Giải pháp mở rộng cho vay đồng tài trợ tại các ngân hàng Thương mại Nhà nước trên địa bàn TP.HCM

1 TP. HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2005 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH THÖÔNG MAÏI NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN ÑOÀNG TAØI TRÔÏ TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG GIAÛI PHAÙP MÔÛ ROÄNG CHO VAY TRAÀN THÒ THU TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH X W BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO 2 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH X W TRAÀN THÒ THU GIAÛI PHAÙP MÔÛ ROÄNG CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH Chuyeân ngaønh : Taøi chính – Ngaân haøng. Maõ soá : 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC : TS. TRÖÔNG THÒ HOÀNG TP. HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2005 3 MUÏC LUÏC Trang DANH MUÏC CHÖÕ VIEÁT TAÉT MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ 1.1. Tín duïng ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng 1 1.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát cuûa tín duïng 1 1.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng 3 1.1.3. Vai troø cuûa tín duïng 4 1.1.4. Caùc hình thöùc tín duïng 6 1.2. Vai troø cuûa cho vay ñoàng taøi trôï 11 1.2.1. Khaùi nieäm cho vay ñoàng taøi trôï 11 1.2.2. Vai troø cuûa cho vay ñoàng taøi trôï 14 1.2.3. Caùc chuû theå tham gia cho vay ñoàng taøi trôï 15 1.2.4. Caùc loaïi phí vaø kyõ thuaät trong cho vay ñoàng taøi trôï 17 1.3. Kinh nghieäm cho vay ñoàng trôï Nhaät Baûn – Haøn Quoác 18 Toùm taét chöông 1 21 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 2.1. Khaùi quaùt veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng ôû Vieät Nam qua caùc thôøi kyø 22 2.1.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng ôû Vieät Nam tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi 22 4 2.1.2. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng ôû Vieät Nam vôùi söï nghieäp ñoåi môùi 23 2.1.3. Khaùi quaùt heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 26 2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 27 2.2.1. Cô sôû phaùp lyù ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi Vieät Nam27 2.2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 27 2.2.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 32 2.2.4. Keát quaû khaûo saùt tham khaûo yù kieán veà hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï 47 2.3. Ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 54 2.3.1. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc töø hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 54 2.3.2. Nhöõng toàn taïi trong hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 57 Toùm taét chöông 2 62 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP MÔÛ ROÄNG CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 3.1. Ñònh höôùng vaø muïc tieâu cuûa heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam töø naêm 2001 ñeán 2020 63 5 3.1.1. Ñònh höôùng hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp quoác teá 63 3.1.2. Muïc tieâu cuûa heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp quoác teá 65 3.1.3. Loä trình hoäi nhaäp quoác teá heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam 66 3.2. Giaûi phaùp môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 70 3.2.1. Caùc giaûi phaùp vó moâ mang tính hoã trôï 73 3.2.2. Caùc giaûi phaùp mang tính nghieäp vuï cuûa Ngaân haøng 78 Toùm taét chöông 3 89 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC 6 DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT ™ NHTM NN: Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc. ™ NHTM CP: Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn. ™ NH LD: Ngaân haøng Lieân doanh. ™ NH Nngoaøi: Ngaân haøng Nöôùc ngoaøi. ™ NHNT (VCB): Ngaân haøng Ngoaïi thöông. ™ NHÑT&PT (BIDV): Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån. ™ NHNo&PTNT (VBAR): Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân. ™ NHCT (ICB): Ngaân haøng Coâng thöông. ™ Exim bank: Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn Xuaát nhaäp khaåu. ™ ACB: Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn AÙ Chaâu. ™ Tp. HCM: Thaønh phoá Hoà Chí Minh. ™ Tp: Thaønh phoá. 7 MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuaû ñeà taøi. Moät cô theå khoûe maïnh laø moät cô theå maø heä thaàn kinh trung öông coù theå ñieàu khieån moïi hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän trong cô theå vaän haønh ñuùng chöùc naêng cuûa noù. Trong kinh teá thò tröôøng, ngaân haøng ñöôïc ví nhö heä thoáng thaàn kinh trung öông cuûa neàn kinh teá. Moät heä thoáng ngaân haøng hoaït ñoäng thoâng suoát, laønh maïnh vaø hieäu quaû laø tieàn ñeà ñeå caùc nguoàn löïc taøi chính luaân chuyeån, phaân boå vaø söû duïng hieäu quaû, kích thích taêng tröôûng beàn vöõng. Lónh vöïc taøi chính tieàn teä luoân laø moät lónh vöïc nhaïy caûm ñoái vôùi neàn kinh teá, moät maët phaûn aùnh nhöõng bieán ñoåi trong neàn kinh teá maët khaùc nhöõng bieán ñoäng ñoù laïi coù nhöõng taùc ñoäng ngöôïc trôû laïi ñoái vôùi neàn kinh teá. Vôùi chöùc naêng voán coù cuûa mình, ngaân haøng ñaõ trôû thaønh moät keânh cung öùng voán hieäu quaû cho neàn kinh teá. Ngaøy nay khi maø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá trôû thaønh moät xu theá cuûa thôøi ñaïi vaø dieãn ra maïnh meõ treân nhieàu lónh vöïc töø vaên hoùa, chính trò, kinh teá . . . thì taát yeáu ngaønh ngaân haøng cuõng phaûi hoøa vaøo cuøng xu theá chung ñoù. Hoäi nhaäp mang laïi nhöõng cô hoäi lôùn nhöng ñoàng thôøi cuõng mang laïi nhöõng thaùch thöùc khoâng nhoû. Ñeå coù theå giuùp neàn kinh teá ñöùng vöõng trong xu theá môùi thì traùch nhieäm cuûa heä thoáng ngaân haøng ngaøy caøng naëng neà, phaûi cung öùng ñöôïc moät khoái löôïng lôùn voán tín duïng ñeå phaùt trieån cô sôû haï taàng, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, thieát bò coâng ngheä thoâng tin… Caùc ngaân haøng ngaøy nay ñaõ coù moät caùi nhìn bao quaùt vaø ñaày ñuû hôn veà vai troø chöùc naêng cuûa chính mình, ñeå töø ñoù coù theå ñöùng vöõng toàn taïi. Baèng caùc bieän phaùp nghieäp vuï ngaân haøng ñaõ huy ñoäng ñöôïc moät khoái löôïng voán trong neàn kinh teá ñeå töø ñoù coù theå tieán haønh cho vay cung öùng voán ngöôïc laïi cho neàn kinh teá ñeå kinh doanh kieám lôøi. Haøng loaït caùc phöông thöùc cho vay ñaõ ñöôïc trieån khai 8 thöïc hieän nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc ñoái töôïng khaùch haøng coù theå tieáp caän vôùi nguoàn voán cuûa ngaân haøng, giuùp hoã trôï taøi chính cho khaùch haøng thöïc hieän phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, döï aùn ñaàu tö… vaø phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï cuõng ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieän. Phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa caùc phöông thöùc cho vay nhö cho vay töøng laàn, cho vay haïn möùc tín duïng, cho vay theo döï aùn ñaàu tö... ñieåm noåi baät cuûa phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï laø coù theå ñaùp öùng nhu caàu tín duïng cuûa khaùch haøng ñoái vôùi nhöõng döï aùn lôùn, giuùp ngaân haøng phaân taùn ñöôïc ruûi ro… Nhaän thöùc roõ vò trí vai troø cuûa vieäc caáp tín duïng cung öùng voán cho neàn kinh teá. Trong tieán trình coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñöa neàn kinh teá phaùt trieån. Haøng loaït caùc bieän phaùp thaùo gôõ ñaõ ñöôïc Ñaûng, Nhaø nöôùc, caùc caáp Boä ngaønh lieân quan phoái hôïp cuøng ngaønh ngaân haøng ñeå giuùp cho nguoàn voán tín duïng ñeán ñöôïc vôùi khaùch haøng thaät söï ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï laø moät trong nhöõng phöông thöùc cho vay nhaèm giuùp caáp voán cho nhöõng döï aùn lôùn cuõng ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieän. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm dòch vuï taøi chính lôùn nhaát khu vöïc phía nam vaø caû nöôùc. Phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï ñaõ ñöôïc caùc ngaân haøng treân ñòa baøn thöïc hieän trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Tuy nhieân tyû troïng cho vay ñoàng taøi trôï coøn chieám moät tyû leä nhoû trong cô caáu dö nôï taïi caùc ngaân haøng, chöa töông xöùng vôùi toång möùc ñaàu tö maø caùc Ngaân haøng ñaõ ñaàu tö vaøo caùc döï aùn cuûa Thaønh phoá. Vì vaäy nghieân cöùu, ñaùnh giaù tình hình cho vay ñoàng taøi trôï coù moät yù nghóa quan troïng Tröôùc tình hình thöïc teá hieän nay, em choïn ñeà taøi “Giaûi phaùp môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh”. 9 2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh thôøi gian qua, töø ñoù ñeà ra caùc giaûi phaùp cuï theå nhaèm môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn Tp. Hoà Chí Minh. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: ™ Ñoái töôïng nghieân cöùu: - Nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lyù luaän cuûa tín duïng, cuûa phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï. - Nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh thôøi gian qua, töø ñoù ñaùnh giaù nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc vaø nhöõng toàn taïi aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï. - Nghieân cöùu nhu caàu voán cuûa trong thôøi gian tôùi ñeå coù höôùng ñeå ñaùp öùng nhu caàu neàn kinh teá thoâng qua phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï, ñoàng thôøi qua phöông thöùc cho vay naøy giuùp Ngaân haøng haïn cheá ruûi ro… ™ Phaïm vi nghieân cöùu: - Veà khoâng gian: treân ñòa baøn TP. Hoà chí Minh. - Veà thôøi gian: töø naêm 2000 ñeán nay. 4. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi - Nhaän thöùc veà nguyeân taéc vaø goùp phaàn hoaøn thieän nhöõng lyù luaän cô baûn veà tín duïng noùi chung vaø phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï noùi rieâng. - Qua quaù trình nghieân cöùu seõ goùp phaàn môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh 10 5. Phöông phaùp nghieân cöùu: chuû yeáu döïa vaøo kieán thöùc caùc moân kinh teá, ñaëc bieät laø chuyeân ngaønh taøi chính – ngaân haøng. Vieäc phaân tích soá lieäu döïa treân phöông phaùp phaân tích, toång hôïp, so saùnh, thoáng keâ vaø logic hoïc. 6. Keát caáu cuûa luaän vaên: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, taøi lieäu tham khaûo, phuï luïc, luaän vaên goàm 3 chöông chính: Chöông 1: Toång quan veà cho vay ñoàng taøi trôï Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh. Chöông 3: Giaûi phaùp môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh. 11 Chöông 1: Toång quan veà cho vay ñoàng taøi trôï 1.1. TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG 1.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát cuûa tín duïng. Tín duïng laø moät phaïm truø kinh teá ñaõ toàn taïi qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi. Neáu hieåu theo nghóa heïp thì tín duïng laø söï vay möôïn trong ñoù hai chuû theå ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay seõ thoûa thuaän moät thôøi haïn nôï vaø möùc laõi cuï theå. Neáu hieåu theo nghóa roäng thì tín duïng laø söï vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn voán töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu. Tín duïng laø quan heä vay möôïn, quan heä söû duïng voán laãn nhau giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay döïa treân nguyeân taéc hoaøn traû. Tín duïng laø moät phaïm truø cuûa kinh teá haøng hoùa, coù quaù trình ra ñôøi toàn taïi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoùa. Luùc ñaàu, caùc quan heä tín duïng haàu heát ñeàu laø tín duïng baèng hieän vaät, vaø moät phaàn nhoû laø tín duïng hieän kim, toàn taïi döôùi teân goïi laø tín duïng naëng laõi, cô sôû cuûa quan heä tín duïng luùc baáy giôø chính laø söï phaùt trieån böôùc ñaàu cuûa caùc quan heä haøng hoùa – tieàn teä trong ñieàu kieän cuûa neàn saûn xuaát haøng hoùa keùm phaùt trieån. Caùc quan heä tín duïng phaùt trieån trong thôøi kyø chieám höõu noâ leä vaø cheá ñoä phong kieán, phaûn aùnh thöïc traïng cuûa moät neàn kinh teá saûn xuaát haøng hoùa nhoû. Chæ ñeán khi phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa ra ñôøi, caùc quan heä tín duïng môùi coù ñieàu kieän ñeå phaùt trieån. Tín duïng baèng hieän vaät ñaõ nhöôøng choã cho tín duïng baèng hieän kim, tín duïng naëng laõi phi kinh teá ñaõ nhöôøng choã cho caùc loaïi hình tín duïng khaùc öu vieät hôn nhö tín duïng ngaân haøng, tín duïng chính phuû… Töø tín duïng ñöôïc söû duïng ngaøy nay (tieáng Anh: Credit; Phaùp: Creùdit) xuaát phaùt töø goác latin Creditum laø loøng tin vaø söï tín nhieäm. ÔÛ ñaây muoán noùi veà nieàm tin maø ngöôøi cho vay höôùng veà ngöôøi ñi vay khi ñem tieàn baïc, taøi saûn ra cho vay, hoï phaûi coù cô sôû tin raèng ngöôøi ñi vay seõ hoaøn traû ñuùng haïn. Noùi caùch khaùc, ñeå 12 quan heä tín duïng toàn taïi ñoøi hoûi phaûi taïo laäp ñöôïc nieàm tin vaø ñaây laø cô sôû quan troïng cho quan heä tín duïng hình thaønh. Nhö vaäy coù theå ñöa ra khaùi nieäm toång quaùt veà tín duïng nhö sau: tín duïng laø moät quan heä vay möôïn döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû (caû voán vaø laõi) sau moät thôøi haïn nhaát ñònh. Töø khaùi nieäm ñaõ neâu cho thaáy trong quan heä tín duïng ngöôøi cho vay chæ nhöôïng laïi quyeàn söû duïng voán cho ngöôøi ñi vay trong moät thôøi haïn nhaát ñònh. Tuy nhieân ngöôøi ñi vay khoâng coù quyeàn sôû höõu soá voán aáy neân phaûi hoaøn traû laïi cho ngöôøi cho vay khi ñeán thôøi haïn ñaõ thoûa thuaän. Maùc vieát: “Tieàn chaúng qua chæ rôøi khoûi tay ngöôøi sôû höõu trong moät thôøi gian vaø chaúng qua chæ taïm thôøi chuyeån töø tay ngöôøi sôû höõu sang tay nhaø tö baûn hoaït ñoäng, cho neân tieàn khoâng phaûi ñöôïc boû ra ñeå thanh toaùn, cuõng khoâng phaûi töï ñem baùn ñi, maø chæ ñem cho vay, tieàn chæ ñem nhöôïng laïi vôùi ñieàu kieän laø, noù seõ quay trôû veà ñieåm xuaát phaùt moät kyø haïn nhaát ñònh. Söï hoaøn traû naøy khoâng chæ laø söï baûo toàn veà maët giaù trò maø voán tín duïng coøn ñöôïc taêng theâm döôùi hình thöùc lôïi töùc”. Giaù trò ñöôïc hoaøn traû thoâng thöôøng lôùn hôn giaù trò luùc ban ñaàu cho vay hay noùi caùch khaùc ngöôøi ñi vay phaûi traû theâm phaàn lôïi töùc. Maùc vieát “ñem tieàn cho vay vôùi tö caùch laø moät vieäc coù ñaëc ñieåm laø seõ quay trôû veà ñieåm xuaát phaùt cuûa noù, maø vaãn giöõ nguyeân veïn ñöôïc giaù trò cuûa noù vaø ñoàng thôøi laïi lôùn leân theâm trong quaù trình vaän ñoäng” Quan heä tín duïng duø vaän ñoäng ôû phöông thöùc saûn xuaát naøo, ñoái töôïng vay möôïn laø haøng hoùa hay tieàn teä thì tín duïng cuõng mang 3 ñaëc ñieåm cô baûn sau: - Tín duïng tröôùc heát chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät soá tieàn (hieän kim) hoaëc taøi saûn (hieän vaät) töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc, chöù khoâng laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu chuùng. - Tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc “hoaøn traû”. - Giaù trò cuûa tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. 13 ™ Baûn chaát cuûa tín duïng: Tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá xaõ hoäi. 1.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng ngaân haøng. 1.1.2.1. Chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä. Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoøa töø nôi “thöøa” sang nôi “thieáu” ñeå söû duïng nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá. Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä laø hai maët hôïp thaønh chöùc naêng coát loõi cuûa tín duïng. - ÔÛ maët taäp trung voán tieàn teä: nhôø söï hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tín duïng maø caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi ñöôïc taäp trung laïi, bao goàm tieàn nhaøn roãi cuûa daân chuùng, voán baèng tieàn cuûa caùc doanh nghieäp, voán baèng tieàn cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå…. - ÔÛ maët phaân phoái laïi voán tieàn teä, ñaây laø maët cô baûn cuûa chöùc naêng naøy – ñoù laø söï chuyeån hoùa ñeå söû duïng caùc nguoàn voán ñaõ taäp trung ñöôïc ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa saûn xuaát löu thoâng haøng hoùa cuõng nhö nhu caàu tieâu duøng trong toaøn xaõ hoäi. Caû hai maët taäp trung vaø phaân phoái laïi voán ñeàu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc hoaøn traû vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích maët taäp trung voán, noù thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. Nhôø chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä cuûa tín duïng, maø phaàn lôùn nguoàn tieàn trong xaõ hoäi töø choã laø tieàn “nhaøn roãi” moät caùch töông ñoái ñaõ ñöôïc huy ñoäng vaø söû duïng cho caùc nhu caàu cuûa saûn xuaát vaø ñôøi soáng, laøm cho hieäu quaû söû duïng voán trong toaøn xaõ hoäi taêng. 14 1.1.2.2. Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi. Tín duïng coù theå phaùt huy chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi, ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua caùc maët sau: - Hoaït ñoäng tín duïng, tröôùc heát taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, caùc loaïi seùc, caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn… cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh, nhôø ñoù laøm giaûm bôùt caùc chi phí lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn… - Vôùi söï hoaït ñoäng cuûa tín duïng, ñaëc bieät laø tín duïng ngaân haøng ñaõ môû ra moät khaû naêng lôùn trong vieäc môû taøi khoaûn vaø giao dòch thanh toaùn thoâng qua ngaân haøng döôùi hình thöùc chuyeån khoaûn hoaëc buø tröø. - Cuøng vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa tín duïng, thì heä thoáng thanh toaùn qua ngaân haøng ngaøy caøng ñöôïc môû roäng, vöøa cho pheùp giaûi quyeát nhanh choùng caùc moái quan heä kinh teá, thuùc ñaåy quaù trình aáy, taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån. - Vôùi hoaït ñoäng cuûa tín duïng, caùc nguoàn voán ñang naèm trong xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa seõ coù taùc duïng taêng toác ñoä chu chuyeån voán trong phaïm vi toaøn xaõ hoäi. 1.1.2.3. Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá. Ñaây laø chöùc naêng phaùt sinh, heä quaû cuûa hai chöùc naêng treân. Söï vaän ñoäng cuûa voán tín duïng phaàn lôùn laø söï vaän ñoäng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät tö, haøng hoùa, chi phí trong caùc xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá. Vì vaäy qua ñoù tín duïng khoâng nhöõng laø taám göông phaûn aùnh hoaït ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän töôïng tieâu cöïc laõng phí, vi phaïm phaùp luaät… trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. 15 1.1.3. Vai troø cuûa tín duïng. Noùi ñeán vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng nghóa laø noùi ñeán taùc ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi neàn kinh teá – xaõ hoäi. Vai troø cuûa tín duïng bao goàm hai maët tích cöïc, maët toát vaø maët tieâu cöïc, maët xaáu. Chaúng haïn neáu ñeå tín duïng phaùt trieån traøn lan, khoâng kieåm soaùt thì khoâng nhöõng khoâng laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån maø coøn laøm cho neàn kinh teá laïm phaùt coù theå gia taêng gaây aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Maët tích cöïc, tín duïng coù vai troø to lôùn sau: ¾ Moät laø : Tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån. - Tín duïng tröôùc heát laø nguoàn cung öùng voán cho caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá. - Tín duïng laø moät trong nhöõng coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch höõu hieäu trong neàn kinh teá. - Tín duïng khoâng nhöõng laø coâng cuï taäp trung voán maø coøn laø coâng cuï thuùc ñaåy tích tuï voán cho caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá. Coù theå noùi, trong moïi neàn kinh teá – xaõ hoäi, tín duïng ñeàu phaùt huy vai troø to lôùn noùi treân. Ñoái vôùi doanh nghieäp: tín duïng goùp phaàn cung öùng voán bao goàm voán coá ñònh vaø voán löu ñoäng. Ñoái vôùi daân chuùng: tín duïng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. Ñoái vôùi toaøn xaõ hoäi: tín duïng laøm taêng hieäu suaát söû duïng voán. Taát caû ñeàu hôïp löïc vaø taùc ñoäng leân ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi khieán taïo ra ñoäng löïc phaùt trieån raát maïnh meõ maø khoâng coù coâng cuï taøi chính naøo coù theå thay theá ñöôïc. ¾ Hai laø : tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû. 16 Trong khi thöïc hieän chöùc naêng thöù nhaát laø taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä, tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh trong neàn kinh teá, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä, maët khaùc, do cung öùng voán tín duïng cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp hoaøn thaønh keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh… laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoùa dòch vuï ngaøy caøng laøm ra nhieàu, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, chính nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc… ¾ Ba laø: tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm, oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Moät maët tín duïng coù taùc duïng thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån, saûn xuaát haøng hoùa dòch vuï ngaøy caøng gia taêng coù theå thoûa maõn nhu caàu ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng, maët khaùc do voán tín duïng cung öùng taïo ra khaû naêng trong vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Moät xaõ hoäi phaùt trieån laønh maïnh, ñôøi soáng ñöôïc oån ñònh, ai cuõng coù coâng aên vieäc laøm… ñoù laø tieàn ñeà quan troïng ñeå oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Cuoái cuøng coù theå noùi tín duïng coøn coù vai troø quan troïng ñeå môû roäng vaø phaùt trieån caùc moái quan heä ñoái ngoaïi vaø môû roäng giao löu quoác teá. Söï phaùt trieån cuûa tín duïng khoâng nhöõng ôû trong phaïm vi quoác noäi maø coøn môû roäng caû phaïm vi quoác teá, nhôø ñoù noù thuùc ñaåy môû roäng vaø phaùt trieån caùc quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, nhaèm giuùp ñôõ vaø giaûi quyeát caùc nhu caàu laãn nhau trong quaù trình phaùt trieån ñi leân cuûa moãi nöôùc, laøm cho caùc nöôùc coù ñieàu kieän xích laïi gaàn nhau hôn vaø cuøng nhau phaùt trieån. 17 1.1.4. Caùc hình thöùc tín duïng. 1.1.4.1. Tín duïng thöông maïi. Tín duïng thöông maïi laø quan heä tín duïng giöõa caùc coâng ty, xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá vôùi nhau, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc mua baùn chòu. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi sôùm hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc vaø giöõ vai troø laø cô sôû ñeå caùc hình thöùc tín duïng khaùc ra ñôøi. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi döïa treân neàn taûng khaùch quan ñoù laø quaù trình luaân chuyeån voán vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá khaùc ngaønh (nhö coâng nghieäp, thöông maïi, xaây döïng) maø coøn giöõa caùc toå chöùc kinh teá trong cuøng moät ngaønh. Söï khoâng aên khôùp naøy daãn ñeán hieän töôïng trong cuøng moät thôøi ñieåm, moät soá doanh nghieäp ñaõ saûn xuaát ra moät khoái löôïng haøng hoùa ñang caàn baùn nhöng chöa caàn phaûi thu tieàn ngay, trong khi moät soá doanh nghieäp khaùc laïi caàn mua nhöõng saûn phaåm haøng hoùa aáy ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi chöa coù tieàn. Hieän töôïng naøy coù theå giaûi quyeát neáu caùc doanh nghieäp tieán haønh mua baùn chòu haøng hoùa cho nhau. Ñoù chính laø tín duïng thöông maïi. Ñoái vôùi ngöôøi baùn, tín duïng thöông maïi giuùp hoï ñaåy nhanh quaù trình tieâu thuï haøng hoùa, chieám lónh thò tröôøng, giuùp giaûm bôùt caùc chi phí löu kho, baûo quaûn… Ñoái vôùi ngöôøi mua, tín duïng thöông maïi giuùp cho hoï coù ñöôïc haøng ñeå saûn xuaát kinh doanh, ñaûm baûo quaù trình saûn xuaát kinh doanh ñöôïc lieân tuïc. Nhö vaäy tín duïng thöông maïi ñeàu coù lôïi ñoái vôùi caû hai phía, vaø coù lôïi ñoái vôùi tieán trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, bôûi vaäy tín duïng thöông maïi ñaõ toàn taïi vaø phaùt trieån töø xa xöa, ñaëc bieät tín duïng thöông maïi phaùt trieån raát maïnh trong ñieàu kieän kinh teá haøng hoùa phaùt trieån cao nhö hieän nay. 18 1.1.4.2. Tín duïng ngaân haøng. Coù theå noùi quan heä tín duïng ngaân haøng ra ñôøi trong boái caûnh neàn kinh teá tö baûn chuû nghóa. Xuaát phaùt töø yeâu caàu khaùch quan cuûa quaù trình taùi saûn xuaát, caùc nhaø tö baûn raát caàn boå sung theâm voán nhöng hoï khoâng theå söû duïng tieàn vay naëng laõi ñeå ñaùp öùng. Trong thôøi kyø ñaàu, do chöa ñuû söùc thuû tieâu ngay tín duïng naëng laõi neân hoï phaûi nhôø ñeán Nhaø nöôùc can thieäp baèng phaùp luaät vaø nhôø Giaùo hoäi ñeå tuyeân truyeàn thuyeát phuïc caùc toå chöùc kinh doanh naëng laõi ñeå giaûm laõi suaát. Tuy nhieân caùc bieän phaùp naøy khoâng ñaït hieäu quaû cao. Do ñoù, khi giai caáp tö saûn ñaõ phaùt trieån ñuû söùc hoï töï goùp voán hình thaønh caùc Hieäp hoäi tín duïng cho nhau vay vôùi laõi suaát vöøa phaûi. Noùi caùch khaùc, hoï ñaõ thieát laäp quan heä tín duïng cho rieâng mình vaø töôùc ñoaït vai troø ñoäc quyeàn tín duïng cuûa nhöõng ngöôøi cho vay naëng laõi. Khi nhöõng hoäi tín duïng phaùt trieån thaønh ngaân haøng thöông maïi coå phaàn thì caùc toå chöùc kinh doanh naëng laõi thôøi trung coå cuõng töï haï thaáp laõi suaát ñeå chuyeån höôùng kinh doanh cho phuø hôïp. Ñaây cuõng laø giai ñoaïn ñaàu môû ñaàu cho chaëng ñöôøng phaùt trieån moãi ngaøy moät lôùn maïnh cuûa heä thoáng tín duïng ngaân haøng phuïc vuï ñaéc löïc cho quaù trình tieán boä cuûa xaõ hoäi. Vaäy tín duïng ngaân haøng chính laø laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng voán baèng tieàn vaø cho vay (caáp tín duïng) ñoái vôùi caùc ñoái töôïng noùi treân. Tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu, chieám vò trí ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá. Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, khaùc vôùi tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuyeân nghieäp, hoaït ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong phuù. 19 Trong neàn kinh teá hieän ñaïi ngaøy nay, cuøng vôùi yeâu caàu khaùch quan cuûa caùc lónh vöïc töø saûn xuaát, löu thoâng vaø tieâu duøng caù nhaân, heä thoáng tín duïng ngaân haøng cuõng môû roäng veà phaïm vi hoaït ñoäng vaø ña daïng veà hình thöùc cho vay. Töø ñoù, tín duïng ngaân haøng ñaõ vaø ñang phaùt trieån nhö boä phaän khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá noùi chung. Maët khaùc heä thoáng ngaân haøng ngaøy caøng lôùn maïnh vôùi boä maùy toå chöùc vôùi nhöõng bieán ñoåi cuûa neàn kinh teá ñöôïc theå hieän qua nhöõng boä luaät ngaân haøng ôû caùc nöôùc tö baûn phaùt trieån laâu ñôøi nhö Anh, Phaùp… ™ Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng. - Ñoái töôïng cuûa tín duïng ngaân haøng laø voán tieàn teä nghóa laø ngaân haøng huy ñoäng voán vaø cho vay baèng tieàn. - Trong tín duïng ngaân haøng, caùc chuû theå cuûa noù xaùc ñònh moät caùch roõ raøng, trong ñoù ngaân haøng laø ngöôøi cho vay, coøn caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá, caù nhaân… laø ngöôøi ñi vay. - Tín duïng ngaân haøng vöøa laø tín duïng mang tính chaát saûn xuaát kinh doanh gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp vöøa laø tín duïng tieâu duøng, khoâng gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, vì vaäy quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng ngaân haøng khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa. ™ Coâng cuï hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng. Trong tín duïng ngaân haøng, caùc coâng cuï ñöôïc söû duïng cuõng raát ña daïng vaø phong phuù. Ñeå taäp trung voán tieàn teä trong xaõ hoäi, ngaân haøng söû duïng caùc coâng cuï nhö kyø phieáu ngaân haøng, chöùng chæ tieàn göûi, caùc soå tieát kieäm… Ñeå cung öùng voán tín duïng cho caùc doanh nghieäp (cho vay), ngaân haøng söû duïng caùc coâng cuï chuû yeáu laø kheá öôùc cho vay (hoaëc hôïp ñoàng tín duïng), vôùi kheá 20 öôùc naøy, cho pheùp ngaân haøng thu hoài ñaày ñuû soá voán goác vaø laõi theo thôøi haïn ñaõ xaùc ñònh. ™ Taùc duïng cuûa tín duïng ngaân haøng. Tín duïng ngaân haøng coù nhöõng öu theá so vôùi tín duïng thöông maïi. - Neáu tín duïng thöông maïi chæ boù heïp giöõa caùc nhaø saûn xuaát kinh doanh quen bieát nhau hoaëc coù moái lieân heä vôùi nhau veà cung öùng haøng hoùa, dòch vuï, thì traùi laïi tín duïng ngaân haøng coù theå môû roäng cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, noù coù theå xaâm nhaäp vaøo caùc ngaønh, vôùi nhieàu loaïi hình vaø quy moâ hoaït ñoäng lôùn, vöøa, nhoû, khoâng nhöõng xaâm nhaäp vaøo lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh maø coøn xaâm nhaäp vaøo nhieàu lónh vöïc nhö dòch vuï, ñôøi soáng. Vì vaäy coù theå khaúng ñònh vai troø to lôùn cuûa tín duïng ngaân haøng trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi. - Tín duïng thöông maïi thöôøng bò giôùi haïn bôûi soá löôïng vaø quy moâ hoaït ñoäng thì traùi laïi tín duïng ngaân haøng khoâng bò giôùi haïn veà quy moâ, coù nghóa laø tín duïng ngaân haøng coù theå cung öùng voán cho neàn kinh teá vôùi soá löôïng lôùn, vôùi nhieàu thôøi haïn khaùc nhau, nhôø ñoù giuùp caùc doanh nghieäp kho._.âng nhöõng coù voán ñeå kinh doanh maø coøn coù voán ñeå môû roäng ñaàu tö, ñoåi môùi thieát bò, nhaèm naâng cao naêng löïc saûn xuaát, nhö vaäy tín duïng ngaân haøng coù taùc duïng thuùc ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. - Hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng coøn coù taùc ñoäng vaø aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi tình hình löu thoâng tieàn teä cuûa ñaát nöôùc. Nhôø hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng maø voán tieàn teä cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø söû duïng toái ña cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá, noù coù taùc duïng thuùc ñaåy nhanh toác ñoä chu chuyeån voán, vöøa laøm cho caùc chu chuyeån tieàn teä ñöôïc taäp trung phaàn lôùn qua heä thoáng ngaân haøng. Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän quan troïng ñeå oån ñònh löu thoâng tieàn teä, oån ñònh giaù caû thò tröôøng . 21 1.1.4.3. Tín duïng nhaø nöôùc. Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa Nhaø nöôùc (bao goàm Chính phuû trung öông, Chính quyeàn ñòa phöông …) vôùi caùc ñôn vò, caù nhaân trong xaõ hoäi trong ñoù, chuû yeáu laø nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì muïc ñích vaø lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Tín duïng nhaø nöôùc coù theå thöïc hieän baèng hieän vaät hoaëc baèng hieän kim nhöng trong ñoù tín duïng baèng tieàn laø chuû yeáu. ™ Coâng cuï hoaït ñoäng cuûa tín duïng nhaø nöôùc. Tín duïng nhaø nöôùc hoaït ñoäng baèng coâng cuï truyeàn thoáng vaø phoå bieán cuûa noù laø traùi phieáu. - Loaïi ngaén haïn coù thôøi haïn töø moät naêm trôû laïi thöôøng ñöôïc goïi laø tín phieáu, noù ñöôïc phaùt haønh tröïc tieáp hoaëc thoâng qua Ngaân haøng Trung öông hoaëc Kho baïc Nhaø nöôùc phaùt haønh tröïc tieáp. - Loaïi trung haïn (töø 1 ñeán 5 naêm) coøn goïi laø traùi phieáu. - Loaïi daøi haïn treân 5 naêm goïi laø coâng traùi. Caùc loaïi traùi phieáu noùi treân ñeàu coù theå phaùt haønh vaø thu baèng vaøng, ngoaïi teä vaø ñeàu coù laõi suaát coá ñònh. 1.2. VAI TROØ CUÛA CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ. 1.2.1. Khaùi nieäm cho vay ñoàng taøi trôï. Caùc nhaø kinh teá thöôøng cho raèng, vieäc cung öùng voán tín duïng ñöôïc xem nhö laø vieäc thöïc hieän moät soá “saûn phaåm” cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi, cuøng vôùi caùc saûn phaåm khaùc. Xeùt treân yù nghóa thöïc cuûa saûn phaåm, chuùng ta coù theå xem ñoù nhö laø moät “saûn phaåm ñöôøng voøng” hoaëc “saûn phaåm giaùn tieáp”, khi ñem so saùnh giöõa nhöõng saûn phaåm tröïc tieáp maø ôû ñoù saûn phaåm ñöôïc ñöa ra ñöôïc tieâu duøng, ñöôïc taïo ra baét nguoàn töø vieäc söû duïng tröïc tieáp lao ñoäng, ñaát ñai vaø taøi 22 nguyeân thieân nhieân. Khaùc vôùi caùc saûn phaåm tröïc tieáp, vieäc cung öùng voán tín duïng ngaân haøng cuõng taïo ra khaû naêng hình thaønh saûn phaåm coù theå tính toaùn ñöôïc, gioáng nhö coâng nghieäp thöùc aên phaûi qua thu hoaïch vaø cheá bieán. Vôùi yù nghóa cuûa vieäc so saùnh treân, ngöôøi ta cho tín duïng ngaân haøng cung öùng cho nhöõng ngöôøi caàn voán ñeå mua, cheá bieán, toång hôïp vaø caát tröõ saûn phaåm ñeå sau ñoù baùn tröïc tieáp cho ngöôøi tieâu duøng. Trong quaù trình saûn xuaát noùi treân, töø ngöôøi saûn xuaát ñeán ngöôøi baùn buoân, ñeán ngöôøi baùn leû vaø cuoái cuøng ñeán ngöôøi tieâu duøng, tín duïng ñaõ taïo ra khaû naêng thöïc hieän toaøn boä quaù trình kinh teá, cho ñeán khi saûn phaåm ñeán tay ngöôøi tieâu duøng. Thoâng qua coâng taùc tín duïng, Ngaân haøng Thöông maïi ñaõ vaø ñang thöïc hieän chöùc naêng xaõ hoäi cuûa mình, laøm cho saûn phaåm xaõ hoäi ñöôïc taêng leân, voán ñaàu tö ñöôïc môû roäng vaø töø ñoù goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá. Ngaøy nay, caùc Ngaân haøng Thöông maïi ñaõ luoân luoân tìm kieám caùc cô hoäi ñeå tieán haønh cho vay, coi ñoù laø nhu caàu chuû yeáu trong vieäc duy trì vaø môû roäng hoaït ñoäng cuûa mình. Nhieàu phöông thöùc cho vay ñaõ ra ñôøi ñeå ñaùp öùng nhu caàu cung öùng voán cho neàn kinh teá nhö : cho vay töøng laàn, cho vay theo haïn möùc tín duïng, cho vay theo döï aùn ñaàu, cho vay ñoàng taøi trôï, cho vay traû goùp… moãi phöông thöùc cho vay ra ñôøi nhaèm muïc ñích giuùp cho cho caùc ñoái töôïng khaùch haøng coù ñuû khaû naêng tieáp caän ñöôïc nguoàn voán cuûa ngaân haøng vaø ngaân haøng cuõng coù theå cung öùng ñöôïc voán cho hoï. Cho vay ñoàng taøi trôï (Syndicated Loan) laø hình thöùc cho vay trong ñoù moät nhoùm caùc toå chöùc taøi chính cuøng lieân keát laïi ñeå taäp hôïp voán cho vay moät khaùch haøng vay. Caùc toå chöùc taøi chính tham gia vaøo hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï laø caùc Ngaân haøng Thöông maïi (NHTM), caùc Coâng ty baûo hieåm, Ngaân haøng ñaàu tö vaø caùc Toå chöùc taøi chính khaùc. 23 Cho vay ñoàng taøi trôï thöôøng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua hai phöông thöùc sau: - Cho vay ñoàng taøi trôï tröïc tieáp ( Direct Syndicated Loan): trong phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï tröïc tieáp nhieàu ngaân haøng cuøng tham gia cho vay ñoái vôùi moät ngöôøi ñi vay. Song moãi ngaân haøng coù hôïp ñoàng cho vay rieâng ñoái vôùi khoaûn tieàn maø hoï caáp ra cho ngöôøi ñi vay. Neáu coù ngaân haøng naøo ñoù khoâng cung caáp ñaày ñuû vaø ñuùng haïn soá tieàn maø mình ñaõ cam keát cho khaùch haøng vay thì ngaân haøng khaùc coøn laïi khoâng coù traùch nhieäm veà vieäc naøy. Töông töï khi khaùch haøng khoâng traû nôï thì töøng ngaân haøng phaûi xöû lyù ñeå töï mình thu hoài nôï chöù khoâng theå troâng caäy caùc ngaân haøng khaùc. Moâ hình cho vay ñoàng taøi trôï tröïc tieáp. - Cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp (Indirect Syndicated Loan): Ñoái vôùi tröôøng hôïp cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp nhieàu ngöôøi cho vay cuøng tham gia cho moät khaùch haøng vay nhöng chæ thoâng qua moät hôïp ñoàng cho cho vay ñöôïc kyù keát vôùi ngöôøi ñi vay. Vieäc tham gia goùp voán trong cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp coù theå thöïc hieän thoâng qua moät trong hai caùch thöùc sau: + Döï phaàn tröïc tieáp (Direct Participation): ñoái vôùi cho vay döï phaàn tröïc tieáp, moãi ngöôøi cho vay laø moät thaønh vieân trong hôïp ñoàng cho vay, coù moái quan heä phaùp lyù tröïc tieáp vôùi ngöôøi ñi vay, coù traùch nhieäm tham gia moät phaàn voán nhaát ñònh ñoái vôùi khoaûn vay. Noùi caùch khaùc, nhöõng ngöôøi cho vay döï phaàn Ngaân haøng 1 Ngaân haøng 3 Ngaân haøng 2 Ngaân haøng 4 Ngöôøi ñi vay HÑV1 HÑV2 HÑV3 HÑV4 24 tröïc tieáp quy tuï laïi vaø tieán haønh ñaøm phaùn vôùi nhau veà caùc ñieàu kieän cho vay tröôùc khi hôïp ñoàng cho vay ñöôïc kyù keát. Moät khi hôïp ñoàng cho vay ñaõ ñöôïc kyù keát thì khoâng coøn cô hoäi ñeå nhöõng ngöôøi cho vay döï phaàn tröïc tieáp tham gia vaøo khoaûn vay naøy nöõa. Trong tröôøng hôïp ñoù, nhöõng ngöôøi naøy neáu muoán tham gia voán vaøo khoaûn vay phaûi thoâng qua phöông thöùc cho vay döï phaàn giaùn tieáp. + Döï phaàn giaùn tieáp (Indirect Participation): ñoái vôùi cho vay döï phaàn giaùn tieáp, thaønh vieân tham gia döï phaàn khoâng phaûi laø thaønh vieân trong hôïp ñoàng cho vay vaø vì vaäy cuõng khoâng coù moái quan heä phaùp lyù hoaëc nghóa vuï tröïc tieáp ñoái vôùi ngöôøi ñi vay. Tuøy theo loaïi cho vay döï phaàn giaùn tieáp ñöôïc aùp duïng maø ngöôøi ñi vay coù theå ñöôïc thoâng baùo veà caùc thaønh vieân tham gia cho vay döï phaàn giaùn tieáp hay khoâng? Vì raèng ngaân haøng tham gia cho vay döï phaàn giaùn tieáp khoâng phaûi laø moät thaønh vieân tham gia kyù keát trong hôïp ñoàng tín duïng cho neân vieäc cho vay döï phaàn giaùn tieáp coù theå xaûy ra baát kyø luùc naøo, tröôùc hoaëc sau khi coù hôïp ñoàng cho vay ñoàng taøi trôï. Moâ hình cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp. HÑDP D Ngöôøi cho vay A Ngöôøi cho vay B Ngöôøi cho vay C Ngöôøi cho vay D Ngöôøi cho vay 1 Ngöôøi cho vay 2 Ngöôøi cho vay 3 Ngöôøi cho vay 4 HÑDP A HÑDP B HÑDP C HÑV Ngöôøi ñi vay Döï phaàn Tröïc p Döï phaàn giaùn tieáp Khoâng coù d tieá öï phaàn giaùn tieáp 25 1.2.2. Vai troø cuûa cho vay ñoàng taøi trôï. Cho vay ñoàng taøi trôï coù vai troø raát to lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá, vai troø ñoù ñöôïc roõ nhaát laø ñem laïi lôïi ích cho ñi vay vaø cho caùc toå chöùc taøi chính. Cho vay ñoàng taøi trôï toû ra raát caàn thieát ñoái vôùi caùc toå chöùc taøi chính trong caùc tröôøng hôïp sau: - Nhu caàu cho vay cuûa khaùch haøng vöôït quaù khaû naêng cho vay cuûa moät toå chöùc taøi chính. - Ngöôøi cho vay muoán phaân taùn tieàn vay ñeå haïn cheá ruûi ro. - Caùc toå chöùc taøi chính nhoû coù trình ñoä nghieäp vuï chöa cao muoán thoâng qua hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï ñeå coù theå tieáp caän kyõ thuaät cho vay cuûa caùc toå chöùc taøi chính lôùn, coù trình ñoä cao hôn hoaëc ñeå tieáp caän caùc döï aùn lôùn, ít ruûi ro. Ñoái vôùi ngöôøi ñi vay: trong nhieàu tröôøng hôïp, nhôø hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï maø hoï coù theå vay möôïn ngay moät laàn moät soá tieàn lôùn; traùnh phaûi tieâu toán thôøi gian vaø chi phí neáu phaûi vay möôïn nhieàu laàn ôû nhieàu toå chöùc taøi chính. Hôn nöõa, neáu phaûi ñi vay rieâng leû ôû nhieàu toå chöùc taøi chính khaùc thì khaû naêng ñeå ngöôøi naøy nhaän ñöôïc ñaày ñuû soá tieàn maø hoï caàn laø khoâng deã do bôûi, neáu ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñoäc laäp thì caùc quyeát ñònh cuûa nhieàu toå chöùc ñoái vôùi vieäc moät khaùch haøng vay raát hieám khi coù cuøng moät keát quaû, ñoù laø chöa keå, neáu vieäc cho vay ñöôïc thöïc hieän rieâng leû, nhieàu khi trong caùc toå chöùc taøi chính maø ngöôøi ñi vay caàn quan heä, coù theå coù nhieàu toå chöùc chöa heà bieát gì veà ngöôøi ñi vay, vì theá raát khoù ñeå ngöôøi ñi vay nhaän ñöôïc söï chaáp thuaän cho vay töø caùc toå chöùc naøy. 1.2.3. Caùc chuû theå tham gia cho vay ñoàng taøi trôï. Caùc chuû theå tham gia trong giao dòch cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp chuû yeáu bao goàm: ™ Toå chöùc taøi chính quaûn lyù ñaàu moái (Lead Manager) 26 Ñaây laø toå chöùc taøi chính giöõ vai troø quan troïng nhaát trong hoaït ñoäng cho vay ñoàng taøi trôï. Toå chöùc taøi chính quaûn lyù ñaàu moái goïi taét laø toå chöùc ñaàu moái laø moät toå chöùc taøi chính lôùn, coù uy tín, ñöôïc ngöôøi ñi vay vaø caùc toå chöùc taøi chính khaùc uûy thaùc ñeå daøn xeáp vieäc ñoàng taøi trôï. Coâng vieäc chính cuûa toå chöùc taøi chính ñaàu moái bao goàm: - Ñaøm phaùn caùc ñieàu khoaûn vaø caùc ñieàu kieän veà khoaûn vay vôùi ngöôøi ñi vay (nhaèm nhaän ñöôïc söï uûy quyeàn). - Söûa soaïn baûng ghi nhôù thoâng tin (Information Memorandum). - Marketing khoaûn vay vôùi caùc ngaân haøng khaùc. Laäp vaø thöông löôïng hoà sô vay. ™ Toå chöùc taøi chính quaûn lyù (Manager). Ñoái vôùi moät khoaûn vay nhoû, coù ít toå chöùc taøi chính tham gia cho vay ñoàng taøi trôï, thöôøng thì chæ coù moät toå chöùc taøi chính (cuõng ñoàng thôøi laø toå chöùc taøi chính ñaàu moái). Ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay lôùn, thöôøng coù nhieàu toå chöùc taøi chính ñöùng ra quaûn lyù vaø seõ coù moät toå chöùc taøi chính quaûn lyù ñaàu moái. Ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay coù tính quoác gia lôùn, coù theå coù moät nhoùm caùc toå chöùc taøi chính quaûn lyù ñaàu moái, thöôøng ñöôïc goïi laø caâu laïc boä (Club). Cuøng moät toå chöùc taøi chính ñaàu moái, toå chöùc taøi chính quaûn lyù ñoùng vai troø tham gia daøn xeáp hoaït ñoäng ñoàng taøi trôï vaø cam keát caùc hình thöùc cho vay ñoái vôùi khoaûn vay. ™ Toå chöùc taøi chính ñaïi lyù (Agent). Trong nhieàu tröôøng hôïp, toå chöùc taøi chính ñaàu moái cuõng kieâm nhieäm vai troø toå chöùc taøi chính ñaïi lyù. Maëc duø coù theå ñöôïc thöïc hieän bôûi cuøng moät toå chöùc taøi chính, song chöùc naêng cuûa toå chöùc taøi chính ñaàu moái vaø toå chöùc taøi chính ñaïi lyù khoâng gioáng nhau. Toå chöùc taøi chính ñaïi lyù coù nhieäm vuï, thay maët caùc toå chöùc taøi chính tham gia 27 vaøo khoaûn vay, thöïc hieän hôïp ñoàng vay sau khi noù ñöôïc kyù keát, bao goàm (1) taäp hôïp caùc khoaûn tieàn ñoàng taøi trôï cuûa caùc toå chöùc taøi chính tham gia cho vay; (2) thöïc hieän giaûi ngaân; (3) theo doõi khoaûn vay; (4) tính laõi vaø phí cuûa khoaûn vay; (5) thu laõi vaø goác cuûa khoaûn vay vaø phaân boå chuùng cho caùc toå chöùc taøi chính tham gia cho vay… Nhieäm vuï cuûa toå chöùc taøi chính ñaïi lyù coù theå ñöôïc moâ taû trong hôïp ñoàng cho vay chính hoaëc trong caùc taøi lieäu ñính keøm vôùi hôïp ñoàng cho vay chính. ™ Caùc toå chöùc taøi chính thaønh vieân (Participations) Caùc toå chöùc taøi chính thaønh vieân thöôøng laø caùc toå chöùc taøi chính nhoû hôn, khoâng coù khaû naêng thöïc hieän nhöõng vai troø nhö caùc toå chöùc taøi chính noùi treân. Coâng vieäc chính cuûa toå chöùc taøi chính thaønh vieân laø tham gia goùp voán theo thoûa thuaän vôùi toå chöùc taøi chính daøn xeáp vaø tham gia thaåm ñònh khoaûn vay. ™ Ngöôøi ñi vay (Borrower) Ngöôøi ñi vay coù traùch nhieäm cung caáp cho toå chöùc taøi chính ñaàu moái caùc thoâng tin taøi chính chi tieát ñeå toå chöùc naøy thöïc hieän vai troø cuûa mình. Nhöõng quyeàn lôïi vaø nghóa vuï khaùc cuûa ngöôøi ñi vay cuõng töông töï nhö caùc loaïi cho vay khaùc. 1.2.4. Caùc loaïi phí vaø kyõ thuaät trong cho vay ñoàng taøi trôï. Trong cho vay ñoàng taøi trôï, ngöôøi ñi vay thöôøng thanh toaùn caùc loaïi phí, coù theå ñöôïc chia ra laøm hai loaïi nhoùm chính, bao goàm: ™ Phí troïn goùi (Front End Fee ) - Phí ñaàu moái (Lead Managerment Fee): Phí naøy thöôøng coù ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay lôùn, coù nhieàu toå chöùc taøi chính quaûn lyù. Phí naøy nhaèm traû coâng cho vai troø toå chöùc cuûa toå chöùc taøi chính ñaàu moái. - Phí quaûn lyù (Managerment Fee): Phí naøy thöôøng ñöôc traû döïa treân ñoùng goùp cuûa töøng toå chöùc taøi chính quaûn trò ñoái vôùi khoaûn vay. - Phí ñaïi lyù (Agent Fee): Phí naøy ñeå thanh toaùn cho coâng thöïc hieän vai troø ñaïi lyù cuûa toå chöùc taøi chính ñaïi lyù. - Phí phaùp lyù (Legal Fee): Laø caùc khoaûn tieàn chi tieâu cho caùc thuû tuïc phaùp lyù maø ngöôøi ñi vay phaûi hoaøn traû cho caùc toå chöùc taøi chính ñaàu moái. ™ Phí thöïc hieän (On – going Fee). 28 - Phí cam keát (Commitment Fee): Laø chi phí maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho soá tieàn maø mình ñöôïc vay nhöng chöa söû duïng heát. - Laõi (Interest): Ñöôïc tính treân soá tieàn thöïc söï söû duïng. ™ Caùc kyõ thuaät trong cho vay ñoàng taøi trôï giaùn tieáp: - Cam keát toaøn boä (Fully Underwritten) : theo cam keát naøy, caùc toå chöùc taøi chính quaûn lyù cam keát cung caáp ñaày ñuû soá tieàn vay maø ngöôøi ñi vay caàn. Neáu caùc toå chöùc taøi chính muoán giaûm bôùt soá tieàn mình tham gia vaøo khoaûn vay thì coù theå thöïc hieän keâu goïi caùc toå chöùc taøi chính khaùc tham gia ñoàng taøi trôï thoâng hoaït ñoäng döï phaàn giaùn tieáp. - Cam keát moät phaàn (Partly Underwritten): theo cam keát naøy, toå chöùc taøi chính quaûn lyù cam keát cung caáp moät phaàn soá tieàn ñaùng keå soá tieàn ngöôøi vay caàn. Sau ñoù, neáu hoaït ñoäng ñoàng taøi trôï thaønh coâng thì toå chöùc naøy seõ cho vay phaàn coøn laïi. - Cam keát theo khaû naêng (Best Efforts): theo cam keát naøy, toå chöùc taøi chính quaûn lyù cam keát chæ caáp tieàn vay khi naøo hoaït ñoäng ñoàng taøi trôï thaønh coâng vaø soá tieàn cho vay nhoû hôn nhieàu so vôùi yeâu caàu cuûa ngöôøi ñi vay. Neáu hoaït ñoäng ñoàng taøi trôï khoâng thaønh coâng thì ngöôøi ñi vay khoâng nhaän ñöôïc khoaûn tieàn naøo caû. 1.3. Kinh nghieäm cho vay ñoàng taøi trôï Nhaät Baûn vaø Haøn Quoác. Taïi Nhaät Baûn, taäp ñoaøn taøi chính Mizuho – Ngaân haøng coù taøi saûn lôùn nhaát cuûa nöôùc naøy, ñaõ coù keá hoaïch taêng caùc khoaûn cho vay ñoàng taøi trôï leân 5 laàn töø nay cho ñeán naêm 2008 ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu giaûm bôùt ruûi ro. Dö nôï cho vay ñoàng taøi trôï hieän taïi cuûa Ngaân haøng naøy laø 30.000 tyû JPY (baùo caùo taøi chính cuûa Ngaân haøng tính ñeán 30/6/2004). Theo Ngaân haøng Nhaät Baûn caùc ngaân haøng nöôùc naøy ñaõ thua loã hôn 90 nghìn tyû JPY do caùc khoaûn nôï xaáu tính töø ñaàu naêm1992 cho ñeán cuoái naêm 2003. Beân caïnh ñoù, toång dö nôï tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng nöôùc naøy ñaõ lieân tuïc giaûm xuoáng trong 7 naêm qua. Ñeå caûi thieän chaát löôïng tín 29 duïng, caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaät Baûn ñaõ vaø ñang taêng cöôøng caùc khoaûn cho vay ñoàng taøi trôï. Taïi Haøn Quoác, xu höôùng cho vay ñoàng taøi trôï cuõng ñang ngaøy caøng ñöôïc môû roäng, nhaát laø ngay sau khi xaûy ra cuoäc khuûng hoaûng taøi chính taïi nöôùc naøy. Nhöõng Ngaân haøng coù tyû leä cho vay ñoàng taøi trôï cao coù theå keå ra nhö Ngaân haøng ngoaïi hoái Haøn Quoác (Korea Exchange Bank), Ngaân haøng ñeä nhaát Haøn Quoác (Korea First Bank), Ngaân haøng Woori (Woori Bank). Tröôùc khi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính ôû chaâu AÙ xaûy ra, Haøn Quoác laø moät quoác gia ñieån hình vôùi truyeàn thoáng: “Khaùch haøng ruoät, Ngaân haøng ruoät”. Ñoù laø hieän töôïng moät ngaân haøng chæ coù moät soá khaùch haøng truyeàn thoáng, moät khaùch haøng chæ giao dòch chuû yeáu vôùi moät vaøi ngaân haøng. Chaúng haïn nhö Taäp ñoaøn Daewoo, Taäp ñoaøn LG laø khaùch haøng ruoät cuûa Ngaân haøng ñeä nhaát Haøn Quoác hay taäp ñoaøn Samsung laïi taäp trung giao dòch vaøo Ngaân haøng thöông maïi Haøn Quoác. Caùc taäp ñoaøn lôùn khaùc nhö Sang Yong, Huyndai, Daesang cuõng vaäy. Khi caùc taäp ñoaøn naøy bò khoù khaên veà taøi chính keùo theo tình traïng taäp trung nôï xaáu taïi moät vaøi ngaân haøng ñôn leû, daãn ñeán vieäc Chính phuû Haøn Quoác phaûi taùi cô caáu laïi moät soá Ngaân haøng nhö Ngaân haøng ñeä nhaát Haøn Quoác hay söï saùt nhaäp cuûa moät soá Ngaân haøng Thöông maïi Haøn Quoác vaø Ngaân haøng Hank thaønh Ngaân haøng Woori. Cho vay ñoàng taøi trôï, vì theá ñaõ vaø ñang laø hình thöùc cho vay phoå bieán vaø hieäu quaû cuûa caùc toå chöùc tín duïng (TCTD) treân khaép theá giôùi. Töø kinh nghieäm cho vay ñoàng taøi trôï töø Nhaät Baûn vaø Haøn Quoác, coù theå thaáy raèng cho vay ñoàng taøi trôï laø raát caàn thieát. Cho vay ñoàng taøi trôï ñöôïc aùp trong nhöõng tröôøng hôïp sau: Thöù nhaát: beân nhaän taøi trôï coù nhu caàu xin caáp tín duïng ñeå thöïc hieän döï aùn vöôït qua giôùi haïn cho vay hoaëc baûo laõnh cuûa toå chöùc tín duïng theo quy ñònh hieän haønh. Trong tröôøng hôïp naøy, khaû naêng cho vay cuûa moät ngaân haøng bò giôùi haïn 30 bôûi caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät. Ví duï hieän nay taïi Vieät Nam, Ngaân haøng cho moät khaùch haøng vay toái ña laø 15% voán phaùp ñònh cuûa ngaân haøng. Chaúng haïn, moät ngaân haøng coù voán phaùp ñònh laø 20 trieäu USD thì theo quy ñònh, haïn möùc tín duïng toái ña ngaân haøng naøy coù theå cho moät khaùch haøng vay laø 3 trieäu USD. Thöù hai: tröôøng hôïp khaû naêng taøi chính vaø nguoàn voán cuûa moät Ngaân haøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu caáp tín duïng cuûa moät döï aùn. Trong tröôøng hôïp naøy, khoâng phaûi Ngaân haøng khoâng theå cho vay theo quy ñònh hieän haønh maø taïi thôøi ñieåm hieän taïi khaû naêng taøi chính cuûa ngaân haøng khoâng cho pheùp hay nguoàn voán cuûa Ngaân haøng khoâng ñuû ñeå ñaùp öùng hoaëc söû duïng heát. Noùi chung, caùc Ngaân haøng nhoû khoâng theå ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhöõng khoaûn vay coù giaù trò lôùn. Thöù ba: Ngaân haøng coù nhu caàu phaân taùn ruûi ro. Moät soá Ngaân haøng, maëc duø coù khaû naêng cho khaùch haøng vay theo quy ñònh, vaãn muoán môøi caùc ngaân haøng khaùc tham gia ñoàng taøi trôï. Coù theå, taïi thôøi ñieåm hieän taïi Ngaân haøng naøy thaáy raèng khoâng neân taäp trung quaù nhieàu vaøo ngaønh coâng nghieäp naøy vaø caàn phaûi duy trì moät tyû leä cho vay theo cô caáu. Thöù tö: beân nhaän taøi trôï coù nhu caàu huy ñoäng voán töø nhieàu toå chöùc tín duïng khaùc nhau. Hieän nay, moái quan heä khaùch haøng – ngaân haøng laø moái quan heä ña phöông, raát ít khaùch haøng chæ giao dòch vôùi moät ngaân haøng. Moät khaùch haøng môû taøi khoaûn vaø giao dòch vôùi nhieàu Ngaân haøng ñeå taän duïng lôïi theá cuûa caùc Ngaân haøng naøy. Thöïc teá giöõa caùc Ngaân haøng, Ngaân haøng coù cung öùng dòch vuï toát hôn, khaû naêng ñaùp öùng ngoaïi teä toát hôn, coù khaû naêng cung caáp tín duïng nhieàu hôn… ngaân haøng khaùc, do ñoù beân nhaän taøi trôï cuõng coù theå ñöa ra nhu caàu huy ñoäng voán töø nhieàu Ngaân haøng cho cuøng moät döï aùn. Vì vaäy, cho vay ñoàng taøi trôï ñöôïc xem laø bieän phaùp giaûm bôùt ruûi ro cho caùc ngaân haøng tham gia vaø taêng toång dö nôï tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. Cho vay ñoàng taøi trôï laø caùch raát toát ñeå Ngaân haøng duy trì quan heä höõu haûo vôùi khaùch haøng 31 maø vaãn duy trì ñöôïc söï laønh maïnh cuûa baûng caân ñoái keá toaùn. Cho vay ñoàng taøi trôï laø bieän phaùp khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi Ngaân haøng khi phaûi tieáp tuïc cho vay vôùi moät khaùch haøng tieàm aån ruûi ro. TOÙM TAÉT CHÖÔNG 1 Trong phaàn naøy, luaän vaên giôùi thieäu nhöõng lyù luaän chung veà tín duïng vôùi nhöõng lyù luaän veà khaùi nieäm, baûn chaát, chöùc naêng cuûa tín duïng noùi chung vaø caùc hình thöùc tín duïng, ñaëc bieät laø tín duïng ngaân haøng. Vôùi vai troø to lôùn laø thuùc ñaåy saûn xuaát, löu thoâng haøng hoaù phaùt trieån, oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû… Tín duïng ngaøy caøng theå hieän ñöôïc tính chaát quan troïng cuûa mình ñoái vôùi neàn kinh teá vaø tín duïng ngaân haøng laø moät trong nhöõng hình thöùc tín duïng toàn taïi phoå bieán nhaát trong giai ñoaïn hieän nay, ñaõ phaùt huy toát vai troø taùc duïng cuûa mình. Khi tín duïng ngaân haøng ngaøy hoaøn thieän vaø phaùt trieån thì haøng loaït phöông thöùc cho vay ñaõ ra ñôøi, trieån khai thöïc hieän nhaèm giuùp caùc ñoái töôïng khaùch haøng khaùc nhau coù theå tieáp caän ñöôïc nguoàn voán tín duïng cuûa ngaân haøng vaø cho vay ñoàng taøi trôï ñaõ ra ñôøi. Luaän vaên giôùi thieäu veà khaùi nieäm, vai troø cuûa phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï, caùc loaïi phí, caùc chuû theå tham gia vaø kinh nghieäm cho vay ñoàng taøi trôï cuûa Nhaät Baûn vaø Haøn Quoác. Coù theå thaáy cho vay ñoàng taøi trôï ra ñôøi ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa nhöõng phöông thöùc cho vay tröôùc ñaây nhö cho vay töøng laàn, haïn möùc tín duïng, cho vay theo döï aùn ñaàu tö… Cho vay ñoàng taøi trôï ñöôïc aùp duïng trong nhöõng tröôøng hôïp: beâân nhaän taøi trôï coù nhu caàu xin caáp tín duïng ñeå thöïc hieän döï aùn vöôït quaù giôùi haïn cho vay hoaëc baûo laõnh cuûa moät ngaân haøng; khaû naêng taøi chính vaø nguoàn voán cuûa ngaân haøng khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu caáp tín duïng cuûa döï aùn; ngaân haøng coù nhu caàu phaân taùn ruûi ro; beân nhaän taøi trôï coù nhu caàu huy ñoäng voán töø nhieàu ngaân haøng. 32 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CHO VAY ÑOÀNG TAØI TRÔÏ TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 2.1. KHAÙI QUAÙT VEÀ SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN HEÄ THOÁNG NGAÂN HAØNG ÔÛ VIEÄT NAM QUA CAÙC THÔØI KYØ. 2.1.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng ôû Vieät Nam tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi. Tröôùc caùch maïng thaùng Taùm naêm 1945, nöôùc Vieät Nam laø thuoäc ñòa cuûa thöïc daân Phaùp, khoâng coù ñoàng tieàn rieâng maø chæ coù ñoàng baïc Ñoâng Döông do Ngaân haøng Ñoâng Döông ñöôïc ñoäc quyeàn phaùt haønh chung cho caû ba nöôùc Vieät Nam, Laøo, Campuchia. Ngaân haøng Ñoâng Döông laø toå chöùc ngaân haøng cuûa caùc nhaø Tö baûn taøi chính Phaùp, coù caùc chi nhaùnh ôû khaép caùc thuoäc ñòa Phaùp vaø coù truï sôû chính taïi Paris. Laø Ngaân haøng thöông maïi vaø Ngaân haøng ñaàu tö taøi chính, Ngaân haøng Ñoâng Döông coù tuyeät ñaïi boä phaän voán cuûa Tö baûn Phaùp, moät soá ít cuûa Anh, Myõ, Nhaät. Ñi ñoâi vôùi vieäc thöïc thi nhöõng nghieäp vuï ñaëc bieät maø noù coù ñaëc quyeàn, Ngaân haøng Ñoâng Döông ñaàu tö vaøo taát caû nhöõng ngaønh coù laõi nhieàu nhaát ôû Ñoâng Döông ñeå laøm giaøu moät caùch nhanh choùng vaø khuûng khieáp. Sau khi caùch maïng thaùng Taùm thaønh coâng, ngaøy 06/05/1951, Chuû tòch Hoà Chí Minh kyù Saéc leänh soá 15/SL thaønh laäp Ngaân haøng Quoác gia Vieät Nam vaø giao Ngaân haøng naêm nhieäm vuï chuû yeáu: quaûn lyù vieäc phaùt haønh giaáy baïc vaø toå chöùc löu thoâng tieàn teä; quaûn lyù kho baïc Nhaø nöôùc; huy ñoäng voán vaø cho vay phuïc vuï saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa; quaûn lyù hoaït ñoäng kim dung baèng caùc bieän phaùp haønh chính; quaûn lyù ngoaïi hoái vaø caùc khoaûn giao dòch baèng ngoaïi teä. Ngaân haøng quoác gia Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp vôùi tö caùch laø Ngaân haøng phaùt haønh Trung öông ñoàng thôøi kieâm nhieäm chöùc naêng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi. Ñeán thaùng 01/1960 33 Ngaân haøng Quoác gia Vieät Nam ñoåi teân thaønh Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam. Sau khi thoáng nhaát ñaát nöôùc vaø hoaøn thaønh vieäc quoác höõu hoùa heä thoáng ngaân haøng döôùi cheá ñoä cuõ ôû mieàn Nam. Hoäi ñoàng Chính phuû ra Nghò ñònh soá 163/CP ngaøy 16/06/1977 vôùi noäi dung veà cô caáu toå chöùc vaø boä maùy cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Theo ñoù treân caû nöôùc hình thaønh heä thoáng Ngaân haøng thoáng nhaát, bao goàm boä maùy toå chöùc cuûa caùc Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø boä maùy toå chöùc cuûa caùc Ngaân haøng chuyeân nghieäp nhö: Ngaân haøng Coâng nghieäp, Ngaân haøng Thöông nghieäp, Ngaân haøng Noâng nghieäp, Ngaân haøng Ngoaïi thöông, Quyõ tieát kieäm Xaõ hoäi Chuû nghóa. Caùc Ngaân haøng chuyeân nghieäp laøm caùc chöùc naêng, nhieäm vuï gioáng nhö moät Vuï, Cuïc chöùc naêng do Toång giaùm ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc giao. Nhö vaäy ñaëc ñieåm cô baûn cuûa moâ hình toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Vieät Nam trong giai ñoaïn naøy vaãn laø heä thoáng Ngaân haøng moät caáp. 2.1.2. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng ôû Vieät Nam vôùi söï nghieäp ñoåi môùi. Nghò quyeát Trung öông 8 ( khoùa V) thaùng 06/1985 ñaõ chuû chöông phaûi döùt khoaùt xoùa boû cô cheá taäp trung, quan lieâu bao caáp. Ñeán Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI ñaùnh daáu böôùc ngoaët veà ñoåi môùi, coi vieäc duy trì quaù laâu cô cheá taäp trung quan lieâu, bao caáp, vi phaïm quy luaät khaùch quan trong quaûn lyù kinh teá laø nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa thöïc traïng kinh teá – xaõ hoäi nöôùc ta. Söï nghieäp ñoåi môùi neàn kinh teá cuûa ñaát nöôùc ñoøi hoûi ngaønh Ngaân haøng phaûi ñoåi môùi veà toå chöùc boä maùy laãn cô cheá hoaït ñoäng, caû noäi dung vaø phöông phaùp caû ñoái noäi cuõng nhö ñoái ngoaïi. Thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi naøy, heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam ñaõ coù nhöõng chuyeån ñoåi saâu saéc goùp phaàn vaøo thaønh töïu chung cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc. Tröôùc heát phaûi noùi ñeán Nghò ñònh soá 53/HÑBT ngaøy 26/03/1988 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng veà Toå chöùc boä maùy Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ môû ñöôøng cho haøng loaït cô cheá môùi veà hoaït ñoäng ngaân haøng ra ñôøi. Theo Nghò ñònh 34 naøy Nhaø nöôùc Nhaø nöôùc laø cô quan chuû quaûn cuûa caùc ngaân haøng chuyeân doanh, thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn teä, tín duïng, ngaân haøng trong caû nöôùc ñöôïc quyeàn phaùt haønh tieàn teä, coøn caùc ngaân haøng chuyeân doanh nhö Ngaân haøng Ngoïai thöông, Ngaân haøng Phaùt trieån Noâng nghieäp, Ngaân haøng Coâng thöông, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Xaây döïng thì thöïc hieän kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng theo lónh vöïc cuûa mình trong khuoân khoå phaùp luaät cho pheùp. Tuy nhieân khi thöïc hieän Nghò ñònh 53/HÑBT coøn toàn taïi nhöõng haïn cheá sau: - Chính saùch tieàn teä quoác gia chöa ñöôïc ñònh höôùng roõ neùt. - Moâ hình toå chöùc coøn coàng keành, choàng cheùo trong quan heä doïc ngang, - Chöùc naêng quaûn lyù vôùi chöùc naêng kinh doanh, chöùc naêng ngaân haøng vôùi chöùc naêng taøi chính chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. - Quyeàn haïn cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc coøn haïn heïp, nhieàu coâng cuï vó moâ haàu nhö chöa ñöôïc quyeát ñònh roõ hoaëc chöa ñöôïc söû duïng. - Nhieàu nghieäp vuï kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng chuyeân doanh chöa ñöôïc trieån khai. - Nhieàu khu vöïc cuûa thò tröôøng tieàn teä bò boû troáng. - Heä thoáng thanh tra, kieåm soaùt hoaït ñoäng coøn thuï ñoäng, keùm hieäu quaû, chöa ñaùp öùng yeâu caàu nhieäm vuï môùi. Ñuùng nhö nhaän xeùt cuûa Thuû töôùng Voõ Vaên Kieät “Ngaân haøng kinh doanh chöa ra kinh doanh, quaûn lyù nhaø nöôùc chöa ra quaûn kyù nhaø nöôùc ñoái vôùi thò tröôøng tieàn teä ñang hình thaønh. Moãi moät ngaân haøng theo toå chöùc cuûa Nghò ñònh 53/HÑBT töø Trung öông ñeán cô sôû ñeàu chung chaï hai chöùc naêng khoâng theå chung chaï naøy. Ngaân haøng ñaõ vöôn ra kinh doanh nhöng chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc keùo laïi nhuøng nhaèng khoâng theå bao quaùt moïi nhu caàu cuûa thò tröôøng tieàn teä. Nhieàu khu vöïc cuûa thò tröôøng bò boû troáng, neà neáp quaûn lyù môùi chöa hình thaønh, 35 chính saùch tieàn teä chöa ñöôïc ñònh höôùng, cho neân caùc hình thöùc tín duïng, huïi heø moïc ra ñaàu cô tieâu cöïc coù ñaát phaùt trieån” Trong coâng cuoäc ñoåi môùi toaøn dieän vaø trieät ñeå cuûa ñaát nöôùc, thaùng 05/1990, Nhaø nöôùc ban haønh Phaùp leänh Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø Phaùp leänh Ngaân haøng, Hôïp taùc xaõ tín duïng vaø Coâng ty Taøi chính. Töø Nghò ñònh 53/HÑBT ñeán hai Phaùp leänh veà Ngaân haøng phaûn aùnh quaù trình nhaän thöùc töø thaáp leân cao, söï keá thöøa raát bieän chöùng qua thöïc tieãn ñoåi môùi dieãn ra sinh ñoäng treân ñaát nöôùc chuùng ta. Tö töôûng ñoåi môùi coâng taùc ngaân haøng theå hieän vôùi chöøng möïc nhaát ñònh trong Nghò ñònh 53/HÑBT ñaõ ñöôïc phaùt trieån hoaøn chænh hôn qua hai Phaùp leänh veà Ngaân haøng, ñoù laø söï ñoåi môùi toaøn dieän, trieät ñeå töø heä thoáng Ngaân haøng moät caáp thaønh heä thoáng Ngaân haøng hai caáp. Ñieåm xuaát phaùt ôû ñaây laø söï phaân ñònh chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn teä, tín duïng, ngaân haøng vaø chöùc naêng kinh doanh tieàn teä, dòch vuï ngaân haøng. Chö._.õng vaán ñeà tieân quyeát mang tính chaát quyeát ñònh laø caùc Ngaân haøng phaûi coù ñuû nguoàn voán trung vaø daøi haïn töông öùng vôùi tyû leä voán Ngaân haøng seõ ñaàu tö vaøo döï aùn. Maø phaàn lôùn caùc döï aùn tieán haønh cho vay ñoàng taøi trôï thöôøng laø nhöõng döï aùn coù thôøi gian trung vaø daøi haïn töø 3 naêm trôû leân. Do ñoù ñeå coù theå cho vay ñoàng taøi trôï caùc Ngaân haøng phaûi tính toaùn xem nguoàn voán trung daøi haïn taïi Ngaân haøng. Voán ñeå cho vay trung daøi haïn ôû caùc Ngaân haøng xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn. Nhöng caùc nguoàn naøy ñeàu haïn heïp, caùc Ngaân haøng cho vay trung daøi haïn töø caùc nguoàn voán chuû yeáu sau: - Nguoàn voán hình thaønh töø nguoàn voán töï coù: voán töï coù laø moät trong nhöõng nguoàn cô baûn ñeå cho vay trung daøi haïn. Voán töï coù goàm giaù trò thöïc coù cuûa voán ñieàu leä, caùc quyõ döï tröõ, moät soá taøi saûn nôï khaùc cuûa toå chöùc tín duïng. Nhöng nhìn 89 chung hieän nay ôû caùc Ngaân haøng duø voán töï coù laø nguoàn voán oån ñònh nhaát ñeå cho vay trung, daøi haïn nhöng laïi nhoû beù, khoâng ñaùng keå (chæ chieám khoaûng treân döôùi 4% so vôùi taøi saûn coù). - Nguoàn voán huy ñoäng: hieän nay ôû caùc Ngaân haøng nguoàn ñeå cho vay trung daøi haïn bao goàm: + Tieàn göûi trung, daøi haïn cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá vaø daân cö. Nguoàn naøy hieän chieám tyû troïng thaáp trong toång voán huy ñoäng vì caùc toå chöùc thöôøng chæ göûi loaïi tieàn göûi thanh toaùn hoaëc ñònh kyø haïn ngaén haïn, coøn daân cö do yeáu toá taâm lyù vaø yeáu toá laõi suaát daøi haïn cuõng khoâng cao nhieàu so vôùi laõi suaát ngaén haïn … aûnh höôûng laøm daân cö khoâng thích göûi tieàn daøi haïn. + Phaùt haønh caùc giaáy tôø coù giaù trung daøi haïn: beân caïnh tieàn göûi ñeå huy ñoäng voán trung daøi haïn, caùc Ngaân haøng thöông maïi coøn coù nghieäp vuï phaùt haønh caùc loaïi giaáy tôø coù giaù trung daøi haïn nhö traùi phieáu, kyø phieáu… Nhöng nguoàn voán naøy cuõng haïn cheá vì Ngaân haøng khoâng huy ñoäng thöôøng xuyeân maø chæ theo töøng ñôït phaùt haønh. - Nguoàn voán vay daøi haïn töø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc vaø Chính phuû: ñeå coù nguoàn voán trung, daøi haïn caùc Ngaân haøng Thöông maïi coøn coù theå ñi vay ôû caùc ñònh cheá taøi chính khaùc nhö Ngaân haøng Nhaø nöôùc, caùc Ngaân haøng Thöông maïi khaùc, toå chöùc tín duïng khaùc. Thoâng thöôøng Ngaân haøng Nhaø nöôùc chæ cho caùc Ngaân haøng Thöông maïi vay ngaén haïn ñeå thöïc hieän thanh toaùn. Nhöng trong moät soá tröôøng hôïp, caùc Ngaân haøng Thöông maïi coù theå vay daøi haïn Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Khi caàn voán ñeå thöïc hieän taøi trôï caùc döï aùn lôùn mang tính quoác gia, caùc Ngaân haøng Thöông maïi coù theå vay daøi haïn cuûa Chính phuû. - Nguoàn voán nöôùc ngoaøi: caùc Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam coù theå taän duïng voán nöôùc ngoaøi ñeå laøm nguoàn voán cho vay trung, daøi haïn trong nöôùc döôùi caùc hình thöùc sau: 90 + Vay voán töø caùc ñònh cheá taøi chính nöôùc ngoaøi: hieän nay vôùi khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån vaø vieäc môû roäng ngoaïi giao, caùc Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam ñaët quan heä ñaïi lyù vaø quan heä thanh toaùn roäng raõi vôùi nhieàu Ngaân haøng treân theá giôùi. Töø ñoù caùc Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam coù theå vay tröïc tieáp hoaëc qua söï baûo laõnh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. + Taøi trôï cuûa caùc toå chöùc quoác teá: Caùc toå chöùc quoác teá, caùc ñònh cheá taøi chính quoác teá seõ taøi trôï caùc chöông trình thoâng qua vieäc kyù caùc hieäp ñònh taøi trôï vôùi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc ñeå caùc ngaân haøng cho ñôn vò ñaàu tö vay. Ngoaøi caùc nguoàn voán noùi treân ñeå cho vay trung daøi haïn, Ngaân haøng cuõng coù theå söû duïng moät phaàn nguoàn voán ngaén ñeå cho vay trung daøi haïn. Theo quyeát ñònh soá: 457/2005/QÑ – NHNN ngaøy 19/04/2005 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng nhaø nöôùc veà vieäc ban haønh “ Quyeát ñònh veà caùc tyû leä an toaøn trong hoïat ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng” quy ñònh tyû leä toái ña nguoàn voán ngaén haïn toå chöùc tín duïng ñöôïc söû duïng ñeå cho vay trung vaø daøi haïn ñoái vôùi ngaân haøng thöông maïi laø 40% vaø toå chöùc tín duïng khaùc: 30%. Nguoàn voán ngaén haïn ñöôïc söû duïng ñeå cho vay trung vaø daøi haïn goàm: tieàn göûi khoâng kyø haïn, coù kyø haïn döôùi12 thaùng cuûa caù nhaân; nguoàn voán huy ñoäng döôùi hình thöùc phaùt haønh giaáy tôø coù giaù ngaén haïn, phaàn cheânh leäch lôùn hôn giöõa soá tieàn vay cuûa toå chöùc tín duïng khaùc vaø tieàn cho toå chöùc tín duïng ñoù vay coù kyø haïn döôùi 12 thaùng. Maëc duø coù nhieàu nguoàn voán ñöôïc söû duïng cho vay trung vaø daøi haïn nhöng nguoàn nhöng nguoàn voán ñöôïc söû duïng nhieàu laø nguoàn voán huy ñoäng daøi haïn vaø moät phaàn nguoàn voán ngaén haïn. Do ñoù ñeå coù ñöôïc nguoàn voán trung daøi haïn ñeå cho vay ñoàng taøi trôï, caùc ngaân haøng phaûi tìn nhieàu bieän phaùp ña daïng hoùa vaø naâng cao chaát löôïng caùc hình thöùc huy ñoäng voán, ñeå töø ñoù coù theå quyeát ñònh daønh bao nhieâu phaàn traêm trong toång nguoàn voán huy ñoäng trung vaø daøi haïn ñeå 91 thöïc hieän cho vay ñoàng taøi trôï. Caùc hình thöùc tieàn göûi tieát kieäm cuûa caùc ngaân haøng nhìn chung coøn chöa ñuû söùc haáp daãn ñöôïc ngöôøi coù voán nhaøn roãi. Ñeå coù theå huy ñoäng trieät ñeå nguoàn voán naøy, ngoaøi vieäc tieáp tuïc söû duïng vaø hoaøn thieän daàn caùc hình thöùc huy ñoäng truyeàn thoáng, caùc ngaân haøng thöông maïi caàn chuû ñoäng tieán haønh ña daïng hoùa vaø naâng cao chaát löôïng caùc hình thöùc huy ñoäng voán theo höôùng môû roäng nhieàu hình thöùc huy ñoäng tieàn göûi tieát kieäm vôùi nhieàu thôøi haïn, nhieàu loaïi laõi suaát, nhieàu phöông thöùc göûi vaø thanh toaùn khaùc nhau…Treân cô sôû öùng duïng thaønh töïu môùi cuûa coâng ngheä, quy trình giao dòch moät cöûa ñaõ trieån khai taïi moät soá ngaân haøng thöông maïi nhaèm ruùt ngaén thôøi gian giao dòch cho khaùch haøng, caùc ngaân haøng thöông maïi neân aùp duïng roäng raõi hình thöùc “ñoàng sôû höõu soå tieát kieäm” vaø moät soá noäi dung môùi nhö cho pheùp chuyeån nhöôïng soå tieát kieäm, cho pheùp göûi tieàn thay chuû sôû höõu soå tieát kieäm, uûy quyeàn giao dòch, theá chaáp soå tieát kieäm ñeå vay vôùi laõi suaát öu ñaõi, göûi moät nôi laõnh nhieàu nôi, tieát kieäm tích luõy nhö moät daïng baûo hieåm nhaân thoï, tieát kieäm luõy tieán traû laõi suaát caøng cao cho soá tieàn caøng lôùn... Tuøy theo nhu caàu cuï theå trong töøng luùc maø ngaân haøng coù theå xem xeùt phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi, phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu ngoaïi teä vaø VND. Ngaøy nay tröôùc söùc eùp caïnh tranh thu huùt khaùch haøng cuûa caùc ngaân haøng, ñaëc bieät neáu caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc naâng haïn möùc voán ñoàng tieàn, vieäc tieáp tuïc chính saùch khaùch haøng laø Toång coâng ty lôùn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc laø ñaëc bieät quan troïng. Ñaây cuõng laø nguoàn voán töông ñoái coù laõi suaát thaáp taïo cô sôû cho caùc ngaân haøng thöông maïi coù khaû naêng caïnh tranh trong lónh vöïc huy ñoäng voán vaø caïnh tranh ñeå môû roäng hoaït ñoäng tín duïng. Tieáp tuïc vaø ñaåy maïnh quan heä vôùi caùc khaùch haøng truyeàn thoáng, môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng laø caùc coâng ty baûo hieåm nhö Baûo hieåm xaõ hoäi, Baûo Minh, Prudetail, Manulife … ñeå taêng nguoàn tieàn göûi trung daøi haïn. 92 3.2.1.2 Quaûn trò ruûi ro laõi suaát. Coù theå thaáy ñieàu khoâng theå phuû nhaän trong neàn kinh teá thò tröôøng laø ruûi ro vaø ñaëc bieät laø ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng coù phaûn öùng daây chuyeàn, laây lan vaø ngaøy caøng coù bieåu hieän phöùc taïp. Ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng coù theå coù laø ruûi ro veà laõi suaát, ruûi ro tyû giaù, ruûi ro tín duïng, ruûi ro thanh khoaûn. Tuy nhieân ruûi ro laõi suaát laø moät trong nhöõng ruûi ro ngaân haøng caàn quan taâm chuù yù khi thöïc hieän cho vay ñoàng taøi trôï. Neáu ngaân haøng huy ñoäng voán vôùi kyø haïn nhoû hôn kyø haïn cho vay hay noùi caùch khaùc neáu ngaân haøng duy trì cô caáu taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï vôùi nhöõng kyø haïn khoâng caân xöùng vôùi nhau, thì phaûi chòu nhöõng ruûi ro veà laõi suaát trong vieäc taùi taøi trôï taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï, hoaëc ruûi ro veà laõi suaát do giaù trò cuûa taøi saûn thay ñoåi khi laõi suaát thò tröôøng bieán ñoäng. Neáu moät ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn laø moät naêm vaø ñaàu tö cho vay coù kyø haïn hai naêm thì chuyeän gì seõ xaûy ra. Giaû söû laõi suaát huy ñoäng voán laø 9%/ naêm vaø laõi suaát cho vay laø 10%/ naêm. Sau naêm thöù nhaát, baèng caùch vay ngaén haïn moät naêm vaø cho vay daøi haïn hai naêm, ngaân haøng thu ñöôïc cheânh leäch laõi suaát laø 10% - 9% = 1%. Tuy nhieân lôïi nhuaän naêm thöù hai chöa bieát tröôùc laø bao nhieâu cho neân seõ laø moät soá khoâng chaéc chaén. Neáu laõi suaát thò tröôøng khoâng thay ñoåi töø naêm thöù nhaát sang naêm thöù hai thì ngaân haøng coù theå taùi huy ñoäng vôùi möùc laõi suaát 9%/ naêm vaø luùc naøy lôïi nhuaän naêm thöù hai seõ laø 1% vaø baèng lôïi nhuaän naêm thöù nhaát. Vì laõi suaát thò tröôøng coù theå thay ñoåi töø naêm thöù nhaát sang naêm thöù hai, cho neân ngaân haøng luoân ñöùng tröôùc ruûi ro veà söï thay ñoåi laõi suaát. Giaû söû sang naêm thöù hai, ngaân haøng chæ coù theå huy ñoäng theo möùc laõi suaát thò tröôøng laø 11%/ naêm do ñoù lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng naêm thöù hai seõ laø moät soá aâm, töùc laø ngaân haøng seõ chòu loã –1%. Nhö vaäy lôïi nhuaän cuûa naêm thöù nhaát chæ buø ñaép cho khoaûn loã cuûa naêm thöù hai. Keát quaû laø trong moïi tröôøng hôïp neáu ngaân haøng duy trì taøi saûn coù coù kyø haïn daøi hôn so vôùi taøi saûn nôï 93 thì ngaân haøng luoân ñöùng tröôùc ruûi ro veà laõi suaát trong vieäc taùi taøi trôï ñoái vôùi taøi saûn nôï. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäâng voán boå sung trong nhöõng naêm tieáp theo taêng treân möùc laõi suaát ñaàu tö tín duïng daøi haïn. Tröôøng hôïp ngöôïc laïi ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn daøi vaø ñaàu tö kyø haïn ngaén thì cuõng daãn ñeán tröôøng hôïp ruûi ro laõi suaát. Ngoaøi ruûi ro laõi suaát taùi taøi trôï taøi saûn nôï hoaëc ñaàu tö taøi saûn coù thì khi laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi ngaân haøng coøn coù theå gaëp phaûi ruûi ro giaûm giaù trò taøi saûn. Neáu laõi suaát thò tröôøng taêng leân thì möùc chieát khaáu giaù trò taøi saûn cuõng taêng leân, vaø do ñoù giaù trò hieän taïi cuûa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï giaûm xuoáng. Ngöôïc laïi neáu laõi suaát thò tröôøng giaûm thì giaù trò taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï seõ taêng leân. Do ñoù neáu kyø haïn cuûa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï khoâng caân xöùng vôùi nhau, ví duï taøi saûn coù coù kyø haïn daøi hôn taøi saûn nôï, thì laõi suaát thò tröôøng taêng, giaù trò cuûa taøi saûn coù seõ giaûm nhanh hôn vaø nhieàu hôn so vôùi söï giaûm suùt cuûa taøi saûn nôï. Ruûi ro giaûm giaù trò taøi saûn khi laõi suaát thay ñoåi tuøy thuoäc loaïi ruûi ro veà laõi suaát vaø coù theå daãn ñeán thieät haïi veà taøi saûn cuûa ngaân haøng. ÔÛ Vieät Nam töø ngaøy 30/05/2002 Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ra quyeát ñònh soá 546/2002/QÑ – NHNN quy ñònh : töø 01/06/2002 laõi suaát cho vay baèng VNÑ ñöôïc thöïc hieän theo cô cheá laõi suaát thoûa thuaän( töùc laõi suaát thò tröôøng) nhaèm giaûm söï can thieäp haønh chính cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñoái vôùi toå chöùc tín duïng, taïo ñieàu kieän ñeå caùc toå chöùc tín duïng taêng quyeàn chuû ñoäng trong kinh doanh vaø quaûn lyù kinh doanh coù hieäu quaû, goùp phaàn thuùc ñaåy thò tröôøng taøi chính, tieàn teä phaùt trieån. Luùc naøy caùc löïc löôïng thò tröôøng seõ taùc ñoäng laøm cho laõi suaát thay ñoåi thöôøng xuyeân vaø khoù döï ñoaùn, ñieàu naøy khieán cho caùc ngaân haøng thöông maïi phaûi ñoái maët thöïc söï vôùi nguy cô tieàm aån ruûi ro laõi suaát. Ñeå phoøng ngöøa ruûi ro laõi suaát trong cho vay ñoàng taøi trôï, ñoøi hoûi caùc ngaân haøng phaûi taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù, aùp duïng phöông phaùp hieän ñaïi ñeå löôïng hoùa ruûi ro laõi suaát aûnh höôûng ñeán keát quaû kinh doanh theá naøo ñeå coù theå phoøng 94 ngöøa. Ngaân haøng coù theå söû duïng caùc nghieäp vuï phaùi sinh ñeå phoøng ngöøa ruûi ro laõi suaát nhö hôïp ñoàng kyø haïn, hôp ñoàng töông lai, hôïp ñoàng quyeàn choïn vaø hôïp ñoàng hoaùn ñoåi. Tuy nhieân suy cho cuøng ruûi ro laõi suaát trong cho vay ñoàng taøi trôï caùc döï aùn trung vaø daøi haïn seõ xuaát hieän neáu Ngaân haøng khoâng huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán coù kyø haïn töông öùng vôùi kyø haïn ñaàu tö, neáu huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán töông öùng vôùi kyø haïn ñaàu tö thì nguy cô ruûi ro laõi suaát seõ ñöôïc giaûm thieåu. 3.2.1.3 Cuûng coá quy trình nghieäp vuï vaø naâng cao naêng löïc nghieäp vuï chuyeân moân cuûa caùn boä thaåm ñònh. Nhö ñaõ noùi ôû treân, tín duïng ñöôïc hình thaønh treân cô sôû loøng tin. ÔÛ ñaây ngöôøi cho vay tin raèng giaù trò seõ quay veà, töùc laø baèng nhöõng chính saùch, nghieäp vuï cuûa mình cuõng nhö vieäc ñaùnh giaù, xaùc ñònh caùc ruûi ro coù theå xaûy ra ñeå töø ñoù ñi ñeán quyeát ñònh ñaàu tö. Ñeå coù theå ñöa ñeán quyeát ñònh ñaàu tö ngaân haøng thöôøng phaûi tieán haønh thaåm ñònh döï aùn. Khaâu thaåm ñònh döï aùn ñoùng vai troø then choát trong vieäc ñaûm baûo chaát löôïng tín duïng vaø an toaøn hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Ñoái vôùi cho vay ñoàng taøi trôï, khaâu thaåm ñònh döï aùn laïi coù yù nghóa raát quan troïng vì nhöõng döï aùn cho vay ñoàng taøi trôï thöôøng laø nhöõng döï aùn lôùn. Vôùi söï tham gia cuûa nhieàu ngaân haøng trong ñaàu tö döï aùn thì söï phaân tích thaåm ñònh döï aùn seõ ñöôïc chính xaùc hôn. Vì coù ngaân haøng naøy thoâng thaïo trong thaåm ñònh taøi chính nhöng ngaân haøng khaùc laïi khoâng, hay ngaân haøng naøy raát gioûi trong thaåm ñònh döï aùn nhöng phaàn ñònh giaù trò taøi saûn laïi khoâng baèng ngaân haøng khaùc, chính vì theá caùc ngaân haøng coù theå boå sung kieán thöùc cho nhau, töø ñoù coù theå ñöa ra moät giaûi quyeát ñaàu tö ñuùng ñaén giöõa caùc ngaân haøng. Theo khoaûn 2 ñieàu 8 cuûa Quyeát ñònh 286 /2002/QÑ –NHNN ngaøy 03/04/2002 coù quyeát ñònh : “Thaønh vieân tham gia ñoàng taøi trôï phaûi thoûa thuaän, thoáng nhaát phöông thöùc thaåm ñònh döï aùn, coù theå thaønh laäp hôïp ñoàng thaåm ñònh nhöng phaûi ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa caùc thaønh vieân veà tính khaû thi cuûa döï aùn, 95 taïo ñieàu kieän caáp thöïc hieän caáp tín duïng thuaän lôïi vaø ñuùng quyeát ñònh cuûa phaùp luaät”. Nhöng thöïc teá do haïn cheá veà trình ñoä thaåm ñònh hay söï buoâng loûng trong quaûn lyù maø caùc ngaân haøng ñoàng taøi trôï phoái hôïp cuøng ngaân haøng ñaàu moái thaåm ñònh nhöng khoâng kyõ, yû laïi hieäu quaû thaåm ñònh cuûa ngaân haøng ñaàu moái .Vì vaäy ñeå khaéc phuïc tình traïng treân, caùc ngaân haøng phaûi thoáng nhaát vôùi nhau caùch thöùc thaåm ñònh döï aùn khi cho vay ñoàng taøi trôï. Caùc ngaân haøng tham gia cho vay phaûi thaåm ñònh ñoäc laäp döïa treân quan ñieåm cuûa chính ngaân haøng mình, vieäc thaåm ñònh tö caùch phaùp nhaân, khaû naêng taøi chính vaø döï aùn thöïc hieän taïi chi nhaùnh cuûa mình. Sau ñoù keát hôïp cuøng ngaân haøng ñaõ môøi tham gia ñoàng taøi trôï ñi thaåm ñònh thöïc teá khaùch haøng (Vì ngaân haøng môøi ñoàng taøi trôï ñaõ bieát khaùch haøng vaø nhö vaäy seõ traùnh gaây phieàn haø cho khaùch haøng vì coù caùc ngaân haøng ñeán thaåm ñònh nhieàu laàn). Sau khi thaåm ñònh xong moãi ngaân haøng coù moät baùo caùo thaåm ñònh cuûa chính mình veà vieäc ñoàng yù cho vay hay khoâng cho vay. Coù nhöõng vöôùng maéc ôû ñaâu thì caùc ngaân haøng neân ngoài laïi cuøng nhau trao ñoåi vaø ñi ñeán thoûa thuaän thoáng nhaát yù kieán coù theå tieán haøng cuøng nhau ñoàng taøi trôï cho döï aùn ñöôïc hay khoâng? Khi thaåm ñònh caùc ngaân haøng phaûi tuaân thuû theo nguyeân taéc thaåm ñònh cuûa chính ngaân haøng mình vaø caùc caùn boä laøm coâng taùc thaåm ñònh phaûi laøm vieäc vôùi moät tinh thaàn traùch nhieäm cao ñeà traùnh ruûi ro cho ngaân haøng cuûa mình vaø sau khi döï aùn ñaõ ñöôïc chaáp nhaän giaûi ngaân, caùn boä thaåm ñònh coøn coù traùch nhieäm tö vaán, kieåm tra vieäc söû duïng voán theo ñuùng muïc ñích ñeå haïn cheá toái ña ruûi ro cho khaùch haøng vaø ngaân haøng. Ñeå laøm toát coâng taùc thaåm ñònh treân moãi ngaân haøng caàn thaønh laäp toå nghieäp vuï thaåm ñònh döï aùn. Toå phaûi goàm caùc chuyeân gia gioûi, naêng ñoäng ñeå coù theå thu thaäp ñöôïc thoâng tin, coù khaû naêng phaân tích, toång hôïp cao ñeå töø caùc thoâng 96 tin tín duïng ñöa ra ñöôïc nhöõng nhaän ñònh chính xaùc veà trieån voïng cuûa döï aùn, veà uy tín khaùch haøng laøm cô sôû ra quyeát ñònh ñaàu tö. Coù nhieàu tieâu thöùc ñeå tieán haønh thaåm ñònh nhö thaåm ñònh veà naêng löïc phaùp luaät daân söï vaø naêng löïc haønh vi daân söï, khaû naêng taøi chính, döï aùn, ñaûm baûo tieàn vay… Neáu döïa vaøo tín chaáp ñeå cho vay thì ngaân haøng phaûi tieán haønh thaåm ñònh baùo caùo taøi chính cuõng nhö döï aùn ñaàu tö cuûa khaùch haøng xin vay tröôùc khi ngaân haøng ra quyeát ñònh ñaàu tö. Do ñoù caùn boä thaåm ñònh phaûi coù khaû naêng thaåm ñònh baùo caùo taøi chính, döï aùn ñaàu tö cuûa khaùch haøng ñeå xaùc ñònh chính xaùc hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng coù hieäu quaû taøi chính khoâng?. Coù hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi khoâng?. Maët khaùc ngaân haøng coøn phaûi thaåm ñònh giaù trò cuûa khaùch haøng nhaèm ñaûm baûo khaùch haøng coù khaû naêng thanh toaùn laõi vay vaø nôï vay. Neáu döïa vaøo theá chaáp, caàm coá ñeå cho vay thì ngaân haøng coøn phaûi thaåm ñònh giaù trò taøi saûn maø doanh nghieäp theá chaáp, caàm coá nhö: nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò, haøng hoùa … maø chuû yeáu laø baát ñoäng saûn. Hieän nay ngaân haøng nhaø nöôùc ñaõ cho pheùp caùc Ngaân haøng Thöông maïi töï thoûa thuaän vaø töï chòu traùch nhieäm xaùc ñònh giaù trò taøi saûn caàm coá, theá chaáp vôùi caùc khaùch haøng vay. Do ñoù vieäc thaåm ñònh giaù trò baát ñoäng saûn theo giaù trò thò tröôøng laø vaán ñeà khoù khaên ñaët ra ñoái vôùi ngaân haøng. Neáu ñaùnh giaù thaáp, khaùch haøng khoâng haøi loøng, neáu ñaùnh giaù cao ngaân haøng khoù ñaûm baûo thu hoài nôï vay vaø laõi vay trong tröôøng hôïp maát khaû naêng thanh toaùn buoäc ngaân haøng phaûi thanh lyù taøi saûn theá chaáp, caàm coá. Nhö chuùng ta ñaõ bieát con ngöôøi luoân laø nhaân toá haøng ñaàu vaø laø nhaân toá quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi trong moïi lónh vöïc. Ngoaøi vieäc tuaân thuû ñuùng quy trình thaåm ñònh, ñeå môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï caùc ngaân haøng phaûi tieán haønh naâng cao naêng löïc chuyeân moân cuûa caùn boä thaåm ñònh vì chính töø keát quaû thaåm ñònh cuûa caùn boä thaåm ñònh maø quyeát ñònh coù thöïc hieän cho vay ñoàng taøi trôï hay khoâng. 97 Caùc ngaân haøng caàn phaûi tieán haønh ñaøo taïo caû veà chuyeân moân cuõng nhö giaùo duïc veà yù thöùc traùch nhieäm trong coâng vieäc, khoâng ñeå nhöõng caùn boä “ngheøo veà ñaïo ñöùc” laøm aûnh höôûng ñeán keát quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Muoán laøm ñöôïc vaán ñeà naøy, caùc Ngaân haøng tieán haønh thöïc hieän toát töø khaâu tuyeån duïng, boá trí, ñeà ñaït boài döôõng… Ngaân haøng caàn tieán haønh thi tuyeån nghieâm tuùc, chuù yù caùc caùn boä coù nhaân löïc chuyeân saâu. Caïnh ñoù caàn xem xeùt ñaùnh giaù veà tö caùch phaåm chaát vì ñaïo ñöùc ngheà nghieäp laø yeáu toá quan troïng ñoái vôùi caùn boä ngaân haøng ñaëc bieät laø caùn boä thaåm ñònh. Sau ñoù phaûi tieán haønh boá trí ñuùng ngöôøi, ñuùng vieäc theo ñuùng trình ñoä chuyeân moân. Trong quaù trình laøm vieäc, caùc ngaân haøng phaûi thöôøng xuyeân ñaøo taïo, boài döôõng cho caùn boä thaåm ñònh. Taäp trung vaøo caùc kyõ naêng ñaùnh giaù phaân loaïi khaùch haøng vaø thaåm ñònh döï aùn. Chuù yù reøn luyeän vaø naâng cao khaû naêng ngoaïi ngöõ ñeå tieáp caän vôùi nhoùm khaùch haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Göûi caùn boä ñi ñaøo taïo taïi nöôùc ngoaøi nhaát laø hoïc hoûi caùc ngaân haøng coù uy tín trong khu vöïc veà thaåm ñònh döï aùn vaø cho vay ñoàng taøi trôï. Caïnh ñoù caàn coù chính saùch khuyeán khích rieâng ñoái vôùi caùn boä caùc nghieäp vuï ñoøi hoûi traùch nhieäm cao nhö caùn boä thaåm ñònh ñeå ñoäng vieân hoï naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm trong coâng taùc vaø vôùi möùc thu nhaäp cao cuõng giaûm ñi caùc haønh vi tieâu cöïc trong nghieäp vuï chuyeân moân. 3.2.4. Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin tín duïng Thoâng tin tín duïng laø yeáu toá cô baûn trong quaûn lyù caáp tín duïng noùi chung vaø cho vay ñoàng taøi trôï noùi rieâng. Nhôøø coù thoâng tin tín duïng maø ngöôøi quaûn lyù coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh caàn thieát coù lieân quan ñeán cho vay, theo doõi quaûn lyù khoûan vay. Thoâng tin tín duïng coù theå thu ñöôïc töø caùc nguoàn saün coù ôû ngaân haøng (hoà sô vay voán, thoâng tin giöõa caùc taøi chính tín duïng, phaân tích cuûa caùc caùn boä thaåm ñònh…), töø khaùch haøng (theo cheá ñoä baùo caùo ñònh kyø hoaëc tröïc tieáp), töø caùc nguoàn thoâng tin khaùc (caùc cô quan thoâng tin ñaïi chuùng ,toøa aùn…) 98 Ñeå ñaûm baûo heä thoáng thoâng tin caùc ngaân haøng Thöông maïi hoaït ñoäng coù hieäu quaû, laø nôi tin caäy ñeå giuùp caùn boä thaåm ñònh naém ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát cho quaù trình thaåm ñònh cho vay ñoàng taøi trôï noùi rieâng vaø cho vay noùi chung caàn hoaøn thieän moät soá bieän phaùp sau: - Toå chöùc döõ lieäu treân cô sôû caùc chæ tieâu tín duïng chuyeån hoùa, cung caáp thoâng tin vaø caùc baùo caùo ngöôïc laïi treâân maïng online cho taát caû caùc chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi vaø caùc Phoøng, Ban ngaân haøng thöông maïi trung öông - Keát noái vôùi heä thoáng thoâng tin khaùc cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, Boä thöông maïi, Boä coâng nghieäp…thu nhaäp thoâng tin tín duïng toaøn ngaønh ngaân haøng vaø thoâng tin kinh teá khaùc. - Xaây döïng trang Web cung caáp thoâng tin tín duïng ñaàu tö tuyeân truyeàn cho toaøn heä thoáng ngaân haøng bao goàm: thoâng tin kinh teá, thoâng tin toång hôïp ñaàu kyø, thoâng tin hoaït ñoäng tín duïng cuaû khaùch haøng baát kyø, thoâng tin xeáp haïng tín duïng… TOÙM TAÉT CHÖÔNG 3 Treân cô sôû nhöõng toàn taïi, haïn cheá hieän nay caû veà phöông dieän phaùp lyù laãn nghieäp vuï cuûa phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh noùi rieâng. Caên cöù vaøo phöông höôùng muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam ñeán naêm 2020. Keát hôïp vôùi vò trí, vai troø vaø phöông höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Tp. Hoà Chí Minh trong thôøi gian tôùi. Em xin ñeà xuaát hai nhoùm giaûi phaùp nhaèm môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh: - Nhoùm giaûi phaùp vó moâ mang tính hoã trôï: ñoái vôùi Chính phuû, ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc, - Nhoùm giaûi phaùp mang tính nghieäp vuï: ña daïng hoaù vaø naâng cao chaát löôïng hình thöùc huy ñoäng voán daøi haïn, quaûn trò ruûi ro laõi suaát…. Ñeå coù theå thöïc hieän toát muïc tieâu môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï thì hai nhoùm giaûi phaùp tieán haønh thöïc hieän ñoàng boä vaø nhòp nhaøng. 99 KEÁT LUAÄN Chính saùch môû cöûa vaø hoäi nhaäp quoác teá cuûa Nhaø nöôùc ta ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi vaø ñaëc bieät laø caùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng ngaân haøng. Ngaøy caøng coù nhieàu ngaân haøng cuøng tham gia hoaït ñoäng kinh doanh ñieàu naøy goùp phaàn laøm naêng ñoäng phong phuù thò tröôøng taøi chính – tieàn teä vaø taát nhieân laø möùc ñoä caïnh tranh giöõa caùc toå chöùc taøi chính ngaøy caøng gay gaét vaø quyeát lieät hôn. Hieän ñaïi hoùa heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi phuïc vuï söï nghieäp coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù vaø hoäi nhaäp quoác teá laø yeâu caàu caáp thieát hieän nay. Ñeå thöïc hieän ñöôïc vò trí vai troø chuû ñaïo cuûa kinh teá nhaø nöôùc, heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc phaûi ñi ñaàu veà naêng suaát, chaát löôïng, phaûi ñöa ra caùc saûn phaåm tieän ích cuûa mình nhaèm phuïc vuï toát nhaát khaùch haøng ñoàng thôøi khoâng ngöøng hoaøn thieän vaø naâng cao chaát löôïng phuïc vuï vaø quaûn trò doanh nghieäp … nhaèm ñaït muïc ñích cuoái cuøng laø toái ña hoùa lôïi nhuaän. Trong ñoù phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï laø moät trong nhöõng phöông thöùc cho vay ñaõ ñöôïc trieån khai, aùp duïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cung öùng voán cho nhöõng döï aùn lôùn cuûa neàn kinh teá. Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, caùc Ngaân haøng ñaõ trieån khai thöïc hieän phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï. Tuy nhieân qua thöïc teá trieån khai cuõng coøn nhöõng haïn cheá nhaát ñònh veà soá löôïng, quy moâ neân phöông thöùc cho vay naøy chöa ñöôïc phoå bieán roäng raõi hieän nay. Tröôùc boái caûnh ñoù, nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vaán ñeà, em choïn ñeà taøi: “Caùc giaûi phaùp môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh” Treân cô sôû nghieân cöùu lyù thuyeát, phaân tích vaø ñaùnh giaù nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, nhöõng toàn taïi hieän nay cuûa phöông thöùc cho vay ñoàng taøi trôï, em xin ñeà 100 xuaát hai nhoùm giaûi phaùp nhaèm môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï taïi caùc Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh, moät laø nhoùm giaûi phaùp vó moâ mang tính hoã trôï vaø hai laø nhoùm giaûi phaùp mang tính nghieäp vuï cuûa ngaân haøng. Ñeå coù theå môû roäng cho vay ñoàng taøi trôï thì caùc giaûi phaùp phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng boä vaø nhòp nhaøng. Maëc duø chöa thoûa maõn heát yeâu caàu cuûa ñeà taøi. Nhöng baèng söï lao ñoäng nghieâm tuùc vaø coá gaéng cuûa baûn thaân, trong ñieàu kieän thôøi gian vaø khaû naêng coù haïn nhöõng vaán ñeà neâu ra trong luaän vaên coøn coù nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh, beân caïnh nhöõng giaûi phaùp ñöôïc neâu taát yeáu coøn nhieàu vaán ñeà caàn tieáp tuïc nghieân cöùu. Vôùi yù nghóa ñoù, em raát mong ñöôïc söï goùp yù, chæ daãn, trao ñoåi cuûa Quyù Thaày Coâ vaø caùc baïn quan taâm ñeán lónh vöïc nghieân cöùu naøy ñeå em tieáp tuïc hoaøn thieän kieán thöùc cuûa mình. Cuoái cuøng xin chaân thaønh caûm ôn Quyù Thaày Coâ vaø caùc baïn coäng söï ñoàng nghieäp ñaõ giuùp ñôõ, taïo ñieàu kieän cho em hoaøn thaønh luaän vaên. Em xin chaân thaønh caûm ôn! 101 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. TS. Hoà Dieäu chuû bieân (2000), Tín duïng Ngaân haøng, Nxb Thoáng keâ, Tp. HCM. 2. PGS. TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn chuû bieân (1998), Tieàn teä – Ngaân haøng, Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Tp. HCM. 3. PGS. TS. Döông Thò Bình Minh chuû bieân (2001), Lyù thuyeát Taøi chính – Tieàn teä, Nxb Ñaïi hoïc Quoác gia TP. HCM, TP. HCM. 4. PGS. TS. Leâ Vaên Teà chuû bieân (1995), Nghieäp vuï Ngaân haøng Thöông maïi, Nxb Thaønh phoá Hoà Chí Minh, TP. HCM. 5. TS Nguyeãn Vaên Tieán (2003), Ñaùnh giaù vaø Phoøng ngöøa ruûi ro trong kinh doanh Ngaân haøng, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 6. PTS. Nguyeãn Quoác Vieät (1995), Ngaân haøng vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ôû Vieät Nam, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 7. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2000), Baùo caùo thöôøng nieân 2000. 8. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2001), Baùo caùo thöôøng nieân 2001. 9. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2002), Baùo caùo thöôøng nieân 2002. 10. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2003), Baùo caùo thöôøng nieân 2003. 11. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2004), Baùo caùo thöôøng nieân 2004. 12. Vieän nghieân cöùu khoa hoïc ngaân haøng (2003), Nhöõng thaùch thöùc cuûa Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam trong caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 13. Taøi lieäu (2004), “Baùo caùo keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi Thaønh phoá Hoà Chí Minh 2006 – 2010”, 14. Ths. Ñaäu Nam Long (2004), “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû ñaàu tö voán trung, daøi haïn cuûa Ngaân haøng thöông maïi ñoái vôùi caùc döï aùn”, Taïp chí Ngaân haøng, (1), 50 - 52. 15. Bình Minh, “Xöû lyù TSÑB thu hoài nôï cuûa Ngaân haøng thöông maïi coøn nhieàu baát caäp”, Thò tröôøng taøi chính tieàn teä, (16), 18. 16. Caùc taïp chí chuyeân ngaønh caùc naêm 2000 – 2004: - Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn. - Taïp chí Ngaân haøng. - Taïp chí khoa hoïc coâng ngheä Ngaân haøng . - Thò tröôøng taøi chính tieàn teä. 102 PHUÏ LUÏC Ñính keøm trong phuï luïc goàm caùc baûng soá lieäu vaø caùc phieáu tham khaûo yù kieán. 1. Baûng soá lieäu: - Toång hôïp nguoàn voán vaø söû duïng voán heä thoáng ngaân haøng treân ñòa baøn TP. HCM töø naêm 2000 - 2004. - Toång hôïp nguoàn voán vaø söû duïng voán heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Nhaø nöôùc töø naêm 2000 – 2004. - Toång hôïp nguoàn voán vaø söû duïng voán heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn töø naêm 2000 – 2004. - Toång hôïp nguoàn voán vaø söû duïng voán heä thoáng Ngaân haøng Lieân doanh töø naêm 2000 – 2004. - Toång hôïp nguoàn voán vaø söû duïng voán heä thoáng Ngaân haøng Nöôùc ngoaøi töø naêm 2000 – 2004. - Baùo caùo tình hình cho vay trung daøi haïn ñoàng taøi trôï tính ñeán 18/8/2005 cuûa SGD II NHÑT&PT - Baùo caùo dö nôï cho vay ñoàng taøi trôï ñeán 18/8/2005 cuûa NHNo&PTNT Chi nhaùnh Saøi Goøn. 2. Phieáu tham khaûo yù kieán. 3. Quyeát ñònh soá 286/2002/QÑ – NHNN ngaøy 03/4/2002 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc veà vieäc ban haønh Quy cheá cho vay ñoàng taøi trôï cuûa caùc Toå chöùc tín duïng. 4. Quyeát ñònh soá 886/2003/QÑ – NHNN ngaøy 11/8/2003 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc veà vieäc söûa ñoåi, boå sung Quy cheá ñoàng taøi trôï cuûa caùc Toå chöùc tín duïng ban haønh theo quyeát ñònh 286/2002/QÑ – NHNN ngaøy 3/4/2002 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc. ._.