Giải pháp hoàn thiện công tác trả lương, trả thưởng tại xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định

Lời mở đầu Trong vài năm trở lại đây, nền kinh tế nước ta đã có nhiều chuyển biến tốt đẹp, số lượng các doanh nghiệp tăng lên không ngừng. Đối với bất kỳ một doanh nghiệp cũng đều được tạo thành bởi các thành viên là con người hay nguồn nhân lực của nó. Con người là yếu tố cấu thành nên doanh nghiệp, vận hành và quyết định sự thành bại của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nguồn nhân lực đó có thực sự gắn bó với doanh nghiệp, trung thành và tích cực đóng góp sức lao động của mình cho doanh nghiệp hay không lại phụ thuộc vào khả năng chi trả, ý muốn trả công của doanh nghiệp trong tương quan vói sự đóng góp sức của họ.Do vậy, các doanh nghiệp cần phải quản trị có hiệu quả công tác trả lương, trả thưởng của mình vì nó không chỉ có ảnh hưởng lớn tới người lao động mà còn có tác động tới cả doanh nghiệp và xã hội. Đó là một vấn đề mà các doanh nghiệp đều quan tâm tới. Trơng thời gian thực tập tại xí nghiệp cung ứng dịch vụ- Công ty Dệt Nam Định, sau quá trình tìm hiểu thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp em đã mạnh dạn lựa chọn đề tài : “ Giải pháp hoàn thiện công tác trả lương, trả thưởng tại xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định” Do kiến thức hạn chế, cũng như sự hạn hẹp về thời gian em chỉ nêu ra thực trạng công tác trả lương, trả thưởng tại xí nghiệp từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác trả lương, trả thưởng tại xí nghiệp. Qua đề tài này cháu xin chân thành gửi lời cảm ơn tới các cô chú trong phòng kế hoạch kinh doanh và phòng tổ chức lao động đã tạo điều kiện cho cháu được tìm hiểu thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp và tạo điều kiện cho cháu trong quá trình thực tập tại xí nghiệp cũng như thu thập số liệu. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TH.S NGÔ THỊ VIỆT NGA cô giáo đã tận tình giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề . Đề tài này chắc chắn sẽ còn những thiếu xót vì vậy em rất mong được sự đóng góp ý kiến của cô giáo để em có thể hoàn thành chuyên đề này. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 13 th¸ng 04 n¨m 2006 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Thu H­¬ng Phần 1: Tổng quan về xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định 1.1. Lịch sử hình thành và phát triển 1.1.1 Một số thông tin chung về xí nghiệp cung ứng dịch vụ Bảng 1: Một số thông tin chung về xí nghiệp Tên doanh nghiệp Xí nghiệp cung ứng dịch vụ- Công ty Dệt Nam Định Hình thức pháp lý Công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên Ngành nghề kinh doanh Dệt vải, dệt khăn, ống giấy, sợi hồ Địa chỉ Số 1A Trần Phú – Thành phố Nam Định Tô Hiệu- Thành phố Nam Định Tài khoản ngân hàng 0600194436 Điện thoại 0350.849465 0350.866162 ( Nguồn : Phòng hành chính) 1.1.2. Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp 1.1.2.1.Công ty Dệt Nam Định Công ty Dệt Nam Định là một doanh nghiệp Nhà nước thuộc Bộ công nghiệp chuyên tổ chức sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu các sản phẩm dệt, sợi, may, do Nhà nước đầu tư quản lý với tư cách là chủ sở hữu. Công ty được hình thành từ năm 1889, do một nhà tư sản Hoa Kiều quản lý với 9 máy kéo sợi và 100 công nhân. Qua quá trình hơn 100 năm hình thành và phát triển, Công ty đã trở thành cái nôi của ngành dệt, đã đào tạo được đội ngũ công nhân đông đảo lành nghề cho các nơi.Trung bình hàng năm, công ty cho ra đời hàng trăm mét vải, hơn một triệu sản phẩm may và một số sản phẩm khác.Với những kết quả đó công ty đã từng trở thành một trong những công ty lớn nhất ở Đông Dương về ngành dệt may, thừa hưởng kế thừa công nghệ trang thiết bị hiện đại của Pháp. Từ ngày hòa bình lập lại tới nay, công ty đã nhiều lần thực hiện cải tiến quản lý, đổi mới thiết bị, đạt nhiều thành tích trong sản xuất kinh doanh, thực hiện tốt kế hoạch nhà nước giao trong từng thời kỳ, giải quyết nhiều cho xã hội.Công ty đã trở thành niềm tự hào của những người dân Thành Nam.Các sản phẩm của công ty đã có mặt khắp mọi nơi trong nước và ở cả nước ngoài, đặc biệt là khăn ăn, quần áo may sẵn rất được ưa chuộng ở thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức… Cuối năm 2005 công ty đã chuyển sang mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn Nhà nước một thành viên. Công ty do nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ, được tổ chức, quản lý và hoạt động theo luật doanh nghiệp. Công ty có đầy đủ tư cách pháp nhân, có con dấu riêng, tài khoản của công ty được đăng ký tại Ngân hàng công thương tỉnh Nam Định. Công ty có chi nhánh và văn phòng đại diện ở cả trong nước và ngoài nước, do đó việc giao dịch tiêu thụ sản phẩm gặp rất nhiều thuận lợi. Công ty áp dụng cơ chế quản lý một thủ trưởng. Tổng giám đốc là đại diện tư cách pháp nhân của Công ty, điều hành mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu. Giúp việc cho Tổng giám đốc có Phó tổng giám đốc các nhà máy, xí nghiệp thành viên và kế toán trưởng. Hiện nay tổ chức bộ máy quản lý của Công ty có 5 phòng ban chức năng và 8 đơn vị thành viên trong đó có Xí nghiệp cung ứng dịch vụ. 1.1.2.2. Xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định Trong những năm gần đây, dưới sự tác động của cơ chế thị trường. Công ty rất chú trọng đến việc đa dạng hóa sản phẩm để có sức cạnh tranh trên thị trường.Sản phẩm sản xuất càng nhiều thì tiêu thụ lại là một vấn đề đặt ra đối với công ty. Làm sao để hoạt động tiêu thụ sản phẩm có thể đem lại nhiều lợi nhuận cho công ty, để đáp ứng nhu cầu đó xí nghiệp cung ứng dịch vụ đã được hình thành. Xí nghiệp cung ứng dịch vụ là một xí nghiệp được thành lập để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty nên đặc điểm nổi bật của xí nghiệp là dệt vải vừa kiêm luôn chức năng tiêu thụ.Bằng sức lao động sáng tạo của cán bộ CNV, xí nghiệp đã sản xuất được hàng trăm nghìn mét vải với đủ các chủng loại, màu sắc, kích cỡ sản phẩm đã có mặt ở nhiều nơi trên thị trường trong nước.Là một đơn vị làm ăn có hiệu quả, giữ được uy tín với khách hàng nên hàng năm lượng khách hàng đến với xí nghiệp đã không ngừng tăng lên, đem lại lợi nhuận cho Công ty nguồn thu ngoại tệ lớn tới hàng trăm ngàn USD. Từ nguyên liệu chính là sợi của công ty , một mặt xí nghiệp trực tiếp đem sợi đi tiêu thụ để lấy lãi, mặt khác dùng sợi qua nhiều công đoạn chế biến phức tạp để dệt thành vải. Điều độ xí nghiệp căn cứ vào kế hoạch, cấp phát BTP xuống từng tổ sản xuất nhằm giám sát kiểm tra chất lượng sản phẩm rồi mới chuyển vào kho. Xí nghiệp thực hiện đúng một trong những những nguyên tắc của quản lý chất lượng là “làm đúng ngay từ đầu” từ khâu nghiên cứu thị trường, lập kế hoạch, sản xuất, cho đến khâu ti êu thụ sản phẩm Là một đơn vị làm ăn có hiệu quả, giữ được uy tín với khách hàng nên hàng năm lượng khách hàng đến với xí nghiệp đã không ngừng tăng lên, đem lại lợi nhuận cho Công ty nguồn thu ngoại tệ lớn tới hàng trăm ngàn USD cho Công ty. Xí nghiệp đã trở thành một trong những đơn vị đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của Công ty Dệt Nam Định. Cã thÓ chia sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp ra thµnh hai giai ®o¹n chÝnh: - Giai ®o¹n tr­íc th¸ng10 n¨m 2002: §Æc ®iÓm cña giai ®o¹n nµy lµ chØ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh tiªu thô s¶n phÈm, ch­a tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt - Giai ®o¹n thø hai lµ tõ sau th¸ng 10 n¨m 2002 tíi nay: §Æc ®iÓm cña giai ®o¹n nµy lµ võa tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt võa tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh 1.2. Cơ cấu tổ chức của xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định Muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp ®­îc bè trÝ chÆt chÏ vµ khoa häc víi m« h×nh qu¶n lý trùc tuyÕn- chøc n¨ng Sơ đồ 1:Cơ cấu tổ chức của xí nghiệp Phßng tæ chøc lao ®éng Ph©n x­ëng hå sîi Ph©n x­ëng dÖt v¶i Ph©n x­ëng èng giÊy Phßng TCHC Phßng b¶o vÖ Phßng kÕ to¸n Phßng kÕ ho¹ch kinhdoanh Phßng phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt Phßng phã gi¸m ®èc kinh tÕ Gi¸m ®èc Mèi liªn hÖ trùc tiÕp chØ ®¹o (Nguồn: Phòng hành chính) - Chøc n¨ng nhiÖm vô cña ban l·nh ®¹o, phßng ban, ph©n x­ëng s¶n xuÊt Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp + Thay mÆt nhµ n­íc ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt cña nhµ n­íc ViÖt Nam. + LËp ra chÝnh s¸ch chÊt l­îng, môc tiªu chÊt l­îng vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn chóng khi ®· ®Ò ra + §iÒu hµnh c¸c cuéc häp + Ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c thñ tr­ëng ®¬n vÞ Phã gi¸m ®èc xÝ nghiÖp Phã gi¸m ®èc kinh tÕ: Tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý, kinh doanh, ®êi sèng x· héi. Trùc tiÕp chØ ®¹o mét sè phßng ban nghiÖp vô qu¶n lý kinh tÕ theo sù ph©n c«ng cña gi¸m ®èc. §­îc ký mét sè v¨n b¶n theo chøc n¨ng ®­îc giao. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt vÒ nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh. Thay mÆt gi¸m ®èc gi¶i quyÕt c«ng viÖc khi gi¸m ®èc ®i v¾ng. Phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt: §¹i diÖn l·nh ®¹o vÒ mÆt chÊt l­îng. ChÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng vÒ lÜnh vùc khoa häc kü thuËt, trùc tiÕp chØ ®¹o khèi c¸c phßng ban qu¶n lý kü thuËt chÊt l­îng vµ s¶n xuÊt theo sù ph©n c«ng cña gi¸m ®èc, ®ù¬c ký c¸c v¨n b¶n theo chøc n¨ng gi¸m ®èc giao. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c khi ®­îc gi¸m ®èc giao vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vÒ nh÷ng c«ng viÖc cña m×nh Phßng tæ chøc hµnh chÝnh + Chøc n¨ng: Tham m­u cho ®¶ng uû gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé s¶n xuÊt c«ng t¸c ®µo t¹o, tuyÓn dông, bè trÝ nguån nh©n lùc ®¶m b¶o cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn môc tiªu ®· ®Ò ra gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch cña ng­êi lao ®éng theo luËt hiÖn hµnh; so¹n th¶o vµ qu¶n lý hÖ thèng v¨n b¶n ( néi bé vµ bªn ngoµi) cã liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp phï hîp víi luËt ®Þnh cña nhµ n­íc. + NhiÖm vô: Trùc tiÕp qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau: Hîp ®ång lao ®éng; chÕ ®é chÝnh s¸ch víi ng­êi lao ®éng( tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ) Qu¶n lý lao ®éng, kû luËt lao ®éng; thi ®ua khen th­ëng; ®µo t¹o dông lao ®éng, vÖ sinh c«ng nghiÖp, vÖ sinh c«ng céng, trang thiÕt bÞ dông cô hµnh chÝnh, x©y dung c¬ b¶n ( nhµ lµm viÖc, c«ng tr×nh c«ng céng ) mét sè viÖc ®ét xuÊt kh¸c khi ®­îc gi¸m ®èc giao; Ban hµnh c¸c v¨n b¶n tãi c¸c ®¬n vÞ liªn quan vµ theo dâi hiÖu l­c cña v¨n b¶n, thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¸o c¸o hoÆc cung cÊp th«ng tin theo quy ®Þnh Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh +Chøc n¨ng: Tham m­u cho ®¶ng uû, gi¸m ®èc vÒ : kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n, kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.+NhiÖm vô: LËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ ph©n bæ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt; lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, tæng hîp kÕt qu¶ thùc hiÖn hµng n¨m, quý, th¸ng; §iÒu ®é viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ; Tæng hîp ph©n tÝch thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh 6 th¸ng 1 lÇn; X©y dung chÝnh s¸ch b¸n hµng vµ tÝnh to¸n gi¸ thµnh phï hîp víi tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt kh©ñ ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i; Qu¶n lý b¸n thµnh phÈm th«ng qua hÖ thèng kho( xuÊt nhËp) cÊp ph¸t chi tiÕt b¸n thµnh phÈm ®ång bé cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt theo quy ®Þnh vµ thùc hiÖn quyÕt to¸n hµng th¸ng ; Qu¶n lý bao gãi s¶n phÈm hoµn chØnh nhËp kho thµnh phÈm; Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o vµ cung cÊp sè liÖu ®Þnh kú theo quy ®Þnh; thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc kh¸c khi gi¸m ®èc giao. Phßng tæ chøc lao ®éng + Chøc n¨ng: Tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c khoa häc kü thuËt vµ m«i tr­êng. C«ng t¸c ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm míi.§iÒu ®é s¶n xuÊt, thùc hiÖn c«ng t¸c tiÒn l­¬ng cho lao ®éng trong xÝ nghiÖp + NhiÖm vô: ThiÕt kÕ, qu¶n lý c«ng nghÖ s¶n xuÊt, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng , ban hµnh c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn c«ng t¸c chuyªn m«n nghiÖp vô…thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o cung cÊp sè liÖu theo quy ®Þnh vµ c«ng viÖc khai th¸c khi gi¸m ®èc giao. Phßng kÕ to¸n + Chøc n¨ng: Tham m­u cho gi¸m ®èc thùc hiÖn ®óng chÕ ®é vµ quy ®Þnh vÒ qu¶n lý vèn, qu¶n lý tµi s¶n, qu¶n lý cac quü ; kÕ to¸n h¹ch to¸n, chÕ ®é kiÓm to¸n vµ c¸c chÕ ®é kh¸c do nhµ n­íc quy ®Þnh ; chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc vµ hîp ph¸p cña c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp + NhiÖm vô: Thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n: c©n ®èi ph©n tÝch vµ lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh hµng n¨m, c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn; kiÓm tra chøng tõ, ho¸ ®¬n; c¸c chøng tõ thu chi ®Çy ®ñ chÝnh x¸c kÞp thêi vµ trùc tiÕp thanh to¸n trong xÝ nghiÖp vµ kh¸ch hµng. X¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ; ph©n tÝch lç l·I trong kinh doanh ; ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý tµi chÝnh; thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch nhµ n­íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o cung cÊp sè liÖu hµng th¸ng theo quy ®Þnh , thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c khi gi¸m ®èc giao. Phßng b¶o vÖ + Chøc n¨ng: Tham m­u cho gi¸m ®èc xÝ nghiÖp vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ an ninh, trËt tù an toµn c¬ quan, c«ng t¸c d©n qu©n tù vÖ , phßng chèng ch¸y næ + NhiÖm vô: Tæ chøc tuÇn tra canh g¸c liªn tôc c¸c ca( 24/24) ®Ó ph¸t hiÖn ng¨n chÆn vµ sö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi cã nguy c¬ mÊt an toµn ch.o ng­êi vµ tµi s¶n cña xÝ nghiÖp; Tæ chøc ho¹t ®éng phßng chèng ch¸y næ, b·o lôt, c¸c tÖ n¹n x· héi, tr«ng gi÷ ph­¬ng tiÖn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, gi¸m s¸t xuÊt nhËp vËt t­ hµng ho¸ theo quy ®Þnh; th­êng trùc ®ãn tiÕp kh¸ch ®Õn xÝ nghiÖp liªn hÖ giao tiÕp; gi¸m s¸t c¸n bé c«ng nh©n viªn ra vµo cæng theo quy ®Þnh; thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o c«ng viÖc khi gi¸m ®èc giao. 1.3. Kết quả hoạt động của xí nghiệp cung ứng dịch vụ- Công ty Dệt Nam Định trong những năm gần đây 1.3.1.Về công nghệ Mặt hàng sản xuất chủ yếu của xí nghiệp là dệt vải vì vậy công nghệ hầu như là công nghệ dệt. Về phần vật chất của công nghệ: Bảng 1: Số lượng máy móc thiết bị Tªn thiÕt bÞ Sè l­îng (c¸i) M¸y dÖt v¶i réng 18 M¸y dÖt v¶i hÑp 41 M¸y dÖt §øc 32 D©y truyÒn èng giÊy TQ 1 (Nguồn: Phòng tổ chức lao động) Hầu hết tất cả các máy móc đã khấu hao gần hết hoặc đã hết. Chúng được nhập chủ yếu từ bên phía công ty, được xí nghiệp sữa chữa tu dưỡng để đưa vào sử dụng Nhìn chung xí nghiệp chưa có sự đầu tư thích đáng cho máy móc thiết bị công nghệ, còn lạc hậu so với nhu cầu phát triển của thị trường. Đây chính là một trong những yếu điểm của xí nghiệp, là một trong những nguyên nhân dẫn tới năng suất lao động không cao. Về con người của công nghệ Lao động trong doanh nghiệp hầu như là những người làm việc lâu năm vì vậy mà họ rất có kinh nghiệm, nắm bắt rất rõ về kỹ thuật, cách thức sử dụng máy móc thiết bị phương tiện. Họ là những người đã gắn bó với công ty cũng như với xí nghiệp trong thời gian dài. Đây là một trong những thuận lợi rất lớn của xí nghiệp trong quá trình hoạt động sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, một trong những khó khăn gặp phải đó là lao động ở xí nghiệp chủ yếu là những thế hệ lớn tuổi vì vậy mà khả năng sáng tạo, sự nhanh nhẹn và nhạy bén trong công việc là rất thấp. Đó cũng chính là một trong những yếu điểm mà xí nghiệp cần phải có sự điều chỉnh trong thời gian tới. Về thông tin của công nghệ Vì những người lao động được lấy chủ yếu từ bên phía công ty , họ là những người làm việc lâu năm. Vì vậy mà họ rất thông thuộc các phương pháp, lý thuyết, công thức và bí quyết sử dụng máy móc, thiết bị, công nghệ cho hiệu quả. Và đó cũng là một trong những lợi thế của xí nghiệp Phần tổ chức của công nghệ Lu«n cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c thµnh viªn, c¸c c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh khai th¸c vµ sö dông c«ng nghÖ.V× vËþ mµ trang thiÕt bÞ m¸y mãc th­êng ®­îc sö dông víi c«ng suÊt tèi ®a cã thÓ. Víi nguån lùc ban ®Çu cßn h¹n hÑp th× viÖc nhËp m¸y mãc tõ bªn phÝa c«ng ty vÒ söa ch÷a ®Ó tiÕp tôc khai th¸c sö dông lµ mét gi¶i ph¸p hîp lý ®èi víi xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn, nÕu xÐt vÒ l©u dµi th× xÝ nghiÖp cÇn cã sù quan t©m ®Çu t­ nhiÒu h¬n cho phÇn vËt chÊt vµ phÇn con ng­êi cña c«ng nghÖ. XÝ nghiÖp cÇn ph¶i cã ®éi ngò lao ®éng kÕ cËn ph¶i trÎ ho¸ ®éi ngò lao ®éng ®Ó tËn dông søc trÎ, søc kháe bëi kinh nghiÖm lµ ®iÒu cÇn thiÕt nh­ng sù nh¹y bÐn linh ho¹t sù s¸ng t¹o n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh th× chØ cã thÓ cã ë líp trÎ. 1.3.2. VÒ c¬ së vËt chÊt XÝ nghiÖp cã hai trô së chÝnh. Mét trô së giao dich ë sè 1A TrÇn Phó- Thµnh phè Nam §Þnh vµ mét trô së ë T« HiÖu – Thµnh phè Nam §Þnh víi hµng tr¨m mÐt vu«ng Trô së ë ®­êng TrÇn Phó lµ n¬i lµm viÖc cña phßng kÕ ho¹ch kinh doanh, phßng hµnh chÝnh vµ phßng tµi chÝnh kÕ to¸n.Trô sá ë ®­êng T« HiÖu lµ n¬i s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp MÆt b»ng s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp rÊt réng lín, tho¸ng m¸t, ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ ¸nh s¸ng trang thiÕt bÞ lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng. Nã ®­îc chia lµm 3 khu chÝnh. MÆt b»ng s¶n xuÊt cã diÖn tÝch t­¬ng ®èi réng tới gÇn tíi mười ngh×n mÐt vu«ng. Hµng ho¸ s¶n xuÊt sau khi ®­a qua kiÓm ®Þnh chÊt l­îng sÏ ®­îc ®­a xuèng hÖ thèng kho tµng. Nhµ kho cña xÝ nghiÖp cã diÖn tÝch kho¶ng 2000 mÐt vu«ng ®¶m b¶o cho c¸c ph­¬ng tiÖn cã thÓ ra vµo nhËp xuÊt hµng mét c¸ch thuËn tiÖn,nã ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ¸nh s¸ng, dÔ quan s¸t t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc kiÓm kª, xuÊt nhËp hµng ho¸. §ång thêi ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ an toµn ch¸y næ vµ an ninh trộm cắp. Nhµ kho ®­îc thiÕt kÕ thµnh mét tÇng, nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nhËp xuÊt hµng hóa. Sơ đồ 2 : Mặt bằng sản xuất của xí nghiệp MÆt b»ng s¶n xuÊt Khu sîi hå Khu s¶n xuÊt èng giÊy Khu dÖt v¶i réng Khu dÖt v¶i hÑp Khu dÖt kh¨n DÖt kh¨n Khu dÖt (Nguồn: Phòng hành chính) 1.3.3.VÒ nguyªn vËt liÖu Lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra hµng ®Çu.§éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ s¶n xuÊt cÇn c©n nh¾c kü l­ìng gi÷a c¸c cung cÇu thÞ tr­êng s¶n phÈm, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo, ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu còng nh­ chi phÝ dù tr÷ ®Ó ®­a ra l­îng dù tr÷ nguyªn vËt liÖu hîp lý. Kh«ng cã thÕ viÖc lùa chän nhµ cung øng còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn bµn. Nhµ cung øng nµo ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ sè l­îng, ®¶m b¶o chÊt l­îng còng nh­ gi¸ c¶ hîp lý.TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i cã nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh s¶n xuÊt cã kü n¨ng, tr×nh ®é míi ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. NhËn thøc râ vÒ tÇm quan träng ®ã xÝ nghiÖp ®¨ cã bé phËn ®iÒu hµnh s¶n xuÊt tæ chøc lao ®éng. MÆc dï ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi chØ b¾t ®Çu trong ba n¨m trë l¹i ®©y, tuy nhiªn nh÷ng nhµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®· thùc hiÖn rÊt tèt nhiÖm vô cña m×nh. S¶n phÈm chÝnh cña xÝ nghiÖp lµ dÖt v¶i, nguån nguyªn liÖu chÝnh ®Ó phôc vô cho dÖt lµ sîi. XÝ nghiÖp th­êng lÊy sîi ë bªn phÝa c«ng ty DÖt. Sîi võa lµ nguyªn liÖu chÝnh ®Ó dÖt thµnh v¶i, kh¨n, mÆt kh¸c ®­îc xÝ nghiÖp dïng ®Ó b¸n trùc tiÕp ra bªn ngoµi. Nguån nguyªn liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt èng giÊy lµ giÊy. GiÊy ®­îc nhËp tõ V¨n §iÓn vµ H¶i Phßng. §©y lµ nh÷ng nhµ cung øng th­êng xuyªn cña xÝ nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m qua xÝ nghiÖp lµ kh¸ch hµng trung thµnh cña nh÷ng doanh nghiÖp nµy.Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã tr¨m ng­êi b¸n mét ng­êi mua cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm cho r»ng ph¶i liªn tôc thay ®æi nhµ cung øng, tuy nhiªn ®©y lµ mét quan ®iÓm sai lÇm vµ xÝ nghiÖp còng ®· nhËn thøc rÊt râ ®iÒu ®ã. ViÖc lùa chän nhµ cung øng th­êng xuyªn, ®Æc biÖt nhµ cung øng sîi lµ c«ng ty DÖt ®· t¹o cho xÝ nghiÖp cã ®­îc nhiÒu sù ­u ®·i vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng , sè l­¬ng nguyªn vËt liÖu, ®iÒu kiÖn thanh to¸n còng nh­ ®iÒu kiÖn giao nhËn hµng. 1.3.4. Về lao động ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 SL TT SL TT SL TT SL TT SL TT Tæng lao ®éng 30 100 `60 100 121 100 128 100 147 100 Nam 8 26.67 22 36,67 46 38,02 48 37,50 56 38,10 N÷ 22 73,33 38 63,33 75 61,98 80 62,50 91 61,90 Lao động hợp đồng 30 100 23 35,00 35 28,93 38 29,68 43 29,25 Lao động chính thức 0 0 39 65,00 86 71,07 93 70,32 104 70,75 Bảng 3: Cơ cấu lao động (Nguồn: Phòng tổ chức lao động) Tr­íc khi s¸t nhËp víi bé phËn phi kim lo¹i thuéc c«ng ty DÖt sè l­îng lao ®éng cña xÝ nghiÖp rÊt Ýt chØ cã 30 ng­êi. Víi sù thay ®æi nµy vµ sù thay ®æi trong nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh sè l­îng lao ®éng cña xÝ nghiÖp ®· cã nhiÒu sù thay ®æi ®¸ng kÓ. Sè lao ®éng chÝnh thøc ®· lªn tíi 100 lao ®éng . §Æc biÖt tíi n¨m 2002 lµ n¨m ®¸nh dÊu sù thay ®æi lín trong lao ®éng.C¶ vÒ sè l­îng lao ®éng còng nh­ lao ®éng hîp ®ång vµ chÝnh thøc. N¨m 2002 sè l­îng lao ®éng gÊp 2 lÇn sè l­îng lao ®éng n¨m 2001 vµ tiÕp tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. C¸c n¨m tiªp theo sè l­îng lao ®éng t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 2002 vµ gÊp 3 lÇn so víi n¨m 2001. Điều đó chứng tỏ hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp hoạt động ngày một đi lên Nh×n vµo b¶ng c¬ cÊu lao ®éng ta còng thÊy lao ®éng trong xÝ nghiÖp chñ yÕu lµ lao ®éng n÷ .Trong 5 n¨m qua lao ®éng n÷ lu«n chiÕm mét tû träng kh¸ lín chiÕm h¬n 60 % lao ®éng trong xÝ nghiÖp. MÆc dï trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y sè l­îng lao ®éng nam ®· t¨ng lªn nh­ng kh«ng ®¸ng kể. Điều đó tạo thuận lợi lớn cho xí nghiệp trong công tác trả lương vì tiền lương trả cho lao động nữ thường thấp hơn so với lao động nam. 1.3.5.VÒ nguån vèn Vèn lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. Mét doanh nghiÖp muèn tiÕn hµnh bÊt kú mét ho¹t ®éng nµo dï nhá ®Õn mÊy còng cÇn ph¶i cã vèn. Nguån vèn cña xÝ nghiÖp gåm hai nguån vèn chñ yÕu lµ: Nguån vèn tù cung øng vµ nguån vèn tõ bªn ngoµi trong ®ã phÇn lín lµ cung øng vèn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Nguån vèn chñ së h÷u chiÕm rÊt Ýt trong tæng sè nguån vèn. 1.3.6.Một số kết quả chủ yếu của xí nghiệp cung ứng dịch vụ - Công ty Dệt Nam Định trong những năm gần đ ây Bảng 4: Kết quả hoạt động kinh doanh của xí nghiệp từ năm 2002 - 2005 STT ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 1 Tæng doanh thu (®ång) 14367498420 29109283510 31230526660 35268547351 2 Doanh thu b×nh qu©n/ ng­êi/n¨m (®ång/ng­êi/n¨m) 239458307 240572591 243988490 239922091 3 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi (®ång) 30529754 40531296 241230873 254960570 4 Tæng nguån vèn (®ång) 3861298980 4039896723 5245670790 4944591312 5 Vèn chñ së h÷u (®ång) 209694876 40531296 241230873 308719122 6 Vèn vay (®ång) 3651604104 3999365427 500443917 4635872190 8 Tµi s¶n cè ®Þnh (®ång) 889892210 965262745 994809416 1208466245 9 Tµi s¶n l­u ®éng (®ång) 2971406770 3074633978 4.250861374 3736125067 10 Sè l­îng CBCNV (ng­êi) 60 121 128 147 11 Tæng quü l­¬ng (®ång) 453.988.800 1.016.521.968 1.109.439.199 1.343.391.100 12 Thu nhËp b×nh qu©n/ng­êi/ th¸ng (®ång/ng­êi/th¸ng) 630.419 700084 722291 764159 14 Tû suÊt dt/tæng nguån vèn 3,72 7,21 5,95 7,13 16 Tû suÊt doanh thu/ vèn vay 3,93 7,28 6,24 7,61 17 Tû suÊt dt/ tµi s¶n cè ®Þnh 16,14 30,16 31,39 29,18 18 Tû suÊt dt/ tµi s¶n l­u ®éng 4,84 9,47 7,35 9,44 (Nguồn: Phòng kinh doanhh) Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp cã tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh nhÊt lµ tõ n¨m 2003 trë l¹i ®©y. VÒ tæng doanh thu: Tæng doanh thu tõ n¨m 2003 t¨ng h¬n gÊp ®«i so víi n¨m 2002 Tæng doanh thu n¨m 2003 gÊp 2,026 lÇn so víi n¨m 2002 Tæng doanh thu n¨m 2005 gÊp 2,45 lÇn so víi n¨m 2002. Doanh thu b×nh qu©n t­¬ng ®èi æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m võa qua Tû suÊt doanh thu/ tæng nguån vèn ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn. NÕu n¨m 2002 tû suÊt nµy lµ 3,72 th× ®Õn n¨m 2003 vµ 2005 tû suÊt nµy ®· t¨ng lªn gÊp ®«i. §iÒu ®ã chøng tá xÝ nghiÖp ®· sö dông rÊt cã hiÖu qu¶ nguån vèn. XÐt c¶ vÒ vèn vay vµ vèn chñ së h÷u. C¶ hai lo¹i vèn nµy ®Òu ®ù¬c xÝ nghiÖp sö dông ph©n bæ mét c¸ch hîp lý. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh cho thÊy n¨ng lùc cña nh÷ng nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ rÊt tèt. VÒ mÆt m¸y mãc thiÕt bÞ. Cã thÓ nãi ®éi ngò ®iÒu hµnh qu¶n trÞ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp rÊt cã n¨ng lùc. MÆc dï m¸y mãc thiÕt bÞ cña xÝ nghiÖp kh«ng ph¶i lµ nh÷ng m¸y mãc cßn míi mµ ng­îc l¹i hÇu nh­ ®· khÊu hao gÇn hÕt song chóng vÉn ®­îc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶. So víi n¨m 2002 tû suÊt doanh thu/ tæng tµi s¶n cè ®Þnh trong nh÷ng n¨m võa qua ®Òu gÇn 2 lÇn. Cô thÓ: N¨m 2003 t¨ng gÊp 1,87 lÇn so víi n¨m 2002 N¨m 2004 t¨ng gÊp 1,94 lÇn so víi n¨m 2002 N¨m 2005 t¨ng gÊp 1,81 lÇn so víi n¨m 2002 VÒ mÆt lao ®éng. Do më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho nªn trong nh÷ng n¨m qua sè l­îng lao ®éng ®· t¨ng nhanh.Tõ n¨m 2003 trë ®i sè lao ®éng ®· t¨ng gÊp 2 lÇn so víi n¨m 2002 Thu nhËp b×nh qu©n cña lao ®éng còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. NÕu nh­ thu nhËp b×nh qu©n n¨m 2002 lµ d­íi 700.000 ®ång / th¸ng/ lao ®éng th× tõ n¨m 2003 trë ®i con sè ®ã ®· lªn tíi h¬n 700.000 ®ång / th¸ng / lao ®éng. TÝnh ®Õn n¨m 2005 con sè nµy ®· lªn tíi 764.159 ®ång/ th¸ng / lao ®éng. Nh­ vËy, qua mét sè chØ tiªu ta cã thÓ thÊy trong nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp lµ cã chiÒu h­íng ®i lªn. Tõ th¸ng 10 n¨m 2002 sau khi thùc hiÖn nh÷ng sù chuyÓn ®æi ®æi míi trong nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, tõ viÖc chØ lµ mét xÝ nghiÖp cung øng dÞch vô nay ®· chuyÓn sang võa s¶n xuÊt võa cung øng xÝ nghiÖp ®· ®em l¹i mét nguån doanh thu lín, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, møc sèng cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng t¨ng lªn, hµng n¨m ®ãng gãp thªm hµng tr¨m ngµn ®« la vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc Phần 2:THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TRẢ LƯƠNG, TRẢ THƯỞNG TẠI XÍ NGHIỆP CUNG ỨNG DỊCH VỤ CÔNG TY DỆT NAM ĐỊNH 2.1. Nhân tố ảnh hưởng tới công tác trả lương, trả thưởng tại xí nghiệp cung ứng dịch vụ - công ty Dệt Nam Định 2.1.1. Nhân tố bên ngoài Thị trường lao động Tình hình cung cầu lao động, thất nghiệp trên thị trường lao động là yếu tố bên ngoài quan trọng nhất ảnh hưởng tới số lượng tiền lương mà xí nghiệp sẽ đưa ra để thu hút và gìn giữ những lao động lành nghề có trình độ Xí nghiệp hoạt động trong lĩnh vực Dệt, một trong những nghành đòi hỏi lao động phổ thông, cần có sự cần cù, chịu khó và chủ yếu là lao động nữ.Vì vậy đối với đối tượng lao động này thù lao thường ở mức trung bình Nam Định là một trong những tỉnh thành có truyền thống về Dệt. Hầu hết lao động xuất thân đều từ công nhân. Do đó nơi đây là một trong những nơi có nguồn lao động dồi dào, vì vậy xí nghiệp có một lợi thế lớn trong việc trả lương cho người lao động. Tuy nhiên, với một thị trường nhiều doanh nghiệp Dệt như hiện nay , các doanh nghiệp đang cạnh tranh để thu hút lao động giỏi về phía mình thì đây cũng là một thách thức lớn đặt ra cho doanh nghiệp trong công tác trả lương của mình. Các mong đợi của xã hội, phong tục tập quán Tiền lương trả cho người lao động phải đảm bảo phù hợp với chi phí sinh hoạt của vùng, địa lý mà người lao động đang sinh sống. Trước tiên nó phải đủ để đảm bảo những nhu cầu tối thiểu hàng ngày của họ.Nam Định là một trong những tỉnh thành có mức sống trung bình.Đây là một trong những thuận lợi lớn của xí nghiệp trong công tác trả lương, trả thưởng. Tuy nhiên trong một vài năm trở lại đây mức sống của người dân ở Nam Định nói riêng và các vùng khác nói chung đang có xu hướng nâng cao lên rõ rệt. Vì vậy, nó tác động không ít tới công tác trả lương, trả thưởng của xí nghiệp Giá cả tư liệu tiêu dùng biến động không ngừng. Hầu hết giá cả có xu hướng tăng lên. Theo đó tiền lương mà xí nghiệp trả cho người lao động cũng phải có xu hướng tăng lên. Luật pháp và các quy định của chính phủ Là một doanh nghiệp nhà nước vì vậy mà các điều khoản về tiền lương, tiền thưởng xí nghiệp đều phải tuân thủ theo các quy định của nhà nước. Đảm bảo công tác trả lương, trả thưởng không vi phạm pháp luật. Chẳng hạn xí nghiệp phải tuân thủ mức lương tối thiểu, các hệ số cấp bậc, hệ số phụ cấp mà nhà nước quy định Tình trạng nền kinh tế Nền kinh tế đang suy thoái hay tăng trưởng đều dẫn tới việc hạ thấp hay tăng mức lương cho người lao động. Hiện nay, nền kinh tế nước ta đang bước vào thời kỳ ổn định tăng trưởng , tổng thu nhập quốc dân trong những năm qua có xu hướng tăng lên. Khi nền kinh tế trong thời kỳ tăng trưởng mức thu nhập của người dân tăng lên theo đó các nhu cầu tối thiểu được đảm bảo, người lao động có những nhu cầu cao hơn dẫn tới tiền lương phải trả cho người lao động phải tăng lên để đảm bảo những yêu cầu đó 2.1.2. Nhóm nhân tố bên trong Đặc điểm của ngành nghề sản xuất kinh doanh Mỗi một ngành nghề kinh doanh nhà nước quy định một mức tiền lương riêng. Là một doanh nghiệp nhà nước, việc trả lương xí nghiệp phải tuân theo các quy định của nhà nướ. Mức tiền lương như thế nào sẽ phụ thuộc vào đặc điểm của ngành nghề sản xuất kinh doanh, mức độ độc hại, vị trí của ngành nghề trong nền kinh tế quốc dân, loại hình sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. Xí nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mặt hàng dệt. Đây là ngành cung cấp vật liệu cho ngành may- một trong những ngành mũi nhọn trong phát triển kinh tế của nước ta hiện nay. Không chỉ có thế ngành dệt đòi hỏi chủ yếu là lao động nữ phổ thông vì vậy mà mức lương đưa ra thường ở mức trung bình, không quá cao so với các ngành khác đang có xu hướng phát triển. Điều đó tạo thuận lợi cho xí nghiệp trong công tác trả lương, trả thưởng. Đặc điểm tổ chức quản lý Quỹ lương sẽ lãng phí nếu như số lượng cán bộ công nhân viên dư thừa so với nhu cầu. Mặt khác, việc phân công lao động trong từng phòng ban nếu không hợp lý sẽ dẫn tới người làm ít, làm nhiều trong khi mức lương được hưởng là như nhau. Điều đó sẽ không kích thích được người lao động làm việc. Lợi nhuận, khả năng chi trả và chính sách phân phối lợi nhuận của xí nghiệp Đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào lợi nhuận chính là yếu tố đảm bảo sự chi trả tiền lương, tiền thưởng cho người lao động. Trong những năm qua, xí nghiệp là một trong những đơn vị luôn làm ăn có lãi, lợi nhuận qua các năm tăng lên không ngừng. Do đó tạo thuận lợi lớn cho xí nghiệp trong việc chi trả thù lao cho người lao động, cũng thông qua đó có thể lôi cuốn, thu hút và giữ được nhiều lao động có trình độ làm việc tại xí nghiệp. Tiền thưởng được trích từ lợi nhuận cho các công nhân sản xuất. Xí nghiệp làm ăn càng có lãi thì tiền thưởng cho người laô động càng tăng, càng kích thích được người lao động làm việc với năng suất,chất lượng và hiệu quả cao. Quan điểm, triết lý của xí nghiệp trong công tác trả lương, trả thưởng Là một trong những yếu tố ảnh hưởng tới mức lương mà xí nghiệp trả cho người lao động.Xí nghiệp đưa ra mức lương nào? Cao hay thấp hơn mức lương trên thị trường? Với quan điểm vẫn thu hút được người lao động có trình độ lành nghề, phù hợp với công việc, đồng thời vẫn duy trì được vị trí cạnh tranh của xí nghiệp bằng cách không nâng giá sản phẩm, hiện nay xí nghiệp đang áp dụng mức lương thịnh hành tức là mức lương trung bình mà hầu hết các tổ chức khác đang trả cho người lao động Nhân tố thuộc về cá nhân người lao động Mức tiền lương, tiền thưởng mà người lao động nhận được nhiều hay ít sẽ phụ thuộc vào: Sự hoàn thành công việc Thâm niên công tác, kinh nghiệm Thành viên trung thành, tiềm năng Kỹ năng Trách nhiệm Sự cố gắng và điều kiện làm việc. Một thuận lợi lớn của xí nghiệp là hiện nay số lượng lao động của xí nghiệp không quá lớn. Theo số liệu báo cáo năm 2006 số lượng lao động hiện nay là 147 lao động. Với số lượng đó xí nghiệp sẽ dễ dàng trong việc tính toán cũng như quản lý công tác trả lương, trả thưởng cho người lao động. 2.2. Vai trò của công tác trả lương, trả thưởng và các chỉ tiêu đánh giá công tác trả lương, trả thưởng 2.._.