lîi: s¸t biªn giíi víi Hoa kú, n­íc nµy xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt nh÷ng s¶n phÈm t­¬i vµ ®«ng l¹nh. Rau chñ yÕu ®­îc nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc cã khÝ hËu Êm, bao gåm khoai t©y, tiªu, bÝ vµ d­a chuét. Mexic« lµ n­íc xuÊt khÈu rau chÝnh vµo thÞ tr­êng Mü, chiÕm 69% thÞ phÇn, tiÕp theo lµ Canada víi 15% vµ Hµ Lan lµ 5%. Mü lµ mét n­íc s¶n xuÊt cµ chua lín nhÊt thÕ giíi, sau Trung Quèc, nh­ng hµng n¨m vÉn nhËp khÈu mét l­îng lín cµ chua trªn thÕ giíi, nhÊt lµ tõ Mexico, Canada. §©y còng lµ hai nhµ cung cÊp cµ chua quan trong cho thÞ tr­êng cµ chua t­¬i cña Mü. TÝnh riªng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hai n­íc nµy ®· lªn tíi 1,8 tû ®« la trong hai n¨m tõ 2000-2002. T©y Ba Nha lµ n­íc xuÊt khÈu khoai t©y lín nhÊt vµo thÞ tr­êng Mü. C¸c lo¹i qu¶ nhËp khÈu cña Mü, chñ yÕu lµ nh÷ng qu¶ nhiÖt ®íi vµ tõ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn. Theo thèng kª cña Tæ chøc l­¬ng thùc thÕ giíi FAO, C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn chiÕm kho¶ng 98% tæng s¶n l­îng qu¶ nhiÖt ®íi trong khi c¸c n­íc ph¸t triÓn chiÕm tíi 80% tæng l­îng nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi toµn cÇu. Hai nhµ cung cÊp s¶n phÈm chuèi chÝnh cho n­íc Mü lµ Costa Rica vµ Ecuador. Nh­ng n¨m 2000, møc xuÊt khÈu tõ hai n­íc nµy gi¶m m¹nh tíi 15 % so víi nh÷ng n¨m tr­íc. Trong khi ®ã nhËp khÈu tõ 2 n­íc Hondrus vµ Guatemala l¹i t¨ng nhanh. NhËp khÈu døa t­¬i, trong nh÷ng n¨m qua chñ yÕu vÉn tõ n­íc Costa Rica. N¨m 2000, n­íc nµy xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü 257.783 tÊn døa t­¬i, chiÕm thÞ phÇn 81% tæng l­îng døa nhËp khÈu. Tû träng nµy ®· t¨ng gÊp ®«i trong 10 n¨m qua. Hundras lµ n­íc xuÊt khÈu døa vµo thÞ tr­êng Mü ®øng thø 2, tæng l­îng cung cña n­íc nµy míi chiÕm kho¶ng 13% khèi l­îng xuÊt khÈu cña Costa Rica vµ cã tû träng lµ 10% trong 318.837 tÊn døa nhËp khÈu cña Mü n¨m 2000. Nh÷ng n­íc Mexico, Ecuado vµ Th¸i Lan lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu døa vµo Mü lín tiÕp theo. Tèp 5 n­íc cung cÊp døa ®øng ®Çu nµy chiÕm 99% tæng l­îng døa nhËp khÈu cña Mü. Philippines vµ Peru lµ hai n­íc ®øng cuèi trong tèp 10 n­íc xuÊt khÈu lín nhÊt. Tr­íc n¨m 2000, l­îng døa nhËp khÈu tõ Peru hÇu nh­ kh«ng cã, nh­ng ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t ®­îc 56 tÊn. Mexico lµ n­íc cung cÊp 75% l­îng xoµi cho thÞ tr­êng Hoa Kú trong suèt 5 n¨m qua. Tuy vËy, khèi l­îng xoµi xuÊt khÈu tõ n­íc nµy ®· gi¶m 31% trong n¨m 2001. Nh÷ng n­íc Ecuador, Brazil, Peru vµ Haiti chiÕm 1/4 thÞ phÇn nhËp khÈu xoµi cña Mü. VÒ nhËp khÈu ®u ®ñ còng gièng nh­ nhËp khÈu xoµi, nhµ cung cÊp hµng ®Çu vÉn lµ Mexico, víi khèi l­îng lµ 55 124 tÊn (tû träng lµ thÞ tr­êng lµ 79%). Ch­¬ng IIThùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y I. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc Trong nh÷ng n¨m qua do cã sù ®æi míi trong c¸c chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ®· kÝch thÝch tinh thÇn s¸ng t¹o vµ n¨ng lùc lµm viÖc cho ng­êi d©n. Nhê vËy mµ s¶n xuÊt rau qu¶ còng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Ng­êi d©n tù chñ h¬n trong viÖc chän c©y trång ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n c©y l­¬ng thùc vµ hoa mÇu tr­íc ®©y. Rau vµ c©y ¨n qu¶ lµ nh÷ng c©y trång cã møc lîi nhuËn cao ®¸ng kÓ so víi c©y lóa. Do møc sèng cña ng­êi d©n ®­îc c¶i thiÖn, thu nhËp t¨ng dÉn ®Õn nhu cÇu tiªu thô rau qu¶ t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng thµnh phè lín: Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh…ë nh÷ng trung t©m nµy h×nh thµnh lªn nh÷ng vµnh ®ai “xanh” rau vµ c©y ¨n tr¸i ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cho nh÷ng thÞ tr­êng hÊp dÉn ®ã. Bªn c¹nh ®ã, ®Êt n­íc ngµy cµng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· më réng h¬n n÷a thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®èi víi nhiÒu lo¹i rau qu¶. Ngµy cµng nhiÒu c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo xuÊt khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho rau vµ qu¶ ViÖt Nam th©m nhËp vµo nh÷ng thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu t¨ng nhanh ®· thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn liªn tôc. DiÖn tÝch rau vµ c©y ¨n qu¶ t¨ng lªn ®¸ng kÓ, n¨ng suÊt ®­îc c¶i thiÖn vµ s¶n l­îng còng t¨ng nhiÒu qua c¸c n¨m. 1. DiÖn tÝch C¶ n­íc cã 12 triÖu ha ®Êt canh t¸c, diÖn tÝch c©y hµng n¨m chiÕm 75% (trong ®ã cã diÖn tÝch trång rau), diÖn tÝch c©y l©u n¨m chiÕm 15% (cã diÖn tÝch c©y ¨n qu¶). Trong nh÷ng n¨m 90, diÖn tÝch c©y hµng n¨m t¨ng b×nh qu©n 2,9%/n¨m, cao h¬n møc t¨ng d©n sè, trong khi ®ã diÖn tÝch c©y l©u n¨m t¨ng nhanh tíi 7,7%/n¨m. ChØ sau 1 n¨m triÓn khai ®Ò ¸n ph¸t triÓn rau qu¶ ®Õn n¨m 2010 víi tæng vèn ®Çu t­ lªn ®Õn 16.086 tû ®ång, diÖn tÝch trång rau qu¶ n¨m 2000 ®· ®¹t trªn 1 triÖu ha, t¨ng 6,3%. 1.1. DiÖn tÝch rau ®Ëu MÆc dï cã sù t¨ng tr­ëng kh¸ cao nh­ng diÖn tÝch rau ®Ëu chØ chiÕm 6% diÖn tÝch c©y hµng n¨m, tøc lµ 624.000 ha. Tèc ®é t¨ng diÖn tÝch b×nh qu©n cña rau ®Ëu trong nh÷ng n¨m 90 lµ 5%/n¨m. Rau ®­îc trång ë kh¾p c¸c tØnh thµnh phè víi quy m«, chñng lo¹i kh¸c nhau. Tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l©u dµi ®· h×nh thµnh nh÷ng vïng rau chuyªn canh víi nh÷ng kinh nghiÖm truyÒn thèng, trong c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau. S¶n xuÊt rau chñ yÕu tËp trung ë §ång b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long, vïng §«ng nam bé vµ §µ L¹t. Trong ®ã §ång b»ng s«ng Hång cã diÖn tÝch trång rau cao nhÊt (83 ngµn ha), tiÕp ®Õn lµ §ång b»ng s«ng Cöu Long víi diÖn tÝch h¬n 77 ngµn ha. S¶n xuÊt rau ®­îc quy thµnh 2 vïng chÝnh: Vïng rau chuyªn doanh ven thµnh phè, thÞ x·, khu c«ng nghiÖp lín, diÖn tÝch chiÕm kho¶ng 40% (115.000 ha) víi s¶n l­îng ®¹t 48% (vµo kho¶ng 1,5 triÖu tÊn). Vïng c©y lu©n canh víi c©y l­¬ng thùc, trång chñ yÕu vµo vô ®«ng t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c, §BSCL vµ c¶ miÒn §«ng nam bé, ngoµi ra rau cßn ®­îc trång t¹i c¸c gia ®×nh, diÖn tÝch v­ên b×nh quÇn 1 hé kho¶ng 36m2. Rau cña n­íc ta phong phó vÒ chñng lo¹i, gåm 70 lo¹i c©y chñ yÕu. §Æc biÖt §BSH cã rau vô ®«ng lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ cña ViÖt Nam so víi mét sè n­íc trªn thÕ giíi. C¸c lo¹i rau chñ yÕu bao gåm: c¶i b¾p, su hµo, cµ chua, d­a chuét, ít cay, nÊm, khoai t©y. 1.2. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ Trong giai ®o¹n 1995-2000, diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh víi tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m lµ 10,3%. NÕu nh­ vµo n¨m 1995 diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ c¸c lo¹i chØ cã 346,4 ngh×n ha th× n¨m 2000 ®· lªn tíi 565 ngh×n ha vµ ®¹t 589,4 ngh×n ha vµo n¨m 2001. N¨m nhãm c©y ¨n qu¶ quan träng nhÊt cña ViÖt Nam bao gåm chuèi, xoµi, nh·n-v¶i-ch«m ch«m, qu¶ cã mói (cam, chanh, quýt, b­ëi) vµ døa. Vµo n¨m 1995 th× diÖn tÝch cña 5 nhãm c©y ¨n qu¶ nµy chØ cã 236,6 ngh×n ha (chiÕm 68% tæng diÖn tÝch c©y ¨n tr¸i c¸c lo¹i) ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t 419 ngh×n ha (chiÕm 74% tæng diÖn tÝch c©y ¨n tr¸i), víi møc t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 12,1%/n¨m. DiÖn tÝch c¸c c©y kh¸c (sÇu riªng, thanh long, sa p«, mËn, ®u ®ñ, b¬, v.v) còng t¨ng tõ 109,8 ngh×n ha lªn 146 ngh×n ha trong cïng kú. Nhãm c¸c c©y v¶i-nh·n-ch«m ch«m cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt vÒ diÖn tÝch b×nh qu©n 34,8%/n¨m tõ 37,9 ngh×n ha lªn 169 ngh×n ha, tiÕp ®ã lµ xoµi víi møc t¨ng 17,4%/n¨m tõ 21,1 ngh×n ha lªn 47 ngh×n ha, døa víi møc 7,1% tõ 26,3 ngh×n ha lªn 37 ngh×n ha. MÆc dï vËy, cÇn l­u ý r»ng diÖn tÝch trång døa chØ b¾t ®Çu t¨ng kÓ tõ n¨m 1998 khi ViÖt Nam ®· khai th«ng ®­îc trë l¹i thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho mÆt hµng nµy. Tuy nhiªn, diÖn tÝch trång chuèi vµ c©y cã mói chØ t¨ng ë møc thÊp t­¬ng øng lµ 1,5% vµ 2,4%. Víi kÕt qu¶ ®ã, diÖn tÝch chuèi vµ c©y cã mói chØ ®¹t 99 ngh×n ha vµ 67 ngh×n ha vµo n¨m 2000. Tèc ®é t¨ng tr­ëng vÒ diÖn tÝch gieo trång cña v¶i-nh·n-ch«m ch«m lµ cao nhÊt so víi bÊt kú mét c©y trång nµo kh¸c trong cïng giai ®o¹n. Nhê ®ã, v¶i-nh·n-ch«m ch«m ®· trë thµnh nhãm c©y ¨n qu¶ quan träng nhÊt vÒ mÆt diÖn tÝch, chiÕm 30% tæng diÖn tÝch c¸c lo¹i. Theo sè liÖu cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT th× §BSCL lµ vïng trång c©y ¨n qu¶ lín nhÊt c¶ n­íc víi diÖn tÝch 238,8 ngh×n ha (chiÕm 38% tæng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ toµn quèc). TiÕp ®ã lµ c¸c vïng §«ng b¾c (xÊp xØ 100 ngh×n ha, 17%), §«ng Nam bé (79 ngh×n ha, 15%), c¸c vïng §ång b»ng s«ng Hång (§BSH) vµ B¾c Trung bé cã kho¶ng tõ 40-50 ngh×n ha. C¸c tØnh träng ®iÓm víi mét sè lo¹i c©y ¨n qu¶ ®­îc ph©n bè nh­ sau: V¶i-nh·n-ch«m ch«m ®­îc tËp trung chñ yÕu ë §BSCL vµ vïng §«ng B¾c. C¸c tØnh trång nhiÒu v¶i nh·n lµ B¾c Giang (25,5 ngh×n ha), BÕn Tre (16,2 ngh×n ha), TiÒn Giang (13,5 ngh×n ha), VÜnh Long, S¬n La, H¶i D­¬ng (xÊp xØ 9,5 ngh×n ha); Chuèi ®­îc trång r¶i r¸c ë tÊt c¶ c¸c n¬i trªn toµn quèc. C¸c tØnh trång chuèi chñ yÕu lµ Thanh Ho¸, Cµ Mau (7-8 ngh×n ha), §ång Nai, Sãc Tr¨ng (6 ngh×n ha); C©y cã mói ®­îc trång chñ yÕu ë §BSCL, nh­ CÇn Th¬ (13,1 ngh×n ha), BÕn Tre, VÜnh Long (6 ngh×n ha). Bªn c¹nh ®ã 2 tØnh Hµ Giang vµ NghÖ An còng cã trªn 4 ngh×n ha; Døa còng ®­îc trång tËp trung t¹i §BSCL, nh­ Kiªn Giang (9,2 ngh×n ha), TiÒn Giang (7,8 ngh×n ha), B¹c Liªu (3,6 ngh×n ha); Xoµi ®­îc trång chñ yÕu ë §BSCL, nh­ TiÒn Giang (6 ngh×n ha), CÇn Th¬, §ång Th¸p, Kiªn Giang (trªn 3 ngh×n ha). Bªn c¹nh ®ã, c¸c tØnh B×nh Ph­íc vµ Kh¸nh Hoµ còng cã trªn 4 ngh×n ha xoµi. Nguån: B¸o c¸o s¬ kÕt 1 n¨m thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh rau qu¶, 9/2001, Ban ChØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau qu¶, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT 2. S¶n l­îng vµ n¨ng suÊt Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n cho biÕt, trong n¨m 2001, tæng diÖn tÝch rau qu¶ ViÖt Nam ®· t¨ng 6,3% so víi n¨m 2000, v× vËy, tæng s¶n l­îng rau qu¶ còng t¨ng 5% so víi n¨m tr­íc. S¶n l­îng rau qu¶ n¨m 2000 t¨ng 5% so víi n¨m 1999 vµ ®¹t 10 tÊn trong ®ã 6 triÖu tÊn qu¶ vµ 4 triÖu tÊn rau. C¸c lo¹i rau qu¶ chñ yÕu gåm: chuèi, døa, thanh long, nh·n, v¶i, xoµi, d­a hÊu, d­a chuét, m¨ng ta, ng« bao tö... Tuy nhiªn tèc ®é t¨ng diÖn tÝch cao h¬n tèc ®é t¨ng s¶n l­îng, ®iÒu nµy cho thÊy n¨ng suÊt cña rau qu¶ cña n­íc ta nãi chung ch­a cao: n¨ng suÊt rau lµ 14 triÖu tÊn/ha; n¨ng suÊt qu¶ lµ 8,5triÖu tÊn/ha. Theo dù kiÕn cña Bé NN vµ PTNT ®Õn n¨m 2010, s¶n l­îng rau qu¶ sÏ ®¹t 17 triÖu tÊn, t¨ng 5,4%/n¨m. §ång b»ng s«ng Hång lµ vïng s¶n xuÊt rau lín nhÊt cña c¶ n­íc, chiÕm kho¶ng 29% s¶n l­îng rau toµn quèc, víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ ®Êt ®ai, thêi tiÕt vµ gÇn thÞ tr­êng Hµ Néi. Thêi tiÕt m¸t trong giai ®o¹n th¸ng 10 ®Õn th¸ng 2 lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó trång c¸c lo¹i rau «n ®íi nh­ c¶i b¾p, hµnh, cµ chua, cñ c¶i vµ xóp l¬. TiÕp theo, §BSCL chiÕm 23% s¶n l­îng rau cña c¶ n­íc. N¨ng suÊt rau qu¶ c¶ n­íc nãi chung t¨ng 0,7%/n¨m vµo nh÷ng n¨m 90. Do diÖn tÝch rau gÇn ®©y t¨ng kh¸, nªn s¶n l­îng rau n¨m 1999 c¶ n­íc ®¹t gÇn 5 triÖu tÊn, b×nh qu©n ®Çu ng­êi 60kg/n¨m. Nh­ng so víi b×nh qu©n chung cña thÕ giíi 1999 lµ 90kg/n¨m th× møc b×nh qu©n ®Çu ng­êi n­íc ta cßn thÊp. Tuy nhiªn n¨ng suÊt nhiÒu lo¹i rau (nh­ b¾p c¶i, d­a hÊu, cµ chua…) cña vïng truyÒn thèng vÉn cao. VÝ dô: B¾p c¶i 40 –60 tÊn/ha, cµ chua 20 –40 tÊn/ha… Xu h­íng biÕn ®éng s¶n l­îng cña c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ gièng víi sù thay ®æi diÖn tÝch: s¶n l­îng v¶i, nh·n, ch«m ch«m t¨ng rÊt nhanh, s¶n l­îng c©y cã mói còng vËy, trong khi s¶n l­îng chuèi hÇu nh­ kh«ng t¨ng, cßn s¶n l­îng døa l¹i cã xu h­íng gi¶m xuèng. §iÒu ®¸ng chó ý lµ ®èi víi c¸c lo¹i tr¸i c©y chñ yÕu, tèc ®é t¨ng diÖn tÝch cao h¬n tèc ®é t¨ng s¶n l­îng, ®ång nghÜa víi viÖc n¨ng suÊt cña mét sè lo¹i tr¸i c©y gi¶m xuèng. HiÖn nay, n¨ng suÊt qu¶ cña ViÖt Nam nh×n chung cßn thÊp: v¶i (8 tÊn/ha), nh·n (10-11 tÊn/ha), xoµi (14 tÊn/ha), døa (13-14 tÊn/ha), c©y cã mói (14 tÊn/ha). TÝnh chung, tæng s¶n l­îng qu¶ c¸c lo¹i ®¹t xÊp xØ 4 triÖu tÊn trong n¨m 2000, t¨ng kho¶ng 1 triÖu tÊn so víi n¨m 1995. Trong n¨m 2001, tæng sè l­îng qu¶ ­íc ®¹t 4,2 triÖu tÊn. B¶ng 10- DiÖn tÝch, n¨ng suÊt s¶n l­îng mét sè c©y ¨n qu¶, giai ®o¹n 1995-2000 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2000 vµ b¸o c¸o cña ban ChØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau qu¶ cña Bé (§¬n vÞ tÝnh: DiÖn tÝch:1000 ha; N¨ng suÊt tÊn/ha; S¶n l­îng 1000 tÊn) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 DiÖn tÝch gieo trång c©y ¨n qu¶ 346,4 375,1 426,1 447,0 512,8 565,0 S¶n l­îng qu¶ c¸c lo¹i (triÖu tÊn) 3,0 4,0 1- Cam, chanh, quýt + DiÖn tÝch gieo trång 59,5 74,1 67,2 71,0 63,4 67,0 74,6 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 6,4 6,6 5,9 5,7 6,4 6,4 8,6 + S¶n l­îng 379,4 444,5 393,3 401,5 405,1 427,0 441,8 2- Chuèi + DiÖn tÝch gieo trång 91,8 95,9 92,4 89,3 94,6 99,0 101,5 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 4,0 3,8 4,2 13,5 13,1 1,1 11,3 + S¶n l­îng 282,2 1 18,7 1 16,1 1 08,0 1 42,6 1100,0 1044,4 3- Xoµi + DiÖn tÝch gieo trång 21,1 26,2 31,2 37,1 40,7 47,0 53,9 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 7,2 7,2 5,3 4,9 4,6 3,8 6,3 + S¶n l­îng 152,5 187,9 164,8 180,5 188,6 178,9 209,4 4- Døa + DiÖn tÝch gieo trång 26,3 26,2 25,8 28,8 32,3 37,0 39,0 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 7,0 7,1 7,7 8,5 8,1 7,9 10,3 + S¶n l­îng 184,8 185,2 1992 243,6 262,8 292,0 348,4 5- Nh·n, v¶i, ch«m ch«m + DiÖn tÝch gieo trång 37,9 62,0 90,6 113,7 131,2 169,0 226,5 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 5,9 4,5 4,5 3,8 4,2 3,6 4,0 + S¶n l­îng 223,2 275,9 405,2 428,6 545,4 617,0 904,5 6- Nho + DiÖn tÝch gieo trång 2,3 2,3 1,5 1,7 1,8 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 15,3 19,9 22,5 11,9 13,6 + S¶n l­îng 35,2 45,8 33,8 20,2 24,5 7- Thanh Long + DiÖn tÝch gieo trång 1,5 1,8 2,0 2,8 3,2 + N¨ng suÊt b×nh qu©n* 10,1 9,7 10,3 11,9 14,3 + S¶n l­îng 15,1 17,5 20,6 33,2 45,8 Nguån: Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n Ghi chó: *N¨ng suÊt c¸c lo¹i c©y ¨n trong b¶ng trªn qu¶ tÝnh theo diÖn tÝch gieo trång nªn thÊp h¬n so víi n¨ng suÊt thùc thu khi c©y ¨n qu¶ ®Õn giai ®o¹n cho thu ho¹ch kh¸ æn ®Þnh. 3. Thùc tr¹ng chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶ 3.1. HÖ thèng b¶o qu¶n C«ng nghÖ b¶o qu¶n rau qu¶ t­¬i gi÷ vai trß rÊt quan träng, do ®Æc tÝnh thu ho¹ch theo mïa vô, thêi gian thu ho¹ch ng¾n, kh¶ n¨ng vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n rau qu¶ l¹i khã kh¨n. Trong khi ®ã, ng­êi tiªu dïng trªn thÕ giíi ®ang cã xu h­íng gia t¨ng cÇu ®èi víi s¶n phÈm ë d¹ng t­¬i. HÇu hÕt rau qu¶ t­¬i trong ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm cã gi¸ trÞ dinh d­ìng cao h¬n so víi s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn. Nh­ng cho ®Õn nay kü thuËt b¶o qu¶n rau qu¶ t­¬i míi dõng ë møc sö dông kinh nghiÖm truyÒn thèng, thñ c«ng lµ chÝnh, ch­a cã thiÕt bÞ lùa chän vµ xö lý qu¶ t­¬i tr­íc khi xuÊt khÈu. Do c«ng t¸c b¶o qu¶n kh«ng tèt nªn chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu th­êng v­ît ®Þnh møc cho phÐp. Còng ch­a cã c«ng nghÖ vµ ph­¬ng tiÖn thÝch hîp ®Ó b¶o qu¶n rau qu¶ sau thu ho¹ch nªn tû lÖ h­ háng cao. §Ó ®­a nguyªn liÖu ®Õn n¬i chÕ biÕn, s¶n phÈm bÞ háng do b¶o qu¶n kh«ng tèt lªn tíi hµng chôc phÇn tr¨m. NhiÒu lo¹i qu¶ nh­ nh·n, v¶i thiÒu, chuèi ®­îc sÊy kh« ®Ó kÐo dµi thêi gian b¶o qu¶n, nh­ng kh«ng gi÷ ®­îc h­¬ng vÞ th¬m ngon vèn cã ban ®Çu. Kü thuËt b¶o qu¶n míi chØ dõng l¹i ë møc ®ãng gãi bao b× vµ l­u tr÷ t¹i c¶ng b»ng kho m¸t chuyªn dïng. VËy mµ vÉn ch­a ®¹t yªu cÇu, do mÉu m· cßn xÊu, thao t¸c thñ c«ng dÉn ®Õn tÝnh ®ång bé kh«ng cao. Nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c b¶o qu¶n còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm rau qu¶ trong n­íc vµ c¶n trë ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ ph¸t triÓn. 3.2. HÖ thèng chÕ biÕn C¸c lo¹i qu¶ ë ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc tiªu thô ë d¹ng t­¬i, chØ cã mét tû lÖ rÊt nhá ®­îc chÕ biÕn, kho¶ng 10% theo ­íc tÝnh cña Ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau qu¶. TÝnh ®Õn n¨m 2001, ViÖt Nam cã 17 nhµ m¸y vµ 48 c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ víi tæng c«ng suÊt chÕ biÕn ®¹t kho¶ng 180.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã mét sè nhµ m¸y kh¸c ®ang ®­îc x©y dùng víi tæng c«ng suÊt chÕ biÕn kho¶ng 20.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Nh­ vËy, nÕu tÝnh c¶ nh÷ng nhµ m¸y nµy th× tæng c«ng suÊt chÕ biÕn cña toµn bé c¸c nhµ m¸y vµ c¬ së sÏ ®¹t kho¶ng 200.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Bªn c¹nh hÖ thèng chÕ biÕn rau qu¶ chÝnh thèng, cßn h×nh thµnh nh÷ng c¬ së chÕ biÕn-b¶o qu¶n qui m« nhá cña ng­êi d©n, hay cßn gäi lµ c¬ së thñ c«ng. C¸c vïng chÕ biÕn qu¶ tËp trung cã qui m« cÊp hé gia ®×nh ®· ®­îc h×nh thµnh, nh­: v¶i sÊy kh« ë Lôc Ng¹n-B¾c Giang (1.500 hé); long nh·n ë H­ng Yªn (100 hé);, nh·n sÊy ë VÜnh Long (110 hé) Nguån: B¸o c¸o s¬ kÕt 1 n¨m thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh rau qu¶, 9/2001 . NÕu nh­ 5 n¨m tr­íc ®©y ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ ë ViÖt Nam chñ yÕu gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®Æc b._.gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh nh­ sau: - T¹o vèn vµ thu hót ®Çu t­ trong n­íc, trong ®ã huy ®éng vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. - Vay vèn tÝn dông cña Nhµ n­íc th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn n«ng th«n, ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ngoµi ra cßn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c nh­ hîp t¸c x· tÝn dông, quÜ tÝn dông nh©n d©n... - Thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ tham gia hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc kinh doanh - §©y lµ gi¶i ph¸p quan träng th¸o gì vÒ tµi chÝnh v× ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¶i sö dông vèn ®Çu t­ vµo tõng c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, chñ yÕu dùa vµo néi lùc th× ta kh«ng thÓ ®¸p øng yªu cÇu ngay ®­îc mµ ®ßi hái ph¶i tranh thñ vèn vµ c«ng nghÖ n­íc ngoµi th«ng qua ®Çu t­ vµ hîp t¸c quèc tÕ. Th«ng qua ®Çu t­ vµ hîp t¸c hai bªn cïng cã lîi ta sÏ tranh thñ ®­îc mét phÇn thÞ tr­êng th«ng qua c¸c h×nh thøc bao tiªu, cho sö dông c¸c kªnh ph©n phèi, sö dông nh·n hiÖu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, còng cÇn t¨ng c­êng sù ®Çu t­ hîp t¸c trong n­íc. Mét trong nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®­îc ®óc rót tõ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam lµ lµm tèt c«ng t¸c hîp t¸c liªn doanh. §Õn nay, Tæng c«ng ty ®· x©y dùng ®­îc nhiÒu dù ¸n cô thÓ vÒ néi dung hîp t¸c ®Çu t­ liªn doanh liªn kÕt trong c¸c lÜnh vùc nghiªn cøu khoa häc trång trät, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu rau qu¶ §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ®ßi hái c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ ®· h×nh thµnh. §ång thêi, chñ ®éng cïng c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶ nh­ n­íc ta ®Ó cã sù phèi hîp h×nh thµnh HiÖp héi c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶. Trong ®iÒu kiÖn kinh phÝ cho phÐp nªn tæ chøc c¸c ®oµn ®i tham quan, kh¶o s¸t, tham gia héi chî, héi th¶o vÒ khoa häc kü thuËt n«ng - c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi ®Ó häc tËp kinh nghiÖm vµ t×m b¹n hµng trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ®ång thêi cã c¬ héi kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi. 1.4. Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµnh rau qu¶ nãi chung, trong ®ã cã ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña chiÕn l­îc thóc ®Èy xuÊt khÈu rau qu¶. Ngµnh rau qu¶ lµ mét chuyªn ngµnh kinh tÕ kü thuËt, nªn c¸n bé sau khi ra tr­êng, muèn lµm tèt c«ng viÖc trong ngµnh cÇn ph¶i ®µo t¹o thªm chuyªn ngµnh rau qu¶. Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o t¹i chç, ®µo t¹o qua thùc tÕ, qua c¸c cuéc héi th¶o trong vµ ngoµi n­íc, qua c¸c líp bæ tóc ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ë n­íc ngoµi... Qua ®ã, c¸c c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé nghiÖp vô n¾m ch¾c kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý ngµnh, qu¶n lý ngo¹i th­¬ng, luËt ph¸p vµ ngo¹i ng÷. Ngoµi ra, cÇn s¾p xÕp l¹i hÖ thèng c¸c tr­êng ®µo t¹o, c¸c tr­êng khuyÕn n«ng, c¸c tr­êng qu¶n lý vµ hÖ thèng tr­êng trung cÊp cÇn thiÕt, ®¸p øng yªu cÇu ®µo t¹o c¸n bé cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t tri thøc míi, hiÖn ®¹i phôc vô cho chiÕn l­îc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. 1.5. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vµ th«ng tin Chóng ta cÇn ph¶i cñng cè vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c viÖn/trung t©m nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng c©y ¨n qu¶, rau. LËp qui ho¹ch s¶n xuÊt gièng phï hîp víi tõng vïng sinh th¸i. Nhµ n­íc chØ nªn tËp trung vµo nghiªn cøu, chän, lai t¹o c¸c gièng gèc. Tuy nhiªn, còng cã sù hç trî huÊn luyÖn vÒ kü thuËt s¶n xuÊt gièng x¸c nhËn cho c¸c doanh nghiÖp hay c¬ së s¶n xuÊt gièng th­¬ng m¹i ®Ó khuyÕn khÝch hä s¶n xuÊt ®ñ gièng tèt cung cÊp cho n«ng d©n. Thay ®æi trong quy tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc còng lµ rÊt cÇn thiÕt. Theo ®ã, c¸c ®Ò tµi cÇn xuÊt ph¸p tõ nhu cÇu thùc tiÔn theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng thay v× quyÕt ®Þnh mét c¸ch chñ quan tõ trªn xuèng nh­ hiÖn nay. Nãi mét c¸ch kh¸c, c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu sÏ ®­îc thùc tiÔn thÞ tr­êng ®Æt hµng vµ phôc vô cho nhu cÇu thiÕt thùc ®èi víi tõng mÆt hµng rau qu¶. Nhµ n­íc cÇn x©y dùng mét qui tr×nh ®Êu thÇu ®Ò tµi thay v× ph©n bæ mét c¸ch dµi tr¶i nh­ hiÖn nay. Ng©n s¸ch nghiªn cøu cña nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ cã chän läc cho c¸c ®Ò tµi mang tÝnh cÊp thiÕt theo yªu cÇu cña t×nh h×nh thùc tiÔn thay v× cÊp ®Òu theo b×nh qu©n chñ nghÜa cho tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu. Ng©n s¸ch nghiªn cøu khoa häc cña nhµ n­íc kh«ng chØ cho c¸c ®¬n vÞ thuéc nhµ n­íc mµ cÇn cã sù më réng ra c¸c c¬ së nghiªn cøu th­¬ng m¹i theo yªu cÇu ®Æt hµng cña nhµ n­íc dùa trªn c¬ së hiÖu qu¶ kinh tÕ. C«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc-c«ng nghÖ ®èi víi rau qu¶ cÇn tËp trung vµo hai lÜnh vùc chñ yÕu. Thø nhÊt lµ nghiªn cøu chän läc, lai t¹o, thuÇn ho¸ nh÷ng gièng míi, gièng tèt ®Ó cung cÊp ®ñ cho n«ng d©n t¹i c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau. Chóng ta ph¶i lu«n t¹o ra nh÷ng gièng míi, gièng ®Æc s¶n, vµ h¬n n÷a t¹o ra nh÷ng gièng tr¸i vô, lÖch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng. Thø hai, nªn tËp trung vµo nghiªn cøu ®­a ra c¸c c«ng nghÖ b¶o qu¶ rau qu¶ ®Ó n©ng cao thêi h¹n b¶o qu¶ rau qu¶. C«ng nghÖ gióp kÐo dµi thêi gian b¶o qu¶n rau qu¶ võa gióp kÐo dµi thêi vô cña c¸c lo¹i rau qu¶ võa gãp phÇn to lín ®Ó n©ng cao chÊt l­îng rau qu¶, nhÊt lµ ®èi víi rau qu¶ phôc vô cho xuÊt khÈu. Chóng ta nªn tËp trung ph¸t triÓn nh÷ng gièng míi, gièng tèt phï hîp víi thÞ tr­êng quèc tÕ. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng còng nh­ c«ng nghÖ b¶o qu¶n cÇn ph¶i ®­îc phæ biÕn øng dông réng r·i, ®Æc biÖt th«ng qua hÖ thèng khuyÕn n«ng c¬ së ®Ó c¸c hé n«ng d©n nhanh chãng ¸p dông nh÷ng tiÕn bé kü thuËt. ViÖc th«ng tin thÞ tr­êng vµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn rau qu¶ cßn rÊt h¹n chÕ, nhÊt lµ tin thÞ tr­êng rau qu¶ thÕ giíi. Do ®ã doanh nghiÖp vµ n«ng d©n thiÕu th«ng tin ®Çy ®ñ kÞp thêi cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh. MÆc kh¸c, hiÖn nay chóng ta vÉn ch­a cã hÖ thèng gi¸m s¸t vµ thu thËp th«ng tin, nghiªn cøu thÞ tr­êng, xö lý th«ng tin nªn kh«ng cã th«ng tin ®Ó cung cÊp, ch­a kÓ ®Õn lý ra ph¶i cã bé phËn gåm c¸c chuyªn gia giái chuyªn tËp trung ph©n tÝch th«ng tin ®Ó dù ®o¸n t×nh h×nh thÞ tr­êng nh»m ®Ò ra ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc chñ ®éng thay v× bÞ ®éng ®èi phã gi¶i quyÕt t×nh thÕ nh­ hiÖn nay. Th«ng tin còng lµ mét kh©u quan träng cÇn ®­îc l­u t©m cñng cè vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a. Mét mÆt, chóng ta ph¶i t¨ng c­êng cñng cè c«ng t¸c th«ng tin ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ, cËp nhÊt th«ng tin vÒ diÔn biÕn t×nh h×nh thÞ tr­êng gi¸ c¶ cho c¸c doanh nghiÖp, hé n«ng d©n ®Ó hä cã thÓ kÞp thêi ®èi phã víi nh÷ng thay ®æi nhanh chãng cña thÞ tr­êng. H¬n n÷a, vai trß quan träng h¬n ®èi víi nhµ n­íc lµ tËp trung vµo c«ng t¸c dù b¸o, ®¸nh gi¸ vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng. §©y lµ viÖc ®ßi hái nhiÒu vèn ®Çu t­ vµ c«ng søc mµ b¶n th©n tõ doanh nghiÖp kh«ng thÓ lµm næi. H¬n n÷a, do vËy nhµ n­íc vµ sau ®ã lµ c¸c hiÖp héi ngµnh hµng ph¶i thùc sù ®ãng vai trß quan träng. Nhµ n­íc cÇn thu thËp vµ phæ biÕn cho c¸c doanh nghiÖp th«ng tin vÒ c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng, thñ tôc kiÓm dÞch, yªu cÇu vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ xu h­íng nhu cÇu tiªu thô. Nh÷ng th«ng tin nµy lµ hÕt søc h÷u Ých ®èi víi doanh nghiÖp ®Ó chuÈn bÞ s½n sµng vµ kÞp thêi khai th¸c nhu cÇu cña c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m« 2.1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai §èi víi ng­êi trång rau qu¶, ®Êt ®ai lµ yÕu tè hµng ®Çu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do hä trùc tiÕp víi c©y trång, lÊy ®Êt ®ai lµm t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu, ho¹t ®éng cña hä phô thuéc vµo chÝnh s¸ch ®Êt ®ai. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt- xuÊt khÈu rau qu¶. HÖ thèng chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®· ban hµnh rÊt phong phó, ®èi víi lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®· t¸c ®éng tÝch cùc, t¹o nªn vïng s¶n xuÊt rau qu¶ ®Æc s¶n nh»m chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, h×nh thµnh nªn nh÷ng trang tr¹i trång qu¶. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai vÉn cÇn ®­îc tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai vµo mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi, trong ®ã cã lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. H­íng bæ sung, söa ®æi nh­ sau: - Thóc ®Èy nhanh viÖc hoµn thµnh cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho c¸c hé n«ng d©n. Theo tinh thÇn cña LuËt ®Êt ®ai, n«ng d©n ®­îc quyÒn nhËn giÊy chøng nhËn sö dông ruéng ®Êt do Nhµ n­íc giao cho sö dông l©u dµi. Nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ tÝch tô ruéng ®Êt theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn qui m« lín, h×nh thµnh c¸c trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶, h×nh thµnh c¸c vïng trång rau xuÊt khÈu. ChÝnh phñ, c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan b»ng nhiÒu biÖn ph¸p thóc ®Èy nhanh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho n«ng d©n, ®Ó n«ng d©n cã ý thøc ®èi víi ruéng ®Êt ®­îc nhËn, yªn t©m trong viÖc ®Çu t­ l©u dµi vµo s¶n xuÊt, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ tÝch tô ruéng ®Êt theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, h×nh thµnh nªn c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn qui m« lín, h¹n chÕ t×nh tr¹ng s¶n xuÊt nhá, manh món, tù cung tù cÊp. §­îc quyÒn sö dông ®Êt lµ ®éng lùc kinh tÕ g¾n liÒn víi sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn ®Êt cña Quèc gia. H¬n n÷a, nÕu kh«ng cã quyÒn sö dông ®Êt th× c¸c quyÒn kh¸c nh­ quyÒn cho thuª, chuyÓn nh­îng, thÕ chÊp. . . còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Do cã nhiÒu khã kh¨n, viÖc gi¶i quyÕt cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµ viÖc lµm rÊt phøc t¹p. NhiÒu biÖn ph¸p kh«ng thùc hiÖn ®­îc do thiÕu kinh phÝ, c«ng viÖc nµy sÏ kÐo dµi hµng chôc n¨m. V× vËy ngoµi c¸ch lµm ®¬n gi¶n, th«ng tho¸ng, cÇn tranh thñ ý kiÕn cña c¸c hé n«ng d©n, cã c¸ch lµm ®¬n gi¶n ®Ó lµm nhanh ®­îc viÖc nµy. §Ó ®¬n gi¶n thñ tôc hµnh chÝnh trong chuyÓn nh­îng ®Êt ®ai, ChÝnh phñ cho phÐp c¸c hé, c¸c c¸ nh©n hoÆc c¸c tæ chøc ®­îc tù chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸ nh©n, c¸c tæ chøc m¹nh vèn, cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt rau qu¶ nhËn thªm ®Êt theo luËt ®Êt ®ai ®Ó canh t¸c theo m« h×nh trang tr¹i. §¶m b¶o s¶n xuÊt hµng ho¸ víi khèi l­îng lín võa thuËn tiÖn cho viÖc øng dông tiÕn bé kü thuËt, võa t¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh cho xuÊt khÈu. - Cïng víi viÖc khÈn tr­¬ng cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, ChÝnh phñ cÇn sím thÓ chÕ ho¸ quyÒn cña ng­êi nhËn sö dông ®Êt theo LuËt ®Êt ®ai. §ång thêi, cÇn lµm râ c¸c mèi quan hÖ gi÷a chñ sö dông ®Êt víi ng­êi cã nhu cÇu ®Çu t­, khai th¸c vµ sö dông ®Êt. CÇn qui ®Þnh cô thÓ h¬n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi nhËn ruéng vÒ c¶i t¹o, tu bæ vµ n©ng cao n¨ng suÊt ®Êt ®ai, sö dông ®Êt ®ai ®óng môc ®Ých. - §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, Nhµ N­íc sím h×nh thµnh qui ho¹ch tæng thÓ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®Þa ph­¬ng qui ho¹ch cô thÓ, trªn c¬ së x¸c ®Þnh c¬ cÊu, ®Þnh h­íng sö dông ®Êt cô thÓ cho tõng vïng, x·, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé ®Çu t­. Nhµ N­íc cho phÐp chuyÓn ®æi ruéng ®Êt nh»m t¹o ra nh÷ng thöa ruéng réng thuËn tiÖn cho th©m canh vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. - §èi víi ®Êt ë vïng trung du, miÒn Nói nªn t¨ng møc h¹n ®iÒn, t¨ng thêi gian cÊp ®Êt ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi kinh doanh ®Çu t­ vèn, h×nh thµnh c¸c trang tr¹i hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng hé cã kh¶ n¨ng lµm chñ thÇu tËp hîp mét sè hé n«ng d©n ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt theo m« h×nh trang tr¹i. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai hoang, më réng diÖn tÝch ë nh÷ng n¬i ®· ®­îc qui ho¹ch, ®ång thêi ®¶m b¶o m«i tr­êng sinh th¸i ( theo tinh thÇn NQT¦ 4 kho¸ VIII ) 2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ §Þnh h­íng chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong thêi gian tíi lµ “ra søc t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng vµ c¸c n­íc trong tæ chøc ASEAN, kh«ng ngõng cñng cè quan hÖ víi c¸c n­íc b¹n truyÒn thèng, coi träng quan hÖ víi c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c trung t©m kinh tÕ- chÝnh trÞ trªn thÕ giíi (NQ§H §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII ). §èi víi rau qu¶ ViÖt Nam, nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng s½n cã, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu ta cã lîi thÕ nh»m æn ®Þnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu, x¸c ®Þnh ®­îc mÆt hµng xuÊt khÈu cã khèi l­îng, kim ng¹ch chiÕm tû träng lín, æn ®Þnh. Qua nghiªn cøu cho thÊy chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ tõ nay tíi n¨m 2005 cÇn h­íng vµo nh÷ng thÞ tr­êng sau: - Chó ý thÞ tr­êng Trung Quèc lµ thÞ tr­êng vÒ mÆt ®Þa lý rÊt gÇn víi n­íc ta, søc mua lín. §Æc biÖt thÞ tr­êng c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc lµ thÞ tr­êng cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh, dung l­îng thÞ tr­êng lín, cã chung biªn giíi víi n­íc ta, cã kh¶ n¨ng tiªu thô rau qu¶ lín. - Khai th«ng thÞ tr­êng SNG vµ thÞ tr­êng §«ng ¢u lµ thÞ tr­êng tr­íc ®©y cã quan hÖ bu«n b¸n rau qu¶ víi n­íc ta. C¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cã tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô nµy. §èi víi thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u, chÝnh s¸ch cÇn râ rµng, t¸ch b¹ch gi÷a vÊn ®Ò xuÊt khÈu - tr¶ nî vµ kinh doanh xuÊt khÈu ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, më réng ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng. VÒ quan hÖ th­¬ng m¹i, ngoµi viÖc tr¶ nî, nªn thanh to¸n theo ph­¬ng thøc quèc tÕ ®Ó gi¶m rñi ro. Trªn c¬ së cã quan hÖ g¾n bã, ®¶m b¶o ch÷ tÝn víi thÞ tr­êng nµy, sÏ tõng b­íc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng T©y ¢u vµ c¸c n­íc kh¸c. - Khu vùc c¸c n­íc B¾c vµ §«ng B¾c ¸, ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng vµ thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng høa hÑn kh¶ n¨ng tiªu thô rau qu¶ t­¬ng ®èi lín cña n­íc ta. ThÞ tr­êng nµy cÇn lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu tiÕp thÞ vµ dù b¸o ph¸t triÓn ®Ó cã chiÕn l­îc kinh doanh thÝch hîp. 2.3. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, Nhµ n­íc cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc ®Çu t­ ®ång bé tíi qu¸ tr×nh kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu. Cô thÓ, ®Çu t­ cho nh÷ng lÜnh vùc sau: - §Çu t­ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m« nh»m x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc thÞ tr­êng l©u dµi, æn ®Þnh trong ®ã x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ mÆt hµng cô thÓ. - §Çu t­ cho c¸c vïng s¶n xuÊt rau qu¶ chuyªn canh xuÊt khÈu, trong ®ã chó ý ®Çu t­ kh©u nghiªn cøu c¶i t¹o gièng, øng dông c¸c kü thuËt canh t¸c tiÕn bé nh»m t¹o ra s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu. - §Çu t­ cho kh©u b¶o qu¶n, chÕ biÕn nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña rau qu¶ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - §Çu t­ thªm vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶ ®Ó ®ñ ®iÒu kiÖn më réng vµ ph¸t triÓn kinh doanh. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë vïng chuyªn canh s¶n xuÊt rau qu¶ bao gåm hÖ thèng ®­êng s¸, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hÖ thèng t­íi tiªu phôc vô cho s¶n xuÊt - l­u th«ng rau qu¶ ®­îc thuËn tiÖn; ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô cho qu¸ tr×nh kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu ®­îc th«ng suèt. 2.4. ChÝnh s¸ch vèn, tÝn dông §Ó ®¹t môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n cña ng­êi kinh doanh xuÊt khÈu, ®ßi hái cã sù hç trî cña Nhµ n­íc th«ng qua chÝnh s¸ch cho vay vèn. ChÝnh s¸ch cho vay vèn hç trî ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ cÇn gi¶i quyÕt theo h­íng sau : - §èi víi ng­êi s¶n xuÊt, c¨n cø vµo ®Æc tÝnh, thêi vô cña tõng lo¹i rau qu¶, Nhµ n­íc t¨ng nguån vèn tÝn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n. Thêi h¹n cho vay vèn bao gåm c¶ vèn ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n, trong ®ã : + Vèn vay ng¾n h¹n cho ng­êi d©n vay trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng thêi vô ng¾n h¹n (kinh doanh rau vô §«ng). + Vèn vay trung vµ dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ trång c©y ¨n qu¶ l©u n¨m. §èi víi c©y xuÊt khÈu ph¶i sau nhiÒu n¨m míi ®­îc thu ho¹ch (v¶i, nh·n, xoµi...). Nhµ n­íc cho c¸c hé trång c©y ¨n qu¶ xuÊt khÈu l©u n¨m vay dµi h¹n trong thêi gian 4-5 n¨m, sau khi thu ho¹ch n«ng d©n sÏ tr¶ dÇn trong 5 n¨m tiÕp theo. Møc cho vay kho¶ng 35-40% suÊt ®Çu t­. §Ó khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång h­íng vÒ xuÊt khÈu, khai hoang c¸c vïng ®Êt trång, ®åi nói träc, Nhµ n­íc cho c¸c hé s¶n xuÊt vay víi l·i suÊt ­u ®·i. Vèn vay trung vµ dµi h¹n cÇn ®­îc më réng viÖc cung cÊp tÝn dông bëi c¸c hÖ thèng tÝn dông chÝnh thøc víi ®iÒu kiÖn thuËn lîi. HÖ thèng tÝn dông ®Æc biÖt víi ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn h¬n nh­ ng©n hµng ViÖt Nam cho ng­êi nghÌo vay lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt cña hÖ thèng tÝn dông hiÖn nay. ChÝnh phñ cÇn ®Èy m¹nh h¬n hÖ thèng tÝn dông nµy, ®Æc biÖt h­íng tíi ng­êi nghÌo n«ng th«n tham gia trång rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu. - §èi víi c¸c dù ¸n trång qu¶ tËp trung phôc vô xuÊt khÈu, ¸p dông ph­¬ng thøc liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi hoÆc ng©n hµng b¶o l·nh cho ng­êi s¶n xuÊt vay vèn tr¶ chËm, l·i xuÊt thÊp, thêi gian dµi. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ ng©n hµng cho vay vèn khi cÇn thùc hiÖn c¸c hîp ®ång lín, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn, thu mua rau qu¶ víi sè l­îng lín vµo lóc chÝnh vô ®Ó chÕ biÕn-xuÊt khÈu. §Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn, xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiÖp vay víi l·i suÊt thÊp h¬n møc qui ®Þnh chung. 2.5. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ Kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu còng nh­ kinh doanh hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu kh¸c lµ lÜnh vùc dÔ bÞ chi phèi bëi tÝnh tù ph¸t cña thÞ tr­êng vµ bëi chÝnh nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. S¶n xuÊt rau qu¶ lµ nghÒ chÞu rñi ro cao do thêi tiÕt thÊt th­êng, s©u bÖnh ph¸ h¹i g©y thiÖt h¹i cho ng­êi s¶n xuÊt. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ cßn bÊp bªnh thiÕu æn ®Þnh, thÞ tr­êng lu«n cã tÝnh tù ph¸t, trong khi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng cho phÐp ®iÒu chØnh c©n b»ng cung-cÇu ngay sau khi gÆp rñi ro mµ ®ßi hái ph¶i cã thêi gian, cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶. ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o hiÓm s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm sÏ trî gióp ng­êi kinh doanh khi gÆp rñi ro kh¸ch quan. Theo kiÕn nghÞ cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam cÇn lËp quÜ b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, dùa trªn nguån thu lµ mua b¶o hiÓm, trÝch 1-2% tæng gi¸ trÞ thuÕ n«ng nghiÖp ®Ó ®­a vµo quÜ b¶o hiÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, theo chóng t«i lµ phï hîp. 2.6. ChÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu rau qu¶ Trong thêi gian tíi, ®Ó thóc ®Èy m¹nh lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, mét mÆt cÇn xo¸ bá c¸c c¶n trë, nhÊt lµ c¶n trë thuéc vÒ c¬ chÕ, thÓ chÕ, thñ tôc t¸c ®éng m¹nh ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu, mÆt kh¸c cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu rau qu¶. Trong n¨m 1998 Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c bé h÷u quan ®· nghiªn cøu, tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, tiÕp tôc më réng quyÒn xuÊt nhËp khÈu cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, gi¶i to¶ nh÷ng v­íng m¾c vÒ tµi chÝnh- tiÒn tÖ ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, t¹o th«ng tho¸ng cho c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, riªng ®èi víi lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cÇn lµm nh÷ng vÊn ®Ò sau: - Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, rÊt cÇn sù tËp trung ­u tiªn, ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ nh»m ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶ t­¬ng xøng víi tr×nh ®é cña c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶ thµnh ®¹t trªn thÕ giíi. §Ò nghÞ Nhµ n­íc miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu nh»m thùc hiÖn c¸c dù ¸n xuÊt khÈu vµ phôc vô cho c«ng nghÖ chÕ biÕn xuÊt khÈu. - §Ó khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ trång rau qu¶ xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc miÔn thuÕ n«ng nghiÖp cho vïng b¾t ®Çu trång rau qu¶ xuÊt khÈu trong 3 n¨m ®Çu, t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n h­ëng trän lîi Ých sinh ra trªn m¶nh ®Êt ®­îc giao vµ cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t­ trªn m¶nh ®Êt cña m×nh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp lÇn ®Çu tiªn tham gia xuÊt khÈu rau qu¶, Nhµ N­íc cã thÓ miÔn thuÕ lîi tøc trong 5 n¨m ®Çu, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¸i ®Çu t­ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. -VÒ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, cÇn t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, thùc sù lµm tèt chøc n¨ng t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. §ång thêi nh»m khuyÕn khÝch ®éng viªn mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh doanh xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ ¸p dông c¬ chÕ khen th­ëng kÞp thêi trong lÜnh vùc kinh doanh nµy. Cô thÓ, khen th­ëng c¸c ®¬n vÞ cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ (gåm c¶ ng­êi s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu rau qu¶ ) nÕu cã thµnh tÝch xuÊt khÈu xuÊt s¾c, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ®¹t mét trong c¸c tiªu chuÈn qui ®Þnh t¹i QuyÕt §Þnh sè 1291/ 1998/Q§- BTM, ngµy 28-109-1998 do Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i ký vÒ viÖc “Ban hµnh quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông quÜ th­ëng xuÊt khÈu ®Ó thùc hiÖn viÖc khen th­ëng c¸c doanh nghiÖp cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - ChÝnh Phñ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sím h×nh thµnh HiÖp héi Rau qu¶ ViÖt Nam, tæ chøc nµy lµ ®Çu mèi giao l­u víi c¸c tæ chøc Quèc tÕ, thèng nhÊt ®iÒu hµnh kinh doanh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶. HiÖp héi ®­îc thµnh lËp cßn nh»m môc ®Ých xóc tiÕn sù liªn kÕt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ t­ nh©n. N«i dung ho¹t ®éng cña HiÖp héi gåm: + T­ vÊn gióp ChÝnh phñ trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan tíi s¶n xuÊt, thÞ tr­êng, vÊn ®Ò chÕ biÕn, xuÊt- nhËp khÈu, vËn chuyÓn vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh rau qu¶. + Thu thËp, ph©n tÝch, thèng kª mét c¸ch cã hÖ thèng, phæ biÕn nh÷ng th«ng tin cã liªn quan tíi ngµnh rau qu¶. + Phæ biÕn c¸c tiÕn bé kü thuËt vÒ c©y ¨n qu¶. .. HiÖp héi cã thÓ gåm ®¹i diÖn cña c¸c Bé, côc, c«ng ty, tr­êng ®¹i häc vµ c¸c ®¬n vÞ t­ nh©n cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh rau qu¶. - §Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong viÖc x©m nhËp, t×m kiÕm thÞ tr­êng míi, ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî kinh phÝ cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc chi phÝ tham gia héi trî, triÓn l·m Quèc tÕ, tiÕp thÞ t×m kiÕm thÞ tr­êng. .. - C¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cÇn ®Æt ra c¸c yªu cÇu nghiªm ngÆt mang tÝnh ph¸p lý ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu rau qu¶ nh­ tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, mÉu m· rau qu¶ xuÊt khÈu ph¶i t­¬ng ®­¬ng víi tiªu chuÈn quèc tÕ. Cô thÓ ChÝnh phñ ban hµnh hÖ tiªu chuÈn ®èi víi c¸c s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu, ®ßi hái ng­êi tham gia kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ph¶i tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn ®ã míi ®­îc tham gia xuÊt khÈu, nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu, n©ng cao uy tÝn s¶n phÈm rau qu¶ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §ång thêi, nghiªm kh¾c xö lý ®èi víi c¸c tr­êng hîp vi ph¹m qui ®Þnh vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng, g©y mÊt uy tÝn cho ngµnh rau qu¶ nãi riªng, hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung. III. Mét sè kiÕn nghÞ ViÖc nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch t¸c ®éng thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ nh»m khai th¸c thÕ m¹nh tiÒm n¨ng nµy cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n s¾p tíi lµ rÊt cÇn thiÕt, phï hîp víi ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ Nhµ N­íc. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ lîi thÕ cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, qua kh¶o s¸t thùc tiÔn, ®Ò tµi kh¼ng ®Þnh n­íc ta cã lîi thÕ vÒ xuÊt khÈu rau qu¶. §ång thêi qua viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm cña mét sè n­íc thµnh c«ng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, nghiªn cøu t¸c ®éng cña hÖ thèng chÝnh s¸ch ®· ban hµnh ®èi víi lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò tµi ®· rót ra bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam vµ nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm rau qu¶ chñ yÕu cã lîi thÕ cña ViÖt Nam theo h­íng tËp trung ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ tõ nay ®Õn n¨m 2005. §Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ nµy ®ßi hái kh«ng chØ ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - tæ chøc - kü thuËt vµo qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu mµ cÇn cã sù quan t©m tho¶ ®¸ng cña c¸c cÊp ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý vÜ m« th«ng qua viÖc ban hµnh vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p cã liªn quan tíi lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy. §Ó c¸c gi¶i ph¸p ®Ò suÊt cã tÝnh kh¶ thi, t«i kiÕn nghÞ: 1- Nhµ N­íc cÇn thùc sù coi träng s¶n phÈm rau qu¶, xem ®©y lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu, cÇn ®­îc ®Çu t­ ®Ó xuÊt khÈu, gãp phÇn chuyÓn dÞch nhanh nÒn kinh tÕ h­íng vµo xuÊt khÈu, t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Sù quan t©m cña ChÝnh phñ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc c¬ b¶n khuyÕn khÝch ng­êi kinh doanh tËp trung ®Çu t­ nh©n tµi, vËt lùc, ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶, trong ®ã cã ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 2- Nhµ N­íc nªn qui ho¹ch ®ång bé vïng s¶n xuÊt rau qu¶ hµng ho¸ thuËn tiÖn giao th«ng, chó ý tõ kh©u s¶n xuÊt nguyªn liÖu, x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®­îc ®Çu t­ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 3- §Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng Marketing vµ tæ chøc thÞ tr­êng xuÊt khÈu hç trî cho ng­êi kinh doanh xuÊt khÈu, ChÝnh phñ cÇn x©y dùng mét trung t©m th«ng tin vÒ rau qu¶ ®Ó kÞp thêi phæ biÕn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, c¸c th«ng tin vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng, gi¸ c¶, y tÕ, cho ng­êi kinh doanh. 4- §Ó khuyÕn khÝch kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, do tÝnh ®Æc thï cña hµng ho¸ nµy, ChÝnh phñ cÇn x©y dùng, ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh doanh xuÊt khÈu riªng ®èi víi mÆt hµng rau qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt - kinh doanh trªn qui m« lín, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ mäi mÆt cña thÞ tr­êng. 5- §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu, ChÝnh phñ cÇn ban hµnh tiªu chuÈn chÊt l­îng ®èi víi tõng lo¹i rau qu¶ xuÊt khÈu, ®ång thêi cã biÖn ph¸p kiÓm tra, thanh tra ®èi víi c¸c ®¬n vÞ tham gia kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu, nh»m ®¶m b¶o uy tÝn hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ kinh doanh hµng xuÊt khÈu ®¨ng ký ¸p dông tiªu chuÈn ISO 9000. 6- ChÝnh phñ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sím thµnh lËp HiÖp héi rau qu¶ ViÖt Nam nh»m hç trî, thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ ph¸t triÓn. 7- Kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ lµ nghÒ chÞu rñi ro cao, ®Ò nghÞ Nhµ N­íc thùc hiÖn b¶o hiÓm xuÊt khÈu trong tr­êng hîp rñi ro kh¸ch quan, t¹o ®iÒu kiÖn trî gióp cho ng­êi kinh doanh kh¾c phôc hËu qu¶, nhanh chãng æn ®Þnh s¶n xuÊt- kinh doanh. KÕt luËn ThÞ tr­êng n«ng s¶n Mü nãi chung vµ thÞ tr­êng rau qu¶ nãi riªng lµ mét thÞ tr­êng khæng lå víi l­îng cÇu hµng n¨m lín nhÊt thÕ giíi. §©y thùc sù lµ thÞ tr­êng ®Çy hÊp dÉn cho xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam. Tuy vËy, do nh÷ng quy ®Þnh kh¾t khe vÒ ®iÒu kiÖn vÖ sinh thùc phÈm cña thÞ tr­êng nµy, doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶ rau qu¶ ViÖt Nam cßn ph¶i nç lùc rÊt nhiÒu míi cã chç ®øng bÒn v÷ng vµ l©u dµi trªn thÞ tr­êng nµy. §èi víi n­íc ta, N«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu, cã lùc l­îng lao ®éng dåi dµo, diÖn tÝch ®Êt ®ai réng lín vµ ®a d¹ng, s¶n phÈm rau qu¶ l¹i ®­îc tiªu dïng lín nhÊt, cho nªn ®©y lµ ngµnh kinh tÕ quan träng gãp phÇn rÊt lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Nh­ng, thùc tr¹ng cho thÊy, xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò, ®ã lµ ph¸t triÓn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, khèi l­îng xuÊt khÈu cßn rÊt nhá bÐ, c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n cßn l¹c hËu, chÊt l­îng thÊp, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao, ch­a cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung vµ Hoa Kú nãi riªng. Ngµy nay, trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau qu¶ vÉn lµ lÜnh vùc réng lín cã nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ thu nhËp cho hµng triÖu ng­êi trong n«ng th«n, ®Ó cung cÊp hµng xuÊt khÈu vµ ®Ó n©ng cao ®êi sèng d©n c­… Tuy nhiªn nÕu chØ tr«ng chê vµo thÞ tr­êng trong n­íc, víi søc mua cßn h¹n chÕ, ngµnh rau qu¶ cña n­íc ta khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc sø mÖnh quan träng ®ã. §Þnh h­íng xuÊt khÈu lµ h­íng ®i ®óng ®¾n ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a kh¶ n¨ng s¶n xuÊt to lín víi søc mua cßn yÕu ë trong n­íc hiÖn nay. T¸c gi¶ khãa luËn ®· cè g¾ng gãp mét phÇn nhá vµo viÖc lµm râ nh÷ng c¬ së khoa häc cña chñ ch­¬ng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶, tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ cña n­íc ta vµo thÞ tr­êng Mü. NÕu lµm tèt c¸c gi¶i ph¸p ®ã, ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam sÏ thùc sù lín m¹nh, víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao vµ v­¬n lªn thµnh ngµnh n«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o: TiÕng ViÖt: Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT, ChiÕn l­îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp – n«ng th«n trong c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ thêi kú 2001-2010, Hµ Néi, 4/2000. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT/Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (FAO), Ph©n tÝch s¬ bé: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam trong bèi c¶nh ASEAN vµ AFTA, Hµ Néi, 10/2000. Bé Th­¬ng M¹i- ViÖn Nghiªn cøu, §Ò ¸n “ Hå s¬ mÆt hµng qu¶ thÕ giíi vµ ViÖt Nam”. Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i (VIETRADE), “§¸nh gi¸ s¬ bé tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam”, Dù ¸n “Hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu” VIE/98/021, th¸ng 10/2001. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü Kim Ngäc.2003. Kinh tÕ thÕ giíi N¨m 2002 Phôc Håi chËm ch¹p. T¹p chÝ Nh÷ng VÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi. ViÖn Kinh tÕ ThÕ giíi. Th¸ng 1.2003. Ng©n hµng Ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB)/ Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (FAO), Dù ¸n khuyÕn khÝch a D¹ng Ho¸ C©y Trång vµ KhuyÕn KhÝch XuÊt KhÈu, B¸o c¸o sè 98/05 ADB-VIE, 1998. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, ChÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶, Hµ Néi, 2000. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Niªn gi¸m thèng kª c¸c n¨m 2001, 2000, 2002 vµ 2003-Hµ Néi. T¹p chÝ ThÞ tr­êng sè 228, sè 229 n¨m 2003. Th«ng tin chuyªn ®Ò N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n (sè 4 n¨m 2003) Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (FAO), ViÖn Nghiªn cøu chÝnh s¸ch l­¬ng thùc quèc tÕ, ViÖt Nam - §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng céng trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, Hµ Néi, 6/2000. Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc, Bananas, th¸ng 12/2002. Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc, Tropical Fruit, th¸ng 7/2003. Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (FAO), Citrus Fruit, th¸ng 7/2003. Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam- dù th¶o ®Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu rau vµ qu¶ ®Õn n¨m 2010 ( x©y dùng n¨m 1997) TiÕng Anh Perez A, Plack S.2002. Fruit and Tree Nuts Outlook. California Stone Fruit Supplies Adequate, US. Tropical Fruit Supplies Mixed. Tarrant F.2002. United States Agricultural Situation: Overview of Horicultural Imports 2002. Horicultural and Tropical Products Division. USDA. T¹p chÝ Fresh fruit and vegetables news bulletin, n¨m 2001, n¨m 2002. USDA.2002. The American Consumer and the Changing Structure of the Food System. USDA.2002. USDA Agricultural Baseline Projections to 2009. US Departement of Agriculture Office of the Chief Economist. Whitton C, Carter E. 2002. Outlook for US. Agricultural Trade. Website : http:// www. usda.gov. ._.