Giải pháp mở rộng thị trường đầu ra cho cá tra, basa Việt Nam

Lêi nãi §Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. Trong xu thÕ th­¬ng m¹i toµn cÇu ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng víi nhiÒu chiÒu h­íng nh­ hiÖn nay, kh«ng ph¶i bÊt cø quèc gia nµo tham gia thÞ tr­êng quèc tÕ còng cã thÓ dÔ dµng thuËn lîi giao dÞch ngo¹i th­¬ng mµ kh«ng gÆp c¶n trë. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸ da tr¬n ViÖt Nam ®· vÊp ph¶i vô tranh chÊp th­¬ng m¹i ®Çu tiªn khi bÞ HiÖp Héi C¸c Chñ Tr¹i C¸ Nheo MÜ kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸c s¶n phÈm c¸ tra, basa phi lª vµo thÞ tr­êng nµy. Vô kiÖn kÐo dµi 2 n¨m, ®Ó l¹i cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nhiÒu bµi häc vµ còng nhiÒu vÊn ®Ò, trong ®ã cã viÖc t×m thÞ tr­êng míi cho s¶n phÈm vµ xem xÐt nh×n nhËn l¹i c«ng t¸c thÞ tr­êng ë chÝnh c¸c doanh nghiÖp. Sau khi kÕt thóc vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, basa vµo thÞ tr­êng MÜ víi quyÕt ®Þnh cña US ITC cho phÐp ¸p møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lªn s¶n phÈm phi lª c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam, viÖc xuÊt khÈu cña c¸ tra, basa ch÷ng l¹i, ®Çu ra v­íng m¾c do xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng lín nhÊt gÆp c¶n trë, c«ng t¸c t×m thÞ tr­êng ®Çu ra cho s¶n phÈm c¸ vµo thêi ®iÓm nµy mang ý nghÜa quyÕt ®Þnh vµ quan träng h¬n bao giê hÕt. ViÖc t×m thÞ tr­êng ®Çu ra cßn gióp doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸ tra, basa tæ chøc chÆt chÏ kh©u ®Þnh vÞ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong c«ng t¸c xóc tiÕn xuÊt khÈu còng nh­ më réng thÞ tr­êng trong n­íc mét c¸ch ®óng ®¾n. Víi mong muèn gãp phÇn gi¶i quyÕt t×m h­íng ®i míi cho s¶n phÈm ®éc ®¸o nµy cña ViÖt Nam, ng­êi viÕt ®· lùa chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu ra cho c¸ tra vµ c¸ basa ViÖt Nam”. 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi. Trªn c¬ së nghiªn cøu nh÷ng lÝ luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng, tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸ tra, basa ®Ó ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu ra cho c¸ tra, basa ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. T×nh h×nh khu vùc s¶n xuÊt, khu vùc chÕ biÕn vµ thÞ tr­êng tiªu thô c¸ tra, basa cña ViÖt Nam, c«ng t¸c thÞ tr­êng vµ ®Þnh h­íng thÞ tr­êng c¸c cÊp trong thêi gian qua . 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung trªn, ng­êi viÕt ®· sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu sau : Ph­¬ng ph¸p thu thËp, tæng hîp tµi liÖu. Ph­¬ng ph¸p thèng kª häc ®¬n gi¶n. Ph­¬ng ph¸p lý luËn biÖn chøng. 5. Bè côc ®Ò tµi. Víi môc ®Ých nghiªn cøu nh­ trªn, ®Ò tµi sÏ bao gåm c¸c phÇn : Ch­¬ng I: Nh÷ng lÝ luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ thÞ tr­êng tiªu thô c¸ tra, basa cña ViÖt Nam trong thêi gian qua Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng thÞ tr­êng ®Çu ra cho c¸ tra, basa Do thêi gian vµ tr×nh ®é h¹n chÕ, ®Ò tµi nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thµy c«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th.S. NguyÔn Xu©n N÷, gi¶ng viªn khoa KTNT ®· h­íng dÉn em trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Sinh viªn: TriÖu thÞ Mü Ch©u. Ch­¬ng I Nh÷ng lÝ luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng I. Kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng 1. §Þnh nghÜa: Theo c¸ch hiÓu th«ng th­êng th× cã thÓ coi thÞ tr­êng lµ mét ®Þa ®iÓm cô thÓ ë ®ã diÔn ra viÖc mua b¸n hµng ho¸, ch¼ng h¹n mét c¸i chî, mét trô së giao dÞch mua b¸n hµng ho¸ v.v... Mét c¸ch hiÓu kh¸c, ng­êi ta quan niÖm thÞ tr­êng lµ mét nhãm ng­êi tiªu dïng ®ang cã nhu cÇu vµ søc mua ch­a ®­îc ®¸p øng vµ mong ®­îc tho¶ m·n. C¸ch hiÓu nµy xuÊt ph¸t tõ phÝa ng­êi mua, ng­êi cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. Së dÜ ng­êi ta nhÊn m¹nh vai trß cña ng­êi mua trong kh¸i niÖm thÞ tr­êng lµ do ng­êi mua ngµy nay quyÕt ®Þnh thÞ tr­êng vµ trªn thùc tÕ thÞ tr­êng ®· chuyÓn sang tay hä. Ng­êi tiªu dïng, hay ng­êi mua, lµ nh÷ng ng­êi mua s¾m hµng ho¸ ®Ó phôc vô cho tiªu dïng c¸ nh©n, gia ®×nh hoÆc mét nhãm ng­êi v× nhu cÇu sinh ho¹t. Theo c¸c nhµ kinh tÕ häc viÖc tiªu dïng cña hä mét mÆt ®­îc xem nh­ lµ viÖc sö dông hoÆc huû bá mét tµi s¶n kinh tÕ, mÆt kh¸c còng lµ c¸ch tù thÓ hiÖn m×nh. ThÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng bao gåm tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, c¸c hé tiªu dïng vµ c¸c nhãm tËp thÓ mua s¾m hµng hãa hoÆc dÞch vô cho môc ®Ých tiªu dïng c¸ nh©n. NÕu hiÓu réng r·i h¬n th× thÞ tr­êng lµ kh¸i niÖm ®Ó chØ lÜnh vùc l­u th«ng hµng ho¸ nãi chung, ë ®ã ng­êi b¸n vµ ng­êi mua gÆp gì nhau ®Ó trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸. Theo c¸ch hiÓu nµy th× thÞ tr­êng g¾n liÒn víi mét qu¸ tr×nh vËn ®éng kh«ng ngõng, trong ®ã ng­êi mua vµ ng­êi b¸n tõng lo¹i hµng ho¸ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau do ®ã x¸c ®Þnh sè l­îng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ®­a vµo trao ®æi. Nh­ vËy thÞ tr­êng lµ tæng thÓ c¸c ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan cã liªn quan tíi viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸. ThÞ tr­êng gièng nh­ ng­êi m«i giíi gi÷a ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng (hay cßn gäi gi÷a ng­êi b¸n víi ng­êi mua) ®ãng vai trß trung gian thu xÕp, dµn hoµ gi÷a yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng víi kh¶ n¨ng cña ng­êi s¶n xuÊt. Do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn ë quy m« réng lín, v­ît ra ngoµi ph¹m vi biªn giíi cña tõng quèc gia, nªn còng kÐo theo sù h×nh thµnh vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng quèc tÕ. ThÞ tr­êng quèc tÕ hay thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ kh¸i niÖm ®Ó chØ thÞ tr­êng cña c¸c quèc gia lµ b¹n hµng hay ®èi t­îng hîp t¸c trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, hoÆc cã thÓ më réng ra thÞ tr­êng quèc tÕ khu vùc ( bao gåm mét nhãm n­íc cã liªn quan víi nhau) còng nh­ thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung. ViÖc sö dông kh¸i niÖm thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ phï hîp víi sù h×nh thµnh vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. ThÞ tr­êng n­íc ngoµi kh«ng chØ lµ thÞ tr­êng cña tõng quèc gia bªn ngoµi mét quèc gia, mµ cßn lµ thÞ tr­êng khu vùc, thÞ tr­êng thÕ giíi hay thÞ tr­êng thuéc ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ n÷a. 2. §Æc tr­ng: ThÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau: Cã quy m« lín vµ th­êng xuyªn gia t¨ng. Kh¸ch hµng rÊt kh¸c nhau vÒ tuæi t¸c, giíi tÝnh, thu nhËp, tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ së thÝch, t¹o nªn sù phong phó vµ ®a d¹ng vÒ nhu cÇu vµ mong muèn cña hä trong viÖc mua s¾m vµ sö dông hµng ho¸. ThÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng bao gåm nh÷ng kh¸ch hµng mua s¾m hµng ho¸ nh»m môc ®Ých tiªu dïng c¸ nh©n. C¸c quyÕt ®Þnh mua cña hä mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Víi hä, tiªu dïng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ tiªu dïng th«ng th­êng mµ ngµy nay nã cßn ®­îc xem nh­ mét “nghÖ thuËt sèng”, “mét sù thÓ hiÖn”. Mäi nhu cÇu ®Òu thay ®æi theo thêi gian, song nhu cÇu c¸ nh©n lu«n cã nhÞp ®é thay ®æi nhanh chãng h¬n c¶. Sù tiÕn triÓn cña c¸c kiÓu tiªu dïng vµ nh÷ng thay ®æi trong c¬ cÊu chi tiªu cña ng­êi mua võa lµ nh÷ng rñi ro, võa lµ nh÷ng c¬ héi lu«n th¸ch ®è c¸c nç lùc Marketing cña c«ng ty. Thùc tÕ ®· chØ ra r»ng nh÷ng thµnh c«ng trong kinh doanh lu«n thuéc vÒ nh÷ng c«ng ty nµo nhËn biÕt vµ ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng th¸ch ®è ®ã. II. Sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng 1. Tõ hiÖn t­îng ®Õn khoa häc: Tõ khi con ng­êi tho¸t khái nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp vµ xuÊt hiÖn nhu cÇu trao ®æi, d¹ng tiÒn th©n cña thÞ tr­êng ®· xuÊt hiÖn, nh­ng h×nh thøc nµy chØ míi ho¹t ®éng trªn c¬ së trao ®æi trùc tiÕp vµ ph©n t¸n. Con ng­êi ®­îc tho¶ m·n nhu cÇu mét c¸ch rÊt h¹n chÕ. Ng­êi tiªu dïng ®¬n thuÇn trao ®æi s¶n vËt hä lµm ra trong ph¹m vi h¹n hÑp c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. DÇn dÇn, ho¹t ®éng trao ®æi ®· ph¸t triÓn víi møc ®é cao, më réng c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian vµ kÕt qu¶ lµ dÉn ®Õn viÖc xuÊt hiÖn thÞ tr­êng - n¬i diÔn ra ho¹t ®éng trao ®æi tËp trung, tÇng líp th­¬ng nh©n ®ãng vai trß trung gian thùc hiÖn trao ®æi vµ tiÒn tÖ ®ãng vai trß vËt trung gian trong trao ®æi. TÊt c¶ ®iÒu ®ã lµm qu¸ tr×nh trao ®æi trë nªn phong phó ®a d¹ng. Ng­êi tiªu dïng cã nhiÒu kh¶ n¨ng chän lùa s¶n phÈm ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña m×nh. Doanh nghiÖp cã c¬ héi s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn. Th­¬ng nh©n cã c¬ héi kinh doanh vµ thu lêi trung gian. ThÞ tr­êng thùc sù lµ gi¶i ph¸p ®Çu ra. Quan niÖm vÒ trao ®æi dÉn ®Õn quan niÖm vÒ thÞ tr­êng. Mét thÞ tr­êng bao gåm tÊt c¶ nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cïng chia sÎ mét mong muèn hay mét nhu cÇu ®Æc biÖt nµo ®ã, hä cã thÓ s½n lßng vµ cam kÕt trao ®æi ®Ó tho¶ m·n mong muèn hay nhu cÇu cô thÓ ®ã. Nh­ vËy, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng hãa ®· khiÕn cho nhËn thøc vÒ b¶n th©n thÞ tr­êng, ®Æc ®iÓm, vai trß, sù cÇn thiÕt cña nã ph¸t triÓn. Song song víi qu¸ tr×nh nµy, c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng còng tr¶i qua nhiÒu sù thay ®æi vµ tiÕn bé. §iÒu nµy n»m trong sù ph¸t triÓn kh¸ch quan biÖn chøng cña ngµnh khoa häc vÒ thÞ tr­êng (Market Research, Marketing). Kh¸i niÖm Marketing ®· ®­îc nhiÒu t¸c gi¶ ®­a ra theo c¸c c¸ch kh¸c nhau. Tuy nhiªn, n¨m 1985, HiÖp Héi Marketing cña MÜ ®· nªu ra mét ®Þnh nghÜa vµ ®­îc thõa nhËn lµ ®Þnh nghÜa chÝnh thøc nh­ sau: “Marketing lµ mét qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ s¶n phÈm, gi¸ c¶, giao tiÕp vµ ph©n phèi c¸c thÞ tr­êng, s¶n phÈm vµ dÞch vô nh»m t¹o ra sù trao ®æi ®Ó tho¶ m·n c¸c môc tiªu cña c¸ nh©n vµ tæ chøc”. Marketing bao gåm c¸c ph¹m vi ho¹t ®éng nh­ sau: (i) nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ dù ®o¸n thÞ tr­êng, (ii) thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch lµm thÝch øng víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng, vÒ s¶n phÈm, gi¸ c¶, ph©n phèi, (iii) t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu thÞ tr­êng (chÝnh s¸ch giao tiÕp, yÓm trî). Do ®ã, viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng, tøc lµ nghiªn cøu chuyªn s©u vµo nhu cÇu vµ viÖc mua s¾m cña kh¸ch hµng cïng c¸c yÕu tè h÷u quan ®· trë thµnh c«ng t¸c quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong bÊt k× doanh nghiÖp nµo. ThÞ tr­êng míi ®Çu chØ lµ mét thùc thÓ, mét hiÖn t­îng, dÇn dÇn trë thµnh mét ngµnh khoa häc, lµ ®èi t­îng ®­îc nghiªn cøu tr­íc tiªn trong Marketing hiÖn ®¹i. 2. Tõ truyÒn thèng ®Õn hiÖn ®¹i: XÐt vÒ néi dung thuËt ng÷, Marketing th­êng cã hai ng÷ nghÜa: ng÷ nghÜa truyÒn thèng: cã tÝnh chÊt chøc n¨ng tiªu thô; ng÷ nghÜa hiÖn ®¹i: mang tÝnh chÊt triÕt lÝ kinh doanh. Marketing truyÒn thèng ®­îc gi¶i thÝch nh­ lµ mét ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty, chñ yÕu nh»m vµo viÖc t×m ng­êi mua nh÷ng s¶n phÈm mµ c«ng ty cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. ThÞ tr­êng, theo c¸ch hiÓu cña Marketing truyÒn thèng, chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i tiªu thô hµng ho¸. Nguyªn t¾c chØ ®¹o c«ng ty khi ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó s¶n xuÊt thËt nhiÒu hµng ho¸, sau ®ã cè g¾ng b»ng mäi biÖn ph¸p ®Èy thµnh phÈm ra thÞ tr­êng. Khi x· héi s¶n xuÊt ph¸t triÓn sang x· héi tiªu thô, trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cã thÓ tiÕn hµnh hµng lo¹t víi qui m« lín, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng diÔn ra gay g¾t, nguyªn t¾c qu¶n trÞ doanh nghiÖp theo kiÓu Marketing truyÒn thèng trë nªn l¹c hËu bëi lóc nµy trong kinh doanh kh«ng thÓ cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ bao nhiªu th× cã kh¶ n¨ng tiªu thô bÊy nhiªu. ChÝnh v× vËy, c¸c nhµ s¶n xuÊt bÊy giê chØ mong muèn s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ mµ thÞ tr­êng cÇn, s¶n xuÊt víi khèi l­îng sao cho cã thÓ b¸n hÕt. Muèn vËy, ph¶i biÕt chÝnh x¸c sè cÇu cña thÞ tr­êng víi lo¹i hµng ho¸ t­¬ng øng. §Ó ®¹t ®uîc sù hiÓu biÕt nµy, ®ßi hái c¸c c«ng ty ph¶i nghiªn cøu tæng hîp vÒ thÞ tr­êng vµ dù ®o¸n sù ph¸t triÓn cña nã. ChÝnh trong bèi c¶nh Êy ®· ra ®êi Marketing hiÖn ®¹i víi tÝnh chÊt “TriÕt lÝ kinh doanh”. Marketing hiÖn ®¹i tiÕn ho¸ cïng víi sù thay ®æi quan ®iÓm vÒ tæ chøc vµ qu¶n lÝ kinh doanh trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cã tÝnh chÊt lòng ®o¹n. Theo Marketing hiÖn ®¹i, khi ®ã, tÊt c¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty, trong ®ã cã ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt, viÖc nghiªn cøu khoa häc kÜ thuËt, ®Çu t­ nguån lùc tµi chÝnh, nh©n lùc vµ c¶ ch­¬ng tr×nh tiªu thô, dÞch vô.. cÇn ph¶i dùa trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ sè cÇu cña ng­êi tiªu dïng, vÒ sù thay ®æi cña nã trong t­¬ng lai gÇn vµ xa, thËm chÝ ph¸t hiÖn ra nh÷ng nhu cÇu ch­a ®­îc ®¸p øng. Nãi ng¾n gän, c¸c h·ng muèn toµn bé ho¹t ®éng cña m×nh ®­îc x©y dùng trªn c¬ së nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng, trªn c¬ së thÞ tr­êng chø kh«ng ph¶i trªn c¬ së kh¶ n¨ng s¶n xuÊt nh­ tr­íc; vµ môc tiªu cuèi cïng vÉn lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. VÒ vÊn ®Ò nµy, nhµ kinh tÕ Anh M.T.Baker viÕt: “Marketing, víi tÝnh c¸ch lµ triÕt lÝ kinh doanh, ®ßi hái c«ng ty ph¶i liªn kÕt c¸c nguån lùc cña m×nh sao cho, b»ng c¸ch tèt nhÊt, ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu dµi h¹n vÒ lîi nhuËn”. Nh­ vËy giê ®©y, doanh nghiÖp tõ viÖc “b¸n c¸i m×nh cã” ®· ®i ®Õn “b¸n c¸i thÞ tr­êng cÇn”. ThÞ tr­êng còng nh­ vai trß vµ sù cÇn thiÕt cña nã ®· ®­îc hiÓu theo mét c¸ch nh×n réng h¬n, víi mét ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn míi, thay ®æi kiÓu t­ duy Marketing truyÒn thèng mµ chuyÓn sang Marketing hiÖn ®¹i. 3.Tõ quan ®iÓm s¶n xuÊt ®Õn quan ®iÓm Marketing: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña khoa häc Marketing, tõ Marketing truyÒn thèng ®Õn Marketing hiÖn ®¹i, quan niÖm vÒ thÞ tr­êng vµ vai trß cña nã còng tr¶i qua nh÷ng b­íc thay ®æi. VÒ mÆt lÞch sö, cã 5 quan ®iÓm c¬ b¶n lµm nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng Marketing ®· chi phèi nhËn thøc vÒ vai trß vµ tÝnh cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng: Quan ®iÓm hoµn thiÖn s¶n xuÊt, Quan ®iÓm hoµn thiÖn hµng ho¸, Quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i, Quan ®iÓm Marketing, Quan ®iÓm Marketing mang tÝnh ®¹o ®øc x· héi. 3.1. Quan ®iÓm hoµn thiÖn s¶n xuÊt: §ã lµ mét trong nh÷ng quan ®iÓm cæ x­a nhÊt chi phèi doanh nghiÖp. Quan ®iÓm hoµn thiÖn s¶n xuÊt cho r»ng ng­êi tiªu dïng sÏ cã thiÖn c¶m víi nh÷ng mÆt hµng ®­îc b¸n réng r·i víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. Do vËy, c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph¶i tËp trung nç lùc vµo viÖc hoµn thiÖn s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ph©n phèi. Quan ®iÓm hoµn thiÖn s¶n xuÊt ®· cã mét thêi gióp c¸c doanh nghiÖp thµnh ®¹t trªn thÞ tr­êng, nh­ng quan ®iÓm nµy l¹i ®¬n gi¶n ho¸ thÞ tr­êng. Khi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu thay ®æi, ®Õn mét lóc nµo ®ã, dï hµng ho¸ ®­îc b¸n ra víi gi¸ h¹, ng­êi tiªu dïng vÉn kh«ng quan t©m, hµng hãa kh«ng hÊp dÉn ng­êi mua n÷a. 3.2. Quan ®iÓm hoµn thiÖn hµng ho¸: Nhµ doanh nghiÖp cho r»ng së dÜ ng­êi tiªu dïng kh«ng quan t©m tíi hµng ho¸ mÆc dï gi¸ h¹ lµ do c¸c hµng ho¸ ch­a cã chÊt l­îng cao. Do vËy quan ®iÓm hoµn thiÖn hµng ho¸ kh¼ng ®Þnh r»ng ng­êi tiªu dïng sÏ ­a thÝch nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng tèt nhÊt, cã tÝnh n¨ng sö dông tèt nhÊt, v× vËy doanh nghiÖp ph¶i tËp trung vµo viÖc hoµn thiÖn hµng ho¸. Quan ®iÓm nµy dÉn ®Õn c¨n bÖnh “Marketing thiÓn cËn”, hay cßn gäi lµ thu hÑp gãc nh×n vÒ thÞ tr­êng. Ng­êi b¸n chØ chó ý ®Õn hµng ho¸ cña m×nh mµ bá qua nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Dï s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc hoµn thiÖn nh­ng kh«ng ®¶m b¶o sÏ thu hót ®­îc ng­êi mua, hä cã thÓ t×m ®Õn c¸c hµng ho¸ kh¸c ®Ó tháa m·n nhu cÇu tèt h¬n, ®Õn víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh tinh vi h¬n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ doanh nghiÖp ph¶i lµm sao ¸p dông ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p lµm cho hµng ho¸ cña m×nh hÊp dÉn thuyÕt phôc ng­êi tiªu dïng vÒ chÊt l­îng vµ tÝnh ­u viÖt cña nã, nh»m l«i kÐo sù chó ý cña nh÷ng ng­êi tiªu dïng ®ang cã nhu cÇu cÇn ®­îc tho¶ m·n. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn mét quan ®iÓm n÷a vÒ Marketing: Quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i. Tuy vËy cho ®Õn giê, víi c¸c doanh nghiÖp, thÞ tr­êng vÉn chØ ®­îc coi lµ n¬i gi¶i quyÕt s¶n phÈm mét c¸ch ®¬n thuÇn. 3.3. Quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i: Quan ®iÓm nµy ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp t¸n ®ång. Theo ®ã, ng­êi tiªu dïng sÏ kh«ng mua nhiÒu hµng ho¸ cña doanh nghiÖp nÕu nh­ doanh nghiÖp kh«ng cã nh÷ng nç lùc ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc tiªu thô vµ kÝch thÝch b¸n, vÝ dô: vÊn ®Ò qu¶ng c¸o, tuyªn truyÒn, bít gi¸... Quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i còng ®· ®em l¹i thµnh c«ng ®¸ng kÓ cho c¸c doanh nghiÖp, chÝnh v× thÕ nhiÒu ng­êi ®· lÇm t­ëng b¶n chÊt cña Marketing chÝnh lµ c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng vµ qu¶ng c¸o, mÆc dï trªn thùc tÕ, viÖc tiªu thô chØ lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng cña Marketing, thËm chÝ kh«ng ph¶i lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt: “Môc ®Ých cña Marketing lµ lµm cho nh÷ng nç lùc tiªu thô trë nªn kh«ng cÇn thiÕt. Môc ®Ých cña nã lµ nhËn thøc vµ hiÓu biÕt kh¸ch hµng tèt tíi møc khiÕn cho hµng hãa hay dÞch vô sÏ thÝch hîp ®óng víi kh¸ch hµng vµ tù chóng sÏ ®­îc tiªu thô” (Nhµ lÝ luËn vÒ qu¶n lÝ P. Ducker). NÕu nh­ doanh nghiÖp chÞu khã lµm s¸ng tá nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng, nghiªn cøu kÜ nh÷ng mÆt hµng thÝch hîp (Product), x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ c¶ phï hîp víi chóng (Price), ®iÒu chØnh mét c¸ch tèt ®Ñp chÕ ®é ph©n phèi (Place) vµ kÝch thÝch cã hiÖu qu¶ (Promotion), nh÷ng mÆt hµng ®ã ch¾c ch¾n sÏ ®­îc tiªu thô dÔ dµng. Víi quan ®iÓm 4P nµy, thÞ tr­êng ®· ®­îc nghiªn cøu kÜ cµng h¬n, víi ®Þnh h­íng vµ môc tiªu râ rµng. Nã thùc sù lµ gi¶i ph¸p ®Çu ra ®­îc nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng vµ khoa häc, phôc vô lîi Ých doanh nghiÖp. 3. 4. Quan ®iÓm Marketing: §©y lµ mét quan ®iÓm t­¬ng ®èi míi mÎ trong ho¹t ®éng kinh doanh. Quan ®iÓm Marketing kh¼ng ®Þnh r»ng ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vµ mong muèn cña c¸c thÞ tr­êng môc tiªu, ®¸p øng c¸c mong muèn Êy b»ng nh÷ng ph­¬ng thøc cã hiÖu qu¶ m¹nh mÏ so víi ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp ®· diÔn t¶ quan ®iÓm Marketing nh­ sau: “Kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ”, “ H·y b¸n c¸i thÞ tr­êng cÇn chø kh«ng ph¶i c¸i m×nh cã”, “ H·y t×m kiÕm nhu cÇu vµ tho¶ m·n nã”… Cã sù kh¸c biÖt rÊt lín gi÷a quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i vµ quan ®iÓm Marketing. Dï c¶ hai cã chung môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi nhuËn, nh­ng quan ®iÓm t¨ng c­êng nç lùc th­¬ng m¹i cã xuÊt ph¸t ®iÓm hay ®èi t­îng quan t©m lµ hµng ho¸ s½n cã cña c«ng ty, cßn biÖn ph¸p ®¹t ®Õn môc tiªu lµ nç lùc th­¬ng m¹i vµ c¸c ph­¬ng ph¸p khuyÕn m·i. Cßn víi quan ®iÓm Marketing, ®èi t­îng quan t©m lµ kh¸ch hµng môc tiªu cña doanh nghiÖp víi nhu cÇu vµ mong muèn cña hä, cßn biÖn ph¸p ®¹t ®Õn môc tiªu lîi nhuËn lµ sù nç lùc tæng hîp cña Marketing – tøc lµ kÕt hîp vµ ®iÒu hoµ toµn bé ho¹t ®éng cña m×nh, trªn c¬ së hiÓu biÕt nhu cÇu vµ mong muèn cña kh¸ch hµng, t¹o ra vµ duy tr× sù hµi lßng ë kh¸ch hµng. Nãi c¸ch kh¸c, quan ®iÓm Marketing thÓ hiÖn sù trung thµnh cña doanh nghiÖp víi ph­¬ng ch©m: “Kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ” (Customer is king). Sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng giê ®©y kh«ng chØ n»m trong vai trß gi¶i quyÕt ®Çu ra mµ cßn lµ ®Þnh h­íng cho s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §èi t­îng quan t©m cña doanh nghiÖp chÝnh lµ ng­êi tiªu dïng, lµ tr¸i tim cña thÞ tr­êng. 3.5. Quan ®iÓm Marketing mang tÝnh ®¹o ®øc x· héi: §©y lµ quan ®iÓm míi mÎ nhÊt vÒ Marketing, xuÊt hiÖn cïng víi sù thóc b¸ch cña x· héi tr­íc vÊn ®Ò ®¹o ®øc kinh doanh, vÊn ®Ò sinh th¸i vµ m«i tr­êng x· héi. Quan ®iÓm nµy kh¼ng ®Þnh r»ng nhiÖm vô cña c¸c doanh nghiÖp lµ x¸c ®Þnh nhu cÇu, mong muèn, lîi Ých cña c¸c thÞ tr­êng môc tiªu b»ng nh÷ng ph­¬ng thøc hiÖu qu¶ h¬n ®ång thêi gi÷ nguyªn hay cñng cè møc sung tóc cho ng­êi tiªu dïng vµ toµn x· héi. NghÜa lµ, tho¹t ®Çu, c«ng ty lÊy yªu cÇu lîi nhuËn lµm nÒn t¶ng cho gi¶i ph¸p thÞ tr­êng, sau ®ã c«ng ty nhËn thøc ý nghÜa chiÕn l­îc cña viÖc tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vµ kÕt qu¶ lµ quan ®iÓm Marketing xuÊt hiÖn. Ngµy nay, khi th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn thÞ tr­êng, hä b¾t ®Çu nghÜ ®Õn lîi Ých x· héi. Quan ®iÓm Marketing mang tÝnh ®¹o ®øc x· héi ®ßi hái ph¶i c©n b»ng thùc sù 3 yÕu tè: lîi nhuËn c«ng ty, nhu cÇu ng­êi tiªu dïng vµ lîi Ých x· héi. 4.Tõ quèc gia ®Õn quèc tÕ: ThÕ giíi lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt. Theo ®µ ph¸t triÓn ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ cña thÞ tr­êng thÕ giíi, sù kh¸c biÖt gi÷a thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng bªn ngoµi ngµy cµng mê nh¹t. Trªn thùc tÕ, sè l­îng c¸c cuéc giao dÞch bu«n b¸n trong nh÷ng n¨m 70 vµ 80 ®· gia t¨ng ®¸ng kÓ. Vµ thËp kØ 90 ®· kh¼ng ®Þnh xu h­íng toµn cÇu ho¸ thÞ tr­êng. Xu h­íng nµy ®­îc biÓu hiÖn ë sù gia t¨ng sè l­îng c¸c c«ng ty tham gia vµo thÞ tr­êng toµn thÕ giíi. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c tËp ®oµn th­¬ng m¹i ®Òu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò Marketing quèc tÕ nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch øng tr­íc nh÷ng thay ®æi vÒ ®Æc tÝnh cña cung vµ cÇu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, vÒ m«i tr­êng c¹nh tranh. C¸c nhµ s¶n xuÊt ngµy cµng cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Hä buéc ph¶i t×m kiÕm vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ra bªn ngoµi. MÆt kh¸c, tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu cã ý ®Þnh b¶o vÖ thÞ tr­êng néi ®Þa b»ng chÕ ®é b¶o hé mËu dÞch. V× vËy, xu h­íng chung cña c¸c c«ng ty quèc gia ph¶i n©ng cao tÝnh thÝch øng vµ c¶i thiÖn kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong khung c¶nh quèc tÕ. Nh­ vËy, Marketing quèc tÕ gi÷ mét vai trß to lín trong sù quan t©m cña c¸c nhµ doanh nghiÖp tr­íc hÕt do sù quèc tÕ ho¸ s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng. H¬n n÷a, chÝnh sù quèc tÕ ho¸ nµy l¹i lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c c«ng ty ®¹t ®­îc mét c¸n c©n th­¬ng m¹i thuËn lîi do cè g¾ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu. NÕu nh­ quèc tÕ ho¸ trë nªn cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c c«ng ty, th× qu¸ tr×nh nµy còng cã ®Çy rÉy nh÷ng nguy c¬, thËm chÝ rÊt to lín ®èi víi hä: ChÝnh phñ kh«ng æn ®Þnh: Nî n­íc ngoµi, l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp ®· dÉn ®Õn t×nh h×nh kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ cña mét sè n­íc, víi nh÷ng nguy c¬ g¾n liÒn víi quèc h÷u ho¸, h¹n chÕ chuyÓn vèn. Trao ®æi kh«ng c©n b»ng: Sù kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ th­êng kÐo theo sù mÊt gi¸ ®ång tiÒn g©y ra thiÖt h¹i ®Õn trao ®æi bu«n b¸n vÒ ®Çu t­. NhiÒu hµng rµo ng¨n c¶n: Nh÷ng quy chÕ cña nhiÒu n­íc ngµy cµng trë nªn lµ vËt c¶n ®èi víi c¸c h·ng n­íc ngoµi: liªn doanh b¾t buéc, h¹n ng¹ch, h¹n chÕ chuyÓn giao c«ng nghÖ, hµng rµo kÜ thuËt, hµng rµo an toµn vÖ sinh thùc phÈm, hµng rµo b¶o vÖ m«i tr­êng… ThuÕ quan nhËp khÈu cao: NhiÒu n­íc, kÓ c¶ c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn quy ®Þnh thuÕ quan rÊt cao ®Ó b¶o vÖ ngµnh c«ng nghiÖp quèc gia. TÖ hèi lé: §Ó th©m nhËp thÞ tr­êng bªn ngoµi, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, n¹n hèi lé kh«ng ph¶i lµ hiÕm. C­ìng ®o¹t c«ng nghÖ: §Ó th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi, c¸c c«ng ty ngµy cµng cã nguy c¬ bÞ n­íc së t¹i chiÕm ®o¹t dÇn dÇn c«ng nghÖ cña m×nh. Chi phÝ thÝch øng cao: Nh×n chung, chi phÝ thÝch øng vÒ s¶n phÈm vµ giao tiÕp ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi th­êng rÊt cao. Nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i nµy kh«ng thÓ lµm n¶n lßng vµ h¹n chÕ sù bµnh tr­íng ra thÞ tr­êng bªn ngoµi cña c¸c c«ng ty. Ng­îc l¹i, ®iÒu ®ã buéc c¸c c«ng ty ph¶i nhËn thøc sù cÇn thiÕt cã ®­îc c¸ch thøc hiÖu qu¶ ®Ó tÊn c«ng vµo thÞ tr­êng bªn ngoµi tøc lµ ph¶i biÕt vËn dông c¸c chÝnh s¸ch Marketing trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Mét thùc tr¹ng tån t¹i lµ nhiÒu c«ng ty lín ë c¸c n­íc ph¸t triÓn vËn dông thµnh c«ng quan ®iÓm Marketing hiÖn ®¹i ë thÞ tr­êng néi ®Þa, nh­ng khi më réng ho¹t ®éng ra ngoµi biªn giíi quèc gia th× l¹i ®èi ®Çu víi nh÷ng thÊt b¹i nhÊt ®Þnh trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Râ rµng nh÷ng nguyªn t¾c Marketing vÉn cã hiÖu lùc chung, nh­ng kinh doanh trªn ph¹m vi toµn cÇu l¹i ®ßi hái sù thÝch øng cao víi chÝnh m«i tr­êng quèc tÕ. Ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ kh¸c h¼n víi Marketing trªn thÞ tr­êng quèc gia, bëi thÞ tr­êng n­íc ngoµi mang ®Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸, x· héi, tËp qu¸n tiªu dïng hoµn toµn kh¸c thÞ tr­êng néi ®Þa. V× vËy, viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng quèc tÕ b»ng c¸ch vËn dông linh ho¹t c¸c nguyªn t¾c Marketing, ®ång thêi cñng cè thÞ tr­êng quèc gia lµ m« h×nh ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cao vµ an toµn cho c¸c c«ng ty. Nãi c¸ch kh¸c, nÕu thÞ tr­êng néi ®Þa cÇn thiÕt nh­ mét s©n nhµ - mét hËu ph­¬ng v÷ng ch·i cho bÊt cø doanh nghiÖp nµo, th× thÞ tr­êng n­íc ngoµi tuy hÊp dÉn l¹i lµ mét s©n ch¬i ®Çy rñi ro vµ th¸ch thøc bëi sù kh¸c biÖt lín vÒ m«i tr­êng kinh doanh, ®ßi hái ph­¬ng ph¸p Marketing phï hîp. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng quèc tÕ ®Æc biÖt ®Çy søc thu hót víi nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn vèn rÊt cÇn ngo¹i tÖ m¹nh. V× vËy, cho dï nhËn biÕt ë møc ®é nµo, mçi doanh nghiÖp ®Òu cÇn ph¶i n¾m râ vai trß còng nh­ tÝnh cÇn thiÕt cña c¶ thÞ tr­êng quèc gia vµ thÞ tr­êng quèc tÕ, kh«ng coi nhÑ thÞ tr­êng nµo, c¶ vÒ lîi thÕ vµ khã kh¨n, ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng tèt nhÊt vµ ®¹t lîi nhuËn cao nhÊt. III. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng: 1. Kh¸i niÖm: ViÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ viÖc xem xÐt tr¹ng th¸i, sù vËn ®éng vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®ã vµo mét thêi ®iÓm hay mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Cô thÓ h¬n ®ã lµ qu¸ tr×nh thu thËp tµi liÖu vµ c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, so s¸nh vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin ®ã ®Ó rót ra kÕt luËn vÒ xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng quèc tÕ theo tõng lÜnh vùc, tõng nh·n hµng, t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng còng nh­ tiÕn hµnh øng xö trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. CÇn chó ý viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi kh«ng chØ dõng l¹i ë kh©u l­u th«ng hµng ho¸ vµ c«ng viÖc dÞch vô mµ cßn bao trïm c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô: Chøc n¨ng cña c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ n¾m b¾t c¸c th«ng tin kh¸ch quan, nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh thùc tÕ diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng. §ã lµ c¬ së quan träng trong viÖc ra quyÕt ®Þnh hµng ngµy còng nh­ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. ViÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ nhiÖm vô cña bÊt kú ®¬n vÞ kinh tÕ nµo, cña bÊt cø nhµ qu¶n lý nµo vµ cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu quèc gia vµ quèc tÕ vÒ thÞ tr­êng. NhiÖm vô nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ ph¶i ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, tøc lµ ph¶i tr¶ lêi ®­îc 7 c©u hái sau ®©y: 1 - N­íc nµo lµ thÞ tr­êng triÓn väng nhÊt cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ hoÆc ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cho viÖc nhËp khÈu víi c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt, kh¶ n¨ng mua vµ b¸n s¶n phÈm lµ bao nhiªu víi chÊt l­îng nh­ thÕ nµo? 2 - Møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai, së tr­êng vµ së ®o¶n cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ g×? 3 - CÇn vµ cã thÓ ¸p dông nh÷ng ph­¬ng thøc mua b¸n nµo cho phï hîp; s¶n phÈm cña chóng ta muèn th©m nhËp thÞ tr­êng ®ã ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu g× vÒ mÆt chÊt l­îng, sè l­îng, nh·n hiÖu, mÉu m· bao b× ®ãng gãi v.v... 4 - Thu nhËp th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng, gåm c¶ c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, t×nh h×nh ®Çu t­, ¸p dông kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, chÊt l­îng vµ sè l­îng s¶n phÈm hµng hãa cña tõng khu vùc, tõng quèc gia, th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch h¶i quan, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i th­¬ng cña tõng thÞ tr­êng v.v... 5 - TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ tÇm quan träng vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vÒ mÆt kh¶ n¨ng kinh tÕ, tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ, chiÕn l­îc thÞ tr­êng cña hä, tr×nh ®é tæ chøc phôc vô kh¸ch hµng, viÖc qu¶ng c¸o, tæ chøc cè vÊn kü thuËt còng nh­ c¸c ph­¬ng thøc vµ ®iÒu kiÖn b¸n hµng cña hä. 6 - TiÕn hµnh dù b¸o sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng theo c¸c thêi h¹n kh¸c nhau, trong ®ã chó ý c¸c dù b¸o vÒ dung l­îng thÞ tr­êng, møc biÕn ®éng gi¸ c¶, møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c b¹n hµng, so s¸nh xu h­íng vËn ®éng gi÷a c¸c thÞ tr­êng víi nhau, dù ®o¸n t×nh h×nh kinh tÕ cña nh÷ng n­íc cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn thÞ tr­êng. 7 – Trªn c¬ së xö lý c¸c nguån th«ng tin thÞ tr­êng kh¸c nhau ®Ó ®Ò ra ®­îc nh÷ng ph­¬ng h­íng cô thÓ trong c¸c ho¹t ®éng xuÊt vµ nhËp khÈu hµng ho¸, x©y dùng c¸c chiÕn l­îc thÞ tr­êng cho tõng ®¬n vÞ vµ cho tõng lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. 3. Néi dung Néi dung nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ toµn bé c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hiÖn tr¹ng, sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi cña thÞ tr­êng, trong ®ã biÓu hiÖn tËp trung nhÊt lµ quan hÖ cung-cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Nh­ng ®Ó cho viÖc nghiªn cøu quan hÖ cung-cÇu vµ gi¸ c¶ cã c¬ së ch¾c ch¾n, cÇn xuÊt ph¸t tõ viÖc nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm cña b¶n th©n hµng ho¸ còng nh­ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸. §Æc ®iÓm cña b¶n th©n hµng ho¸ chÝnh lµ quy c¸ch phÈm chÊt, c«ng dông, bao b×, nh·n hiÖu vµ vai trß cña hµng ho¸ ®èi víi ®êi sèng x· héi. Quy c¸ch phÈm chÊt cña hµng ho¸ lµ yªu cÇu mµ ng­êi mua ®Æc biÖt quan t©m vµ ng­êi b¸n ph¶i giíi thiÖu khi giao dÞch. ChÝnh quy c¸ch phÈm chÊt nµy quyÕt ®Þnh c«ng dông vµ do ®ã cã ¶nh h­ëng lín ®Õn quan hÖ cung cÇu. Trong nÒn th­¬ng m¹i quèc tÕ, viÖc ph©n lo¹i phÈm cÊp cã thÓ dùa theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­: Ph©n theo nguån gèc xuÊt xø (n¬i s¶n xuÊt), theo mïa vô. Ph©n theo quy tr×nh chÕ t¹o (lo¹i c«ng nghÖ, tÝnh chÊt kü thuËt...) Ph©n theo tËp qu¸n th­¬ng m¹i (nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, tiªu chuÈn quy ®Þnh ë c¸c së giao dÞch...) PhÈm chÊt cña hµng ho¸ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng dông cña hµng ho¸. C«ng dông hµng ho¸ lµ rÊt kh¸c nhau, nh­ng cã thÓ ph©n thµnh c¸c nhãm t­ liÖu s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng, trong ®ã l¹i ph©n chia chi tiÕt h¬n theo c¸c lo¹i c«ng dông nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, hµng ho¸ tiªu dïng l©u bÒn, hµng tiªu dïng hµng ngµy, nhiªn liÖu, l­¬ng thùc thùc phÈm v.v.... Khi nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ cßn ph¶i chó ý ®Õn tÝnh chÊt mïa vô cña hµng ho¸, quy m« s¶n xuÊt vµ vai trß cña tõng lo¹i hµng ®èi víi ®êi sèng x· héi. Nh÷ng lo¹i hµng s¶n xuÊt cã mïa vô phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn th× thÞ tr­êng thÝch øng chËm h¬n nh÷ng hµng hãa s¶n xuÊt ®Òu ®Æn, Ýt phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Nh÷ng hµng hãa cã chu kú s¶n xuÊt dµi còng chËm thÝch øng víi thÞ tr­êng so víi hµng hãa cã chu kú s¶n xuÊt ng¾n. Nh÷ng hµng ho¸ cã tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt tËp trung cao h¬n hoÆc cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi ®êi sèng hµng ngµy còng cã kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh h¬n so víi nh÷ng hµng ho¸ kh¸c. VÊn ®Ò bao b× vµ nh·n hiÖu còng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn thÞ hiÕu vµ nhu cÇu tiªu thô. ViÖc c¶i tiÕn kü thuËt bao b× hµng ho¸ ®ang ®­îc hÕt søc quan t©m, v× nã t¸c ®éng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh gi÷a c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i; bao b× bÒn, ®Ñp, b¾t m¾t vµ t¹o c¶m gi¸c muèn mua hµng lµ ®¹t tiªu chuÈn. Bªn c¹nh ®ã, khi nghiªn cøu thÞ tr­êng cÇn chó ý xem xÐt nh÷ng nh·n hiÖu ®· ®­îc thÞ tr­êng tÝn nhiÖm theo tËp qu¸n vµ t©m lý tiªu dïng. Nh·n hiÖu lµ dÊu hiÖu ®Æc tr­ng trùc tiÕp g¾n vµo hµng ho¸, tiªu biÓu cho phÈm chÊt vµ truyÒn thèng cña mét dßng s¶n phÈm c«ng ty trªn thÞ tr­êng, cã vai trß rÊt lín trong viÖc xóc tiÕn b¸n hµng bëi trªn thùc tÕ, nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng nh­ nhau nh­ng nh·n hiÖu kh¸c nhau th× møc biÕn ®éng vÒ mèi quan hÖ cung cÇu vµ gi¸ c¶ cña chóng còng kh¸c nhau. Trong tr­êng hîp ®ã, nh·n hiÖu cã uy tÝn víi ng­êi tiªu dïng sÏ kÝch thÝch quyÕt ®Þnh mua hµng vµ thu hót ng­êi mua h¬n. Cã thÓ nãi, ®ã chÝnh lµ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn trùc tiÕp trªn s¶n phÈm. Bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu vÒ b¶n th©n hµng hãa, c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô nh­ nhu cÇu, yªu cÇu, thÞ hiÕu, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi tiªu dïng, c¸c kªnh ph©n phèi…lµ nh÷ng yÕu tè quan träng trong c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, tr­íc khi x©m nhËp mét thÞ tr­êng nµo, doanh nghiÖp cÇn t×m hiÓu râ t×nh h×nh chung vÒ ng­êi tiªu dïng: nhu cÇu hiÖn t¹i, tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng vµ khu vùc, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng, c¸c yªu cÇu vÒ bao b×, nh·n m¸c, kiÓm dÞch, chÊt l­îng vÖ sinh thùc phÈm, tõ ®ã nh×n nhËn thuËn lîi vµ khã kh¨n khi tham gia thÞ tr­êng ®Ó cã biÖn ph¸p x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÝch hîp. Ng­êi tiªu dïng chÝnh lµ tr¸i tim cña thÞ tr­êng, cho nªn viÖc hiÓu râ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña hä lµ ®· ®em l¹i mét phÇn lín hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng. Còng nh­ vËy, c¸c vÊn ®Ò vÒ s¶n xuÊt nh­ gi¸ c¶, cung cÇu, thÞ phÇn, ®èi thñ c¹nh tranh trong ®ã quan träng nhÊt lµ møc gi¸ vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña hä lµ nh÷ng yÕu tè doanh nghiÖp th­êng xuyªn ph¶i cËp nhËt khi th©m nhËp bÊt cø thÞ tr­êng nµo. Khi nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi mét vÊn ®Ò cÇn quan t©m lµ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, khung c¶nh ph¸p lý vµ tËp qu¸n th­¬ng m¹i. Nh÷ng viÖc nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång cô thÓ còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn t._.hùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®ã. Ch¼ng h¹n, chÝnh s¸ch thuÕ quan, h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (nÕu cã quy ®Þnh), c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng vµ vËn chuyÓn hµng...®Òu lµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ vµ thêi gian thùc hiÖn c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i, ®Õn hiÖu qu¶ cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Cuèi cïng lµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn thÞ tr­êng. Sau khi ®· nghiªn cøu kÜ thÞ tr­êng cïng c¸c yÕu tè liªn quan, doanh nghiÖp sÏ ®Ò ra ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng; ®­a ra nh÷ng môc tiªu ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n, lËp kÕ ho¹ch t­¬ng øng ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®ã. Cã bao nhiªu biÖn ph¸p ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng th× còng cã bÊy nhiªu biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng. VÊn ®Ò lµ ph¶i chän lùa ®óng ®¾n ph­¬ng ph¸p phï hîp ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng nhÊt. 4. VËn dông kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr­êng vµo ho¹t ®éng kinh tÕ ngo¹i th­¬ng Nh­ trªn ®· nãi viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi chØ lµ mét phÇn trong toµn bé c«ng t¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh÷ng c«ng viÖc tiÕp theo lµ xö lý th«ng tin thÞ tr­êng n­íc ngoµi, vËn dông kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh. ViÖc th©m nhËp thÞ tr­êng bao gåm c¸c h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, còng nh­ t¸c ®éng ®Õn b¹n hµng (bao gåm ng­êi sö dông hay ng­êi tiªu dïng, nhµ nhËp khÈu hay ®¹i diÖn cña hä). C«ng t¸c nµy phôc vô cho c«ng viÖc chuÈn bÞ c¸c ho¹t ®éng trao ®æi mËu dÞch vµ h­íng vµo viÖc t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn mua vµ b¸n thuËn lîi (tæ chøc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, dÞch vô sau b¸n hµng...), nh»m thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Néi dung cña c¸c c«ng t¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi bao gåm: (i) viÖc tæ chøc tèt c¸c c«ng t¸c dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng, (ii) tæ chøc qu¶ng c¸o th«ng tin, tæ chøc c«ng t¸c cè vÊn kinh tÕ - kü thuËt vµ (iii) ®­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p mua b¸n hµng thÝch hîp. C«ng t¸c dÞch vô kh¸ch hµng bao gåm tÊt c¶ c¸c dÞch vô g¾n liÒn víi s¶n phÈm nh»m gi÷ g×n vµ b¶o ®¶m gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸, nh»m phôc vô cho ng­êi mua trong vµ ngoµi thêi h¹n b¶o hµnh. DÞch vô kh¸ch hµng còng lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt (l¾p ®Æt, söa ch÷a, b¶o d­ìng...), b¶n th©n nã còng ®­îc coi nh­ mét hµng ho¸ cã t¸c dông lín trong viÖc thu thËp th«ng tin thÞ tr­êng ®Ó c¶i tiÕn s¶n phÈm vµ cã ý nghÜa quan träng trong viÖc giµnh ®­îc thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng. DÜ nhiªn, viÖc tæ chøc dÞch vô kh¸ch hµng g¾n chÆt víi c¸c ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng vµ tÝnh chÊt cô thÓ cña hµng ho¸, tu©n theo c¸c thêi h¹n th«ng dông quèc tÕ vÒ dÞch vô kh¸ch hµng vµ chó ý ®Õn tËp qu¸n, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. C«ng t¸c tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o cÇn th«ng tin cho kh¸ch hµng vÒ c¸c ®Æc tÝnh vµ ­u ®iÓm cña s¶n phÈm nh»m t¹o ra nhu cÇu cña kh¸ch hµng, trong ®ã ph¶i chó ý t¹o nªn lßng tin thùc sù cho kh¸ch hµng vµ gi÷ ®­îc ch÷ TÝn l©u dµi. Trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt cßn ph¶i tæ chøc c«ng t¸c cè vÊn kinh tÕ - kü thuËt t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi mua khai th¸c tèi ­u c¸c c«ng dông cña hµng ho¸ n÷a. ViÖc t×m tßi vµ tæ chøc c¸c ph­¬ng ph¸p b¸n hµng thÝch hîp gåm nh÷ng dÞch vô kÝch thÝch viÖc mua b¸n hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi mua tiÕp cËn nhanh chãng vµ nhËn ®­îc hµng ho¸ khi hä muèn, kÓ c¶ viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thanh to¸n mét c¸ch thuËn lîi. §Ó cho ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi nãi riªng vµ cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung ®¹t kÕt qu¶ mong muèn, c¨n cø vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr­êng, cÇn gi¶i quyÕt tèt bèn c«ng viÖc sau ®©y: 4.1. X¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ chiÕn thuËt kinh doanh. Th«ng th­êng, viÖc trao ®æi mËu dÞch quèc tÕ bao gåm hai lo¹i ho¹t ®éng: xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. ChiÕn thuËt ®iÒu hµnh viÖc xuÊt nhËp khÈu nµy thay ®æi theo t×nh h×nh quan hÖ cung-cÇu vµ sù biÕn ®éng cña møc gi¸ c¶ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh v× b¶n th©n møc gi¸ c¶ lµ sù thÓ hiÖn tæng hîp c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ. Mét c¸ch chung nhÊt, khi dù ®o¸n gi¸ h¹ th× sÏ ¸p dông chiÕn thuËt b¸n nhanh gän, víi nh÷ng ®iÒu kiÖn dÔ d·i cho ng­êi mua, thËm chÝ b¸n h¹ h¬n mét chót khi gi¸ ch­a kÞp h¹ ®Ó thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Ng­îc l¹i, nÕu dù ®o¸n gi¸ t¨ng th× nªn ¸p dông chiÕn thuËt b¸n cÇm chõng, võa b¸n võa chê gi¸ t¨ng lªn ®Ó ®¹t ®­îc doanh thu cao. ChiÕn thuËt kinh doanh mua b¸n trªn gäi lµ chiÕn thuËt chñ ®éng v× ng­êi kinh doanh ®· n¾m ®­îc sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ nh»m môc ®Ých b¸n hµng víi gi¸ cao nhÊt. Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c nhµ kinh doanh vµ møc ®é thµnh c«ng lín hay nhá gi÷a hä chÝnh lµ ë chç ai dù ®o¸n chÝnh x¸c xu h­íng biÕn ®éng cña gi¸ c¶, ®Æc biÖt lµ c¸c ®iÓm dõng (cao nhÊt hoÆc thÊp nhÊt) vµ cã kÞp thêi chíp thêi c¬ hay kh«ng. Khi kh«ng cã kh¶ n¨ng dù ®o¸n chÝnh x¸c sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ th× ng­êi kinh doanh buéc ph¶i ¸p dông chiÕn thuËt thô ®éng tøc lµ chia ®Òu khèi l­îng hµng nhËp hoÆc xuÊt ra thµnh nhiÒu lÇn ®Ó tr¸nh sù thiÖt h¹i lín (san ®i bï l¹i gi÷a c¸c kú). Mét ®iÒu cÇn ghi nhí lµ lu«n ph¶i xem xÐt kÜ møc cung cÇu trªn thÞ tr­êng, gi¸ chung còng nh­ c¸c yÕu tè liªn quan ®Ó ®­a ra chiÕn thuËt gi¸ thÝch hîp. ViÖc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®­a ra møc gi¸ rÎ cho c¸ da tr¬n n­íc ta so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, vèn ®ang trong thêi ®o¹n khã kh¨n, lµ HiÖp Héi C¸c Chñ Tr¹i C¸ Nheo MÜ, ®· khiÕn cho céng ®ång nµy quyÕt t©m lo¹i trõ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khái thÞ tr­êng catfish MÜ b»ng ®ñ mäi biÖn ph¸p. Trªn thùc tÕ, dï møc gi¸ ®ñ thu l·i nh­ng viÖc ®­a ra mét møc qu¸ thÊp so víi ®èi thñ c¹nh tranh còng ®em l¹i nhiÒu r¾c rèi vµ dÉn ®Õn sù c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh; doanh nghiÖp ta cã thÓ thu l·i nhiÒu h¬n, tr¸nh va ch¹m lîi Ých trùc tiÕp víi c¸c ®èi thñ kh¸c mµ vÉn thu hót ng­êi tiªu dïng t¹i thÞ tr­êng nµy víi mét møc gi¸ cao h¬n hîp lÝ. §iÒu nµy còng cÇn d­îc rót kinh nghiÖm trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c cho ViÖt Nam, kh©u ®Þnh gi¸ thËt sù ®ßi hái sù nh¹y c¶m vÒ kiÓu thÞ tr­êng, møc ®é c¹nh tranh vµ b¶o hé t¹i ®ã. 4.2. Lùa chän mÆt hµng kinh doanh. MÆt hµng kinh doanh lµ vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ (c¶ c¬ cÊu ngµnh vµ c¬ cÊu c«ng nghÖ) liªn quan ®Õn lîi thÕ so s¸nh cña mét quèc gia, ®Õn kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi v.v..., cho nªn viÖc lùa chän mÆt hµng kinh doanh cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. ViÖc nghiªn cøu quan hÖ cung cÇu, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ còng nh­ tr×nh ®é c«ng nghÖ cña thÕ giíi cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc lùa chän mÆt hµng kinh doanh. Tuy nhiªn, mÆt hµng kinh doanh kh«ng cè ®Þnh, ®¬n ®iÖu mµ cÇn cã sù phèi hîp hµi hoµ gi÷a xuÊt víi nhËp khÈu, theo ®Æc ®iÓm cña tõng thÞ tr­êng, phï hîp víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ë tõng giai ®o¹n. Ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh râ sè l­îng cÇn thiÕt vµ lùa chän c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ®Ó ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. Trong t×nh h×nh thùc phÈm thuû s¶n nãi chung vµ mÆt hµng c¸ nãi riªng, nhÊt lµ c¸ n­íc ngät ®ang ngµy ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, gi¸ c¶ l¹i æn ®Þnh, viÖc ®Çu t­ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo c¸ tra, basa – loµi c¸ n­íc ngät th¬m ngon mµ ViÖt Nam vèn cã thÕ m¹nh - lµ b­íc ®i ®óng trong ®iÒu kiÖn nµy. Sau vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ s¶n phÈm c¸ tra, basa phi lª ®«ng l¹nh vµo thÞ tr­êng lín nhÊt lµ MÜ, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu mÆt hµng nµy ®· rót kinh nghiÖm, tÝch cùc ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng ®Ó tr¸nh khái ¶nh h­ëng cña vô kiÖn còng nh­ phßng ngõa nh÷ng tranh chÊp trong t­¬ng lai; bªn c¹nh s¶n phÈm phi lª giê ®©y lµ hµng lo¹t nh÷ng s¶n phÈm míi tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña ng­êi tiªu dïng. 4.3. Lùa chän ®èi t­îng vµ thêi ®iÓm giao dÞch. Víi ph­¬ng h­íng chung lµ ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ thÞ tr­êng song vÉn cÇn x©y dùng thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ b¹n hµng chñ yÕu. Bëi v× chØ cã nh­ vËy míi cã thÓ chñ ®éng më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, lùa chän ®­îc thÞ tr­êng vµ th­¬ng nh©n phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c ®¬n vÞ m×nh vµ ®Êt n­íc m×nh. DÜ nhiªn, viÖc x©y dùng thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ b¹n hµng chñ yÕu mang ý nghÜa t­¬ng ®èi vµ kh«ng ph¶i cè ®Þnh mµ sÏ ®­îc ph¸t triÓn theo thêi gian. §Ó lùa chän ®­îc thÞ tr­êng n­íc ngoµi phï hîp cÇn sö dông kÕt qña nghiªn cøu vÒ c¸c mÆt s¶n xuÊt, tiªu thô, xuÊt nh©p khÈu, ®iÒu kiÖn ®Þa lý, tËp qu¸n, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña tõng thÞ tr­êng. Khi lùa chän thÞ tr­êng ®Ó xuÊt khÈu cÇn t×m hiÓu nhu cÇu tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt t¹i thÞ tr­êng ®ã, t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ tµi chÝnh cña n­íc ®ã, xem xÐt kh¶ n¨ng lùa chän c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng cô thÓ vµ b¾t mèi víi th­¬ng nh©n së t¹i. Khi lùa chän thÞ tr­êng ®Ó nhËp khÈu ph¶i nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt, chÊt l­îng hµng ho¸, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, quy m« vµ lo¹i h×nh tÝn dông cã thÓ ®­îc sö dông còng nh­ luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ-tµi chÝnh. Trªn c¬ së lùa chän ®­îc thÞ tr­êng, ph¶i tiÕn tíi chän th­¬ng nh©n. Muèn hiÓu ®­îc th­¬ng nh©n l¹i ph¶i cã c«ng t¸c ®iÒu tra th­¬ng nh©n. Nh÷ng mÆt chñ yÕu cÇn n¾m ®èi víi mét th­¬ng nh©n lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hä, lÜnh vùc kinh doanh cña hä, vèn liÕng cña hä, së tr­êng vµ së ®o¶n cña hä. Khi chän th­¬ng nh©n ®Ó giao dÞch nªn ®i th¼ng ®Õn nh÷ng nhµ doanh nghiÖp, tr¸nh qua trung gian (trõ tr­êng hîp khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi, víi mÆt hµng míi), nªn më réng diÖn giao dÞch ®Ó tr¸nh sù khèng chÕ, thao tóng tõ mét phÝa nµo ®ã. CÇn hiÓu biÕt vÒ c¬ cÊu tæ chøc, nÒ nÕp lµm viÖc, n¨ng lùc nghiÖp vô vµ c¶ th¸i ®é chÝnh trÞ cña th­¬ng nh©n n÷a. Thêi ®iÓm giao dÞch cã ý nghÜa quan träng, kh«ng chØ khi ký kÕt hîp ®ång, mµ c¶ thêi ®iÓm tÝnh to¸n gi¸ c¶ vµ thêi ®iÓm giao hµng. Trong c¶ mét thêi kú dµi thùc hiÖn c¸c sù giao dÞch cßn ph¶i ph©n chia c¸c kho¶ng thêi gian gi÷a c¸c kú giao dÞch. §iÒu nµy ph¶i c¨n cø vµo dung l­îng thÞ tr­êng, sù biÕn ®éng cung cÇu vµ gi¸ c¶. Thêi gian qua, viÖc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸ tra, basa qu¸ phô thuéc vµo thÞ tr­êng MÜ ®· khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp nµy kh¸ lóng tóng khi ®èi ®Çu víi vô tranh chÊp t¹i ®©y. Cho ®Õn nay, c¸c c«ng ty ®· rót kinh nghiÖm, tÝch cùc më réng thÞ tr­êng míi, bªn c¹nh viÖc cñng cè nh÷ng mèi quan hÖ b¹n hµng cò, th©m nhËp ®­îc gÇn 30 thÞ tr­êng trong ®ã cã nh÷ng thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng trë thµnh thÞ tr­êng träng ®iÓm nh­ Trung Quèc hoÆc EU. VÇn ®Ò cÇn xem xÐt kÜ lµ kh¶ n¨ng tiªu dïng vµ s¶n xuÊt, møc c¹nh tranh còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy ®Ó kh«ng ph¶i gÆp l¹i bµi häc nh­ trªn thÞ tr­êng MÜ. 4.4. Lùa chän ph­¬ng thøc vµ ®iÒu kiÖn giao dÞch. Cã nhiÒu ph­¬ng thøc giao dÞch kh¸c nhau tïy theo tÝnh chÊt cña hµng ho¸, khèi l­îng giao dÞch, ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng vµ tËp qu¸n th­¬ng m¹i cô thÓ. ViÖc lùa chän ph­¬ng thøc giao dÞch phï hîp sÏ ®¹t ®­îc yªu cÇu c«ng t¸c xuÊt vµ nhËp khÈu, tiÕt kiÖm thêi gian, gi¶m bít chi phÝ. Qua kinh nghiÖm thùc tÕ cã thÓ lùa chän c¸c h×nh thøc nh­ sau: Nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ c¶ th­êng xuyªn biÕn ®éng, nªn lùa chän ph­¬ng thøc giao dÞch gän tõng chuyÕn mét. Nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ c¶ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, nªn ký kÕt c¸c hîp ®ång dµi h¹n vµ ph©n chia theo ®Þnh kú. Nh÷ng mÆt hµng cã khèi l­îng nhá cã thÓ dïng ph­¬ng thøc ®æi hµng, nhÊt lµ tr­êng hîp cã khã kh¨n vÒ ngo¹i tÖ. C¨n cø vµo tËp qu¸n quèc tÕ mµ ¸p dông ph­¬ng thøc ®Êu gi¸, ®Êu thÇu cho tõng tr­êng hîp cô thÓ. Nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch tuy rÊt ®a d¹ng, nh­ng chóng kh¸c nhau chñ yÕu ë c¸c mÆt b¶o ®¶m vËn t¶i, ®Þa ®iÓm giao hµng, tr¸ch nhiÖm cña chñ hµng, vÒ sù rñi ro vµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan. ViÖc lùa chän ®iÒu kiÖn giao dÞch cßn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, ®iÒu kiÖn vÒ giao th«ng vËn t¶i, nh÷ng tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ. Khi lùa chän ®iÒu kiÖn giao dÞch cÇn xuÊt ph¸t tõ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n m×nh vµ tranh thñ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn, cßn ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi nh­ viÖc lËp ph­¬ng ¸n gi¸ vµ quyÕt ®Þnh møc gi¸ cÇn vµ cã thÓ ký kÕt trong hîp ®ång, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th­¬ng...®Ó gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, bªn c¹nh viÖc sö dông triÖt ®Ó kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i am hiÓu c¸c nghiÖp vô vµ kü thuËt trong sù trao ®æi mËu dÞch quèc tÕ. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ thÞ tr­êng tiªu thô c¸ tra, basa cña ViÖt Nam trong thêi gian qua I. T×nh h×nh nu«i trång vµ chÕ biÕn c¸ tra, basa ViÖt Nam 1.Giíi thiÖu chung c¸ tra, basa cña ViÖt Nam: C¸ tra, basa cña ViÖt Nam lµ loµi c¸ n­íc ngät ®­îc nu«i trång phæ biÕn, tõ l©u ë c¸c tØnh §BSCL. XÐt vÒ ®Æc ®iÓm sinh häc, c¸ tra (Pangasius Hypophthalmus) vµ c¸ basa (Pangasius bocourti) thuéc gièng Pangasius, trong hä c¸ da tr¬n Ch©u ¸ (Pangasidae), n»m trong 3.000 loµi vµ 35 hä c¸ cña Bé C¸ Nheo (Siluriformes). Nãi thªm vÒ Bé c¸ Nheo, hä c¸ nheo MÜ (Ictaluridae) còng thuéc Bé c¸ nµy, cã thÓ nãi lµ “anh em” víi hä c¸ da tr¬n ch©u ¸ (Pangasidae). Loµi c¸ nheo ®­îc nu«i ë MÜ (Ictalurus Punctatus) thuéc hä c¸ nheo MÜ, cßn c¸ tra, basa nu«i ë §BSCL thuéc hä c¸ da tr¬n Ch©u ¸. TÊt c¶ c¸c loµi c¸ tra, basa cña ViÖt Nam, c¸ nheo cña MÜ, c¸ l¨ng, c¸ b«ng lau, c¸ trª…tãm l¹i lµ c¸c loµi c¸ kh«ng cã vÈy ®Òu ®­îc gäi b»ng tªn tiÕng Anh lµ “Catfish” (c¸ da tr¬n). Theo ®¸nh gi¸ cña c¶ giíi tiªu dïng vµ giíi chuyªn m«n, con c¸ tra, basa cña ViÖt Nam lµ loµi c¸ thÞt tr¾ng, rÎ, giÇu chÊt dinh d­ìng vµ Omega-3, rÊt th¬m ngon, s¹ch sÏ l¹i an toµn cho søc khoÎ. Mì c¸ chiÕm 1/4 träng l­îng c¬ thÓ víi mét l­îng lín DHA rÊt cã lîi cho trÝ n·o l¹i kh«ng chøa cholesterol. §ã lµ lý do chÝnh t¹i sao c¸ tra, basa l¹i ®­îc ­a chuéng ®Õn nh­ vËy. Ngoµi ra, nÕu so s¸nh gi÷a hai loµi c¸, c¸ basa Ýt cholesterol h¬n, trong khi l­îng chÊt bÐo vµ hµm l­îng ®¹m vÉn cao h¬n vµ n¨ng l­îng cung cÊp nhiÒu h¬n. Nh­ng nh×n chung, c¶ hai loµi c¸ ®Òu ngät vÞ, lµnh tÝnh, cã mïi th¬m ®Æc tr­ng vµ phï hîp nhÊt víi nh÷ng ng­êi tiªu dïng cÇn thøc ¨n giµu ®¹m mµ muèn tr¸nh nh÷ng thùc phÈm nhiÒu cholesterol vµ nguy c¬ thùc phÈm. "C¸ tra, basa kh«ng chØ lµ mét lo¹i thøc ¨n mµ cßn lµ mét nÒn v¨n ho¸. §ã lµ loµi c¸ cho søc khoÎ vµ cuéc sèng tinh thÇn cña b¹n" (VASEP - "Basa catfish, for your health and spiritual life"). B¶ng 1: Nh÷ng th«ng sè dinh d­ìng vÒ hai loµi c¸ ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh C¸ tra C¸ basa KÝch cì thµnh phÇn g/miÕng 170 170 N¨ng l­îng kcal 124,52 170 N¨ng l­îng tõ chÊt bÐo kcal 30,84 60 Tæng l­îng chÊt bÐo g 3,42 7 L­îng chÊt bÐo b·o hoµ g 1,64 2 Cholesterol mg 25,2 22 Sodium mg 70,6 70,6 Tæng l­îng Cacbon hi®rat g 0 0 ChÊt x¬ g 0 0 ChÊt ®¹m g 23,42 28 Nguån: HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam NghÒ nu«i c¸ tra, basa vèn xuÊt ph¸t tõ vïng BiÓn Hå, Campuchia, sau ®ã, nh÷ng kiÒu d©n ViÖt Nam håi h­¬ng tõ ®©y ®· ¸p dông h×nh thøc nu«i bÌ ®Çu tiªn ë Ch©u §èc vµ T©n Ch©u (An Giang) tõ thËp niªn 20. Cho ®Õn ®Çu thËp niªn 90, mét sè hé d©n ®· tù vít c¸ gièng ë vïng ®Çu nguån vÒ nu«i, b¾t ®Çu b»ng viÖc ®ãng bÌ nhá. S¶n xuÊt c¸ tra, basa lóc nµy cßn kh¸ manh món vµ nhá lÎ. N¨m 1994, CIRAD - Trung T©m Ph¸t triÓn N«ng NghiÖp vµ Nghiªn cøu Quèc tÕ cña Ph¸p ®· kÝ hîp ®ång víi §¹i häc CÇn Th¬ vµ Agifish (C«ng ty XuÊt NhËp khÈu Thuû s¶n An Giang) ®Ó nghiªn cøu s¶n xuÊt ®¹i trµ hai loµi c¸ da tr¬n trªn. Ca ®Çu tiªn ®· thµnh c«ng trong phßng thÝ nghiÖm cña §¹i häc CÇn Th¬ vµo th¸ng 5-1995. Tõ ®ã, Agifish ®· cho ra c¸ gièng nh©n t¹o, c¸c nhµ bÌ b¾t tay vµo s¶n xuÊt lín, ®¸nh dÊu mét thêi k× míi cña viÖc nu«i trång hai loµi c¸ nµy. Nu«i c¸ bÌ tËp trung chñ yÕu ë An Giang vµ §ång Th¸p (hai tØnh chiÕm 62% - 67% s¶n l­îng c¸ nu«i bÌ khu vùc §BSCL). N¨m 1996, s¶n l­îng cña hai tØnh lµ 27.000 tÊn , chiÕm tíi 85% s¶n l­îng c¸ nu«i bÌ c¸c lo¹i cña §BSCL. VÒ xuÊt khÈu c¸ da tr¬n ViÖt Nam, ngay tõ nh÷ng n¨m 92-93, Agifish ®· xuÊt khÈu hai loµi c¸ nµy sang thÞ tr­êng Hång K«ng, Singapore vµ óc nh­ng ®Õn n¨m 1997, c¸ tra vµ c¸ basa míi thùc sù x©m nhËp vµo thÞ tr­êng quèc tÕ; giai ®o¹n nµy c¸ tra, basa chñ yÕu xuÊt khÈu sang MÜ vµ ®· chiÕm gÇn hÕt thÞ tr­êng c¸ da tr¬n nhËp khÈu t¹i ®©y. N¨m 2000 lµ n¨m "hoµng kim" cña c¸ tra, basa víi kim ng¹ch trªn 40 triÖu ®ång. N¨m 2001-2002, viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸ tra, basa l¹i vÊp ph¶i khã kh¨n lín do thÞ tr­êng Mü-thÞ tr­êng lín nhÊt-g©y khã dÔ. §Õn nay, t×nh h×nh t¹i c¸c lµng bÌ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®· b×nh æn. HiÖn cã h¬n 10.000 bÌ nu«i c¸ víi hµng ngµn hÐcta mÆt n­íc t¹i 7 tØnh §BSCL lµ An Giang, §ång Th¸p, CÇn Th¬, VÜnh Long, BÕn Tre, TiÒn Giang vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®ang nu«i trång c¸ tra, basa. Hai loµi c¸ ®· cã mÆt t¹i gÇn 30 n­íc trªn thÕ giíi, tõ Ch©u ©u (EU, c¸c n­íc SNG, Thôy SÜ, Na Uy) cho tíi Ch©u Mü (Mü, Canada, Mªhic«), óc vµ Ch©u ¸ (ASEAN, NhËt, Trung Quèc-Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc). Trong n¨m 2004, c¸ tra, basa ®øng ®Çu danh s¸ch nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n träng ®iÓm ®­îc xóc tiÕn th­¬ng m¹i do Bé Th­¬ng m¹i c«ng bè. 2.T×nh h×nh nu«i trång: Tõ nhiÒu n¨m nay c¸ tra, basa lµ s¶n phÈm truyÒn thèng cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ®­îc nu«i chñ yÕu ë hai tØnh An Giang, §ång Th¸p. Tõ n¨m 1998, do më réng ®­îc thÞ tr­êng, nghÒ nu«i c¸ ph¸t triÓn thªm sang 2 tØnh CÇn Th¬, VÜnh Long, s¶n l­îng c¸ nu«i ®· t¨ng nhanh, n¨m 1997 míi ®¹t kho¶ng 20.000 tÊn th× n¨m 2001 ­íc ®¹t trªn 120.000 tÊn c¸ nguyªn liÖu, n¨m 2002 ®· ®¹t trªn 150.000 tÊn. NghÒ nu«i ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn vµ ®æi míi, ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt. Tr­íc hÕt, s¶n xuÊt gièng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong sinh s¶n nh©n t¹o c¸ tra vµ ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan trong sinh s¶n c¸ basa, ®· ®­a nghÒ nu«i c¸c loµi c¸ nµy tõ chç hoµn toµn lÖ thuéc vµo nguån c¸ gièng khai th¸c tù nhiªn sang chñ ®éng vÒ gièng. Nhê vËy, ngµnh nghÒ nu«i trång c¸ tra, basa cña ViÖt Nam t¹o ®­îc lîi thÕ vÒ chi phÝ gièng thÊp, chÊt l­îng c¸ ®¶m b¶o, sè l­îng c¸ gièng ®ñ cung cÊp cho thÞ tr­êng dÇu ra. Thø hai, kÜ thuËt nu«i ®· cã nhiÒu thay ®æi, tõ c¶i tiÕn lång bÌ, thiÕt bÞ b¬m qu¹t n­íc, ®Õn c¶i tiÕn thiÕt bÞ chÕ biÕn. Mét lîi thÕ rÊt lín ®· cho phÐp ng­ d©n t¹i ®©y nu«i trång víi n¨ng suÊt rÊt lín mµ vÉn nu«i ®­îc c¸ khoÎ m¹nh, ®¶m b¶o chÊt l­îng, vÞ th¬m ngon vµ ®é tr¾ng cña thÞt, ®ã lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn ­u ®·i trªn S«ng TiÒn, S«ng HËu víi khÝ hËu «n hoµ, dßng ch¶y m¹nh vµ l­u l­îng n­íc rÊt lín hµng n¨m. C¸ cã ®ñ oxi ®Ó thë vµ nu«i lín trong mËt ®é cao l¹i kh«ng tèn chi phÝ ®Ó quËy n­íc, t¹o dßng ch¶y trong bÌ. Trªn 1 m3 n­íc cã thÓ ®¹t n¨ng suÊt 120 – 170 kg c¸ th­¬ng phÈm. Bªn c¹nh ®ã, nghÒ nu«i còng ®· më réng tõ nu«i bÌ sang nu«i ao vµ nu«i trong quÇng ®¨ng ë ®u«i c¸c cån trªn s«ng, tËn dông tõng hecta mÆt n­íc trong khu vùc ®Ó ph¸t triÓn ngµnh nu«i c¸. Thµnh phÇn dinh d­ìng trong thøc ¨n nu«i c¸ còng ®­îc n©ng cao ®¸ng kÓ. Tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh kh¸c nhau, c¸c yÕu tè m«i tr­êng, dinh d­ìng trong thøc ¨n cã thÓ ®­îc ®iÒu chØnh nh­ng møc ®¹m lu«n ®­îc gi÷ trªn 25 %. Thøc ¨n ®­îc trén tõ c¸m, g¹o vôn, c¸ nhá, rau, vitamin... ®­îc nÊu kÜ vµ nghiÒn thµnh viªn. C¸ ®­îc cho ¨n hai lÇn mét ngµy víi l­îng thøc ¨n kho¶ng 5-7 % träng l­îng c¸ vµo lóc thuû triÒu lªn, nhê vËy c¸ ¨n khoÎ, mau lín vµ ®¹t träng l­îng xuÊt chuång trong thêi gian ng¾n. Thêi gian ®Ó c¸ lín ®Õn lóc xuÊt chuång lµ 12-14 th¸ng víi c¸ basa va 6-8 th¸ng víi c¸ tra. Thªm vµo ®ã, lao ®éng t¹i ®©y kh¸ lµ rÎ (trung b×nh 600.000 / ng­êi/ th¸ng), t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nu«i trång c¸ tra, basa víi chi phÝ lao ®éng rÊt thÊp. Ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t d­ l­îng ®· ®­îc thùc hiÖn réng r·i trong c¸c khu vùc nu«i trång vµ ®­îc EU c«ng nhËn; Trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vÖ sinh thuû s¶n – Nafiqacen trùc thuéc Bé Thuû s¶n lµ c¬ quan chÝnh thøc gi¸m s¸t vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn nµy trong vïng nu«i (xem phô lôc 4). Nhê nh÷ng kÕt qu¶ ®ã mµ chÊt l­îng c¸ nu«i ngµy cµng t¨ng, tû lÖ c¸ thÞt tr¾ng t¨ng vµ tû lÖ mì Ýt ®i, c¸ ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu an toµn vÖ sinh vµ vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu (xem phô lôc 2). Nh×n chung, víi kinh nghiÖm cha truyÒn con nèi trong hµng chôc n¨m nu«i c¸, ng­ d©n ®· tÝch luü ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm v« cïng quý b¸u ®Ó cã thÓ gi¶m tØ lÖ hao hôt c¸ (bÞ bÖnh, chÕt) vµ gi¶m chi phÝ ®Çu vµo trong khi vÉn ®¸p øng yªu cÇu vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm. HiÖn nay, diÖn tÝch mÆt n­íc còng nh­ sè l­îng lång ®­a vµo sö dông t¹i c¸c tØnh §BSCL ®· t¨ng víi tèc ®é nhanh ch­a tõng thÊy. N¨m 2002, tØnh An Giang ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nu«i cña n¨m 2005. CÇn Th¬ tuy míi b¾t ®Çu nu«i ®­îc 3 n¨m nh­ng diÖn tÝch nu«i ®· t¨ng tõ 150 ha n¨m 2001 lªn 320 ha n¨m 2002. NÕu tËn dông hÕt tiÒm n¨ng tù nhiªn ®Ó ph¸t triÓn, c¸c tØnh §BSCL cã thÓ ®¹t s¶n l­îng trªn 1 triÖu tÊn c¸ tra vµ basa mçi n¨m, ch­a kÓ mét sè tØnh miÒn Trung vµ miÒn B¾c hiÖn còng b¾t ®Çu di gièng ®Ó nu«i nh­ H¶i Phßng, Hµ Néi, T©y Nguyªn... So víi c¸c ®èi thñ ë tËn n­íc Mü xa x«i, c¸c ng­ d©n còng nh­ doanh nghiÖp chÕ biÕn c¸ tra vµ c¸ basa ë §BSCL cã thuËn lîi h¬n nhiÒu ë chç hä cã nguån nguyªn liÖu t­¬i tèt cung cÊp quanh n¨m vµ chi phÝ lao ®éng thÊp. Tuy nhiªn, t×nh h×nh nh÷ng n¨m qua cho thÊy kh«ng ph¶i lóc nµo s¶n xuÊt còng æn ®ịnh. §Çu n¨m 2002, khi gi¸ c¶ nguyªn liÖu cã lóc lªn tíi 15.000 ®ång/ kg (ng­êi nu«i cã thÓ l·i 6.000-7.000 ®ång/ kg), trung b×nh mçi hé nu«i ®¹t lîi nhuËn 30-40%, thËm chÝ tíi 70-100% khiÕn nhiÒu ng­êi ®æ x« vµo ®Çu t­ ®ãng bÌ vµ ®µo ao nu«i c¸ dÉn ®Õn ø thõa nguyªn liÖu, s¶n phÈm kh«ng tiªu thô hÕt, gi¸ bÞ gi¶m m¹nh vµ cuèi cïng ng­êi nu«i lµ thiÖt thßi nhÊt. Chu k× nµy lÆp l¹i 2,5-3 n¨m/ lÇn. HoÆc nh­ håi cuèi n¨m 2001, do ¶nh h­ëng cña lÖnh cÊm nhËp khÈu c¸ víi tªn gäi catfish, gi¸ c¸ h¹ ®· lµm kh«ng Ýt gia ®×nh l©m vµo c¶nh khã kh¨n. NÕu nghÒ nu«i vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn kh«ng ph¸t triÓn hoÆc sa sót, ch¾c ch¾n sÏ cã hµng v¹n ng­êi sèng phô thuéc vµo nghÒ nµy bÞ ¶nh h­ëng theo. Qu¶ thËt, ®· cã lóc c¸c doanh nghiÖp ch­a g¾n bã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm víi n«ng d©n, ch­a thÊy r»ng cÇn ph¶i lµm lîi cho c¶ hai phÝa, vµ ng­îc l¹i, ng­êi nu«i khi trong t×nh h×nh chung hiÕm nguyªn liÖu l¹i gh×m hµng l¹i ®Ó chê gi¸ lªn, kh«ng nhËn thøc r»ng nÕu doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n th× hä còng kh«ng cßn c¬ héi ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, t×nh h×nh nµy ®· ®æi kh¸c. C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn c¸ da tr¬n ®· ®ång lßng tham gia C©u l¹c bé s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸ tra, c¸ basa nh»m phèi hîp, ®¹i diÖn vµ b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p vµ chÝnh ®¸ng cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt c¸ tra, c¸ basa ViÖt Nam trong tÊt c¶ c¸c kh©u tõ s¶n xuÊt con gièng ®Õn nu«i th­¬ng phÈm, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. Ngoµi ra, mçi xÝ nghiÖp còng tù æn ®Þnh nguån nguyªn liÖu cña m×nh b»ng c¸ch cïng víi ng­êi nu«i thµnh lËp c©u l¹c bé s¶n phÈm. XÝ nghiÖp ®Çu t­ vèn liÕng, hîp ®ång chÆt chÏ vÒ tiªu thô s¶n phÈm víi ng­êi nu«i. ChÝnh trong hoµn c¶nh khã kh¨n nh­ lóc nµy, c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn l¹i s¸t c¸nh bªn nhau, g¾n bã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm víi ng­êi nu«i trong mét tinh thÇn ®ång t©m hiÖp lùc hiÕm thÊy. ThËm chÝ b¶n th©n ng­ d©n t¹i An Giang, n¬i bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ nhÊt sau vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ t¹i thÞ tr­êng MÜ, ®· xóc tiÕn thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, ®­îc ph¸t triÓn tõ HiÖp Héi NghÒ Nu«i vµ ChÕ BiÕn Thuû S¶n An Giang, vµo ®Çu th¸ng 9 n¨m 2003. §Õn nay, ®Çu ra s¶n phÈm ®· ®¶m b¶o h¬n, chÊt l­îng con c¸ còng dÔ dµng ®­îc kiÓm so¸t, ng­êi nu«i thÊy cã l·i míi yªn t©m s¶n xuÊt. Nhµ chÕ biÕn cã l·i vµ ®ñ nguyªn liÖu míi cã thÓ më réng vµ ph¸t triÓn ®­îc thÞ tr­êng. Theo c¸c nhµ qu¶n lý, cÇn æn ®Þnh gi¸ c¶ ë møc 11.000-12.000 ®ång/kg céng trõ 10% lµ võa ph¶i, c¶ ng­êi nu«i vµ nhµ chÕ biÕn ®Òu cã l·i. Tuy nhiªn, ®Ó æn ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm, cÇn sím ban hµnh vµ ¸p dông quy chuÈn vïng nu«i, tr¹i nu«i, bÌ nu«i an toµn, quy ph¹m s¶n xuÊt chuÈn,... Tuy vËy, ®Çu t­ cho c¸ tra, basa còng ®ßi hái mét kho¶n tiÒn kh«ng nhá víi ng­ d©n: 100.000.000 ®ång/ bÌ 30 tÊn, 3.500 ®ång/ con basa, 500 – 1.500 ®ång/ con c¸ tra gièng, 2.000 ®ång/ kg thøc ¨n tù chÕ, l­¬ng ng­êi lµm thuª cho c¸c bÌ c¸ kho¶ng 550.000 – 700.000 ®ång, ch­a kÓ tiÒn ¨n. Nh­ vËy, gi¸ 1kg thµnh phÈm kho¶ng tõ 7.000-10.000 ®ång/ kg, trung b×nh 8.800 ®ång/ kg vµ th­êng ®­îc b¸n víi gi¸ 13.000 ®ång/ kg míi ®ñ l·i. Do vËy, viÖc n©ng cao chÊt l­îng, tu©n theo nh÷ng qui ®Þnh nghiªm ngÆt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn, thùc hiÖn quy ho¹ch s¶n xuÊt chuÈn còng nh­ ¸p dông c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng, ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña c¸c thÞ tr­êng lín ®ßi hái sù phèi hîp quan t©m ®ång bé tõ chiÒu däc ®Õn chiÒu ngang, tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, tõ c¸c hiÖp héi - c©u l¹c bé ®Õn doanh nghiÖp, tõ nhµ chÕ biÕn ®Õn ng­êi s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c bªn liªn quan còng nh­ ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho viÖc nu«i trång. 3. T×nh h×nh chÕ biÕn: HiÖn t¹i, chÝnh thøc cã 21 doanh nghiÖp lµ thµnh viªn cña HiÖp Héi ChÕ BiÕn vµ XuÊt KhÈu Thuû S¶n ViÖt Nam (VASEP) chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy, trong ®ã cã 14 c«ng ty cã doanh sè ®¸ng quan t©m: AGIFISH, NAVICO, VÜNH HOµN, CATACO, AFIEX SEAFOOD, MEKONIMEX, CAFATEX VIÖT NAM, Q.V.D FOOD, GEPIMEX 404, VIÖT NAM FISH – ONE, AQUATEX BÕN TRE, SEAPRODEX TIÒN GIANG, H÷U TÝN TRADING, VÜNH LONG (xem phô lôc 1 &11). VÒ ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®Òu tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh do Bé Thuû s¶n ®Ò ra trong qui tr×nh tiÕp nhËn vµ chÕ biÕn, b¶o qu¶n c¸ (xem phô lôc 3). NÕu muèn xuÊt khÈu sang EU, NhËt, Hång K«ng hay thÞ tr­êng Mü, sè c¸ xuÊt khÈu còng buéc ph¶i ®¹t ®­îc tiªu chuÈn chÊt l­îng thùc phÈm cña n­íc nhËp khÈu. ChÝnh v× vËy, hÇu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu ®· ¸p dông c¸c qui tr×nh qu¶n lÝ chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh thùc phÈm nghiªm ngÆt cña Ch©u ©u vµ MÜ nh­ ISO 9001, HACCP; thËm chÝ mét sè c«ng ty cßn n»m trong danh s¸ch nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt nam cã Code EU nh­ AGIFISH, NAVICO, CATACO, CAFATEX VIÖT NAM, GEPIMEX 404, AQUATEX BÕN TRE, VÜNH HOµN. Ngoµi ra, t¹i c«ng ty Afiex, cø 6 th¸ng 1 lÇn, c¸c chuyªn gia kiÓm tra chÊt l­îng cña Surefish – mét c«ng ty thanh tra ®éc lËp cña MÜ – l¹i ®Õn ®Ó ®¸nh gi¸ xem xÝ nghiÖp cã duy tr× ®­îc chøng nhËn chÊt l­îng US HACCP hay kh«ng; th¸ng 9 n¨m 2003 xÝ nghiÖp võa ®ãn nhËn chøng nhËn ISO 9001 : 2000 cña tËp ®oµn SGS (Thôy Sü). T¹i Agifish, nguyªn liÖu ®­îc lÊy tõ nh÷ng vïng nu«i ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng, 100% nguyªn liÖu ®­îc kiÓm tra d­ l­îng kh¸ng sinh tr­íc khi ®­a vµo chÕ biÕn b»ng thiÕt bÞ kiÓm tra nhanh trªn mÉu thuû s¶n gi¸ trÞ 15.000 USD, víi ®é chÝnh x¸c 0,05 ppb, thêi gian cho kÕt qu¶ trong 6 giê. Hµng ngµy, c«ng ty tiÕn hµnh kiÓm tra tõ 8 mÉu nguyªn liÖu trë lªn. Nhê vËy, c«ng ty chñ ®éng ®­îc nguån nguyªn liÖu s¹ch, tr¸nh tèi ®a nh÷ng rñi ro liªn quan ®Õn d­ l­îng kh¸ng sinh khi xuÊt hµng sang EU, MÜ, h­íng dÉn cho ng­ d©n xö lÝ lo¹i bá chÊt kh¸ng sinh kÞp thêi. VÒ sè nh©n c«ng, tÝnh riªng ë An Giang, sè lao ®éng trong c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn kh«ng d­íi 5000 c«ng nh©n , t¹i c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cña VÜnh Long lµ 2200 ng­êi (tÝnh ®Õn 7/2001), víi møc l­¬ng trung b×nh kho¶ng 1.200.000-1.500.000 triÖu ®ång/ th¸ng (t¹i Agifish) hay 900.000 – 1.200.000 triÖu ®ång/ th¸ng (t¹i Afiex). C¸c c«ng ty cã sè nh©n c«ng dao ®éng tõ 600 ®Õn h¬n 2000 lao ®éng. VÒ n¨ng lùc chÕ biÕn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lu«n nç lùc trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn còng nh­ ph¸t huy c«ng suÊt c¸c ph©n x­ëng nhµ m¸y, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ. Tiªu biÓu, Afiex rÊt tÝch cùc trong viÖc x©y dùng kho l¹nh vµ më réng ph©n x­ëng. Th¸ng 9 n¨m 2003, c«ng ty ®· ®Çu t­ 6 tû ®ång x©y dùng ph©n x­ëng chÕ biÕn s¶n phÈm tõ c¸ basa ®Ó tiªu thô néi ®Þa víi c«ng suÊt chÕ biÕn lµ 2000 tÊn/ n¨m. Agifish ®Çu t­ 20 tØ cho ph©n x­ëng míi cã c«ng suÊt 900 tÊn thµnh phÈm/ n¨m. T×nh h×nh chÕ biÕn hiÖn t¹i, trung b×nh mçi ngµy Agifish vµ Afiex chÕ biÕn tõ 140 - 150 tÊn c¸ nguyªn liÖu, vµ ®Õn nay ®· tung ra thÞ tr­êng rÊt nhiÒu s¶n phÈm chÕ biÕn tõ hai loµi c¸ nµy, bªn c¹nh mÆt hµng c¸ nguyªn con (bá néi t¹ng) vµ c¸ phi lª (kh«ng da, kh«ng x­¬ng) cßn rÊt nhiÒu s¶n phÈm chÕ biÕn lu«n ®­îc lµm míi. C¸c mÆt hµng chÕ biÕn cao cÊp gåm c¸ lét da, c¸ tÈm bét, ch¶ c¸, c¸ xiªn que, c¸ kho té… VÒ s¶n phÈm, tuy r»ng c¸ basa cã hµm l­îng dinh d­ìng cao h¬n vµ do vËy cã møc gi¸ cao h¬n, nh­ng c¶ vÒ s¶n l­îng lÉn doanh sè th× c¸ tra l¹i v­ît tréi trong giai ®o¹n 2000-2001 (xem phô lôc 7). Trong c¬ cÊu s¶n phÈm, chiÕm tØ lÖ tuyÖt ®èi lµ s¶n phÈm c¸ phi lª, vÝ dô nh­ ë c«ng ty Afiex, tØ lÖ s¶n phÈm phi lª trªn s¶n phÈm kh¸c lµ 13/1, Navico 7/1, Agifish 6/1, Cataco 2/1, VÜnh Hoµn 19/1 (xem phô lôc 8). Tuy vËy trong thêi gian nµy, c¸c doanh nghiÖp ®· chÞu khã t×m tßi vµ ph¸t triÓn rÊt nhiÒu mÆt hµng míi cã yÕu tè gi¸ trÞ gia t¨ng. VÒ doanh thu, c«ng ty Agifish dÉn ®Çu vÒ doanh sè thu ®­îc tõ viÖc xuÊt khÈu c¸ tra, basa: 24.432.865 USD trong n¨m 2001, chiÕm gÇn 30% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸ da tr¬n vµo Mü. TiÕp theo lµ VÜnh Hoµn (12.531.328 USD), c«ng ty Nam ViÖt (12.000.000 USD), Cataco (9.682.682 USD), Afiex (4.500.000 USD). Trong n¨m 2002, ®©y còng vÉn lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®øng ®Çu trong danh s¸ch. VÒ sù phèi hîp gi÷a ng­êi nu«i c¸ vµ doanh nghiÖp chÕ biÕn, nh­ phÇn trªn ®· nãi, thêi gian qua vÉn cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp. NÕu ph¸t triÓn nu«i vµ n¨ng lùc chÕ biÕn kh«ng t­¬ng øng víi kh¶ n¨ng tiªu thô, chóng ta sÏ lÆp l¹i bµi häc cña c©y tiªu, ®iÒu trong n«ng nghiÖp: s¶n l­îng t¨ng qu¸ nhanh, khiÕn gi¸ gi¶m vµ chóng ta ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t, c¶ vÒ kinh tÕ (vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ tr­êng MÜ chØ lµ mét vÝ dô nhá) còng nh­ m«i tr­êng. §iÓm yÕu nhÊt ®èi víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸ tra, basa lµ kh¶ n¨ng tù ®iÒu tiÕt cña hÖ thèng thÞ tr­êng gåm ng­êi nu«i vµ nhµ chÕ biÕn xuÊt khÈu. Hai chñ thÓ nµy th­êng m©u thuÉn víi nhau, ch­a cã hoÆc míi b¾t ®Çu manh nha h×nh thµnh sù phèi hîp. VÊn ®Ò lµ ph¶i t×m c¬ chÕ ®Ó hÖ thèng tù ®iÒu chØnh h÷u hiÖu, khi thÞ tr­êng biÕn ®éng sÏ chñ ®éng gi¶m thiÖt h¹i, ®iÒu tiÕt phï hîp sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt theo kh¶ n¨ng thÞ tr­êng. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, VASEP ®· kªu gäi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cÇn g¾n kÕt víi vïng nguyªn liÖu. Agifish ®i ®Çu h­ëng øng th«ng qua viÖc thµnh lËp “C©u L¹c Bé 20.000 tÊn c¸”. MÆc dï n¨m 2003 cã thÓ s¶n xuÊt trªn 30.000 tÊn, nh­ng c«ng ty chØ x©y dùng kÕ ho¹ch 20.000 tÊn. Thùc tÕ, c«ng ty ®· g¾n bã víi ng­êi cung cÊp nguyªn liÖu tõ nhiÒu n¨m nay vµ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng nu«i tù ph¸t. ViÖc tæ chøc c¸c c©u l¹c bé nh­ vËy gióp ®Þnh h­íng s¶n l­îng nu«i phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, qu¶n lÝ ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm, nhÊt lµ vÒ mÆt vÖ sinh an toµn thùc phÈm, h¹n chÕ rñi ro vµ lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng cho ng­êi nu«i vay vèn. C¸c doanh._. tiÕp thÞ qu¶ng c¸o, tiÕp cËn thÞ tr­êng cho s¶n phÈm c¸ tra, basa ViÖt Nam, nh­ qu¶ng c¸o s¶n phÈm trùc tiÕp ®èi víi ng­êi tiªu dïng t¹i c¸c thÞ tr­êng tiªu thô chÝnh, th«ng qua c¸c hÖ thèng nhµ hµng, qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng; ®ång thêi tiÕp tôc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu ph©n tÝch thÞ tr­êng t¹i c¸c thÞ tr­êng tiªu thô, cËp nhËt nh÷ng ®éng th¸i míi. Song song víi tËp trung ®Çu t­ cho xuÊt khÈu vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu, cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ xóc tiÕn cho tiªu thô néi ®Þa. C¸c doanh nghiÖp ph¶i coi chÕ biÕn tiªu thô néi ®Þa lµ h­íng l©u dµi phôc vô d©n sinh, ®ång thêi lµ c¸n c©n ®èi träng b¶o ®¶m sù æn ®Þnh, an toµn cho xuÊt khÈu. §Ó thùc hiÖn chØ tiªu xuÊt khÈu trong n¨m 2003 vµ nh÷ng n¨m tíi, cÇn t¨ng c­êng m¹nh h¬n c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp tôc n©ng cao n¨ng lùc tiÕp cËn thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. Duy tr× c¬ cÊu c¸c thÞ tr­êng hiÖn cã, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Ch©u ¸ vµ thÞ tr­êng EU, trong ®ã tiÕp tôc ®Çu t­ khai th¸c thÞ tr­êng chÝnh ng¹ch Trung Quèc vµ më réng t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ óc, Nga, Trung §«ng, Mü la tinh,… §Æc biÖt ®Èy m¹nh kh©u ph©n phèi, më réng kªnh tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng­êi tiªu dïng ë mäi së thÝch vµ tÇng líp víi s¶n phÈm, kh«ng ngõng më réng hÖ thèng ®¹i lÝ, th¾t chÆt quan hÖ víi c¸c nhµ nhËp khÈu còng nh­ c¸c nhµ ph©n phèi chÝnh. Tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng th©m nhËp cña s¶n phÈm, t¹o c¶m gi¸c s½n cã vµ tiÖn dông cho ng­êi mua, nhÊt lµ thÕ hÖ trÎ trong ®êi sèng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. X©y dùng chiÕn l­îc c¹nh tranh hîp lÝ hiÖu qu¶ lµnh m¹nh vÒ s¶n phÈm vµ gi¸ c¶ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn, ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ t×nh h×nh thÞ tr­êng. §Æc biÖt x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm ngay tõ khi s¶n phÈm x©m nhËp thÞ tr­êng, tr¸nh lÆp l¹i bµi häc trªn thÞ tr­êng MÜ, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.3.2. §æi míi chÊt l­îng vµ s¶n phÈm, ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm theo yªu cÇu thÞ tr­êng KiÓm so¸t chÊt l­îng chÆt chÏ trong toµn bé qu¸ tr×nh tiÕp nhËn cho ®Õn xö lÝ chÕ biÕn s¶n phÈm, ¸p dông tiªu chuÈn ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm cña Bé Thuû s¶n vµ cña thÞ tr­êng thÕ giíi, nhËn nguyªn liÖu tõ c¸c nguån cung øng ®¹t tiªu chuÈn, tiÕn tíi hç trî x©y dùng HACCP cho ng­êi nu«i. Doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng cËp nhËt c¸c tiªu chuÈn qu¶n lÝ chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh thùc phÈm nh­ HACCP, ISO 9001, trªn hÕt n©ng cao tÝnh an toµn vÖ sinh thùc phÈm mét c¸ch nghiªm tóc theo ®óng tiªu chuÈn vµ yªu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu lín, tiÕp tôc ®Çu t­ hoµn thiÖn c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn Quèc tÕ ®Ó n©ng sè l­îng doanh nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng nµy. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm, ®a d¹ng hãa vµ n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm. Doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ n©ng cÊp c¸c mÆt hµng truyÒn thèng, t¹o ra ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm míi cã gi¸ trÞ vµ chÊt l­îng cao, chuyÓn dÇn tõ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th« sang xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm sèng, t­¬i, s¶n phÈm ¨n liÒn vµ s¶n phÈm b¸n lÎ siªu thÞ, chó träng ph¸t triÓn nh÷ng mÆt hµng hµm l­îng chÕ biÕn cao víi yÕu tè gi¸ trÞ gia t¨ng, phï hîp thÞ hiÕu tiªu dïng cña c¸c thÞ tr­êng. Cô thÓ lµ ph¸t triÓn m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng phôc vô cuéc sèng c«ng nghiÖp nh­ ®å hép, c¸c mÆt hµng gi¸ trÞ gia t¨ng (chÕ biÕn s½n), c¸c s¶n phÈm ¨n liÒn ®ãng gãi nhá, song song c¸c mÆt hµng t­¬i, sèng, ®«ng l¹nh. Trung thùc trong viÖc ph©n lo¹i vµ ghi nh·n s¶n phÈm: c¸ tra hay c¸ basa, c¸ thÞt tr¾ng hay thÞt vµng, tØ lÖ mì, tr¸nh t×nh tr¹ng mét sè doanh nghiÖp ghi nh·n c¸ tra lµ c¸ basa ®Ó b¸n gi¸ cao h¬n, dÉn ®Õn mÊt uy tÝn trong ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm vµ th­¬ng hiÖu c¸ da tr¬n ViÖt Nam. 1.3.3. T¨ng c­êng liªn kÕt däc vµ ngang c¸c doanh nghiÖp nh»m quy ho¹ch ph¸t triÓn, thèng nhÊt gi¸, chÊt l­îng vµ t¹o dùng th­¬ng hiÖu Phèi hîp víi ng­êi s¶n xuÊt: C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cÇn triÓn khai thªm nhiÒu gi¶i ph¸p cô thÓ thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 80/2002/Q§-TTg (24/6/2002), thùc hiÖn s¶n xuÊt theo hîp ®ång, ®¶m b¶o tiªu thô s¶n phÈm cho ng­ d©n, thèng nhÊt trong quy ho¹ch chung theo thÞ tr­êng. Trªn hÕt, doanh nghiÖp t¨ng hiÖu qu¶ liªn kÕt víi ng­êi nu«i khi ®ång thuËn víi ng­êi nu«i qua c¸c c©u l¹c bé s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, hÖ thèng thÞ tr­êng gåm ng­êi nu«i vµ doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cÇn t¨ng kh¶ n¨ng tù ®iÒu tiÕt vµ t×m c¬ chÕ chung ®Ó cã thÓ ®iÒu chØnh h÷u hiÖu, khi thÞ tr­êng biÕn ®éng sÏ chñ ®éng gi¶m thiÖt h¹i, ®iÒu tiÕt phï hîp sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt theo kh¶ n¨ng thÞ tr­êng vµ theo c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ “tõ ao nu«i ®Õn bµn ¨n”, tr¸nh t¹o ra khñng ho¶ng thiÕu/ thõa dÉn ®Õn gi¸ b¸n bÊt æn. Phèi hîp víi ®Þa ph­¬ng liªn quan: Cã kÕ ho¹ch cïng c¸c ®Þa ph­¬ng t×m gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch n©ng cÊp vµ ®æi míi c«ng nghÖ c¸c c¬ së chÕ biÕn, ®Æc biÖt trong sè 2/3 l­îng doanh nghiÖp hiÖn ch­a ®¸p øng c¸c yªu cÇu thÞ tr­êng vÒ c«ng nghÖ vµ chÊt l­îng; TËn dông c«ng t¸c qui ho¹ch vÒ qu¶n lÝ nu«i c¸ tra, basa, gi¸ thµnh vµ ®iÒu kiÖn ­u ®·i cña mét sè ®Þa ph­¬ng. Phèi hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp: Phèi hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thèng nhÊt n©ng cao gi¸ b×nh qu©n mÆt hµng c¸ tra, basa, ®­a gi¸ b¸n c¸ ba sa lªn cao t­¬ng xøng víi ®¼ng cÊp chÊt l­îng thùc tÕ cña s¶n phÈm nµy, tèi thiÓu lªn ngang gi¸ b×nh qu©n cña c¸c mÆt hµng cïng chñng lo¹i trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, chñ yÕu thèng nhÊt gi¸ sµn ®èi víi s¶n phÈm c¸ da tr¬n philª vµ c¸ nguyªn con ®«ng l¹nh lµ nh÷ng s¶n phÈm chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh trong ®Çu t­ cho chÊt l­îng, bao b×, nh·n m¸c nh­ng ®oµn kÕt trong ®¨ng ký b¶n quyÒn th­¬ng hiÖu s¶n phÈm. §iÒu nµy cã nghÜa lµ thùc hiÖn thèng nhÊt viÖc ghi tªn th­¬ng m¹i ®èi víi s¶n phÈm c¸ tra, ba sa ViÖt Nam trªn tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh quèc gia vµ s¶n xuÊt ®Æc tr­ng quèc gia. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan chñ qu¶n: Phèi hîp víi Nhµ n­íc, c¸c hiÖp héi trong c«ng t¸c thÞ tr­êng, gi÷ v÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng, tham gia tÝch cùc thÞ tr­êng khu vùc, t×m hiÓu c¬ héi thÞ tr­êng ë c¸c khu vùc kh¸c, song song víi ph¸t triÓn vµ h­íng dÉn c¸c nhu cÇu tiªu dïng s¶n phÈm chÕ biÕn trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. TËn dông vai trß cña HiÖp héi, c¸c C©u l¹c bé nhãm s¶n phÈm trong viÖc cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng, dù b¸o nhu cÇu vµ diÔn biÕn thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp vµ ng­êi s¶n xuÊt. TiÕp tôc tham gia nhiÒu héi th¶o vÒ thÞ tr­êng, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, qu¶ng b¸ s¶n phÈm, c¸c kªnh th«ng tin vÒ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc do Bé Thuû s¶n, hiÖp héi, ngµnh hµng liªn quan tæ chøc. KÞp thêi thay ®æi chÝnh s¸ch phï hîp khi cã sù thay ®æi vÒ luËt ph¸p cña c¸c n­íc nhËp khÈu hoÆc cã nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ thÞ tr­êng. Tranh thñ c¸c quan hÖ cÊp quèc gia vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi ®Ó x©y dùng, b¶o vÖ vµ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu cho c¸ da tr¬n ViÖt Nam. TËn dông vµ sö dông cã hiÖu qu¶ Quü ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu ch¼ng h¹n víi nh÷ng hîp ®ång xuÊt khÈu lín cã thÓ xin hç trî vÒ tµi chÝnh tõ Quü. KÕt hîp víi VASEP t×m hiÓu ®iÒu kiÖn vµ xóc tiÕn thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i thñy s¶n ViÖt Nam t¹i mét sè thÞ tr­êng lín nh­ NhËt, Mü, EU, Trung Quèc. Chñ ®éng phèi hîp víi Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c Bé, ngµnh, hiÖp héi ®Ó gi¶i quyÕt hËu qu¶ sau vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ ba sa vµo thÞ tr­êng Mü. 2. Mét sè biÖn ph¸p më réng c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm: ViÖt Nam cã ­u thÕ vÒ nguån lîi lín tõ khai th¸c vµ nu«i trång thñy s¶n, hÖ thèng c¸c xÝ nghiÖp vµ c¬ së chÕ biÕn thñy s¶n ®«ng ®¶o däc suèt chiÒu dµi ®Êt n­íc, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµng ngµy cµng ®­îc ®Çu t­, ®¸p øng víi nhu cÇu kh¾t khe cña thÞ tr­êng vµ ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu thñy s¶n tíi n¨m 2005. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ xuÊt khÈu cao h¬n, ngµnh Thñy s¶n cÇn ph¶i cã nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh ®ång nhÊt, cµng ®ång nhÊt vÒ chñng lo¹i vµ kÝch cì cµng tèt, ®ång thêi ph¶i gi÷ ®­îc ®é t­¬i vµ tháa m·n nh÷ng yªu cÇu kh¸c vÒ phÈm chÊt sau thu ho¹ch; C¸c chuÈn qu¶n lý chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm x©y dùng trªn c¬ së HACCP, cã chøng nhËn tiªu chuÈn quèc tÕ GMP hoÆc SSOP. Ngoµi ra ViÖt Nam ph¶i tiÕp tôc më réng mèi quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i tõ cÊp quèc gia, c¸c ngµnh tíi cÊp c¬ së ®Ó tranh thñ thêi c¬ héi nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi, cung cÊp thñy s¶n nhiÒu h¬n cho mäi kh¸ch hµng. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn ®Òu lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó ®­a xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam tiÕn nhanh, v÷ng ch¾c vµ tiÕn xa h¬n trong t­¬ng lai. 2.1. EU VÒ phÝa Nhµ n­íc: Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p m¹nh, ®ång bé, tõ c¸c Bé, ngµnh ®Õn UBND c¸c tØnh, c¸c Së triÖt ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng an toµn vÖ sinh thùc phÈm, chèng ®­a t¹p chÊt vµo nguyªn liÖu thñy s¶n, ®Æc biÖt lµ kiÓm so¸t d­ l­îng kh¸ng sinh, ®æi míi vµ n©ng cao n¨ng lùc tæ chøc c¬ quan KiÓm so¸t An toµn vÖ sinh, thùc hiÖn ®óng HACCP vµ yªu cÇu cña EU. T¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng víi EU, thóc ®Èy hîp t¸c trong xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam nãi chung vµ c¸ tra, basa nãi riªng. C¸c ®¹i sø qu¸n s½n sµng cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp hai bªn, s½n sµng lµm chøc n¨ng m«i giíi trong viÖc thiÕt lËp quan hÖ b¹n hµng, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. VÒ phÝa HiÖp Héi: HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam (VASEP) cÇn phèi hîp tèt h¬n víi Liªn ®oµn nu«i thuû s¶n ASEAN (AAF) g©y søc Ðp, ®Êu tranh, ®µm ph¸n chèng l¹i viÖc ¸p ®Æt c¸c hµng rµo phi thuÕ quan cña EU. NAFIQACEN tÝch cùc ®Êu tranh tr­íc vÊn ®Ò d­ l­îng kh¸ng sinh víi “møc cho phÐp b»ng 0” nh­ tiÕp tôc göi th­ tíi Uû ban Ch©u ©u, cö ®oµn c«ng t¸c trùc tiÕp, gÆp §¹i sø EU t¹i ViÖt Nam vµ sö dông c¸c diÔn ®µn héi nghÞ quèc tÕ ®Ó tham gia tranh luËn vµ lËp luËn. VÒ phÝa doanh nghiÖp: Tham dù héi chî triÓn l·m vÒ thñy h¶i s¶n hµng n¨m ë ch©u ¢u, t×m hiÓu thÞ hiÕu tiªu dïng, nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Tõ ®ã, doanh nghiÖp ®Èy m¹nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i ®©y, ®¨ng kÝ th­¬ng hiÖu sím trªn thÞ tr­êng. Kh«ng ngõng c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng HACCP vµ theo s¸t yªu cÇu cña EU ®Ó s¶n phÈm cã thÓ tiÕn m¹nh vµo thÞ tr­êng nµy. §èi víi hµng thùc phÈm ®ãng gãi ph¶i ghi râ tªn s¶n phÈm, thµnh phÈm, träng l­îng, thêi gian vµ c¸ch sö dông s¶n phÈm, n¬i s¶n xuÊt, c¸c ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vµ sö dông, m· sè vµ m· v¹ch ®Ó nhËn d¹ng l« hµng, ®Æc biÖt tr¸nh s¶n phÈm thñy s¶n bÞ nhiÔm ®éc tè do t¸c ®éng cña m«i tr­êng hoÆc do c¸c chÊt phô gia kh«ng ®­îc phÐp sö dông. Víi thÞ tr­êng §øc, b¹n hµng lín trong EU VÒ phÝa Nhµ N­íc: Bé Th­¬ng m¹i ViÖt Nam xem xÐt viÖc më kho ngo¹i quan vµ trung t©m hµng hãa xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¹i §øc. §¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i ®øc tæ chøc n¨ng ®éng h¬n n÷a c«ng t¸c th«ng tin tiÕp thÞ thÞ tr­êng. VÒ phÝa doanh nghiÖp: XuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã hµm l­îng gi¸ trÞ gia t¨ng cao, ®Æc biÖt s¶n phÈm chÕ biÕn s½n phï hîp thÞ hiÕu, t¹o ra nh÷ng mÆt hµng cã thÕ m¹nh æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp cÇn xem xÐt c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, hµng rµo phi quan thuÕ do luËt lÖ vµ quy ®Þnh cña EU ®Æt ra, l­u ý nh÷ng quy ®Þnh míi cña C¬ quan qu¶n lÝ chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm §øc th¾t chÆt kiÓm so¸t nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm, liªn quan ®Õn søc kháe cña ng­êi tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ hµng thuû s¶n nhËp khÈu ; t«n träng luËt lÖ vµ thãi quen tiªu dïng cña ng­êi Ch©u ¢u nãi chung vµ ng­êi §øc nãi riªng, vÝ dô hµng hãa l­u th«ng ph¶i cã nh·n m¸c, xuÊt xø, n¬i s¶n xuÊt, ngµy s¶n xuÊt vµ thêi h¹n râ rµng. §èi víi c¸c mÆt hµng thùc phÈm lÇn ®Çu tiªn th©m nhËp thÞ tr­êng cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc qu¶ng c¸o, giíi thiÖu vµ h­íng dÉn cho ng­êi tiªu dïng §øc víi truyÒn thèng chuéng phi lª c¸ thÞt tr¾ng biÕt vµ lµm quen; TËn dông doanh nghiÖp céng ®ång ng­êi ViÖt b¸n lÎ ë kh¾p c¸c vïng, miÒn n­íc nµy, ®Ò nghÞ hä lµm cÇu nèi giíi thiÖu s¶n phÈm trong n­íc cho thÞ tr­êng §øc, g©y dùng quan hÖ b¹n hµng tin cËy, l©u dµi. Trong hîp t¸c kinh doanh víi c¸c c«ng ty §øc cÇn ph¶i hiÓu biÕt vµ t«n träng ®Æc tÝnh cña ng­êi §øc, ®ã lµ: tÝnh thËn träng; tÝnh cô thÓ vµ chi tiÕt trong giao dÞch, ®µm ph¸n, tÝnh kû luËt trong lµm viÖc nh­ ®Õn ®iÓm hÑn ®óng giê, ®óng n¬i quy ®Þnh; t«n träng c¸c tháa thuËn vµ cam kÕt, ®Æc biÖt lµ cam kÕt vÒ th­¬ng m¹i nh­ giao hµng ®óng hÑn, ®óng chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i theo hîp ®ång ®· ký. NÕu cã thay ®æi ph¶i th«ng b¸o kÞp thêi theo h¹n ®Þnh. Nh×n chung, ng­êi §øc quan t©m rÊt nhiÒu ®Õn ch÷ TÝn trong th­¬ng m¹i. 2.2. Ch©u ¸ 2.2.1. NhËt B¶n VÒ phÝa doanh nghiÖp: TriÓn khai m¹nh c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nh÷ng nhãm s¶n phÈm chñ lùc, chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ nghiªn cøu kh¸ch hµng ®Ó lùa chän nh÷ng ®èi t¸c lµm ¨n l©u dµi, cung cÊp cho hä nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu thô. Tranh thñ nh÷ng héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ c¸ tra, basa tæ chøc ë ®©y ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm. S¶n phÈm xuÊt khÈu ph¶i ®­îc d¸n nh·n, cung cÊp nh÷ng th«ng tin tèi thiÓu lµ: tªn s¶n phÈm, h¹n dïng, tªn vµ ®Þa chØ c«ng ty s¶n xuÊt, tªn vµ ®Þa chØ cña c«ng ty nhËp khÈu, c¸c phô gia ®· sö dông (nÕu cã), ph­¬ng ph¸p b¶o qu¶n ph¶i ghi râ s¶n phÈm ®· nÊu chÝn hay cßn sèng, ghi râ “r· ®«ng” nÕu ph¶i r· ®«ng vµ “nhËp khÈu” nÕu lµ hµng nhËp khÈu vµ xuÊt xø. Quan t©m vµ cËp nhËt ®ßi hái chÊt l­îng vµ vÖ sinh thùc phÈm. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô nµy, doanh nghiÖp cÇn g¾n kh©u chÕ biÕn víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng nguyªn liÖu, h×nh thµnh c¸c vïng chuyªn canh cã kh¶ n¨ng cung cÊp mét l­îng thñy s¶n nguyªn liÖu lín víi chÊt l­îng æn ®Þnh, quan t©m kü thuËt b¶o qu¶n sau thu ho¹ch ®Ó h¹n chÕ tû lÖ phÕ phÈm, t¨ng c­êng kiÓm so¸t c¸c yÕu tè ®éc h¹i trong kh©u chÕ biÕn s¶n phÈm, ®¸p øng yªu cÇu tiªu chuÈn chÊt l­îng cña thÞ tr­êng nµy. Trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu, viÖc lÊy ®­îc “X¸c nhËn tr­íc vÒ chÊt l­îng” lµ rÊt quan träng, hµng hãa cã thÓ ®­îc th«ng quan ngay trong ngµy, tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu chi phÝ. TËn dông kªnh ph©n phèi hiÖu qu¶ lµ thÞ tr­êng b¸n sØ ®Ó hä ph©n phèi ®Õn c¸c cöa hµng lín, cöa hµng b¸n lÎ vµ c¸c c¬ së phôc vô ¨n uèng hoÆc ph©n phèi trùc tiÕp ®Õn c¸c c«ng ty chÕ biÕn thùc phÈm… C¸c doanh nghiÖp cã thÓ liªn kÕt mét c«ng ty nµo ®ã ë NhËt cã thÓ lµ mét c«ng ty kinh doanh, c«ng ty chÕ biÕn hay nhµ ph©n phèi thuéc HiÖp héi nhËp khÈu thñy s¶n NhËt B¶n (The Japan Marine Products Imorters Association) hoÆc c¸c nhµ ph©n phèi ngoµi hiÖp héi, ®Ó thùc hiÖn c«ng ®o¹n nµy. C¸c doanh nghiÖp còng cÇn tËn dông c¸c triÓn l·m, c¸c héi nghÞ ®Ó x©y dùng c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n, trao ®æi kinh nghiÖm th©m nhËp thÞ tr­êng… Giíi thiÖu doanh nghiÖp vµ c¸c s¶n phÈm trªn m¹ng vµ tiÕp cËn víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö (Ecommerce). Nghiªn cøu kü vµ tu©n thñ “LuËt kiÓm dÞch” vµ “LuËt vÖ sinh thùc phÈm” cña NhËt B¶n. Thµnh lËp chi nh¸nh hoÆc v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i NhËt B¶n ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng tèt h¬n. 2.2.2. Trung Quèc VÒ phÝa Nhµ n­íc: Bé ngµnh liªn quan xóc tiÕn HiÖp §Þnh Th­¬ng M¹i chÝnh thøc gi÷a hai n­íc, tiÕn tíi tho¶ thuËn chung vÒ ho¹t ®éng kiÓm dÞch vµ yªu cÇu vÖ sinh thùc phÈm, ph­¬ng thøc thanh to¸n, ph¸t triÓn xuÊt khÈu chÝnh ng¹ch. Ngµnh §­êng s¾t ViÖt Nam ph¸t triÓn dÞch vô vËn chuyÓn container l¹nh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn hµng thñy s¶n tõ c¸c tØnh phÝa Nam n­íc ta sang Trung Quèc ®­îc thuËn tiÖn. VÒ phÝa HiÖp Héi: §Æt v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh ë Trung Quèc. V¨n phßng ®¹i diÖn VASEP sÏ liªn kÕt c¸c nhµ xuÊt khÈu thñy s¶n trong mét tæ chøc thèng nhÊt. ViÖc chuyÓn dÞch thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm còng nh­ ph¶i thiÕt lËp m¹ng l­íi ph©n phèi ë Trung Quèc. Sau khi gia nhËp WTO 3 n¨m, Trung Quèc sÏ cho phÐp mäi c«ng ty n­íc ngoµi thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ c¸c ®¹i lý ph©n phèi hµng hãa ë Trung Quèc mét c¸ch th«ng tho¸ng h¬n. V× vËy, VASEP cã thÓ lËp ®¹i lý ph©n phèi ®Ó chñ ®éng h¬n trong viÖc cung cÊp hµng cho thÞ tr­êng Trung Quèc. Tæ chøc mét sè ®oµn doanh nghiÖp ViÖt Nam tham dù c¸c Héi chî triÓn l·m thñy s¶n quèc tÕ ë Trung Quèc, c¸c héi chî nµy ®Òu ®­îc Bé N«ng nghiÖp Trung Quèc hç trî. VASEP cÇn tiÕn hµnh xóc tiÕn th­¬ng m¹i b»ng c¸ch sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña ViÖt Nam nh­: t¨ng c­êng c¸c Ên phÈm, më c¸c lÔ héi thñy s¶n víi c¸c h×nh thøc mêi nÕm t¹i chç cho kh¸ch hµng, cung cÊp miÔn phÝ qu¶ng c¸o cho kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vµ qu¶ng c¸o trªn truyÒn h×nh, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, cã thÓ xuÊt b¶n lÞch b»ng tiÕng Anh ®Ó qu¶ng c¸o s¶n phÈm c¸ catfish. VÒ phÝa doanh nghiÖp: Nghiªn cøu kÜ thÞ tr­êng, tËp qu¸n bu«n b¸n, chÝnh s¸ch qu¶n lÝ th­¬ng m¹i vµ hÖ thèng ph©n phèi cña Trung Quèc; bªn c¹nh c¬ chÕ bu«n b¸n qua biªn mËu ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu chÝnh ng¹ch; lùa chän mét sè ®¹i lý, c¸c t­ nh©n hay c¸c C«ng ty ®Þa ph­¬ng cña Trung Quèc cã uy tÝn lµm ®èi t¸c. Tham dù c¸c héi chî thñy s¶n quèc tÕ tæ chøc ë Trung Quèc, tranh thñ c¸c c¬ héi qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. X©y dùng hå s¬ tÝn dông minh b¹ch vµ hÖ thèng b¸n hµng tèt. X©y dùng th­¬ng hiÖu thñy s¶n trªn chÝnh bao gãi cña ViÖt Nam. Kh¸ch hµng Trung Quèc rÊt hoan nghªnh nÕu chÊt l­îng hµng thñy s¶n tèt vµ cã nguån cung cÊp æn ®Þnh. Th­¬ng hiÖu vµ c¸c th«ng tin vÒ mÆt hµng ®Òu ®­îc kh¸ch hµng ®ãn nhËn tõ c¸c nguån t¹p chÝ vµ qu¶ng c¸o. C¸c s¶n phÈm thñy s¶n bao gãi nhá cã thÓ ®­îc ®­a th¼ng vµo hÖ thèng siªu thÞ vµ c¸c chuçi nhµ hµng lín. TriÓn väng ph­¬ng thøc nµy sÏ chiÕm lÜnh thÞ phÇn lín h¬n. TËn dông c«ng cô th­¬ng m¹i ®iÖn tö, më c¸c website riªng. NÕu giao dÞch trªn thÞ tr­êng Trung Quèc nªn thiÕt lËp trªn 2 ng«n ng÷, tiÕng Anh vµ tiÕng Trung. §Ó n¾m ®­îc t×nh h×nh chung vÒ ngµnh thñy s¶n Trung Quèc, cã thÓ truy cËp vµo mét sè ®Þa chØ trªn m¹ng. 2.3. óc VÒ phÝa HiÖp Héi: Tæ chøc ®oµn ®i kh¶o s¸t vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng ¤xtr©ylia ®Ó t×m hiÓu cô thÓ nhu cÇu ®èi víi c¸c mÆt hµng tiÒm n¨ng c¸ tra, basa cña ViÖt Nam. VÒ phÝa doanh nghiÖp: Th©m nhËp vµ gi÷ v÷ng thÞ phÇn b¾t ®Çu tõ thµnh phè Sydney, n¬i tiªu thô nhiÒu thñy h¶i s¶n nhÊt do d©n sè ®«ng l¹i cã tËp qu¸n ¨n ngoµi, n¬i ®Çu nguån cung cÊp thñy h¶i s¶n chÝnh cho nh÷ng thµnh phè l©n cËn, lµ thÞ tr­êng rÊt quan träng vµ nhiÒu høa hÑn. Gi¶m 5% so víi gi¸ thÞ tr­êng cho c¸c mÆt hµng míi theo ®óng tËp qu¸n t¹i ®©y. B¶o ®¶m tiªu chuÈn quèc tÕ HACCP vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm, s¶n phÈm ngon vµ thêi gian giao hµng nhanh. Nghiªn cøu c¶i tiÕn s¶n phÈm sao cho phï hîp nh÷ng thãi quen vÒ Èm thùc cïng nÕp sèng cña ng­êi d©n. C¸c mÆt hµng chÕ biÕn s½n, ¨n liÒn, chÕ biÕn tinh vµ gi¸ trÞ gia t¨ng dÔ thu hót kh¸ch hµng nhÊt, cïng víi viÖc bao gãi tiÖn dông vµ nhá lÎ phï hîp. HÕt søc chó ý kh©u bao b× vµ nh·n m¸c. Trªn c¸c s¶n phÈm thñy s¶n ph¶i in râ, chÝnh x¸c chØ dÉn hµng t­¬i hay hµng ®«ng l¹nh. Bao gãi ch¾c ch¾n ®Ó b¶o vÖ hµng bªn trong kh«ng bÞ h­ háng. Nªn ¸p dông c¸c kü thuËt míi ®Ó thÓ hiÖn s¶n phÈm qua viÖc ®ãng gãi bao b× nh»m thu hót kh¸ch hµng. TÊt c¶ c¸c lo¹i thñy h¶i s¶n ph¶i cã tªn s¶n phÈm, tªn n­íc xuÊt xø, liÖt kª thµnh phÇn, ngµy ®ãng gãi vµ h¹n sö dông. Nghiªn cøu vµ tu©n thñ LuËt Tiªu chuÈn thùc phÈm óc – New Zealand vµ quy ®Þnh cña AQIS trong ®ã yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thñy s¶n ph¶i cã giÊy chøng nhËn chÊt l­îng cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ë n­íc xuÊt xø. C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn l­u ý vÒ LuËt Chèng b¸n ph¸ gi¸, v× khi hiÖn t­îng trªn ®­îc chøng minh lµ g©y t¸c h¹i vÒ mÆt vËt chÊt cho c¸c nhµ s¶n xuÊt óc th× viÖc nhËp khÈu ph¶i nép thuÕ b¸n ph¸ gi¸. Kh«ng nªn ®Ó bµi häc vô kiÖn c¸ tra, c¸ basa ViÖt Nam t¹i Mü lÆp l¹i trªn thÞ tr­êng óc. 2.4. Nga vµ c¸c n­íc §«ng ©u VÒ phÝa doanh nghiÖp: Trong c«ng t¸c thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu kÜ thÞ tr­êng, t×m hiÓu t©m lý ng­êi tiªu dïng, tõ ®ã ®­a vµo thÞ tr­êng nh÷ng th­¬ng hiÖu tèt nhÊt víi nhiÒu chñng lo¹i hµng phï hîp. Mçi doanh nghiÖp cã thÓ ®­a ra nhiÒu th­¬ng hiÖu cho lo¹t s¶n phÈm cña m×nh, vÝ dô: Basa kho té Agifish, Basa c¾t khóc Agifish…song ph¶i t¹o nªn Ên t­îng riªng biÖt cho tæng thÓ tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm cña m×nh vµ ph¶i ®­îc dÞch sang tiÕng Nga sao cho dÔ ®äc, dÔ hiÓu vµ dÔ nhí. ChÊt l­îng hµng cÇn ®ång ®Òu h¬n. Gi¸ c¶ ph¶i æn ®Þnh ®Ó thÞ tr­êng Nga dÔ thÝch øng, doanh nghiÖp cã thÓ ký hîp ®ång víi héi doanh nghiÖp t¹i Nga víi gi¸ c¶ æn ®Þnh Ýt nhÊt theo tõng quý. Trong thanh to¸n, nÕu lµm ¨n nh÷ng doanh nghiÖp nhá Ýt vèn ph¶i b¸n chÞu hoÆc cho hä tr¶ chËm, hoÆc b¸n qua c¸c c«ng ty ViÖt Nam t¹i Nga, tËn dông lùc l­îng ®«ng ®¶o vµi tr¨m c«ng ty cña ng­êi ViÖt ë Nga, trong ®ã cã hµng chôc c«ng ty chuyªn nhËp khÈu hµng tõ ViÖt Nam. Chñ ®éng ®Çu t­ vµo m¹ng l­íi tiªu thô, ®­a hµng b¸n thö vµo c¸c siªu thÞ, më ®­îc kho ngo¹i quan ®Ó ®¶m b¶o nguån cung cÊp æn ®Þnh. NÕu mÆt hµng nµo b¸n ch¹y, tèt nhÊt trong kho lóc nµo còng nªn cã vµi container. C¸c doanh nghiÖp ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau, kh«ng nªn ®i ®¬n lÎ, cã thÓ kÕt hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i Nga ®Çu t­ x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt t¹i Nga v× viÖc kinh doanh th­¬ng m¹i hiÖn nay l·i suÊt rÊt thÊp vµ rñi ro cao, thuÕ nhËp khÈu rÊt cao. Chän nhµ cung cÊp ®Ó ®¶m b¶o nguån hµng æn ®Þnh. Mét khi ®· chuÈn bÞ xong, chØ cÇn lËp kÕ ho¹ch, x¸c ®Þnh nhu cÇu, lo¹i hµng, thêi gian giao hµng, ph¸t triÓn m¹nh c¸c kªnh ph©n phèi ®Ó hµng cña m×nh cã mÆt ë mäi siªu thÞ. 2.5. MÜ: VÒ phÝa HiÖp Héi: TiÕp tôc ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp, phèi hîp víi c¬ quan nhµ n­íc h÷u quan yªu cÇu US ITC xem xÐt l¹i ph¸n quyÕt mét c¸ch c«ng b»ng. Tæ chøc héi th¶o nghiªn cøu nh÷ng quy ®Þnh míi cña LuËt Khñng Bè Sinh Häc vµ h­íng dÉn doanh nghiÖp ®¨ng kÝ víi FDA. VÒ phÝa doanh nghiÖp: TÝch cùc phèi hîp víi Bé ngµnh liªn quan vµ VASEP ®Êu tranh ®ßi ®iÒu chØnh l¹i møc thuÕ hiÖn thêi lªn s¶n phÈm c¸ tra, basa phi lª t¹i thÞ tr­êng MÜ. Më réng c¸c mÆt hµng chÕ biÕn cao cÊp kh«ng n»m trong danh môc bÞ ¸p thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy, song song duy tr× mét l­îng nhÊt ®Þnh c¸ tra, basa phi lª ®«ng l¹nh xuÊt khÈu sang ®©y ®Ó gi÷ thÞ phÇn. Nhanh chãng cËp nhËt LuËt Khñng Bè Sinh Häc, nghiªn cøu kü c¸c quy ®Þnh cña FDA ®Ó tham gia t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy còng nh­ ®¨ng ký víi FDA. Nh·n m¸c ph¶i ghi râ c¸ tra, basa, nguån gèc xuÊt xø theo quy ®Þnh míi cña FDA; chÊt l­îng c¸ tiÕp tôc ®­îc ®¶m b¶o theo tiªu chuÈn HACCP TiÕp tôc qu¶ng b¸ mÆt hµng c¸ tra, basa phi lª vµ chÕ biÕn tinh trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, tÝch cùc tranh thñ vô kiÖn ®Ó lµm c¸ tra, basa ViÖt Nam næi tiÕng h¬n. 3. Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng néi ®Þa VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp: T×m c¸c nhµ t­ vÊn, chuyªn gia tiÕp thÞ, nh÷ng ng­êi am hiÓu thÞ tr­êng, häc theo ph­¬ng c¸ch cña c¸c doanh nghiÖp tiªn phong ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm ë trong n­íc, víi nh÷ng b­íc ®i bµi b¶n, v÷ng ch¾c. Chñ ®éng ®­a c¸ ®Õn víi ng­êi tiªu dïng mét c¸ch trùc tiÕp th«ng qua hÖ thèng ®¹i lÝ, tæ chøc m¹ng l­íi ph©n phèi s©u réng h¬n n÷a ®Õn c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc. Cã thÓ ¸p dông m« h×nh tiªn phong cña c«ng ty Agifish: C¸c tæng ®¹i lÝ ph©n phèi s¶n phÈm cã trô së t¹i miÒn B¾c, Trung, Nam, ®ång thêi tr¶i réng m¹ng l­íi ®¹i lÝ cÊp I, II ®Õn tõng vïng miÒn toµn quèc. T¹o ®iÒu kiÖn vµ c«ng bè c¸c chÕ ®é ®·i ngé ®Ó thu hót doanh nh©n ®Þa ph­¬ng tham gia ph©n phèi s¶n phÈm, nh­ ¸p dông møc hoa hång 15 – 20% cho ®¹i lÝ cÊp I. Tæ chøc nhiÒu h¬n c¸c ®iÓm ph©n phèi, qu¶ng b¸, h­íng dÉn chÕ biÕn c¸ tra, basa ®Õn víi nh÷ng ®¬n vÞ cã nhu cÇu cao nh­ nhµ hµng, kh¸ch s¹n, doanh tr¹i qu©n ®éi, khu c«ng nghiÖp, v­ên trÎ, bÕp ¨n tËp thÓ, c¸c n«ng tr­êng cao su, cµ phª, c¸c chî ®Çu mèi… T¹i c¸c khu vùc n«ng th«n, vïng khã kh¨n hoÆc cao nguyªn, trong c¬ cÊu mÆt hµng, cã thÓ ph©n phèi theo hai d¹ng: c¸c s¶n phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng (®· qua chÕ biÕn) b¸n cho c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n, ng­êi tiªu dïng cã thu nhËp trung b×nh vµ cao; c¸c s¶n phÈm basa philª, c¾t khóc, nguyªn con b¸n cho c¸c ®èi t­îng b×nh d©n. §Þnh ra møc gi¸ hîp lÝ ®Ó hÊp dÉn ng­êi mua. Gi¸ c¶ lµ yÕu tè c¹nh tranh hµng ®Çu cña doanh nghiÖp, trong thêi gian tíi, mét møc gi¸ hîp lÝ, ®Æc biÖt cho ng­êi tiªu dïng phÝa B¾c, sÏ gióp doanh nghiÖp x©m nhËp thÞ tr­êng m¹nh mÏ h¬n. Doanh nghiÖp cã thÓ c©n nh¾c viÖc gi¶m gi¸ vµi phÇn tr¨m ®Ó cã thªm kh¸ch hµng míi, bëi ng­êi tiªu dïng thÞ tr­êng ViÖt Nam rÊt dÔ bÞ thu hót bëi c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn m¹i, gi¶m gi¸, b¸n hµng cã th­ëng hoÆc tÆng quµ cña c¸c c«ng ty. §Èy m¹nh b¸n hµng khu vùc phÝa B¾c, qu¶ng b¸ s¶n phÈm mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c héi chî, ph­¬ng tiÖn th«ng tin; tÝch cùc tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh giíi thiÖu thiÕt thùc nh­ häp b¸o, h­íng dÉn chÕ biÕn... N¨m tíi, tõ 1/1 - 5 /1/2004, Héi chî thuû s¶n ViÖt nam ®­îc tæ chøc lÇn thø hai t¹i Hµ Néi lµ c¬ héi tèt cho c¸c doanh nghiÖp c¸ tra, basa qu¶ng b¸ s¶n phÈm ®Õn víi ng­êi tiªu dïng miÒn B¾c, tËn dông t©m lÝ cña ng­êi tiªu dïng tß mß tr­íc s¶n phÈm, bªn c¹nh ®ã ph¶i nhÊn m¹nh tinh thÇn d©n téc: C¸ tra, basa gÆp khã kh¨n vµ bÊt c«ng khi vµo thÞ tr­êng MÜ, chÝnh ng­êi tiªu dïng néi ®Þa sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt ®Çu ra vµ thÞ tr­êng quèc gia trë thµnh mét trong nh÷ng tiªu thô chÝnh. Ngoµi ra, nªn tæ chøc c¸c ®ît khuyÕn m¹i, mêi ¨n thö, ph¸t tê r¬i vÒ loµi c¸ vµ c¸ch chÕ biÕn trong vµ ngoµi thêi gian héi chî ®Ó thªm søc hót vµ kÝch thÝch thãi quen mua hµng l©u dµi. Mét ph­¬ng ph¸p qu¶ng c¸o s¶n phÈm rÊt hiÖu qu¶ kh¸c lµ th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ TV, b¸o, ®µi. NÕu cÇn, doanh nghiÖp cã thÓ tæ chøc mét phãng sù chuyªn ®Ò vÒ c¸ tra, basa trong ch­¬ng tr×nh Tvad (chuyªn môc qu¶ng c¸o truyÒn h×nh giíi thiÖu c¸c doanh nghiÖp) ®Ó gióp ng­êi tiªu dïng hiÖn t¹i vµ tiÒm n¨ng nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c vÒ c¸ tra, basa ViÖt Nam, ph©n biÖt nã víi loµi c¸ da tr¬n kh¸c lµ trª, l¨ng, b«ng lau… Mét ph­¬ng ph¸p kh¸c võa cã t¸c dông qu¶ng b¸ khuyÕch tr­¬ng s¶n phÈm võa trî gióp ng­êi tiªu dïng lµ viÖc hç trî vµ t­ vÊn ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn mãn ¨n tõ c¸ tra, c¸ basa cho ng­êi tiªu dïng, c¸c ®¬n vÞ tiªu thô, ®¹i lÝ cÊp II, c¸c kh¸ch hµng qua c¸c buæi häp b¸o, giíi thiÖu, qua b¸o, ®µi, TV… Cho ®Õn nay, c¸ tra, basa míi chØ thu hót Ýt ng­êi tiªu dïng ­a ¨n mì (1/4 träng l­îng c¸ lµ mì). V× vËy, doanh nghiÖp nªn tËn dông c¸c b¸o, t¹p chÝ thùc phÈm vµ dµnh cho phô n÷ nh­ ¨n&Uèng, ThÕ giíi phô n÷…; c¸c ch­¬ng tr×nh TV cã søc thu hót víi nhiÒu ng­êi néi trî ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn c¸ sao cho ®óng kiÓu vµ hîp khÈu vÞ nh­: Th­êng thøc trong gia ®×nh, Vµo bÕp cïng b¹n (HTV), ë nhµ chñ nhËt (VTV3), c¸c ch­¬ng tr×nh d¹y nÊu ¨n kh¸c (VTV1, VTV2)…VÝ dô, c¸ nguyªn con hay c¾t khóc kh«ng nªn r¸n (rÊt nhiÒu mì) mµ nªn kho té, theo kiÓu MiÒn Nam (nªm n­íc hµng, n­íc dõa). Yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ph¶i ®­îc cÊp thiÕt tho¶ m·n , bªn c¹nh ®ã vÉn t¨ng mÆt hµng c¸ t­¬i ­íp ®¸ cho phï hîp thÞ hiÕu tiªu dïng thuû s¶n cña thÞ tr­êng. MÉu m·, bao b× ph¶i phï hîp vµ b¾t m¾t, chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm còng ®­îc ®Ò cao. ThÞ tr­êng ViÖt Nam kh¸c víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi ë chç kh«ng thÓ mét mÆt hµng phi lª ®· tho¶ m·n ng­êi tiªu dïng, ng­îc l¹i, s¶n phÈm ph¶i ®¸p øng tõ truyÒn thèng tù chÕ biÕn b÷a ¨n cho gia ®×nh cña ng­êi ViÖt (c¸c mÆt hµng t­¬i sèng ­íp ®¸, philª, nguyªn con, c¾t khóc phôc vô ®èi t­îng nµy) ®Õn nhu cÇu th­ëng thøc b÷a ¨n ngon, nhanh, tiÖn, cã gi¸ hîp lÝ trong cuéc sèng hiÖn ®¹i (c¸c mÆt hµng chÕ biÕn). ThÞ tr­êng néi ®Þa, víi t­ c¸ch lµ s©n nhµ cho c¸c doanh nghiÖp, rÊt hÊp dÉn vµ tiÒm n¨ng. Song còng nh­ xu h­íng chung cña thÞ tr­êng thÕ giíi, thÞ tr­êng ViÖt Nam ®ßi hái cµng ngµy cµng cao c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, an toµn vÖ sinh thùc phÈm, mÉu m·, bao b×. H¬n n÷a, nhiÒu ng­êi tiªu dïng cßn cã t­ t­ëng “hµng ngo¹i tèt h¬n hµng néi” nªn c¸c s¶n phÈm “Made in Vietnam” ph¶i thËt sù thuyÕt phôc vÒ néi dung lÉn h×nh thøc ®Ó gi÷ chç trªn s©n nhµ. Song song víi viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i ®a d¹ng ho¸ bao b× vµ mÉu m·, ®Æc biÖt cho khu vùc miÒn B¾c vèn rÊt träng h×nh thøc bao gãi. NÕu cã thÓ, trong dÞp TÕt, doanh nghiÖp ®­a ra nh÷ng bao gãi tiÖn dông, b¶o qu¶n hµng hãa tèt nh­ng ®ång thêi ®Ñp m¾t vµ lÞch sù ®Ó ng­êi tiªu dïng ®em biÕu tÆng. Cã thÓ nãi thÞ tr­êng néi ®Þa nãi chung vµ miÒn B¾c nãi riªng ®· më cöa chµo ®ãn doanh nghiÖp chÕ biÕn c¸ tra, basa. VÊn ®Ò lµ chØ cßn chê c¸c doanh nghiÖp cã n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ xóc tiÕn th­¬ng m¹i trªn chÝnh s©n nhµ hay kh«ng mµ th«i. Lêi kÕt Vô kiÖn c¸c s¶n phÈm phi lª ®«ng l¹nh c¸ tra, basa ViÖt nam trªn thÞ tr­êng MÜ ®· t¹m khÐp l¹i. Tr­íc m¾t, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam xuÊt khÈu lo¹i c¸ nµy ®ang gÆp khã kh¨n do thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh lµ Mü g©y nhiÒu c¶n trë suèt hai n¨m qua. Tuy nhiªn, khã kh¨n vÒ xuÊt khÈu chØ lµ t¹m thêi. Con c¸ tra, basa ViÖt Nam víi gi¸ trÞ dinh d­ìng cao, gi¸ hîp lý ch¾c ch¾n sÏ t×m ®­îc ®Çu ra hiÖu qu¶ trong thêi gian tíi. Cã thÓ nãi, nç lùc hÕt m×nh cña Nhµ n­íc, hiÖp héi vµ c¸c doanh nghiÖp trong thêi gian qua ®· lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu hai lo¹i c¸ nµy kh«ng nh÷ng kh«ng sôt gi¶m mµ cßn t×m ®­îc c¬ héi më réng sang c¸c thÞ tr­êng míi. Bµi häc cÇn rót ra ë ®©y kh«ng chØ lµ sù chuÈn bÞ vµ ph¶n øng cña phÝa ViÖt Nam tr­íc nh÷ng tranh chÊp th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng quèc tÕ mµ cßn x¸c lËp nh÷ng ®Þnh h­íng ®óng ®¾n trong c«ng t¸c xuÊt khÈu, ®Þnh vÞ thÞ tr­êng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng. H¬n lóc nµo hÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn ®oµn kÕt chÆt chÏ h¬n n÷a trong c«ng t¸c th«ng tin vµ tiÕp thÞ thÞ tr­êng, chñ ®éng phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ h÷u quan vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n ®Ó t¹o søc m¹nh c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam nãi chung vµ c¸ da tr¬n nãi riªng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tõ t×nh h×nh xuÊt khÈu c¸ tra, basa thêi gian qua, víi nh÷ng khã kh¨n còng nh­ thuËn lîi chung khi x©m nhËp c¸c thÞ tr­êng, chóng ta cã thÓ nh×n nhËn l¹i vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng nh­ c«ng t¸c chuÈn bÞ cña doanh nghiÖp tr­íc nh÷ng yªu cÇu vµ thay ®æi cña thÞ tr­êng. Tuy c«ng t¸c nµy cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp nh­ng c¸c doanh nghiÖp thùc sù ®· thay ®æi tÇm nh×n vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng cïng ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kÜ cµng h¬n tr­íc khi x©m nhËp bÊt cø thÞ tr­êng nµo. Trong thêi gian tíi, ®Ó tr¸nh lÆp l¹i bµi häc trªn thÞ tr­êng MÜ vµ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ngµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸ da tr¬n ViÖt Nam, b¶n th©n ng­êi s¶n xuÊt, doanh nghiÖp, hiÖp héi vµ c¬ quan Nhµ n­íc cÇn phèi hîp ho¹t ®éng trong mét c¬ chÕ thèng nhÊt, hiÖu qu¶, linh ho¹t vµ chñ ®éng. Trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, con c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam sÏ trë thµnh thùc phÈm thuû s¶n quen thuéc trªn thÕ giíi vµ t¹i ViÖt Nam. ._.