Giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành dịch vụ vận tải hàng hoá tại các doanh nghiệp thuộc Công ty cổ phần VINAFCO

Ch­¬ng 1 C¬ së lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i hµng ho¸. 1.1. Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ vai trß tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i hµng hãa 1.1.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh vËn t¶i hµng ho¸ VËn t¶i lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt. Kinh doanh dÞch vô vËn t¶i lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÕt hîp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè søc lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô vËn t¶i. Tuy nhiªn s¶n phÈm dÞch vô vËn t¶i kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt mµ s¶n phÈm vËn t¶i lµ qóa tr×nh di chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch tõ ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c. Nh­ vËy kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c lµ ho¹t ®éng kinh doanh vËn t¶i kh«ng t¹o ra l­îng gi¸ trÞ míi cho x· héi mµ chØ lµ ho¹t ®éng ®Æc thï ë chç nã sö dông ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó thùc hiÖn dÞch vô di chuyÓn ®èi t­îng lao ®éng lµ hµng ho¸ hay hµnh kh¸ch. Víi ®èi t­îng phôc vô lµ hµng hãa th«ng qua ho¹t ®éng di chuyÓn hµng ho¸ tõ ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c, ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vË t¶i hµng ho¸ cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i ®­êng bé, vËn t¶i ®­êng s¾t, vËn tµi ®­êng thuû, vËn t¶i hµng kh«ng…Mçi lo¹i h×nh vËn t¶i nãi trªn ®Òu cã nh÷ng ®Æc thï riªng chi phèi ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, c¸c nhµ kinh doanh dÞch vô vËn t¶i cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng ®Æc thï riªng ®ã ®Ó vËn dông vµo c«ng t¸c qu¶n lý cã hiÖu qu¶. Tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng hãa lµ mét qu¸ tr×nh mµ doanh nghiÖp dÞch vô vËn t¶i sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó di chuyÓn hµng ho¸ tõ ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Thø hai, kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nhau cã tÝnh n¨ng, t¸c dông, hiÖu suÊt vµ møc tiªu hao nhiªn liÖu, n¨ng l­îng kh¸c nhau nh­: vËn t¶i « t«, vËn t¶i ®­êng s¾t, vËn t¶i ®­êng biÓn, vËn t¶i ®­êng s«ng(vËn t¶i thuû), vËn t¶i hµng kh«ng, vËn t¶i th« s¬ vv.... §iÒu nµy ¶nh h­ëng lín ®Õn chi phÝ vµ doanh thu dÞch vô. Thø ba, viÖc khai th¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ phô thuéc kh¸ lín vµo c¬ së h¹ tÇng: ®­¬ng x¸, cÇu phµ vµ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, khÝ hËu,… Thø t­, kinh doanh dÞch vô vË t¶i hµng ho¸ diÔn ra gåm nhiªu kh©u nh­: giao dÞch, hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸, thanh to¸n hîp ®ång, lËp kÕ ho¹ch ®iÒu vËn vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vËn chuyÓn. Thø n¨m, ngµnh kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ ph¸t sinh chi phÝ ®a d¹ng vµ ®Þa ®iÓm kinh doanh víi ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ kh«ng cè ®Þnh. V× vËy ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i ®¶m b¶o kinh doanh cã hiÖu qu¶. - Thø s¸u, kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp cÇn ph¶i cô thÓ cho tõng ngµy, tuÇn, ®Þnh kú ng¾n ..., l¸i xe vµ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc chñ yÕu ë bªn ngoµi doanh nghiÖp. Do ®ã, qu¸ tr×nh qu¶n lý ph¶i rÊt cô thÓ, ph¶i x©y dùng ®­îc chÕ ®é vËt chÊt râ rµng, vËn dông c¬ chÕ kho¸n hîp lý. Ngµnh vËn t¶i bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng, mçi lo¹i h×nh vËn t¶i nãi trªn ®Òu cã nh÷ng ®Æc thï, chi phèi ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô. V× vËy, c¸c nhµ qu¶n lý trong ngµnh vËn t¶i nãi chung vµ trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i nãi riªng cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm, ®Æc thï ®Ó vËn dông vµo c«ng t¸c qu¶n lý cã hiÖu qu¶. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù bïng næ vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th× ngµnh dÞch vô nãi chung vµ dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ nãi riªng ngµy cµng ®­îc tró träng vµ ph¸t triÓn, ®ßi hái chÊt l­îng cña dÞch vô ph¶i tèt ®¶m b¶o thuËn tiÖn, nhanh gän vµ an toµn. 1.1.2. Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i hµng hãa. Ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng cung øng dÞch vô phôc vô nhu cÇu di chuyÓn hµng hãa nãi chung ( cña d©n c­, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc trong x· héi ). V× vËy ®ßi hái chÊt l­îng dÞch vô ph¶i tèt ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Víi hµng ho¸ mµ ngµnh dÞch vô vËn t¶i phôc vô rÊt ®a d¹ng, phong phó, ®ång thêi kÕt hîp víi ®ßi hái vÒ thêi gian vËn chuyÓn nªn c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i hµng ho¸ ph¶i linh ho¹t trong qu¸ tr×nh phôc vô xong vÉn ®¹t ®­îc môc tiªu hiÖu qu¶ - lîi nhuËn. Muèn vËy, doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ nãi chung ph¶i thùc hiÖn yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, ®ã lµ: ph¶i h¹ch to¸n kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh dÞch vô. Néi dung cña h¹ch to¸n chi phÝ lµ: Tæ chøc kÕ to¸n chÝnh x¸c c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh: tæ chøc viÖc ghi chÐp, tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh tõng lo¹i chi phÝ doanh nghiÖp ®· chi ra ®­îc ph©n lo¹i theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ tõng ®èi t­îng ph¶i chÞu chi phÝ. Tæ chøc c«ng t¸c tæng hîp vµ ph©n lo¹i kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ theo c¸c h­íng kh¸c nhau, tuú theo môc ®Ých qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. Tæ chøc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ lµm c¬ së cho viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô lµ mét viÖc lµm cã ý nghÜa lín, nã gióp cho viÖc ph¸n ¸nh ®óng ®¾n t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gãp phÇn quan träng vµ thiÕt thùc trong viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp nãi chung. 1.1.3 Vai trß cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i Víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i nh­ ®· tr×nh bÇy ë phÇn trªn th× h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp ë tÇm vi m« mµ c¶ tÇm qu¶n lý vÜ m« lµ nhµ n­íc §èi víi doanh nghiÖp: Ph¶i h¹ch to¸n ®óng, ®ñ chi phÝ, tÝnh ®óng gi¸ thµnh nh»m gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô , x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ cña nh÷ng chi phÝ bá ra. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ c¸ biÖt cña doanh nghiÖp, h¹ gi¸ thµnh dÞch vô. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Ngoµi ra, th«ng qua h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô còng gióp c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vËn t¶i t×m ra ®­îc nh÷ng kh©u, bé phËn yÕu kÐm, kh«ng hiÖu qu¶ ®Ó h¹n chÕ vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó ph¸t huy n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. §èi víi nhµ n­íc: Th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i cña doanh nghiÖp lµ c¬ së sè liÖu cho nhµ n­íc tæng hîp ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. §ång thêi, qua ®ã nhµ n­íc n¾m ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ, mÆt kh¸c cßn gióp nhµ n­íc thùc hiÖn nhiÖm vô kiÓm tra t×nh h×nh kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng nh­ cña quèc gia. 1.2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kinh doanh vËn t¶i hµng ho¸ 1.2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.2.1.1. B¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt. Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: T­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè trªn. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè ®ã vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã sù kh¸c nhau vµ h×nh thµnh kho¶n chi phÝ t­¬ng øng. §Ó t¹o ra s¶n phÈm, lao vô dÞch vô th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i chi ra c¸c kho¶n chi phÝ chñ yÕu ®ã lµ: Hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ nh­: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, khÊu hao TSC§....Vµ hao phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt nh­: chÝ phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng....§ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy, chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng/ quý/ n¨m). Thùc chÊt chi phÝ lµ sù chuyÓn dÞch vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸. XÐt riªng ®èi víi ngµnh vËn t¶i hµng ho¸, do ®Æc ®iÓm lµ ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông míi cho x· héi mµ chØ ®¬n thuÇn lµ ho¹t ®éng di chuyÓn hµng ho¸ tõ ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c nªn chi phÝ vËn t¶i mang tÝnh ®Æc thï vµ sù tham gia cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo qu¸ tr×nh kinh doanh còng kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c. Cã thÓ nãi r»ng, chi phÝ vËn t¶i lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp vËn t¶i ®· chi ra cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. . * D­íi gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh: KÕ to¸n tµi chÝnh ®Æt träng t©m vµo viÖc ghi chÐp tæng hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh so¹n th¶o c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh theo qui ®Þnh chung, ®ång thêi ph¶n ¸nh sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña tµi s¶n trong mét ®¬n vÞ cô thÓ, cung cÊp cho qu¶n lý doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng­êi bªn ngoµi cã nhu cÇu sö dông c¸c b¸o c¸o ®ã. Do ®ã, d­íi gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh th× chi phÝ ®­îc nhËn thøc nh­ nh÷ng kho¶n phÝ tæn thùc tÕ ph¸t sinh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nã ®­îc ®Þnh l­îng b»ng mét l­îng tiÒn chi ra, mét møc gi¶m sót gi¸ trÞ tµi s¶n, mét kho¶n nî dÞch vô, thuÕ … Nh­ vËy, trong lÜnh vùc kÕ to¸n tµi chÝnh chi phÝ ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ víi tµi s¶n, vèn së h÷u cña doanh nghiÖp vµ th­êng ph¶i ®¶m b¶o bëi nh÷ng chøng cø nhÊt ®Þnh ( chøng tõ ) chøng minh lµ phÝ tæn thùc tÕ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. * D­íi gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ : KÕ to¸n qu¶n trÞ ®Æt träng t©m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò qu¶n trÞ ë doanh nghiÖp. Do vËy, kÕ to¸n qu¶n trÞ thiÕt kÕ th«ng tin kÕ to¸n nh»m cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ dïng vµo viÖc ®iÒu hµnh, ho¹ch ®Þnh vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. V× vËy, kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng chØ ®¬n thuÇn nhËn thøc theo ph­¬ng ph¸p nhËn diÖn th«ng tin ra quyÕt ®Þnh. Chi phÝ cã thÓ lµ nh÷ng phÝ tæn thùc tÕ ph¸t sinh trong mét hîp ®ång s¶n xuÊt kinh doanh, nh÷ng phÝ tæn mÊt ®i do chän lùa ph­¬ng ¸n, hy sinh c¬ héi kinh doanh …Nh­ vËy, trong kÕ to¸n qu¶n trÞ khi xem xÐt chi phÝ cÇn chó ý ®Õn sù lùa chän so s¸nh theo môc ®Ých sö dông, ra quyÕt ®Þnh kinh doanh h¬n lµ tró träng vµo chøng cø. 1.2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét trong nh÷ng nh©n tè chñ yÕu t¸c ®éng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do ®ã nhiÖm vô kiÓm so¸t chi phÝ vµ dù to¸n sù biÕn ®éng cña chi phÝ ®èi víi nhµ qu¶n trÞ rÊt quan träng. NhËn diÖn c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ sao cho h÷u Ých vµ thÝch hîp lµ mét ph­¬ng ph¸p nghiÖp vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ theo quan ®iÓm "Chi phÝ ®­îc ph©n lµm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh»m tho¶ m·n c¸c môc ®Ých kh¸c nhau cña nhµ qu¶n trÞ". Nh­ vËy, viÖc ph©n lo¹i ®Ó nhËn diÖn chi phÝ lµ mét c«ng cô quan träng mµ kÕ to¸n sö dông. * D­íi gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh . - Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng: C¨n cø vµo viÖc tham gia cña chi phÝ vµo ho¹t ®éng kinh doanh, toµn bé chi phÝ ®­îc chia lµm ba lo¹i : + Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh. + Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t­ tµi chÝnh. + Chi phÝ kh¸c: Gåm nh÷ng kho¶n chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hoÆc kh¸ch quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®­îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n còng nh­ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng, kÞp thêi. *Ph©n lo¹i chi phÝ vËn t¶i theo c«ng dông kinh tÕ. Theo tiªu chuÈn lo¹i nµy, chi phÝ vËn t¶i ®­îc s¾p xÕp theo kho¶n môc cã c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau, phôc vô cho viÖc hoµn thµnh dÞch vô vËn t¶i. Mçi lo¹i h×nh vËn t¶i cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nªn chi phi vËn t¶i cña nh÷ng lo¹i h×nh vËn t¶i kh¸c nhau còng kh¸c nhau. -§èi víi vËn t¶i « t«, c¸c chi phÝ ph©n lo¹i theo c«ng dông gåm c¸c kho¶n môc sau ®©y: 1.TiÒn l­¬ng l¸i xe vµ phô xe. 2. BHXH, BHYT, KPC§ cña l¸i xe vµ phô xe. 3. Nhiªn liÖu. 4. VËt liÖu. 5. Chi phÝ s¨m lèp. 6. Chi phÝ s÷a ch÷a TCS§. 7. KhÊu hao ph­¬ng tiÖn. 8. Chi phÝ c«ng cô, dông cô. 9. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi . 10. C¸c kho¶n chi phÝ kh¸c . -§èi víi vËn t¶i ®­êng thuû, c¸c chi phÝ ph©n lo¹i theo c«ng dông kinh tª gåm c¸c kho¶n môc sau: 1.TiÒn l­¬ng l¸i tµu, phô l¸i vµ nh©n viªn tæ l¸i. 2. BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n l¸i tµu. 3. Nhiªn liÖu vµ ®éng lùc. 4.VËt liÖu. 5. Chi phÝ s÷a ch÷a tµu. 6. Chi phÝ thuª tµu. 7. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. 8. Chi phÝ c«ng cu, dông cô. 9. Chi phÝ kh¸c. - §èi víi c¸c ®¬n vÞ bèc xÕp, c¸c chi phÝ ph©n lo¹i theo c«ng dông kinh tÕ bao gåm c¸c kho¶n môc sau: 1. TiÒn l­¬ng. 2. BHXH, BHYT, KPHC§. 3. Nhiªn liÖu. 4. §éng lùc. 5. VËt liÖu. 6. Chi phÝ söa ch÷a TSC§. 7. KhÊu hao TSC§. 8. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. 9. Chi phÝ kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c«ng dông kinh tÕ cã ý nghÜa lín trong qu¶n lý chi phÝ theo träng ®iÓm. X¸c ®Þnh râ ®­îc nguyªn nh©n t¨ng, gi¶m cña tõng kho¶n môc chi phÝ ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p h÷u hiªô nh»m gi¶m thÊp gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i. *- Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh. C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, toµn bé chi phÝ ®­îc ph©n theo kho¶n môc. HiÖn nay chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c kho¶n môc sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm gi¸ trÞ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dÞch vô vËn t¶i nh­ chi phÝ x¨ng, dÇu. Lo¹i chi phÝ nµy cã thÓ t¸ch biÖt, râ rµng vµ cô thÓ cho tõng ®èi t­îng vµ sÏ h¹ch to¸n th¼ng cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: BHXH, BHYT, KPC§ cho nh÷ng ng­êi vËn hµnh ph­¬ng tiÖn vËn t¶i t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ë d­íi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cßn laÞ ngoµi CPNVLTT & CPNCTT. Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, th­êng lµ c¸c kho¶n chi phÝ cã tÝnh chÊt gi¸n tiÕp ®èi víi nhiÒu ®èi t­îng, khã cã thÓ t¸ch biÖt râ rµng vµ cô thÓ cho tõng ®èi t­îng vµ kh«ng thÓ h¹ch to¸n th¼ng cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm c¶ biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ vµ chi phÝ hçn hîp, trong ®ã ®Þnh phÝ th­êng chiÕm tû träng lín. Chi phÝ nµy th­êng ph¸t sinh ë nhiÒu bé phËn kh¸c nhau nªn cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh cho viÖc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ mµ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh­ thÕ nµo. C¸ch ph©n lo¹i nµy, gióp cho nhµ qu¶n trÞ dù to¸n ®­îc c¸c kho¶n môc chi phÝ träng yÕu trong CPSX KD dÞch vô, cung cÊp sè liÖu cho viÖc x©y dùng ®Þnh møc gi¸ thµnh vµ qu¶n lý gi¸ thµnh theo kho¶n môc chi phÝ, tõ ®ã x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ: Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®­îc mua, cßn chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt hoÆc ®­îc mua nªn ®­îc xem lµ c¸c phÝ tæn, cÇn ®­îc khÊu trõ ra tõ lîi tøc cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh.. * D­íi gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ: Kh¸c víi kÕ to¸n tµi chÝnh, trong kÕ to¸n qu¶n trÞ, chi phÝ ®­îc sö dông theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau tuú theo nhu cÇu qu¶n lý, nªn viÖc chi phÝ còng ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt cña hai mÆt : Hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt, CPSX lµ chØ tiªu ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh hao phÝ s¶n xuÊt, cßn kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn b»ng chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Ph©n lo¹i CPSX theo ph­¬ng ph¸p qui n¹p: Theo tiªu thøc nµy chi phÝ tån t¹i d­íi hai h×nh thøc. + Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ nh­ CPNVLTT, CPNCTT… Lo¹i chi phÝ nµy th­êng chiÕm mét tû lÖ rÊt lín trong tæng chi phÝ. + Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng chÞu chi phÝ kh¸c nhau nh­ chi phÝ NVL phô, chi phÝ nh©n c«ng phôc vô s¶n xuÊt, chi phÝ qu¶ng c¸o…§Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho tõng ®èi t­îng cÇn ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp theo tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. C¸ch ph©n lo¹i nµy, cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸ ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc ®· tiªu dïng ( chi phÝ ) cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ, song chØ thuÇn tuý lµ kü thuËt h¹ch to¸n. §èi víi chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng cÇn tiÕn hµnh ph©n bæ cã thÓ cho phÐp ®¹t ®­îc môc tiªu x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh, nh­ng khã cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu kiÓm so¸t chi phÝ. * Ph©n lo¹i chi phÝ vËn t¶i theo theo c¸ch øng xö cña chi phÝ (mèi quan hÖ víi doanh thu vËn t¶i). Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, chi phÝ vËn t¶i ®­îc ph©n chia thµnh ba lo¹i chi phÝ, ®ã lµ chi phÝ biÕn ®æi , chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ hçn hîp - Chi phÝ biÕn ®æi. Chi phÝ biÕn ®æi lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ doanh thu vËn t¶i t¨ng hay gi¶m th× sè tiÒn chi phÝ còng t¨ng hay gi¶m theo nh­ng chi phÝ cho mét ®ång hoÆc 1000 ®ång doanh thu (tû suÊt chi phÝ) th× hÇu nh­ kh«ng thay ®æi (thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ). Trong mét doanh nghiÖp , biÕn phÝ tån t¹i kh¸ phæ biÕn nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ n¨ng l­îng… Nh÷ng chi phÝ nµy, khi møc ®é ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp gia t¨ng th× chóng còng t¨ng tû lÖ thuËn vµ ng­îc l¹i. Chóng ta thÊy biÕn phÝ kh«ng ph¶i thuÇn nhÊt mét h×nh thøc tån t¹i mµ cßn tån t¹i d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. - BiÕn phÝ tuyÖt ®èi. §©y lµ lo¹i biÕn phÝ mµ sù biÕn ®éng cña chóng thùc sù thay ®æi tû lÖ thuËn víi møc ®é ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ hoa hång b¸n hµng… VÒ mÆt to¸n häc biÕn phÝ tuyÖt ®èi ®­îc thÓ hiÖn theo ph­¬ng tr×nh sau: Y = a. X Víi: Y lµ tæng biÕn phÝ. a. Møc biÕn phÝ trªn 1 ®¬n vÞ møc ®é ho¹t ®éng. X: Møc ®é ho¹t ®éng. Víi c¸ch øng xö nµy, ®Ó thùc sù kiÓm so¸t ®­îc biÕn phÝ tuyÖt ®èi, nhµ qu¶n trÞ kh«ng chØ kiÓm so¸t tæng sè mµ cßn kiÓm so¸t tèt biÕn phÝ trªn 1 møc ®é ho¹t ®éng (®Þnh møc biÕn phÝ) ë møc ®é ai kh¸c nhau. Ho¹ch ®Þnh, x©y dùng vµ hoµn thiÖn ®Þnh møc biÕn phÝ tuyÖt ®èi sÏ lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕt kiÖm, kiÓm so¸t biÕn phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÆt chÏ h¬n. - BiÕn phÝ cÊp bËc. Kh¸c víi biÕn phÝ tuyÖt ®èi, biÕn phÝ cÊp bËc lµ lo¹i biÕn phÝ mµ sù thay ®æi cña chóng chØ x¶y ra khi møc ®é ho¹t ®éng ®¹t ®Õn mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. VÝ dô chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho thî söa ch÷a b¶o tr×, chi phÝ ®iÖn n¨ng… nh÷ng chi phÝ nµy còng thay ®æi tû lÖ thuËn víi møc ®é ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, nh­ng chóng chØ thay ®æi khi quy m« s¶n xuÊt, møc ®é ho¹t ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®¹t ®Õn mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ). Chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ khi doanh thu vËn t¶i t¨ng hay gi¶m th× sè tiÒn chi phÝ kh«ng thay ®æi hoÆc t¨ng gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ, nh­ng sè tiÒn chi phÝ tÝnh cho mét ®ång (hay 1000®) doanh thu (tû suÊt chi phÝ) th× thay ®æi theo chiÒu ng­îc l¹i (gi¶m hoÆc t¨ng ). Nh­ vËy dï doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng hay kh«ng th× ®Þnh phÝ vÉn tån t¹i. Cã hai lo¹i ®Þnh phÝ : §Þnh phÝ b¾t buéc: lµ nh÷ng ®Þnh phÝ cã tÝnh chÊt c¬ cÊu, liªn quan ®Õn cÊu chóc tæ chøc cña mét doanh nghiÖp mµ rÊt khã thay ®æi. NÕu muèn thay ®æi lo¹i ®Þnh phÝ nµy ph¶i cÇn mét kho¶ng thêi gian t­¬ng ®èi dµi. §Þnh phÝ b¾t buéc cã hai ®Æc ®iÓm c¬ b¶n lµ chóng tån t¹i l©u dµi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ kh«ng thÓ c¾t gi¶m ®Õn b»ng kh«ng trong mét thêi gian ng¾n. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, viÖc dù b¸o vµ kiÓm so¸t ®Þnh phÝ b¾t buéc ph¶i b¾t ®Çu tõ lóc x©y dùng, triÓn khai dù ¸n, x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp. §Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc: lµ c¸c ®Þnh phÝ cã thÓ ®­îc thay ®æi nhanh chãng b»ng c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §iÓm kh¸c biÖt gi÷a ®Þnh phÝ b¾t buéc vµ ®Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc lµ : §Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc liªn quan ®Õn kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ ¶nh h­ëng ®Õn dßng chi phÝ cña doanh nghiÖp hµng n¨m. Ng­îc l¹i, ®Þnh phÝ b¾t buéc th­êng g¾n liÒn víi kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ chÞu sù rµng buéc nhiÒu n¨m. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, cã thÓ c¾t bá ®Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc nh­ng vÊn ®Ò nµy kh«ng thÓ tiÕn hµnh víi ®Þnh phÝ b¾t buéc. Ngoµi nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt víi ®Þnh phÝ b¾t buéc, gi÷a ®Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc víi biÕn phÝ cÊp bËc th­êng tån t¹i nh÷ng h×nh thøc pha trén cÇn ph¶i nhËn thøc râ hµnh vi øng xö cña chóng. Thø nhÊt: BiÕn phÝ cÊp bËc cã thÓ ®iÒu chØnh thay ®æi rÊt nhanh khi c¸c ®iiªï kiÖn thay ®æi. Trong khi ®ã, ®Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc ®· x¸c ®Þnh vµ khã thay ®æi h¬n mÆc dï b¶n chÊt cña nã cã thÓ ®iÒu chØnh theo hµnh vi qu¶n trÞ. Thø hai: Khi møc ®é ho¹t ®éng t¨ng lªn th× biÕn phÝ cÊp bËc gia t¨ng, ng­îc l¹i khi møc ®é ho¹t ®éng gia t¨ng th× ®Þnh phÝ kh«ng b¾t buéc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gia t¨ng. Cã thÓ tãm t¾t mèi t­¬ng quan cña chi phÝ vËn t¶i víi doanh thu vËn t¶i b»ng s¬ ®å sau ®©y: Lo¹i chi phÝ D. thu vËn t¶i Sè tiÒn chi phÝ Tû suÊt chi phÝ C.P biÕn ®æi C.P cè ®Þnh T¨ng (gi¶m) T¨ng (gi¶m) T¨ng (gi¶m) Kh«ng ®æi Kh«ng ®æi Gi¶m (t¨ng) * Chi phÝ hçn hîp. Chi phÝ hçn hîp lµ nh÷ng môc chi phÝ bao gåm c¸c yÕu tè biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ pha trén lÉn nhau ë mét møc ®é ho¹t ®éng nµo ®ã, chi phÝ hçn hîp thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ, ë mét møc ®é ho¹t ®éng kh¸c chóng thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm cña biÕn phÝ. Chi phÝ hçn hîp tån t¹i rÊt nhiÒu trong thùc tÕ cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ thuª bao ®iÖn tho¹i, chi phÝ thuª ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸. Qua ®Æc ®iÓm cña chi phÝ hçn hîp trªn, cã thÓ biÓu hiÖn chi phÝ hçn hîp d­íi d¹ng ph­¬ng tr×nh sau: Y = a.X + b Dßng chi phÝ hçn hîp tån t¹i theo 2 vïng phï hîp: Vïng ®Þnh phÝ vµ vïng biÕn phÝ. Nh­ vËy, ®èi víi nhµ qu¶n trÞ ph¶i nhËn ®Þnh vµ lùa chän thÝch hîp nh÷ng vïng chi phÝ trong viÖc x©y dùng ng©n s¸ch chi phÝ doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ hçn hîp, chóng ta ph¶i c©n nh¾c, kh¶o s¸t chi tiÕt tû mû tÝnh h÷u dông cña chi phÝ hçn hîp trong t­¬ng lai ®Ó tr¸nh l·ng phÝ, khi tiÕn hµnh ph¶i t¨ng c­êng c«ng suÊt ho¹t ®éng ®Ó ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña chóng thÊp h¬n, ®ång thêi ph¶i thiÕt lËp ®­îc møc biÕn phÝ trong thµnh phÇn hçn hîp chi phÝ. §©y lµ c¸ch ph©n lo¹i ®Æc biÖt chó ý trong viÖc phôc vô cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh, kiÓm tra vµ ra quyÕt ®Þnh. C¸ch ph©n lo¹i nµy quan t©m ®Õn c¸ch øng xö chi phÝ dùa vµo ®ã ®Ó nghiªn cøu mèi quan hÖ chi phÝ – khèi l­îng – lîi nhuËn, ®iÒu nµy cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh ng¾n h¹n nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. ViÖc ph©n biÖt ®Þnh phÝ, biÕn phÝ gióp cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph­¬ng h­íng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ vµ biÕn phÝ ®¬n vÞ. §èi víi ®Þnh phÝ cÇn phÊn ®Êu ®Ó n©ng cao hiÖu lùc cña ®Þnh phÝ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mét kÕt cÊu chi phÝ, ®Þnh phÝ, biÕn phÝ phï hîp víi chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Ph©n lo¹i chi phÝ ®­îc sö dông trong viÖc lùa chän ph­¬ng ¸n gåm: Chi phÝ c¬ héi lµ chi phÝ lín nhÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i tõ bá khi trän ph­¬ng ¸n hµnh ®éng nµy thay v× ph­¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c. Ngoµi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc, ph¶n ¸nh trªn hÖ thèng sæ kÕ to¸n. Tr­íc khi chän ph­¬ng ¸n nhµ qu¶n trÞ cßn ph¶i xem xÐt c¬ héi do nh÷ng yÕu tè kinh doanh ®ã cã thÓ sö dông theo c¸ch kh¸c nh­ng vÉn mang l¹i lîi nhuËn cho hä. + Chi phÝ chªnh lÖch: lµ nh÷ng chi phÝ cã ë ph­¬ng ¸n nµy nh­ng kh«ng cã hoÆc chØ cã mét phÇn cña ph­¬ng ¸n kh¸c. Chi phÝ chªnh lÖch lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n ®Çu t­ hoÆc ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. - Chi phÝ ch×m: lµ lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu bÊt kÓ ®· lùa chän ph­¬ng ¸n nµo hay hµnh ®éng nµo. Do ®ã chi phÝ ch×m cã ë mäi ph­¬ng ¸n nªn kh«ng cã tÝnh chªnh lÖch vµ kh«ng ph¶i xÐt ®Õn khi so s¸nh lùa chän ph­¬ng ¸n. Ngoµi ra, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: *. Ph©n lo¹i chi phÝ ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm chi phÝ kiÓm so¸t ®­îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc: Chi phÝ kiÓm so¸t ®­îc lµ nh÷ng chi phÝ mµ ë mét cÊp qu¶n lý nµo ®ã, nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c sù ph¸t sinh cña nã, ®ång thêi nhµ qu¶n trÞ còng cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ sù ph¸t sinh cña nã. VÝ dô: Chi phÝ héi häp, chi phÝ tiÕp kh¸ch. Ng­îc l¹i, chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc lµ nh÷ng chi phÝ mµ nhµ qu¶n trÞ kh«ng thÓ dù ®o¸n chÝnh x¸c sù ph¸t sinh cña nã hay kh«ng cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh vÒ lo¹i chi phÝ ®ã, vÝ dô: nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp... ®èi víi tr­ëng phßng Marketing. Sù nhËn thøc ®©u lµ dßng chi phÝ kiÓm so¸t ®­îc vµ ®©u lµ dßng chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc tuú thuéc vµo hai nh©n tè c¬ b¶n: + §Æc ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Sù ph©n cÊp qu¶n lý trong c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n biÖt chi phÝ kiÓm so¸t ®­îc gióp nhµ qu¶n trÞ ho¹ch ®Þnh ®­îc ng©n s¸ch chi phÝ chÝnh x¸c h¬n, tr¸nh bÞ ®éng vÒ tµi s¶n vµ vèn. NhËn thøc vµ so s¸nh chi phÝ lµ tiÒn ®Ò ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh cña nhµ qu¶n trÞ. §iÒu nµy ®ßi hái nhµ qu¶n trÞ, nh÷ng nhµ kÕ to¸n ph¶i gi¶i quyÕt tèt vÒ b¶n chÊt chi phÝ, quan ®iÓm chi phÝ theo tõng lÜnh vùc kh¸c nhau. Qua phÇn trªn, chóng ta cã thÓ h×nh dung chi phÝ lµ nh÷ng hao phÝ cã môc ®Ých g¾n liÒn víi s¶n xuÊt kinh doanh. Víi sù nhËn d¹ng chi phÝ theo néi dung kinh tÕ, theo c«ng dông kinh tÕ gióp nhµ qu¶n trÞ thÊy ®­îc ®Æc ®iÓm chuyÓn ho¸ chi phÝ tõ tÝnh chÊt ban ®Çu sang c«ng dông trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, víi ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng chi phÝ theo mèi quan hÖ víi kú tÝnh kÕt qña gióp nhµ qu¶n trÞ nhËn thøc ®­îc chi phÝ t­¬ng xøng trong tõng thêi kú... §ång thêi víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng chi phÝ trªn, c¸c ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng chi phÝ theo kh¶ n¨ng kiÓm so¸t, chi phÝ ch×m, chi phÝ chªnh lÖch, chi phÝ c¬ héi sÏ gióp cho nhµ qu¶n trÞ nhËn thøc bao qu¸t chi phÝ trong m«i tr­êng kinh doanh. 1.2.2. GÝa thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸. 1.2.2.1.Gi¸ thµnh s¶n phÈm: B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®­îc tÝnh trªn mét khèi l­îng kÕt qu¶ s¶n phÈm hoµn thµnh nhÊt ®Þnh, võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chÊt chñ quan. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn. Gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm dÞch vô vËn t¶i ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh vËn t¶i lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp vËn t¶i. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông nguån nh©n tµi, vËt lùc trong doanh nghiÖp còng nh­ ®¸nh gi¸, mét c¸ch cã c¬ së c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh vËn t¶i lµ giíi h¹n bï ®¾p chi phÝ vËn t¶i, lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dÞch vô vËn t¶i. Gi¸ thµnh vËn t¶i cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp gi¸ kinh doanh vËn t¶i, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ c­íc phÝ dÞch vô. 1.2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch to¸n gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ dÞch vô, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau: * Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh theo dù to¸n ( ®Þnh møc) ®Ó h×nh thµnh khèi l­îng s¶n phÈm hay dÞch vô hoµn thµnh. Nh­ vËy, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc kinh tÕ, ®Þnh møc kü thuËt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông theo tõng vïng l·nh thæ cña Nhµ n­íc. Khi c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt thay ®æi th× gi¸ thµnh ®Þnh møc còng thay ®æi theo nh»m phï hîp víi c¸c ®Þnh møc thùc tÕ. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ vµ ®­îc tÝnh to¸n tr­íc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay th× viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña hÖ thèng chØ tiªu t¸c nghiÖp, gióp doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, dÞch vô. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng s¶n phÈm hay dÞch vô. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu cña kÕ to¸n, sau khi dÞch vô vËn t¶i hoµn thµnh. Bao gåm: + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÞch vô: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn dÞch vô gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Gi¸ thµnh toµn bé dÞch vô vËn t¶i hoµn thµnh bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÞch vô vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho dÞch vô vËn t¶i hoµn thµnh. 1.2.3. Quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ CPSX lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, CPSX biÓu hiÖn sù hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña cïng mét qu¸ tr×nh, v× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt, cïng biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ bá ra. Nh­ng gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ mÆt l­îng. Khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n chóng cho mét thêi kú nhÊt ®Þnh,._. kh«ng ph©n biÖt lµ cho lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay ch­a. Cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nãi lµ x¸c ®Þnh mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, tÝnh cho mét ®¹i l­îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. §øng trªn gi¸c ®é qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó xem xÐt, th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®iÓm c¾t cã tÝnh chu kú ®Ó so s¸nh chi phÝ víi ®¹i l­îng kÕt qu¶, nªn t¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ cã khèi l­îng s¶n phÈm ch­a hoµn thµnh, chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ cho nã, gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. T­¬ng tù nh­ vËy, ®Çu kú cã thÓ cã mét l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ch­a hoµn thµnh ë kú tr­íc chuyÓn sang kú nµy ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt cho nã, gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña kú tr­íc chuyÓn sang vµ mét phÇn chi phÝ ph¸t sinh trong kú. H¬n n÷a, gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh chñ quan, phô thuéc vµo nh÷ng ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n ph©n bæ nh­ viÖc ghi nhËn tr­íc vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm nh÷ng kho¶n ®­îc coi lµ chi phÝ nh­ng thùc tÕ ch­a ph¸t sinh hoÆc nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra nh­ng ®­îc ph©n bæ cho nhiÒu kú, nh»m ®¶m b¶o mét sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi cho gi¸ thµnh s¶n phÈm qua c¸c thêi kú. Trong ngµnh kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, c¸c kho¶n chi phÝ trÝch tr­íc vµ chi phÝ chê ph©n bæ ph¸t sinh rÊt lín do tÝnh ®Æc thï cña ngµnh lµ gi¸ trÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nh­ chi phÝ s¨m lèp phôc vô ho¹t ®éng thùc hiÖn dÞch vô cã gi¸ trÞ rÊt lín, cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch trÝch tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó tr¸nh biÕn ®éng lín vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô. S¬ ®å 1.2: Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh dÞch vô hoµn thµnh Chi phÝ kú tr­íc chuyÓn sang Chi phÝ kú nµy Gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i kú nµy Chi phÝ chuyÓn sang kú sau 1.2.4. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ 1.2.4.1. §èi t­îng tËp hîp vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô vËn t¶i * §èi t­îng tËp hîp chi phÝ vËn t¶i Mçi lo¹i h×nh vËn t¶i cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng, nªn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i kh«ng gièng nhau. ViÖc nghiªn cøu x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh hîp lý cã ý nghÜa thiÕt thùc c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i lµ hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau. Giai ®o¹n ®Çu lµ tËp hîp nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi t­îng chÞu chi phÝ vµ ph©n tÝch c¸c chi phÝ ®ã theo yªu cÇu cô thÓ cña néi dung chi phÝ thuéc gi¸ thµnh. Giai ®o¹n sau lµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô theo tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trªn c¬ së sè liÖu ®· tËp hîp ®­îc cña giai ®o¹n tr­íc. V× vËy, viÖc tËp hîp chi phÝ vËn t¶i chÝnh x¸c ë giai ®o¹n tr­íc lµ tiÒn ®Ò ®Ó tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c. Muèn x¸c ®Þnh hîp lý ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cÇn ph¶i n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp, tõ ®ã míi cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu, tæng hîp vµ ph©n bæ chi phÝ ®óng ®¾n còng nh­ viÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n phï hîp trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ theo nh÷ng chuÈn mùc, nguyªn t¾c chung cña kÕ to¸n. Cã thÓ nãi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ vËn t¶i cÇn ®­îc tËp hîp. Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vËn t¶i chÝnh lµ ph¹m vi giíi h¹n tËp hîp ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ vËn t¶i t­¬ng øng cña tõng lo¹i h×nh vËn t¶i, tõng doanh nghiÖp vËn t¶i. Cô thÓ: §èi víi vËn t¶i ®­êng bé cã thÓ tËp hîp chi phÝ vËn t¶i theo tõng ®oµn xe, ®éi xe. §Ó phôc vô qu¶n trÞ chi phÝ, ®èi t­îng h¹ch to¸n ph¶i ®­îc chi tiÕt theo tõng lo¹i xe, ®éi xe vµ tõng lo¹i chi phÝ ( ®Þnh phÝ, biÕn phÝ)… §èi víi vËn t¶i ®­êng thuû cã thÓ tËp hîp chi phÝ vËn t¶i theo tõng ®oµn tÇu hay tõng con tÇu cô thÓ. §èi víi vËn t¶i ®­êng s¾t do quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, mét khèi l­îng vËn t¶i hoµn thµnh cã liªn quan ®Õn nhiÒu bé phËn nghiÖp vô, kü thuËt nh­ bé phËn vËn chuyÓn, bé phËn ®Çu m¸y, toa xe, bé phËn cÇu ®­êng, bé phËn th«ng tin tÝn hiÖu…V× vËy, chi phÝ vËn t¶i ®­êng s¾t cÇn ph¶i tËp hîp riªng theo tõng bé phËn vµ theo kho¶n môc chi phÝ cu¶ ngµnh ®­êng s¾t quy ®Þnh. §èi víi vËn t¶i hµng kh«ng còng mang tÝnh chÊt ®Æc thï riªng, ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng c«ng viÖc vËn t¶i còng liªn quan ®Õn nhiÒu bé phËn kh¸c nhau nªn chi phÝ vËn t¶i hµng kh«ng còng cã thÓ tËp hîp theo c¸c bé phËn riªng biÖt ®ã. * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i TËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ ph­¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong ph¹m vi, giíi h¹n cña ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· ®­îc lùa chän. Néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ c¨n cø vµo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh ®Ó më c¸c sæ hoÆc thÎ chi tiÕt ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh ®· ®­îc ph©n lo¹i, tæng hîp theo tõng ®èi t­îng cô thÓ. C¨n cø vµo néi dung chi phÝ vËn t¶i, kÕ to¸n x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i gåm: *Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp. Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ cã thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng. V× vËy, hµng ngµy khi c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng nµo kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng chøng minh cô thÓ tõng tµi kho¶n chi phÝ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hoÆc sæ kÕ to¸n chi tiÕt. * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng, cÇn ph¶i tæng hîp ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng theo tiªu chuÈn hîp lý. ë ®©y cÇn ph¶i hiÓu r»ng chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®¬n thuÇn lµ chi phÝ qu¶n lý, phôc vô mµ ®ã lµ nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh dÞch vô. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy khi kÕ to¸n nhËn ®­îc c¸c chøng tõ vÒ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng chÞu chi phÝ, ph¶i tËp hîp sè liÖu vµo sæ kÕ to¸n chi phÝ chung, cuèi th¸ng ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ theo tiªu chuÈn thÝch hîp Tr×nh tù tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ chung nh­ sau: B­íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng. _ C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ph¸t sinh chi phÝ, kÕ to¸n ghi vµo sæ cho tiÕt chi phÝ chung. _ Cuèi th¸ng, tæng hîp sè liÖu tõ sæ chi tiÕt chi phÝ chung theo tæng sè vµ cã ph©n tÝch theo tõng néi dung chi phÝ. B­íc 2: Lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý vµ ph©n bæ theo tõng néi dung chi phÝ. -Trªn c¬ së dùa vµo ®Æc ®iÓm cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô, tæ chøc qu¶n lý vµ tÝnh chÊt cña tõng s¶n phÈm ®Ó lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ. Tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý ®èi víi dÞch vô vËn t¶i th­êng lµ tæng chi phÝ trùc tiÕp (gåm chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) hoÆc ph©n bæ theo tiªu chuÈn doanh thu vËn t¶i. _TÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ chung theo c«ng thøc tÝnh sau: Chi phÝ chung Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ Tiªu chuÈn ph©n ph©n bæ cho = bæ cho ®èit­îng tõng ®èi t­îng Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ VÒ mÆt lý thuyÕt ng­êi ta cã thÓ lùa chän mçi néi dung chi phÝ mét tiªu chuÈn ph©n bæ kh¸c nhau, v× mçi néi dung chi phÝ cã tÝnh chÊt, t¸c dông kh«ng gièng nhau nªn kh«ng lùa chän mét tiªu chuÈn ph©n bæ. 1.2.4.2. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i * §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vËn t¶i ®Òu nh»m kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý tèt chi phÝ gi¸ thµnh. Song cÇn ph©n biÖt râ danh giíi gi÷a chóng. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc nghiªn cøu lý luËn kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh sÈn phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gÝa thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. Trong ngµnh vËn t¶i hiÖn nay, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i hµng ho¸ th­êng lµ tÊn ( hoÆc tÊn/km vËn chuyÓn) * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i lµ ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trong kú, ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo tõng kho¶n môc chi phÝ ®· quy ®Þnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Tuú vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt gi¸ thµnh, mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trong kinh doanh vËn t¶i th­êng ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®©y. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n: Ph­¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp, ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i nh­ vËn t¶i « t«, vËn t¶i thuû, vËn t¶i hµng kh«ng. Cuèi cïng, trªn c¬ së sè liÖu vÒ chi phÝ vËn t¶i ®· tËp hîp ®­îc trong kú vµ trÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë ®Çu kú vµ cuèi cïng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: Chi phÝ nhiªn liÖu Chi phÝ vËn t¶i Chi phÝ nhiªn liÖu Gi¸ thµnh = cßn ë ph­¬ng tiÖn + ph¸t sinh trong + cßn ë ph­¬ng tiÖn s¶n phÈm ®Çu kú kú cuèi kú Gi¸ thµnh Tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Khèi l­îng vËn t¶i hoµn thµnh b¶ng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i hµng ho¸ (hµnh kh¸ch) th¸ng.........n¨m........ Kho¶n môc TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn ®Çu kú CP vËn t¶i ph¸t sinh trong kú TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn cuèi kú Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ 1. Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp 2. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung + Chi phÝ s¨m lèp + Chi phÝ khÊu hao + Chi phÝ söa ch÷a + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + Chi phÝ kh¸c Céng Cßn trong tr­êng hîp nhiªn liÖu tiªu hao kho¸n cho l¸i xe, cuèi kú kh«ng x¸c ®Þnh trÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn, gi¸ thµnh s¶n hÈm lµ toµn bé chi phÝ vËn t¶i tËp hîp ®­îc trong kú. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp cã chÕ ®é qu¶n lý theo ®Þnh møc ®· ®­îc kiÖn toµn vµ cã nÒn nÕp, tr×nh ®é tæ chøc vµ nghÖp vô chuyÓn m«n kÕ to¸n t­¬ng ®èi cao, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau: - C¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh vµ dù to¸n chi phÝ ®­îc duyÖt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ho¹t ®éng vËn t¶i. - Tæ chøc h¹ch to¸n mét c¸ch riªng biÖt sè chi phÝ thùc tÕ phï hîp víi ®Þnh møc vµ sè chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc. - Khi cã sù thay ®æi ®Þnh møc ph¶i kÞp thêi tÝnh to¸n l¹i gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ chi phÝ chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc. Gi¸ thµnh thùc Gi¸ thµnh ®Þnh Chªnh lÖch Chªnh lÖch do tÕ cña ho¹t = møc cña ho¹t + do thay ®æi + tho¸t ly ®éng vËn t¶i ®éng vËn t¶i ®Þnh møc ®Þnh møc b¶ng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i. Th¸ng ... n¨m ... Kho¶n môc Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ §Þnh møc Thay ®æi ®Þnh møc Chªnh lÖch ®Þnh møc Thùc tÕ 1. Chi phÝ N L trùc tiÕp 2. Chi phÝ NC trùc tiÕp 3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung . . Céng - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp vËn t¶i hµnh kh¸ch vµ vËn t¶i hµng hãa trong tr­êng hîp vËn chuyÓn hµnh kh¸ch du lÞch vµ vËn t¶i chän l« hµng theo hîp ®ång cña kh¸ch hµng. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ dÞch vô vËn t¶i theo tõng hîp ®ång ®Æt hµng hoÆc hµng lo¹t hîp ®ång vËn chuyÓn, cßn kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú cung cÊp dÞch vô. Khi nµo dÞch vô vËn t¶i ®­îc hoµn thµnh kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh cho tõng hîp ®ång. Khi cã kh¸ch hµng hîp ®ång ®Æt hµng, kÕ to¸n ph¶i trªn c¬ së hîp ®ång ®Ó më b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cho hîp ®ång ®ã. Cuèi th¸ng hoÆc kÕt thóc hîp ®ång kÕ to¸n tÝnh to¸n, tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh c¨n cø vµo sè liÖu ®· tËp hîp tõ c¸c ®éi vËn t¶i. Víi mçi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i nh­ vËy, kÕ to¸n ®Òu cÇn thiÕt ph¶i lËp B¶ng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i (cã më chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng) B¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. Hîp ®ång vËn t¶i sè…. Th¸ng §éi xe/ tÇu CP. N L trùc tiÕp CP. NC trùc tiÕp CP SXC Céng §éi xe (xe I)/ tÇu §éi xe ( xe II)/ tÇu - Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh §vÞ 1.3. Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸. 1.3.1. Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n. HÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n ®­îc sö dông theo mÉu do Bé tµi chÝnh quy ®Þnh, bao gåm: * Về lao động - tiền lương: - Bảng chấm công: chứng từ bắt buộc, mẫu số 01-LĐTL. - Bảng thanh toán tiền lương: chứng từ bắt buộc, mẫu số 02-LĐTL. - Biên bản điều tra tai nạn lao động: chứng từ hướng dẫn theo mẫu số 09-LĐTL. * Về hàng tồn kho: - Phiếu nhập kho: chứng từ bắt buộc, mẫu số 01-VT. - Phiếu xuất kho: chứng từ bắt buộc, mẫu số 02-VT. - Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ: chứng từ bắt buộc, mẫu số 03-VT. - Thẻ kho: chứng từ bắt buộc, mẫu số 06-VT. - Biên bản kiểm kê vật tư, sản phẩm, hàng hoá: chứng từ bắt buộc, mẫu số 08-VT. * Về tiền tệ: - Phiếu thu: chứng từ bắt buộc, mẫu số 01-TT. - Phiếu chi: chứng từ bắt buộc, mẫu số 02-TT. - Giấy đề nghị tạm ứng: chứng từ hướng dẫn theo mẫu số 03-TT. - Giấy thanh toán tiền tạm ứng: chứng từ bắt buộc, mẫu số 04-TT. - Bảng kiểm kê quỹ: chứng từ bắt buộc, mẫu số 07a-TT (tiền VN). Ngoµi ra, ®èi víi ngµnh vËn t¶i cßn cã chøng tõ ®Æc thï nh­: vÐ cÇu phµ,… 1.3.2. Tæ chøc hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh sÏ sö dông c¸c tµi kho¶n: * TËp hîp chi phÝ nhiªn liÖu, kÕ to¸n sö dông TK621-“Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nh­ sau: Bªn Nî: Ghi trÞ gi¸ thùc tÕ cña nhiªn liÖu ®­a vµo sö dông trùc tiÕp cho tõng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. Bªn Cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ nhiªn liÖu tÝnh vµo chi phÝ dÞch vô vËn t¶i TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d­. Doanh nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt ®Ó ghi chÐp nhiªn liÖu trùc tiÕp cho tõng ho¹t ®éng vËn t¶i (vËn t¶i hµng ho¸ vµ vËn t¶i hµnh kh¸ch.) * TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK622- “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nh­ sau: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn l¸i xe, l¸i tµu, phô xe, phô tµu hoÆc tæ l¸i nãi chung. Bªn Cã: KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«n trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. TK622 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. ViÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§) ®­îc thÓ hiÖn ë trªn B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng. * TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung”. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nh­ sau: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú phôc vô cho dÞch vô vËn t¶i nh­ chi phÝ vËt liÖu, dÇu nhên, dÇu mì, chi phÝ s¨m lèp, chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn, chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn vµ mét sã chi phÝ kh¸c. Bªn Cã: KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ ) chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 627 cã thÓ chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ho¹t ®éng cô thÓ. TK627 ®­îc chi tiÕt cho tõng ®éi xe, ®Çu xe.. TK6271: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý TK 627(2): Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô TK 627 4: Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn TK 6279: Chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn -Tµi kho¶n dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ TK154- “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nh­ sau: Bªn Nî: -Gi¸ trÞ nhiªn liÖu cßn ë ®Çu kú. - TËp hîp cho phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung.) Bªn Cã: - C¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ. - Tæng gi¸ thµnh cña dÞch vô vËn t¶i ®· hoµn thµnh trong kú. TK nµy ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vËn t¶i ®Çu xe, ®éi xe... Do ®Æc thï riªng cña ngµnh vËn t¶i nªn kh«ng cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. Nªn kh«ng cã b­íc kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dÞch vô dë dang vµ kh«ng ph¸t sinh chi phÝ b¸n hµng. Ngoµi c¸c tµi kho¶n trªn, kÕ to¸n chi phÝ vµo gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i cßn sö dông mét sè tµi kho¶n nh­: TK 335- “Chi phÝ tr¶ tr­íc” TK 142- “Chi phÝ trÝch tr­íc” TK 111, 112, 331... TK 334, 338 TK 214- “Hao mßn TSC§” ... 1.3.2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vËn t¶i trong tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. * KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nhiªn liÖu. Trong gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, nhiªn liÖu lµ kho¶n chi phÝ trùc tiÕp cã tû träng cao nhÊt, kh«ng cã nhiªn liÖu ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh«ng ho¹t ®éng ®­îc. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ ®Ó ®Þnh møc nhiªn liÖu tiªu hao cho tõng lo¹i ph­¬ng tiÖn, trªn tõng tuyÕn ®­êng ho¹t ®éng. Chi phÝ nhiªn liÖu cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Chi phÝ vÒ nhiªn liÖu tiªu hao = Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn ®Çu kú + Chi phÝ nhiªn liÖu ®­a vµo sö dông trong kú - Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn cuèi kú - Khi xuÊt nhiªn liÖu sö dông cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621 – “Chi phÝ NL trùc tiÕp” (Chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng) Cã TK 152 – “Nguyªn vËt liÖu” (Chi tiÕt nhiªn liÖu) Chi phÝ nhiªn liÖu th­êng ®­îc h¹ch to¸n cho ®Çu xe, ®Çu tÇu nh»m kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cña tõng xe, tõng tÇu. Ngoµi ra nhiÒu doanh nghiÖp cßn kho¸n chi phÝ nhiªn liÖu cho l¸i xe, l¸i tÇu hoÆc giao tiÒn mÆt cho l¸i xe, l¸i tÇu ®Ó mua nhiªn liÖu trªn ®­êng ®i. Ngay tõ ®Çu th¸ng kÕ to¸n cã thÓ øng tr­íc cho l¸i xe mét sè tiÒn nhÊt ®inh ®Ó mua nhiªn liÖu vµ mét sè chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trªn ®­êng kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu chi t¹m øng ghi: Nî TK 141- “T¹m øng” Cã TK 111 – “TiÒn mÆt” Sau khi hoµn thµnh chuyÕn vËn t¶i hoÆc cuèi th¸ng, l¸i xe sÏ trùc tiÕp thanh to¸n víi phßng kÕ to¸n. L¸i xe cã thÓ lËp b¶ng kª thanh to¸n t¹m øng (kÌm theo c¸c chøng tõ mua nhiªn liÖu), kÕ to¸n c¨n cø vµo sè thùc chi, ®èi chiÕu víi ®Þnh møc tiªu hao nhiªn liÖu cho tõng xe ghi: Nî TK 621 –“CP NVL trùc tiÕp” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 141 – “T¹m øng” - Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp theo tõng ho¹t ®éng vËn t¶i, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 – “Chi phÝ SXKDDD” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 621 –“ Chi phÝ NVL TT” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Ta cã thÓ tãm t¾t tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn liÖu trùc tiÕp nh­ sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp TK 152 TK 621 TK 154 xxx xuÊt nhiªn liÖu dïng cho ph­¬ng tiÖn TK 111 xxx Mua nhiªn liÖu ding ngay KÕt chuyÓn ®Ó tÝnh Z cho ph­¬ng tiÖn (gi¸ ch­a htuÕ GTGT) TK 133 xxx ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Tr­êng hîp doanh nghiÖp kho¸n nhiªn liÖu cho l¸i xe, kÕ to¸n kh«ng cÇn thiÕt ph¶i quan t©m ®Õn trÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn mµ chØ ghi ®óng theo trÞ gi¸ nhiªn liÖu tiªu hao theo ®Þnh møc. * KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Trong dÞch vô vËn t¶i, chi phÝ NCTT bao gåm tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cña l¸i xe, l¸i tÇu vµ phô xe, phô tÇu hoÆc tæ l¸i nãi chung. Kh«ng ®­îc tÝnh vµo CPNCTT c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cña c¸c nh©n viªn ë bÕn xe, ®éi söa ch÷a... Chi phÝ NCTT th­êng ®­îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan (®Çu xe, ®éi xe, ho¹t ®éng vËn t¶i...) tr­êng hîp c¸ biÖt th­êng liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng th× cÇn ph¶i tÝnh ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng theo tiªu chuÈn hîp lý. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ NCTT ®­îc ph¶n ¸nh trªn s¬ ®å sau: TK 334 TK 622 TK 154 xx TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho CNTT KÕt chuyÓn (ph©n bæ) TK 338 Chi phÝ NCTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh xx c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ * KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung. - TËp hîp chi phÝ s¨m lèp: Chi phÝ s¨m lèp lµ kho¶n chi phÝ mang tÝnh ®Æc thï cña ngµnh vËn t¶i « t«. Trong qu¸ tr×nh sö dông ph­¬ng tiÖn, s¨m lèp bÞ hao mßn dÇn, do ®ã ®Õn mét lóc nµo ®ã, s¨m lèp cÇn ph¶i ®­îc thay thÕ ®Ó ®¶m b¶o cho ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng ®­îc b×nh th­êng. §Ó gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng th¸ng kh«ng bÞ biÕn ®éng ®ét ngét do ¶nh h­ëng cña viÖc tÝnh to¸n chi phÝ s¨m lèp vµo chi phÝ vËn t¶i, c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ph¶i trÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp vµo chi phÝ vËn t¶i hµng th¸ng. Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña nghµnh vËn t¶i « t«, chi phÝ s¨m lèp ®­îc trÝch vµo chi phÝ theo 1 trong 2 ph­¬ng ph¸p sau: + Ph­¬ng ph¸p 1: C¨n cø vµo tæng sè tiÒn ­íc tÝnh cña c¸c bé s¨m lèp vµ thêi gian sö cña chóng ®Ó tÝnh ra chi phÝ cho mét th¸ng hoÆc mét kú tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: Sè trÝch tr­íc Tæng sè tiÒn ­íc tÝnh bé s¨m lèp Chi phÝ s¨m lèp = Sè th¸ng sö dông + Ph­¬ng ph¸p 2: C¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ s¨m lèp cho 1km (100km, 1000km) xe ch¹y trªn tuyÕn ®­êng tiªu chuÈn lo¹i 1 vµ sè km xe ch¹y thùc tÕ øng víi hÖ sè quy ®æi tõ ®­êng lo¹i 1 ®Ó ¸p dông cho xe ch¹y trªn c¸c lo¹i ®­êng kh¸c nhau c«ng thøc x¸c ®Þnh: Sè tiÒn trÝch tr­íc s¨m lèp mét th¸ng = §Þnh møc chi phÝ s¨m lèp cho 100 km xe ch¹y trªn ®­êng x Sè km thùc tÕ xe ch¹y trong th¸ng x HÖ sè tÝnh ®æi tõ ®­êng lo¹i 1 Trong ®ã møc chi phÝ s¨m lèp cho 100km xe ch¹y trªn ®­êng lo¹i 1 ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: §M = (Ng.Sn - G®) x S - S1 x (Ng.S1 - G®1) §Mkm k Trong ®ã: §M:®Þnh møc chi phÝ s¨m lèp cho 100km xe ch¹y trªn ®­êng lo¹i 1 NgSn: Nguyªn gi¸ cña 1 bé s¨m lèp Sn: Sè bé s¨m lèp ph¶i thay thÕ G®: Gi¸ trÞ ®µo th¶i ­íc tÝnh §Mkm: Sè km xe ch¹y ®Þnh møc cho mét bé s¨m lèp trªn ®­êng lo¹i 1 Ng.S1: Nguyªn gi¸ bé s¨m lèp ®Çu tiªn G®1: Gi¸ trÞ ®µo th¶i cña bé s¨m lèp ®Çu tiªn S1: Sè bé s¨m lèp ®Çu tiªn K: §Þnh ng¹ch kü thuËt ®êi xe Tr×nh tù h¹ch to¸n: - C¨n cø vµo sè liÖu ®· tÝnh to¸n trÝch tr­íc vµo chi phÝ vËn t¶i, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC ” (chi tiÕt cho tõng lo¹i ho¹t ®éng) Cã TK 335 – “Chi phÝ ph¶i tr¶” - Cuèi kú tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a sè trÝch tr­íc vµ sè tiÒn thùc tÕ ph¸t sinh + NÕu kho¶n chi phÝ trÝch tr­íc lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, kho¶n chªnh lÖch ®­îc ghi gi¶m chi phÝ: Nî TK 335 – “Chi phÝ ph¶i tr¶” Cã TK 627 – “Chi phÝ SCX” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) + Ng­îc l¹i, chi phÝ trÝch tr­íc nhá h¬n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, kho¶n chªnh lÖch ®­îc trÝch bæ sung: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” Cã TK 142 –“ Chi phÝ tr¶ tr­íc” - Sau ®ã kÕt chuyÓn chi phÝ sang TK 154 – “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” Nî TK 154 – “Chi phÝ SXKDDD”(chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 627 – “Chi phÝ SXC”(chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) NÕu x¸c ®Þnh chi phÝ s¨m lèp cho tõng ®èi t­îng ho¹t ®éng, ®èi t­îng chÞu chi phÝ, kÕ to¸n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sö dông TK 627 – “Chi phÝ s¶n xuÊt chung” mµ ghi ngay vµo TK 154 – “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” – chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng. - TËp hîp chi phÝ vËt liÖu: Chi phÝ vËt liÖu trong vËn t¶i « t«, tÇu biÓn bao gåm dÇu nhên, mì, xµ phßng, giÎ lau vµ c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c dïng ®Ó b¶o qu¶n xe, tÇu nªn kh«ng thÓ h¹ch to¸n ®­îc trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. V× vËy, ph¶i tËp hîp ë TK 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung” (TK 6272). Chi phÝ vËt liÖu, cuèi kú tæng hîp vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ theo tiªu chuÈn thÝch hîp. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ vËt liÖu nh­ sau: - Khi xuÊt vËt liÖu sö dông chung cho c¸c ph­¬ng tiÖn thuéc c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho ghi: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” Cã TK 152 – “Nguyªn liÖu vµ vËt liÖu” - Tr­êng hîp mua vËt liÖu ®­a ngay vµo sö dông kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” Cã TK 111 – “TiÒn mÆt” Cã TK 141 – “T¹m øng” - Cuèi kú, tæng hîp vµ phÈn bæ cho tõng lo¹i ho¹t ®éng vËn t¶i theo tiªu chuÈn phÈn bæ hîp lý, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 – “Chi phÝ SXKDDD” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 627 – “Chi phÝ SXC” - TËp hîp chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn: §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tÝnh to¸n vµ phÈn bæ khÊu hao vµo chi phÝ vËn t¶i, cho tõng xe vµ tæng hîp theo tõng ®éi xe, tÇu ( ®oµn tÇu) kÕ to¸n sö dông TK 627 – “Chi phÝ s¶n xuÊt chung” (TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao). Tµi kho¶n nµy më chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh riªng chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn cña tõng ho¹t ®éng vËn t¶i. §èi víi vËn t¶i « t« do ®· tÝnh ®­îc trùc tiÕp nªn cuèi th¸ng chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn kh«ng cÇn ph©n bæ mµ kÕt chuyÓn sang TK 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” ®Ó tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i theo tõng ho¹t ®éng. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i tÝnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao ph­¬ng tiÖn theo thêi h¹n sö dông, tøc lµ c¨n cø vµo nguyªn gi¸, ph­¬ng tiÖn vµ tû lÖ hao mßn mµ Bé Tµi chÝnh, Bé Giao th«ng vËn t¶i ®· quy ®Þnh cho tõng lo¹i ph­¬ng tiÖn. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­îc thùc hiÖn lµ ph­¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ngµnh vËn t¶i, tû lÖ tÝnh khÊu hao ph­¬ng tiÖn « t« ®­îc tÝnh nh­ sau: - Xe vËn t¶i hµng ho¸ cã träng t¶i d­íi 2 tÊn vµ xe chë kh¸ch d­íi 25 chç ngåi th× tû lÖ khÊu hao lµ 9% (n¨m). - Xe vËn t¶i hµng ho¸ cã träng t¶i trªn 2 tÊn vµ xe chë kh¸ch trªn 25 chç ngåi th× tû lÖ khÊu hao lµ 11% (n¨m). Mét sè doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i vµ ®¨ng ký víi Bé Tµi chÝnh th× ®­îc phÐp khÊu hao nhanh, vµ chñ yÕu ®èi víi ph­¬ng tiÖn ®Çu t­ b»ng nguån vèn vay. Vµ víi mçi lo¹i ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng trªn tuyÕn ®­êng cã mçi hÖ sè tÝnh khÊu hao kh¸c nhau, cô thÓ nh­ sau: + C¸c ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng trªn tuyÕn ®­êng tèt th× cã hÖ sè thÊp nhÊt. + C¸c ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng trªn tuyÕn ®­êng trung b×nh cã hÖ sè trung b×nh. + C¸c ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng trªn tuyÕn ®­êng xÊu cã hÖ sè cao nhÊt. Hµng th¸ng c¨n cø vµo nguyªn gi¸ vµ tû lÖ khÊu hao cña ph­¬ng tiÖn ®Ó tÝnh ra khÊu hao ph­¬ng tiÖn. §Ó ®¬n gi¶n h¬n cho viÖc tÝnh to¸n ta ¸p dông c«ng thøc khÊu hao nh­ sau: KhÊu hao ph­¬ng tiÖn trÝch th¸ng nµy = KhÊu hao ph­¬ng tiÖn trÝch th¸ng tr­íc + KhÊu hao ph­¬ng tiÖn t¨ng th¸ng nµy - KhÊu hao ph­¬ng tiÖn gi¶m th¸ng nµy §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh khÊu hao ph­¬ng tiÖn, kÕ to¸n ghi sæ nh­ sau: - C¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh khÊu hao vµ ph©n bæ khÊu hao ph­¬ng tiÖn cho c¸c ho¹t ®éng vËn t¶i, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” (6274) Cã TK 214 – “Hao mßn TSC§” (2141) - Cuèi kú, kÕt chuyÓn khÊu hao ph­¬ng tiÖn theo ho¹t ®éng vËn t¶i, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 – “Chi phÝ SXKDDD”.(chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 627 – “Chi phÝ SXC”(chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) §Ó tÝnh to¸n phÈn bæ khÊu hao ta lËp b¶ng ph©n bæ khÊu hao: b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao Th¸ng .. n¨m .. ChØ tiªu Tû lÖ khÊu hao Chia ra Toµn DN VËn t¶i hµng ho¸ VËn t¶i hµnh kh¸ch N.gi¸ Møc KH §éi xe 1 ... Céng I. Sè KH th¸ng tr­íc II. Sè KH t¨ng th¸ng nµy III. Sè KH gi¶m th¸ng nµy IV. Sè KH trÝch th¸ng nµy - TËp hîp chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn. C¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i lµ TSC§ cã gi¸ trÞ lín vµ chiÕm mét tû lÖ cao trong gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Khi c¸c ph­¬ng tiÖn ®ã bÞ h­ háng, ph¶i b¶o d­ìng kü thuËt cÊp II, söa ch÷a lín vµ söa ch÷a th­êng xuyªn. ..Còng trong vËn t¶i, chi phÝ söa ch÷a ®­îc h¹ch to¸n riªng cho tõng ®éi xe, ®éi tÇu. §Ó tr¸nh sù biÕn ®éng lín cña gi¸ thµnh vËn t¶i, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín vµo chi phÝ vËn t¶i cña tõng ho¹t ®éng. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ møc chi phÝ dù trï cho c¶ n¨m, ta tiÕn hµnh trÝch tr­íc theo c«ng thøc: Sè tiÒn tÝnh tr­íc Sè khÊu hao vÒ söa ch÷a c¶ n¨m Chi phÝ söa ch÷a = 1 th¸ng 12 th¸ng §Ó ghi chÐp t×nh h×nh tÝnh tr­íc chi phÝ söa ch÷a, chi phÝ s¨m lèp vµ c¸c chi phÝ kh¸c cÇn tÝnh tr­íc. B¶ng chi phÝ trÝch tr­íc Th¸ng ... N¨m ... DiÔn gi¶i Ghi Nî TK 335 Ghi Cã TK 335 Sè d­ 111 112 ... Céng 627 ... Céng Nî Cã 1.TrÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp ... ... 2. TrÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a ... Céng Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n theo b¶ng tÝnh trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn. - C¨n cø vµo sè tiÒn trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a, kÕ to¸n ghi Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 335 – “Chi phÝ ph¶i tr¶” - Cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i. Nî TK 154 –“ Chi phÝ s¶n SXKDDD” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 627 – “Chi phÝ SXC” (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) - TËp hîp chi phÝ kh¸c. Ngoµi chi phÝ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, ho¹t ®éng vËn t¶i cßn bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c mµ kh«ng h¹ch to¸n ®­îc trùc tiÕp nh­ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ cÇu phµ, chi phÝ thiÖt h¹i do ®©m ®æ,... Do ®ã c¨n cø vµo c¸c kho¶n chi cô thÓ, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n vµo TK 6277 hoÆc TK 6278. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ kh¸c nh­ sau: - Khi ph¸t sinh c¸c chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi, thiÖt h¹i båi th­êng cÇu phµ... kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 – “Chi phÝ SXC” (TK 6277, TK6278) Cã TK 111, 112, 331, ... - Cuèi kú, tæng hîp c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ch­a h¹ch to¸n trùc tiÕp, kÕ to¸n cÇn tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ theo tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp, cã thÓ ph©n bæ chi phÝ chung theo tæng chi phÝ trùc tiÕp hoÆc ph©n bæ theo tæng doanh thu vËn t¶i. Chi phÝ chung Tæng chi phÝ chung cÇn ph©n bæ Chi phÝ trùc tiÕp ph©n bæ cho = (hoÆc doanh thu) tõng ho¹t ®éng Tæng chi phÝ trùc tiÕp (hoÆc doanh thu) tõng ho¹t ®éng Sau ®ã kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 – “Chi phÝ SXKDDD”(Chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng) Cã TK 627 – “Chi phÝ SXC” 1.3.2.2 KÕ to¸n chi phÝ dÞch vô vËn t¶i trong tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, cuèi kú chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trªn c¸c TK 621, 622, 627, kh«ng kÕt chuyÓn sang TK 154 mµ kÕt chuyÓn sang TK 631 – “Gi¸ thµnh s¶n phÈm”. C¸c nghiÖp vô mua nhiªn liÖu, vËt liÖu trong kú ph¶n ¸nh trªn TK 611 “Mua hµng”, sau khi ta kiÓm kª ®­îc nhiªn liÖu cßn tån cuèi kú ta sÏ tÝnh gi¸ trÞ nhiªn liÖu xuÊt dïng trong kú TrÞ gi¸ nhiªn TrÞ gi¸ nhiªn TrÞ gi¸ nhiªn TrÞ gi¸ nhiªn TrÞ gi¸ nhiªn liÖu xuÊt dïng = liÖu tån + liÖu mua vµo - liÖu tån - liÖu tiªu hao trong kú ®Çu kú trong kú cuèi kú trong kú ViÖc tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ph¶n ¸nh trªn s¬ ®å sau: KÕ to¸n chi phÝ vËn t¶i theo ph­¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú TK 621 TK 631 KÕt chuyÓn CPNL trùc tiÕp TK 622 KÕt chuyÓn CPNC trùc tiÕp TK 627 TK 632 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC Gi¸ thµnh cña dÞch vô vËn t¶i hoµn thµnh trong kú 1.3.3. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸. KÕ to¸n tµi chÝnh ghi sæ tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt tæng hîp sÏ ®­îc më theo tõng h×nh thøc ghi sæ lµ nhËt ký chung, nhËt ký sæ c¸i, nhËt ký chøng tõ hay chøng tõ ghi sæ. Qui tr×nh h¹ch to¸n CPSX theo c¸c h×nh thøc ®­îc biÓu diÔn b»ng c¸c s¬ ®å sau: S¬ ®å 2.6: Tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh GTSP theo h×nh thøc NhËt ký chung. Chøng ._.ña thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i nãi chung cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ mäi mÆt, trong ®ã cã sù hoµn thiÖn vÒ tæ chøc kÕ to¸n nãi chung còng nh­ kế to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô gãp phÇn kh«ng nhá tíi sù thµnh c«ng cña mçi doanh nghiÖp. - Thø hai: Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ héi nhËp hiÖn nay, víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c h·ng vµ c¸c c«ng ty vËn t¶i trªn thÞ tr­êng. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ kh¼ng ®Þnh th­¬ng hiÖu, h×nh ¶nh cña vËn t¶i VINAFCO, c«ng ty cïng c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc cÇn ph¶i hoµn thiÖn vÒ mäi mÆt trong ®ã cã tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung còng nh­ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô ®Ó gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh dÞch vô. - Thø ba: Do nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý néi bé cña c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp : ®ã lµ cung cÊp c¸c th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c cho kÕ to¸n tµi chÝnh vµ phôc vô h÷u Ých cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cña nhµ qu¶n lý. - Thø t­: §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi gian tíi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho c¸c cæ ®ång vµ më réng quy m« cña doanh nghiÖp, ph¸t triÓn më réng c¸c h­íng ph¸t triÓn kinh doanh ®a ngµnh nghÒ v× vËy, doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn ®­îc gi¶m chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh dÞch vô. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu trªn, viÖc hoµn thiªn tæ chøc kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh dÞch vô, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, mang tÝnh thêi sù cÊp b¸ch, cã ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn. 3.3. Yªu cÇu vµ nguyªn t¾c hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO. 3.3.1. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n. Hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vËn t¶i lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO hiÖn nay. Tuy nhiªn, ®Ó c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn cã c¬ së khoa häc th× viÖc hoµn thiÖn ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: - Thø nhÊt: Ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu thiÕt thùc vµ hiÖu qu¶ ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin mét c¸ch trung thùc, kh¸ch quan, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ph¶i ®­îc thiÕt kÕ vµ x©y dùng phï hîp víi yªu cÇu cña ®èi t­îng sö dông th«ng tin ®ã lµ c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, c¸c bé phËn qu¶n lý chøc n¨ng tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý CPSX, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Muèn vËy, ph¶i kÕt hîp gi÷a kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ trªn c¸c ph­¬ng diÖn: + Mét lµ: C¶ hai lo¹i kÕ to¸n cïng sö dông mét hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu phï hîp ®Ó thu thËp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m h¹n chÕ cho kh©u in Ên vµ sö dông chøng tõ nh­ng vÉn cã thÓ tèi ®a ho¸ vÒ viÖc ghi chÐp h¹ch to¸n chi phÝ ngay t¹i thêi ®iÓm vµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ. + Hai lµ: C¶ hai lo¹i kÕ to¸n ®Òu ph¶i thèng nhÊt víi nhau trong viÖc cung cÊp th«ng tin ®ång bé cho l·nh ®¹o trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý. - Thø hai: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô phôc vô qu¶n trÞ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ph¶i dùa trªn ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô vËn t¶i trong t­¬ng lai. - Thø ba: Yªu cÇu tu©n thñ c¬ chÕ tµi chÝnh. - Thø t­: Yªu cÇu tiÕp thu kinh nghiÖm qu¶n lý cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO cßn yÕu kÐm trong c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th× ph¶i vËn dông c¸c kinh nghiÖm còng nh­ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Cã nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp ngµnh vËn t¶i míi ®ñ søc hoµ nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ t¨ng søc c¹nh tranh trong n­íc. - Thø n¨m: Gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ bá ra vµ lîi Ých thu ®­îc. Trªn ®©y lµ mét sè yªu cÇu vÒ hoµn thiÖn h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i phôc vô qu¶n trÞ chi phÝ. C¸c yªu cÇu nµy cã quan hÖ mËt thiÕt chÆt chÏ víi nhau vµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé nh»m ®¶m b¶o cho viÖc ®­a ra c¸c ph­¬ng ¸n ®óng ®¾n trong c«ng t¸c hoµn thiÖn. 3.2.2. Nguyªn t¾c hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO. Hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gÝa thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - Tu©n thñ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam. - Tu©n thñ tÝnh ph¸p lý: Trong khi hoµn thiÖn ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kho¶n cña luËt kÕ to¸n – thèng kª cña Nhµ n­íc, c¸c nghÞ ®Þnh th«ng t­ cña chÝnh phñ ®ång thêi kh«ng ®­îc m©u thuÉn víi c¸c qui ®Þnh cña chÕ ®é kinh tÕ hiÖn hµnh. - Ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc qu¶n lý còng nh­ quy m« hoµn thiÖn nh÷ng néi dung tæ chøc h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i cßn ch­a phï hîp theo chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh hiÖn hµnh, thùc hiÖn ®Çy ®ñ mäi nguyªn t¾c kÕ to¸n tµi chÝnh, ®¶m b¶o c¸c th«ng tin chi phÝ do kÕ to¸n cung cÊp cho c¸c ®èi t­îng quan t©m lµ hoµn toµn chÝnh x¸c. - Ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi yªu cÇu vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña ®éi ngò c¸c bé qu¶n lý, c¸n bé kÕ to¸n, ®ång thêi phï hîp víi t×nh h×nh trang thiÕt bÞ còng nh­ viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong c«ng t¸c kÕ to¸n. 3.4. Ph­¬ng h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO Hoµn thiÖn nh÷ng néi dung h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i cßn ch­a phï hîp víi luËt kÕ to¸n, chuÈn mùc kÕ to¸n; thùc hiÖn ®Çy ®ñ mäi nguyªn t¾c kÕ to¸n tµi chÝnh, ®¶m b¶o c¸c th«ng tin chi phÝ do kÕ to¸n cung cÊp lµ hoµn toµn chÝnh x¸c, trung thùc 3.4.1. Hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vÒ mÆt con ng­êi: N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kü n¨ng nghÒ nghiÖp vµ tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n hîp lý §©y lµ gi¶i ph¸p ®Çu tiªn trong nhãm gi¶i ph¸p hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO – lµ gi¶i ph¸p quan träng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. Gi¶i ph¸p nµy cô thÓ lµ th¾t chÆt kh©u tuyÓn chän nh©n viªn kÕ to¸n, cã kÕ ho¹ch béi d­ìng, tæ chøc c¸c líp häc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kü n¨ng nghÒ nghiÖp. §ång thêi gióp c¸c nh©n viªn n¾m ch¾c LuËt kÕ to¸n, c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¸c luËt kh¸c cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n. 3.4.2. Hoµn thiÖn vÒ tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n HiÖn nay, do ®Æc thï cña ngµnh kinh doanh dÞch vô vËn t¶i nãi chung lµ ph¸t sinh nhiÒu lo¹i chi phÝ, ®Æc biÖt lµ c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c vµ cã thÓ ch­a cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n chøng tõ cô thÓ do Bé tµi chÝnh quy ®Þnh. MÆt kh¸c, t¹i c«ng ty kh«ng h¹ch to¸n chi phÝ cho tõng hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ cô thÓ. V× vËy, ngay khi kÕt thóc hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ phßng vËn t¶i ch­a hoµn thiÖn ngay chøng tõ cña hîp ®ång ®ã ®Ó chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n h¹ch to¸n mµ dån toµn bé vµo cuèi th¸ng míi chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n lu«n kÕt qu¶ kinh doanh cña phßng trong th¸ng. DÉn ®Õn t×nh tr¹ng trong kh©u lu©n chuyÓn chøng tõ cña c«ng ty ch­a hîp lý, kÞp thêi, tõ ®ã lµm cho c«ng t¸c kÕ to¸n th­êng dån vµo cuèi th¸ng, chËm trÔ cho viÖc lËp b¸o c¸o. Nªn ch¨ng, ë c¸c phßng vËn t¶i x©y dùng bé hå s¬ chøng tõ cho tõng hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ ngay khi kÕt thóc hîp ®ång chuyÓn toµn bé bé hå s¬ cña tõng hîp ®ång vËn chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n. Nh­ vËy, võa cã thÓ gióp c«ng ty cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh cña tõng hîp ®ång vËn chuyÓn vµ tõ ®ã gióp ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh theo tõng hîp ®ång. Hå s¬ Hîp ®ång vËn t¶i sè….. Hîp ®ång vËn t¶i C¸c chøng tõ liªn quan cña hîp ®ång: Ho¸ ®¬n x¨ng dÇu, hãa ®¬n kho b·i, phÝ cÇu phµ,…. Biªn b¶n thanh lý hîp ®ång vËn t¶i B¶n x¸c nhËn cña phßng vËn t¶i vÒ hîp ®ång Ngoµi ra, c«ng ty nªn thiÕt kÕ thªm c¸c mÉu chøng tõ néi bé gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ ®­îc ®Çy ®ñ, râ rµng vµ thèng nhÊt. 3.4.3. Hoµn thiÖn vÒ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ 3.4.3.1. X¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ §©y lµ viÖc lµm ®Çu tiªn vµ quan trong trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô, gióp t¹o ®iÒu kiÖn tËp hîp chi phÝ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, vµ cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c vÒ gi¸ thµnh dÞch vô cho nhµ qu¶n lý. HiÖn nay, t¹i c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu lµ phï hîp vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c h¹ch to¸n. Tuy nhiªn, nÕu xÐt vÒ gãc ®é cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n lý vÒ hiÖu qu¶ hîp ®ång vËn chuyÓn vµ ra quyÕt ®Þnh nãi chung th× víi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ cho ®èi t­îng nªu trªn lµ ch­a ®¸p øng ®­îc. V× vËy, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh doanh vËn t¶i theo tõng hîp ®ång cña kh¸ch hµng th× c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i nªn x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng hîp ®ång vËn t¶i cô thÓ mµ tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu phô tr¸ch. Khi ®ã, chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sÏ tËp hîp ®­îc ch tõng hîp ®ång vËn t¶i cßn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tËp hîp cho toµn phßng/ ®éi vËn t¶i sau ®ã ph©n bæ theo chi phÝ hoÆc doanh thu tõng hîp ®ång trong kú. Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh cho hîp ®ång vËn t¶i nµo sÏ h¹ch to¸n riªng cho hîp ®ång ®ã vµ khi kÕt thóc hîp ®ång sÏ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng hîp ®ång vËn t¶i cô thÓ. 3.4.3.2. Hoµn thiÖn viÖc ph©n lo¹i chi phÝ Víi môc tiªu chung mµ c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i nãi riªng theo ®uæi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn th× ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, c¸c doanh nghiÖp cËn quan t©m tíi qu¶n trÞ yÕu tè chi phÝ vµ doanh thu. BiÖn ph¸p kiÓm so¸t chi phÝ kinh doanh dÞch vô vËn t¶i tèt nhÊt ®ã lµ cÇn xem c¸c chi phÝ d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau. Trªn thùc tÕ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO míi chØ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung kinh tÕ vµ theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ. Sù ph©n lo¹i nµy míi chØ phôc vô chñ yÕu cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô theo c¸c kho¶n môc chi phÝ. C¸c chi phÝ ph¸t sinh lµ th«ng tin qu¸ khø, ®­îc xem xÐt ®éc lËp, tÜnh t¹i, kh«ng thÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ kÕt qu¶ mµ nã mang l¹i. §Ó phôc vô qu¶n trÞ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i, phôc vô viÖc lËp kÕ ho¹ch, dù tÝnh xu thÕ trong c¸c tÝnh huèng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp nªn ¸p dông tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö chi phÝ hay mèi quan hÖ cña chi phÝ víi møc ®é ho¹t ®éng. Cô thÓ: khi møc ®é khèi l­îng hµng ho¸ luËn chuyÓn biÕn ®éng th× chi phÝ sÏ biÕn ®éng nh­ thÕ nµo, biÕn ®éng bao nhiªu vµ lo¹i nµo biÕn ®éng ®Ó t­¬ng øng víi biÕn ®éng cña møc ®é ho¹t ®éng. Khi ®ã, toµn bé chi phÝ dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ ®­îc chia thµnh biÕn phÝ, ®Þnh phÝ vµ chi phÝ hçn hîp nh­ sau: BiÓu 3.1: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch øng xö cña chi phÝ ( mèi quan hÖ cña chi phÝ víi møc ®é ho¹t ®éng) STT Lo¹i chi phÝ Néi dung chi phÝ I Chi phÝ cè ®Þnh ( §Þnh phÝ) Lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng biÕn ®éng s¬ víi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn 1 TiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Lµ toµn bé tiÒn l­¬ng thêi gian vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: BHXH, BHYT, KPC§ cu¶ nh©n viªn kinh doanh, qu¶n lý, nh©n viªn söa ch÷a xe, tÇu vµ nh©n viªn ®iÒu hµnh c¸c ®éi vËn t¶i 2 Chi phÝ vËt liÖu, dông cô Lµ toµn bé c¸c chi phÝ vËt liÖu, dông cô dïng b¶o d­ìng, s÷a ch÷a ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp 3 KhÊu hao TSC§ Lµ chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nhµ x­ëng, kho b·i vµ c¸c TSC§ dïng cho qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp. 4 Chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn Lµ c¸c kho¶n chi phÝ thuª ngoµi b¶o d­ìng, söa ch÷a lín ph­¬ng tiÖn. 5. Chi phÝ thuª ph­¬ng tiÖn Lµ chi phÝ thuª «t«, kho b·i hay thuª tÇu ®Þnh h¹n cña c¸c h·ng vËn t¶i kh¸c. 6 C¸c ®Þnh phÝ qu¶n lý kh¸c Chi phÝ v¨n phßng phÈm, ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh cè ®Þnh hµng th¸ng, chi phÝ b¶o hiÓm ph­¬ng tiÖn,… vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c ph¸t sinh. II Chi phÝ biÕn ®æi ( BiÕn phÝ) Lµ c¸c kho¶n chi phÝ biÕn ®æi tû lÖ thuËn víi l­îng hµng hãa vËn chuyÓn. 1 Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp Lµ chi phÝ x¨ng, dÇu nhên, dÇu diezen dïng cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trong qóa tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸. 2 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - L­¬ng n¨ng suÊt( l­¬ng s¶n phÈm) - Lµ tiÒn l­¬ng tÝnh cho s¶n l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn hoµn thµnh hay tÝnh trªn doanh thu ph¶i tr¶ cho l¸i xe, thuû thñ tÇu - KPC§ tÝnh theo l­¬ng n¨ng suÊt - L­¬ng c¬ b¶n cña l¸i xe, thñ thuû tÇu Lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian cho l¸i xe, thuû thñ tÇu trong nh÷ng ngµy nghØ b¶o d­ìng, söa ch÷a xe, lÔ tÕt, héi häp,… - C¸c kho¶n phô cÊp ngoµi l­¬ng - Chi phÝ hç trî tiÒn ¨n ®­êng, chi phÝ theo ®Þnh møc trang phôc cho tæ l¸i 3 Chi phÝ s¶n xuÊt chung - Chi phÝ s¨m lèp - Kho¶n chi phÝ trÝch tr­íc chi phÝ vÒ s¨m lèp tÝnh theo tÊn hµng ho¸ lu©n chuyÓn - TiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi xe, ®éi tÇu - Lµ tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ®iÒu hµnh ®éi xe, ®éi tÇu, nh©n viªn b¶o d­ìng söa ch÷a xe - C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh - Chi phÝ l­u kho b·i - Lµ chi phÝ l­u kho b·i hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn - Chi phÝ bèc xÕp hµng ho¸ - Lµ chi phÝ thuª ngoµi bèc xÕp hµng ho¸ lªn tÇu, xe, vµo kho,… - TiÒn ®iÖn tho¹i §iÖn tho¹i cho viÖc ®iÒu hµnh kinh doanh cña ®éi xe, tÇu nãi chung. - Chi phÝ giao dÞch hîp ®ång cña ®éi vËn t¶i vµ c¸c chi phÝ thñ tôc kh¸c. 4 BiÕn phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp - TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý - Lµ tiÒn l­¬ng thêi gian cña nh©n viªn qu¶n lý - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh. - Chi phÝ giao dÞch, tiÕp kh¸ch - §Þnh møc chi phÝ giao dÞch tÝnh trªn 1.000 ®ång doanh thu. - BiÕn phÝ qu¶n lý kh¸c. Tõ c¸ch ph©n lo¹i trªn, doanh nghiÖp tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung (gåm biÕn phÝ s¶n xuÊt chung vµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung) theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh – ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 02 “ Hµng tån kho” ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 15 /2006/ Q§ - BTC ngµy 20/3/2006, cô thÓ: + NÕu ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ho¹t ®éng v­ît c«ng suÊt b×nh th­êng th× kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung sang tµi kho¶n 154” Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” ( Chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸. + NÕu ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng d­íi møc c«ng suÊt ( do thêi gian söa ch÷a ph­¬ng tiÖn , b¶o d­ìng , chê viÖc), kÕ to¸n x¸c ®Þnh phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154, phÇn cßn l¹i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú: §Þnh phÝ SXC ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm = C«ng suÊt thùc tÕ cña ph­¬ng tiÖn x Tæng ®Þnh phÝ SXC C«ng suÊt b×nh th­êng Khi ®ã kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 154”Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” – Chi tiÕt Cã TK 627”Chi phÝ SXC” PhÇn ®Þnh phÝ SXC tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú: §Þnh phÝ SXC ®­îc tÝnh vµo g¸i vèn hµng b¸n trong kú = Tæng ®Þnh phÝ SXC - §Þnh phÝ SXC ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm KÕ to¸n ghi: Nî TK 632” Gi¸ vèn hµng b¸n” Cã TK 627” Chi phÝ SXC” 3.4.3.3. Hoµn thiÖn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt Thø nhÊt, VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao: C«ng ty cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng ( nh­ hiÖn nay ) ®èi víi c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc dïng trong v¨n phßng hay nhµ x­ëng. Nh­ng ®èi víi ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, C«ng ty nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao kh¸c do c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nhau th× cã tÝnh n¨ng, t¸c dông kh¸c nhau nªn c¸c chØ tiªu ®Þnh møc còng kh¸c nhau. MÆt kh¸c, trong ngµnh vËn t¶i th× s¶n l­îng vËn t¶i kh«ng ®Òu gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m, s¶n l­îng vËn t¶i biÕn ®éng mang tÝnh thêi vô. V× vËy, ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chÝnh x¸c h¬n, ®ång thêi ®Ó cã thÓ thu håi vèn ®Çu t­ ph­¬ng tiÖn nhanh, c«ng ty nªn h¹ch to¸n chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i tû lÖ víi sè km ho¹t ®éng ( ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo khèi l­îng, s¶n l­îng). Khi ®ã, c¸ch tÝnh chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i sÏ nh­ sau: Chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i = Nguyªn gi¸ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i x Sè km xe, tÇu ch¹y trong kú Tæng sè km xe, tÇu ch¹y ®Ó khÊu hao hÕt Tæng sè km xe ch¹y ®Ó khÊu hao hÕt ®­îc tÝnh to¸n theo tÝnh n¨ng, t¸c dông cña tõng xe. Th«ng sè nµy ®­îc phßng vËn t¶i vµ c¸c chuyªn gia kü thuËt x¸c ®Þnh dùa trªn t×nh tr¹ng cña xe khi míi mua ( hoÆc míi ®¸nh gi¸ l¹i) Thø hai, HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO ®ang thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ theo hai ph­¬ng thøc lµ: Ph­¬ng thøc vËn t¶i hµng ho¸ vµ ph­¬ng thøc nhËn ®¹i lý vËn t¶i, xong hai ho¹t ®éng nµy kh«ng tiÕn hµnh t¸ch biÖt nhau mµ cïng ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c phßng ( ®éi ) vËn t¶i, cô thÓ: NÕu doanh nghiÖp kh«ng ®¶m b¶o ®ñ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn th× l¹i tiÕn hµnh chuyÓn hîp ®ång vËn t¶i ®ã cho ®èi t¸c kh¸c thùc hiÖn - ®Ëi lý vËn t¶i. V× vËy, thùc tÕ chi phÝ qu¶n lý cña phßng ( ®éi ) vËn t¶i ph¶i ph©n bæ riªng cho tõng ho¹t ®éng tû lÖ víi doanh thu vËn t¶i trong th¸ng ®Ó cã thÓ tËp hîp ®­îc chi phÝ vËn t¶i vµ tÝnh gÝa thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ chÝnh x¸c nh­ sau: Chi phÝ qu¶n lý phßng ( ®éi) vËn t¶i ph©n bæ cho ho¹t ®éng ®¹i lý vËn t¶i = Tæng chi phÝ qu¶n lý cña phßng( ®éi) vËn t¶i ph¸t sinh trong th¸ng x Doanh thu i cña ho¹t ®éng ®¹i lý vËn t¶i trong th¸ng Tæng doanh thu vËn t¶i thùc hiÖn trong th¸ng Khi ®ã, phÇn chi phÝ qu¶n lý cña ho¹t ®éng ®¹i lý vËn t¶i kh«ng h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung mµ ph¶i h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo tµi kho¶n 632” Gi¸ vèn hµng b¸n”. 3.4.4. Hoµn thiÖn vÒ tµi kho¶n kÕ to¸n, sæ s¸ch vµ b¸o b¸o kÕ to¸n 3.4.4.1. Hoµn thiÖn vÒ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO ®ang vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n theo Q§ sè 15/2006/ Q§ - BTC ngµy 20/3/2006. Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng ®· më thªm hÖ thèng tµi kho¶n chi tiÕt ®Ó cung cÊp th«ng tin nh­ më hÖ thèng tµi kho¶n chi phÝ chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ (®éi vËn t¶i, ®éi tÇu). Xong thùc tÕ cho thÊy víi viÖc chi tiÕt hÖ thèng tµi kho¶n doanh nghiÖp nh­ trªn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cung cÊp th«ng tin cho môc ®Ých qu¶n trÞ chi phÝ nh­ cung cÊp th«ng tin gióp doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña tõng hîp ®ång vËn t¶i, tõ ®ã ®¸nh gi¸ hiÖu cña cña tõng ph­¬ng thøc vËn tµi, hîp ®ång vËn t¶i, cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c cô thÓ h¬n cho nhµ qu¶n lý ®­a ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. V× v©y, víi viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n cÇn ph¶i dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý chi tiÕt, cô thÓ ®Õn møc ®é nµo víi ®èi t­îng chi phÝ vµ yªu cÇu cung cÊp th«ng tin chi tiÕt, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO cã thÓ thiÕt kÕ vµ vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n chi tiÕt nh­ sau: BiÓu 3.3. Néi dung chi tiÕt cña tµi kho¶n chi tiÕt Tµi kho¶n (cÊp 1) Néi dung ph¶n ¸nh ë tµi kho¶n chi tiÕt CÊp 2 CÊp 3 CÊp 4 TK 621 Theo tõng lo¹i nhiªn liÖu Theo tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu Theo tõng hîp ®ång vËn t¶i TK 622 Theo tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu Theo tõng hîp ®ång vËn t¶i TK 627 Theo tõng yÕu tè chi phÝ Theo tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu Theo tõng hîp ®ång vËn t¶i TK 154 Theo tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu Theo tõng hîp ®ång vËn t¶i VÝ dô: TK 6274501.” Chi phÝ s¶n xuÊt chung” víi quy ®Þnh chi tiÕt: 4: YÕu tè chi phÝ khÊu hao 01: §éi vËn t¶i TIªn S¬n 5: Hîp ®ång sè 5 3.4.4.2. Hoµn thiÖn hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n HiÖn t¹i, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO ®ang thùc hiÖn tËp hîp chi phÝ cho tõng ®éi xe, ®éi tÇu. Nh­ng víi xu h­íng tÝnh gi¸ thµnh cho tõng hîp ®ång vËn t¶i cô thÓ th× ngoµi viÖc x©y dùng hÖ thèng tµikho¶n chi tiÕt, kÕ to¸n nªn më thªm hÖ thèng sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n chi phÝ cho tõng hîp ®ång thay v× viÖc më sæ chi tiÕt chi phÝ cho tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu nh­ hiÖn nay Sæ chi tiÕt nhiªn liÖu trùc tiÕp: Theo dâi chi tiÕt chi phÝ nhiªn liÖu cho tõng ®éi vËn t¶i, ®éi tÇu vµ tõng hîp ®ång vËn t¶i BiÓu 3.4: Sæ chi tiÕt chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp Th¸ng ….. N¨m….. Tµi kho¶n: §éi vËn t¶i: Hîp ®ång vËn t¶i sè:….. Chøng tõ DiÔn Gi¶i TK ®èi øng Sè ph¸t sinh SH NT Tæng sè Trong ®ã X¨ng A92 DÇu Diezen DÇu nhên …. Céng Sæ chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Theo dâi chi tiÕt cho tõng ®éi vËn t¶i, theo tõng hîp ®ång vËn t¶i BiÓu 3.5: Sæ chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Th¸ng ….. N¨m….. Tµi kho¶n: §éi vËn t¶i: Hîp ®ång vËn t¶i sè:….. Chøng tõ DiÔn Gi¶i TK ®èi øng Sè ph¸t sinh SH NT Tæng sè Trong ®ã L­¬ng thêi gian L­¬ng sp BHXH, BHYT, KPC§ …. Céng * Sæ chi tiÕt chi phÝ SXC: theo dâi chi tiÕt cho tõng ®éi vËn t¶i, hîp ®ång vËn t¶i vµ chi tiÕt theo yÕu tè chi phÝ BiÓu 3.6: Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung Th¸ng ….. N¨m….. Tµi kho¶n: §éi vËn t¶i: Hîp ®ång vËn t¶i sè:….. Chøng tõ DiÔn Gi¶i TK ®èi øng Sè ph¸t sinh SH NT Tæng sè Trong ®ã Nh©n c«ng KhÊu hao Vl- CCDC …. Céng * Sæ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Theo dâi chi tiÕt cho tõng ®éi vËn t¶i vµ tõng hîp ®ång BiÓu 3.7: Sæ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Th¸ng ….. N¨m….. Tµi kho¶n: §éi vËn t¶i: Hîp ®ång vËn t¶i sè:….. Chøng tõ DiÔn Gi¶i Sè ph¸t sinh SH NT Tæng sè Trong ®ã TK 621 TK 622 TK 627 Céng Ngoµi ra, ®Ó tiÖn cho viÖc tæng hîp sè liÖu vÒ chi phÝ cña toµn doanh nghiÖp trong kú, th× tõ c¸c b¶ng tæng hîp chi phÝ cña c¸c ®éi, bé phËn doanh nghiÖp nªn lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt BiÓu 3.8: B¶ng tæng hîp chi phÝ toµn c«ng ty Lo¹i chi phÝ: Th¸ng ……N¨m….. TK ghi cã TK ghi nî TK 111 ….. Tæng céng TK …., trong ®ã: §éi …. …. Tæng céng 3.4.4.3. Hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n §Ó kiÓm tra ®­îc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ vµ ®¸nh gÝa viÖc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ chi phÝ ë tõng ®¬n vÞ néi bé ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO ngoµi viÖc lËp hÖ thèng b¸o c¸o chi phÝ nh­ hiÖn nay th× nªn lËp thªm hÖ thèng b¸o c¸o cung cÊp th«ng tin cho qu¸ tr×nh kiÓm tra ®¸nh gi¸ nh­ sau: BiÓu 3.8. B¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt Th¸ng …..n¨m…. ( §éi vËn t¶i / hîp ®ång) ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Chªnh lÖch +/- % Chi phÝ NLTT Chi phÝ NCTT Chi phÝ SXC Tæng Tõ ®ã tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i toµn doanh nghiÖp trong kú: BiÓu 3.9.: b¸o c¸o gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i toµn doanh nghiÖp Th¸ng …..n¨m….. §éi vËn t¶i KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Chªnh lÖch +/- % 1. §éi vËn t¶i sè…. - Hîp ®ång sè … …… 2. §éi vËn t¶i sè… - Hîp ®ång sè … …. Tæng 3.4.5. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p kh¸c 3.4.5.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt ViÖc x©y dùng hÖ thèng ®Þnh møc chi phÝ gióp doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh vµ chñ ®éng trong viÖc ra quyÕt ®Þnh trong kÕ ho¹ch ®iÒu vËn. Nh­ng hiÖn t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO ®· x©y dùng ®­îc mét sè ®Þnh møc chi phÝ xong ch­a ®­îc cô thÓ, chi tiÕt vµ chÝnh x¸c nh­ chi phÝ nhiªn liÖu míi chØ x©y dùng cho tõng lo¹i xe, ch­a x©y dùng chi tiÕt ®Þnh møc theo ®iÒu kiÖn ®­êng x¸ hay träng t¶i chuyªn chë, ®Þa bµn chuyªn chë…. V× vËy, viÖc x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng ®Þnh møc chi phÝ tiªn tiÕn, ®Çy ®ñ lµ mét nhu cÇu cÊp thiÕt ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo x¨ng, dÇu,…hay biÕn ®éng vµ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn gi¸ c¶ dÞch vô vËn t¶i. Lo¹i ph­¬ng tiÖn Møc tiªu hao nhiªn liÖu cho 100 km ®­êng hµnh tr×nh (lÝt/ 100km) §­êng tiªu chuÈn (cã hµng) §­êng tiªu chuÈn ( kh«ng cã hµng) HUYNDAI HUYNDAI HOWO( §Çu kÐo) SENGYONG Trong ®ã, nÕu xe ch¹y trªn ®­êng tr­êng, doanh nghÖp ph¶i quy ®æi theo ®­êng tiªu chuÈn th«ng qua hÖ sè quy chuÈn quy ®Þnh cho tõng tuyÕn ®­êng cô thÓ. Sè km ®­êng tiªu chuÈn quy ®æi = Cù ly thùc tÕ x HÖ sè quy ®æi ®­êng tiªu chuÈn 3.4.5.2. X©y dùng hÖ thèng dù to¸n chi phÝ dÞch vô vËn t¶i Dù to¸n chi phÝ lµ c«ng cô quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn môc tiªu kÕ ho¹ch. Dù to¸n bao gåm nh÷ng dù kiÕn chi tiÕt chØ râ c¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c theo tõng thêi kú vµ ®­îc biÓu diÔn mét c¸ch cã hÖ thèng d­íi d¹ng sè l­îng vµ gi¸ trÞ. T¸c dông cña dù to¸n ®èi víi nhµ qu¶n trÞ lµ cung cÊp th«ng tinmét c¸ch cã hÖ thèng vÒ toµn bé kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra dù to¸n cßn ®¶m b¶o cho c¸c kÕ ho¹ch cña tõng bé phËn phï hîp víi môc tiªu chung cña toµn doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ kh¸i niÖm vµ vai trß cña dù to¸n chi phÝ ®èi víi qu¶n trÞ chi phÝ doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO nªn x©y dùng c¸c lo¹i dù to¸n c¬ b¶n sau: - Dù to¸n s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn (TÊn.km) - Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt gåm: dù to¸n chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp, dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ qu¶n lý - Dù to¸n gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ - Dù to¸n b¸o c¸o kÕ qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - Dù to¸n b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n Trong ®ã: Dù to¸n s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn (tÊn. Km) S¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn = Khèi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn ( tÊn) x Sè km vËn chuyÓn (km) * Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn (theo kho¶n môc chi phÝ) = S¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn ( tÊn. km) x §Þnh møc chi phÝ tÝnh cho 1 tÊn hµng ho¸ lu©n chuyÓn ( theo kho¶n môc chi phÝ ) * Dù to¸n gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ Gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ (hoµn thµnh) = Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp tÝnh cho s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tÝnh cho s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn + Chi phÝ SXC tÝnh cho s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn Tõ c¸c dù to¸n c¬ b¶n trªn, ®Õn cuèi kú tõ chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, tiÕn hµnh so s¸nh víi c¸c chi phÝ dù to¸n ®· lËp ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ biÕn ®éng thùc tÕ cña c¸c lo¹i chi phÝ so víi dù to¸n ®· lËp vµ t×m ra c¸c nguyªn nh©n ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi: BiÓu 3.9. B¶ng ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ Kho¶n môc chi phÝ Chi phÝ dù to¸n Chi phÝ thùc tÕ Chªnh lÖch + / - % 1. Chi phÝ nhiªn liªu trùc tiÕp 2. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3. Chi phÝ SXC Tæng céng §Õ ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch c¸c sai lÖch gi÷a dù to¸n vµ thùc tÕ, cã thÓ c¨n cø vµo: - Gi¸ c¶ thÞ tr­êng biÕn ®éng so víi gi¸ dù to¸n - C¬ cÊu s¶n l­îng dÞch vô hoµn thµnh thùc tÕ so víi dù to¸n. - Chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô cña doanh nghiÖp trong nh÷ng thêi kú tr­íc ®ã. 3.4.5.3. ThiÕt lËp mèi quan hÖ cung cÊp th«ng tin gi÷a c¸c bé phËn phßng ban trong doanh nghiÖp Trong c¸c kh©u kh¸c nhau cña quy tr×nh qu¶n lý chi phÝ cÇn cã s­ phèi hîp tham gia kiÓm so¸t bëi c¸c bé phËn kü thuËt, kÕ to¸n, kinh doanh,…vµ phèi hîp trong viÖc cung cÊp th«ng tin bëi mçi bé phËn lµ mét bé phËn cña hÖ thèng th«ng tin cña doanh nghiÖp. Cô thÓ: - Phßng kÕ to¸n th«ng qua phßng kü thuËt ®Ó cung cÊp th«ng tin x¸c ®Þnh møc tiªu hao nhiªn liÖu, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt kh¸c cã liªn quan. - Phßng kÕ to¸n th«ng qua phßng kÕ ho¹ch kinh doanh ®Ó n¾m ®­îc kÕ ho¹ch ®iÒu vËn, vËn chuyÓn hµng ho¸ trong kú phôc vô cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ. Ngoµi ra cung cÊp th«ng tin vÒ s¶n l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn thùc tÕ thùc hiÖn trong kú. - Phßng kÕ to¸n phèi kÕt hîp víi phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin vÒ ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng, sè l­îng lao ®éng,… 3.5. §iÒu kiÖn vËn dông vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i thuéc c«ng ty cæ phÇn VINAFCO. 3.5.1. §èi víi Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng. - Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh, hÖ thèng ph¸p luËt ®Æc biÖt lµ luËt kinh tÕ, tµi chÝnh ®ång thêi hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ phï hîp víi c¸c th«ng lÖ, chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. - Víi nh÷ng thay ®æi trong chÕ ®é kÕ to¸n nhµ n­íc cÇn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn vÒ c¸c chÕ ®é kÕ to¸n cho c¸c doanh nghiÖp vµ cã v¨n b¶n h­íng dÉn kÌm theo râ rµng. - Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô t­ vÊn vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n. 3.5.2. §èi víi c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, ®ßi hái c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p míi, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh mét c¸ch ®ång bé, ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p, m« h×nh qu¶n lý míi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ, kh¾c phôc ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm cña c¬ chÕ qu¶n lý cò vµ ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ mµ c«ng ty ®ang cã. Cô thÓ: * §èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. CÇn n©ng cao nhËn thøc vµ tr×nh ®é qu¶n lý cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng héi nhËp víi kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i biÕt ®­a ra nh÷ng yªu cÇu vÒ th«ng tin cÇn ®­îc bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, vµ quan träng ph¶i cã kiÕn thøc ph©n tÝch còng nh­ biÕt sö dông th«ng tin. MÆt kh¸c c¸c nhµ qu¶n trÞ còng ph¶i biÕt kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc lËp kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. * §èi víi bé m¸y kÕ to¸n doanh nghiÖp. Hoµn thiÖn bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ®Ó bé m¸y kÕ to¸n thùc sù lµ nguån cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi cho c¸c quyÕt ®Þnh cña nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Ngoµi ra trong tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp, cÇn chó träng tÝnh b¶o mËt cña th«ng tin kÕ to¸n. * §èi víi nguån nh©n lùc thùc hiÖn kÕ to¸n tµi chÝnh. - CÇn n¾m v÷ng luËt kÕ to¸n, chuÈn mùc kÕ to¸n míi ban hµnh vµ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n ®Ó vËn dông cho ®óng. §¶m b¶o ®óng quy tr×nh h¹ch to¸n vµ ®óng nguyªn t¾c kÕ to¸n. - §µo t¹o ®éi ngò kÕ to¸n ph¶i cã kiÕn thøc chuyªn s©u, hiÓu v÷ng nghiÖp vô kÕ to¸n vµ c¸c kiÕn thøc kh¸c nh­ thèng kª, ph©n tÝch kinh doanh … * Ngoµi ra c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc cÇn cã sù cËp nhËt vÒ tiÕn bé cña c¸c lo¹i phÇn mªn kÕ to¸n øng dông trong doanh nghiÖp ®Ó kÞp thêi khai th¸c hÕt ®­îc n¨ng lùc cña m¸y mãc thiÕt bÞ còng nh­ cña c¸c phÇn mÒm kÕ to¸n. . ._.