Giải pháp hoàn thiện kiểm soát nội bộ ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam

- 3 - MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 01 Chöông I TOÅNG QUAN VEÀ KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ 1.1. Khaùi nieäm veà kieåm soaùt noäi boä ………………………………………………………………………… 03 1.1.1. Lòch söû hình thaønh …………………………………………………………………………………………………….. 03 1.1.2. Ñònh nghóa kieåm soaùt noäi boä …………………………………………………………………………………. 07 1.2. Caùc yeáu toá caáu thaønh cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ………………………….. 09 1.2.1. Moâi tröôøng kieåm soaùt ……………………………………………………………………………………………….. 09 1.2.1.1. Trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh …………………………………………………….. 09 1.2.1.2. Cô caáu toå chöùc …………………………………………………………………………………………………………… 10 1.2.1.3. Phöông phaùp phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm ……………………………………. 11 1.2.1.4. Naêng löïc cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân ………………………………………………………………………… 12 1.2.1.5. Chính saùch nhaân söï …………………………………………………………………………………………………. 12 1.2.1.6. Söï lieâm chính vaø giaù trò ñaïo ñöùc ………………………………………………………………………… 13 1.2.1.7. Hoäi ñoàng quaûn trò vaø UÛy ban kieåm toaùn …………………………………………………………. 14 1.2.2. Ñaùnh giaù ruûi ro ……………………………………………………………………………………………………………… 16 1.2.2.1. Noäi dung cuûa ñaùnh giaù ruûi ro ………………………………………………………………………………. 16 1.2.2.2. Tieâu chí ñaùnh giaù …………………………………………………………………………………………………….. 20 1.2.3. Hoaït ñoäng kieåm soaùt ………………………………………………………………………………………………….. 22 1.2.3.1. Phaân chia traùch nhieäm ……………………………………………………………………………………………. 23 1.2.3.2. Kieåm soaùt quaù trình xöû lyù thoâng tin ………………………………………………………………….. 23 1.2.3.3. Baûo veä taøi saûn …………………………………………………………………………………………………………… 25 1.2.3.4. Phaân tích raø soaùt ………………………………………………………………………………………………………. 25 1.2.4. Thoâng tin vaø truyeàn thoâng 26 Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 4 - 1.2.4.1. Thoâng tin ............................................................................................. 26 Truyeàn thoâng .................................................................................................... 28 Giaùm saùt ........................................................................................................... 30 Haïn cheá cuûa kieåm soaùt noäi boä ....................................................................... 33 Chöông II KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ TAÏI MOÄT DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ ÔÛ VIEÄT NAM 2.1. Khaûo saùt thöïc traïng ................................................................................ 35 2.1.1. Muïc ñích, ñoái töôïng vaø phöông phaùp khaûo saùt ..................................... 35 2.1.1.1. Muïc ñích khaûo saùt ............................................................................... 35 2.1.1.2. Ñoái töôïng khaûo saùt .............................................................................. 37 2.1.1.3. Phöông phaùp ñaùnh giaù ......................................................................... 38 2.1.2. Ñaùnh giaù thöïc traïng kieåm soaùt noäi boä ................................................... 39 2.1.2.1. Ñaùnh giaù toång theå theo caùc yeáu toá kieåm soaùt noäi boä .......................... 39 2.1.2.2. Ñaùnh giaù kieåm soaùt noäi boä trong caùc chu trình nghieäp vuï chuû yeáu .... 45 2.2. Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ôû Coâng ty TNHH Meinan (Vieät Nam) ............................................................................... 49 2.2.1. Hoaøn thieän moâi tröôøng kieåm soaùt ............................................................. 49 2.2.1.1. Trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh ............................................. 49 2.2.1.2. Hoaøn thieän cô caáu toå chöùc, phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm ......... 50 2.2.1.3. Naêng löïc cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân ............................................................ 51 2.2.1.4. Chính saùch nhaân söï, söï lieâm chính vaø giaù trò ñaïo ñöùc ........................... 52 2.2.2. Heä thoáng thoâng tin vaø truyeàn thoâng ......................................................... 53 2.2.3. Hoaøn thieän caùc chu trình nghieäp vuï chuû yeáu ........................................... 53 2.2.3.1. Laäp keá hoaïch mua haøng ......................................................................... 53 2.2.3.2. Hoaït ñoäng mua haøng trong nöôùc ............................................................ 54 Formatted: Indent: Left: 18 pt, Right: -10.6 pt Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Indent: Left: 18 pt, Tabs: 444 pt, Left,Leader: … + Not at 432.35 pt - 5 - 2.2.3.3. Hoaït ñoäng nhaäp khaåu haøng hoùa ............................................................. 54 2.2.3.4. Hoaït ñoäng vaø thuû tuïc kieåm soaùt ôû kho haøng .......................................... 55 2.3. Ñaùnh giaù caùc coâng cuï cuûa Baùo caùo COSO 1992 khi vaän duïng vaøo Vieät Nam ............................................................................................................... 56 2.3.1. Öu ñieåm ..................................................................................................... 56 2.3.2. Nhöôïc ñieåm ............................................................................................... 57 Chöông III MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ ÔÛ CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ TAÏI VIEÄT NAM 3.1. Toång quan veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam ........................... 59 3.1.1. Khaùi nieäm doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ..................................................... 59 3.1.2. Söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp vöøa vaø nhoû .......................................... 61 3.1.2.1. Thôøi kyø thöù nhaát (tröôùc naêm 1986) ..................................................... 61 3.1.2.2. Thôøi kyø thöù hai (tröôùc khi Luaät doanh nghieäp ban haønh) ................... 61 3.1.2.3. Thôøi kyø thöù ba töø khi Luaät doanh nghieäp ñöôïc ban haønh ñeán nay ..... 62 3.1.3. Vai troø cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñoái vôùi xaõ hoäi ...................... 63 3.2. Kieåm soaùt noäi boä taïi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam ......... 63 3.2.1. Moâi tröôøng kieåm soaùt ............................................................................. 64 3.2.1.1. Trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh .......................................... 64 3.2.1.2. Chính saùch nhaân söï vaø naêng löïc cuûa nhaân vieân .................................. 66 3.2.2. Ñaùnh giaù ruûi ro ....................................................................................... 67 3.2.2.1. Muïc tieâu cuûa toaøn doanh nghieäp vaø ôû boä phaän .................................. 68 3.2.2.2. Nhaän bieát ruûi ro ................................................................................... 69 3.2.3. Hoaït ñoäng kieåm soaùt .............................................................................. 71 3.2.3.1. Phaân chia traùch nhieäm ......................................................................... 71 3.2.3.2. Kieåm tra hoaït ñoäng ............................................................................. 72 3.2.3.3. Caùc chu trình nghieäp vuï chuû yeáu ........................................................ 73 Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Indent: Left: 18 pt, Right: -10.6 pt Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 6 - 3.3. Ñaùnh giaù chung veà kieåm soaùt noäi boä trong doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam ............................................................................................................ 74 3.4. Giaûi phaùp hoaøn thieän kieåm soaùt noäi boä ôû caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû taïi Vieät Nam ............................................................................................................ 77 3.4.1. Caùc giaûi phaùp veà phía doanh nghieäp .................................................... 78 3.4.1.1. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ............................. 78 3.4.1.2. Xaây döïng chieán löôïc hoaït ñoäng kinh doanh ..................................... 79 3.4.1.3. Quan taâm ñeán caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt trong doanh nghieäp ........ 79 3.4.1.4. Thuùc ñaåy quaù trình tieáp nhaän coâng ngheä quaûn lyù hieän ñaïi töø caùc nhaø ñaàu tö ................................................................................................................. 80 3.4.1.5. Söû duïng caùc dòch vuï tö vaán ................................................................. 80 3.4.2. Caùc giaûi phaùp trôï giuùp ........................................................................... 80 3.4.2.1. Xaây döïng heä thoáng lyù luaän veà kieåm soaùt noäi boä phuø hôïp ôû Vieät Nam ............................................................................................................................. 80 3.4.2.2. Boå sung kieán thöùc veà kieåm soaùt noäi boä cho caùc chöông trình ñaøo taïo ............................................................................................................................. 81 3.4.2.3. Nhaø nöôùc caàn theå cheá hoùa nhöõng quy ñònh veà phaùp luaät ................ 82 3.4.1.4. Taêng cöôøng caùc dòch vuï trôï giuùp doanh nghieäp ............................... 82 KEÁT LUAÄN ....................................................................................................... 84 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC Formatted: Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Indent: Left: 18 pt Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black - 7 - MÔÛ ÑAÀU Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu laø nhu caàu taát yeáu khaùch quan ôû moïi doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò tröôøng. Kieåm soaùt noäi boä ñaõ toàn taïi vaø phaùt trieån ôû haàu heát caùc doanh nghieäp Vieät Nam nhöng phaàn lôùn coøn raát yeáu keùm, chöa phoái hôïp chaët cheõ thaønh moät theå thoáng nhaát giöõa caùc boä phaän coù lieân quan trong moät doanh nghieäp, ñaëc bieät laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Trong khi ñoù, doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû nöôùc ta laïi coù moät vai troø quan troïng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá, thöïc hieän muïc tieâu kinh teá - xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. Chính vì theá, vieäc hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ôû caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laø raát caàn thieát trong giai ñoaïn hieän nay. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi Luaän vaên taäp trung nghieân cöùu heä thoáng kieåm soaùt noäi boä trong doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Vieät Nam. Xuaát phaùt töø tính ña daïng trong hoaït ñoäng, toå chöùc cuûa doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, trong khuoân khoå cuûa moät luaän vaên cao hoïc, chuùng toâi choïn höôùng tieáp caän cuûa ñeà taøi theo hai möùc ñoä: Tröôùc heát, nghieân cöùu kieåm soaùt noäi boä trong moät doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuï theå. Sau ñoù, môû roäng vieäc khaûo saùt trong moät soá doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñöôïc choïn loïc. Muïc ñích nghieân cöùu ñeà taøi Laø moät ñeà taøi nghieân cöùu ñeå öùng duïng vaøo hoaït ñoäng quaûn lyù kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, muïc ñích chính laø: - Heä thoáng hoùa caùc lyù luaän cô baûn veà kieåm soaùt noäi boä, moät vaán ñeà chöa ñöôïc nghieân cöùu nhieàu trong hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Vieät Nam. Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 17.85 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 0 pt + Tab after: 18 pt + Indent at: 18 pt Deleted: ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ - 8 - - Söû duïng heä thoáng lyù luaän hieän ñaïi veà kieåm soaùt noäi boä ñeå ñaùnh giaù vaø hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ôû moät doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuï theå. - Khaûo saùt, ñaùnh giaù thöïc traïng heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ôû caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam. - Töø ñoù, ñeà xuaát giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ôû caùc doanh nghieäp phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Phöông phaùp nghieân cöùu Trong phaàn ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä, chuùng toâi söû duïng chuû yeáu phöông phaùp quy naïp, döïa treân khaûo saùt caùc doanh nghieäp cuï theå ñeå ruùt ra nhöõng nguyeân taéc chung. Moät soá kyõ thuaät thoáng keâ, phaân tích ñònh löôïng ñöôïc söû duïng ñeå laøm cô sôû cho caùc keát luaän. Noäi dung ñeà taøi Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, ñeà taøi goàm coù 3 chöông: Chöông 1: Toång quan veà kieåm soaùt noäi boä Chöông 2: Khaûo saùt thöïc traïng heä thoáng kieåm soaùt noäi boä taïi moät doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam. Chöông 3: Khaûo saùt, ñaùnh giaù vaø giaûi phaùp hoaøn thieän kieåm soaùt noäi boä ôû caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû taïi Vieät Nam. Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 9 - CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ 1.1. KHAÙI NIEÄM VEÀ KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ 1.1.1. Lòch söû hình thaønh Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh trong doanh nghieäp laø moät chuoãi caùc quy trình nghieäp vuï ñan xen nhau moät caùch coù heä thoáng vaø ôû baát kyø khaâu naøo cuûa quy trình nghieäp vuï cuõng caàn ñeán chöùc naêng kieåm soaùt. Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh caøng phaùt trieån thì chöùc naêng kieåm soaùt caøng chieám moät vò trí quan troïng trong quaù trình quaûn lyù vaø ñieàu haønh kinh doanh, bôûi vì thoâng qua caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt nhaø quaûn lyù ñaùnh giaù vaø chaán chænh vieäc thöïc hieän nhaèm ñaûm baûo ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñeà ra vôùi hieäu suaát cao nhaát. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng kieåm soaùt, nhaø quaûn lyù söû duïng coâng cuï chuû yeáu laø kieåm soaùt noäi boä (KSNB) cuûa ñôn vò. Trong hôn moät theá kyû qua, khaùi nieäm KSNB ñaõ phaùt trieån töø choã ñöôïc xem laø moät phöông phaùp giuùp cho kieåm toaùn vieân ñoäc laäp xaùc ñònh phöông phaùp hieäu quaû nhaát trong vieäc laäp keá hoaïch kieåm toaùn ñeán choã ñöôïc coi laø moät boä phaän chuû yeáu cuûa heä thoáng quaûn lyù höõu hieäu. Thôøi kyø tieàn COSO (töø naêm 1992 trôû veà tröôùc) Khaùi nieäm KSNB baét ñaàu ñöôïc söû duïng vaøo ñaàu theá kyû 20 trong caùc taøi lieäu veà kieåm toaùn. Luùc ñoù, KSNB ñöôïc hieåu nhö laø moät bieän phaùp ñeå baûo veä tieàn khoâng bò caùc nhaân vieân gian laän. Sau ñoù, khaùi nieäm naøy daàn ñöôïc môû roäng: Ngöôøi ta cho raèng KSNB khoâng döøng laïi ôû vieäc baûo veä taøi saûn (khoâng chæ coù tieàn) maø coøn Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 10 - nhaèm baûo ñaûm vieäc ghi cheùp keá toaùn chính xaùc, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng vaø khuyeán khích tuaân thuû caùc chính saùch cuûa nhaø quaûn lyù. Naêm 1977, sau vuï beâ boái Watergate, trong ñoù caùc khoaûn thanh toaùn baát hôïp phaùp cho chính phuû nöôùc ngoaøi bò phaùt giaùc, Quoác Hoäi Hoa Kyø ñaõ thoâng qua Ñieàu Luaät Haønh vi hoái loä ôû nöôùc ngoaøi. Ñieàu luaät naøy nhaán maïnh vieäc KSNB nhaèm ngaên ngöøa nhöõng khoaûn thanh toaùn baát hôïp phaùp vaø daãn ñeán yeâu caàu ghi cheùp raát ñaày ñuû moïi hoaït ñoäng. Laàn ñaàu tieân, hoaït ñoäng KSNB trong caùc toå chöùc ñöôïc ñeà caäp ñeán trong moät vaên baûn phaùp luaät. Naêm 1985, söï ñoå beå cuûa caùc coâng ty coå phaàn, coù nieâm yeát laøm cho caùc nhaø laäp quy quan taâm ñeán KSNB. Nhieàu quy ñònh, höôùng daãn veà KSNB ñöôïc ban haønh trong giai ñoaïn naøy, nhö laø: - UÛy ban chuaån möïc kieåm toaùn Hoa Kyø (ASB)(1) ban haønh baûn ñieàu chænh chuaån möïc kieåm toaùn veà KSNB vaøo naêm 1988. - UÛy ban chöùng khoaùn Hoa Kyø (SEC)(2) ban haønh caùc nguyeân taéc veà baùo caùo traùch nhieäm vaø ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa heä thoáng KSNB cuõng vaøo naêm 1988. - Naêm 1991, Toå chöùc nghieân cöùu kieåm toaùn noäi boä (IIARF)(3) höôùng daãn kieåm soaùt vaø kieåm toaùn heä thoáng thoâng tin. Nhöõng quy ñònh naøy moät maët laøm phong phuù khaùi nieäm KSNB nhöng maët khaùc daãn ñeán yeâu caàu phaûi hình thaønh moät heä thoáng lyù luaän coù tính chuaån möïc veà KSNB. Söï ra ñôøi cuûa Baùo caùo COSO 1992 (1) Auditing Standards Board - Vieát taét ASB (2) Securities and Exchange Commission - Vieát taét SEC (3) The Institute of Internal Auditors Research Foundation - Vieát taét IIARF Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 11 - Quaù trình phaùt trieån cuûa caùc coâng ty ôû Hoa Kyø cuõng laø quaù trình phaùt trieån quy moâ cuûa gian laän gaây caùc thieät haïi ñaùng keå cho neàn kinh teá. Nhieàu UÛy ban ñaõ ra ñôøi ñeå khaûo saùt vaø tìm caùch khaéc phuïc, trong ñoù coù UÛy ban Quoác gia veà choáng gian laän baùo caùo taøi chính - goïi taét laø UÛy ban Treadway ra ñôøi naêm 1985. COSO(1) laø moät uûy ban bao goàm nhieàu toå chöùc ngheà nghieäp nhaèm hoã trôï cho UÛy ban Treadway. Caùc toå chöùc ngheà nghieäp treân bao goàm: Hieäp hoäi keá toaùn vieân coâng chöùng Hoa Kyø (AICPA)(2), Hoäi Keá toaùn Hoa Kyø (AAA)(3), Hieäp hoäi caùc nhaø quaûn trò taøi chính (FEI)(4), Hieäp hoäi kieåm toaùn vieân noäi boä (IIA)(5) vaø Hieäp hoäi keá toaùn vieân quaûn trò (IMA)(6). Qua quaù trình tìm hieåu veà gian laän, COSO ñaõ nhaän thaáy KSNB ñaõ coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán khaû naêng xaûy ra gian laän. Vì theá, vieäc nghieân cöùu vaø ñöa ra moät khuoân khoå chung veà KSNB ñöôïc ñaët ra. Baùo caùo COSO 1992 laø keát quaû cuûa quaù trình nghieân cöùu naøy, cung caáp moät heä thoáng lyù luaän ñaày ñuû nhaát veà KSNB cho ñeán thôøi ñieåm naøy, keá thöøa vaø phaùt trieån caùc nghieân cöùu tröôùc ñoù veà KSNB. Baùo caùo COSO 1992 goàm coù 4 phaàn: - Phaàn 1 - Baûn toùm löôïc: Toång quan veà KSNB cho nhaø quaûn lyù caáp cao. - Phaàn 2 - Heä thoáng lyù luaän: Ñònh nghóa veà KSNB, moâ taû caùc yeáu toá cuûa KSNB vaø chæ ra nhöõng tieâu chí ñeå kieåm soaùt heä thoáng. - Phaàn 3 - Baùo caùo cho caùc thaønh phaàn beân ngoaøi: Höôùng daãn caùch thöùc baùo caùo cho caùc ñoái töôïng beân ngoaøi veà KSNB lieân quan ñeán taøi chính. (1) Committed Of Sponsoring Organization - UÛy ban ñoàng baûo trôï (2) American Institute of Certified Public Accountants - Vieát taét AICPA (3) American Accounting Association - Vieát taét AAA (4) Financial Executives Institute - Vieát taét FEI (5) The Institute of Internal Auditors - Vieát taét IIA (6) Institute of Management Accountants - Vieát taét IMA Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 12 - - Phaàn 4 - Caùc coâng cuï ñaùnh giaù: Bao goàm caùc Baûng bieåu phuïc vuï cho vieäc ñaùnh giaù söï höõu hieäu cuûa heä thoáng KSNB. Noäi dung chi tieát cuûa caùc coâng cuï naøy ñöôïc trình baøy toùm taét trong Phuï luïc 1. Ñònh nghóa vaø muïc tieâu KSNB cuûa Baùo caùo COSO 1992 seõ ñöôïc trình baøy ôû muïc 1.1.2. Thôøi kyø haäu COSO (töø naêm 1992 ñeán nay) Baùo caùo COSO 1992 ñaõ taïo laäp moät neàn taûng lyù luaän cô baûn veà KSNB. Treân cô sôû ñoù, haøng loaït caùc nghieân cöùu veà KSNB ôû nhieàu lónh vöïc ra ñôøi nhö döôùi ñaây: - Phaùt trieån theo höôùng quaûn trò: Naêm 2001, döïa treân Baùo caùo COSO 1992, COSO nghieân cöùu heä thoáng ñaùnh giaù ruûi ro doanh nghieäp. Baûn döï thaûo ñaõ hình thaønh vaø coâng boá vaøo thaùng 7 naêm 2003. - Phaùt trieån theo höôùng chuyeân saâu vaøo nhöõng ngaønh ngheà cuï theå: Baùo caùo Basle 1998 cuûa UÛy ban Basle caùc Ngaân haøng Trung öông ñaõ ñöa moät coâng boá veà khuoân khoå KSNB trong ngaân haøng. Baùo caùo Basle 1998 khoâng ñöa ra nhöõng lyù luaän môùi maø chæ laø söï vaän duïng caùc lyù luaän cô baûn cuûa Baùo caùo COSO 1992 vaøo lónh vöïc ngaân haøng. - Phaùt trieån theo höôùng quoác gia: Nhieàu quoác gia treân theá giôùi coù khuynh höôùng xaây döïng moät khuoân khoå lyù thuyeát rieâng veà KSNB. Ñieån hình laø Baùo caùo CoCo 1995 (Canada) vaø Baùo caùo Turnbull 1999 (Anh). Caùc baùo caùo naøy coù nhöõng quan ñieåm rieâng nhöng veà toång theå khoâng coù söï khaùc bieät lôùn so vôùi Baùo caùo COSO 1992. Toùm laïi: Baùo caùo COSO 1992 laø taøi lieäu ñaàu tieân treân theá giôùi nghieân cöùu vaø ñònh nghóa veà KSNB moät caùch ñaày ñuû vaø coù heä thoáng. Ñaëc ñieåm noåi baät laø taàm nhìn roäng, mang tính quaûn trò, ñeà caäp caùc vaán ñeà lieân quan baùo caùo taøi chính, lónh Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 13 - vöïc hoaït ñoäng vaø tính tuaân thuû. Baùo caùo COSO 1992 tuy chöa thaät söï hoaøn chænh nhöng ñaõ taïo laäp moät cô sôû lyù thuyeát raát cô baûn veà KSNB. Chính vì theá, chuùng toâi ñaõ choïn Baùo caùo COSO 1992 laøm cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi. 1.1.2. Ñònh nghóa kieåm soaùt noäi boä Theo Baùo caùo COSO 1992, KSNB laø moät quaù trình bò chi phoái bôûi Ban Giaùm Ñoác, Hoäi ñoàng quaûn trò vaø nhaân vieân cuûa doanh nghieäp, ñöôïc thieát laäp ñeå cung caáp moät söï ñaûm baûo hôïp lyù nhaèm ñaït ñöôïc ba muïc tieâu döôùi ñaây: . Hoaït ñoäng höõu hieäu vaø coù hieäu quaû. . Baùo caùo taøi chính ñaùng tin caäy. . Tính tuaân thuû luaät phaùp. Ñònh nghóa treân coù nhöõng noäi dung noåi baät sau: - KSNB laø moät chuoãi caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt toàn taïi ôû moïi boä phaän trong doanh nghieäp vaø ñöôïc keát hôïp vôùi nhau thaønh moät theå thoáng nhaát. Noù laø phöông tieän giuùp doanh nghieäp ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu treân. - KSNB khoâng chæ ñôn thuaàn laø nhöõng chính saùch, thuû tuïc, bieåu maãu… maø coøn bao goàm caû nhöõng con ngöôøi trong toå chöùc nhö Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban Giaùm ñoác, nhaân vieân. Chính con ngöôøi ñònh ra muïc tieâu, thieát laäp cô cheá kieåm soaùt vaø vaän haønh chuùng. - KSNB cung caáp moät söï ñaûm baûo hôïp lyù chöù khoâng phaûi baûo ñaûm tuyeät ñoái caùc muïc tieâu ñöôïc thöïc hieän. Trong quaù trình vaän haønh, heä thoáng kieåm soaùt coù theå toàn taïi nhöõng yeáu keùm, nhöõng sai laàm cuûa con ngöôøi daãn ñeán muïc tieâu khoâng ñöôïc thöïc hieän. KSNB chæ coù theå ngaên ngöøa vaø phaùt hieän nhöõng sai soùt nhöng khoâng theå ñaûm baûo laø chuùng khoâng xaûy ra. Hôn nöõa, moät trong nhöõng - 14 - nguyeân taéc cô baûn ñeå ra quyeát ñònh trong quaûn lyù laø chi phí cho quaù trình kieåm soaùt khoâng ñöôïc vöôït quaù lôïi ích mong ñôïi töø quaù trình kieåm soaùt ñoù. Do vaäy, ngöôøi quaûn lyù coù theå nhaän thöùc ñöôïc moïi ruûi ro nhöng neáu chi phí cho quaù trình kieåm soaùt quaù lôùn thì khoâng theå aùp duïng caùc thuû tuïc kieåm soaùt. Qua ñònh nghóa treân, ta thaáy raèng Baùo caùo COSO 1992 ñaõ cung caáp moät nhaän thöùc veà KSNB moät caùch ñaày ñuû. Noù ñaõ neâu leân ñöôïc taàm quan troïng vaø moái lieân heä maät thieát giöõa caùc muïc tieâu hoaït ñoäng vaø tuaân thuû. Baùo caùo COSO 1992 coøn nhaán maïnh ñeán nhaân toá con ngöôøi: con ngöôøi giöõ moät vai troø raát quan troïng trong toaøn boä heä thoáng quaûn trò. Töø söï nhaän thöùc ñoù, ta coù theå ñaùnh giaù ñuùng ñaén hôn vaø coù nhöõng bieän phaùp hoaøn thieän heä thoáng KSNB trong doanh nghieäp. 1.2. CAÙC YEÁU TOÁ CAÁU THAØNH CUÛA HEÄ THOÁNG KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ 1.2.1. Moâi tröôøng kieåm soaùt Moâi tröôøng kieåm soaùt taïo ra saéc thaùi chung cuûa moät toå chöùc, thoâng qua vieäc chi phoái yù thöùc kieåm soaùt cuûa caùc thaønh vieân. Moâi tröôøng kieåm soaùt laø neàn taûng cho taát caû caùc thaønh phaàn khaùc cuûa KSNB. Nhöõng nhaân toá cuûa moâi tröôøng kieåm soaùt ñöôïc ghi nhaän bôûi Baùo caùo COSO 1992 goàm coù: - Trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh. - Cô caáu toå chöùc. - Phöông phaùp phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm. - Naêng löïc ñoäi nguõ nhaân vieân. - Chính saùch nhaân söï. - Söï lieâm chính vaø giaù trò ñaïo ñöùc. - Hoäi ñoàng quaûn trò vaø UÛy ban kieåm toaùn. - 15 - 1.2.1.1. Trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh Trieát lyù quaûn lyù theå hieän qua quan ñieåm vaø nhaän thöùc cuûa nhaø quaûn lyù. Phong caùch ñieàu haønh theå hieän qua caù tính, tö caùch vaø thaùi ñoä cuûa nhaø quaûn lyù khi ñieàu haønh doanh nghieäp. Moät soá nhaø quaûn lyù raát quan taâm ñeán vieäc baùo caùo lôïi nhuaän vaø chuù troïng ñeán vieäc hoaøn thaønh vöôït möùc keá hoaïch. Hoï haøi loøng vôùi hoaït ñoäng kinh doanh coù möùc ruûi ro cao nhöng thu ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän. Ngöôïc laïi, moät soá nhaø quaûn lyù khoâng thích maïo hieåm. Trong ñieàu haønh doanh nghieäp, moät soá nhaø quaûn lyù muoán phaân chia quyeàn löïc cho nhaân vieân, moät soá khaùc thì laïi khoâng nhö theá. Roõ raøng söï khaùc bieät veà trieát lyù quaûn lyù vaø phong caùch ñieàu haønh aûnh höôûng raát lôùn ñeán moâi tröôøng kieåm soaùt vaø taùc ñoäng maïnh ñeán muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Ñieàu quan troïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp laø phaûi ñaûm baûo muïc tieâu hoaït ñoäng, tuaân thuû luaät phaùp vaø thoâng tin taøi chính ñaùng tin caäy. Tieâu chí ñeå ñaùnh giaù nhaân toá naøy bao goàm: - Möùc ñoä ruûi ro kinh doanh maø nhaø quaûn lyù coù theå chaáp nhaän - Maïo hieåm hay thaän troïng. - Söï tieáp xuùc giöõa nhaø quaûn trò caáp cao vaø ngöôøi quaûn lyù ñieàu haønh, ñaëc bieät trong ñieàu kieän caùch trôû veà khoâng gian. - Thaùi ñoä vaø haønh ñoäng ñoái vôùi vieäc laäp baùo caùo taøi chính bao goàm nhöõng khuynh höôùng khaùc nhau trong keá toaùn, aùp duïng nhöõng nguyeân taéc keá toaùn, möùc ñoä khai baùo thoâng tin treân baùo caùo taøi chính vaø keå caû quan ñieåm veà vieäc gian laän vaø giaû maïo chöùng töø soå saùch. 1.2.1.2. Cô caáu toå chöùc Cô caáu toå chöùc laø vieäc thieát laäp boä maùy thöïc hieän muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa moãi doanh nghieäp maø ngöôøi quaûn lyù coù theå thieát laäp - 16 - cô caáu toå chöùc phuø hôïp. Moät cô caáu toå chöùc phuø hôïp laø moät ñieàu kieän ñaûm baûo cho caùc thuû tuïc kieåm soaùt phaùt huy taùc duïng. Ngöôïc laïi, moät cô caáu toå chöùc quaù phöùc taïp, khoâng roõ raøng coù theå phaùt sinh nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng. Caùc tieâu chí ñeå ñaùnh giaù cho nhaân toá naøy bao goàm: - Söï thích hôïp cuûa cô caáu toå chöùc trong doanh nghieäp vaø khaû naêng cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát cuûa nhaø quaûn lyù. - Möùc ñoä phuø hôïp giöõa traùch nhieäm theo cô caáu toå chöùc vôùi nhaän thöùc cuûa nhöõng ngöôøi quaûn lyù veà nhieäm vuï ñoù. - Khaû naêng ñaùp öùng veà kieán thöùc, kinh nghieäm ñoái vôùi nhieäm vuï ñöôïc giao cuûa caùc nhaø quaûn lyù. 1.2.1.3. Phöông phaùp phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm Phöông phaùp phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm laø möùc ñoä giao quyeàn töø treân xuoáng cuûa heä thoáng toå chöùc. Phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm seõ cuï theå hoùa veà traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa töøng thaønh vieân trong hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Quyeàn haïn ñöôïc giao töông xöùng vôùi traùch nhieäm vaø naêng löïc cuûa töøng thaønh vieân. Moãi ngöôøi phaûi hieåu ñöôïc coâng vieäc cuï theå hoï seõ phuï traùch vaø noù aûnh höôûng ñeán ngöôøi khaùc nhö theá naøo trong vieäc goùp phaàn hoaøn thaønh muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Ñeå phaân chia quyeàn haïn vaø traùch nhieäm phuø hôïp caàn döïa vaøo caùc tieâu chí döôùi ñaây: - Phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa toå chöùc, chöùc naêng hoaït ñoäng, yeâu caàu traùch nhieäm veà heä thoáng thoâng tin vaø quyeàn haïn thay ñoåi. - Phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån vaø thuû tuïc kieåm soaùt. - Söï töông xöùng giöõa soá löôïng, naêng löïc cuûa caùc thaønh vieân, vôùi möùc ñoä coâng vieäc vaø quy moâ cuûa doanh nghieäp. - 17 - 1.2.1.4. Naêng löïc cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân Naêng löïc ñöôïc phaûn aùnh qua kieán thöùc vaø kyõ naêng ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa töøng caù nhaân trong toå chöùc. Moät toå chöùc chæ coù theå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu khi caùn boä nhaân vieân ôû moïi caáp ñaûm baûo veà naêng löïc vaø trình ñoä phuø hôïp. Do ñoù, nhaø quaûn lyù khi tuyeån duïng caàn xem xeùt veà ._.trình ñoä chuyeân moân, kinh nghieäm phuø hôïp vôùi nhieäm vuï ñöôïc giao, ñoàng thôøi phaûi luoân coù söï giaùm saùt, huaán luyeän thöôøng xuyeân. Naêng löïc phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu coâng vieäc, cuõng caàn xeùt ñeán söï töông xöùng giöõa chi phí vaø lôïi ích ñaït ñöôïc. Tieâu chí ñaùnh giaù nhaân toá naøy: - Moïi coâng vieäc cuï theå trong toå chöùc phaûi coù baûng moâ taû caùc taùc vuï moät caùch roõ raøng. Baûng moâ taû naøy coù theå döôùi daïng moät baûng moâ taû coâng vieäc (Job description) hoaëc döôùi moät hình thöùc khaùc. - Moãi coâng vieäc caàn phaûi ñöôïc phaân tích veà yeâu caàu ñoái vôùi kieán thöùc vaø kyõ naêng. 1.2.1.5. Chính saùch nhaân söï Chính saùch nhaân söï laø caùc chính saùch vaø caùc qui ñònh lieân quan ñeán vieäc tuyeån duïng, huaán luyeän, ñaùnh giaù, boå nhieäm, khen thöôûng hay kyû luaät nhaân vieân. Noù coù aûnh höôûng quan troïng ñeán vieäc haïn cheá ruûi ro cuûa kieåm soaùt noäi boä. Caùc chính saùch kieåm soaùt phuï trôï cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng nhö ñònh kyø thay ñoåi nhieäm vuï cuûa nhaân vieân ñeå traùnh vaø phaùt hieän gian laän, sai soùt coù theå xaûy ra. Nhaø quaûn lyù caàn phaûi thieát laäp caùc chöông trình ñoäng vieân khuyeán khích baèng caùc hình thöùc khen thöôûng vaø naâng cao möùc khuyeán khích cho caùc hoaït ñoäng noåi baät. Ñoàng thôøi, caùc hình thöùc kyû luaät nghieâm khaéc cho caùc haønh vi vi phaïm cuõng caàn ñöôïc caùc nhaø quaûn lyù quan taâm. Khi ñaùnh giaù veà chính saùch nhaân söï, caàn Formatted: Left - 18 - döïa vaøo caùc tieâu chí döôùi ñaây: - Chính saùch vaø thuû tuïc cho vieäc tuyeån duïng, huaán luyeän, ñeà baït vaø trôï caáp thích hôïp cho nhaân vieân. - Coù bieän phaùp ñieàu chænh thích hôïp cho söï khaùc bieät giöõa chính saùch nhaân söï vôùi caùc chính saùch vaø thuû tuïc kinh doanh. - Caàn kieåm tra vaø löïa choïn caùc öùng vieân coù trình ñoä, naêng löïc vaø kinh nghieäm phuø hôïp. - Möùc ñoä phuø hôïp giöõa söï duy trì nhaân vieân, tieâu chuaån ñeà baït, kyõ thuaät ñaùnh giaù khaû naêng laøm vieäc, moái quan heä veà nguyeân taéc ñaïo ñöùc vaø caùc haønh vi khaùc. 1.2.1.6. Söï lieâm chính vaø giaù trò ñaïo ñöùc Söï lieâm chính vaø giaù trò ñaïo ñöùc laø tính caùch, baûn chaát cuûa con ngöôøi theå hieän qua caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy trong moät toå chöùc. Noù chòu söï taùc ñoäng cuûa vaên hoùa toå chöùc. Nhöõng nhaø quaûn lyù caáp cao giöõ moät vai troø chuû ñaïo trong vieäc hình thaønh vaên hoùa toå chöùc. Söï höõu hieäu cuûa heä thoáng KSNB tröôùc tieân phuï thuoäc tröïc tieáp vaøo söï lieâm chính vaø toân troïng caùc giaù trò ñaïo ñöùc cuûa nhöõng thaønh vieân lieân quan ñeán quaù trình kieåm soaùt. Söï lieâm chính vaø toân troïng caùc giaù trò ñaïo ñöùc laø yeáu toá chính cuûa moâi tröôøng kieåm soaùt, noù taùc ñoäng ñeán caùc thaønh phaàn khaùc trong heä thoáng KSNB. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu naøy, nhöõng nhaø quaûn lyù caáp cao phaûi xaây döïng nhöõng chuaån möïc veà ñaïo ñöùc vaø cö xöû ñuùng ñaén ñeå coù theå ngaên caûn moïi thaønh vieân trong toå chöùc khoâng tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng ñöôïc xem laø thieáu ñaïo ñöùc hoaëc phaïm phaùp. Moät caùch khaùc ñeå naâng cao söï lieâm chính vaø toân troïng caùc giaù trò ñaïo ñöùc - 19 - laø caùc nhaø quaûn lyù phaûi loaïi tröø vaø giaûm thieåu nhöõng ñoäng cô daãn ñeán haønh vi thieáu trung thöïc. Ví duï, gian laän khi laäp baùo caùo taøi chính coù theå do aùp löïc töø caùc nhaø quaûn lyù ñeå ñaùp öùng muïc tieâu khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Nhöõng haønh ñoäng khoâng ñuùng cuõng coù theå phaùt sinh do moái quan heä veà quyeàn lôïi gaén chaët vôùi nhöõng thoâng tin treân baùo caùo taøi chính. Tieâu chí ñaùnh giaù nhaân toá naøy bao goàm: - Söï toàn taïi quy ñònh veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp hoaëc thoâng leä kinh doanh ñöôïc chaáp nhaän, quy ñònh xöû lyù caùc tröôøng hôïp maâu thuaãn veà quyeàn lôïi vaø nhöõng quy ñònh chuaån möïc veà ñaïo ñöùc khaùc. Nhöõng quy ñònh naøy phaûi ñöôïc aùp duïng trong thöïc teá. - Quy ñònh veà caùch thöùc ñoái xöû vôùi khaùch haøng, nhaø cung caáp phaûi döïa treân moät tinh thaàn trung thöïc vaø coâng baèng. - Loaïi boû söùc eùp ñoái vôùi vieäc thoûa maõn muïc tieâu phi hieän thöïc ñaëc bieät laø ñoái vôùi muïc tieâu trong ngaén haïn, giôùi haïn phaïm vi aùp duïng phöông phaùp khuyeán khích vaät chaát ñôn thuaàn döïa treân keát quaû coâng vieäc. 1.2.1.7. Hoäi ñoàng quaûn trò vaø UÛy ban kieåm toaùn Hoäi ñoàng quaûn trò vaø UÛy ban kieåm toaùn laø nhöõng thaønh vieân coù kinh nghieäm, uy tín trong doanh nghieäp. UÛy ban kieåm toaùn tröïc thuoäc Hoäi ñoàng quaûn trò, goàm nhöõng thaønh vieân trong vaø ngoaøi Hoäi ñoàng quaûn trò nhöng khoâng tham gia vaøo vieäc ñieàu haønh doanh nghieäp(1). UÛy ban kieåm toaùn coù theå coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa doanh nghieäp thoâng qua vieäc kieåm tra caùc hoaït ñoäng tuaân thuû luaät phaùp, giaùm saùt vieäc laäp baùo caùo taøi chính. Do chöùc naêng quan troïng nhö treân neân (1) Caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam khoâng coù UÛy ban kieåm toaùn nhöng coù Ban kieåm soaùt. Theo Luaät doanh nghieäp Vieät Nam: Ban kieåm soaùt buoäc phaûi thaønh laäp ñoái vôùi coâng ty coå phaàn coù treân 11 coå ñoâng. Thaønh Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 20 - söï höõu hieäu cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò vaø cuûa UÛy ban kieåm toaùn coù aûnh höôûng quan troïng ñeán moâi tröôøng kieåm soaùt. Caùc nhaân toá ñeå xem xeùt vaø ñaùnh giaù söï höõu hieäu cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò vaø cuûa UÛy ban kieåm toaùn laø möùc ñoä ñoäc laäp, kinh nghieäm, uy tín, moái quan heä vôùi boä phaän kieåm toaùn noäi boä vaø kieåm toaùn ñoäc laäp. Khi ñaùnh giaù caàn xeùt ñeán caùc tieâu chí sau: - Ñoäc laäp ñoái vôùi Ban giaùm ñoác. - Caùc cuoäc hoïp thöôøng xuyeân vaø khoâng thöôøng xuyeân vôùi caùc boä phaän lieân quan nhö: phoøng taøi chính, phoøng keá toaùn, kieåm toaùn vieân noäi boä vaø kieåm toaùn vieân ñoäc laäp. - Söï ñaày ñuû vaø kòp thôøi cuûa caùc thoâng tin ñöôïc cung caáp ñeán Hoäi ñoàng quaûn trò vaø cuûa UÛy ban kieåm toaùn ñeå giaùm saùt caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc cuûa nhaø quaûn lyù; keát quaû hoaït ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp; ñieàu khoaûn cuûa caùc hôïp ñoàng quan troïng. - Söï ñaày ñuû vaø kòp thôøi cuûa baùo caùo ñeán Hoäi ñoàng quaûn trò vaø UÛy ban kieåm toaùn veà caùc thoâng tin “nhaïy caûm”, vieäc ñieàu tra vaø xöû lyù. 1.2.2. Ñaùnh giaù ruûi ro Ñaùnh giaù ruûi ro laø boä phaän thöù hai cuûa heä thoáng KSNB. Ruûi ro laø nhöõng nguy cô laøm cho muïc tieâu cuûa toå chöùc khoâng ñöôïc thöïc hieän. Moïi toå chöùc ñeàu coù ruûi ro, ruûi ro phaùt sinh töø caùc nguoàn beân ngoaøi laãn beân trong cuûa toå chöùc, neân caàn phaûi ñaùnh giaù vaø phaân tích ruûi ro. 1.2.2.1. Noäi dung cuûa ñaùnh giaù ruûi ro - Thieát laäp muïc tieâu cuûa toå chöùc. vieân cuûa Ban kieåm soaùt phaûi laø nhöõng ngöôøi khoâng thuoäc vaø khoâng coù quan heä gia ñình vôùi Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban giaùm ñoác. - 21 - - Nhaän daïng vaø phaân tích ruûi ro. - Kieåm soaùt ruûi ro khi coù thay ñoåi veà kinh teá, coâng ngheä, luaät phaùp, kyõ thuaät… Thieát laäp muïc tieâu. Thieát laäp muïc tieâu thöïc ra khoâng phaûi laø thaønh phaàn cuûa KSNB nhöng laø ñieàu kieän tieân quyeát, laø cô sôû quan troïng ñeå ñaùnh giaù ruûi ro. Moät söï kieän chæ ñöôïc xem laø ruûi ro neáu noù ñe doïa vieäc ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Do ñoù, muïc tieâu phaûi ñöôïc ñeà ra thì nhaø quaûn lyù môùi coù theå nhaän daïng moïi ruûi ro vaø coù nhöõng haønh ñoäng caàn thieát ñeå quaûn lyù chuùng. Coù ba loaïi muïc tieâu chuû yeáu: - Muïc tieâu hoaït ñoäng: Lieân quan ñeán tính hieäu löïc vaø hieäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng trong doanh nghieäp. Noù bao goàm caùc muïc tieâu veà phöông thöùc thöïc hieän, lôïi nhuaän vaø baûo veä taøi saûn. Muïc tieâu hoaït ñoäng seõ thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo cô caáu vaø caùch thöùc thöïc hieän. - Muïc tieâu baùo caùo taøi chính: Ñaûm baûo ñoä tin caäy cuûa caùc thoâng tin coâng khai treân baùo caùo taøi chính. - Muïc tieâu veà tính tuaân thuû: Ñaûm baûo tuaân thuû caùc quy ñònh, caùc nguyeân taéc mang tính phaùp lyù. Moãi tình huoáng khaùc nhau cuûa moät hoaït ñoäng seõ lieân quan ñeán moät hoaëc nhieàu muïc tieâu. Ví duï, doanh nghieäp thieát laäp moät heä thoáng quaûn lyù vaø baûo veä kho haøng, roõ raøng ñoù laø muïc tieâu hoaït ñoäng. Khi xeùt veà maët baùo caùo taøi chính, hoaït ñoäng naøy giuùp doanh nghieäp ghi nhaän soá lieäu haøng toàn kho moät caùch thöôøng xuyeân, ñoù laø muïc tieâu baùo caùo taøi chính. - 22 - Caùc muïc tieâu trong moät toå chöùc ñöôïc thöïc hieän vaø lieân keát vôùi nhau. Muïc tieâu cho caùc hoaït ñoäng caàn phaûi roõ raøng, deã hieåu. Ngöôøi quaûn lyù vaø nhaân vieân thöïc hieän caàn hoã trôï laãn nhau ñeå hieåu ñöôïc keát quaû caàn phaûi ñaït ñöôïc. Vaán ñeà cô baûn trong kieåm soaùt noäi boä laø phaûi quaûn lyù ñöôïc muïc tieâu. Muïc tieâu phaûi ñöôïc trieån khai moät caùch nhaát quaùn vaø phoå bieán ñeán moïi boä phaän trong doanh nghieäp. Thieát laäp muïc tieâu caàn phaûi nhaän daïng caùc nhaân toá chính vaø thôøi gian baùo caùo ñeå quaûn lyù quaù trình thöïc hieän vaø keát quaû mong ñôïi. Tuy raèng söï thaønh coâng khoâng ñöôïc ñaûm baûo, nhöng vieäc quaûn lyù giuùp phaùt hieän kòp thôøi caùc muïc tieâu coù nguy cô khoâng ñaït ñöôïc. Nhaän daïng vaø phaân tích ruûi ro Nhaän daïng vaø phaân tích ruûi ro laø moät quaù trình dieãn ra lieân tuïc vaø laëp ñi laëp laïi. Noù aûnh höôûng raát lôùn ñeán heä thoáng KSNB. Caùc nhaø quaûn lyù caàn phaûi kieåm soaùt ñöôïc caùc möùc ñoä ruûi ro vaø coù nhöõng hoaït ñoäng caàn thieát ñeå quaûn lyù chuùng. Nhaän daïng ruûi ro ° ÔÛ möùc ñoä toaøn doanh nghieäp. ÔÛ möùc ñoä naøy ruûi ro phaùt sinh töø hai nguoàn: - Ruûi ro töø beân ngoaøi: Laø nhöõng ruûi ro do söï thay ñoåi nguoàn cung caáp, kyõ thuaät, nhu caàu cuûa khaùch haøng, caïnh tranh, moâi tröôøng kinh teá, moâi tröôøng chính trò, quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng töï nhieân. - Ruûi ro töø beân trong: Laø nhöõng ruûi ro do söï thay ñoåi veà nguoàn nhaân löïc, taøi chính, quan heä lao ñoäng vaø heä thoáng thoâng tin trong toå chöùc. ° ÔÛ möùc ñoä boä phaän. Ñaùnh giaù ruûi ro ôû moät boä phaän cuõng goùp phaàn duy trì heä thoáng ñaùnh giaù ruûi ro ôû toaøn doanh nghieäp. Ruûi ro ôû boä phaän coù theå phaùt sinh Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 17.85 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 0 pt + Tab after: 18 pt + Indent at: 18 pt - 23 - töø caùc coâng vieäc nhö: Baùn haøng, saûn xuaát, tieáp thò, phaùt trieån kyõ thuaät…. Ví duï, haøng hoùa, saûn phaåm cuûa doanh nghieäp khaùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa khaùch haøng yeâu caàu, hoaëc laø giao haøng khoâng ñuû soá löôïng, khoâng kòp thôøi. Nhöõng ruûi ro naøy coù theå daãn ñeán muïc tieâu cuûa toaøn doanh nghieäp khoâng ñaït ñöôïc. Phaân tích ruûi ro Khi ruûi ro ñöôïc phaùt hieän caàn tieán haønh phaân tích ruûi ro. Phöông phaùp phaân tích ruûi ro raát ña daïng vaø phong phuù bôûi vì coù nhieàu loaïi ruûi ro raát khoù ñònh löôïng. Coù ba giai ñoaïn phaân tích ruûi ro cô baûn sau: - Ñaùnh giaù möùc ñoä thieät haïi. - Ñaùnh giaù xaùc suaát xaûy ra ruûi ro. - Caùc bieän phaùp ñoái phoù vôùi ruûi ro. Ruûi ro coù nhieàu loaïi. Coù loaïi khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán hoaït ñoäng cuûa ñôn vò vaø khaû naêng xaûy ra thaáp. Coù loaïi coù aûnh höôûng nhieàu ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ñôn vò vaø khaû naêng xaûy ra cao. Do vaäy, khi phaân tích ruûi ro caàn phaûi thaän troïng. Ñoàng thôøi, caàn phaûi xem xeùt quan heä giöõa chi phí boû ra ñeå ñoái phoù ruûi ro vôùi nhöõng thieät haïi töø caùc ruûi ro ñoù. Kieåm soaùt ruûi ro khi moâi tröôøng kinh doanh bieán ñoäng Moâi tröôøng kinh doanh bieán ñoäng khi coù thay ñoåi veà moâi tröôøng kinh teá, coâng ngheä, luaät phaùp... Nhaø quaûn lyù phaûi chuû ñoäng kieåm soaùt aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi ñoù nhaèm ngaên chaën nhöõng ruûi ro coù theå laøm aûnh höôûng ñeán vieäc thöïc hieän muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Caùc nhaø quaûn lyù caàn quan taâm ñeán nhöõng vaán ñeà thay ñoåi veà: moâi tröôøng kinh doanh, nhaân söï, heä thoáng thoâng tin, toác ñoä phaùt trieån, kyõ thuaät môùi, quy trình saûn xuaát môùi, thay ñoåi cô caáu toå chöùc. Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Underline, Font color: Black - 24 - - Moâi tröôøng kinh doanh: Söï thay ñoåi caùc nguyeân taéc, caùc quy ñònh hoaëc moâi tröôøng kinh teá coù theå daãn ñeán söï gia taêng veà aùp löïc caïnh tranh vaø nhöõng ruûi ro quan troïng khaùc nhau. Ví duï, söï gia taêng thueá suaát thueá nhaäp khaåu oâ toâ nguyeân chieác vaø linh kieän seõ laøm cho xu höôùng nhaäp khaåu vaø laép raùp oâ toâ giaûm suùt. - Thay ñoåi nhaân söï: Ngöôøi quaûn lyù môùi coù theå khoâng hieåu ñöôïc vaên hoùa cuûa toå chöùc hoaëc chæ quan taâm ñeán caùc hoaït ñoäng ngaên ngöøa, boû qua vieäc ñaøo taïo vaø giaùm saùt. - Heä thoáng thoâng tin: Thoâng thöôøng, nhöõng thuû tuïc kieåm soaùt höõu hieäu coù theå bò maát taùc duïng khi heä thoáng thoâng tin ñöôïc caûi tieán hoaëc thay ñoåi, nhaát laø khi quy trình naøy ñöôïc thöïc hieän quaù nhanh. - Toác ñoä phaùt trieån nhanh: Vieäc phaùt trieån caùc hoaït ñoäng lôùn vaø nhanh coù theå laøm cho heä thoáng khoâng theo kòp. - Coâng ngheä môùi: Khi aùp duïng coâng ngheä môùi vaøo quy trình saûn xuaát hoaëc heä thoáng thoâng tin thì chaéc chaén moät soá thuû tuïc kieåm soaùt noäi boä phaûi ñöôïc thay ñoåi cho phuø hôïp. - Quy trình saûn xuaát môùi: Khi tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh môùi, caùch thöùc, thuû tuïc kieåm soaùt cuõ coù theå seõ khoâng coøn phuø hôïp. - Cô caáu toå chöùc: Vì moät lyù do naøo ñoù maø doanh nghieäp phaûi toå chöùc laïi boä maùy hoaït ñoäng. Vieäc saép xeáp phaân chia coâng vieäc coù theå khoâng phuø hôïp. - Hoaït ñoäng kinh doanh ôû nöôùc ngoaøi: Khi môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh ôû nöôùc ngoaøi, doanh nghieäp luoân coù nhöõng ruûi ro nhö vaên hoùa, phong tuïc taäp quaùn, ñieàu kieän kinh teá, moâi tröôøng kinh doanh… Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 14.2 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 72 pt + Tab after: 90 pt + Indent at: 90 pt, Tabs: 14.2 pt, List tab + Not at 18 pt + 90 pt - 25 - 1.2.2.2. Tieâu chí ñaùnh giaù Vieäc ñaùnh giaù seõ taäp trung vaøo quaù trình quaûn lyù ñeå saép xeáp caùc muïc tieâu, phaân tích ruûi ro, quaûn lyù söï thay ñoåi, noù bao goàm caû moái lieân heä vaø söï phuø hôïp giöõa caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Döôùi ñaây laø moät soá tieâu chuaån chung nhaèm giuùp cho vieäc ñaùnh giaù cuûa doanh nghieäp vaø vieäc aùp duïng tuøy thuoäc vaøo tính ñaëc thuø cuûa doanh nghieäp. Muïc tieâu cuûa toaøn doanh nghieäp - Muïc tieâu cuûa toaøn doanh nghieäp coù ñöôïc coâng boá roäng raõi khoâng? - Vieäc truyeàn ñaït caùc muïc tieâu ñeán nhaân vieân vaø Hoäi ñoàng quaûn trò coù höõu hieäu khoâng? - Moái quan heä vaø tính nhaát quaùn cuûa caùc chieán löôïc vôùi muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. - Tính nhaát quaùn cuûa keá hoaïch kinh doanh, döï toaùn ngaân saùch vôùi muïc tieâu cuûa doanh nghieäp, cuøng vôùi chieán löôïc haønh ñoäng vaø nhöõng ñieàu kieän hieän taïi. Muïc tieâu ôû töøng boä phaän - Moái lieân heä giöõa caùc muïc tieâu ôû boä phaän vôùi toaøn doanh nghieäp vaø keá hoaïch haønh ñoäng. - Tính nhaát quaùn cuûa caùc muïc tieâu ôû töøng boä phaän vôùi nhau. - Söï phuø hôïp caùc muïc tieâu ôû boä phaän vôùi toaøn boä quaù trình kinh doanh quan troïng. - Cuï theå hoùa caùc muïc tieâu ôû boä phaän. - Söï ñaày ñuû cuûa nguoàn taøi nguyeân lieân quan caùc muïc tieâu. - 26 - - Vieäc nhaän bieát caùc muïc tieâu quan troïng lieân quan ñeán söï hoaøn thaønh muïc tieâu cuûa toaøn doanh nghieäp. - Söï tham gia cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaøo vieäc thieát laäp, thöïc hieän muïc tieâu. Ruûi ro - Cô cheá phuø hôïp ñeå nhaän bieát söï gia taêng ruûi ro töø beân ngoaøi. - Cô cheá phuø hôïp ñeå nhaän bieát söï gia taêng ruûi ro töø beân trong. - Nhaän bieát ruûi ro quan troïng töø moãi muïc tieâu ôû caáp boä phaän. - Möùc ñoä chi tieát vaø thích hôïp cuûa quaù trình phaân tích ruûi ro, bao goàm vieäc ñaùnh giaù caùc ruûi ro quan troïng, ruûi ro coù khaû naêng xaûy ra vaø xaùc ñònh ñöôïc nhöõng hoaït ñoäng caàn thieát. Kieåm soaùt ruûi ro khi moâi tröôøng kinh doanh bieán ñoäng - Söï hieän höõu cuûa cô cheá, döï baùo vaø phaûn öùng caùc vaán ñeà xaûy ra thöôøng xuyeân vaø caùch giaûi quyeát coù aûnh höôûng ñeán muïc tieâu cuûa toå chöùc hoaëc muïc tieâu cuûa töøng boä phaän. - Cô cheá döï baùo, nhaän daïng, phaûn öùng caùc söï coá bieán ñoäng lôùn vaø coù aûnh höôûng lan toûa. Treân ñaây laø quaù trình nhaän daïng, phaân tích vaø ñaùnh giaù ruûi ro. Cuøng vôùi quaù trình naøy, caùc nhaø quaûn lyù caàn phaûi laäp quy trình kieåm soaùt nhö theá naøo ñeå giuùp vieäc phaùt hieän vaø nhaän daïng ñöôïc moïi ruûi ro coù theå xaûy ra. Ñieàu naøy seõ ñöôïc trình baøy döôùi ñaây. 1.2.3. Hoaït ñoäng kieåm soaùt Hoaït ñoäng kieåm soaùt laø nhöõng chính saùch, thuû tuïc ñeå ñaûm baûo cho caùc chæ thò cuûa nhaø quaûn lyù ñöôïc thöïc hieän. Caùc chính saùch vaø thuû tuïc naøy thuùc ñaåy caùc hoaït - 27 - ñoäng caàn thieát ñeå ñaùnh giaù nhöõng ruûi ro cuûa doanh nghieäp. Coù nhieàu loaïi hoaït ñoäng kieåm soaùt, döôùi ñaây laø moät soá hoaït ñoäng kieåm soaùt cô baûn: 1.2.3.1. Phaân chia traùch nhieäm. Phaân chia traùch nhieäm laø vieäc phaân coâng phaân nhieäm cho caùc thaønh vieân trong toå chöùc. Ñoàng thôøi, nguyeân taéc baát kieâm nhieäm cuõng caàn phaûi ñöôïc ñaûm baûo trong kieåm soaùt noäi boä. Chính vì theá, khoâng moät boä phaän hay caù nhaân naøo ñöôïc giao thöïc hieän coâng vieäc töø luùc baét ñaàu ñeán khi keát thuùc, khoâng moät caù nhaân naøo ñöôïc thöïc hieän hôn moät trong caùc chöùc naêng: pheâ chuaån, thöïc hieän, ghi cheùp vaø baûo veä taøi saûn. Muïc ñích cuûa phaân chia traùch nhieäm laø taïo ra söï kieåm soaùt laãn nhau ngay trong quaù trình taùc nghieäp, nhanh choùng phaùt hieän sai soùt vaø giaûm thieåu haønh vi gian laän trong quaù trình thöïc hieän. Tuy nhieân, vieäc phaân chia traùch nhieäm coù theå bò voâ hieäu hoùa do söï thoâng ñoàng giöõa caùc nhaân vieân. Do vaäy, nhaø quaûn lyù caàn phaûi kieåm tra, ñaùnh giaù thöôøng xuyeân caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt vaø moái quan heä giöõa caùc thaønh vieân thöïc hieän nhieäm vuï. 1.2.3.2. Kieåm soaùt quaù trình xöû lyù thoâng tin Ñeå thoâng tin keá toaùn ñaùng tin caäy caàn phaûi thöïc hieän nhieàu hoaït ñoäng kieåm soaùt nhaèm kieåm tra tính xaùc thöïc, ñaày ñuû vaø vieäc pheâ chuaån caùc nghieäp vuï. Coù hai loaïi kieåm soaùt quaù trình xöû lyù thoâng tin laø kieåm soaùt chung vaø kieåm soaùt öùng duïng: Kieåm soaùt chung laø caùc chính saùch, caùc bieän phaùp nhaèm ngaên chaën vaø phaùt hieän sai soùt trong quaù trình xöû lyù thoâng tin. Kieåm soaùt chung taäp trung vaøo caùc coâng cuï chính sau: - 28 - - Kieåm soaùt döõ lieäu: Laø vieäc caøi ñaët, laäp trình, vaän haønh, sao cheùp, phuïc hoài cuõng nhö kyõ thuaät giaûi quyeát nhöõng söï coá baát thöôøng. - Kieåm soaùt phaàn meàm heä thoáng: Laø kieåm soaùt tính hieäu quaû cuûa vieäc mua, caøi ñaët, söû duïng vaø baûo trì caùc phaàn meàm. - Kieåm soaùt tieáp caän heä thoáng: Laø vieäc kieåm soaùt caùc bieän phaùp baûo ñaûm an toaøn cho heä thoáng. Vieäc baûo ñaûm an toaøn cho heä thoáng giöõ moät vai troø quan troïng khi maïng löôùi vieãn thoâng ngaøy caøng phaùt trieån. Neáu hoaït ñoäng kieåm soaùt naøy ñöôïc thöïc hieän toát, ñoù laø bieän phaùp hieäu quaû ngaên ngöøa söï thaâm nhaäp traùi pheùp. - Kieåm soaùt phaùt trieån vaø baûo trì heä thoáng öùng duïng: Laø vieäc theo doõi, caäp nhaät nhöõng thay ñoåi cho heä thoáng. Khi thay ñoåi heä thoáng, ngöôøi thieát keá heä thoáng caàn phaûi tham khaûo yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn, ngöôøi coù traùch nhieäm lieân quan. Heä thoáng môùi caàn ñöôïc thöû nghieäm cho töøng chöông trình rieâng vaø cho toaøn boä heä thoáng. Taøi lieäu lieân quan ñeán thay ñoåi heä thoáng phaûi ñöôïc löu tröõ ñeå tham khaûo khi caàn thieát. Beân caïnh ñoù, ngöôøi thieát keá caàn phaûi cung caáp taøi lieäu höôùng daãn vaø nhöõng quy taéc cho vieäc söû duïng heä thoáng. Kieåm soaùt öùng duïng laø caùc chính saùch, thuû tuïc ñöôïc thieát keá ñeå kieåm soaùt quy trình öùng duïng, nhaèm ñaûm baûo quy trình nghieäp vuï ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñaày ñuû vaø chính xaùc. Coù ba kieåm soaùt öùng duïng nhaèm ngaên chaën vaø phaùt hieän sai soùt: - Kieåm soaùt thoâng tin ñaàu vaøo: Laø vieäc bieán ñoåi caùc döõ lieäu baèng ngoân ngöõ maø maùy coù theå hieåu ñöôïc nhaèm ngaên chaën vaø phaùt hieän ra sai soùt tröôùc vaø trong quaù trình nhaäp döõ lieäu. - Kieåm soaùt xöû lyù: Laø giaùm saùt söï chính xaùc cuûa döõ lieäu keá toaùn trong quaù trình xöû lyù maùy tính. Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 14.2 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 72 pt + Tab after: 90 pt + Indent at: 90 pt, Tabs: Not at 90 pt Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 14.2 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 72 pt + Tab after: 90 pt + Indent at: 90 pt, Tabs: Not at 90 pt - 29 - - Kieåm soaùt thoâng tin ñaàu ra: Bao goàm caùc chính saùch vaø caùch thöùc thöïc hieän nhaèm ñaûm baûo söï chính xaùc cuûa keát quaû quaù trình xöû lyù soá lieäu. Coâng vieäc naøy coù theå do chính nhaân vieân cuûa caùc boä phaän ñoïc, phaùt hieän sai soùt, kieåm tra ñoái chieáu ñeå xem xeùt söï hôïp lyù cuûa döõ lieäu. Sau ñoù nhaân vieân naøy coù nhieäm vuï löu tröõ vaø phaân phoái ñeán ngöôøi coù traùch nhieäm theo chính saùch cuûa doanh nghieäp. 1.2.3.3. Baûo veä taøi saûn Taøi saûn cuûa moät doanh nghieäp bao goàm tieàn, haøng hoaù, maùy moùc thieát bò vaø thoâng tin. Baûo veä taøi saûn laø ngaên chaën söï maát maùt, tham oâ, laõng phí hoaëc söû duïng sai muïc ñích. Caùc quy ñònh vaø thuû tuïc baûo veä taøi saûn nhö sau: - Haïn cheá tieáp caän taøi saûn. - Söû duïng caùc thieát bò ñeå haïn cheá ruûi ro. - Kieåm keâ taøi saûn ñònh kyø. - Baûo quaûn chöùng töø vaø soå saùch ghi cheùp. 1.2.3.4. Phaân tích raø soaùt Phaân tích raø soaùt laø söï so saùnh giöõa hai soá lieäu töø nhöõng nguoàn khaùc nhau, qua ñoù xaùc ñònh nhöõng sai bieät caàn quan taâm vaø xöû lyù. Muïc ñích cuûa thuû tuïc naøy laø phaùt hieän nhöõng bieán ñoäng baát thöôøng, nhanh choùng tìm hieåu nguyeân nhaân vaø ñeà ra caùc bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. Caùc phöông phaùp phaân tích raø soaùt ñöôïc trình baøy nhö döoùi ñaây: - Ñònh kyø ñoái chieáu soá lieäu toång hôïp vaø chi tieát. - Ñoái chieáu soá lieäu kieåm keâ thöïc teá vaø ghi cheùp soå saùch keá toaùn. Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 53.85 pt, Outline numbered + Level: 4 + Numbering Style: 1, 2, 3, … + Start at: 4 + Alignment: Left + Aligned at: 0 pt + Tab after: 54 pt + Indent at: 54 pt - 30 - - Ñoái chieáu soá lieäu ñöôïc ghi cheùp giöõa ñôn vò vôùi beân ngoaøi cho cuøng moät ñoái töôïng. - Ñoái chieáu soá lieäu kyø naøy vôùi soá lieäu kyø tröôùc. - Ñoái chieáu soá lieäu giöõa keá hoaïch, ñònh möùc, soá trung bình cuûa ngaønh vaø thöïc teá. Hoaït ñoäng kieåm soaùt thöôøng ñöôïc thöïc hieän bôûi nhaø quaûn lyù ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau trong toå chöùc. Nhö laø: - Nhaø quaûn lyù caáp cao: Xem xeùt vaø giaûi quyeát vaán ñeà moät caùch toång quaùt. Döïa vaøo caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính ñeå vaïch ra caùc muïc tieâu chieán löôïc. - Nhaø quaûn lyù caáp boä phaän: Xem xeùt vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà chi tieát hôn nhaèm xaùc ñònh caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính laø ñaày ñuû, chính xaùc vaø hôïp lyù. 1.2.4. Thoâng tin vaø truyeàn thoâng 1.2.4.1. Thoâng tin Thoâng tin caàn thieát cho moïi caáp trong doanh nghieäp ñeå saûn xuaát kinh doanh vaø thoûa maõn caùc muïc tieâu veà hoaït ñoäng kinh doanh, baùo caùo taøi chính vaø tính tuaân thuû. Moïi thoâng tin ñöôïc söû duïng trong doanh nghieäp coù moái lieân heä chaët cheõ vôùi nhau. Ví duï, thoâng tin baùo caùo taøi chính khoâng chæ theå hieän treân baùo caùo taøi chính ñöôïc phoå bieán ra coâng chuùng maø noù coøn giöõ moät vai troø trong vieäc ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh doanh, laäp ngaân saùch…. Thoâng tin ñöôïc thu thaäp, xöû lyù bôûi heä thoáng thoâng tin. Thoâng tin coù theå chính thöùc hoaëc khoâng chính thöùc. Ví duï, qua ñaøm phaùn vôùi khaùch haøng, nhaø cung caáp hoaëc nhaân vieân, nhaø quaûn lyù coù theå nhaän ra nhöõng ruûi ro hoaëc cô hoäi cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Heä thoáng thoâng tin khoâng chæ nhaän daïng, naém baét caùc thoâng tin caàn thieát veà taøi chính, phi taøi chính maø noù coøn ñaùnh giaù vaø - 31 - baùo caùo veà nhöõng thoâng tin ñoù theo moät trình töï ñeå vieäc quaûn lyù caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp coù hieäu quaû. Thoâng tin thích hôïp bao goàm thoâng tin veà ngaønh saûn xuaát kinh doanh, thoâng tin kinh teá vaø nhöõng thoâng tin coù lieân quan khaùc töø beân ngoaøi vaø beân trong doanh nghieäp. Chaát löôïng thoâng tin aûnh höôûng ñeán khaû naêng cuûa nhaø quaûn lyù ñeå ra quyeát ñònh vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Chaát löôïng thoâng tin chæ ra söï ñaày ñuû caùc döõ lieäu thích hôïp trong baùo caùo. Chaát löôïng thoâng tin bao goàm: - Thoâng tin thích hôïp. - Thoâng tin ñöôïc cung caáp ngay khi caàn. - Thoâng tin ñöôïc caäp nhaät kòp thôøi. - Thoâng tin chính xaùc. - Thoâng tin coù theå tieáp caän deã daøng bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn. Tieâu chí ñaùnh giaù - Möùc ñoä thu thaäp thoâng tin beân trong vaø beân ngoaøi doanh nghieäp, sau ñoù cung caáp cho ngöôøi quaûn lyù nhöõng baùo caùo caàn thieát veà keát quaû hoaït ñoäng lieân quan ñeán caùc muïc tieâu ñöôïc ñeà ra cuûa doanh nghieäp. - Thoâng tin ñaày ñuû, thích hôïp, cung caáp kòp thôøi ñeán ngöôøi coù traùch nhieäm ñeå thöïc hieän nhieäm vuï moät caùch hieäu quaû. - Vieäc caûi tieán vaø phaùt trieån heä thoáng thoâng tin coù döïa vaøo keá hoaïch chieán löôïc lieân quan ñeán toaøn boä chieán löôïc cuûa doanh nghieäp vaø ñaùp öùng caùc muïc tieâu ngaøy caøng phaùt trieån. - Söï hoã trôï cuï theå cuûa nhaø quaûn lyù cho söï phaùt trieån heä thoáng thoâng tin baèng caùc nguoàn löïc thích hôïp bao goàm nhaân löïc vaø taøi chính. - 32 - 1.2.4.2. Truyeàn thoâng Truyeàn thoâng laø thuoäc tính voán coù cuûa heä thoáng thoâng tin. Truyeàn thoâng laø vieäc cung caáp thoâng tin trong ñôn vò (töø caáp treân xuoáng caáp döôùi, töø caáp döôùi leân caáp treân, hoaëc giöõa caùc boä phaän coù quan heä haøng ngang) vaø vôùi beân ngoaøi. Kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu khi caùc thoâng tin trung thöïc, ñaùng tin caäy vaø quaù trình truyeàn thoâng ñöôïc thöïc hieän chính xaùc, kòp thôøi. Truyeàn thoâng trong noäi boä Nhieäm vuï quaûn lyù taøi chính vaø caùc hoaït ñoäng quan troïng ñoøi hoûi thoâng tin ñöôïc cung caáp moät caùch roõ raøng vaø chính xaùc töø caùc nhaø quaûn lyù caáp cao ñeå kieåm soaùt noäi boä ñöôïc thöïc hieän nghieâm tuùc. Nhöõng nhieäm vuï quan troïng caàn ñöôïc phaân chia traùch nhieäm roõ raøng. Moãi caù nhaân phaûi hieåu roõ vai troø, traùch nhieäm cuûa mình, caùch thöùc thöïc hieän coâng vieäc, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Ñoàng thôøi hieåu roõ söï lieân quan giöõa coâng vieäc caù nhaân vôùi boä phaän khaùc ñeå coù theå ñieàu chænh caùc hoaït ñoäng thích hôïp. Song song vôùi phöông tieän truyeàn thoâng töø treân xuoáng, caùc nhaø quaûn lyù cuõng caàn phaûi laéng nghe caùc thoâng tin phaûn hoài töø döôùi leân ñeå hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp luoân ñaït hieäu quaû cao. Truyeàn thoâng beân ngoaøi doanh nghieäp Vieäc truyeàn thoâng khoâng chæ caàn thieát beân trong maø coøn caû beân ngoaøi doanh nghieäp. Coå ñoâng, ngöôøi phaân tích taøi chính, ngöôøi laäp phaùp cung caáp nhöõng yeâu caàu cuûa hoï vaø hoï coù theå hieåu ñöôïc nhöõng khoù khaên maø doanh nghieäp phaûi ñoái phoù. Khaùch haøng vaø ngöôøi cung caáp coù theå cung caáp nhöõng thoâng tin quan troïng trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, laøm cho doanh nghieäp coù khaû naêng ñaùp öùng nhöõng nhu caàu ngaøy caøng phaùt trieån cuûa thò tröôøng. - 33 - Phöông tieän truyeàn thoâng Phöông tieän truyeàn thoâng raát ña daïng nhö: baûn chæ daãn thöïc hieän, thö baùo, thoâng caùo, baêng hình, truyeàn mieäng qua caùc kyø hoïp, caùc buoåi hoäi thaûo. Moät phöông tieän truyeàn thoâng khaùc coù taùc ñoäng maïnh laø haønh ñoäng cuûa nhöõng nhaø quaûn lyù. Tieâu chí ñaùnh giaù: - Söï truyeàn thoâng höõu hieäu veà traùch nhieäm vaø nghóa vuï cuûa moãi thaønh vieân. - Söï thieát laäp keânh truyeàn thoâng ñeå moïi ngöôøi trình baøy nhöõng vaán ñeà hoï nghi ngôø laø khoâng phuø hôïp. - Söï tieáp nhaän yù kieán ñeà xuaát cuûa nhaân vieân ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù veà caùch thöùc naâng cao naêng suaát, caûi tieán chaát löôïng saûn phaåm vaø nhöõng vaán ñeà töông töï. - Thoâng tin cung caáp giöõa caùc boä phaän phaûi ñaày ñuû, kòp thôøi ñeå hoï hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa mình. - Keânh thoâng tin höõu hieäu ñeå hieåu ñöôïc nhöõng thay ñoåi nhu caàu cuûa khaùch haøng. - Phaïm vi phoå bieán nhöõng tieâu chuaån ñaïo ñöùc cuûa doanh nghieäp ñeán caùc thaønh phaàn beân ngoaøi. Tính kòp thôøi vaø phuø hôïp cuûa caùc hoaït ñoäng töø nhaø quaûn lyù sau khi nhaän thoâng tin töø caùc thaønh phaàn beân ngoaøi doanh nghieäp. 1.2.5. Giaùm saùt Giaùm saùt laø boä phaän cuoái cuøng cuûa kieåm soaùt noäi boä, laø moät quaù trình ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä trong suoát thôøi kyø hoaït ñoäng ñeå coù caùc - 34 - ñieàu chænh vaø caûi tieán thích hôïp. Giaùm saùt coù moät vai troø quan tro._.uø daäp hay khoâng? Khoâng coù 3. Nhaø quaûn lyù tieáp nhaän yù kieán ñeà xuaát cuûa nhaân vieân veà caûi tieán chaát löôïng saûn phaåm, naâng cao naêng suaát: D.II. 3 - Cô cheá hieän coù ñeå nhaân vieân cung caáp nhöõng ñeà xuaát caûi tieán. - Ban quaûn lyù coâng nhaän nhöõng yù kieán ñeà xuaát khaû thi vôùi nhöõng giaûi thöôûng baèng vaät chaát hoaëc hình thöùc khaùc coù yù nghóa töông töï. Khoâng coù cô cheá Nhaân vieân coù yù kieán ñeà xuaát seõ ñöôïc Ban giaùm ñoác xem xeùt vaø quyeát ñònh. Tuy nhieân nhöõng vaán ñeà quan troïng seõ hoaøn toaøn do Ban giaùm ñoác ñeà nghò. 4. Thoâng tin cung caáp giöõa caùc boä phaän phaûi ñaày ñuû, kòp thôøi ñeå hoï hoaøn thaønh nhieäm vuï: D.II. 4 - Nhaân vieân baùn haøng coù cung Coù Nhöõng phaøn naøn, thay ñoåi maãu - 119 - caáp nhöõng yeâu caàu cuûa khaùch haøng ñeán boä phaän, caù nhaân coù lieân quan? maõ, chuûng loaïi haøng hoùa… töø khaùch haøng seõ ñöôïc thoâng baùo ñeán ngöôøi coù traùch nhieäm. - Keá toaùn nôï phaûi thu coù nhaéc nhôû ñeán boä phaän baùn chòu caùc khaùch haøng chaäm thanh toaùn? Khoâng coù Hieän doanh nghieäp khoâng coù nhieàu khaùch haøng neân khoaûn nôï phaûi thu khoâng ñaùng keå. - Thoâng tin veà: saûn phaåm môùi hoaëc baûo haønh cuûa ñoái thuû caïnh tranh ñöôïc göûi ñeán caùc boä phaän thích hôïp (saûn xuaát, tieáp thò, baùn haøng) Khoâng Saûn phaåm cuûa doanh nghieäp khoâng ñaïi traø treân thò tröôøng, khaùch haøng oån ñònh neân doanh nghieäp ít quan taâm ñeán vaán ñeà naøy. Tuy nhieân doanh nghieäp vaãn thaêm doø yù kieán qua moái quan heä saün coù vôùi khaùch haøng. 5. Coù caùc keânh thoâng tin höõu hieäu vaø côûi môû ñeán khaùch haøng, nhaø cung caáp vaø caùc ñoái taùc khaùc nhaèm tieáp nhaän vaø truyeàn ñaït nhöõng thay ñoåi trong nhu caàu cuûa khaùch haøng: D.II. 5 - Coù cô cheá phaûn hoài thoâng tin vôùi caùc beân thích hôïp? Khoâng ñeà ra vaên baûn cuï theå nhöng coù toàn taïi trong doanh nghieäp. Moïi boä phaän coù quan heä vôùi thaønh phaàn beân ngoaøi doanh nghieäp luoân laéng nghe vaø phaûn aùnh nhöõng thieáu soùt, yeáu keùm caàn khaéc phuïc. Boä phaän keá toaùn, luoân thay ñoåi hoaëc laéng nghe nhöõng vaán ñeà hôïp lyù töø kieåm toaùn, thueá… - Nhöõng ñeà xuaát, than phieàn vaø thoâng tin khaùc ñöôïc naém baét vaø truyeàn ñaït ñeán boä phaän coù traùch nhieäm trong doanh nghieäp? Coù Taát caû nhöõng thoâng tin ñeàu ñöôïc truyeàn ñaït ñeán boä phaän coù lieân quan. - Thoâng tin ñöôïc baùo caùo phaûn hoài khi caàn thieát vaø ñöôïc Coù Thoâng tin phaûn hoài hôïp lyù seõ coù caùc hoaït ñoäng ñeå ñaùp öùng. - 120 - theo doõi xöû lyù. Tieàn löông khoâng phuø hôïp vôùi coâng vieäc, haøng loaït nhaân coâng ñoøi thoâi vieäc. Ban giaùm ñoác quyeát ñònh chi phuï caáp coâng vieäc. 6. Phaïm vi phoå bieán nhöõng tieâu chuaån ñaïo ñöùc cuûa doanh nghieäp ñeán caùc thaønh phaàn beân ngoaøi: D.II. 6 - 121 - - Nhöõng thoâng baùo quan troïng ra beân ngoaøi coù ñöôïc trình baøy bôûi caáp quaûn lyù töông xöùng vôùi noäi dung vaø taàm quan troïng cuûa vaán ñeà? Khoâng coù - Nhaø cung caáp, khaùch haøng vaø ñoái töôïng khaùc coù bieát veà chuaån möïc ñaïo ñöùc cuûa doanh nghieäp vaø mong muoán söûa chöõa ñoái vôùi caùc sai phaïm? Khoâng coù - Nhöõng tieâu chuaån treân ñöôïc cuûng coá thöôøng xuyeân trong giao dòch vôùi ñoái taùc beân ngoaøi? Khoâng coù - Nhöõng sai phaïm cuûa nhaân vieân ñoái vôùi ñoái taùc beân ngoaøi coù ñöôïc baùo caùo laïi vôùi ngöôøi coù traùch nhieäm? Khoâng coù 7. Phaûn öùng kòp thôøi vaø phuø hôïp cuûa nhaø quaûn lyù sau khi nhaän thoâng tin töø caùc ñoái taùc beân ngoaøi doanh nghieäp: D.II. 7 - Nhaân vieân tieáp thu nhöõng vaán ñeà ñöôïc baùo caùo veà saûn phaåm, dòch vuï… vaø nhöõng baùo caùo ñoù ñöôïc ñieàu tra vaø xöû lyù thoûa ñaùng? Coù Khi xaûy ra vaán ñeà lieân quan hoaït ñoäng kinh doanh, ngöôøi quaûn lyù luoân tìm hieåu nguyeân nhaân. Ví duï, khaùch haøng phaøn naøn saûn phaåm khoâng ñuùng tieâu chuaån kyõ thuaät. Laäp töùc vieäc ñieàu tra ñöôïc tieán haønh ñeå quy traùch nhieäm vaø coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. - Nhöõng sai soùt trong hoùa ñôn tính tieàn cuûa khaùch haøng ñöôïc ñieàu chænh vaø nguyeân nhaân sai soùt coù ñöôïc ñieàu tra vaø hieäu chænh? Coù Moïi sai soùt trong hoùa ñôn ñeàu ñöôïc laøm roõ vaø ñieàu chænh phuø hôïp. - Coù nhaân vieân thích hôïp (ñoäc Ñoäc laäp, Nhaân vieân xöû lyù seõ tìm hieåu söï - 122 - laäp vôùi nhöõng ngöôøi bò phaøn naøn) seõ xöû lyù caùc lôøi phaøn naøn ñoù? khaùch quan vieäc ban ñaàu vaø bieän phaùp xöû lyù. - Nhöõng phaûn öùng thích hôïp coù ñöôïc thöïc hieän vaø phaûn hoài ñeán ngöôøi cung caáp thoâng tin ban ñaàu? Coù Khi phaùt hieän ñöôïc söï khoâng chính xaùc cuûa thoâng tin ñaõ ñöôïc cung caáp, luoân coù söï phaûn öùng cuûa nhaân vieân ñeán ngöôøi coù lieân quan. Nhö laø vieäc thoâng baùo ngaøy xuaát haøng, thoâng tin cung caáp cho caùc boä phaän khoâng thoáng nhaát. Ñieàu naøy seõ ñöôïc laøm roõ ñeå thoáng nhaát ngaøy giao haøng ôû caùc boä phaän coù lieân quan trong doanh nghieäp. - Nhaø quaûn lyù caáp cao bieát ñöôïc veà noäi dung vaø soá löôïng phaøn naøn nhö theá naøo? Tröïc tieáp töø nhaân vieân cuûa doanh nghieäp Nhöõng lôøi phaøn naøn veà nhöõng vaán ñeà quan troïng seõ ñöôïc baùo caùo vôùi ngöôøi quaûn lyù caáp cao töø nhaân vieân caáp döôùi. Keát luaän: Maëc duø khoâng coù phöông tieän truyeàn thoâng chính thöùc, nhaân vieân vaãn coù khaû naêng nhaän bieát traùch nhieäm, nghóa vuï cuûa hoï vaø phaûn öùng kòp thôøi nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñoái taùc beân ngoaøi.Tuy nhieân, khoâng coù keânh truyeàn thoâng ñeå nhaân vieân coù theå trình baøy nhöõng vaán ñeà nghi ngôø sai phaïm hoaëc phoå bieán nhöõng tieâu chuaån ñaïo ñöùc cuûa doanh nghieäp ñeán caùc thaønh phaàn beân ngoaøi. E. GIAÙM SAÙT I. Giaùm saùt thöôøng xuyeân Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt - 123 - 1. Nhöõng ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc haøng ngaøy coù theå thu thaäp baèng chöùng veà söï hoaït ñoäng cuûa kieåm soaùt noäi boä ôû möùc ñoä naøo? E.I.1 - Nhaø quaûn lyù coù ñoái chieáu saûn löôïng, toàn kho, doanh thu hoaëc nhöõng thoâng tin khaùc thu thaäp ñöôïc trong quaù trình hoaït ñoäng haøng ngaøy vôùi caùc thoâng tin ñöôïc taïo ra töø heä thoáng? Coù Toång giaùm ñoác doanh nghieäp khi nhaän ñöôïc baùo caùo taøi chính thöôøng nhaåm tính xem söï chính xaùc cuûa thoâng tin treân baùo caùo vôùi nhöõng hoaït ñoäng xaûy ra haøng ngaøy ñöôïc hoï ghi nhaän. - Ñoái chieáu söï khaùc bieät döõ lieäu giöõa caùc hoaït ñoäng vôùi heä thoáng keá toaùn? Coù ñoái chieáu Haøng thaùng luoân coù söï ñoái chieáu soá lieäu giöõa caùc hoaït ñoäng vôùi boä phaän keá toaùn. Nhö laø, ñoái chieáu soá toàn kho veà nguyeân vaät lieäu, thaønh phaåm, coâng cuï… giöõa boä phaän kho, saûn xuaát vaø keá toaùn. - Nhaân vieân moãi boä phaän coù chòu traùch nhieäm cuûa mình khi sai soùt ñöôïc phaùt hieän döïa treân baùo caùo taøi chính? Coù Thoâng tin treân baùo caùo taøi chính ñöôïc toång hôïp töø baùo caùo caùc boä phaän. Do vaäy, khi sai soùt ñöôïc phaùt hieän seõ quy traùch nhieäm cho boä phaän thöïc hieän. 2. Phaïm vi maø caùc thoâng tin nhaän töø beân ngoaøi ñöôïc duøng ñeå kieåm chöùng caùc thoâng tin noäi boä hoaëc phaùt hieän caùc vaán ñeà: E.I.2 - Vieäc khaùch haøng traû tieàn chöùng minh cho soá lieäu treân hoùa ñôn. Ngöôïc laïi, vieäc khieáu naïi cuûa khaùch haøng cho thaáy caùc yeáu keùm trong nghieäp vuï baùn haøng - coù phaûi ñöôïc ñieàu tra nguyeân nhaân? Coù Doanh nghieäp luoân ñieàu tra nguyeân nhaân cuûa söï khaùc bieät trong hoùa ñôn thanh toaùn cuûa khaùch haøng vaø caû nhaø cung caáp. Khi nguyeân nhaân ñöôïc xaùc ñònh, söï khaùc bieät ñoù seõ ñöôïc ñieàu chænh phuø hôïp. - Caùc thoâng tin nhaän töø nhaø Coù Nhaø quaûn lyù caáp cao kieåm tra - 124 - cung caáp vaø baùo caùo haøng thaùng cuûa nhöõng khoaûn phaûi traû coù ñöôïc söû duïng nhö laø moät coâng cuï giaùm saùt? thoâng tin treân baùo caùo veà khoaûn phaûi traû baèng caùch lieân heä tröïc tieáp vôùi nhaø cung caáp. Nhaø quaûn lyù xem ñaây laø moät coâng cuï kieåm soaùt. - Söï phaøn naøn cuûa nhaø cung caáp veà vieäc thöïc hieän khoâng ñuùng cuûa boä phaän mua haøng coù ñöôïc ñieàu tra moät caùch ñaày ñuû? Coù Söï phaøn naøn naøy luoân ñöôïc ñieàu tra roõ raøng vaø coù bieän phaùp xöû lyù thích ñaùng neáu coù vi phaïm. - Ngöôøi giaùm saùt coø trao ñoåi thoâng tin vôùi doanh nghieäp veà vieäc tuaân thuû hoaëc caùc vaán ñeà khaùc maø noù phaûn aùnh chöùc naêng cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä? Coù Qua caùc cuoäc kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân ñoäc laäp luoân trao ñoåi vôùi doanh nghieäp veà nhöõng vaán ñeà sai soùt (neáu coù) vaø nhaän xeùt caùc thuû tuïc kieåm soaùt cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. - Caùc thuû tuïc kieåm soaùt duøng ñeå ngaên ngöøa hay phaùt hieän ra nhöõng sai phaïm xaáu coù ñöôïc ñaùnh giaù laïi? Khoâng Doanh nghieäp hieän khoâng ñaùnh giaù laïi vieäc kieåm soaùt ñeå ngaên ngöøa hoaëc phaùt hieän. 3. Ñònh kyø so saùnh soá lieäu soå saùch vôùi taøi saûn hieän coù? E.I.3 - Soá lieäu toàn kho coù ñöôïc kieåm tra khi laáy haøng ra töø kho ñeå xuaát baùn, nhöõng khaùc bieät giöõa soá lieäu ghi nhaän ñöôïc vaø soá lieäu thöïc teá coù ñöôïc ñieàu chænh cho ñuùng khoâng? Coù Haøng hoùa trong kho khi xuaát baùn ñeàu ñöôïc ghi nhaän. Tuy nhieân vieäc sai leäch soá kieåm keâ vaø soá lieäu ghi nhaän trong soå saùch luoân xaûy ra. Do vaäy, doanh nghieäp luoân coù söï hieäu chænh ñeå coù söï truøng khôùp. - Caùc chöùng khoaùn ñöôïc ñònh kyø kieåm keâ vaø so saùnh vôùi soå saùch hieän coù. Khoâng aùp duïng Doanh nghieäp hieän taïi khoâng ñaàu tö chöùng khoaùn. 4. Söï ñaùp öùng kòp thôøi caùc kieán nghò cuûa kieåm toaùn vieân noäi boä vaø ñoäc laäp vaø caùch thöùc cuûng coá kieåm soaùt noäi boä. E.I.4 - Nhaø quaûn lyù coù tham gia Coù Nhaø quaûn lyù luoân tham gia - 125 - quyeát ñònh kieán nghò naøo cuûa kieåm toaùn vieân ñöôïc aùp duïng? choïn löïa yù kieán cuûa kieåm toaùn vieân ñoäc laäp. Chaúng haïn nhö, nhaø quaûn lyù baûo veä yù kieán khoâng tính giaù thaønh cho töøng loaïi saûn phaåm theo ñeà nghò cuûa kieåm toaùn vieân ñoäc laäp. - Tieán haønh caùc thuû tuïc theo doõi thích hôïp caùc kieán nghò ñöôïc aùp duïng. Khoâng coù 5. Phaïm vi caùc buoåi huaán luyeän, phoå bieán keá hoaïch, hoäi thaûo, cung caáp thoâng tin phaûn hoài cho ngöôøi quaûn lyù veà söï höõu hieäu cuûa kieåm soaùt noäi boä: E.I.5 - Nhöõng vaán ñeà vaø nhöõng caâu hoûi ñöôïc neâu ra trong caùc buoåi huaán luyeän coù ñöôïc ghi nhaän? Khoâng toå chöùc. - Nhöõng yù kieán cuûa nhaân vieân coù ñöôïc xem xeùt vaø xöû lyù thích hôïp hay khoâng? Khoâng aùp duïng. 6. Nhaân vieân coù ñöôïc ñònh kyø thöøa nhaän vieäc tuaân thuû nhöõng chuaån möïc ñaïo ñöùc vaø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt thöôøng xuyeân cuûa hoï? E.I.6 - Nhaân vieân coù ñöôïc ñònh kyø thöøa nhaän vieäc tuaân thuû nhöõng chuaån möïc ñaïo ñöùc cuûa doanh nghieäp? Khoâng thöïc hieän - Chöõ kyù cuûa nhaân vieân laøm baèng chöùng cho vieäc thöïc hieän chöùc naêng kieåm soaùt noäi boä, nhö laø chænh hôïp caùc soá lieäu cuï theå. Khoâng aùp duïng 7. Hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn noäi boä. Caàn phaûi Khoâng coù Doanh nghieäp khoâng toå chöùc kieåm toaùn noäi boä. E.I.7 - 126 - xem xeùt: - Möùc ñoä phuø hôïp veà naêng löïc vaø kinh nghieäm cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân. - Vò trí cuûa hoï trong coâng ty coù phuø hôïp hay khoâng? - Moái quan heä cuûa hoï vôùi Ban giaùm ñoác hay laø UÛy ban kieåm toaùn? - Phaïm vi, traùch nhieäm vaø keá hoaïch kieåm soaùt cuûa hoï coù phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa toå chöùc hay khoâng. Keát luaän: Hoaït ñoäng giaùm saùt thöôøng xuyeân giuùp cho heä thoáng kieåm soaùt noäi boä hoaït ñoäng höõu hieäu. II. Giaùm saùt ñònh kyø Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 127 - 1. Phaïm vi vaø tính thöôøng xuyeân cuûa giaùm saùt ñònh kyø trong heä thoáng kieåm soaùt noäi boä: - Moät tyû leä thích hôïp heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ñöôïc ñaùnh giaù? - Vieäc ñaùnh giaù coù ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng ngöôøi coù naêng löïc hay khoâng? - Vieäc giaùm saùt coù ñaït phaïm vi roäng vaø saâu cuõng nhö veà taàn suaát thöïc hieän ñaày ñuû khoâng? Khoâng coù E.II. 1 2. Söï phuø hôïp cuûa chu trình ñaùnh giaù: - Ngöôøi ñaùnh giaù coù hieåu bieát ñaày ñuû veà nhöõng hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp? - Hoï coù hieåu heä thoáng phaûi thöïc hieän nhö theá naøo vaø thöïc söï noù ñaõ hoaït ñoäng ra sao? - Vieäc phaân tích coù ñöôïc thöïc hieän vaø söû duïng caùc keát quaû ñaùnh giaù so saùnh vôùi caùc tieâu chuaån ñöôïc thieát laäp? Khoâng coù E.II. 2 - Ñoäi nguõ ñaùnh giaù coù cuøng nhau laäp keá hoaïch cho qui trình ñaùnh giaù vaø ñaûm baûo nhöõng noå löïc laøm vieäc theo nhoùm? - Qui trình ñaùnh giaù coù ñöôïc ñieàu haønh bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn? Khoâng coù 3. Möùc ñoä phuø hôïp cuûa taøi lieäu: - Soå tay chính saùch, sô ñoà toå Khoâng coù E.II. 3 Formatted: Indent: Left: 1.7 pt, Hanging: 7.1 pt, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 3 pt + Tab after: 21 pt + Indent at: 21 pt, Tabs: Not at 21 pt - 128 - chöùc, höôùng daãn thao taùc vaø nhöõng taøi lieäu khaùc? - Vaán ñeà löu yù coù ñöôïc ghi vaøo hoà sô ñaùnh giaù? Keát luaän: Giaùm saùt ñònh kyø hieän khoâng ñöôïc aùp duïng ôû doanh nghieäp, ñieàu naøy gaây khoâng ít khoù khaên cho heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. III. Baùo caùo veà nhöõng thieáu soùt Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 129 - 1. Cô cheá baùo caùo vieäc nhaän ra nhöõng thieáu soùt trong kieåm soaùt noäi boä: E.III .1 - Töø caû hai nguoàn beân trong vaø beân ngoaøi doanh nghieäp (nhö laø khaùch haøng, nhaø cung caáp, kieåm toaùn, quaûn lyù nhaø nöôùc). Coù Moïi thieáu soùt ñöôïc phaùt hieän töø nguoàn beân trong hay beân ngoaøi ñeàu ñöôïc quan taâm ñeå tìm bieän phaùp ñieàu chænh. - Keát quaû giaùm saùt thöôøng xuyeân hay ñònh kyø? Khoâng aùp duïng 2. Söï phuø hôïp cuûa thuû tuïc baùo caùo: E.III .2 - Nhöõng thieáu soùt coù ñöôïc baùo caùo cho ngöôøi chòu traùch nhieäm tröïc tieáp hay ngöôøi coù thaåm quyeàn cao hôn moät caáp? - Nhöõng thieáu soùt cuûa moät soá loaïi ñöôïc baùo caùo cho nhaø quaûn trò caáp cao vaø Ban giaùm ñoác? Coù Nhöõng thieáu soùt trong phaïm vi seõ ñöôïc giaûi quyeát ngay. Nhöõng vaán ñeà quan troïng seõ ñöôïc baùo caùo leân caáp coù thaåm quyeàn cao hôn. 3. Söï phuø hôïp cuûa nhöõng hoaït ñoäng theo doõi sau kieåm tra: E.III .3 - Nhöõng nghieäp vuï hay vaán ñeà ñöôïc phaùt hieän coù ñöôïc ñieàu chænh cho ñuùng hay khoâng? Coù Nhöõng vaán ñeà phaùt hieän sai soùt ñeàu ñöôïc ñieàu chænh laïi cho ñuùng. - Nguyeân nhaân saâu xa cuûa nhöõng vaán ñeà coù ñöôïc ñieàu tra hay khoâng? Tuøy thuoäc töøng vaán ñeà Nhöõng vaán ñeà quan troïng coù theå mang laïi haäu quaû lôùn seõ ñöôïc ñieàu tra, nhöõng vaán ñeà khoâng ñaùng keå toán keùm nhieàu thôøi gian, tieàn cuûa seõ ñöôïc ñieàu chænh khoâng caàn ñieàu tra. - Coù theo doõi ñeå ñaûm baûo söï ñieàu chænh nhöõng hoaït ñoäng caàn thieát? Coù Ngöôøi coù traùch nhieäm seõ xem xeùt vaø kieåm tra vieäc ñieàu chænh. Keát luaän: Baùo caùo veà nhöõng thieáu soùt khoâng ñöôïc thöïc söï quan taâm cuûa nhaø quaûn lyù doanh nghieäp. - 130 - PHUÏ LUÏC 3 NHIEÄM VUÏ VAØ TRAÙCH NHIEÄM CUÛA CAÙC BOÄ PHAÄN ÔÛ COÂNG TY TNHH MEINAN (VIEÄT NAM) 1. Hoäi ñoàng quaûn trò laø toå chöùc cao nhaát cuûa Coâng ty ñöa ra nhöõng quyeát ñònh sau cuøng. 2. Ban Giaùm Ñoác coù traùch nhieäm quaûn lyù, ñieàu haønh coâng vieäc haøng ngaøy cuûa Coâng ty, quyeát ñònh caùc chính saùch quaûn lyù vaø ñeà cöû caùc vò trí quan troïng trong Coâng ty. 3. Boä phaän nhaân söï vaø keá toaùn chòu traùch nhieäm veà toå chöùc taøi chính keá toaùn vaø quaûn lyù nhaân söï. Ñoàng thôøi boä phaän naøy cuõng ñaûm traùch coâng vieäc xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa vaø vaät tö. 4. Boä phaän quaûn lyù chaát löôïng coù nhieäm vuï kieåm tra quy caùch, chaát löôïng vaø ñoùng goùi saûn phaåm tröôùc khi xuaát haøng. Boä phaän naøy coøn phaûi quaûn lyù kho thaønh phaåm vaø nguyeân vaät lieäu duøng cho saûn xuaát. 5. Boä phaän saûn xuaát vaø quaûn lyù saûn xuaát. Boä phaän quaûn lyù saûn xuaát coù nhieäm vuï quaûn lyù caùc ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng, laäp keá hoaïch saûn xuaát vaø baùn haøng. Boä phaän naøy coøn coù nhieäm vuï theo doõi quaù trình nhaäp xuaát coâng cuï duïng cuï vaø laäp phieáu mua haøng cho quaù trình saûn xuaát. Boä phaän saûn xuaát coù nhieäm vuï saûn xuaát theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Formatted: Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Deleted: ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ - 131 - PHUÏ LUÏC 4 BAÛNG KHAÛO SAÙT THÖÏC TEÁ CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ ÔÛ VIEÄT NAM Baûng khaûo saùt ñöôïc thöïc treân toång soá 15 doanh nghieäp. Keát quaû toång hôïp ñöôïc phaân loaïi nhö döôùi ñaây: Caâu hoûi DN- ÑTN N Cty TNHH Cty CP DNN N Caùc caâu hoûi toång quan veà doanh nghieäp 1. Ban giaùm ñoác doanh nghieäp raát thaän troïng trong caùc quyeát ñònh kinh doanh? 4/4 5/5 3/3 3/3 2. Ban giaùm ñoác coù deø daët trong vieäc laäp baùo caùo taøi chính hoaøn toaøn theo thöïc traïng cuûa ñôn vò? ¼ 2/5 1/3 1/3 3. Ban giaùm ñoác coù quan taâm nhaéc nhôû thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm soaùt trong ñôn vò? 2/2 KTL 2/2 ¾ KTL1/ 1 1/1 KTL 2/2 1/1 KTL 2/2 4. Ban giaùm ñoác coù tröïc tieáp trao ñoåi coâng vieäc vôùi nhaân vieân caáp döôùi? 2/2 KTL2 /2 2/4 KTL1/ 1 0/1 KTL 2/2 1/1 KTL 2/2 5. Ban giaùm ñoác coù saün saøng laéng nghe yù kieán cuûa nhaân vieân caáp döôùi? 2/2 KTL2 /2 ¾ KTL1/ 1 1/1 KTL 2/2 1/1 KTL 2/2 6. Nhaân söï coù thöôøng xuyeân bieán ñoäng, ñaëc bieät laø ôû caùc vò trí chuû choát trong doanh nghieäp? 1/4 2/5 1/3 0/3 7. Tuyeån duïng nhaân söï coù yeâu caàu baèng caáp chuyeân moân vaø naêng löïc cho töøng coâng vieäc cuï theå? 4/4 5/5 3/3 3/3 8. Nhaân vieân môùi cuûa doanh nghieäp coù ñöôïc höôùng daãn, ñaøo taïo coâng vieäc khoâng? ¾ 4/5 1/3 3/3 9. Nhaân vieân môùi coù ñöôïc chæ roõ traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi khi laøm vieäc ôû doanh nghieäp? ¾ 5/5 1/3 1/3 10. Ngoaøi coâng vieäc phuø hôïp vôùi khaû naêng, nhaân vieân coù ñöôïc boá trí kieâm nhieäm caùc coâng vieäc khaùc? ½ KTL2 /2 2/4 KTL1/ 1 1/1 KTL 2/2 0/1 KTL 2/2 11. Coù baûng moâ taû coâng vieäc ôû moãi boä phaän trong doanh nghieäp khoâng? 2/4 3/5 1/3 1/3 Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Deleted: ¶ - 132 - 12. Doanh nghieäp coù ñeà ra caùc tieâu chuaån ñeå ñònh kyø ñaùnh giaù, ñeà baït nhaân vieân? ¾ 1/5 1/3 1/3 13. Doanh nghieäp coù toå chöùc hoïp ñònh kyø ñoái vôùi caùc nhaân vieân quaûn lyù khoâng? ¾ 5/5 3/3 3/3 14. Coù ban haønh hoaëc khaúng ñònh nhöõng quy ñònh veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp? 2/4 2/5 0/3 1/3 15. Doanh nghieäp coù ñeà ra caùc chính saùch khuyeán khích nhaân vieân laøm vieäc toát vaø haïn cheá sai traùi veà ñaïo ñöùc khoâng? (Nhö laø khen thöôûng caùc nhaân vieân laøm ñuùng vaø kyû luaät caùc nhaân vieân sai traùi veà cö xöû vôùi khaùch haøng, ñoàng nghieäp…). 2/4 2/5 1/3 1/3 16. Coù toàn taïi nhöõng chính saùch khuyeán khích vaät chaát laøm cho nhaân vieân deã maéc sai phaïm veà ñaïo ñöùc hay khoâng? (Nhö laø chæ tieâu thöôûng treân doanh thu, vöôït ñònh möùc saûn xuaát…). ¼ 2/5 2/3 1/3 17. Hoäi ñoàng quaûn trò coù toå chöùc hoïp ñònh kyø vôùi caùc tröôûng boä phaän lieân quan ñeán taøi chính keá toaùn cuûa doanh nghieäp khoâng (nhö laø boä phaän taøi chính, keá toaùn, kieåm toaùn vieân noäi boä, kieåm toaùn vieân ñoäc laäp…)? 2/4 2/5 2/3 N/A- 1/1 2/2 18. Hoäi ñoàng quaûn trò coù ñöa ra nhöõng höôùng daãn cuï theå cho ngöôøi quaûn lyù trong caùc tröôøng hôïp caàn thieát? 2/4 KTL1/ 1 2/4 1/3 N/A- 1/1 1/1 KTL 1/1 19. Muïc tieâu doanh nghieäp phaûi ñaït coù ñöôïc Ban giaùm ñoác coâng boá roäng raõi? 2/4 4/5 2/3 3/3 20. Moãi boä phaän coù ñeà ra muïc tieâu cuï theå vaø rieâng bieät treân cô sôû muïc tieâu cuûa doanh nghieäp khoâng? 0/4 3/5 3/3 1/3 21. Thoâng tin coù ñöôïc truyeàn ñaït kòp thôøi vaø chính xaùc ñeán ngöôøi coù traùch nhieäm khoâng? ½ KTL2 /2 ¾ KTL1/ 1 1/1 KTL 2/2 1/1 KTL 2/2 22. YÙ kieán phaûn hoài cuûa caáp döôùi coù ñöôïc xem xeùt vaø giaûi ñaùp thoûa ñaùng? ½ KTL2 /2 ¾ KTL1/ 1 0/1 KTL 2/2 1/1 KTL 2/2 23. Doanh nghieäp coù thöïc hieän vieäc ñaùnh giaù ruûi ro döôùi baát kyø moät hình thöùc naøo khoâng? 2/4 1/5 2/3 2/3 Formatted: Font: VNI-Times, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 133 - Caâu hoûi lieân quan ñeán tieàn 24. Phieáu thu chi coù ñöôïc ñaùnh soá lieân tuïc vaø ñaùnh soá tröôùc khi söû duïng khoâng? 4/4 4/5 2/3 2/3 25. Coù thöïc hieän phaân chia traùch nhieäm giöõa keá toaùn vaø thuû quyõ khoâng? 2/4 5/5 2/3 3/3 26. Chöùng töø coù ñöôïc ngöôøi coù thaåm quyeàn xeùt duyeät ñaày ñuû tröôùc khi thanh toaùn khoâng? 4/4 5/5 3/3 3/3 27. Coù ñònh möùc toàn quyõ tieàn maët khoâng? 4/4 1/5 0/3 1/3 28. Chöùng töø ñaõ thanh toaùn coù ñöôïc ñoùng daáu “ñaõ chi” khoâng? 2/4 2/5 0/3 2/3 29. Ñònh kyø coù kieåm keâ quyõ tieàn maët khoâng? 4/4 5/5 2/3 3/3 30. Chöùng töø ngaân haøng coù ñöôïc moät ngöôøi ñoäc laäp vôùi boä phaän keá toaùn, taøi vuï kieåm tra ñoái chieáu vôi soå saùch keá toaùn khoâng? 0/4 1/5 2/3 0/3 31. Chöùng töø ngaân haøng coù ñöôïc kyù duyeät tröôùc khi ghi roõ soá tieàn phaûi ruùt hoaëc phaûi chi khoâng? 3/4 2/5 2/3 2/3 Caâu hoûi lieân quan nôï phaûi thu vaø phaûi traû 32. Caùc khoaûn nôï phaûi thu, phaûi traû coù ñöôïc theo doõi vaø thu, chi ñuùng thôøi haïn? 4/4 4/5 3/3 2/3 33. Hoùa ñôn nhaø cung caáp coù ñöôïc ñaùnh soá ñeå theo doõi? 2/4 2/5 0/3 3/3 34. Ñònh kyø coù laäp baùo caùo caùc khoaûn phaûi thu, phaûi traû? 4/4 5/5 2/3 2/3 Caâu hoûi veà mua haøng vaø xuaát nhaäp kho 35. Coù saün danh saùch nhaø cung caáp ñaùp öùng nhu caàu cuûa doanh nghieäp? 4/4 5/5 3/3 ½ NA- 1/1 36. Coù saün baûng giaù cho nhöõng maët haøng thöôøng mua? 2/4 5/5 3/3 2/2 NA- 1/1 37. Coù laäp ñôn ñaët haøng cho moãi laàn mua haøng? 4/4 5/5 2/3 2/2 NA- 1/1 38. Ñôn ñaët haøng coù ñöôïc xeùt duyeät vaø ñaùnh soá tröôùc khi gôûi ñeán nhaø cung caáp? ¾ 4/5 2/3 2/2 NA- 1/1 39. Haøng hoùa nhaän veà coù ñöôïc ñoái chieáu vôùi ñôn ñaët ¾ 3/5 3/3 2/2 Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 134 - haøng? NA- 1/1 40. Haøng hoùa nhaän veà coù ñöôïc kieåm tra ñaày ñuû vaø kòp thôøi veà soá löôïng, chaát löôïng, thôøi haïn giao haøng? ¾ 4/5 3/3 2/2 NA- 1/1 41. Coù laäp chöùng töø ñaày ñuû khi xuaát nhaäp kho haøng hoùa? 2/4 5/5 3/3 2/2 NA- 1/1 42. Thuû kho coù thöïc hieän ghi cheùp theû kho kòp thôøi? ¾ 5/5 3/3 2/2 NA- 1/1 43. Haøng öù ñoïng trong kho coù ñöôïc baùo caùo ñeán caáp coù thaåm quyeàn? 1/3 NA- 1/1 ¾ KTL1/ 1 2/3 ½ NA- 1/1 44. Coù toå chöùc kieåm keâ kho ñònh kyø? ¾ 4/5 3/3 2/2 NA- 1/1 Caâu hoûi lieân quan saûn xuaát 45. Keá hoaïch saûn xuaát coù ñöôïc laäp ñònh kyø? 3/3 NA- 1/1 2/5 2/3 2/2 NA- 1/1 46. Coù caên cöù chaéc chaén cho vieäc laäp keá hoaïch (nhö laø ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng, nhöõng döï baùo khaù chaéc chaén veà tieâu thuï…)? 3/3 NA- 1/1 4/5 2/3 ½ NA- 1/1 47. Coù bieän phaùp ngaên chaën nguyeân vaät lieäu toàn kho quaù nhieàu khoâng? ½ NA- 2/2 KTL1/ 1 2/4 2/3 2/2 NA- 1/1 48. Coù bieän phaùp ngaên chaën thaønh phaåm toàn kho quaù nhieàu vôùi ñònh möùc? ½ NA- 2/2 KTL1/ 1 ¼ 1/3 ½ NA- 1/1 49. Coù tình traïng maùy moùc hö hoûng do nhaân vieân khoâng ñöôïc höôùng daãn söû duïng hoaëc do baát caån khi vaän haønh? 0/2 NA- 2/2 3/5 1/3 ½ NA- 1/1 50. Coù thöïc hieän ñaày ñuû quy trình kieåm tra chaát löôïng ñoái vôùi saûn phaåm khaùch haøng yeâu caàu giao ngay? 1/1 KTL3 /3 4/5 3/3 2/2 NA- 1/1 51. Nhaân vieân saûn xuaát coù ñöôïc huaán luyeän roõ nhöõng nguyeân taéc veà an toaøn lao ñoäng? 0/1 KTL3 3/5 3/3 2/2 NA- Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 135 - /3 1/1 Caâu hoûi lieân quan veà boä phaän keá toaùn 52. Boä phaän keá toaùn coù ñöôïc toå chöùc ñoäc laäp vôùi boä phaän taøi vuï khoâng? 0/4 2/5 1/3 0/3 53. Coù xaây döïng moät heä thoáng taøi khoaûn ñaày ñuû cho ñôn vò vaø ban haønh cho caùc nhaân vieân keá toaùn khoâng? 4/4 5/5 3/3 3/3 54. Coù ban haønh moät baûn höôùng daãn caùch haïch toaùn caùc nghieäp vuï chuû yeáu khoâng? ¾ 3/5 2/3 1/3 Caùc chöõ vieát taét: DN-ÑTNN: Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Cty CP: Coâng ty Coå phaàn Cty TNHH: Coâng ty Traùch nhieäm höõu haïn DNNN: Doanh nghieäp Nhaø nöôùc N/A: Khoâng aùp duïng KTL: Khoâng traû lôøi Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black - 136 - PHUÏ LUÏC 5 ÑOÁI TÖÔÏNG KHAÛO SAÙT THOÂNG TIN VEÀ CAÙ NHAÂN ÑÖÔÏC KHAÛO SAÙT Teân doanh nghieäp Loaïi hình Boä phaän Chöùc vuï Thaâm nieân Coâng ty Schmidt VN ÑTNN Keá toaùn Keá toaùn tröôûng 121 thaùng Cty TNHH Trung taâm Meâ Linh ÑTNN Keá toaùn Keá toaùn caáp cao 90 thaùng Vina Star ÑTNN Keá toaùn Tröôûng phoøng 100 thaùng Sunwah Properties (VN) Ltd. ÑTNN Keá toaùn Phuï traùch 84 thaùng Xí nghieäp döôïc phaåm 150 DNNN Quaûn lyù Giaùm ñoác Cty hoa tieâu khu vöïc I DNNN Keá toaùn Keá toaùn coâng nôï 2 thaùng Cty xaây döïng tö vaán ñaàu tö BD DNNN Keá toaùn Phoù phoøng 36 thaùng Aquatex Beán Tre Cty CP Kinh doanh Tröôûng phoøng 48 thaùng Cty CP SXKD XNK Bình Thaïnh Cty CP Keá toaùn Keá toaùn thueá 24 thaùng Cty CP Vónh Khaùnh Cty CP Taøi chính Trôï lyù GÑTC 10 thaùng Cty TNHH SXTMDV Minh Le Van TNHH Quaûn lyù Giaùm Ñoác 19 thaùng Cty may maëc xuaát khaåu TNHH Taøi chính Phoù giaùm ñoác 168 thaùng Cty TNHH TMXDSX Thieát Moäc TNHH Keá toaùn Keá toaùn tröôûng 13 thaùng Cty TNHH TM Vieät TNHH Keá toaùn Keá toaùn vieân 12 thaùng Cty TNHH SXTM Nhôn Hoøa TNHH Keá toaùn Keá toaùn vieân 84 thaùng Formatted: Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Justified Formatted: Font: VNI-Times, 13 pt, Font color: Black Deleted: ¶ - 137 - PHUÏ LUÏC 6 CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG 1000 GIAÙM ÑOÁC Chöông trình “Ñaøo taïo vaø boài döôõng 1000 Giaùm ñoác cho caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh” laø chöông trình lieân keát giöõa Sôû Khoa Hoïc - Coâng Ngheä TP.HCM vaø Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM. Noäi dung chöông trình bao goàm caùc moân hoïc döôùi ñaây: 3. Tính toaøn caàu hoùa trong kinh teá (kinh teá quoác teá, WTO, APEC, AFTA…) 4. Kinh teá hoïc trong kinh doanh 5. Tieàn teä tín duïng vaø thanh toaùn quoác teá 6. Coâng ty coå phaàn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn 7. Ngheä thuaät ñaøm phaùn trong kinh doanh 8. Caùc kyõ naêng trong giao tieáp 9. Luaät phaùp trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp 10. Quaûn trò chaát löôïng 11. Quaûn trò taøi chính doanh nghieäp 12. Thueá ñoái vôùi caùc doanh nghieäp 13. Quaûn trò döï aùn 14. Quaûn trò nhaân söï vaø traû coâng 15. Quaûn trò Marketing 16. Taâm lyù vaø ngheä thuaät laõnh ñaïo 17. Quaûn trò chieán löôïc 18. Baùo caùo ngoaïi khoùa Quyeàn sôû höõu trí tueä trong hoaït ñoäng kinh doanh 19. Chuyeân ñeà toát nghieäp cuoái khoùa. Nguoàn: Khoa Quaûn trò kinh doanh - Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP. HCM Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Space After: 0 pt Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Space Before: 0 pt, Numbered + Level: 1 + Numbering Style: 1, 2, 3, … + Start at: 1 + Alignment: Left + Aligned at: 0 pt + Tab after: 18 pt + Indent at: 18 pt Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 17.85 pt, Space Before: 0 pt, Numbered + Level: 1 + Numbering Style: 1, 2, 3, … + Start at: 1 + Alignment: Left + Aligned at: 0 pt + Tab after: 18 pt + Indent at: 18 pt Formatted: Space Before: 0 pt, Numbered + Level: 1 + Numbering Style: 1, 2, 3, … + Start at: 1 + Alignment: Left + Aligned at: 0 pt + Tab after: 18 pt + Indent at: 18 pt Formatted: Font color: Black Formatted: Font: 13 pt, Font color: Black Formatted: Space Before: 0 pt Formatted: Font: 13 pt, Not Italic, Font color: Black Formatted: Title, Space After: 12 pt, Line spacing: 1.5 lines ._.