Giải pháp mở rộng hoạt động Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam - Techcombank chi nhánh Ba Đình

Lời mở đầu Hoạt động TTQT của các NHTM là hoạt động xuất hiện từ rât sớm để phục vụ nhu cầu trao đổi, buôn bán hàng hoá giữa các nước với nhau. Đây là hoạt động quan trọng góp phần quan trọng thức đẩy sự phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại. Sự phát triển của hoạt động TTQT sẽ tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá giữa các quốc gia với nhau, và ngược lại sự phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu sẽ khuyến khích cho hoạt động TTQT phát triển. Trong điều kiện đất nước ta đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ, ngày càng tham gia vào quá trình khu vực hoá, quốc tế hoá nền kinh tế. Đặc biệt là sau sự kiện Việt Nam giao nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội tiếp cận với thị trường hàng hóa quốc tế đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, đồng thời, các nhà đầu tư, các doanh nghiệp nước ngoài có nhiều có hội thâm nhập vào thị trường hàng hoá Việt Nam. Đây là những điều kiện hết sức thuận lợi để các NHTM Việt Nam có cơ hội mở rộng hoạt động TTQT của mình. Tuy nhiên cùng với việc mở cửa nền kinh tế, nước ta cũng tiến hành mở cửa thị trường tài chính, cho phép các Ngân hàng nước ngoài vào kinh doanh tại Việt Nam. Việc này sẽ giúp mở ra các cơ hội trao đổi, hợp tác quốc tế cho các NHTM Việt Nam nhưng bên cạnh đó sẽ phải đối mặt với một áp lực cạnh tranh rất gay gắt đòi hỏi các Ngân hàng phải đổi mới để tồn tại và phát triển. Hiện nay, một trong các vấn đề thu hút sự quan tâm và đầu tư lớn của các NHTM Việt Nam là lĩnh vực TTQT vị nó đem lại nguồn thu nhập cao và góp phần nâng cao uy tín, năng lực cạnh tranh trên thị trường. Từ thực tiễn trên, trong quá trình thực tập tại Chi nhánh Techcombank Ba Đình, được tìm hiểu sâu về tình hình TTQT tại đây, em nhận thấy việc mở rộng hoạt động này là rất cần thiết vì thế em đã quyết định chọn đề tài "Giải pháp mở rộng hoạt động TTQT tại chi nhánh Techcombank Ba Đình". Nội dung chuyên đề của em gồm 3 chương, cụ thẻ như sau: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về hoạt động TTQT của NHTM Chương 2: Thực trạng hoạt động TTQT tại Chi nhánh Techcombank Ba Đình Chương 3: Giải pháp mở rộng hoạt động TTQT tại chi nhánh Techcombank Ba Đình Do thời gian thực tập có hạn, khả năng nghiên cứu, phân tích còn hạn chế nên bài chuyên đề của em không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được sự chỉ bảo của cô giáo Nguyễn Thị Thuỳ Dương và tập thể cán bộ tại Chi nhánh Techcombank Ba Đình. Em xin chân thành cảm ơn! CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG TTQT CỦA NHTM Khái quát về các hoạt động cơ bản của NHTM Ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế, quá trình hình thành và phát triển của nó gắn liền với sự phát triển của nền sản xuất hàng hoá. Sự phát triển của nền kinh tế và sự phát triển của Ngân hàng có mối quan hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau; quá trình phát triển kinh tế là điều kiện và đòi hỏi sự phát triển của Ngân hàng; đến lượt mình, sự phát triển của hệ thống Ngân hàng trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế. Từ khi ra đời, các NHTM đã cung cấp các dịch vụ tài chính quan trọng cho nền kinh tế. Trong quá trình phát triển, các NHTM ngày càng hoàn thiện và đa dạng hoá các sản phẩm do mình cung cấp, và cho đến nay Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế. Trong các hoạt động của Ngân hàng có thể rút ra được các hoạt động cơ bản chính đươc Ngân hàng thực hiện ngay từ trong thời gian đầu ra đời như sau: Hoạt động nhận tiền gửi Khi nền kinh tế hàng hoá phát triển, trong xã hội luôn tồn tại hai nhóm người: các cá nhân và tổ chức tạm thời thâm hụt chi tiêu, tức là chi tiêu cho tiêu dùng và đầu tư vượt quá thu nhập; và những cá nhân và tổ chức thặng dư trong chi tiêu, tức là thu nhập hiện tại của họ lớn hơn các khoản chi tiêu, do đó họ có một khoản tiết kiệm.Trên thực tế, mặc dù luôn tồn tại hai nhóm người này nhưng sự tiếp xúc trực tiếp để hình thành nên mối quan hệ tài chính giữa hai nhóm bị nhiều giới hạn do sự không phù hợp về quy mô, thời gian, không gian…Đây là điều kiện cho sự ra đời chức năng trung gian tài chính của Ngân hàng: với hoạt động chủ yếu là chuyển tiết kiệm thành đầu tư. Để thực hiện được chức năng trung gian tài chính của mình Ngân hàng mở dịch vụ nhận tiền gửi đẻ giữ hộ và thanh toán hộ cho khách hàng, bằng cách đó Ngân hàng huy động tiền của doanh nghiệp, các chức và dân cư với cam kết hoàn trả đúng hạn. Để thu hút được nguồn tiền gửi, các NHTM đã đưa ra nhiều hình thức nhận tiền gửi khác nhau: Tiền gửi thanh toán: Đây là khoản tiền của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân gửi vào ngân hàng để nhờ Ngân hàng giừ hộ và thực hiện các nhu cầu thanh toán, chi trả của doanh nghiệp và cá nhân. Do loại tiền này các doanh nghiệp và tổ chức gửi vào Ngân hàng với mục đích thuận tiện cho hoạt động thanh toán của mình nên lãi suất của các khoản tiền gửi này là rất thấp và Ngân hàng chỉ thực hiện thanh toán trong phạm vi số dư cho phép. Tiền gửi có kỳ hạn: Tiền gửi thanh toán tuy rất thuận tiện cho hoạt động thanh toán, song nó lại có nhược điểm là lãi suất thấp. Nhiều khoản tiền dư thừa của doanh nghiệp và các cá nhân không được sử dụng trong một khoảng thời gian xác định. Do đó, để đáp ứng được nhu cầu của khách hàng, Ngân hàng đã đưa ra loại hình tiền gửi có kỳ hạn với lãi suất cao hơn tiền gửi thanh toán. Tiền gửi tiết kiệm của dân cư: Để đáp ứng nhu cầu cho dân cư khi có các khoản tiền gửi tiết kiệm để đáp ứng nhu cầu bảo toàn và sinh lời đối với các khoản tiết kiệm này. Tiền gửi của các NHTM khác: Các NHTM thường mở tài khoản tiền gửi thanh toán và gửi tiền tại các NHTM khác để phục vụ cho hoạt động thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng và một số mục đích khác. Hoạt động cho vay Cho vay là hoạt động đặc trưng của NHTM và là hoạt động sinh lời cao, đem lại phần thu nhập quan trọng nhất cho Ngân hàng. Các NHTM là tổ chức cho vay chủ yếu đối với các doanh nghiệp, cá nhân, hộ gia đình, nhà nước…Ngân hàng cung cấp các khoản vay cho doanh nghiệp để mở rộng sản xuất, xây dựng nhà máy, mua sắm trang thiết bị…;các khoản vay tiêu dùng của Ngân hàng cho cá nhân đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, góp phần nâng cao đời sống của người dân. Ngoài ra, Ngân hàng cũng là tổ chức quan trọng tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của Chính phủ trong trường hợp ngân sách tạm thời thâm hụt. Có nhiều tiêu thức để phân loại các khoản cho vay, sau đây là cách phân loại theo thời gian cho vay: Khoản cho vay ngắn hạn: Khoản cho vay này có thời hạn từ 12 tháng trở xuống Khoản cho vay Trung hạn: Khoản cho vay này có thời hạn từ trên 1 năm đến 5 năm Khoản cho vay dài hạn: Khoản cho vay này có thời hạn tử 5 năm trở lên. Hoạt động thanh toán Khi huy động các khoản tiền gửi của tổ chức và dân cư, ngoài việc thực hiện chức năng bảo quản tiền gửi, các NHTM còn thực hiện vai trò trung gian thanh toán cho khách hàng thông qua tài khoản tiền gửi thanh toán của họ. Nhờ có vai trò trung gian thanh toán của Ngân hàng, việc thanh toán hàng hoá, dịch vụ của Ngân hàng trở lên nhanh chóng, thuận tiện, an toàn và tiết kiệm chi phí. Để việc thanh toán qua Ngân hàng được thuận tiện, Ngân hàng đã áp dụng nhiều hình thức thanh toán như: Séc, Uỷ nhiệm thu, Nhờ thu, L/Cho vay mở L/C, thanh toán bằng điện, thẻ… Các hoạt động khác Mua bán ngoại tệ: Đây là một trong những dịch vụ đầu tiên của các NHTM trong quá trình hình thành. Sản xuất càng phát triển xuất hiện nhu cầu trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia và để quá trình này diễn ra thuận tiện các Ngân hàng đứng ra thực hiện việc mua bán ngoại tệ tức là mua bán một loại tiền này lấy một loại tiền khác và hưởng phí dịch vụ. Đây là hoạt động chứa đựng rủi ro cao và yêu cầu phải có trình độ chuyên môn cao vì thế hoạt động này thường được các Ngân hàng lớn thực hiện. Bảo lãnh: Các NHTM nhận tiền gửi của khách hàng và thường họ có năng lực tài chính tốt nên có uy tín trong việc bảo lãnh cho khách hàng của mình để mua hàng hoá, trang thiết bị, tham gia dự thầu, phát hành chứng khoán… Cho thuê tài sản: Thông thường, các NHTM cho khách hàng vay tiền để họ mua sắm tài sản, tuy nhiên để mở rộng hoạt động cho vay đối với những khách hàng không đủ điều kiện vay vốn, các NHTM bỏ tiền mua các tài sản theo yêu cầu của khách hàng sau đó cho khách hàng thuê. Hình thức tài trợ này ít rủi ro hơn do các Ngân hàng có quyền thu hồi lại tài sản khi người thuê không trả được nợ. Ngoài ra các NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác như: Bảo quản vật có giá, Quản lý ngân quỹ, Tài trợ cho các hoạt động của chính phủ, Cung cấp các dịch vụ uỷ thác và tư vấn, Cung cấp dịch vụ môi giới và đầu tư chứng khoán… Hoạt động thanh toán quốc tế của NHTM Cơ sở hình thành và khái niệm về hoạt động TTQT của NHTM Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa hoc kỹ thuật như hiện nay, trên thế giới đang diễn ra xu hướng hội nhập của nền kinh tế thế giới, các nước đều không ngừng phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại, trong đó thương mại quốc tế đóng vai trò quan trọng, là động lực phát triển của quốc gia. Bất cứ một quốc gia nào muốn phát triển kinh tế, đều phải phát triển hoạt động xuất nhập khẩu, mở rộng quan hệ với các nước trên thế giới. Điều này xuất phát từ nguyên nhân do mỗi nước có điều kiện khác biệt nhau về vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên,…mỗi quốc gia chỉ có điều kiện thuận lợi để sản xuất một hoặc một số loại sản phẩm nhất định. Để tận dụng được tối đa được những lợi thế so sánh của đất nước mình, mỗi quốc gia sẽ tập trung vào sản xuất những mặt hàng này với chi phí thấp nhất để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, mỗi quốc gia chỉ có lợi thế trong việc sản xuất một số loại sản phẩm, trong khi nhu cầu của con người thì rất đa dạng vì thế mỗi quốc gia sẽ nhập khẩu những loại hàng hoá mà họ không thể sản xuất hoặc sản xuất ra với giá thành cao hơn các quốc gia khác. Như thế, các quốc gia trên thế giới diễn ra quá trình trao đổi hàng hoá với nhau. Điều này làm xuất hiện nhu cầu TTQT giữa các quôc gia. Kinh tế mở rộng dẫn đến sự phát triển của TTQT vừa về chất vừa về lượng là một tất yếu khách quan để đáp ứng nhu cầu thương mại quốc tế như thanh toán nhập khẩu, các giao dịch trên thị trường vốn quốc tế. Ngoài ra, hoạt động thương mại quốc tế gặp phải những khó khăn nhất định do mỗi nước có hệ thống tiền tệ riêng, không đồng nhất, trở ngại về bất đồng ngôn ngữ, môi trường văn hoá, phong tục tập quán khác nhau, môi trường pháp lý và luật pháp ở các quốc gia khác nhau, các chế độ kinh tế- chính trị khác nhau… Mặt khác, sự xa cách về mặt địa lý của người mua và người bán, năng lực tài chính của người mua và người bán ở các nước khác nhau thì không giống nhau cũng là những trở ngại không nhỏ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi hàng hoá, dịch vụ và thanh toán của cả hai bên. Do đó, các NHTM có vai trò rất quan trọng đối với thương mại quốc tế khi cung ứng các các dịch vụ TTQT nhằm làm cho quá trình này diễn ra một cách suôn sẻ. Vậy Thanh toán quốc tế là gì Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả về tiền tệ phát sinh từ các quan hệ kinh tế, thương mại, tài chính, tín dụng giữa các tổ chức kinh tế, giữa các hãng, các cá nhân của các nước khác nhau để kết thúc một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại bằng các hình thức chuyển tiền hay bù trừ trên các tài khoản tại các Ngân hàng. Căn cứ vào mối quan hệ trong TTQT, họat động thanh TTQT được chia làm hai loại như sau: Thanh toán mậu dịch: là các khoản thanh toán phát sinh trên cơ sở các hợp đồng thương mại liên quan tới việc mua bán, trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các quốc gia với nhau. Đây là hoạt động chủ yếu trong hoạt động TTQT và là hoạt động quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển quan hệ thương mại quốc tế. Thanh toán phi mậu dịch: là hoạt động thanh toán không liên quan tới hoạt động thương mại giữa các quốc gia, hoạt động thanh toán này không nhằm mục đích thanh toán cho bất kỳ một hợp đồng mua bán hàng hoá, dịch vụ nào. Hoạt động thanh toán phi mậu dịch để thực hiện thanh toán trên các lĩnh vực chính trị, văn hoá, hợp tác khoa học - kỹ thuật, …giữa các quốc gia với nhau. Vai trò của hoạt động TTQT của NHTM Ngày nay, trong xu thế phát triển chung của nền kinh tế thế giới, các mối quan hệ kinh tế quốc tế đang diễn ra hết sức sôi động và kéo theo đó là sự đa dạng, phức tạp trong hoạt động buôn bán, trao đổi hàng hoá quốc tế. Chính vì thế, hoạt động TTQT cũng gặp rất nhiều khó khăn do những trở ngại về vị trí địa lý, luật pháp mỗi nước…Do đó, phần lớn các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân không thể tự thực hiện hoạt động TTQT cho mình mà phải nhờ tới vai trò của các NHTM. Nhờ chức năng làm trung gian thanh toán, các NHTM đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế và của bản thân Ngân hàng mình, đồng thời làm cho quá trình thanh toán của khách hàng thêm thuận tiện. Đối với nền kinh tế Hoạt động TTQT phát triển tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy hoạt động thương mại quốc tế giữa các quốc gia. Khi hoạt động TTQT được thực hiện nhanh chóng, an toàn, chính xác sẽ giúp cho quá trình trao đổi, buôn bán hàng hoá được thực hiện thuận tiện, dễ dàng hơn. Và điều này sẽ đẩy mạnh hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hoá góp phần phát triển kinh tế. Đối với khách hàng Nhờ hoạt động TTQT mà các tổ chức và cá nhân thực hiện được các hợp đồng mua bán hàng hoá, dịch vụ quốc tế. Trong hoạt động thương mại quốc tế, các bên tham gia ở các quốc gia khác nhau nên có rất ít hiểu biết về năng lực tài chính của nhau làm cho quan hệ thương mại rất khó khăn. Nhưng do có sự tham gia của các NHTM, họ đứng ra bảo lãnh cho các khoản thanh toán trực tiếp nhận nhiệm vụ thu tiền cho nhà xuất khẩu khiến cho hoạt động xuất nhập khẩu được tiến hành nhanh chóng hơn. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện hoạt động thanh toán, các NHTM có thể nhận chiết khấu chứng từ xuất khẩu cho khách hàng khi khách hàng có nhu cầu vốn ngay. Đối với bản thân Ngân hàng Họat động TTQT là hoạt động cơ bản và không thể thiếu của NHTM và được ra đời ngay từ thời gian đầu xuất hiện Ngân hàng. Hoạt động TTQT đem lại cho Ngân hàng nguồn thu đáng kể từ phí dịch vụ thanh toán, đóng góp không nhỏ vào lợi nhuận của ngân hàng. Cũng chính nhờ sự phát triển của hoạt động TTQT giúp cho các NHTM đẩy mạnh các hoạt động tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu và các loại hình dịch vụ như: bảo lãnh, kinh doanh ngoại tệ… Hoạt động TTQT giúp các NHTM mở rộng các mối quan hệ với các Ngân hàng, các tổ chức quốc tế, qua đó nâng cao uy tín của ngân hàng trên thị trường thế giới cũng như đối với khách hàng.Và đã tạo lập được uy tín sẽ giúp Ngân hàng thu hút được nhiều khách hàng trong và ngoài nước đến sử dụng dịch vụ thanh toán và các dịch vụ khác của ngân hàng, tăng khả năng cạnh tranh của ngân hàng. Hoạt động TTQT cũng giúp thực hiện chức năng làm trung gian trong TTQT, các NHTM nắm giữ các khoản tiền ký quỹ của khách hàng, các khoản tiền chưa đến hạn thanh toán, các nguồn vốn tài trợ của các Ngân hàng nước ngoài, làm tăng vốn tạm thời của ngân hàng. Các điều kiện TTQT của NHTM Hoạt động TTQT liên quan tới lợi ích của các tổ chức, cá nhân ở các quốc gia khác nhau nên đây là hoạt động rất phức tạp do sự khác biệt về ngôn ngữ, tiền tệ, quy chế của mỗi quốc gia là khác nhau. Do đó, để đảm bảo lợi ích cho các bên tham gia, việc thanh toán cần phải thoả thuận các vấn đề cụ thể liên quan tởi quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên khi thực hiện hợp đồng. Những vấn đề này trở thành các điều kiện trong TTQT, bao gồm: Điều kiện về tiền tệ Điều kiện về địa điểm Điều kiện về thời gian thanh toán Điều kiện về phương thức thanh toán Trong từng trường hợp, những điều kiện này được quy định trong các điều khoản của các hợp đồng thương mại quốc tế để đảm bảo quyền lợi của các bên tham gia. Điều kiện về tiền tệ Do các bên tham gia trong TTQT ở các nước khác nhau nên thường sử dụng các đồng tiền khác nhau nên các bên phải thoả thuận sử dụng đồng tiền nào trong thanh toán và quy định các xử lý khi có sự biến động về giá trị của đồng tiền đó. Việc lựa chọn đồng tiền nào phải được sự đồng ý của cả hai bên mua – bán. Đồng tiền sử dụng trong TTQT có nhiều cách phân loại khác nhau căn cứ vào các tiêu thức khác nhau: Phân loại theo phạm vi lưu thông của tiền tệ chia thành 3 loại: Tiền tệ thế giới (World Currency) là Tiền vàng; Tiền tệ quốc tế là tiền của khối nước hay hiệp định quốc tế (international currency); Tiền tệ quốc gia (National currency) là tiền tệ của từng nước. Phân loại theo hình thức tồn tại của đồng tiền gồm hai loại: Tiền mặt (Cash) là tiền mặt, tiền kim loại đang tồn tại trong lưu thông của mỗi quốc gia; Tiền tín dụng (Credit currency) là tiền trên tài khoản, tiền ghi sổ. Căn cứ vào mục đích sử dụng đồng tiền trong thanh toán: Tiền tính toán (Account currency) và tiền tệ thanh toán (payment currency). Căn cứ vào sự chuyển đổi của tiền tệ, chia thành ba loại tiền sau: Tiền tệ tự do chuyển đổi (Free convertible currency) là những đồng tiền quốc gia có thể được chuyển đổi tự do ra các đồng tiền khác; Tiền tệ chuyển nhượng (Transferable currency) là tiền tệ được quyền chuyển nhượng từ người này sang người khác qua hệ thống tài khoản mở tại Ngân hàng; Tiền tệ song biên (Clearing currency) là tiền tệ ghi trên tài khoản và không được chuyển dịch sang tài khoản khác. Các bên tham gia hợp đồng thương mại quốc tế sẽ phải đàm phán để quyết định loại tiền sẽ sử dụng để thanh toán, tuy nhiên việc lựa chọn đồng tiền của nước xuất khẩu; của nước nhập khẩu hay của một nước thứ ba sẽ chịu tác động của các yếu tố sau: + Sự so sánh lực lượng của các bên mua và bán + Vị trí của đồng tiền lựa chọn trên thị trường quốc tế + Tập quán sử dụng đồng tiền thanh toán trên thế giới Mặc dù việc TTQT thường chọn các loại tiền mạnh và có xu hướng ổn định nhưng do sự biến động của thị trường thế giới gây ra những tổn thất cho các bên tham gia hoạt động thương mại quốc tế: Các khoản thu ngoại hối bị tổn thất do ngoại hối đó sụt giá hoặc những khoản chi ngoại hối bị tổn thất do ngoại hối đó tăng giá. Do đó, để hạn chế những tổn thất đó, các bên tham gia thanh toán thoả thuận với nhau các điều kiện đảm bảo hối đoái nhằm bảo đảm giá trị thực tế của các khoản thu nhập bằng tiền khi tiền tệ lên xuống thất thường. Các điều kiện đảm bảo hối đoái thường được áp dụng trong TTQT bao gồm: Điều kiện đảm bảo bằng vàng: Từ xưa, vàng đã được coi như là thước đo của giá trị hàng hoá nên người ta đã sử dụng điều kiện đảm bảo vàng để phòng tránh những biến động về tỷ giá. Hình thức đơn giản nhất của điều kiện đảm bảo này là giá cả hàng hoá và tổng giá trị hợp đồng được quy định trực tiếp bằng một số lượng vàng nhất định. Tuy nhiên, ngày nay hình thức này hầu như không còn được sử dụng do người ta không sử dụng vàng để thể hiện giá cả và thanh toán mà thường sử dụng ngoại tệ để thanh toán. Hình thức thường được áp dụng của điều kiện đảm bảo vàng là giá trị của hàng hoá và tổng giá trị hợp đồng mua bán được quy định bằng đồng tiền nào đó và xác định trị giá vàng của đồng tiền này. Giá cả của hàng hoá và tổng trị giá của hợp đồng mua bán phải được điều chỉnh theo giá trị vàng của đồng tiền đó. Điều kiện đảm bảo ngoại hối: Tức là hai bên sẽ lựa chọn một đồng tiền tương đối ổn định và xác định mói quan hệ tỷ giá với đồng tiền được lựa chọn thanh toán để đảm bảo giá trị của đồng tiền thanh toán. Tuy nhiên, trong trường hợp hai đồng tiền cùng sụt giá, hay cùng lên giá thì điều kiện đảm bảo hối đoái sẽ mất tác dụng. Điều kiện đảm bảo theo “rổ” tiền tệ: Trong điều kiện hiện nay, tỷ giá trên thị trường thế giới thường xuyên biến động, bị “thả nổi” và không chịu tác động bởi hàm lượng vàng của tiền tệ nên việc áp dụng các điều kiện đảm bảo hối đoái không phát huy được tác dụng. Do đó, người ta thường lựa chọn một loạt ngoại tệ để đảm bảo giá trị cho đồng tiền được sử dụng trong thanh toán gọi là cách đảm bảo hối đoái theo “rổ” tiền tệ. Vấn đề quan trọng khi sử dụng phương pháp này là các bên phải thoả thuận số lượng ngoại tệ đưa vào “rổ” và cách lấy tỷ giá trung bình của cả “rổ” ngoại tệ này với tổng tiền dùng để thanh toán. Điều kiện đảm bảo căn cứ vào tiền tệ quốc tế: SDR, ECU Khi sử dụng phương pháp này, tổng trị giá hợp đồng được tính toán và thanh toán bằng một ngoại tệ nào đó và lựa chọn SDR (hay ECU) để đảm bảo cho đồng tiền thanh toán. Căn cứ vào chênh lệch giữa tỷ giá của SDR (hay ECU) và đồng tiền sử dụng trong hợp đồng vào ngày thanh toán so với ngày ký hợp đồng để điều chỉnh tổng trị giá của hợp đồng. 1.2.3.2 Điều kiện về địa điểm thanh toán Các bên thoả thuận với nhau về địa điểm thanh toán trong hợp đồng thương mại quốc tế để quy định nghĩa vụ thanh toán tiền sẽ được trả tiền ở đâu. Do các nước xuất khẩu và nhập khẩu thường có vị trí cách xa nhau nên việc lựa chọn địa điểm thanh toán cũng rất quan trọng vì nếu bên nào giành được quyền thanh toán ở nước mình sẽ có những lợi thế như: Đỡ bị đọng vốn do đến ngày trả tiền mới phải chi tiền ra và có thể thu tiền về nhanh chóng nếu thanh toán ở nước xuất khẩu; tạo điều kiện thu được phí nghiệp vụ cho Ngân hàng nước mình; ngoài ra còn có thể tạo điều kiện nâng cao được địa vị của thị trường tiền tệ nước mình trên thị trường tiền tệ thế giới. Việc xem xét, lựa chọn địa điểm thanh toán chịu tác động của nhiều nhân tố như: Tương quan lực lượng của các bên, ngoài ra còn chịu chi phối của việc lựa chọn đồng tiền trong thanh toán vì thế địa điểm thanh toán được lựa chọn có thể là nước xuất khẩu, nhập khẩu hay ở nước thứ ba có đồng tiền sử dụng thanh toán. 1.2.3.3. Điều kiện về thời gian thanh toán Điều kiện này quy định về thời hạn mà bên nhập khẩu phải trả tiền cho bên xuất khẩu, thời gian thanh toán ảnh hưởng tới việc luân chuyển vốn, lợi tức, những rủi ro về tỷ giá hối đoái, lãi suất, vì thế đây là vấn đề quan trọng và thường xảy ra tranh chấp giữa các bên trong các hợp đồng thương mại quốc tế. Điều kiện về thời gian thanh toán thường có ba cách sau: Thời gian trả tiền trước: Hình thức này được sử dụng với mục đích để cấp tin dụng ngắn hạn cho người xuất khẩu hoặc nhằm đảm bảo thực hiện hợp đồng của người nhập khẩu, khi đó bên nhập khẩu trả cho bên xuất khẩu toàn bộ hay một phần số tiền hàng sau khi ký hợp đồng hoặc sau khi bên xuất khẩu chấp nhận đơn đặt hàng của bên nhập khẩu nhưng trước khi giao hàng. Có hai loại trả tiền trước gồm: Người mua trả tiền trước cho người bán x ngày kể từ sau ngày ký hợp đồng hoặc sau ngày hợp đồng có hiệu lực và Người mua trả tiền trước cho người bán x ngày trước ngày giao hàng. Thời gian trả ngay: Là cách trả tiền khi toàn bộ giá trị hàng hoá được thanh toán trong khoảng thời gian từ lúc chuẩn bị xong hàng để bốc lên tàu cho đến khi hàng đến tau người nhập khẩu. Có 5 loại được coi là trả tiền ngay: + Người nhập khẩu trả tiền cho bên xuất khẩu ngay sau khi người nhận được điện báo của người xuất khẩu là hàng đã sẵn sàng bốc lên tàu trở đi (Cash on Delivery) + Người nhập khẩu trả tiền ngay cho người xuất khẩu khi nhận được điện báo của thuyền trưởng là hàng đã bốc xong lên tàu tại cảng đi (C.O.B – Cash on Board) + Người nhập khẩu trả tiền ngay sau khi nhận được bộ chứng từ, hàng hoá đã gửi (D/P – Documents Against Payment) + Người nhập khẩu trả tiền ngay sau khi nhận được bộ chứng từ hàng hoá vài ngày (5-7 ngày) + Người nhập khẩu trả tiền sau khi nhận hàng hoá tại cảng đến (C.O.R – Cash on Receipt) Thời gian trả tiền sau: Theo hình thức này, người nhập khẩu trả tiền cho xuất khẩu sau khi giao hàng một thời gian nhất định, bản chất là việc cấp tín dụng cho người nhập khẩu của người xuất khẩu. Cách trả tiền này được sử dụng để hỗ trợ cho người nhập khẩu có điều kiện mua nhiều hàng hoá và giúp cho nhà xuất khẩu bán được nhiều hàng hóa, thu hút được nhiều khấch hàng. Có 4 loại trả tiền sau : + Trả tiền sau x ngày kể từ ngày nhận được thông báo của người bán đã hoàn thành giao hàng trên phương tiện vận tải tại nơi giao hàng được quy định. + Trả tiền sau x ngày kể từ ngày bên bán hoàn thành giao hàng trên phương tiện vận tải tại nơi giao hàng. + Trả tiền sau x ngày kể từ ngày nhận được bộ chứng từ thanh toán. + Trả tiền sau x ngày kể từ ngày nhận được hàng hoá 1.2.3.4. Phương thức thanh toán chỉ ra cách thức mà người mụa chuyển tiền cho người bán, việc lựa chọn phương thức thanh toán nào liên quan trực tiếp tới lợi ích của các bên tham gia thương mại quốc tế vì thế đây là điều kiện quan trọng nhất trong các điều kiện TTQT. Việc lựa chọn phương thức thanh toán cho phù hợp dựa trên việc dung hoà lợi ích của cả người mua và người bán: người bán muốn thu tiền nhanh, đầy đủ, đúng; người mua muốn nhập được hàng đúng số lượng, chất lượng và đúng hạn. Các phương thức thanh toán thường được sử dụng trong thương mại quốc tế: Phương thức chuyển tiền Phương thức ghi sổ Phương thức nhờ thu Phương thức Tín dụng chứng từ Nội dung chi tiết của từng phương thức như sau: Các phương thức TTQT của NHTM Phương thức chuyển tiền (Remittance) Định nghĩa : Phương thức chuyển tiền là phương thức thanh toán mà trong đó khách hàng (tức là người trả tiền) yêu cầu Ngân hàng của mình chuyển một số tiền nhất định cho một người khác (người hưởng lợi) ở một địa điểm nhất định bằng phương tiện chuyển tiền do khách hàng yêu cầu Như vậy, trong phương thức này có các bên tham gia gồm : Người trả tiền (Remitter) hoặc người chuyển tiền là người yêu cầu Ngân hàng chuyển tiền ra nước ngoài; Người hưởng lợi (Beneficiary); Ngân hàng chuyển tiền (Remitting Bank) và Ngân hàng trả tiền (Paying Bank) Ng­êi yªu cÇu chuyÓn tiÒn Ng­êi Mua Ng­êi B¸n NH nhËn chuyÓn tiÒn NH đại lý Quy trình tiến hành nghiệp vụ: (1) (2) (4) (3) Giải thích: Người bán giao hàng hoá và bộ chứng từ cho người mua Người mua kiểm tra hàng hoá và bộ chứng từ, nếu phù hợp viết đơn yêu cầu chuyển tiền cùng với uỷ nhiệm chi (nếu có tài khoản mở tại Ngân hàng) Ngân hàng chuyển tiền lập thủ tục chuyển tiền qua Ngân hàng đại lý hoặc chi nhánh nhận trả tiền. Ngân hàng đại lý thanh toán tiền cho người thụ hưởng Nhìn chung phương thức chuyển tiền khá đơn giản, dễ thực hiện, tuy nhiên phương thức này chỉ nên áp dụng thanh toán trong trường hợp khách hàng đã quen biết nhau từ trước, tin tưởng lẫn nhau vì phương thức này không đảm bảo rằng người bán sẽ thu được hàng khi thanh toán sau và người mua nhận hàng như yêu cầu trong trường hợp thanh toán trước. Ngoài ra phương thức này rất thuận tiện trong việc chuyển vốn ra bên ngoài để đầu tư hoặc chi tiêu phí thương mại hay chuyển kiều hối,… Các hình thức chuyển tiền: Phương thức chuyển tiền chủ yếu được thực hiện qua hai hệ thống: Chuyển tiền bằng thẻ (Mail/ Transfer- M/T) là hình thức chuyển tiền trong đó lệnh chuyển tiền của Ngân hàng chuyển tiền được chuyển đến Ngân hàng đại lý bằng một bức thư; Phương thức chuyển tiền bằng điện (T/T: Telegraphic transfer) lệnh chuyển tiền của Ngân hàng chuyển tiền được gửi đến Ngân hàng đại lý thông qua nội dung một bức điện nhờ hệ thống truyền tin của mạng viễn thông như SWIFT. Phương thức ghi sổ (Open account) Khái niệm: Phương thức ghi sổ là phương thức thanh toán mà người bán mở tài khoản (hoặc một quyển sổ để ghi nợ người mua sau khi người bán đã hoàn thành giao hàng hay dịch vụ và đến định kỳ theo thoả thuận (tháng, quý, bán niên) người người mua trả tiền cho người bán. NH bên bán NH bên mua Người bán Người mua Quy trình nghiệp vụ: (1) (2) (3) (3) (3) Giải thích: Người bán giao hàng hoá, dịch vụ cùng với các chứng từ hàng hoá cho người mua Báo nợ trực tiếp Người mua trả tiền theo phương thức chuyển tiền khi đến định kỳ thanh toán Đặc điểm của phương thức thanh toán mở tài khoản: + Đây là phương thức thanh toán chỉ có người mua và người bán tham gia thanh toán. Ngân hàng không có sự tham gia của các Ngân hàng với chức năng là người mở tài khoản va thực hiện thanh toán. + Phương thức này chỉ mở tài khoản đơn bên, không mở tài khoản song biên. Nếu người mua mở tài khoản để ghi thì tài khoản đấy chỉ là tài khoản theo dõi, không có giá trị thanh quyết toán giữa hai bên. + Phương thức này chỉ có hai bên tham gia thanh toán: là người mua và người bán. Phương thức thanh toán ghi sổ là phương thức thanh toán chứa đựng nhiều rủi ro nhất, nhà xuất khẩu không kiểm soát được hàng hoá và việc thu tiền, nhà xuất khẩu giao hàng trước mới nhận đựơc thanh toán sau và không có sự đảm bảo của Ngân hàng hay chứng từ. Tuy nhiên, trong trường hợp người mua và người bán có mối quan hệ lâu dài và tin tưởng lẫn nhau thì phương thức ghi sổ là phương thức thanh toán rất thuận tiện khi hai bên mua bán trao đổi hàng hoá thường xuyên cho nhau. Phương thức nhờ thu (Collection Payment) - Khái niệm: Phương thức nhờ thu là phương thức thanh toán mà người bán hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ cho khách hàng, rồi tiến hành uỷ thác cho Ngân hàng của mình thu hộ tiền trên cơ sở hối phiếu hoặc chứng từ do người bán lập ra. - Phương thức nhờ thu có sự tham gia của các bên : Người bán là bên hưởng lợi (Principal); Ngân hàng nhận sự uỷ thác của người bán (Remitting Bank); Ngân hàng đại lý của Ngân hàng bên bán (Collecting Bank and/ or Presenting Bank); Người mua (Drawee). - Phân loại phương thức thanh toán nhờ thu và quy trình nghiệp vụ: Nhờ thu được chia thành hai loại như sau: + Phương thức thanh toán nhờ thu phiếu trơn (clean collection) Quy trình tiến hành nghiệp vụ của nhờ thu phiếu trơn như sau: Ng­êi mua NH phục vụ người bán NH phục vụ người mua Người bán (1) (5) (4) (2) (7) (3) (6) Giải thích: Người bán chuyển giao hàng hoá và toàn bộ chứng từ hàng hoá cho bên mua. Người bán lập hối phiếu đòi tiền người mua, uỷ nhiệm chi qua ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền từ người mua. Ngân hàng phục vụ bên bán gửi thư uỷ thác nhờ thu kèm hối phiếu cho ngân hàng đại lý của mình ở nước người mua nhờ thu tiền. Ngân hàng đại lý đòi tiền người mua hoặc yêu cầu ký chấp nhận hối phiếu Người mua thanh toán tiền Chuyển tiền trả qua ngân hàng phục vụ bên bán Ngân hàng phục vụ người bán thanh toán tiền cho người bán. + Phương thức thanh toán nhờ thu kèm chứng từ (Documentary collection): Là phương thức thanh toán trong đó người bán uỷ thác cho ngân hàng Ngân hàng thu hộ tiền ở người mua không chỉ căn cứ vào hối phiếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ gửi hàng gửi kèm theo, với điều kiện là Ngân hàng chỉ trao bộ chứng từ cho người mua đi nhận hàng sau khi người này trả tiền, hoặc ký chấp nhận thanh toán (trong trường hợp bán chịu). Quy trình tiến hành nghiệp vụ nhờ thu kèm chứng từ: NH nhËn ñy th¸c thu NH xuÊt tr×nh NH thu hé Người bán Người mua (1) (5) (4) (2) (7) (3) (6) Người bán chuyển giao hàng hoá cho người mua Người bán lậ._.p hối phiếu đòi tiền người mua đồng thời chuyển toàn bộ chứng từ hàng hoá nhờ Ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền từ người mua . Ngân hàng phục vụ người bán chuyển hối phiếu qua ngân hàng phục vụ người mua nhờ thu tiền từ người mua. Ngân hàng phục vụ người mua đòi tiền người mua hoặc yêu cầu ký chấp nhận hối phiếu Người mua thanh toán tiền Chuyển tiền trả qua ngân hàng phục vụ bên bán. Thanh toán tiền cho người bán Đánh giá các phương thức nhờ thu + Phương thức nhờ thu trơn: Phương thức thanh toán này có sự tách rời giữa việc nhận hàng của người mua và khâu thanh toán, do đó nó không đảm bảo quyền lợi cho người bán: người mua có thể nhận hàng và không không trả tiền hoặc chậm trễ trả tiền.Còn đối với người mua, lợi thế lớn nhất là họ có thể nhận hàng khi hàng hoá đã đến và bộ chứng từ đã nhận được.Tuy nhiên, người mua cũng gặp bất lợi, đó là trong trường hợp hối phiếu đi quá nhanh nhưng hàng hoá và bộ chứng từ và bộ chứng từ hàng hoá đi quá chậm và khi hối phiếu đã đến thì buộc nhà nhập khẩu trả tiền nếu là at sight bill hoặc chấp nhận hối phiếu nếu là alter sight, trong khi đó hàng hóa và bộ chứng từ hàng hoá vẫn chưa đến và khi đến có thể là hàng thiếu về số lượng hoặc không phù hợp về chất lượng, nhưng tiền đã trả hoặc hối phiếu đã chấp nhận. Từ những nhược điểm của phương thức này nên người ta chỉ áp dụng trong một số trường hợp như: Người bán và người mua tin cậy lẫn nhau hoặc là có quan hệ liên doanh với nhau giữa công ty mẹ, công ty con hoặc chi nhánh; Thanh toán về các dịch vụ có liên quan tới xuất khẩu hàng hoá như tiền cước phí vận tải, bảo hiểm, phạt bồi thường… + Phương thức nhờ thu kèm chứng từ : Phương thức thanh toán này bảo vệ quyến lợi của người bán hơn so với phương thức nhờ thu phiếu trơn do người bán uỷ thác cho Ngân hàng thu hộ tiền hàng và khống chế chứng từ hàng hoá đối với người mua, chỉ khi nào người mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền thì Ngân hàng mới giao bộ chứng từ cho người mua để đi nhận hàng hoá. Mặc dù vậy, nhờ thu kèm chứng từ còn có những mặt hạn chế sau: Đối với phương thức nhờ thu chứng từ trong thanh toán áp dụng trả tiền theo điều kiện D/P (Documents against payment). Phương thức thanh toán này quy định người mua có trách nhiệm phải trả tiền ngay khi nhận bộ chứng từ mà không có sự kiểm tra hàng hoá trước, vì vậy người mua gặp rủi ro trong trường hợp hàng hoá mô tả trong chứng từ không được giao đúng về mặt số lượng cũng như loại hàng đã được thoả thuận trong hợp đồng. Về phía người bán, họ phải rất tin tưởng vào khả năng và thiện chí thanh toán của người mua vì trong trường hợp này ngân hàng hoàn toàn không chịu đảm nhận trách nhiệm thanh toán, vì vậy đôi khi người bán bị từ chối bộ chứng từ và vẫn tiếp tục giữ quyền sở hữu hàng hoá. Rủi ro ở đây là chi phí chuyên chở hàng hoá ngược lại chiếm phần lớn trị giá hàng hoá. Trong một số phương tiện vận tải như ôtô, xe lửa, hàng không và đường sông người nhập khẩu phần lớn nhận hàng trước mà không có sự đòi hỏi về thủ tục chứng từ nhờ thu. Rủi ro trên đường vận chuyển vì vậy cũng do người bán chịu. Đối với phương thức nhờ thu chứng từ đối chấp nhận (nhờ thu theo điều kiện D/A: Documents agaist Acceptance): Trong phương thức thanh toán này thì người bán còn mất quyền kiểm soát hàng hoá và không có một bảo lãnh hay cam kết chắc chắn rằng người mua sẽ thanh toán dù họ đã chấp nhận thanh toán rồi. Vì thế, nếu người mua thanh toán chậm thì người bán vẫn bị thiệt hại và chịu mọi chi phí liên quan. Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ( Documentary credit) Tín dụng chứng từ là phương thức thanh toán thông dụng nhất hiện nay, khối lượng thanh toán ngày càng được mở rộng, do đó Phòng Thương mại Quốc tế tại Paris (International Chamber of Commerce) đã ban hành quy tắc và thực hàng thống nhất về tín dụng chứng từ (uniform customs and practice for Documentary Credit) để các bên xuất khẩu và nhập khẩu, các Ngân hàng có liên quan đến nghiên cứu áp dụng, nhằm tránh những sự hiểu nhầm đáng tiếc có thể xảy ra. Định nghĩa: Một cách đơn giản, Tín dụng chứng từ là một cam kết thanh toán có điều kiện của Ngân hàng. Hiểu đầy đủ hơn, Phương thức tín dụng chứng từ là một sự thoả thuận, trong đó một ngân hàng (ngân hàng mở thư tín dụng: Issuing Bank) theo yêu cầu của khách hàng (người yêu cầu mở thư tín dụng: applicant) sẽ trả một khoản tiền nhất định cho người khác (người hưởng lợi số tiền của thư tín dụng: Beneficiary) hoặc chấp nhận hối phiếu do người này ký phát trong phạm vi số tiền đó khi người này xuất trình cho ngân hàng một bộ chứng từ thanh toán phù hợp với những quy định đề ra trong thư tín dụng. Qua định nghĩa này, phương thức tín dụng chứng từ gồm các thành phần: + Người mở thư tín dụng (Appicant)là người mua, người nhập khẩu. + Ngân hàng mở thư tín dụng là Ngân hàng đại diện cho nhà nhập khẩu, cung cấp Tín dụng cho nhà nhập khẩu (Issuing Bank, Opening Bank). + Người hưởng lợi thư tín dụng (Beneficiary) là người bán, người xuất khẩu hay bất kỳ người nào mà người hưởng lợi chỉ định. + Ngân hàng thông báo thư tín dụng (Advising Bank) là ngân hàng ở nước ngoài người thụ hưởng. Quy trình tiến hành nghiệp vụ: NH thông báo NH mở thư tín dụng Ngừơi xuất khẩu Người nhập khẩu (4) (8) (1) (7) (5) (3) (5) (6) (2) Người nhập khẩu yêu cầu ngân hàng anh ta mở thư tín dụng Ngân hàng mở thư tín dụng sẽ lập một thư tín dụng và thông qua ngân hàng đại lý của mình ở nước người xuất khẩu thông báo việc mở thư tín dụng và gửi thư tín dụng đến người xuất khẩu. Ngân hàng thông báo sẽ thông báo cho người xuất khẩu toàn bộ nội dung thông báo về việc mở thư tín dụng đó và khi nhận được bản gốc thư tín dụng thì chuyển cho người xuất khẩu. Nếu chấp nhận thư tín dụng thì người xuất khẩu tiến hành giao hàngm nếu không thì đề nghị ngân hàng mở L/C sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Người xuất khẩu lập bộ chứng từ theo yêu cầu của thư tín dụng gửi cho ngân hàng mở thư tín dụng thông qua ngân hàng thông báo để thanh toán. Ngân hàng mở thư tín dụng tiến hành thanh toán nếu bộ chứng từ phù hợp với thư tín dụng, còn nếu không phù hợp ngân hàng từ chối thanh toán và gửi trả lại bộ chứng từ cho người xuất khẩu. Ngân hàng mở thư tín dụng đòi tiền người nhập khẩu và chuyển bộ chứng từ cho người nhập khẩu sau khi người nhập khẩu trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán. Người nhập khẩu kiểm tra chứng từ, nếu thấy phù hợp với thư tín dụng thì trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền, còn nếu thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền Phân loại thư tín dụng: Trong thanh toán quốc tế thường áp dụng các loại thư tín dụng sau: + Thư tín dụng không thể huỷ ngang (irrevocable Letter of Credit) : là loại thư tín dụng sau khi đã được mở thì Ngân hàng mở L/Cho vay mở L/C không được sửa đổi, bổ sung hoặc huỷ bỏ trong thời hạn hiệu lực của L/C nếu không có sự đồng ý của bên bán. Loại thư tín dụng này được sử dụng rộng rãi nhất ngày nay trên thế giới. Khi áp dụng thư tín dụng không thể huỷ bỏ khiến cho người bán được đảm bảo chắc chắn hơn trong thanh toán, còn đối với người mua thì sự loại thư này kém linh hoạt do chỉ có thể sửa đổi hoặc huỷ ngang nếu tất cả các bên đồng ý. + Thư tín dụng có thể huỷ bỏ (revocable letter of credit) :là loại thư tín dụng mà nhà nhập khẩu có thể sửa đổi hoặc huỷ bỏ tại bất cứ thời điểm nào mà không cần phải thông báo trước cho người xuất khẩu và phải thực hiện trước khi nhà xuất khẩu giao hàng và xuất trình bộ chứng từ cho ngân hàng thông báo. Khi áp dụng loại thư này nhà xuất khẩu có thể bị rủi ro vì có thể bị sửa đổi hoặc huỷ bỏ, còn đối với nhà nhập khẩu thì có một sự linh hoạt tối đa vì có thể được sửa đổi hoặc huỷ bỏ mà không cần phải thông báo trước cho người bán. + Thư tín dụng chuyển nhượng (transferable L/C) là loại thu tín dụng không thể huỷ ngang, trong đó người hưởng lợi thứ nhất có thể yêu cầu ngân hàng mở L/Cchuyển nhượng toàn bộ hày một phần gía trị L/C gốc cho một hay nhiều người khác. Thư tín dụng này được sử dụng để giúp cho nhà xuất khẩu tiến hành các dịch vụ xuất khẩu mà không cần đến vốn của mình. + Thư tín dụng tuần hoàn (revolving L/C) là loại thư tín dụng mà sau khi người hưởng sử dụng xong một khoản tiền, thì trị giá của nó lại được tự động tăng lên bằng giá trị ban đầu của nó. Loại thư này tạo điều kiện hco nhà nhập khẩu mua được hàng hoá trong suốt thời gian dài, khi thị trường đang có lợi thế cho mình. Ngoài ra, loại thư này cũng giúp cho nhà nhập khẩu không phải yêu cầu ngân hàng của mình mở thêm các thư tín dụng khác cùng một đơn đặt hàng. + Thư tín dụng giáp lưng (Back to back L/C) là loại thư tín dụng được mở dựa vào một thư tín dụng khác. Loại thư này thường được người xuất khẩu sử dụng để thanh toán với người cung cấp hàng hoá cho mình để xuất khẩu. + Thư tín dụng đối ứng (Reciprocal) là loại thư tín dụng chỉ bắt đầu có hiệu lực khi thư tín dụng đối ứng với nó đã mở. +Thư tín dụng dự phòng (stand – by L/C) là loại thư tín dụng do ngân hàng của người xuất khẩu sẽ phát hành sẽ phát hành một L/C trong đó cam kết với người nhập khẩu sẽ thanh toán lại cho họ trong trường hợp người xuất khẩu không hoàn thành nghĩa vụ giao hàng theo L/C đã đề ra. + Thư tín dụng thanh toán dần dần về sau (Deferred payment L/C) là loại thư tín dụng không thể huỷ bỏ trong đó ngân hàng mở L/C hay ngân hàng xác nhận cam kết với người hưởng lợi sẽ thanh toán dần toàn bộ số tiền của L/C trong những thời hạn quy định rõ trong L/C đó. 1.2.5. Các chứng từ dùng trong Thanh toán quốc tế Để thực hiện hoạt động thanh toán được thuận tiện, dễ dàng, người ta sử dụng các phương tiện lưu thông tín dụng dùng làm phương tiện thanh toán quốc tế.Tuỳ từng trường hợp người ta lựa chọn sử dụng các chứng từ khác nhau như: 1.2.5.1 Hối phiếu - Khái niệm: Hối phiếu là một tờ mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do một người ký phát cho người khác, yêu cầu người này khi nhìn thấy phiếu, hoặc đến một ngày cụ thể nhất định hoặc đến một ngày có thể xác định trong tương lai phải trả một số tiền nhất định cho một người nào đó hoặc theo lệnh của người này trả cho người khác hoặc trả cho người cầm phiếu. Từ khái niệm trên ta có thể rút ra 3 đặc điểm của hối phiếu: + Tính trừu tượng của hối phiếu: Hối phiếu không phải ghi nguyên nhân của việc lập hối phiếu mà chỉ cần ghi rõ số tiền phải trả và những nội dung có liên quan tới việc trả tiền, hiệu lực pháp lý của hối phiếu cũng không bị tác động bởi nguyên nhân sinh ra hối phiếu. + Tính bắt buộc trả tiền của hối phiếu: có nghĩa là người trả tiền hối phiếu phải trả tiền theo đúng nội ghi trên tờ phiếu; không được vì bất kỳ lý do riêng nào mà người trả tiền từ chối trả tiền, trừ trường hợp hối phiếu được lập ra trái với các đạo luật chi phối nó. + Tính lưu thông của hối phiếu: Hối phiếu là lệnh đòi tiền của người này với người khác, nó có một trị giá tiền nhất định, có một thời hạn nhất định và hối phiếu có thể được chuyển nhượng một phần hay nhiều lần trong thời hạn của nó. Phân loại hối phiếu: + Căn cứ vào thời hạn trả tiền của hối phiếu, chia làm ba loại sau: Hối phiếu trả tiền ngay:là loại hối phiếu mà khi người cầm phiếu xuất trình cho người trả tiền thì người này phải trả tiền cho họ ngay khi nhìn thấy hối phiếu. Hối phiếu trả tiền ngay sau một số ngày nhất định (từ 5-7 ngày). Hối phiếu có kỳ hạn: người trả tiền hối phiếu phải trả tiền ghi trên hối phiếu sau một thời hạn nhất định ghi trên hối phiếu. + Căn cứ vào hối phiếu có kèm chứng từ hay không, gồm 2 loại: Hối phiếu trơn: loại hối phiếu này được gửi đến đòi tiền người trả tiền không có kèm theo chứng từ thương mại Hối phiếu kèm chứng từ: là loại hối phiếu mà khi được gửi đến cho người trả tiền có kèm theo chứng từ thương mại. + Căn cứ vào tính chất chuyển nhượng của hối phiếu có hai loại: Hối phiếu đích danh là loại hối phiếu ghi rõ họ tên người hưởng lợi; Hối phiếu theo lệnh là loại hối phiếu trên đó ghi trả theo lệnh của người hưởng lợi hối phiếu. + Căn cứ vằo người ký phát hối phiếu, gồm hai loại: Hồi phiếu thương mại là loại hối phiếu do người xuất khẩu ký phát đòi tiền người nhập khẩu được dùng trong thanh toán xuất nhâp khẩu; Hối phiếu ngân hàng là loại hối phiếu được ngân hàng lập ra để yêu cầu cho ngân hàng đại lý của mình thanh toán thanh toán tiền cho người hưởng lợi. 1.2.5.2 Séc (Cheque) - Khái niệm: Sec là một chỉ thị thanh toán bằng mẫu in sẵn của chủ tài khoản cho ngân hàng của họ để thanh toán một số tiền nhất định cho người thụ hưởng được chỉ định rõ tên trên Séc hoặc người cầm Séc. Ngày nay, Séc là phương tiện thanh toán được sử dụng rộng rãi trong thanh toán quốc tế và cả nội địa để chi trả cho hàng hoá, cung ứng lao vụ, du lịch…Do tầm quan trọng đó nên đòi hỏi phải có những quy định thống nhất về nội dung và hình thức cho Séc. Chính vì thế năm 1931, nhiều nước trên thế giới đã họp lại tại Giơnever để ký một công ước quốc tế về Séc. Công ước này được hầu hết các nước sử dụng Séc làm phương tiện thanh toán áp dụng. Nội dung của tờ Séc phải bao gồm đầy đủ những nội dung: Ký hiệu Séc trên bản mẫu Séc; chỉ dẫn nhất định về việc trả một khoản tiền nhất định; Ngân hàng thanh toán; Nơi thanh toán; Ngày và nơi phát hành Séc; Các thành phần khác,…Để sử dụng Séc, người phát hành phải đảm bảo các điều kiện: Có tài khoản vãng lai tại Ngân hàng,trên tài khoản có đủ số dư có hoặc được cấp một khoản tín dụng, người phát hành có quyền sử dụng quyển sổ Séc thông qua một hợp đồng Séc. - Phân loại Séc: Căn cứ vào các tiêu thức khác nhau để phân loại Séc như sau: + Căn cứ theo người hưởng thụ, gồm 3 loại: Séc theo lệnh: là loại Séc ghi rõ người hưởng. Chỉ có người hưởng được phép thanh toán hoặc chuyển giao cho người khác bằng hình thức chuyển nhượng ký hậu ở mặt sau Séc. Séc để trống: không có tên người hưởng. Bất cứ người nào cầm Séc cũng có thể nhận tiền mà không cần chứng minh quyền sở hữu của mình. Séc theo lệnh nhưng không được chuyển nhượng ký hâụ: là loại Séc có tên người hưởng nhưng không thêm điều kiện, không theo lệnh của của người này. + Căn cứ theo cách thanh toán, gồm 2 loại: Séc tiền mặt: Đối với loại Séc này Ngân hàng thanh toán sẽ trả tiền mặt. Séc chuyển khoản: Ngân hàng thanh toán sẽ chi trả tiền qua việc ghi có vào tài khoản + Căn cứ vào người phát hành Séc gồm 2 loại: Séc cá nhân và Séc bảo chi. 1.2.5.3 Thẻ thanh toán - Khái niệm: Thẻ thanh toán là một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt được dùng để thanh toán hàng hoá, dịch vụ, rút tiền mặt tại máy rút tiền tự động do Ngân hàng phát hành ra. Đây là phương tiện thanh toán nhanh chóng, thuận tiện, mới nhất hiện nay, nó ra đời dựa trên những thành tựu tiên tiến nhất của công nghệ tin học, nó có nhiều ưu điểm như: tiện lợi, linh hoạt, an toàn và nhanh chóng…Với một số lượng phong phú nhiều loại thẻ với các đặc tính khác nhau có thể thoả mãn tối đa những nhu cầu của khách hàng, khách hàng có thể thực hiện thanh toán ở mọi nơi, mọi lúc mà không cần tiền mặt hay Séc với độ an toàn cao - Dựa vào các tiêu thức khác nhau ta có thể chia ra các loại thẻ như sau: + Dựa vào công nghệ sản xuất gồm: Thẻ khắc chữ nổi, Thẻ băng từ, Thẻ thông minh. + Dựa vào chủ thể phát hành : Thẻ do ngân hàng phát hành và thẻ do các tổ chức phi ngân hàng phát hành. + Căn cứ vào tính chất thanh toán của thẻ gồm: Thẻ tín dụng (credit card), Thẻ ghi nợ(Debit card), Thẻ rút tiền mặt (Cash card), Thẻ lưu giữ giá trị (Stored value card). + Căn cứ vào hạn mức của thẻ : Thẻ vàng (Gold card) và Thẻ thường (Standard card) + Căn cứ vào phạm vi sử dụng: Thẻ nội địa, và Thẻ quốc tế. 1.2.5.4 Kỳ phiếu (Promissory Note) Kỳ phiếu và hối phiếu là hai loại của thương phiếu được sử dụng là công cụ thanh toán quốc tế thông dụng. Ngược lại với hối phiếu là một tờ cam kết trả tiền vô điều kiện do người nợ viết ra để hứa trả một số tiền nhất định cho người hưởng lợi hoặc theo lệnh người này của người này trả cho người khác quy định trong kỳ phiếu đó. Những nguyên tắc điều chỉnh hối phiếu cũng được áp dụng tương tự cho một kỳ phiếu thương mại, tuy nhiên do tính thụ động của nó nên có những đặc thù riêng như: kỳ phiếu cần có sự bảo lãnh để đảm bảo khả năng thanh toán kỳ phiếu; kỳ hạn của kỳ phiếu được quy định rõ trên nó hay một kỳ phiếu có thể do một người hoặc nhiều người ký phát để cam kết thanh toán cho một người hoặc nhiều người hưởng lợi… 1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng tới việc mở rộng hoạt động TTQT của NHTM Trong những năm gần đây, cùng với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển đất nước diễn ra mạnh mẽ thì các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ, du lịch quốc tế, xuất khẩu lao động, du học, chữa bệnh, …tăng trưởng mạnh, vì thế các nhu cầu thanh toán, chuyển tiền cũng gia tăng. Do đó, lĩnh vực TTQT hiện nay đang thu hút sự quan tâm của nhiều NHTM và là lĩnh vực cạnh tranh khá sôi động, nhất là trong điều kiện nước ta đang trong quá trình mở cửa thị trường tài chính, các NHTM ở nước ta đang thực hiện đa dạng hoá và nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên việc mở rộng hoạt động TTQT chịu ảnh hưởng của rất nhiều nhân tố : 1.2.6.1. Các nhân tố khách quan bên ngoài Ngân hàng Chính sách vĩ mô của Nhà nước: Hoạt động TTQT của NHTM có chức năng thực hiện các nghĩa vụ chi trả về tiền tệ xuất phát từ các mối quan hệ kinh tế, thương mại, tài chính, tín dụng giữa các tổ chức và cá nhân giữa các nước khác nhau, đây là khâu kết thúc của một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại. Chính vì thế hoạt động này chịu ảnh hưởng lớn của các chính sách kinh tế của Nhà nước trong từng thời kỳ như chính sách kinh tế đối ngoại, chính sách thuế,… Việc lựa chọn chính sách kinh tế đối ngoại có tác động trực tiếp tới hoạt động xuất nhập khẩu của đất nước, có thể kìm hãm hoặc khuyến khích phát triển hoạt động TTQT. Thực tế cho thấy, trước kia khi nước ta áp dụng chính sách bảo hộ mậu dịch không những kìm hãm sản xuất trong nước mà còn cản trở cho hoạt động xuất nhập khẩu vì thế hoạt động TTQT bị hạn chế. Trong những năm gần đây, do áp dụng chính sách đổi mới, chính sách Nhà nước độc quyền về ngoại thương bị xoá bỏ, Nhà nước khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia sản xuất và kinh doanh hàng xuất khẩu, thu hẹp tổi thiểu mặt hàng cấm nhập, cấm xuất; các thủ tục phiền hà trong xuất, nhập khẩu, xuất nhập cảnh tham quan du lịch, môi giới, hợp tác và liên doanh bị bãi bỏ. Điều này khiến cho hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam trong những năm gần đây ngày càng tăng tạo điều kiện mở rộng hoạt động TTQT. Ngoài ra, khi chính sách kinh tế đối ngoại được nới lỏng sẽ tác động tới chính sách thuế của Nhà nước, đặc biệt là thuế xuất nhập khẩu. Khi áp dụng chính sách tự do hoá mậu dịch, Nhà Nước khuyến khích hoạt động xuất nhập khẩu, thuế của các mặt hàng này sẽ giảm và TTQT sẽ tăng do việc trao đổi hàng hóa giữa các nước diễn ra nhiều hơn. Các chủ thể tham gia TTQT ở các nước khác nhau nên chịu tác động bởi môi trường kinh tế, chính trị - xã hội của các nước tham gia. Nếu có sự biến động về kinh tế, chính trị của các bên tham gia thanh toán sẽ gây ra sự thay đổi về tình hình sản xuất trong nước, cơ chế chính sách của Nhà nước. Điều này làm cho hoạt động xuất nhập khẩu không ổn định, tác động tới việc mở rộng hoạt động TTQT. Xu hướng hội nhập của nền kinh tế Hiện nay, trên thế giới đang diễn ra xu hướng toàn cầu hoá nền kinh tế của các nước trên thế giới với tốc độ ngày càng cao khiến cho các quốc gia trong khu vực và trên thế giới có mối quan hệ chặt chẽ và điều này có vị trí quan trọng trong quá trình phát triển của nền kinh tế đắt nước. Cùng với sự phát triển của quá trình hội nhập kinh tế hoạt động kinh tế quốc tế nói chung và hoạt động ngoại thương nói riêng cũng ngày càng được đẩy mạnh. Thông qua hoạt động kinh tế quốc tế mới thu được nguồn ngoại tệ để nhập khẩu máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng trong nước. Nhờ đó, đất nước có thể phat huy được tiềm năng và thế mạnh của mình đồng thời tận dụng được tinh hoa của khoa học kỹ thuật, của kinh tế thế giới, phát huy lợi thế của kinh tế trong nước. Kinh tế quốc tế được mở rộng dẫn đến sự phát triển của thanh toán quốc tế vừa về chất, vừa về lượng để đáp ứng nhu cầu thương mại quốc tế như thanh toán xuất nhập khẩu, các giao dịch trên thị trường quốc tế. Sự cạnh tranh của các Ngân hàng khác Khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), các Ngân hàng Việt Nam sẽ đứng trước rất nhiều cơ hội và thách thức mới. Bên cạnh những lợi thế từ việc thực hiện mở cửa thị trường tài chính, các NHTM Việt Nam phải đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt, do có sự tham gia ngày càng nhiều của các Ngân hàng có uy tín, kinh nghiệm tham gia vào thị trường Việt Nam. Do đó, để nâng cao khả năng cạnh tranh các NHTM Việt Nam đang tập trung vào việc phát triển các sản phẩm dịch vụ của mình: đa dạng hoá và nâng cao chất lượng dịch vụ. Hiện nay, hoạt động TTQT là lĩnh vực thu hút sự quan tâm lớn của các Ngân hàng gây ra sự cạnh tranh mạnh mẽ trong việc chiếm lĩnh thị trường và nâng cao uy tín, vì thế gây khó khăn cho việc mở rộng hoạt động TTQT của các NHTM. 1.2.6.2. Các nhân tố chủ quan của Ngân hàng: Bên cạnh các nhân tố khách quan, việc mở rộng hoạt động TTQT phụ thuộc chủ yếu vào các nhân tố của bản thân Ngân hàng: Năng lực và uy tín của Ngân hàng trong nước và quốc tế: TTQTcó sự tham gia của nước khác nhau, có sự khác biệt về ngông ngữ, luật lệ, phong tục tập quán,…Vì thế đây là hoạt động chứa đựng nhiều rủi ro và việc thanh toán trực tiếp rất khó khăn do sự cách biệt về mặt địa lý và các bên tham gia thanh toán không biết rõ về tình hình tài chính, khả năng thanh toán của nhau. Để quá trình thanh toán diễn ra thuận lợi, các NHTM là tổ chức có đủ năng lực tài chính và có uy tín đối với các bên tham gia thanh toán nên được lựa chọn làm trung gian thanh toán quốc tế. Do tính phức tạp của hoạt động này nên để thực hiện tốt hoạt động TTQT các Ngân hàng cần có đủ năng lực tài chính, có đủ lượng ngoại tệ cần thiết để đáp ứng cho việc thanh toán. Ngoài ra, để thu hút được khách hàng đăng ký thanh toán các Ngân hàng cần tạo lập cho mình một uy tín vững chắc cả trong và ngoài nước để có thể thực hiện được những hoạt động mang tính bảo lãnh trong TTQT. Trình độ nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ TTQT: Hoạt động TTQT là hoạt động phức tạp và được áp dụng những kỹ thuật, công nghệ thông tin tiên tiến và hiện đại. Do đó, để mở rộng hoạt động này đòi hỏi các Ngân hàng cần có đội ngũ cán bộ TTQT có trình độ nghiệp vụ cao, nắm bắt được những tiến bộ mới của công nghệ thanh toán. Ngoài ra, để thực hiện tốt hoạt động TTQT, các thanh toán viên phải có vốn hiểu biết rộng rãi trên nhiều lĩnh vực: phải có am hiểu các thông lệ quốc tế, có trình độ ngoại ngữ tốt vì chứng từ sử dụng trong thanh toán thường sử dụng ngoại ngữ, những kiến thức về ngoại hối, những dự báo về tình hình biến động tỷ giá hối đoái cũng rất cần thiết. Việc lựa chọn và đào tạo được những cán bộ TTQT có trình độ và kinh nghiệm tốt sẽ giúp Ngân hàng hạn chế những rủi ro, thực hiện thanh toán nhanh chóng với độ chính xác cao, tạo dựng được uy tín với khách hàng. Đây là cơ sở tốt để các NHTM mở rộng hoạt động TTQT của mình. Công nghệ của Ngân hàng: Do đặc thù của hoạt động TTQT là các đối tác tham gia thanh toán có vị trí địa lý cách xa nhau do đó để hoạt động này có thể diễn ra với tốc độ nhanh và chính xác, tiết kiệm chi phí cần có sự hỗ trợ của những công nghệ tiên tiến nhất: phần mềm thanh toán, hệ thống thanh toán điện tử, …Hoạt động TTQT không thể tồn tại và phát triển được nên công nghệ thanh toán của Ngân hàng không đáp ứng được yêu cầu công nghệ của thế giới. Đây là lĩnh vực liên quan tới sự liên lạc, truyền tin giữa các Ngân hàng ở các quốc gia khác nhau, do đó phải có sự phù hợp công nghệ trong hệ thống các Ngân hàng thế giới mới có thể thực hiện được thanh toán bù trừ, thanh toán điện tử với nhau. Công nghệ Ngân hàng cũng là nhân tố quan trọng giúp đa dạng hoá và nâng cao chất lượng các sản phẩm dịch vụ TTQT, nâng cao uy tín, tạo điều kiện mở rộng hoạt động TTQT. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TTQT TẠI CHI NHÁNH TECHCOMBANK BA ĐÌNH 2.1 Khái quát về chi nhánh Techcombank Ba Đình: 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển: Ngân hàng là tổ chức tài chính quan trọng của nền kinh tế, là nguồn cung cấp vốn lớn nhất cho các hoạt động của nền kinh tế góp phần quan trọng vào quá trình tăng trưởng của đất nước. Từ khi đất nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường, hàng hoá được tự do sản xuất và lưu thông, dẫn đến sự cần thiết ra đời của hàng loạt các NHTM để đáp ứng yêu cầu tích tụ, tập trung và khơi dậy các nguồn lực cho sự phát triển kinh tế. Xuất phát từ bối cảnh đó, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ thương Việt Nam Techcombank được Ngân hàng nhà nước Việt Nam cấp giấy phép hoạt động số 004/09/1993 có hiệu lực từ ngày 06/08/1993, trong thời hạn 20 năm và vào ngày 27/09/1993 Ngân hàng chính thức đi vào hoạt động với số vốn ban đầu 20 tỷ. Đến ngày 08/10/1997, NHNN ra quyết định số 330/GD – NH5 cho phép ngân hàng kéo dài thời gian hoạt động lên 99 năm. Từ khi ra đời đến nay, Techcombank đã không ngừng phát triển, lớn mạnh về mạng lưới chi nhánh, vốn điều lệ cũng như chất lượng hoạt động và trở thành một trong những Ngân hàng TMCP lớn nhất nước ta. Nhận thức được xu hướng phát triển của nền kinh tế và để thích ứng với môi trường cạnh tranh gay gắt của các Ngân hàng trong và ngoài nước khi hội nhập kinh tế, Techcombank đã tập trung vào đầu tư công nghệ mới tạo ra những bước phát triển nhảy vọt cho Ngân hàng. Sự kiện quan trọng là vào năm 2001, Ngân hàng ký hợp đồng với nhà cung cấp phần mềm hàng đầu, Temenos Holding NV, lắp đặt phần mềm Globus trong hệ thống ngân hàng. Cùng với sự giúp đỡ của phần mềm này, Ngân hàng đã cho ra đời hàng loạt các sản phẩm dịch vụ mới, có chất lượng cao, giúp cho hoạt động thanh toán được tiến hành nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm thời gian và chi phí. Hiện nay, Techcombank trở thành một trong những Ngân hàng cổ phần lớn nhất, đi đầu về công nghệ với số vốn điều lệ là 1500 tỷ đồng vào ngày 24/11/2006, tài sản đạt gần 18 tỷ đồng. Trong năm 2006, Techcombank đã mở thêm Chi nhánh và phòng giao dịch mới, nâng tổng số điểm giao dịch cả nước lên 80 điểm, trải rộng trên 17 tỉnh thành trong cả nước. Ngân hàng ngày càng thu hút được nhiều kháh hàng, mở rộng thị phần và nâng cao uy tín của mình trên thị trường trong và ngoài nước. Techcombank đã nhận được nhiều giải thưởng lớn, đặc biệt là lĩnh vực thanh toán của như: được Ngân hàng quốc tế Citibank trao giải “hoạt động xuất sắc trong thanh toán quốc tế với tỷ lệ STP cao,…Trong năm vừa qua, ký kết hợp đồng với Ngân hàng Hồng Kông và Thượng Hải (HSBC) bán 10% cổ phần vào ngày04/01/2006 mở ra cơ hội phát triển mới cho Ngân hàng Techcombank, thể hiện sự nhạy bén, đón đầu quá trình hội nhập của Ngân hàng. Chi nhánh Techcombank Ba Đình là chi nhánh cấp hai, được thành lập theo quyết định số 416/NHNN – HAN 7 ngày 13/07/2004 đặt trụ sở tại 132 -138 Kim Mã, Quận Ba Đình, Hà Nội, chi nhánh được nâng cấp từ phòng giao dịch số 1 trực thuộc chi nhánh Techcombank Thăng Long. Mặc dù, mới đựơc thành lập chưa được ba năm nhưng từ khi thành lập tới nay, chi nhánh đã có sự phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tích xuất sắc. Được ra đời trong điều kiện nền kinh tế đang trong quá trình phát triển mạnh, Ngân hàng Techcombank đã dần tạo lập đựơc hình ảnh và uy tín trên thị trường, cùng với một vị trí hết sức thuận lợi : có nhiều dân cư có thu nhập cao, nhiều doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả,…đó là những điều kiện hết sức thuận lợi cho hoạt động của Chi nhánh. 2.1.2 Cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của các phòng ban 2.1.2.1 Cơ cấu tổ chức: Hiện nay, chi nhánh Techcombank Ba Đình có tất cả 38 cán bộ và công nhân viên, bao gồm 01 Giám đốc (Nguyễn Thị Hạnh) và các phòng ban được thể hiện qua sơ đồ bộ máy quản lý của Chi nhánh Techcombank Ba Đình như sau Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Chi nhánh Techcombank Ba Đình Hệ thống NH Techcombank Chi nhánh Techcombank Ba Đình Ban Giám Đốc Phòng Kinh Doanh Phòng Kế Toán Phòng Giao Dịch Phòng Kế Toán Giao Dịch Phòng Kế Toán Ngân Quỹ Phòng Giao Dịch Ngọc Khánh Phòng Giao Dịch Đội Cấn Phòng Hỗ Trợ Kinh Doanh 2.1.2.2 Chức năng nhiệm vụ chính của các phòng ban: - Ban lãnh đạo: Gồm 01 Giám đốc và 01 phó Giám đốc + Giám đốc có chức năng tổ chức, điều hành hoạt động kinh doanh của Chi nhánh; thực hiện nhiệm vụ và quyền theo quyền hạn của mình theo uỷ quyền của Tổng giám đốc Ngân hàng Ngân hàng Techcombank. + Phó giám đốc: Thực hiện các nhiệm vụ theo phân công, uỷ quyền của Giám đốc; thay mặt giám đốc điều hành công việc của Chi nhánh khi Giám đốc đi vắng. Phòng kinh doanh có nhiệm vụ chính sau: + Thực hiện giao dịch thanh toán xuất nhập khẩu cho khách hàng; đồng thời tiến hành mua và bán ngoại tệ. + Nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới, tổ chức bán lẻ sản phẩm. + Tiến hành phân tích kinh tế theo ngàng, nghề kinh tế, theo danh mục khách hàng và qua đó lựa chọn các biện pháp cho vay an toàn và hiệu quả; thực hiện thu hồi nợ và phân loại nợ, trích lập dự phòng. Phòng hỗ trợ và ban thẩm định: có chức năng hỗ trợ cho phòng kinh doanh để phòng tránh rủi ro tín dụng, cụ thể như sau: + Thẩm định các hồ sơ xin vay, hồ sơ bảo lãnh, mở thư tín dụng và tiến hành theo dõi tình hình tài chính của khách hàng. + Thẩm định hạn mức cho vay và đánh giá tài sản đảm bảo. + Thực hiện kiểm soát việc trả nợ, các khoản vay quá hạn, giá trị tài sản đảm bảo. Phòng kế toán gồm: Tổ kế toán giao dịch và tổ kế toán về tiền tệ, ngân quỹ: + Tổ kế toán giao dịch có nhiệm vụ: nghiên cứu, phân tích tình hình kinh tế, thị trường để đề xuất những hình thức và công cụ huy động vốn, đáp ứng yêu cầu về vốn đồng thời đề xuất lãi xuất huy động và cho vay hợp lý với thị trường; Ngoài ra phòng thực hiện chức năng mở tài khoản giao dịch ATM. + Tổ kế toán về tiền tệ và ngân quỹ có nhiệm vụ thực hiện hạch toán kế toán, hạch toán thống kê và thanh toán theo quy định; thực hiện các nghiệp vụ thu và chi tiền mặt, các giấy tờ có giá; đồng thời có nhiệm vụ chuyển tiền giải ngân cho khách hàng cũng như thu gốc và lãi vay… Phòng giao dịch có nhiệm vụ chính là tiếp xúc trực tiếp với khách hàng và xử lý các nghiệp vụ phát sinh theo thẩm quyền: gửi, rút tiền, thanh toán trong nước… 2.1.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh những năm gần đây: Chi nhánh Techcomb._.