Giải pháp hỗ trợ tài chính đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam từ nay tới năm 2010

P NHӒ VÀ VӮA ......................................................................................... 1 1.1. Tәng quan vӅ doanh nghiӋp nhӓ và vӯa .......................................................... 1 1.1.1. Khái niӋm doanh nghiӋp nhӓ và vӯa............................................................ 1 1.1.2. Phân loҥi doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ............................................................ 2 1.1.2.1. Theo các nѭӟc trên thӃ giӟi ................................................................. 3 1.1.2.2. Theo quy ÿӏnh ӣ ViӋt Nam.................................................................. 5 1.1.3. Vai trị cӫa doanh nghiӋp nhӓ và vӯa trong nӅn kinh tӃ ViӋt Nam hiӋn nay . 5 1.2. Hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa .................................... 7 1.2.1. Vay vӕn tҥi các ngân hàng thѭѫng mҥi ........................................................ 8 1.2.1.1. Khái quát vӅ vay vӕn tҥi các ngân hàng thѭѫng mҥi ............................ 8 1.2.1.2. Các hình thӭc ÿҧm bҧo tín dөng .......................................................... 9 1.2.2. Thuê tài chính ........................................................................................... 11 1.2.2.1. Khái niӋm cho thuê tài chính ............................................................ 11 1.2.2.2. Vai trị cӫa cho thuê tài chính............................................................ 13 1.2.2.3. Cѫ quan quҧn lý Nhà nѭӟc vӅ hoҥt ÿӝng cho thuê tài chính .............. 13 1.2.2.4. Ѭu và nhѭӧc ÿLӇm cӫa hoҥt ÿӝng cho thuê tài chính ......................... 13 1.3. Hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ mӝt sӕ nѭӟc Châu Á và bài hӑc kinh nghiӋm ÿӕi vӟi ViӋt Nam ....................................................................... 15 1.3.1. Hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ mӝt sӕ nѭӟc Châu Á..................................................................................................... 15 1.3.2. Bài hӑc kinh nghiӋm ÿӕi vӟi ViӋt Nam..................................................... 17 .Ӄt luұn chѭѫng 1 .................................................................................................. 18 CHѬѪNG 2: THӴC TRҤNG Vӄ HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA Ӣ VIӊT NAM............................................... 19 2.1. Doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ ViӋt Nam và vҩn ÿӅ pháp lý .............................. 19 2.2. Thӵc trҥng vӅ hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam................... 20 2.2.1. Thӵc trҥng vӅ sӕ lѭӧng DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp ............................................. 20 2.2.2. Thӵc trҥng vӅ vӕn sҧn xuҩt kinh doanh hҵng năm cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp............................................. 22 2.2.3. Thӵc trҥng vӅ sӕ lѭӧng lao ÿӝng trong các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp.................... 25 2.2.4. Thӵc trҥng ÿҫu tѭ tài sҧn cӕÿӏnh và ÿҫu tѭ tài chính dài hҥn cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp..................... 26 2.2.5. Thӵc trҥng doanh thu sҧn xuҩt kinh doanh thuҫn cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp............................................. 27 2.3. Nhӳng thành tӵu và hҥn chӃ trong viӋc hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam thӡi gian qua ................................................................ 29 2.3.1. Nhӳng thành tӵu ÿҥt ÿѭӧc ......................................................................... 29 2.3.1.1. Ĉӕi vӟi các NHTM, cơng ty Cho thuê tài chính, các Quӻ quӕc gia.... 29 2.3.1.2. Ĉӕi vӟi bҧn thân DNNVV................................................................. 38 2.3.2. Mӝt sӕ hҥn chӃ cҫn khҳc phөc ................................................................... 38 2.3.2.1. Ĉӕi vӟi các NHTM, cơng ty Cho thuê tài chính, các Quӻÿa quӕc gia39 2.3.2.2. Ĉӕi vӟi bҧn thân DNNVV................................................................. 41 2.4. Nguyên nhân gây nên hҥn chӃ......................................................................... 42 2.4.1. Ĉӕi vӟi các NHTM.................................................................................... 42 2.4.2. Ĉӕi vӟi bҧn thân DNNVV......................................................................... 43 .Ӄt luұn chѭѫng 2 .................................................................................................. 44 CHѬѪNG 3: GIҦI PHÁP HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DNNVV Ӣ VIӊT NAM GIAI Ĉ2ҤN TӮ NAY ĈӂN NĂM 2010 ....................................... 45 3.1. Ĉӏnh hѭӟng phát triӇn DNNVV ӣ VIӊT NAM giai ÿRҥn 2006-2010 ............ 45 3.1.1. Nguyên tҳc cѫ bҧn phát triӇn DNNVV ...................................................... 46 3.1.2. Mөc tiêu cө thӇ.......................................................................................... 47 3.2. Nhӳng giҧi pháp hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam tӯ nay  ÿӃn năm 2010.................................................................................................. 47 3.2.1. Ĉӕi vӟi Chính phӫ ..................................................................................... 47 3.2.1.1. Hồn thiӋn khung khә pháp lý........................................................... 47 3.2.1.2. Chính sách vӅ tài chính ..................................................................... 49 3.2.1.3. Chính sách ÿҩt ÿai ............................................................................ 49 3.2.1.4. KhuyӃn khích phát triӇn các tә chӭc hӛ trӧ DNNVV......................... 51 3.2.2. Ĉӕi vӟi NHNN.......................................................................................... 51 3.2.2.1. Hồn thiӋn các văn bҧn pháp lý trong lƭnh vӵc ngân hàng ................. 51 3.2.2.2. TiӃp tөc ÿәi mӟi các chính sách tín dөng nhҵm nâng cao quyӅn tӵ chӫ cho các NHTM và phù hӧp vӟi thơng lӋ quӕc tӃ .................... 52 3.2.3. Ĉӕi vӟi các NHTM.................................................................................... 52 3.2.3.1. Nhұn thӭc vӅ tҫm quan trӑng cӫa viӋc cho vay ÿӕi các DNNVV ...... 52 3.2.3.2. Tә chӭc lҥi cѫ cҩu hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng theo hѭӟng xây dӵng các bӝ phұn hӛ trӧ tín dөng ÿӕi vӟi các DNNVV ............................... 53 3.2.3.3. Gĩp vӕn ÿҫu tѭ, liên doanh, liên kӃt vӟi DNVVN ............................ 54 3.2.3.4. Thӵc hiӋn các chính sách ѭu ÿãi ÿӕi vӟi DNNVV............................. 55 3.2.3.5. Nâng cao kӻ năng nghiӋp vө cӫa cán bӝ thҭm ÿӏnh ........................... 56 3.2.3.6. Thӵc hiӋn quy trình thҭm ÿӏnh rӫi ro tín dөng lành mҥnh.................. 57 3.3.4. Ĉӕi vӟi các cơng ty cho thuê tài chính....................................................... 60 3.3.5. Ĉӕi vӟi các DNNVV ................................................................................. 61 3.3.5.1. Thӵc hiӋn ÿúng và ÿҫy ÿӫ chӃÿӝ báo cáo, sә sách, chӭng tӯ kӃ tốn 61 3.3.5.2. Khai thác các nguӗn thơng tin phөc vө sҧn xuҩt kinh doanh.............. 62 3.3.5.3. Cѫ cҩu tә chӭc lҥi bӝ máy doanh nghiӋp, nâng cao chҩt lѭӧng nguӗn nhân lӵc................................................................................. 62 3.3. Nhӳng giҧi pháp hӛ trӧ .................................................................................. 63 3.3.1. Ĉӕi vӟi Chính phӫ ..................................................................................... 63 3.3.1.1. Ĉҭy mҥnh cҧi cách hành chính .......................................................... 63 3.3.1.2. Hӛ trӧ phát triӇn cơng nghӋ thơng tin ................................................ 63 3.3.1.3. KhuyӃn khích thành lұp các hiӋp hӝi và các tә chӭc phát triӇn DNNVV .......................................................................................... 64 3.3.1.4. Thӵc hiӋn chính sách trӧ giúp cĩ trӑng ÿLӇm..................................... 64 3.3.1.5. Phát triӇn văn hố kinh doanh, khuyӃn khích khӣi sӵ doanh nghiӋp .. 65 3.3.2. Ĉӕi vӟi các NHTM.................................................................................... 65 3.3.2.1. Tăng cѭӡng các mӕi quan hӋ hӧp tác ................................................ 65 3.3.2.2. Thѭӡng xuyên tiӃp xúc vӟi các DNNVV........................................... 66 3.3.2.3. Xây dӵng mơ hình tә chӭc chuyên nghiӋp, chuyên mơn sâu phөc vө DNNVV ..................................................................................... 66 3.3.2.4. Chuҭn hố vӅ cѫ chӃ, chính sách, quy trình thӫ tөc cho vay, cung cҩp dӏch vөÿӕi vӟi các DNNVV...................................................... 67 3.3.2.5. Xây dӵng gĩi sҧn phҭm phù hӧp ...................................................... 67 .Ӄt luұn chѭѫng 3 .................................................................................................. 67 .ӂT LUҰN TÀI LIӊU THAM KHҦO PHӨ LӨC DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT CTTC: Cho thuê tài chính DNNN: Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc DNNVV: Doanh nghiӋp nhӓ và vӯa NHNN: Ngân hàng Nhà nѭӟc NHTM: Ngân hàng thѭѫng mҥi TNHH: Trách nhiӋm hӳu hҥn QBLTD: Quӻ bҧo lãnh tín dөng TP.HCM: Thành phӕ Hӗ Chí Minh DANH MӨC CÁC BҦNG %ҧng 2.1: Sӕ lѭӧng doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.2: Vӕn sҧn xuҩt kinh doanh bình quân hҵng năm cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.3: Vӕn sҧn xuҩt kinh doanh bình quân hҵng năm cӫa tӯng doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.4: Sӕ lao ÿӝng trong các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng Qăm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.5: Giá trӏ tài sҧn cӕÿӏnh và ÿҫu tѭ tài chính dài hҥn cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.6: Doanh thu sҧn xuҩt kinh doanh thuҫn cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng ohân theo loҥi hình doanh nghiӋp /ӠI MӢĈҪU 1. Tính cҩp thiӃt cӫa ÿӅ tài nghiên cӭu Trong suӕt quá trình ÿәi mӟi, bҳt ÿҫu tӯĈҥi hӝi Ĉҧng tồn quӕc lҫn thӭ VI (năm 1986), Ĉҧng ta luơn khҷng ÿӏnh chӫ trѭѫng nhҩt quán phát triӇn nӅn kinh tӃ nhiӅu thành phҫn, ÿa sӣ hӳu. Chӫ trѭѫng này tӯng bѭӟc ÿѭӧc cө thӇ hố trong hàng loҥt các Yăn bҧn pháp quy nhѭ luұt Doanh nghiӋp, luұt KhuyӃn khích ÿҫu tѭ trong nѭӟc…, các Nghӏÿӏnh, Nghӏ quyӃt cӫa Chính phӫ vӅ phát triӇn kinh tӃ… Nhà nѭӟc luơn khuyӃn khích và tҥo mӑi ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi cho các doanh nghiӋp, trong ÿĩ cĩ doanh nghiӋp nhӓ và vӯa (DNNVV) phát huy tính năng ÿӝng, sáng tҥo trong kinh doanh, nâng cao Qăng lӵc quҧn lý, ÿLӅu hành và mӣ rӝng các mӕi quan hӋ, liên kӃt trong kinh doanh; nhҵm tăng khҧ năng cҥnh tranh và nâng cao hiӋu quҧ kinh doanh, gĩp phҫn thúc ÿҭy Wăng trѭӣng kinh tӃÿҩt nѭӟc, giҧi quyӃt viӋc làm và nâng cao ÿӡi sӕng ngѭӡi lao ÿӝng. 7ҥi các nѭӟc phát triӇn trên thӃ giӟi nhѭ Hoa KǤ, Nhұt Bҧn…, Chính phӫ các nѭӟc này ÿã xác ÿӏnh vai trị quan trӑng, lâu dài cӫa các DNNVV, là bӝ phұn cҩu thành khơng thӇ thiӃu ÿѭӧc cӫa nӅn kinh tӃ, cĩ mӕi quan hӋ tѭѫng hӛ khơng thӇ tách rӡi vӟi các tұp ÿồn kinh tӃ, ÿһc biӋt trong cơng nghiӋp bә trӧ và mҥng lѭӟi phân phӕi sҧn phҭm. Và ӣ ViӋt Nam, Nhà nѭӟc cNJng ÿã nhұn thӭc ÿѭӧc tҫm quan trӑng cӫa các DNNVV nên ÿã cĩ nhӳng chính sách phát triӇn khu vӵc này cҧ vӅ sӕ lѭӧng lүn chҩt lѭӧng, thӇ hiӋn cө thӇ trong kӃ hoҥch phát triӇn DNNVV giai ÿRҥn 2006-2010 vӯa ÿѭӧc Chính phӫ thơng qua vào tháng 10 năm 2006. Tuy nhiên, các DNNVV ӣ ViӋt Nam hiӋn ÿang gһp rҩt nhiӅu khĩ khăn trong phát triӇn do quy mơ sҧn xuҩt nhӓ, cơng nghӋ thҩp, trình ÿӝ quҧn lý yӃu kém, năng lӵc cҥnh tranh thҩp,…các sҧn phҭm do các doanh nghiӋp này sҧn xuҩt cĩ chҩt lѭӧng chѭa cao… ÿһc biӋt quan trӑng là do thiӃu nguӗn vӕn. ĈӇ khҳc phөc tình trҥnh này, DNNVV cҫn cĩ vӕn ÿӇÿҫu tѭ mӣ rӝng sҧn xuҩt; mua máy, thiӃt bӏ hiӋn ÿҥi; bӗi dѭӥng và nâng cao trình ÿӝ cӫa ngѭӡi lao ÿӝng,… Chính vì vұy, hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV hiӋn ÿang là mӝt vҩn ÿӅÿѭӧc tồn xã hӝi quan tâm. Do nhӳng yêu cҫu cҩp thiӃt nhѭ vұy, hӑc viên ÿã chӑn ÿӅ tài ³GI̪I PHÁP H͞ TRͪ TÀI CHÍNH Ĉ͘I V͢I CÁC DOANH NGHI͎P NH͖ VÀ VͲA ͦ VI͎T NAM GIAI Ĉ2̨N TͲ NAY Ĉ͆N NĂM 2010´ làm ÿӅ tài cho luұn văn tӕt nghiӋp. 2. Ĉӕi tѭӧng và phҥm vi nghiên cӭu - Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu: Luұn văn nghiên cӭu vӅ tình hình hoҥt ÿӝng cӫa các DNNVV, tӯ sӕ lѭӧng doanh nghiӋp, quy mơ vӕn ÿҫu tѭ, sӕ lѭӧng lao ÿӝng, Pӭc ÿӝ ÿҫu tѭ sҧn xuҩt kinh doanh trung và dài hҥn cho ÿӃn hiӋu quҧ kinh doanh cӫa các DNNVV. Bên cҥnh ÿĩ, luұn văn cịn nghiên cӭu vӅ hoҥt ÿӝng hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV cӫa các ngân hàng, các cơng ty cho thuê tài chính,… - Phҥm vi nghiên cӭu: Luұn văn nghiên cӭu tәng thӇ các DNNVV cĩ vӕn khơng thuӝc ngân sách cҩp trên phҥm vi cҧ nѭӟc, khơng phân biӋt khu vӵc, ngành nghӅ. 3. 0өc ÿích nghiên cӭu Ӣ nѭӟc ta, các DNNVV ÿĩng vai trị cӵc kǤ quan trӑng trong viӋc huy ÿӝng nguӗn lӵc cho ÿҫu tѭ phát triӇn và cĩ ý nghƭa then chӕt trong quá trình giҧi quyӃt các vҩn ÿӅ xã Kӝi nhѭ xố ÿĩi, giҧm nghèo, tҥo viӋc làm, phát triӇn ÿӗng ÿӅu giӳa các khu vӵc…Vì lý do ÿĩ mà các DNNVV ngày càng giӳ vӏ trí quan trӑng trong nӅn kinh tӃ. Nhѭng trong quá trình hoҥt ÿӝng các DNNVV luơn gһp rҩt nhiӅu khĩ khăn, trong ÿĩ thiӃu vӕn Vҧn xuҩt kinh doanh là vҩn ÿӅ nan giҧi nhҩt. Và hiӋn nay vҩn ÿӅ hӛ trӧ vӕn, hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ÿang cĩ rҩt nhiӅu bҩt cұp. Trên cѫ sӣ xác ÿӏnh vai trị và thӵc trҥng cӫa các DNNVV, thӵc trҥng hӛ trӧ tài chính cho các DNNVV, nhӳng tӗn tҥi và nguyên nhân cӫa nĩ, luұn văn ÿӅ ra giҧi pháp nhҵm hӛ trӧ tài chính cho các DNNVV mӝt cách tӕt nhҩt. 4. Phѭѫng phѭӟng nghiên cӭu Phѭѫng pháp nghiên cӭu sӱ dөng chӫ yӃu trong luұn văn này là phѭѫng pháp tәng Kӧp, phѭѫng pháp phân tích và phѭѫng pháp so sánh. Bên cҥnh ÿĩ, luұn văn cịn sӱ Gөng mӝt sӕ phѭѫng pháp khác nhѭ phѭѫng pháp thӕng kê, phѭѫng pháp quy nҥp và phѭѫng pháp diӉn giҧi. Bҵng các phѭѫng pháp trên, luұn văn ÿã ÿӅ ra giҧi pháp hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam trong giai ÿRҥn tӯ nay ÿӃn năm 2010. 5. Nhӳng kӃt quҧ thu ÿѭӧc cӫa ÿӅ tài - ĈӅ tài ÿã trình bày nhӳng khái niӋm cѫ bҧn vӅ DNNVV và các hình thӭc hӛ trӧ tài chính cho doanh nghiӋp này. - Nhӳng ÿĩng gĩp cӫa DNNVV trong quá trình phát triӇn nӅn kinh tӃ ViӋt Nam hiӋn nay. - Thӵc trҥng vӅ mӭc ÿӝ hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam thӡi gian qua, nhӳng mһt ÿã ÿҥt ÿѭӧc và nhӳng hҥn chӃ cҫn khҳc phөc. - 7ӯÿĩ, ÿѭa ra mӝt sӕ giҧi pháp và kiӃn nghӏ nhҵm hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam ÿѭӧc hiӋu quҧ hѫn, gӗm 4 nhĩm giҧi pháp: + Giҧi pháp tӯ phía Chính phӫ; + Giҧi pháp tӯ Ngân hàng Nhà nѭӟc; + Giҧi pháp tӯ các tә chӭc tín dөng; + Và, giҧi pháp tӯ chính bҧn thân DNNVV. 6. .Ӄt cҩu cӫa luұn văn Ngồi phҫn mӣÿҫu, kӃt luұn, tài liӋu tham khҧo và phө lөc, luұn văn gӗm cĩ 67 trang và 6 bҧng biӇu. KӃt cҩu chính cӫa luұn văn gӗm cĩ 3 chѭѫng: - Chѭѫng 1: Vҩn ÿӅ hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa - Chѭѫng 2: Thӵc trҥng hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ ViӋt Nam - Chѭѫng 3: Giҧi pháp hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ ViӋt Nam giai ÿRҥn tӯ nay ÿӃn năm 2010. 1CH˰ˮNG 1: 9ҨN Ĉӄ HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA 1.1. TӘNG QUAN Vӄ DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA 1.1.1. Khái niӋm doanh nghiӋp nhӓ và vӯa Theo Luұt Doanh nghiӋp ngày 29/11/2005: “Doanh nghiӋp là tә chӭc kinh tӃ cĩ tên riêng, cĩ tài sҧn, cĩ trө sӣ giao dӏch әn ÿӏnh, ÿѭӧc ÿăng ký kinh doanh theo quy ÿӏnh Fӫa pháp luұt nhҵm mөc ÿích thӵc hiӋn các hoҥt ÿӝng kinh doanh”. Doanh nghiӋp là tә chӭc kinh tӃ cĩ tѭ cách pháp nhân, cĩ con dҩu, cĩ tài sҧn, cĩ quyӅn và nghƭa vө dân sӵ, hoҥt ÿӝng kinh tӃ theo chӃ ÿӝ hҥch tốn ÿӝc lұp, tӵ chӏu trách nhiӋm vӅ tồn bӝ hoҥt ÿӝng kinh tӃ và chӏu sӵ quҧn lý cӫa Nhà nѭӟc bӣi Luұt Doanh nghiӋp và các quy ÿӏnh khác cӫa pháp luұt. Nĩi cách khác, doanh nghiӋp là mӝt ÿѫn vӏ kinh tӃÿѭӧc thành lұp và tә chӭc sҧn xuҩt ra sҧn phҭm ÿӇ kinh doanh hoһc kinh doanh Gӏch vө, kӇ cҧ nhӳng sҧn phҭm hàng hố khơng do mình làm ra nhҵm thӓa mãn nhu Fҫu cӫa thӏ trѭӡng và kӃt quҧ thu vӅ là lӧi nhuұn, tích lNJy ÿѭӧc vӕn ÿӇ tiӃp tөc tái ÿҫu Wѭ phát triӇn kinh doanh ngày càng cao hѫn. Nhѭ vұy, doanh nghiӋp là mӝt tә chӭc kinh doanh khơng kӇ thuӝc sӣ hӳu cӫa thành phҫn kinh tӃ nào và nĩ khơng phө thuӝc vào quy mơ hoҥt ÿӝng cӫa doanh nghiӋp. Nhӳng năm gҫn ÿây, trên thӃ giӟi xuҩt hiӋn mӝt loҥi mơ hình doanh nghiӋp cĩ tên “Doanh nghiӋp nhӓ và vӯa”. Xu thӃ này ngày càng phә biӃn ӣ hҫu hӃt các nѭӟc ÿang phát triӇn, nhҩt là ӣ các nѭӟc trong khu vӵc ASEAN, nĩ ÿѭӧc xem nhѭ là mӝt mơ hình kinh tӃ mӟi và ViӋt Nam cNJng khơng nҵm ngồi xu hѭӟng ÿĩ. 2Các DNNVV cĩ lӧi thӃ là chi phí ÿҫu tѭ khơng lӟn, dӉ thích nghi vӟi sӵ biӃn ÿәi cӫa thӏ trѭӡng, phù hӧp vӟi trình ÿӝ quҧn lý kinh doanh cӫa phҫn lӟn chӫ doanh nghiӋp ӣ ViӋt Nam hiӋn nay. Tuy nhiên các doanh nghiӋp này ÿang gһp rҩt nhiӅu khĩ khăn cҧ tӯ bên trong (nhѭ năng lӵc quҧn lý kém, cơng nghӋ lҥc hұu,… ÿһc biӋt là vӕn ít,…) và tӯ mơi trѭӡng kinh doanh bên ngồi. ĈӇ cĩ thӇ tӗn tҥi, phát triӇn và tiӃn hành hoҥt ÿӝng kinh doanh hiӋu quҧ, các doanh nghiӋp này rҩt cҫn sӵ quan tâm, hӛ trӧ cӫa Chính phӫ. Nhѭ vұy, trѭӟc tiên Chính phӫ cҫn phҧi xác ÿӏnh quy mơ cӫa DNNVV. Theo cơng văn sӕ 681/CP–KTN cӫa Chính phӫ ban hành ngày 20/6/1998 vӅ viӋc ÿӏnh Kѭӟng chiӃn lѭӧc và chính sách phát triӇn các DNNVV, DNNVV là doanh nghiӋp cĩ Vӕ lao ÿӝng trung bình hҵng năm dѭӟi 200 ngѭӡi và vӕn ÿăng ký dѭӟi 5 tӍÿӗng. Trong ÿĩ doanh nghiӋp nhӓ cĩ sӕ vӕn dѭӟi 1 tӍÿӗng và sӕ lao ÿӝng dѭӟi 50 ngѭӡi. Gҫn ÿây nhҩt, theo Nghӏÿӏnh sӕ 90/2001/NĈ–CP ngày 23/11/2001, DNNVV ÿѭӧc ÿӏnh nghƭa nhѭ sau: “Doanh nghiӋp nhӓ và vӯa là cѫ sӣ sҧn xuҩt, kinh doanh ÿӝc lұp, ÿã ÿăng ký theo pháp luұt hiӋn hành, cĩ vӕn ÿăng ký khơng quá 10 tӍÿӗng, hoһc sӕ lao ÿӝng trung bình hҵng năm khơng quá 300 ngѭӡi”. Nhѭ vұy, trong vịng 3 năm chúng ta ÿã cĩ sӵÿLӅu chӍnh chӍ tiêu phân biӋt ranh giӟi DNNVV và chҳc chҳn ÿây khơng phҧi là lҫn cuӕi cùng; bӣi vì các chӍ tiêu này thѭӡng xuyên thay ÿәi ÿӇ phù hӧp vӟi trình ÿӝ phát triӇn kinh tӃ xã hӝi qua tӯng thӡi kǤ. 1.1.2. Phân loҥi doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ViӋc phân loҥi doanh nghiӋp nhӓ và vӯa cNJng nhѭ các tiêu chí phân loҥi phө thuӝc vào Uҩt nhiӅu yӃu tӕ; phҧi phù hӧp vӟi trình ÿӝ phát triӇn, ÿLӅu kiӋn và mөc ÿích phân loҥi Fӫa mӛi nѭӟc. Nhìn chung, cách phân loҥi doanh nghiӋp ӣ mӛi nѭӟc cĩ nhiӅu ÿLӇm khác nhau nhѭng vүn cĩ mӝt sӕÿLӇm chung giӕng nhau. Ví dө, viӋc phân loҥi doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ các nѭӟc là nhҵm hӛ trӧ các doanh nghiӋp này phát triӇn ÿӇ thӵc hiӋn các mөc ÿích nhѭ huy ÿӝng mӑi tiӅm năng vào sҧn xuҩt kinh doanh; ÿáp ӭng nhu 3Fҫu phong phú, ÿa dҥng cӫa xã hӝi, gĩp phҫn thúc ÿҭy tăng trѭӣng kinh tӃ; tăng sӵ Qăng ÿӝng, hiӋu quҧ cӫa nӅn kinh tӃ. 1.1.2.1. Theo các n˱ͣc trên th͇ giͣi Phân loҥi doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ mӝt sӕ nѭӟc và lãnh thә trên thӃ giӟi: a. Ĉài Loan: Khái niӋm DNNVV ÿã bҳt ÿҫu ÿѭӧc sӱ dөng trên lãnh thә này tӯ năm 1967. Trong 40 Qăm qua, Ĉài Loan ÿã 6 lҫn thay ÿәi tiêu thӭc phân loҥi DNNVV. Sӵ thay ÿәi trong khái niӋm DNNVV theo hѭӟng tăng dҫn giá trӏ vӕn gĩp (sӕ vӕn gĩp tӯ 5 triӋu lên 40 triӋu Ĉài tӋ). HiӋn nay, ӣĈài Loan DNNVV là doanh nghiӋp: - Trong lƭnh vӵc khai khống: cĩ vӕn gĩp dѭӟi 40 triӋu Ĉài tӋ, lao ÿӝng thѭӡng xuyên dѭӟi 500 ngѭӡi. - Trong lƭnh vӵc cơng nghiӋp và xây dӵng: cĩ vӕn gĩp dѭӟi 40 triӋu Ĉài tӋ, lao ÿӝng thѭӡng xuyên dѭӟi 300 ngѭӡi. - Trong lƭnh vӵc thѭѫng mҥi, vұn tҧi và dӏch vө khác: cĩ tәng doanh thu hҵng năm Gѭӟi 40 triӋu Ĉài tӋ, lao ÿӝng dѭӟi 50 ngѭӡi. b. Philippines: Theo s͙ li͏u cͯa Vi͏n cơng nghi͏p vͳa và nh͗ Philippines thì trong sҧn xuҩt, doanh nghiӋp ÿѭӧc chia thành 4 loҥi: - Doanh nghiӋp cӵc nhӓ và hӝ gia ÿình: cĩ vӕn dѭӟi 1,5 triӋu pesos - Doanh nghiӋp nhӓ: cĩ vӕn tӯ 1,5 ÿӃn 15 triӋu pesos - Doanh nghiӋp vӯa: cĩ vӕn tӯ 15 ÿӃn 60 triӋu pesos - Doanh nghiӋp lӟn: cĩ vӕn trên 60 triӋu pesos c. Hàn Qu͙c: 4Theo sҳc lӋnh cѫ bҧn cӫa Hàn Quӕc vӅ DNNVV (T̩p chí thơng tin phát tri͋n doanh nghi͏p vͳa và nh͗, s͙ 1/1993, trang 2), viӋc phân loҥi quy mơ doanh nghiӋp ÿѭӧc thӵc hiӋn theo hai nhĩm ngành: - Ngành chӃ tҥo, khai thác, xây dӵng: Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ dѭӟi 600.000 USD và sӕ lao ÿӝng thѭӡng xuyên tӯ 20 ÿӃn 300 ngѭӡi là doanh nghiӋp vӯa; doanh nghiӋp cĩ dѭӟi 20 lao ÿӝng thѭӡng xuyên là doanh nghiӋp nhӓ. - Ngành thѭѫng mҥi: Doanh nghiӋp vӯa và nhӓ là doanh nghiӋp cĩ doanh thu dѭӟi 250.000 USD/năm. Doanh nghiӋp cĩ lao ÿӝng dѭӟi 5 ngѭӡi ÿѭӧc coi là doanh nghiӋp nhӓ, doanh nghiӋp cĩ tӯ 6 ÿӃn 20 lao ÿӝng là doanh nghiӋp vӯa. d. Nh̵t B̫n: Doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ÿѭӧc phân loҥi theo các khu vӵc - Khu vӵc sҧn xuҩt: Doanh nghiӋp cĩ dѭӟi 300 lao ÿӝng và vӕn ÿҫu tѭ là 1 triӋu USD. - Khu vӵc thѭѫng mҥi và dӏch vө: Doanh nghiӋp cĩ dѭӟi 100 lao ÿӝng (ÿӕi vӟi doanh nghiӋp bán buơn) hay 50 lao ÿӝng (ÿӕi vӟi doanh nghiӋp bán lҿ và dӏch Yө), vӕn ÿҫu tѭ dѭӟi 300.000 USD (ÿӕi vӟi doanh nghiӋp bán buơn) hay 100.000 USD (ÿӕi vӟi doanh nghiӋp bán lҿ và dӏch vө) e. Liên minh châu Âu (EU): DNNVV là doanh nghiӋp cĩ dѭӟi 250 lao ÿӝng, doanh thu khơng vѭӧt quá 40.000 EUR hoһc tәng sӕ vӕn hҵng năm khơng quá 27 triӋu EUR, cĩ cә phҫn khơng quá 25% ӣ mӝt xí nghiӋp lӟn. Tĩm lҥi, ӣ các nѭӟc, DNNVV ÿѭӧc phân chia theo tӯng ngành nghӅ và khác nhau trong tӯng thӡi kǤ. Tҥi các nѭӟc trên thӃ giӟi, tiêu thӭc thѭӡng ÿѭӧc sӱ dөng phә biӃn là sӕ lao ÿӝng thѭӡng xuyên, vӕn ÿҫu tѭ và doanh thu. Tiêu chí phân loҥi cӫa mӛi tiêu 5thӭc rҩt khác nhau và tuǤ thuӝc vào trình ÿӝ phát triӇn kinh tӃ xã hӝi cӫa tӯng nѭӟc, trong tӯng thӡi kǤ. 1.1.2.2. Theo quy ÿ͓nh ͧ Vi͏t Nam ĈӇ xác ÿӏnh tiêu thӭc phân loҥi DNNVV ӣ ViӋt Nam mӝt cách phù hӧp cҫn căn cӭ vào ÿLӅu kiӋn cө thӇ cӫa nѭӟc ta là mӝt nѭӟc cĩ trình ÿӝ phát triӇn kinh tӃ cịn thҩp, năng Oӵc quҧn lý cịn hҥn chӃ, thӏ trѭӡng chѭa thұt sӵ phát triӇn, chѭa cĩ thѭӟc ÿo quy mơ doanh nghiӋp mӝt cách ÿích thӵc. Ngồi ra, cҫn tính ÿӃn các yӃu tӕ khác tác ÿӝng ÿӃn viӋc phân loҥi nhѭ: mөc ÿích phân loҥi, tính chҩt ngành nghӅ, ÿӏa bàn. HiӋn nay, ViӋt Nam phân loҥi DNNVV dӵa vào 2 tiêu thӭc: lao ÿӝng thѭӡng xuyên và Yӕn ÿăng ký. Hai tiêu thӭc này ÿѭӧc ÿơng ÿҧo các doanh nghiӋp chҩp nhұn bӣi vì tҩt Fҧ các doanh nghiӋp ÿӅu cĩ sӕ liӋu vӅ hai tiêu thӭc này và cĩ thӇ xác ÿӏnh tѭѫng ÿӕi chính xác sӕ liӋu Fӫa chúng; ngồi ra cĩ thӇ xác ÿӏnh ÿѭӧc hai tiêu thӭc này ӣ mӑi cҩp ÿӝ: tồn bӝ nӅn kinh tӃ, ngành, doanh nghiӋp. Nhѭ vұy, hai tiêu thӭc này hӝi ÿӫ tính phә biӃn, tính khái quát và tính xác thӵc. 1.1.3. Vai trị cӫa doanh nghiӋp nhӓ và vӯa trong nӅn kinh tӃ ViӋt Nam hiӋn nay Trѭӟc thӡi kǤÿәi mӟi (1986), khu vӵc kinh tӃ ngồi Nhà nѭӟc phҫn lӟn chӍ gӗm các Kӝ gia ÿình làm các nghӅ nơng, thӫ cơng và dӏch vө bán lҿ vӟi vӏ trí, vai trị rҩt hҥn chӃ Fҧ vӅÿӏa vӏ pháp lý lүn trong hoҥt ÿӝng thӵc tiӉn. Trong quá trình ÿәi mӟi, ÿһc biӋt là nhӳng năm gҫn ÿây, vai trị cӫa khu vӵc kinh tӃ ngồi Nhà nѭӟc, trong ÿĩ cĩ các DNNVV ÿã cĩ nhӳng cҧi thiӋn ÿáng kӇ. VӅ vӏ trí pháp lý cӫa khu vӵc này ÿѭӧc xác ÿӏnh rõ ràng và ÿѭӧc khҷng ÿӏnh nhiӅu lҫn trong các văn bҧn pháp lý khác nhau nhѭ trong Luұt Doanh nghiӋp, ÿһc biӋt là ÿã ÿѭӧc cө thӇ hố trong Nghӏÿӏnh 90/2001/NĈ-CP ngày 23/11/2001 cӫa Chính phӫ và các thơng Wѭ hѭӟng dүn; VӅ mơi trѭӡng kinh doanh: ÿã cĩ sӵ cҧi thiӋn ÿáng kӇ theo hѭӟng tҥo ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi hѫn cho phát triӇn cӫa các DNNVV nhѭÿăng ký kinh doanh thuұn 6tiӋn hѫn, tiӃp cұn dӉ dàng và vay ÿѭӧc nhiӅu hѫn tӯ các nguӗn tài chính chính thӭc,... Nhӡ vұy, DNNVV ÿã phát triӇn bùng nә vӅ sӕ lѭӧng và ÿang tӯng bѭӟc ÿi vào nӅ nӃp, hoҥt ÿӝng cĩ hiӋu quҧ hѫn, cĩ nhӳng ÿĩng gĩp ÿáng kӇ và tích cӵc hѫn cho nӅn kinh WӃ. Ӣ nѭӟc ta hiӋn cĩ trên 90% trong tәng sӕ doanh nghiӋp là DNNVV vӟi tҩt cҧ các loҥi hình kinh tӃ, bao gӗm doanh nghiӋp nhà nѭӟc, Cơng ty TNHH, Cơng ty cә phҫn, Cơng ty liên doanh, doanh nghiӋp tѭ nhân, hӧp tác xã, cѫ sӣ sҧn xuҩt, doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi, … ĈLӅu ÿĩ cho thҩy DNNVV cĩ vai trị ÿһc biӋt quan trӑng trong QӅn kinh tӃ nѭӟc ta, thӇ hiӋn qua: - 0͡t là, gĩp phҫn giҧi phĩng sӭc sҧn xuҩt, thu hút mӑi nguӗn lӵc vào giҧi quyӃt viӋc làm, tăng thu nhұp, là nhân tӕ quan trӑng trong tăng trѭӣng và phát triӇn kinh WӃÿҩt nѭӟc. Khu vӵc DNNVV thuӝc các thành phҫn kinh tӃ hiӋn thu hút khoҧng 30% lӵc lѭӧng lao ÿӝng phi nơng nghiӋp cҧ nѭӟc nhѭng triӇn vӑng thu hút thêm lao ÿӝng rҩt lӟn vì suҩt ÿҫu tѭ cho mӝt chӛ làm viӋc tҥi ÿây thҩp hѫn rҩt nhiӅu so Yӟi các doanh nghiӋp lӟn, chӫ yӃu là do chi phí hoҥt ÿӝng thҩp. Ĉây cNJng là nѫi thuұn tiӋn nhҩt ÿӇ tiӃp nhұn sӕ lao ÿӝng ӣ nơng thơn ra thành phӕÿang tăng lên Pӛi năm và sӕ lao ÿӝng dơi ra tӯ các DNNN qua viӋc cә phҫn hĩa, bán, khốn, cho thuê,… - Hai là, các DNNVV ÿã cung cҩp mӝt khӕi lѭӧng lӟn, ÿa dҥng phong phú vӅ sҧn phҭm, ÿĩng gĩp vào sӵ tăng trѭӣng và phát triӇn kinh tӃ. Nhӡ sӵ phát triӇn cӫa các DNNVV mà nhiӅu ngành nghӅ truyӅn thӕng cӫa ViӋt Nam ÿã ÿѭӧc phөc hӗi và phát triӇn, nhiӅu ngành nghӅ mӟi xuҩt hiӋn. Sҧn phҭm hàng hĩa ngày càng phong phú ÿa dҥng. Trình ÿӝ kinh doanh cӫa các DNNVV ngày càng tiӃn bӝ hѫn, nhiӅu mһt hàng ÿã chiӃm lƭnh ÿѭӧc thӏ trѭӡng trong nѭӟc, thay thӃÿѭӧc mӝt sӕ mһt hàng nhұp khҭu, tham gia làm hàng xuҩt khҭu. Mӝt sӕ ngành nghӅ nhѭ chiӃu cĩi, hàng thӫ cơng mӻ nghӋ, DNNVV tҥo ra 100% giá trӏ Vҧn lѭӧng hàng hĩa. 70ӛi năm DNNVV ÿĩng gĩp khoҧng 25 - 30% GDP cҧ nѭӟc và hѫn 30% giá trӏ Wәng sҧn luӧng cơng nghiӋp hàng năm. Các DNNVV ÿã gĩp phҫn quan trӑng vào viӋc thay ÿәi cѫ cҩu kinh tӃ theo hѭӟng tích cӵc hѫn. - Ba là, các DNNVV cùng vӟi các doanh nghiӋp cĩ quy mơ lӟn cĩ sӵ bә sung hӛ trӧ lүn nhau, tҥo ra mӝt nӅn kinh tӃ thӏ trѭӡng ÿích thӵc, cĩ hiӋu quҧ, ÿҧm bҧo cho QӅn kinh tӃ tăng trѭӣng và phát triӇn mҥnh mӁ, bӅn vӳng. Do quy mơ nhӓ, DNNVV cĩ khҧ năng thay ÿәi mһt hàng, chuyӇn hѭӟng sҧn xuҩt Pӝt cách linh hoҥt,… Ĉӕi vӟi doanh nghiӋp lӟn, DNNVV cịn cĩ thӇ làm ÿҥi lý, YӋ tinh, tiêu thө hàng hĩa hoһc cung cҩp vұt tѭÿҫu vào vӟi giá rҿ hѫn, gĩp phҫn Kҥ giá thành, nâng cao hiӋu quҧ sҧn xuҩt cho doanh nghiӋp lӟn. - %͙n là, DNNVV gĩp phҫn khai thác tiӅm năng phong phú trong dân. Mӝt sӕ các DNNVV thành lұp mang tính gia ÿình. Dӵa trên nhӳng ѭu thӃ cӫa DNNVV nhѭ thành lұp thu hӗi vӕn nhanh, sӱ dөng các tiӅm năng vӅ nguӗn vӕn lao ÿӝng và nguyên liӋu sҹn cĩ tҥi ÿӏa phѭѫng, DNNVV thu hút ÿѭӧc mӝt khӕi lѭӧng lӟn vӅ Yӕn cӫa các tҫng lӟp dân cѭ. - 1ăm là, DNNVV gĩp phҫn vào sӵ chuyӇn dӏch cѫ cҩu kinh tӃ. Ӣ các nѭӟc cĩ nӅn kinh tӃÿang phát triӇn cNJng nhѭӣ ViӋt Nam, các doanh nghiӋp lӟn thѭӡng tұp trung ӣ các thành phӕ và các trung tâm cơng nghiӋp, gây mҩt cân ÿӕi nghiêm trӑng vӅ trình ÿӝ phát triӇn kinh tӃ, văn hĩa, xã hӝi giӳa thành thӏ vӟi nơng thơn, giӳa các vùng trong mӝt quӕc gia. Chính sӵ phát triӇn DNNVV là phѭѫng tiӋn quan trӑng trong viӋc tҥo lұp sӵ cân ÿӕi giӳa các vùng, gĩp phҫn chuyӇn dӏch cѫ Fҩu kinh tӃ giӳa các thành phҫn kinh tӃ, giӳa các ngành và các vùng lãnh thә. Tĩm lҥi, trong quá trình ÿәi mӟi vӯa qua, các DNNVV ÿã ÿѭӧc tҥo ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi và cĩ sӵ phát triӇn ÿáng kӇ cҧ vӅ lѭӧng và chҩt, ÿĩng gĩp tích cӵc trên nhiӅu mһt cho Vӵ phát triӇn cӫa nӅn kinh tӃ. 1.2. HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA 8Trong quá trình hӝi nhұp kinh tӃ quӕc tӃ hiӋn nay, mơi trѭӡng kinh doanh cӫa các DNNVV ÿang ÿѭӧc cҧi thiӋn ÿáng kӇ nhѭng khҧ năng tiӃp cұn các nguӗn lӵc tài chính phù hӧp vӟi sҧn xuҩt kinh doanh cӫa các doanh nghiӋp thì vүn cịn rҩt nhiӅu hҥn chӃ. Các DNNVV thѭӡng xuyên rѫi vào tình trҥng thiӃu hөt vӕn nhѭng thѭӡng khơng cĩ ÿӫ ÿLӅu kiӋn ÿӇ nhұn các nguӗn tài trӧ mӝt cách chính thӭc. HiӋn nay, kênh hӛ trӧ tài chính hӳu hiӋu nhҩt cho DNNVV là vay vӕn tҥi các NHTM hoһc thuê tài chính. 1.2.1. Vay vӕn tҥi các ngân hàng thѭѫng mҥi 1.2.1.1. Khái quát v͉ vay v͙n t̩i các ngân hàng th˱˯ng m̩i Vay vӕn, ÿây là giҧi pháp cәÿLӇn, nhìn chung tҩt cҧ các doanh nghiӋp ÿӅu nghƭ tӟi. Tuy nhiên, tùy theo tә chӭc tài trӧ và nguӗn tài trӧ, nhӳng ÿLӅu kiӋn mà mӝt doanh nghiӋp hay mӝt dӵ án ÿҫu tѭ phҧi thӓa mãn cNJng nhѭ các ÿLӅu kiӋn kèm theo, cĩ thӇ thay ÿәi rҩt nhiӅu. Các khoҧn vay này thѭӡng do hӋ thӕng ngân hàng cung cҩp. Ĉơi khi các nguӗn tài trӧ cĩ thӇÿӃn tӯ các dӵ án phát triӇn kinh tӃ do các ÿӕi tác nѭӟc ngồi tài trӧ thơng qua kênh cӫa hӋ thӕng ngân hàng ÿӏa phѭѫng. Nhìn chung, ÿӇ tiӃp cұn ÿѭӧc nguӗn vӕn vay tӯ ngân hàng, các doanh nghiӋp phҧi thoҧ mãn các yêu cҫu cӫa ngân hàng. Cө thӇ là ngѭӡi ÿi vay, doanh nghiӋp phҧi chӭng minh mình cĩ khҧ năng hồn trҧ cho ngân hàng cҧ vӕn vay gӕc và lãi vay tӯ các nguӗn thu sau: thu nhұp cӫa cá nhân, thu nhұp cӫa doanh nghiӋp nhѭ doanh thu tӯ hoҥt ÿӝng kinh doanh, lӧi nhuұn, khҩu hao tài sҧn cӕÿӏnh. Các nguӗn thu này ÿѭӧc coi là nguӗn thu thӭ nhҩt. Trѭӡng hӧp ngân hàng hồn tồn tin tѭӣng vào hiӋu quҧ kinh doanh, uy tín và khҧ năng trҧ nӧ cӫa ngѭӡi ÿi vay, doanh nghiӋp thì viӋc ra quyӃt ÿӏnh cho vay hồn tồn chӍ dӵa vào nguӗn thu thӭ nhҩt. Tuy nhiên trong trѭӡng hӧp ngân hàng cҧm thҩy khҧ năng thu hӗi nӧ tӯ nguӗn thu thӭ nhҩt khơng chҳc chҳn, nghƭa là cĩ thӇ xҧy ra rӫi ro trong viӋc thu hӗi nӧ, thì ÿӇ quyӃt ÿӏnh cho vay, ngân hàng buӝc phҧi thiӃt lұp các Fѫ sӣ pháp lý ràng buӝc trách nhiӋm trҧ nӧ cӫa khách hàng tӯ các nguӗn thu khác gӑi là nguӗn thu thӭ hai. Nguӗn thu thӭ hai thơng thѭӡng là giá trӏ tài sҧn cӫa chính ngѭӡi 9vay vӕn ÿѭӧc cҫm cӕ, thӃ chҩp cho ngân hàng, hoһc cӫa bên thӭ ba ÿӭng ra bҧo lãnh cho ngѭӡi ÿi vay vӕn. Mөc ÿích cӫa ÿҧm bҧo tín dөng là nhҵm bҧo tồn vӕn trong hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa ngân hàng, phịng ngӯa nhӳng rӫi ro cĩ thӇ xҧy ra cho ngân hàng và thơng qua ÿҧm bҧo tín dөng, ngân hàng cĩ thӇ mӣ rӝng và nâng cao hoҥt ÿӝng tín Gөng cӫa mình. 1.2.1.2. Các hình thͱc ÿ̫m b̫o tín dͭng: Các hình thӭc ÿҧm bҧo tín dөng cĩ thӇ phân làm hai nhĩm là ÿҧm bҧo ÿӕi vұt và ÿҧm Eҧo ÿӕi nhân (bҧo lãnh). a. Ĉҧm bҧo ÿӕi vұt - Khái ni͏m:Ĉҧm bҧo ÿӕi vұt là hình thӭc ÿҧm bҧo mà trong ÿĩ ngân hàng, vӟi vai trị là chӫ nӧÿѭӧc hѭӣng mӝt sӕ quyӅn lӧi ÿӕi vӟi tài sҧn cӫa khách hàng nhҵm làm căn cӭ thu hӗi vӕn và lãi cho vay. Trong t._.rѭӡng hӧp ngѭӡi ÿi vay, doanh nghiӋp khơng cĩ khҧ năng hồn trҧ nӧ thì ngân hàng cĩ quyӅn phát mãi tài sҧn theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt ÿӇ thu hӗi nӧ. Các tài sҧn làm ÿҧm bҧo tín dөng phҧi thӓa mӝt sӕÿLӅu kiӋn nhѭ: thuӝc quyӅn sӣ Kӳu hӧp pháp cӫa khách hàng vay vӕn, ÿѭӧc pháp luұt cho phép chuyӇn nhѭӧng và phҧi cĩ thӏ trѭӡng tiêu thө. - Các ph˱˯ng thͱc ÿ̫m b̫o ÿ͙i v̵t: Cĩ hai phѭѫng thӭc ÿҧm bҧo ÿӕi vұt là thӃ chҩp và cҫm cӕ. + Th͇ ch̭p tài sҧn vay vӕn là viӋc bên vay vӕn (bên thӃ chҩp tài sҧn) dùng tài sҧn là bҩt ÿӝng sҧn thuӝc sӣ hӳu cӫa mình ÿӇÿҧm bҧo thӵc hiӋn trҧ nӧ (bao gӗm nӧ Jӕc, lãi và các chi phí khác - nӃu cĩ) ÿӕi vӟi bên cho vay (bên nhұn thӃ chҩp). Tài sҧn dùng ÿӇ thӃ chҩp là các bҩt ÿӝng sҧn cĩ khҧ năng chuyӇn nhѭӧng, mua bán ÿѭӧc dӉ dàng nhѭ: quyӅn sӱ dөng nhà ӣ và ÿҩt ӣ, các cơng trình xây dӵng, 10 các cѫ sӣ sҧn xuҩt kinh doanh bao gӗm cҧ giá trӏ bҧo hiӇm cӫa các tài sҧn này (nӃu cĩ), cùng mӝt sӕ tài sҧn khác theo pháp luұt quy ÿӏnh. + C̯m c͙ tài sҧn là viӋc ngѭӡi ÿi vay tiӃn hành chuyӇn giao tài sҧn (ÿӝng sҧn) thuӝc quyӅn sӣ hӳu hӧp pháp cӫa mình cho ngân hàng cҫm giӳ làm vұt ÿҧm bҧo cho sӕ nӧ vay trong mӝt thӡi gian nhҩt ÿӏnh. Tài sҧn cҫm cӕ là các ÿӝng sҧn cĩ giá trӏ, cĩ thӇ chuyӇn nhѭӧng mua bán mӝt cách dӉ dàng nhѭ: phѭѫng tiӋn vұn tҧi (tàu, thuyӅn, xe tҧi,… ), phѭѫng tiӋn ÿi Oҥi (ơ tơ, xe gҳn máy,… ), máy mĩc thiӃt bӏ, vұt tѭ hàng hĩa, các loҥi giҩy tӡ cĩ giá ÿang cịn thӡi gian hiӋu lӵc thanh tốn (nhѭ sә tiӃt kiӋm, chӭng chӍ tiӅn gӱi, NǤ phiӃu, trái phiӃu,… ), các loҥi vұt quý (nhѭ vàng bҥc, ÿá quý,… ). b. Ĉҧm bҧo ÿӕi nhân (Bҧo lãnh) - Khái ni͏m: %ҧo lãnh là viӋc mӝt pháp nhân hay mӝt thӇ nhân (gӑi là bên bҧo lãnh) ÿem tài sҧn, tiӅn bҥc và uy tín cӫa mình ÿӇÿҧm bҧo và cam kӃt vӟi ngѭӡi cho vay (bên nhұn bҧo lãnh) sӁ thӵc hiӋn nghƭa vө trҧ nӧ thay cho ngѭӡi ÿi vay khi ngѭӡi ÿi vay khơng trҧÿѭӧc nӧ cho ngѭӡi cho vay khi ÿӃn hҥn thanh tốn. Hình thӭc thѭӡng thҩy nhҩt cӫa bҧo lãnh là ngѭӡi bҧo lãnh ÿem tài sҧn cӫa mình ÿӇ thӃ chҩp hay cҫm cӕ cho ngân hàng ÿӇÿҧm bҧo khҧ năng trҧ nӧ cho ngѭӡi ÿi vay hay cịn gӑi là ngѭӡi ÿѭӧc bҧo lãnh. NӃu ÿӃn hҥn trҧ nӧ mà ngѭӡi ÿi vay khơng trҧ ÿѭӧc nӧ hay trҧ khơng hӃt nӧ cho ngân hàng thì ngѭӡi bҧo lãnh phҧi ÿӭng ra trҧ nӧ thay, nӃu khơng ngân hàng cĩ quyӅn phát mãi hay ÿҩu giá tài sҧn mà ngѭӡi bҧo lãnh ÿã thӃ chҩp, cҫm cӕÿӇ thu hӗi nӧ. Ngѭӡi bҧo lãnh phҧi cĩ ÿӫ năng lӵc bҧo lãnh theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt và phҧi cĩ ÿӫ năng lӵc tài chính ÿӇ thӵc hiӋn nghƭa vөÿã cam kӃt, nghƭa là ngѭӡi bҧo lãnh chӍÿѭӧc bҧo lãnh bҵng chính tài sҧn thuӝc sӣ hӳu hӧp pháp cӫa mình. - Các hình thͱc b̫o lãnh: 11 + Bҧo lãnh cĩ ÿӕi vұt: ngѭӡi bҧo lãnh ÿem tài sҧn thuӝc sӣ hӳu hӧp pháp cӫa mình ÿӇ cҫm cӕ, thӃ chҩp cho ngân hàng ÿӇ cam kӃt trҧ nӧ thay cho ngѭӡi ÿi vay. + Bҧo lãnh bҵng uy tín: ngѭӡi bҧo lãnh khơng thӃ chҩp, cҫm cӕ tài sҧn cho ngân hàng mà chӍ cam kӃt trҧ nӧ thay cho ngѭӡi ÿi vay trên cѫ sӣ uy tín cӫa mình. 9Ӆ lý thuyӃt, ÿҧm bҧo tín dөng phҧi là mӝt hình thӭc phịng ngӯa rӫi ro trong kinh doanh, khơng phҧi là yӃu tӕ quyӃt ÿӏnh trong viӋc ÿѭa ra các quyӃt ÿӏnh cho vay. Tuy nhiên thӵc tӃӣ ViӋt Nam hiӋn nay, vҩn ÿӅÿҧm bҧo tín dөng ÿѭӧc áp dөng rӝng rãi trong hҫu hӃt các ngân hàng thѭѫng mҥi, gҫn nhѭ trӣ thành mӝt ÿLӅu kiӋn tiên quyӃt khi xét duyӋt cho vay, ÿһc biӋt là ÿӕi vӟi các khách hàng vay vӕn là DNNVV, doanh nghiӋp ngồi quӕc doanh hoһc cá nhân. 1.2.2. Thuê tài chính Trong doanh nghiӋp, ÿӇ trang bӏ tài sҧn cӕÿӏnh (các ÿӝng sҧn) phөc vө cho sҧn xuҩt kinh doanh cҫn dӵa vào hai nguӗn vӕn chӫ yӃu là vӕn chӫ sӣ hӳu và vӕn vay. Tuy nhiên khơng phҧi doanh nghiӋp nào cNJng cĩ thӇ tiӃp cұn ÿѭӧc vӟi nguӗn vӕn vay, do khơng thӓa mãn các ÿLӅu kiӋn ÿi vay. Mһt khác, các NHTM vӟi nguӗn vӕn huy ÿӝng ngҳn hҥn nên ÿáp ӭng cho nhu cҫu vay vӕn ngҳn hҥn cӫa các doanh nghiӋp là chӫ yӃu. Do ÿĩ, hoҥt ÿӝng cho thuê tài chính ra ÿӡi nhҵm ÿáp ӭng nhu cҫu mua tài sҧn cӕÿӏnh Fӫa các doanh nghiӋp, nhҩt là các DNNVV khơng ÿӫÿLӅu kiӋn vay vӕn tҥi các ngân hàng. 1.2.2.1. Khái ni͏m cho thuê tài chính (CTTC) Theo Nghӏÿӏnh sӕ 16/2001/NĈ-CP ngày 02/05/2001 cӫa Chính phӫ: CTTC là hoҥt ÿӝng tín dөng trung và dài hҥn thơng qua viӋc cho thuê máy mĩc, thiӃt Eӏ, phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn và các ÿӝng sҧn khác trên cѫ sӣ hӧp ÿӗng cho thuê giӳa bên cho thuê vӟi bên thuê. Bên cho thuê cam kӃt mua tài sҧn và các ÿӝng sҧn theo yêu 12 Fҫu cӫa bên thuê và nҳm giӳ quyӅn sӣ hӳu ÿӕi vӟi các tài sҧn cho thuê. Bên thuê sӱ Gөng tài sҧn thuê và thanh tốn tiӅn thuê trong suӕt thӡi hҥn thuê ÿã ÿѭӧc hai bên thoҧ thuұn. Khi kӃt thúc thӡi hҥn thuê, bên thuê ÿѭӧc quyӅn lӵa chӑn mua lҥi tài sҧn thuê hoһc tiӃp Wөc thuê theo các ÿLӅu kiӋn ÿã thoҧ thuұn trong hӧp ÿӗng CTTC. Tәng sӕ tiӅn thuê mӝt loҥi tài sҧn quy ÿӏnh tҥi hӧp ÿӗng CTTC ít nhҩt phҧi tѭѫng ÿѭѫng vӟi giá trӏ cӫa tài sҧn ÿĩ tҥi thӡi ÿLӇm ký hӧp ÿӗng. Nĩi cách khác, CTTC là hình thӭc tín dөng trung dài hҥn, mӟi ÿѭӧc áp dөng ӣ ViӋt Nam (tӯ năm 1995). Theo hình thӭc này thì cơng ty CTTC sӁ dùng vӕn cӫa mình ÿӇ mua các tài sҧn thiӃt bӏ theo ÿúng sӕ lѭӧng, ÿһc tính kӻ thuұt phù hӧp vӟi yêu cҫu cӫa bên ÿi thuê; rӗi chuyӇn giao tài sҧn thiӃt bӏÿĩ cho ngѭӡi ÿi thuê sӱ dөng trong mӝt thӡi gian nhҩt ÿӏnh, vӟi ÿLӅu kiӋn là ngѭӡi ÿi thuê phҧi bҧo quҧn và sӱ dөng tài sҧn thiӃt bӏ và thanh tốn tiӅn thuê cho cơng ty CTTC ÿҫy ÿӫ và ÿúng hҥn theo ÿúng các ÿLӅu khoҧn cӫa hӧp ÿӗng CTTC. Khi hӃt hҥn hӧp ÿӗng, bên ÿi thuê ÿѭӧc quyӅn lӵa chӑn phѭѫng án xӱ lý tài sҧn, thiӃt bӏÿi thuê: - Mua tài sҧn, thiӃt bӏ thuê theo giá trӏ cịn lҥi (theo giá cҧÿѭӧc xác ÿӏnh trong hӧp ÿӗng ÿӇ xác lұp quyӅn sӣ hӳu tài sҧn cӫa mình ÿӕi vӟi quyӅn sӣ hӳu tài sҧn, thiӃt Eӏÿĩ). - Kéo dài thӡi hҥn thuê tài sҧn, thiӃt bӏ. - Trҧ lҥi tài sҧn, thiӃt bӏ cho cơng ty CTTC. 9Ӆ mһt lý thuyӃt, bên ÿi thuê ÿѭӧc chӑn 1 trong 3 phѭѫng án trên. Nhѭng trong thӵc tiӉn, ÿӇ hҥn chӃ rӫi ro tín dөng và ÿҧm bҧo thu hӗi vӕn, các cơng ty CTTC chӍÿѭa ra Pӝt phѭѫng án là bán tài sҧn thiӃt bӏ cho ngѭӡi ÿi thuê khi kӃt thúc hӧp ÿӗng và phѭѫng án này mang tính chҩt bҳt buӝc. Trong ÿĩ: 13 - Bên cho thuê: là cơng ty CTTC cĩ tѭ cách pháp nhân, ÿѭӧc cҩp giҩy phép hoҥt ÿӝng; - Bên thuê: là doanh nghiӋp ÿѭӧc thành lұp theo pháp luұt ViӋt Nam, trӵc tiӃp sӱ Gөng tài sҧn thuê trong thӡi hҥn thuê theo mөc ÿích kinh doanh hӧp pháp cӫa mình; - Tài sҧn thuê: là máy mĩc, thiӃt bӏ và các ÿӝng sҧn khác ÿҥt tiêu chuҭn kӻ thuұt tiên tiӃn, cĩ giá trӏ sӱ dөng hӳu ích trên mӝt năm, ÿѭӧc sҧn xuҩt trong nѭӟc hoһc nhұp khҭu; - Thӡi hҥn cho thuê: là thӡi gian bên thuê sӱ dөng tài sҧn thuê và trҧ tiӅn thuê, ÿѭӧc bên cho thuê và bên thuê thoҧ thuұn trong hӧp ÿӗng thuê. 1.2.2.2. Vai trị cͯa CTTC - Gĩp phҫn thu hút vӕn ÿҫu tѭÿӇ phөc vө cho sӵ nghiӋp cơng nghiӋp hĩa, hiӋn ÿҥi hĩa ÿҩt nѭӟc. - Gĩp phҫn thúc ÿҭy cҧi tiӃn kӻ thuұt, ÿәi mӟi dây chuyӅn cơng nghӋ, nâng cao Qăng suҩt lao ÿӝng. - Ĉây là loҥi hình tài trӧ linh hoҥt, ÿһc biӋt thích hӧp vӟi các DNNVV, giúp các doanh nghiӋp này phát triӇn ÿi lên. 1.2.2.3. C˯ quan qu̫n lý Nhà n˱ͣc v͉ ho̩t ÿ͡ng CTTC Ngân hàng Nhà nѭӟc ViӋt Nam, gӑi tҳt là Ngân hàng Nhà nѭӟc, là cѫ quan quҧn lý Nhà nѭӟc vӅ hoҥt ÿӝng CTTC, cĩ nhiӋm vө cҩp và thu hӗi giҩy phép hoҥt ÿӝng, ban hành các văn bҧn quy ÿӏnh vӅ nghiӋp vө, quҧn lý, giám sát và thanh tra hoҥt ÿӝng các cơng ty CTTC tҥi ViӋt Nam. 1.2.2.4. ˰u và nh˱ͫc ÿL͋m cͯa ho̩t ÿ͡ng CTTC a. Ѭu ÿLӇm 14 Hoҥt ÿӝng CTTC là mӝt loҥi hình tín dөng trung và dài hҥn, ÿӕi vӟi nӅn kinh tӃ, phѭѫng thӭc tài trӧ này ÿã ÿa dҥng hĩa hoҥt ÿӝng tín dөng và cĩ nhӳng ѭu ÿLӇm sau: - Ĉ͙i vͣi bên thuê: + Hoҥt ÿӝng CTTC hӛ trӧ DNNVV ÿҫu tѭ chiӅu sâu, máy mĩc, thiӃt bӏ... mӣ Uӝng quy mơ, giúp nâng cao hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh. Các DNNVV thѭӡng ít vӕn tӵ cĩ, uy tín chѭa sâu rӝng cNJng nhѭ khơng cĩ tài Vҧn thӃ chҩp dүn ÿӃn khĩ cĩ thӇ vay vӕn cӫa các ngân hàng; do ÿĩ viӋc thuê máy mĩc, thiӃt bӏ cӫa cơng ty CTTC là phѭѫng án tӕi ѭu và hiӋu quҧ, hiӋn ÿang ÿѭӧc nhiӅu doanh nghiӋp thӵc hiӋn. + Bên thuê nhұn tài sҧn (100% vӕn vay) mà khơng phҧi thӃ chҩp hoһc chӍ cҫn ký quӻ mӝt sӕ tiӅn nhӓ tѭѫng ÿѭѫng 5-10% giá trӏ tài sҧn - Ĉ͙i vͣi bên cho thuê: Trong thӡi hҥn CTTC, tài sҧn cho thuê vүn thuӝc quyӅn sӣ hӳu cӫa bên cho thuê nên hình thӭc cҩp tín dөng này ÿҥt sӵ an tồn cao. Ĉӗng thӡi vӟi phѭѫng thӭc này, bên cho thuê hҥn chӃ ÿѭӧc rӫi ro, ÿҧm bҧo vӕn vay ÿѭӧc sӱ dөng ÿúng mөc ÿích, an tồn. Nhѭ vұy, thuê tài chính cĩ thӇÿѭӧc xem là mӝt giҧi pháp thay thӃ thuұn lӧi cho tín Gөng trung và dài hҥn, nhҩt là ÿӕi vӟi các DNNVV thѭӡng xuyên gһp khĩ khăn trong viӋc vay vӕn ngân hàng b. Nhѭӧc ÿLӇm: - Thuê tài chính là phѭѫng tiӋn tài trӧӣ mӭc thҩp hѫn tín dөng, các doanh nghiӋp hoһc thӇ nhân chӍ cĩ thӇ sӱ dөng phѭѫng thӭc này ÿӇ tài trӧ cho mӝt vài thiӃt bӏ chӭ khơng phҧi ÿӇ tài trӧ cho tồn bӝ mӝt dӵ án ÿҫu tѭ lӟn. - Giá thuê sӱ dөng máy mĩc, thiӃt bӏ thѭӡng cao vì nĩ cho phép bên cho thuê mӝt Pһt thu lҥi phҫn vӕn ÿã ÿҫu tѭ, mһt khác mang lҥi lӧi nhuұn vӟi sӕ tiӅn lãi. 15 Tĩm lҥi, ӣ ViӋt Nam hiӋn nay cĩ 3 nguӗn tài trӧ chính cho các DNVVN, gӗm: - Tài trӧ tӯ các tә chӭc tín dөng thuӝc hӋ thӕng ngân hàng - Tài trӧ tӯ các dӵ án phát triӇn kinh tӃ cӫa các Quӻÿa quӕc gia - Tài trӧ tӯ các cơng ty cho thuê tài chính. 1.3. HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA Ӣ 0ӜT SӔ NѬӞC CHÂU Á VÀ BÀI HӐC KINH NGHIӊM ĈӔI VӞI VIӊT NAM 1.3.1. Hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ӣ mӝt sӕ nѭӟc Châu Á Loҥi hình DNNVV ÿã xuҩt hiӋn tҥi nhiӅu nѭӟc trên thӃ giӟi, ÿһc biӋt là các nѭӟc cĩ QӅn kinh tӃÿang phát triӇn. Qua nghiên cӭu chúng ta cĩ thӇ tham khҧo mӝt sӕ kinh nghiӋm cӫa các nѭӟc Châu Á ÿi trѭӟc trong viӋc hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV. a. Kinh nghi͏m tài trͫ thành cơng ÿ͙i vͣi các DNNVV cͯa các ngân hàng Hàn Qu͙c: Theo ơng Bae Kyung, lãnh ÿҥo cao cҩp cӫa ngân hàng Cơng nghiӋp Hàn Quӕc và là chuyên gia ngân hàng giàu kinh nghiӋm vӅ DNNVV: Khi cҩp tín dөng cho các DNNVV, bҩt kǤ mӝt NHTM nào cNJng gһp phҧi nhӳng khĩ khăn sau ÿây: ÿһc thù mĩn vay cĩ giá trӏ thҩp, khӕi lѭӧng khách hàng nhiӅu, phân bә rӝng khҳp, doanh nghiӋp nhӓ và vӯa luơn trong tình trҥng thiӃu vӕn, các kӻ năng vӅ tài chính và thơng tin cịn hҥn chӃ…. Chính vì vұy, viӋc tài trӧ cho DNNVV luơn phҧi ÿӕi mһt vӟi 3 vҩn ÿӅ lӟn: Chi phí quҧn lý khoҧn vay lӟn, chi phí huy ÿӝng vӕn cao và rӫi ro lӟn. Và Hàn Quӕc ÿã làm gì ÿӇ giҧm thiӇu nhӳng rӫi ro trên? - Thͱ nh̭t,ÿӇ giҧm các chi phí huy ÿӝng vӕn ngân hàng cҫn tăng cѭӡng ÿҫu tѭ cho hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa các hӝ gia ÿình, thiӃt lұp các hoҥt ÿӝng liên quan ÿӃn nhѭӧng quyӅn thѭѫng mҥi, quҧn lý các khoҧn tiӅn thanh tốn trong quá trình kinh doanh cӫa DNNVV. 16 - Thͱ hai, ÿӇ giҧm thiӇu các chi phí quҧn lý, các ngân hàng cҫn tăng cѭӡng ÿҫu tѭ vào cơng nghӋ thơng tin, ÿһc biӋt là viӋc tӵ phát triӇn hӋ thӕng cơng nghӋ thơng tin sӁ giúp tiӃt giҧm chi phí và quҧn lý hiӋu quҧ hѫn. - Thͱ ba, ÿӇ giҧm thiӇu các rӫi ro tín dөng, theo kinh nghiӋm cӫa ngân hàng Cơng nghiӋp Hàn Quӕc thì cҫn phҧi cĩ mӝt hӋ thӕng xӃp hҥng tín dөng hiӋu quҧ (bao Jӗm: cѫ sӣ dӳ liӋu, mơ hình chҩm ÿLӇm và xӃp hҥng tín dөng theo quy mơ, theo ngành, theo lӏch sӱ phát triӇn cӫa doanh nghiӋp…và cơng nghӋ thơng tin); phҧi duy trì ÿѭӧc ÿӫ cán bӝ tín dөng cĩ năng lӵc, viӋc thҭm ÿӏnh tín dөng phҧi ÿӝc lұp và cĩ hiӋu quҧ; các khoҧn vay phҧi cĩ tài sҧn bҧo ÿҧm. Ĉһc biӋt, ngân hàng Cơng nghiӋp Hàn Quӕc nhҩn mҥnh là sӁ khơng ÿһt ra mӝt tӹ lӋ cho vay khơng cĩ tài sҧn Eҧo ÿҧm ÿӕi vӟi DNNVV. 0ӝt sӕ sҧn phҭm cho vay ÿһc biӋt ÿӕi vӟi DNNVV tҥi ngân hàng Cơng nghiӋp Hàn Quӕc, ÿĩ là: - Cho vay vӟi lãi suҩt tăng dҫn cĩ quyӅn lӵa chӑn vӕn hố khoҧn vay trong doanh nghiӋp: sҧn phҭm này chӍ áp dөng ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp thiӃu vӕn lѭu ÿӝng và ngân hàng dӵÿốn tình hình tài chính cӫa doanh nghiӋp ÿĩ cĩ xu hѭӟng phát triӇn. Lãi suҩt cӫa khoҧn vay tăng dҫn trong 3 năm tӯ khi cho vay và ngân hàng cĩ quyӅn chuyӇn ÿәi khoҧn vay thành vӕn gĩp hoһc trái phiӃu chuyӇn ÿәi cӫa chính doanh nghiӋp vay vӕn. - Cho vay theo mҥng lѭӟi: trên cѫ sӣ cam kӃt thanh tốn và thѭ giӟi thiӋu cӫa nhà thҫu chính (contractor) ngân hàng sӁ cung cҩp vӕn cho các nhà thҫu phө (Sub- Contractor); các nhà thҫu phө này sӁ mӣ tài khoҧn tҥi ngân hàng. Nhà thҫu chính VӁ thanh tốn cho nhà thҫu phөÿӇ trҧ nӧ ngân hàng, ngân hàng sӁ thu nӧ trên cѫ Vӣ xem xét dịng tiӅn cӫa phѭѫng án, kӃ hoҥch vay vӕn. - Khoҧn vay cho các doanh nghiӋp cơng nghӋ cao: Khoҧn vay này ÿѭӧc tài trӧ cho các doanh nghiӋp thiӃu vӕn và chӍ xem xét khi ÿѭӧc bҧo ÿҧm bҵng sӵÿӏnh giá tӯ Quӻ bҧo lãnh tín dөng cơng nghӋ. 17 - Cho vay thanh tốn: cho vay ngҳn hҥn ÿáp ӭng các nhu cҫu thanh tốn cӫa doanh nghiӋp, làm giҧm các gánh nһng tài chính cho ngѭӡi cung cҩp. - Khoҧn vay dӵa trên tiӅm lӵc tài chính cӫa POSCO (mӝt hãng sҧn xuҩt thép lӟn Fӫa Hàn Quӕc). Ngân hàng Cơng nghiӋp Hàn Quӕc cho các ÿҥi lý cӫa POSCO vay thơng qua viӋc ÿLӅu tra thơng tin khách hàng tӯ POSCO và tài khoҧn tiӅn gӱi dài hҥn cӫa POSCO tҥi ngân hàng. Khoҧn vay tӯ nguӗn vӕn dài hҥn này sӁ cung Fҩp cho các doanh nghiӋp cĩ mӕi quan hӋ mұt thiӃt vӟi POSCO, tҥo ÿLӅu kiӋn cho các doanh nghiӋp này vay ÿѭӧc vӟi nguӗn vӕn giá rҿ. b. Kinh nghi͏m cho các DNNVV vay cͯa Ngân hàng Phát tri͋n Trung Qu͙c (CDB) CDB là ngân hàng thӵc hiӋn viӋc hӛ trӧ tài chính, cịn chính quyӅn ÿӏa phѭѫng chӏu trách nhiӋm ÿLӅu phӕi tín dөng. Trung Quӕc cịn thành lұp mӝt hӋ thӕng bҧo lãnh tín Gөng cho DNNVV, hӧp tác vӟi Ngân hàng thӃ giӟi và các ngân hàng nhӓ khác thӵc hiӋn cho vay ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp siêu nhӓ. ĈLӅu này ÿã lý giҧi vì sao chӍ vӟi ÿӝi ngNJ 4.000 nhân viên, CDB cĩ thӇ hӛ trӧ tӟi 16.050 doanh nghiӋp nhӓ và vӯa hoҥt ÿӝng trên mӝt ÿӏa bàn rӝng lӟn (549 quұn - huyӋn) vӟi dѭ nӧ lên tӟi 16,79 tӹ nhân dân tӋ. c. Kinh nghi͏m cͯa Cơng ty Tài chính doanh nghi͏p nh͗ và vͳa ͧ Nh̵t B̫n (JASME) 0ӣ rӝng cho vay trên cѫ sӣ xây dӵng mӝt hӋ thӕng các tiêu chuҭn phân tích tình hình tài chính và mӭc ÿӝ rӫi ro tín dөng cӫa loҥi hình doanh nghiӋp. Theo ÿĩ, dӵa trên hӋ sӕ tín nhiӋm, JASME sӁ xem xét cho vay mà khơng cҫn cĩ tài sҧn ÿҧm bҧo. Ĉәi lҥi, JASME áp dөng mӝt hӋ thӕng tính phí bҧo hiӇm khoҧn vay dӵa trên cѫ sӣ rӫi ro tín Gөng (hӋ sӕ tín nhiӋm cӫa doanh nghiӋp) 1.3.2. Bài hӑc kinh nghiӋm ÿӕi vӟi ViӋt Nam 18 Qua kinh nghiӋm hoҥt ÿӝng cӫa các nѭӟc nêu trên, cĩ thӇ rút ra mӝt sӕ bài hӑc mà ViӋt Nam cҫn thӵc hiӋn trong thӡi gian tӟi ÿӇ phát triӇn DNNVV trong tiӃn trình hӝi nhұp kinh tӃ quӕc tӃ. 0͡t là, tiӃp tөc hồn thiӋn nhanh hӋ thӕng pháp luұt phù hӧp vӟi quá trình chuyӇn sang kinh tӃ thӏ trѭӡng, bao gӗm xây dӵng mơi trѭӡng kinh doanh bình ÿҷng, thơng thống cho tҩt cҧ các doanh nghiӋp thuӝc mӑi thành phҫn kinh tӃ (tiӃp cұn vӟi vӕn, ÿҩt ÿai, lao ÿӝng, cơng nghӋ và thơng tin thӏ trѭӡng ...); minh bҥch hố viӋc bҧo hӝÿӕi vӟi các ngành kinh tӃ trong nѭӟc. Hai là, phát triӇn thӏ trѭӡng tài chính và cĩ chính sách hӛ trӧ cӫa Nhà nѭӟc cho DNNVV, nhҩt là ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp mӟi thành lұp. Tuy nhiên chính sách hӛ trӧ nên tұp trung vào nhӳng doanh nghiӋp ÿѭӧc xác ÿӏnh là cҫn thiӃt, mang lҥi hiӋu quҧ thiӃt thӵc, tránh sӵ dàn trҧi, phân tán. Ba là, tҥo ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi cho các DNNVV thӵc hiӋn quyӅn kinh doanh và khuyӃn khích mӣ rӝng thӏ trѭӡng xuҩt khҭu. %͙n là, tăng cѭӡng ÿào tҥo vӅ nghiӋp vө kinh doanh quӕc tӃ cho ÿӝi ngNJ cán bӝ quҧn lý các DNNVV. Trong sӵ phát triӇn khá nhanh cӫa mơ hình này, ÿây thӵc sӵ là vҩn ÿӅ Eӭc thiӃt. Nhӳng ngѭӡi quҧn lý DNNVV cҫn ÿѭӧc trang bӏ kiӃn thӭc mӝt cách bài bҧn, chu ÿáo. .Ӄt luұn chѭѫng 1 Trong chѭѫng 1, luұn văn ÿã trình bày khái quát vӅ DNNVV, nhӳng ÿĩng gĩp cӫa loҥi hình doanh nghiӋp này ÿӕi vӟi nӅn kinh tӃ. Ngồi ra, luұn văn cNJng ÿã nêu ra nhӳng nguӗn tài trӧ vӕn cho DNNVV và bài hӑc kinh nghiӋm mà ViӋt Nam cҫn thӵc hiӋn ÿӇ phát triӇn DNNVV trong thӡi gian tӟi. Phҫn thӵc trҥng vӅ hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV sӁÿѭӧc trình bày trong chѭѫng 2. 19 CH˰ˮNG 2: THӴC TRҤNG Vӄ HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA Ӣ VIӊT NAM 2.1. DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA Ӣ VIӊT NAM VÀ VҨN Ĉӄ PHÁP LÝ Trong tiӃn trình phát triӇn kinh tӃ cӫa mình, nhiӅu quӕc gia và vùng lãnh thәÿã cho thҩy sӭc sӕng và tính năng ÿӝng cӫa các DNNVV trong nӅn kinh tӃ thӏ trѭӡng. Chính hiӋu quҧ cӫa các doanh nghiӋp này ÿã gĩp phҫn quan trӑng tҥo nên sӭc mҥnh kinh tӃ Fӫa các quӕc gia phát triӇn lүn các nѭӟc mӟi cơng nghiӋp hĩa. Bҧn thân cѫ cҩu kinh tӃ Fӫa nѭӟc ta cNJng cĩ nhiӅu ÿLӇm thích hӧp cho sӵ phát triӇn cӫa DNNVV: hҫu hӃt các ngành cĩ lӧi thӃ cҥnh tranh cӫa nѭӟc ta nhѭ may, chӃ biӃn lѭѫng thӵc, mӻ nghӋ, … ÿӅu là nhӳng ngành ít cĩ lӧi ích vӅ quy mơ. Khơng chӍ phù hӧp vӟi bҧn thân cѫ cҩu kinh tӃ cӫa ÿҩt nѭӟc, sӵ phát triӇn DNNVV FNJng nhұn ÿѭӧc sӵ quan tâm ÿһc biӋt cӫa các Tә chӭc tiӅn tӋ thӃ giӟi, các nhà ÿҫu tѭ Qѭӟc ngồi vào ViӋt Nam. Theo ÿĩ, DNNVV ÿѭӧc coi là nhӳng tӃ bào kinh tӃ cĩ khҧ Qăng phát huy sӭc mҥnh tӯ nhӳng nguӗn lӵc nhӓ, là nhӳng doanh nghiӋp thích hӧp cho viӋc phát triӇn các ngành cơng nghiӋp phө trӧ, là mӝt trong nhӳng ÿLӅu kiӋn rҩt quan trӑng ÿӇ thu hút ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi. Qua ÿĩ, chính các doanh nghiӋp này cNJng dҫn dҫn tiӃp cұn ÿѭӧc hӋ thӕng cơng nghӋ hiӋn ÿҥi cӫa thӃ giӟi và gĩp phҫn vào sӵ phát triӇn chung cӫa kinh tӃÿҩt nѭӟc. Chính phӫ khuyӃn khích các DNNVV phát triӇn hình thӭc thҫu phө cơng nghiӋp, tăng cѭӡng sӵ liên kӃt giӳa các DNNVV vӟi doanh nghiӋp khác và hӧp tác sҧn xuҩt sҧn phҭm, sҧn xuҩt linh kiӋn, phө kiӋn, phө tùng, nhұn thâu xây Gӵng..., nhҵm thúc ÿҭy chuyӇn giao cơng nghӋ, mӣ rӝng thӏ trѭӡng tiêu thө sҧn phҭm, nâng cao năng lӵc cҥnh tranh cӫa các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 7ӯ năm 1986 ÿӃn nay vӟi chính sách ÿәi mӟi, phát triӇn kinh tӃ, trong ÿĩ ÿһc biӋt là viӋc phát triӇn khu vӵc kinh tӃ cĩ nguӗn vӕn nhӓ, mơi trѭӡng chính sách trong thӡi 20 gian qua ÿѭӧc cҧi cách theo hѭӟng ngày càng thuұn lӧi. Bҳt ÿҫu vӟi Nghӏ quyӃt 16 cӫa %ӝ Chính trӏ (1988); Nghӏÿӏnh 27, 28, 29/HĈBT (1988) vӅ kinh tӃ cá thӇ, kinh tӃ hӧp tác và hӝ gia ÿình; Nghӏÿӏnh 66/HĈBT vӅ nhĩm kinh doanh dѭӟi vӕn pháp ÿӏnh; Luұt Doanh nghiӋp tѭ nhân, Luұt Cơng ty, Luұt Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc; ÿáng chú ý là viӋc thơng qua và triӇn khai Luұt Doanh nghiӋp 2000, Luұt Ĉҫu tѭ và các cҧi cách liên quan ÿӃn thӫ tөc hҧi quan, thuӃ,... ÿã tҥo hành lang pháp lý әn ÿӏnh và khuyӃn khích các doanh nghiӋp thuӝc mӑi thành phҫn kinh tӃ phát triӇn sҧn xuҩt kinh doanh. Bên cҥnh ÿĩ Chính phӫ cịn ban hành mӝt sӕ văn bҧn dѭӟi luұt nhҵm hѭӟng dүn và hӛ trӧ cho DNNVV phát triӇn (chi ti͇t t̩i phͭ lͭc). Và tác ÿӝng này ÿã ÿem lҥi kӃt quҧ rõ rӋt. 7ӕc ÿӝ phát triӇn cӫa các doanh nghiӋp trong 5 năm (2001-2005) ÿã cĩ sӵ tăng trѭӣng Pҥnh mӁ, cĩ 112.952 doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tính ÿӃn ngày 31/12/2005, trung bình mӛi năm tăng 23%. Uӟc tính ÿӃn cuӕi năm 2006 sӁ cĩ gҫn 140.000 doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng, trong ÿĩ cĩ khoҧng 130.000 DNNVV, chiӃm 94%. 2.2. THӴC TRҤNG Vӄ HӚ TRӦ TÀI CHÍNH ĈӔI VӞI CÁC DOANH NGHIӊP NHӒ VÀ VӮA TRONG THӠI GIAN QUA 2.2.1. Thӵc trҥng vӅ sӕ lѭӧng DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng Qăm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp %ҧng 2.1 sӁ cho chúng biӃt thӵc trҥng vӅ sӕ lѭӧng DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm. Qua sӕ liӋu ӣ bҧng 2.1 cho thҩy, ѭӟc tính ÿӃn 31/12/2006 sӕ doanh nghiӋp ÿang thӵc tӃ hoҥt ÿӝng là 138.049 doanh nghiӋp, tăng 22,22% so vӟi thӡi ÿLӇm 31/12/2005 và tăng so vӟi thӡi ÿLӇm 31/12/2001 là 167,12%. Nhѭ vұy, trong vịng 6 năm, tӯ 2001 – 2006, Vӕ doanh nghiӋp hoҥt ÿӝng thӵc tӃ tăng thêm 86.369 doanh nghiӋp, trung bình mӛi năm Wăng gҫn 15.000 doanh nghiӋp, tѭѫng ÿѭѫng gҫn 28%/năm. 21 %ҧng 2.1: 6͙ l˱ͫng doanh nghi͏p ÿang ho̩t ÿ͡ng t̩i thͥi ÿL͋m 31/12 h̹ng năm phân theo lo̩i hình doanh nghi͏p ĈVT: Doanh nghi͏p Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2.006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 5.355 5.364 4.845 4.596 4.086 3.786 Trung ѭѫng 1.997 2.052 1.898 1.967 1.825 1.763 Ĉӏa phѭѫng 3.358 3.312 2.947 2.629 2.261 2.023 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 44.314 55.236 64.526 84.003 105.169 129.999 Tұp thӇ 3.646 4.104 4.150 5.349 6.334 7.039 Tѭ nhân 22.777 24.794 25.653 29.980 34.647 37.622 Loҥi khác 17.891 26.339 34.723 48.674 64.188 85.338 Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu Wѭ nѭӟc ngồi 2.011 2.308 2.641 3.156 3.697 4.264 DN 100% vӕn nѭӟc ngồi 1.294 1.561 1.869 2.335 2.852 3.402 DN liên doanh vӟi nѭӟc ngồi 717 747 772 821 845 862 &͡ng 51.680 62.908 72.012 91.755 112.952 138.049 (Ngu͛n: T͝ng cͭc Th͙ng kê và tác gi̫ t͹˱ͣc tính ) Xét theo s͙ l˱ͫng: - DNNN trung bình mӛi năm giҧm hѫn 260 doanh nghiӋp, tѭѫng ÿѭѫng 4,88%/năm. - DN ngồi Nhà nѭӟc, bao gӗm các doanh nghiӋp tѭ nhân, cơng ty TNHH, cơng ty cә phҫn, ÿây là các DNNVV, trung bình mӛi năm tăng 14.280 doanh nghiӋp, Wѭѫng ÿѭѫng 32,2%/năm. - DN cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi mӛi năm tăng trung bình 375 doanh nghiӋp, tѭѫng ÿѭѫng 18,67%/năm. 22 Xét v͉ c˯ c̭u: - DNNN cĩ tӹ trӑng giҧm tӯ 10.36% trong năm 2001 xuӕng cịn 2,74% trong Qăm 2006. - DN ngồi nhà nѭӟc cĩ tӹ trӑng tăng tѭѫng ӭng tӯ 85,75% lên 94,17%. - DN cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi cĩ tӹ trӑng giҧm tѭѫng ӭng tӯ 3,89% xuӕng cịn 3,01%. 2.2.2. Thӵc trҥng vӅ vӕn sҧn xuҩt kinh doanh hҵng năm cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp 6ӕ liӋu tәng hӧp trong Bҧng 2.2 dѭӟi ÿây phҧn ҧnh mӭc ÿӝÿҫu tѭ vӕn sҧn xuҩt kinh doanh hҵng năm cӫa tӯng loҥi hình doanh nghiӋp tӯ năm 2001-2006 Trong 6 năm qua, vӕn ÿăng ký kinh doanh cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tăng 1.736,4 nghìn tӹÿӗng, tѭѫng ÿѭѫng 146,4%. Trong ÿĩ, - 9ӕn kinh doanh cӫa các doanh nghiӋp thuӝc loҥi hình DNNN tăng 719,2 nghìn Wӹÿӗng, tѭѫng ÿѭѫng 92%. - DN ngồi Nhà nѭӟc cĩ vӕn sҧn xuҩt kinh doanh tăng 718,7 nghìn tӹ ÿӗng, Wѭѫng ÿѭѫng 505,4%. - DN cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi cĩ vӕn sán xuҩt kinh doanh tăng 298,5 nghìn tӹ ÿӗng, tѭѫng ÿѭѫng 113,88%. So vӟi năm 2001 thì tӹ trӑng vӕn kinh doanh cӫa các DNNN, DN cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi trong năm 2006 sөt giҧm. Cө thӇ, - 7ӹ trӑng vӕn cӫa các DNNN giҧm tӯ 65,91% trong tәng vӕn cӫa nӅn kinh tӃ vào năm 2001 xuӕng cịn 51,36% vào năm 2006. - 7ӹ trӑng vӕn trong nӅn kinh tӃ cӫa các DN cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi giҧm tӯ 22,1% xuӕng cịn 19,18%. 23 - Riêng DN ngồi nhà nѭӟc là cĩ tӹ trӑng vӕn trong nӅn kinh tӃ tăng, cө thӇ là Wăng tӯ 11,99% ӣ năm 2001 lên ÿӃn 29,45% vào năm 2006. %ҧng 2.2: 9͙n s̫n xṷt kinh doanh bình quân h̹ng năm cͯa các doanh nghi͏p ÿang ho̩t ÿ͡ng phân theo lo̩i hình doanh nghi͏p ĈVT: nghìn tͽÿ͛ng Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 781,7 858,6 933 1.128,5 1.338,3 1500,9 Trung ѭѫng 679,9 734 798,2 968,5 1.165,9 1308,1 Ĉӏa phѭѫng 101,8 124,6 134,8 160 172,4 192,8 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 142,2 202,4 289,6 422,9 607,3 860,9 Tұp thӇ 8,2 9,5 10,9 12,8 15,1 17,1 Tѭ nhân 21,5 27,2 34,4 43,2 62,2 84,1 Loҥi khác 112,5 165,7 244,3 366,9 530,0 759,7 Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu Wѭ nѭӟc ngồi 262,1 291,1 344,6 414,8 489,5 560,6 DN 100% vӕn nѭӟc ngồi 106,8 131,9 160,9 217,7 277,2 339,2 DN liên doanh vӟi nѭӟc ngồi 155,3 159,2 183,7 197,1 212,3 221,4 &͡ng 1.186,0 1.352,1 1.567,2 1.966,2 2.435,1 2922,4 (Ngu͛n: T͝ng cͭc Th͙ng kê và tác gi̫ t͹˱ͣc tính) Nhѭ vұy, nӃu so vӟi mӭc ÿӝ tăng vӅ sӕ lѭӧng doanh nghiӋp hoҥt ÿӝng (phân tích ӣ Eҧng 2.1) thì mӭc ÿӝ tăng ÿҫu tѭ vӕn kinh doanh thҩp hѫn, ÿLӅu ÿĩ chӭng tӓ là trong sӕ nhӳng doanh nghiӋp mӟi thành lұp thì doanh nghiӋp nhӓ và vӯa chiӃm ÿa sӕ. v 9͙n ÿ̯u t˱ bình quân h̹ng năm/doanh nghi͏p phân theo lo̩i hình doanh nghi͏p 24 %ҧng 2.3: 9ӕn sҧn xuҩt kinh doanh bình quân hҵng năm cӫa tӯng doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp ĈVT: tͽÿ͛ng Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 145,98 160,07 192,57 245,54 327,53 396,43 Trung ѭѫng 340,46 357,70 420,55 492,37 638,85 741,97 Ĉӏa phѭѫng 30,32 37,62 45,74 60,86 76,25 95,30 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 3,21 3,66 4,49 5,03 5,78 6,62 Tұp thӇ 2,25 2,31 2,63 2,39 2,38 2,43 Tѭ nhân 0,94 1,10 1,34 1,44 1,87 2,24 Loҥi khác 6,29 6,29 7,04 7,54 8,25 8,90 Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ Qѭӟc ngồi 130,33 126,13 130,48 131,43 132,40 131,47 DN 100% vӕn nѭӟc ngồi 82,53 84,50 86,09 93,23 97,19 99,71 DN liên doanh vӟi nѭӟc ngồi 216,60 213,12 237,95 240,07 251,24 256,84 &͡ng 22,95 21,49 21,76 21,43 21,51 21,17 (Ngu͛n: T͝ng cͭc Th͙ng kê và tác gi̫ t͹ tính) 6ӕ liӋu ӣ Bҧng 2.3 cho thҩy vӕn ÿăng ký bình quân cӫa các doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc tӯ năm 2001-2006 ÿӅu dѭӟi 10 tӹÿӗng/doanh nghiӋp. ĈLӅu này chӭng tӓ doanh nghiӋp ngồi Nhà nѭӟc là các DNNVV. Tuy qua tӯng năm vӕn ÿăng ký cӫa các doanh nghiӋp trong loҥi hình này cĩ tăng lên nhѭng vүn thuӝc phҥm vi DNNVV. Trong ÿĩ, doanh nghiӋp tұp thӇ và doanh nghiӋp tѭ nhân là hai loҥi hình doanh nghiӋp cĩ mӭc Yӕn ÿăng ký thҩp nhҩt. Cịn các doanh nghiӋp khác, bao gӗm các Cơng ty TNHH, Cơng ty cә phҫn, tuy vӕn ÿăng ký cĩ khá hѫn nhѭng nhìn chung vүn thuӝc quy mơ nhӓ. 25 2.2.3. Thӵc trҥng vӅ sӕ lѭӧng lao ÿӝng trong các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp Doanh nghiӋp ra ÿӡi gĩp phҫn giҧi quyӃt viӋc làm cho ngѭӡi lao ÿӝng. Cùng vӟi tӕc ÿӝ Wăng trѭӣng cӫa sӕ lѭӧng doanh nghiӋp thì sӕ lѭӧng lao ÿӝng cĩ viӋc làm cNJng tăng lên. Bҧng 2.4 dѭӟi ÿây phҧn ҧnh sӕ lѭӧng lao ÿӝng ÿang làm viӋc hҵng năm tҥi các doanh nghiӋp phân theo loҥi hình doanh nghiӋp. %ҧng 2.4: 6ӕ lao ÿӝng trong các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 Kҵng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp ĈVT: nghìn ng˱ͥi Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 2.114,3 2.260,3 2.264,9 2.249,9 2.040,9 1.969,5 Trung ѭѫng 1.351,5 1.444,4 1.463,9 1.517,4 1.435,7 1.413,6 Ĉӏa phѭѫng 762,8 815,9 801 732,5 605,2 555,9 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 1.329,7 1.706,8 2.049,9 2.475,9 2.979,1 3.547,9 Tұp thӇ 152,4 159,9 160,9 157,8 160,0 155,9 Tѭ nhân 277,6 339,6 378,1 431,9 481,4 535,0 Loҥi khác 899,7 1.207,3 1.510,9 1.885,7 2.337,7 2.857,0 Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu Wѭ nѭӟc ngồi 489,3 691,1 860,2 1.044,9 1.220,5 1.494,5 DN 100% vӕn nѭӟc ngồi 364,3 536,3 687,7 865,2 1.028,4 1.296,9 DN liên doanh vӟi nѭӟc ngồi 152 154,8 172,5 179,7 192,1 197,6 &͡ng 3.933,3 4.658,2 5.175,0 5.770,2 6.240,5 7.011,9 (Ngu͛n: T͝ng cͭc Th͙ng kê và tác gi̫ t͹˱ͣc tính) 26 6ӕ lѭӧng lao ÿӝng ÿang làm viӋc trong doanh nghiӋp phân theo loҥi hình doanh nghiӋp FNJng biӃn ÿӝng cùng chiӅu vӟi sӕ lѭӧng doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng. Nghƭa là, lao ÿӝng ÿang làm viӋc trong các DNNN giҧm, lao ÿӝng ÿang làm viӋc trong các doanh nghiӋp ngồi Nhà nѭӟc, doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi tăng lên. Thұt vұy, trong năm 2001 lao ÿӝng làm viӋc trong các DNNN chiӃm 53,75% tәng lao ÿӝng giҧm xuӕng cịn 32,68% trong năm 2005 và tiӃp tөc giҧm cịn 28,09% trong năm 2006. Doanh nghiӋp ngồi Nhà nѭӟc cĩ tӹ trӑng lao ÿӝng ÿang tham gia làm viӋc tăng tӯ 33,81% năm 2001 lên 50,59% năm 2006. Và tӹ trӑng lao ÿӝng ÿang làm viӋc tҥi các doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngồi tăng tӯ 12,44% năm 2001 lên 21,31% vào năm 2006. Qua sӕ liӋu ӣ bҧng 2.1, 2.2, 2.3,2.4 ta thҩy doanh nghiӋp ngồi nhà nѭӟc vào năm 2006 cĩ sӕ lѭӧng doanh nghiӋp tăng mҥnh. Tuy nhiên, ÿây lҥi là khu vӵc cĩ vӕn ÿҫu tѭ sҧn xuҩt kinh doanh và sӕ lѭӧng lao ÿӝng làm viӋc thҩp nhҩt trong các loҥi hình doanh nghiӋp. Thơng qua các chӍ tiêu cѫ bҧn nhѭ vӕn hoҥt ÿӝng bình quân chӍ ÿҥt 6,6 tӹ ÿӗng/doanh nghiӋp vào năm 2006 so vӟi 3,2 tӹÿӗng/doanh nghiӋp cách ÿĩ 6 năm; hay Vӕ lao ÿӝng bình quân năm 2006 là 27 ngѭӡi/doanh nghiӋp giҧm khơng ÿáng kӇ so vӟi Pӭc 30 ngѭӡi/doanh nghiӋp vào năm 2001, ... ĈLӅu này ÿã chӭng tӓÿa sӕ các doanh nghiӋp ngồi nhà nѭӟc vүn ӣ quy mơ nhӓ và vӯa. 2.2.4. Thӵc trҥng ÿҫu tѭ tài sҧn cӕ ÿӏnh và ÿҫu tѭ tài chính dài hҥn cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp Do hҥn chӃ vӅ vӕn sҧn xuҩt kinh doanh nên các DNNVV cĩ mӭc ÿӝÿҫu tѭ dài hҥn rҩt thҩp. Bҧng 2.5 dѭӟi ÿây phҧn ҧnh tình hình ÿҫu tѭ vào tài sҧn cӕÿӏnh và ÿҫu tѭ tài chính dài hҥn cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng trong nӅn kinh tӃ phân theo loҥi hình doanh nghiӋp. 0ӭc ÿӝ trang bӏ tài sҧn cӕÿӏnh tҥi các doanh nghiӋp ngồi nhà nѭӟc rҩt thҩp, trung bình chӍÿҥt hѫn 2 tӹÿӗng/doanh nghiӋp. Ngồi ra, nӃu xét trên tiêu chí tài sҧn cӕÿӏnh 27 trên mӛi lao ÿӝng thì mӭc ÿҫu tѭ tài sҧn cӕÿӏnh tҥi loҥi hình doanh nghiӋp này càng thҩp, bình quân chӍÿҥt 76 triӋu ÿӗng/lao ÿӝng. VӅ trình ÿӝ cơng nghӋ, nӃu xét dѭӟi gĩc ÿӝ trang bӏ tài sҧn cӕÿӏnh thì sӕ doanh nghiӋp cĩ tài sҧn cӕÿӏnh dѭӟi 5 tӹÿӗng chiӃm 86%. %ҧng 2.5: Giá trӏ tài sҧn cӕÿӏnh và ÿҫu tѭ tài chính dài hҥn cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng tҥi thӡi ÿLӇm 31/12 hàng năm phân theo loҥi hình doanh nghiӋp ĈVT: nghìn tͽÿ͛ng Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 263,1 309,1 332,1 360 487,2 562,0 Trung ѭѫng 213,7 250 268,5 282,6 403,3 467,8 Ĉӏa phѭѫng 49,4 59,1 63,6 77,4 83,9 94,2 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 51,1 72,6 102,9 147,2 196,2 270,7 Tұp thӇ 4,1 4,3 4,6 5,3 5,5 5,7 Tѭ nhân 10 11,9 14,9 18,5 23,9 29,1 Loҥi khác 37 56,4 83,4 123,4 166,8 235,9 Doanh nghiӋp cĩ vӕn ÿҫu tѭ Qѭӟc ngồi 162,3 170,6 210,5 237,3 269,7 302,1 DN 100% vӕn nѭӟc ngồi 56,1 68,3 84 112 141,3 171,6 DN liên doanh vӟi nѭӟc ngồi 106,2 102,3 126,5 125,3 128,4 130,5 &͡ng 476,5 552,3 645,5 744,5 953,1 1.134,8 (Ngu͛n: T͝ng cͭc Th͙ng kê và tác gi̫ t͹˱ͣc tính) 2.2.5. Thӵc trҥng doanh thu sҧn xuҩt kinh doanh thuҫn cӫa các DNNVV ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp 28 Hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh cӫa các DNNVV ÿi kèm vӟi vӟi quy mơ hoҥt ÿӝng vӕn nhӓ là hiӋu quҧ kinh doanh khơng cao. Bҧng 2.6 dѭӟi ÿây sӁ phҧn ҧnh vҩn ÿӅ này. %ҧng 2.6: Doanh thu sҧn xuҩt kinh doanh thuҫn cӫa các doanh nghiӋp ÿang hoҥt ÿӝng phân theo loҥi hình doanh nghiӋp ĈVT: nghìn tͽÿ͛ng Lo̩i hình doanh nghi͏p 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ѭӟc tính) Doanh nghiӋp Nhà nѭӟc 460 611,2 666 708 838,4 966,9 Trung ѭѫng 334,6 466,8 504,6 532,4 663,4 779,5 Ĉӏa phѭѫng 125,4 144,4 161,4 175,6 175,0 187,4 Doanh nghiӋp ngồi Nhà Qѭӟc 260,6 362,7 482,8 637,4 851,0 1.134,1 Tұp thӇ 10,1 11,2 12,6 11,6 17,._.anh nghiӋp. Ĉӕi vӟi DNNVV, ngân hàng nên thӵc hiӋn lãi suҩt dӵa vào ÿӝ tín nhiӋm cӫa doanh nghiӋp, xu thӃ sҧn xuҩt kinh doanh trên thӏ trѭӡng... - Cho vay cĩ ÿ̫m b̫o b̹ng các kho̫n ph̫i thu cͯa doanh nghi͏p Các doanh nghiӋp bán hàng nhѭng do ngѭӡi mua chѭa kӏp thanh tốn, dүn ÿӃn làm cho doanh nghiӋp bӏ thiӃu vӕn lѭu ÿӝng. Trong trѭӡng hӧp này, ngân hàng cĩ thӇ giúp doanh nghiӋp thiӃu vӕn tҥm thӡi bҵng cách cho vay theo tӹ lӋ nhҩt 56 ÿӏnh trên khoҧn phҧi thu. Tӹ lӋ này cao hay thҩp phө thuӝc vào chҩt lѭӧng các khoҧn nӧ sau khi ÿѭӧc ngân hàng thҭm ÿӏnh mӝt cách chһt chӁ. - Linh ho̩t hình thͱc cho vay cĩ ÿ̫m b̫o Năng lӵc cӫa các DNNVV thѭӡng lӟn hѫn so vӟi tài sҧn thӵc cĩ cӫa hӑ. Do ÿĩ, muӕn mӣ rӝng tín dөng ÿӗng thӡi tҥo hѭӟng cho các doanh nghiӋp, ngân hàng Fҫn mҥnh dҥn áp dөng hình thӭc cho vay ÿҧm bҧo bҵng hàng hố, dӏch vө. Ngân hàng cĩ thӇ giҧi quyӃt cho vay căn cӭ vào tính khҧ thi cӫa phѭѫng án sҧn xuҩt kinh doanh và khҧ năng cҥnh tranh cӫa sҧn phҭm ÿĩ trên thӏ trѭӡng. Tài sҧn bҧo ÿҧm tiӅn vay chӍ là phѭѫng tiӋn cuӕi cùng, là nguӗn trҧ nӧ khi rӫi ro xҧy ra, do Yұy ngân hàng cҫn linh hoҥt áp dөng hình thӭc thӃ chҩp, tín chҩp, bão lãnh… phù hӧp. - Phân lo̩i doanh nghiӋp  Ĉәi mӟi là phҧi tҥo mӑi ÿLӅu kiӋn ÿӇ phөc vө khách hàng nhanh hѫn, chҩt lѭӧng Kѫn, giúp khách hàng cҥnh tranh lành mҥnh, qua ÿĩ thu hút nhiӅu khách hàng cĩ uy tín ÿӃn giao dӏch, mӣ rӝng thӏ phҫn tín dөng cӫa ngân hàng. Ngân hàng phҧi thѭӡng xuyên phân loҥi khách hàng – doanh nghiӋp theo tiêu chí nhҩt ÿӏnh ÿӇ cĩ chính sách ѭu ÿãi nhҩt ÿӏnh ÿӕi vӟi các DNNVV. Nhӳng doanh nghiӋp cĩ uy tín, cĩ quan hӋ tín dөng thѭӡng xuyên, trҧ nӧ gӕc và lãi ÿúng hҥn thì phҧi ÿѭӧc Kѭӣng ѭu ÿãi nhѭ giҧm lãi suҩt tiӅn vay, tăng lãi suҩt tiӅn gӱi, giҧm phí dӏch Yө... 3.2.3.5. Nâng cao kͿ năng nghi͏p vͭ cͯa cán b͡ tẖm ÿ͓nh Chҩt lѭӧng và hiӋu quҧ tín dөng phө thuӝc phҫn lӟn vào trình ÿӝ cӫa cán bӝ tín dөng. Vì vұy, trình ÿӝ cán bӝ tín dөng phҧi ÿѭӧc chuҭn hố, khơng ngӯng nâng cao. Ngân hàng cҫn cĩ nhiӅu chѭѫng trình ÿào tҥo nâng cao kӻ năng nghiӋp vө cӫa cán bӝ tín Gөng dѭӟi nhiӅu hình thӭc nhѭ: bӗi dѭӥng nghiӋp vө chuyên mơn, tә chӭc tұp huҩn, thi tình huӕng, ÿһc biӋt là trình ÿӝ thҭm ÿӏnh dӵ án, phѭѫng án vay vӕn, lӵa chӑn khách hàng, vұn dөng các chӃÿӝ thӇ lӋ tín dөng ÿã ban hành. Ĉӝi ngNJ cán bӝ thҭm 57 ÿӏnh phҧi gӗm nhӳng ngѭӡi am hiӇu chuyên ngành, cĩ kinh nghiӋm tѭ vҩn dӵ án, phѭѫng án sҧn xuҩt kinh doanh cho DNNVV. Bên cҥnh ÿĩ, rèn luyӋn ÿҥo ÿӭc nghӅ nghiӋp cho cán bӝ tín dөng là mӝt yӃu tӕ khơng thӇ thiӃu. Bӣi vì, ÿҥo ÿӭc nghӅ nghiӋp chính là nӅn tҧng, nĩ quyӃt ÿӏnh hành vi và mөc ÿích cӫa cán bӝ tín dөng. 3.2.3.6. Th͹c hi͏n quy trình tẖm ÿ͓nh rͯi ro tín dͭng lành m̩nh Trѭӟc ÿây, viӋc thҭm ÿӏnh tín dөng cho các doanh nghiӋp thѭӡng khơng rõ ràng và thiӃu nhӳng tiêu chuҭn cө thӇÿӇ phân tích, ÿánh giá doanh nghiӋp. ĈLӅu này ÿã gây nên khĩ khăn rҩt lӟn cho ngân hàng trong viӋc ÿѭa ra quyӃt ÿӏnh cho vay; ÿӗng thӡi nĩ FNJng cҧn trӣ doanh nghiӋp tiӃp cұn vӟi nguӗn tài chính to lӟn tӯ phía ngân hàng. Do ÿĩ, các ngân hàng cҫn xây dӵng nhӳng tiêu chuҭn cө thӇ làm cѫ sӣÿӇ thҭm ÿӏnh trѭӟc khi quyӃt ÿӏnh cho vay. TuǤ theo mӛi ngân hàng mà các tiêu chuҭn này cĩ thӇ khác nhau nhѭng vӅ cѫ bҧn vүn phҧi ÿҧm bҧo mӝt sӕ các yêu cҫu sau: a. Nhұn biӃt vӅ khách hàng HiӇu biӃt chính xác vӅ khách hàng mà ngân hàng sӁ cҩp tín dөng là ÿLӅu rҩt quan trӑng. ĈӇ phê duyӋt vӕn vay cho nhӳng khách hàng mӟi, ngân hàng phҧi xem xét ÿӃn danh tiӃng và uy tín cӫa khách hàng, cNJng nhѭ năng lӵc pháp lý cӫa hӑ trong viӋc chӏu trách nhiӋm. Vì vұy, ngân hàng cҫn hiӇu rõ hӑ sӁ cҩp tín dөng cho ai. Do ÿĩ, trѭӟc khi tiӃn hành mӝt mӕi quan hӋ tín dөng mӟi, ngân hàng phҧi làm quen vӟi ngѭӡi xin vay và phҧi chҳc chҳn rҵng hӑÿang giao dӏch vӟi mӝt tә chӭc hay cá nhân cĩ khҧ năng trҧ nӧ và danh tiӃng tӕt, nhҩt là vӟi các DNNVV chѭa cĩ danh tiӃng trên thӏ trѭӡng thì các Yҩn ÿӅ liên quan ÿӃn chӫ doanh nghiӋp sӁ là mӝt vҩn ÿӅ mà ngân hàng ÿһc biӋt quan tâm vì do ÿһc thù cӫa DNNVV, chӫ DNNVV cĩ mӝt tҫm quan trӑng gҫn nhѭ quyӃt ÿӏnh ÿӕi vӟi mӑi hoҥt ÿӝng cӫa doanh nghiӋp ÿĩ. b. Ĉánh giá hi͏u qu̫ các kho̫n vay cͯa DNNVV 58 Ngân hàng phҧi tiӃp nhұn thơng tin ÿҫy ÿӫ tҥo ÿLӅu kiӋn cho viӋc ÿánh giá tồn diӋn vӅ các mһt rӫi ro thӵc sӵ cӫa ngѭӡi vay. Phө thuӝc vào loҥi hình tín dөng cho vay và bҧn chҩt cӫa quan hӋ tín dөng ÿӃn ngày cho vay, các nhân tӕ sӁÿѭӧc xem xét và chӭng minh bҵng tài liӋu ÿӇ phê duyӋt tín dөng bao gӗm: - Mөc ÿích cӫa khoҧn tín dөng và nguӗn trҧ nӧ; - Các yӃu tӕ rӫi ro do ngѭӡi vay và tài sҧn thӃ chҩp cĩ thӇ mang lҥi; - Khҧ năng trҧ nӧ hiӋn tҥi và quá trình trҧ nӧ cӫa ngѭӡi vay, dӵa vào tình hình tài chính trѭӟc ÿây và kӃ hoҥch lѭu chuyӇn tiӅn mһt trong tѭѫng lai; - Cҫn xem xét kӻÿӃn kӻ năng kinh doanh cӫa ngѭӡi vay và tình hình khu vӵc kinh tӃ cӫa ngѭӡi vay và vӏ trí cӫa ngѭӡi vay trong khu vӵc ÿĩ; - Các ÿLӅu khoҧn tín dөng dӵ kiӃn, bao gӗm các ÿLӅu khoҧn ÿѭӧc ÿѭa ra ÿӇ hҥn chӃ thay ÿәi các mһt rӫi ro tѭѫng lai cӫa ngѭӡi vay. c. Phân tích thơng tin tài chính 0һc dù thơng tin tài chính cӫa các doanh nghiӋp, ÿһc biӋt là các DNNVV khơng hồn tồn chính xác trong mӑi trѭӡng hӧp, nhѭng cán bӝ tín dөng vүn phҧi cĩ trách nhiӋm yêu cҫu doanh nghiӋp cung cҩp ÿӇ cĩ ÿѭӧc các thơng tin tài chính cӫa ngѭӡi vay vӕn. Trѭӟc tiên, cán bӝ tín dөng ÿi kiӇm tra thӵc tӃÿӇÿánh giá các sӕ liӋu tài chính chӫ yӃu nhѭ doanh thu, sӕ nhân viên, giá trӏ tài sҧn hiӋn tҥi (ÿһc biӋt là hàng hĩa tӗn kho), giá trӏ tài sҧn cӕÿӏnh (ÿһc biӋt là bҩt ÿӝng sҧn, nhà máy và thiӃt bӏ) và các nghƭa vө vӅ nӧ. Sau ÿĩ, hӑ sӁ tiӃn hành phân tích tài chính cӫa doanh nghiӋp, bao gӗm: - Phân tích quá khͱ: phân tích thơng qua các sӕ liӋu tài chính ÿã thu thұp ÿѭӧc, cĩ Oѭu ý ÿӃn tính chính xác qua kiӇm tra thӵc tӃ. - '͹ báo tài chính: chӫ yӃu dӵa vào báo cáo doanh thu hҵng tháng và các báo cáo tài chính dӵ báo. 59 .Ӄt hӧp cҧ phân tích quá khӭ và dӵ báo tài chính cán bӝ tín dөng cĩ thӇÿѭa ra nhӳng nhұn xét tәng quát vӅ tình hình hình kinh doanh, biӃn ÿӝng vӅ tài chính, nhu cҫu vӕn FNJng nhѭ khҧ năng thanh tốn các khoҧn nӧ cӫa doanh nghiӋp. d. Phân tích thơng tin phi tài chính Ĉây là mӝt trong nhӳng vҩn ÿӅ khĩ cӫa viӋc thҭm ÿӏnh hӗ sѫ vay cӫa mӝt doanh nghiӋp vì nĩ mang tính chӫ quan nhѭng lҥi rҩt quan trӑng thӇ hiӋn khҧ năng quҧn lý và Vӱ dөng khoҧn vay cӫa doanh nghiӋp và nhҩt là khҧ năng phát triӇn cӫa doanh nghiӋp ÿĩ trong tѭѫng lai. Mӝt kinh nghiӋm luơn ÿѭӧc nhҳc nhӣÿӕi vӟi cán bӝ tín dөng là Pӝt doanh nghiӋp cĩ tình hình tài chính tӕt nhѭng khơng cĩ lãnh ÿҥo giӓi thì cNJng cĩ thӇ gһp phҧi khĩ khăn; Ngѭӧc lҥi, mӝt doanh nghiӋp cĩ tình hình tài chính khĩ khăn nhѭng cĩ lãnh ÿҥo giӓi thì doanh nghiӋp vүn cĩ khҧ năng phөc hӗi và phát triӇn. ViӋc phân tích thơng tin phi tài chính ÿһc biӋt quan trӑng vӟi các DNNVV, vì thơng thѭӡng các doanh nghiӋp này cĩ báo cáo tài chính khơng rõ ràng, khơng cĩ lӧi thӃ vӅ uy tín và danh tiӃng cӫa doanh nghiӋp. 6ӵÿa dҥng vӅÿһc ÿLӇm cӫa doanh nghiӋp, kӇ cҧ loҥi hình kinh doanh, quy mơ hoҥt ÿӝng, kinh nghiӋm, … làm ÿa dҥng các khía cҥnh ÿánh giá và các ÿLӇm cҫn tұp trung khi thҭm ÿӏnh hӗ sѫ vay. Tuy nhiên, khi phân tích các thơng tin phi tài chính, ngân hàng nên tұp trung vào mӝt sӕ các mһt sau: - 1ăng l͹c qu̫n lý: 1ăng lӵc quҧn lý là mӝt trong nhӳng yӃu tӕ quan trӑng nhҩt cҫn ÿánh giá. Mһc dù cách GӉ nhҩt ÿӇÿánh giá là dӵa vào thơng tin vӅ quá trình hoҥt ÿӝng cӫa nhӳng cán bӝ làm cơng tác quҧn lý, nhѭng cҫn lѭu ý rҵng thành cơng trong quá khӭ khơng cĩ nghƭa là luơn thành cơng trong tѭѫng lai. Ĉһc biӋt, trong DNNVV, do thiӃu nguӗn lӵc nên năng Oӵc quҧn lý và lãnh ÿҥo cӫa chӫ doanh nghiӋp là chìa khĩa cho sӵ thành cơng. - 9͓ trí trên th͓ tr˱ͥng: 60 Ĉây là mӝt trong nhӳng ÿLӇm chính ÿӇ ÿánh giá xem DNNVV cĩ khҧ năng tӗn tҥi trong cuӝc cҥnh tranh gay gҳt cӫa cҧ thӏ trѭịng trong và ngồi nѭĩc hiӋn nay? NӃu DNNVV là nhà sҧn xuҩt thì trình ÿӝ cơng nghӋ hoһc bí quyӃt sҧn xuҩt sӁҧnh hѭӓng ÿӃn sӵ sӕng cịn cӫa doanh nghiӋp ÿĩ. NӃu doanh nghiӋp ÿã cĩ bӅ dày hoҥt ÿӝng trên thӏ trѭӡng, ÿLӅu ÿĩ cĩ nghƭa là doanh nghiӋp cĩ khҧ năng tӗn tҥi. Tuy nhiên nӃu mӝt DNNVV cĩ mӝt sҧn phҭm dүn ÿҫu thӏ phҫn nhѭng chu kǤ kinh doanh sҧn phҭm lҥi quá ngҳn thì DNNVV ÿĩ vүn cĩ thӇ bӏÿe dӑa bӣi sӵ cҥnh tranh. Khҧ năng tӗn tҥi cӫa DNNVV trong cҥnh tranh phө thuӝc vào quy mơ thӏ trѭӡng sҧn phҭm cӫa doanh nghiӋp ÿĩ. NӃu ÿĩ là thӏ trѭӡng nѭӟc ngồi, cҥnh tranh sӁ khӕc liӋt Kѫn và ÿịi hӓi trình ÿӝ năng lӵc cao hѫn. - Th͓ tr˱ͥng và ngành s̫n xṷt: Nhìn chung, DNNVV khơng cĩ sӭc mҥnh ÿӇ tác ÿӝng lên xu hѭӟng cӫa thӏ trѭӡng. Vì Yұy tình hình cӫa thӏ trѭӡng và ngành sҧn xuҩt ÿӕi vӟi hӑ rҩt quan trӑng. YӃu tӕ quan trӑng nhҩt khơng chӍ là tӗn tҥi mà cịn là nhu cҫu vӅ sҧn phҭm trong tѭѫng lai. Thұm chí dù nhu cҫu hiӋn tҥi ÿang rҩt lӟn nhѭng nhu cҫu ÿang tăng lên vӅ sҧn phҭm thay thӃ cĩ thӇ làm giҧm nhu cҫu vӅ sҧn phҭm ÿĩ trong tѭѫng lai. Hѫn nӳa nӃu thӏ trѭӡng cĩ quҧn lý thì cҫn xem xét kӻ lѭӥng các xu thӃ cӫa Chính phӫÿӕi vӟi ngành hàng. - Nhͷng y͇u t͙ khác: Cĩ thӇ cịn nhiӅu tiêu chí khác: uy tín trên thӏ trѭịng và thӡi gian tham gia vào kinh doanh cĩ thӇ là nhӳng yӃu tӕ tác ÿӝng ÿӃn khҧ năng tӗn tҥi. Chҩt lѭӧng nhân cơng FNJng cĩ vai trị quan trӑng. Mӝt DNNVV là vӋ tinh cho mӝt doanh nghiӋp lӟn hѫn, thơng thѭịng doanh thu cӫa nĩ sӁәn ÿӏnh hѫn các DNNVV ÿӝc lұp khác. Ngồi ra, Oӏch sӱ hồn trҧÿӅu ÿһn các khoҧn vay nӧ là mӝt trong nhӳng chӍ tiêu cho thҩy ÿӝ tín nhiӋm cӫa DNNVV ÿĩ. 3.2.4. Ĉӕi vӟi các Cơng ty CTTC 61 0ͧ r͡ng m̩ng l˱ͣi ho̩t ÿ͡ng và ÿ̱y m̩nh ho̩t ÿ͡ng marketing Cĩ thӇ thҩy rҵng là các DNNVV ÿĩng mӝt vai trị khơng nhӓ trong quá trình phát triӇn kinh tӃ. Theo mөc tiêu phát triӇn DNNVV giai ÿRҥn 2006-2010, sӕ lѭӧng doanh nghiӋp này sӁ khơng ngӯng tăng lên trong thӡi gian tӟi. Vì vұy, nhu cҫu vӅ vӕn, ÿһc biӋt là vӕn trung và dài hҥn là rҩt lӟn. ĈӇÿáp ӭng nhu cҫu này, các cơng ty CTTC cҫn: - Mӣ rӝng mҥng lѭӟi hoҥt ÿӝng: Ĉây là viӋc rҩt cҫn thiӃt và cҩp bách ÿӇÿѭa sҧn phҭm ÿӃn vӟi mӑi ÿӕi tѭӧng khách hàng. - Ĉҭy mҥnh hoҥt ÿӝng marketing: Bên cҥnh viӋc mӣ rӝng mҥng lѭӟi hoҥt ÿӝng, vai trị cӫa hoҥt ÿӝng marketing, tiӃp thӏ, tìm kiӃm khách hàng cNJng rҩt quan trӑng. %ӣi vì, marketing cĩ tӕt thì doanh nghiӋp mӟi biӃt nhiӅu ÿӃn sҧn phҭm cӫa cơng ty, nhӳng ѭu ÿLӇm cӫa sҧn phҭm, tӯÿĩ doanh nghiӋp mӟi cĩ kӃ hoҥch sӱ dөng Vҧn phҭm. 3.2.5. Ĉӕi vӟi các DNNVV 3.2.5.1. Th͹c hi͏n ÿúng và ÿ̯y ÿͯ ch͇ÿ͡ báo cáo, s͝ sách, chͱng tͳ k͇ tốn Thӵc hiӋn ÿҫy ÿӫ mӑi quy ÿӏnh cӫa Nhà nѭӟc, pháp luұt trong hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh luơn là yêu cҫu bҳt buӝc ÿӕi vӟi mӑi doanh nghiӋp, bao gӗm cҧ DNNVV. Nhѭng thӵc tӃ hiӋn nay các doanh nghiӋp gian lұn sә sách, trӕn thuӃ ngày mӝt nhiӅu khiӃn các ngân hàng rҩt ngҥi rӫi ro khi cho các ÿӕi tѭӧng này vay. Vì vұy, các doanh nghiӋp cҫn phҧi nâng cao uy tín, tҥo lịng tin cho ngân hàng bҵng cách: - +Ӌ thӕng báo cáo và theo dõi hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa doanh nghiӋp phҧi ÿѭӧc ghi chép ÿҫy ÿӫ, rõ ràng. Các doanh nghiӋp bán hàng phҧi cĩ hӧp ÿӗng kinh tӃ, và tuân thӫ chӃÿӝ phát hành hố ÿѫn, chӭng tӯ. - /ұp báo cáo tài chính rõ ràng, ÿӫÿӝ tin cұy, loҥi bӓ báo cáo tài chính mang tính chҩt ÿӕi phĩ vӟi cѫ quan thuӃ. 62 - Nâng cao năng lӵc, trình ÿӝ cӫa cán bӝ kӃ tốn, chҩp hành tӕt pháp luұt… Thӵc hiӋn ÿúng chӃÿӝ thӕng kê kӃ tốn; loҥi bӓ các sӕ liӋu khơng trung thӵc, phҧn ánh khơng chính xác tình hình sҧn xuҩt kinh doanh và tài chính cӫa doanh nghiӋp. 3.2.5.2. Khai thác các ngu͛n thơng tin phͭc vͭ s̫n xṷt kinh doanh Trong mơi trѭӡng kinh doanh cҥnh tranh gay gҳt nhѭ hiӋn nay thì thơng tin là yӃu tӕ Uҩt quan trӑng, doanh nghiӋp nào cĩ ÿѭӧc thơng tin trѭӟc thì cѫ hӝi thành cơng sӁ cao Kѫn. Thұt vұy, nҳm bҳt ÿҫy ÿӫ và kӏp thӡi thơng tin sӁ giúp cho doanh nghiӋp ÿѭa ra nhӳng quyӃt ÿӏnh ÿúng ÿҳn, kӏp thӡi trong hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh, ÿem lҥi thành cơng cho doanh nghiӋp. Tӯ nguӗn thơng tin thu thұp ÿѭӧc, doanh nghiӋp tiӃn hành lұp kӃ hoҥch, phѭѫng án sҧn xuҩt kinh doanh cĩ hiӋu quҧ. ĈLӅu này sӁ giúp doanh nghiӋp dӉ dàng thuyӃt phөc ngân hàng trong viӋc giҧi trình vay vӕn. 3.2.5.3. C˯ c̭u t͝ chͱc l̩i b͡ máy doanh nghi͏p, nâng cao ch̭t l˱ͫng ngu͛n nhân O͹c HiӋu quҧ sҧn xuҩt kinh doanh chính là cѫ sӣ cho viӋc tӗn tҥi và phát triӇn cӫa doanh nghiӋp. ĈӇÿӭng vӳng trong mơi trѭӡng kinh doanh hiӋn nay, các doanh nghiӋp cҫn chú trӑng viӋc hiӋn ÿҥi hố doanh nghiӋp, ÿҫu tѭ máy, thiӃt bӏ, cơng nghӋ hiӋn ÿҥi, nâng cao chҩt lѭӧng sҧn phҭm, dӏch vө, nâng cao khҧ năng cҥnh tranh, hҥ giá thành sҧn phҭm, … Trѭӟc bӕi cҧnh nhѭ vұy thì viӋc cѫ cҩu lҥi bӝ máy doanh nghiӋp theo hѭӟng nhӓ, gӑn, tiӃt kiӋm chi phí quҧn lý, nâng cao hiӋu quҧ trong cơng viӋc là ÿLӅu cҩp bách. Ngồi ra, doanh nghiӋp cҫn phҧi hồn thiӋn tӯ khâu quҧn lý cho ÿӃn quá trình sҧn xuҩt, kinh doanh. Muӕn vұy, yӃu tӕ con ngѭӡi rҩt quan trӑng, nĩ quyӃt ÿӏnh thành bҥi cӫa Pӛi doanh nghiӋp. Do ÿĩ, doanh nghiӋp cҫn: - Nâng cao năng lӵc quҧn lý ÿLӅu hành ÿӕi vӟi cán bӝ lãnh ÿҥo; - Cĩ chính sách ÿào tҥo nguӗn nhân lӵc mӝt cách hӧp lý; - Chӫÿӝng sáng tҥo áp dөng các kiӃn thӭc, cơng nghӋ mӟi, các chѭѫng trình quҧn lý kinh tӃ và sҧn xuҩt kinh doanh, xây dӵng doanh nghiӋp phát triӇn bӅn vӳng. 63 - +ӧp tác vӟi các doanh nghiӋp khác ӣ trong hay ngồi nѭӟc ÿӇ hӑc hӓi, trao ÿәi kinh nghiӋm, phѭѫng pháp quҧn lý, sҧn xuҩt, kinh doanh. 3.3. NHӲNG GIҦI PHÁP HӚ TRӦ 3.3.1. Ĉӕi vӟi Chính phӫ 3.3.1.1. Ĉ̱y m̩nh c̫i cách hành chính 0һc dù ÿã ÿҥt ÿѭӧc mӝt sӕ thành tӵu bѭӟc ÿҫu trong viӋc cҧi cách hành chính, nhѭng nhìn chung, cơng tác hành chính ӣ nѭӟc ta vүn tӗn tҥi nhiӅu bҩt cұp, gây khĩ khăn và Wăng chi phí kinh doanh cho doanh nghiӋp. Do ÿĩ, trong thӡi gian tӟi, các cѫ quan Nhà Qѭӟc cҫn ÿҭy mҥnh cơng tác cҧi cách hành chính theo hѭӟng thân thiӋn hѫn vӟi doanh nghiӋp, cө thӇ nhѭ . - Ĉҭy mҥnh viӋc nghiên cӭu và áp dөng các biӋn pháp giҧm chi phí khӣi sӵ doanh nghiӋp; - 7ә chӭc và thѭӡng xuyên duy trì ÿӕi thoҥi trӵc tuyӃn vӟi doanh nghiӋp, qua ÿĩ doanh nghiӋp cĩ thӇ nhұn ÿѭӧc nhӳng tham vҩn vӅ kinh doanh, nӝp hӗ sѫ, thӵc hiӋn thӫ tөc hồn thuӃ và khai thác thơng tin sѫ cҩp mӝt cách nhanh và rҿ nhҩt; - Giҧm nhҽ thӫ tөc ÿăng ký kinh doanh thơng qua viӋc thiӃt lұp hӋ thӕng nӕi Pҥng ÿăng ký kinh doanh tồn quӕc. 3.3.1.2. H͟ trͫ phát tri͋n cơng ngh͏ thơng tin ThiӃu thơng tin ÿang là mӝt trong nhӳng rào cҧn lӟn cho viӋc phát triӇn và nâng cao Qăng lӵc cҥnh tranh cӫa các DNNVV. Vì vұy, trong giai ÿRҥn tӟi, cҫn tұp trung mӑi nguӗn lӵc cҫn thiӃt cho viӋc thiӃt lұp hӋ thӕng thu thұp và xӱ lý thơng tin hӛ trӧ doanh nghiӋp nĩi chung và DNNVV nĩi riêng. Bên cҥnh ÿĩ, cҫn khuyӃn khích viӋc hӧp tác và chia sҿ cơng nghӋ thơng tin giӳa các doanh nghiӋp cĩ quy mơ khác nhau, phát triӇn cĩ hiӋu quҧ các chѭѫng trình nghiên cӭu 64 cĩ khҧ năng ӭng dөng thѭѫng mҥi, khuyӃn khích phát triӇn mơ hình liên kӃt giӳa các viӋn nghiên cӭu, trѭӡng ÿҥi hӑc, trѭӡng kӻ thuұt vӟi doanh nghiӋp. 3.3.1.3. Khuy͇n khích thành l̵p các hi͏p h͡i và các t͝ chͱc phát tri͋n DNNVV Nhu cҫu bӭc xúc hiӋn nay cӫa các DNNVV là cҫn cĩ nhӳng tә chӭc ÿҥi diӋn ÿӇ bҧo vӋ quyӅn lӧi cӫa các doanh nghiӋp này; ÿӗng thӡi cĩ ÿLӅu kiӋn hӛ trӧ nhau trong sҧn xuҩt kinh doanh, trao ÿәi kinh nghiӋm kinh doanh, cung cҩp thơng tin, hӛ trӧ nhau vӅ vӕn, cơng nghӋ, … Các tә chӭc này cĩ thӇÿѭӧc thành lұp dѭӟi dҥng các hӝi nghӅ nghiӋp, hiӋp hӝi, các câu lҥc bӝ, … hoҥt ÿӝng thѭӡng xuyên hoһc ÿӏnh kǤ dѭӟi nhiӅu hình thӭc ÿa dҥng, phong phú. Tuy nhiên, ӣ ViӋt Nam các hình thӭc này mӟi chӍ phát triӇn ӣ mӭc hҥn chӃ và hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng chѭa cao. Do ÿĩ, cҫn cĩ nhӳng chính sách phù hӧp hѫn ÿӇ khuyӃn khích phát triӇn các hiӋp hӝi, cĩ thӇ là: - Nhà nѭӟc trӧ giúp ÿào tҥo cán bӝ hӝi; - Các Bӝ, cѫ quan ngang Bӝ hѭӟng dүn, tҥo ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi ÿӇ các hӝi tham gia các hoҥt ÿӝng thuӝc ngành, lƭnh vӵc quҧn lý cӫa Bӝ theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt, Wә chӭc lҩy ý kiӃn cӫa hӝi ÿӇ hồn thiӋn các quy ÿӏnh quҧn lý nhà nѭӟc vӅ ngành, Oƭnh vӵc. 3.3.1.4. Th͹c hi͏n chính sách trͫ giúp cĩ tr͕ng ÿL͋m Thӵc hiӋn trӧ giúp cĩ trӑng ÿLӇm ÿӇ tăng cѭӡng khҧ năng cҥnh tranh cӫa mӝt sӕ ngành hàng mà ViӋt Nam cĩ lӧi thӃ. Vì nguӗn ngân sách cӫa Chính phӫ cịn hҥn chӃ, trong khi nhu cҫu trӧ giúp cӫa các doanh nghiӋp nĩi chung và DNNVV nĩi riêng là rҩt lӟn và nhìn chung ÿӅu vѭӧt quá khҧ năng cӫa Chính phӫ. Trong mӛi giai ÿRҥn nhҩt ÿӏnh, Chính phӫ cҫn lӵc chӑn mӝt sӕ lƭnh vӵc mà quӕc gia mình cĩ lӧi thӃÿӇ tұp trung phát triӇn. Ĉӕi vӟi ViӋt Nam, trong ÿLӅu kiӋn rҩt hҥn chӃ vӅ tài chính cho hoҥt ÿӝng trӧ giúp DNNVV, chúng ta càng phҧi kiên ÿӏnh vӟi nguyên tҳc trӧ giúp cĩ trӑng ÿLӇm, cĩ thӇ 65 viӋc trӧ giúp chӍÿѭӧc thӵc hiӋn vӟi mӝt sӕ ít doanh nghiӋp, nhѭng ÿҧm bҧo rҵng sau khi nhұn ÿѭӧc sӵ trӧ giúp, doanh nghiӋp ÿĩ cĩ thӇ cĩ ÿѭӧc khҧ năng cҥnh tranh. Hoҥt ÿӝng trӧ giúp DNNVV cҫn tránh xu hѭӟng chia ÿӅu và sӵ trӧ giúp mà mӛi doanh nghiӋp nhұn ÿѭӧc ÿӅu khơng giҧi quyӃt ÿѭӧc khĩ khăn cӫa doanh nghiӋp nhѭ chúng ta ÿã làm trѭӟc ÿây. 3.3.1.5. Phát tri͋n văn hố kinh doanh, khuy͇n khích khͧi s͹ doanh nghi͏p Nhҵm khѫi gӧi tinh thҫn kinh doanh, phát triӇn nӅn văn hố doanh nghiӋp, cҫn thiӃt phҧi triӇn khai các hoҥt ÿӝng tuyên truyӅn, giáo dөc, phә biӃn tinh thҫn doanh nghiӋp, ý chí kinh doanh và làm giàu tӟi mӑi ÿӕi tѭӧng, ÿһc biӋt là thí ÿLӇm thӵc hiӋn viӋc ÿѭa các bài hӑc vӅ kinh doanh vào chѭѫng trình hӑc ӣ trѭӡng phә thơng, ÿҥi hӑc, dҥy nghӅ; ÿҭy mҥnh triӇn khai trӧ giúp ÿào tҥo khӣi sӵ doanh nghiӋp. Khi nӅn kinh tӃ thӏ trѭӡng càng phát triӇn, ÿịi hӓi các doanh nghiӋp, các doanh nhân phҧi cĩ ÿҥo ÿӭc trong kinh doanh, cĩ nhӳng hiӇu biӃt vӅ pháp luұt, cĩ ý thӭc tuân thӫ pháp luұt, cĩ trách nhiӋm vӟi tồn xã hӝi,… Nhӳng cái ÿĩ ÿѭӧc coi là văn hố kinh doanh. Ӣ ViӋt Nam hiӋn nay, bên cҥnh mӝt bӝ phұn doanh nghiӋp tuy hiӇu biӃt vӅ pháp luұt nhѭng vүn cӕ tình vi phҥm, vүn cịn diӉn ra tình trҥng mӝt sӕ doanh nghiӋp, chӫ doanh nghiӋp khơng cĩ kiӃn thӭc vӅ pháp luұt nên ÿã vơ tình vi phҥm pháp luұt trong quá trình hoҥt ÿӝng. Vì vұy, phát triӇn văn hố kinh doanh cNJng là mӝt khía cҥnh Fҫn ÿѭӧc quan tâm nhiӅu trong cơng cuӝc phát triӇn DNNVV giai ÿRҥn tӟi. 3.3.2. Ĉӕi vӟi các NHTM 3.3.2.1. Tăng c˱ͥng các m͙i quan h͏ hͫp tác Nhҵm kiӇm sốt ÿѭӧc rӫi ro và ÿҧm bҧo an tồn hoҥt ÿӝng tín dөng, gĩp phҫn nâng cao chҩt lѭӧng và hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng cho vay, các ngân hàng cҫn phҧi cĩ thơng tin cӫa khách hàng, cө thӇ là DNNVV. Muӕn vұy, ngồi nhӳng thơng tin mà khách hàng cung Fҩp, ngân hàng cҫn xây dӵng mӕi liên kӃt vӟi các hiӋp hӝi DNNVV, các hiӋp hӝi làng 66 nghӅ, hiӋp hӝi doanh nghiӋp trҿ... ÿӇ nҳm bҳt các thơng tin vӅ doanh nghiӋp nhѭ tình hình sҧn xuҩt kinh doanh, nhu cҫu vӅ vӕn, dӏch vө; tҥo ra mӕi liên hӋ qua lҥi thѭӡng xuyên giӳa ngân hàng và DNNVV. Ngồi ra, ngân hàng cịn mӣ rӝng quan hӋ hӧp tác vӟi các tә chӭc tài chính quӕc tӃ, tranh thӫ khai thác các nguӗn tài trӧ cho DNNVV, tҥo sӵÿa dҥng trong nguӗn vӕn. Mӣ Uӝng hӧp tác, hӑc tұp kinh nghiӋm vӅ mơ hình quҧn lý tín dөng, ÿҫu tѭ cho DNNVV tҥi các tә chӭc tín dөng trong khu vӵc và trên thӃ giӟi, tҥo ra các cѫ hӝi nhұn tài trӧ vӅÿào Wҥo, hӑc hӓi kinh nghiӋm, gĩp phҫn nâng cao các kӻ năng ÿҫu tѭ cho DNNVV. 3.3.2.2. Th˱ͥng xuyên ti͇p xúc vͣi các DNNVV Ngân hàng cҫn thѭӡng xuyên tә chӭc các cuӝc hӝi thҧo vӅ DNNVV, trӵc tiӃp ÿӕi thoҥi Yӟi các DNNVV hoһc gián tiӃp thơng qua các tә chӭc hӛ trӧ DNNVV ÿӇ luơn nҳm bҳt YӅ nhu cҫu và sӵ phát triӇn cӫa các doanh nghiӋp này. Tӯÿĩ, ngân hàng ÿӅ ra phѭѫng thӭc phөc vө hiӋu quҧ. 3.3.2.3. Xây d͹ng mơ hình t͝ chͱc chuyên nghi͏p, chuyên mơn sâu phͭc vͭ DNNVV Các NHTM thành lұp Ban DNNVV ÿһt tҥi trө sӣ chính và các phịng khách hàng DNNVV tҥi các chi nhánh. Theo ÿĩ, Ban DNNVV tҥi trө sӣ chính thӵc hiӋn chӭc năng ÿҫu mӕi nghiên cӭu các chính sách, tә chӭc thӵc hiӋn các quy trình nghiӋp vө, kӃ hoҥch mөc tiêu vӅ vӕn, sҧn phҭm cho DNNVV. Các phịng DNNVV tҥi chi nhánh là các trҥm tiӃp thӏ, cung cҩp sҧn phҭm trӵc tiӃp ÿӃn khách hàng DNNVV. Ĉӗng thӡi, ngân hàng cҫn tұp trung ÿào tҥo sâu kiӃn thӭc vӅÿăng ký kinh doanh, quҧn trӏ doanh nghiӋp, chính sách hӛ trӧ phát triӇn, pháp luұt, ÿӃn các kӻ năng tiӃp cұn, tác nghiӋp cho vay, cung cҩp sҧn phҭm dӏch vө, xӱ lý rӫi ro, nhҵm tҥo ra mӝt ÿӝi ngNJ nhân viên, cán bӝ tín dөng chuyên nghiӋp, cĩ trình ÿӝ phөc vө DNNVV. 67 3.3.2.4. Chu̱n hố v͉ c˯ ch͇, chính sách, quy trình thͯ tͭc cho vay, cung c̭p d͓ch Yͭÿ͙i vͣi các DNNVV Chính sách khách hàng dӵa trên các mөc tiêu chiӃn lѭӧc cҫn phҧi nhҩt quán, rõ ràng, các quy trình, thӫ tөc ÿѭӧc thiӃt kӃ riêng biӋt, phù hӧp vӟi tӯng nhĩm khách hàng. Bҧo ÿҧm sӵ thӕng nhҩt, ÿѫn giҧn, chһt chӁ, tiӃn tӟi chuҭn theo hӋ thӕng quҧn lý chҩt lѭӧng theo tiêu chuҭn quӕc tӃ (tiêu chuҭn ISO). Quy trình tín dөng cҫn ÿѭӧc ÿLӅu chӍnh hӧp lý theo hѭӟng phân rõ trách nhiӋm, quyӅn Kҥn cӫa tӯng cán bӝ tín dөng, ÿҧm bҧo hҥn chӃ rӫi ro, ÿáp ӭng nhanh chĩng nhu cҫu vӅ Yӕn, phát huy tính chӫÿӝng, sáng tҥo trong viӋc cҧi cách quy trình, thӫ tөc cho vay. 3.3.2.5. Xây d͹ng gĩi s̫n pẖm phù hͫp Ĉһc thù hoҥt ÿӝng cӫa DNNVV là tính ÿa dҥng vӅ ngành nghӅ kinh doanh và sӵ chênh OӋch lӟn vӅ trình ÿӝ quҧn lý. Vҩn ÿӅÿһt ra là ÿӇ cĩ thӇ tiӃp cұn và phөc vө ngày càng nhiӅu, tӕt hѫn ÿӕi vӟi nhĩm khách hàng này ngân hàng phҧi xây dӵng ÿѭӧc mӝt gĩi Vҧn phҭm ÿa dҥng, phù hӧp: Cho vay, thҩu chi, bao thanh tốn, cho thuê tài chính, gĩp Yӕn, ÿҫu tѭ, bҧo lãnh; các sҧn phҭm dӏch vө thanh tốn, ngân quӻ, tѭ vҩn, bҧo hiӇm FNJng sӁÿѭӧc chia nhӓ vӟi nhӳng chính sách phí dӏch vө phù hӧp. .Ӄt luұn chѭѫng 3 Trong chѭѫng 3, luұn văn ÿã ÿѭa ra nhӳng giҧi pháp khҳc phөc hҥn chӃ nhҵm nâng cao hiӋu quҧ hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV ӣ ViӋt Nam trong thӡi gian tӟi. Trong chѭѫng này, luұn văn ÿã ÿĩng gĩp cho Chính phӫ và các NHNN mӝt sӕ giҧi pháp mang tính chiӃn lѭӧc ÿӇ hồn thiӋn cơng tác hӛ trӧ tài chính cho các DNNVV. Ĉӗng thӡi chѭѫng 3 cNJng ÿӅ ra mӝt sӕ giҧi pháp cө thӇ giúp các NHTM, cơng ty CTTC và Eҧn thân DNNVV cĩ phѭѫng hѭӟng nhҵm cҧi thiӋn cơng tác hӛ trӧ tài chính cNJng nhѭ khҧ năng tiӃp cұn tài chính cӫa các DNNVV. .ӂT LUҰN 1. Trong nhӳng năm qua, DNNVV phát triӇn nhanh và cĩ nhӳng ÿĩng gĩp quan trӑng trong phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi chung cӫa ÿҩt nѭӟc. Tuy nhiên, trên con ÿѭӡng phát triӇn, DNNVV ÿang phҧi ÿӕi mһt vӟi khơng ít khĩ khăn, thӱ thách: chҩt lѭӧng trong hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh cịn thҩp, sҧn phҭm chѭa cĩ sӭc Fҥnh tranh cao trên thӏ trѭӡng do thiӃt bӏ, cơng nghӋ quá lҥc hұu; trình ÿӝ, năng Oӵc cӫa ngѭӡi lao ÿӝng và cán bӝ quҧn lý doanh nghiӋp cịn yӃu; ÿһc biӋt, thiӃu Yӕn cho sҧn xuҩt kinh doanh. Vì vұy, hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV là ÿһc biӋt cҫn thiӃt trong giai ÿRҥn hӝi nhұp kinh tӃ quӕc tӃ hiӋn nay. 2. Luұn văn ÿã làm rõ các tiêu chí xác ÿӏnh thӃ nào là mӝt DNNVV, trình bày vai trị Fӫa các DNNVV trong nӅn kinh tӃ. Ĉӗng thӡi qua ÿĩ, luұn văn ÿã khái quát ÿѭӧc Vӵ phát triӇn cҧ vӅ chҩt và lѭӧng cӫa các DNNVV, qua ÿĩ phҧn ҧnh ÿѭӧc nhӳng khĩ khăn mà các doanh nghiӋp này ÿang vҩp phҧi trong quá trình tiӃp cұn nguӗn Yӕn kinh doanh. Nhӳng khĩ khăn này do nhiӅu nguyên nhân gây ra, ngồi bҧn thân DNNVV, chӫ yӃu là do chính sách, thӫ tөc cӫa các NHTM và các DNNVV chѭa tұn dөng ÿѭӧc nguӗn vӕn ÿҫu tѭ cho máy, thiӃt bӏ bҵng hình thӭc thuê tài chính tӯ các Cơng ty CTTC. 3. Tӯ thӵc trҥng cӫa các tә chӭc liên quan trong viӋc hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV, luұn văn ÿã nêu ra ÿѭӧc nhӳng mһt mҥnh và yӃu kém cӫa các tә chӭc này; tӯÿĩ cĩ nhӳng giҧi pháp và kiӃn nghӏ cө thӇÿӇ nâng cao cơng tác hӛ trӧ tài chính cho các DNNVV, giúp các doanh nghiӋp này nâng cao hiӋu quҧ kinh doanh, nâng cao khҧ năng cҥnh tranh trên thӏ trѭӡng nhҵm tӯng bѭӟc hӝi nhұp và Eҳt kӏp nӅn kinh tӃ thӃ giӟi. Các giҧi pháp ÿѭӧc trình bày cө thӇÿӕi vӟi tӯng ÿӕi Wѭӧng cĩ liên quan, tӯ Chính phӫ, NHNN, các NHTM, các Cơng ty CTTC và cҧ Eҧn thân DNNVV nhҵm giúp các ÿӕi tѭӧng này phát huy vai trị trong viӋc hӛ trӧ tài chính ÿӕi vӟi các DNNVV. TÀI LIӊU THAM KHҦO SÁCH, TÀI LIӊU 1. PGS.PTS. NguyӉn Cúc; GS.PTS. Hӗ Văn Vƭnh; PTS. Ĉһng Ngӑc Lӧi; NguyӉn +ӳu Thҳng (1997), Chính sách h͟ trͫ phát tri͋n doanh nghi͏p vͳa và nh͗ͧ Vi͏t Nam, NXB Chính trӏ quӕc gia. 2. NguyӉn Thӏ Mӻ Dung (2007), “Giҧp pháp mӣ rӝng tín dөng ngân hàng ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa trên ÿӏa bàn thành phӕ Hӗ Chí Minh”, 7̩p chí Ngân hàng, (6), tr.31-33. 3. NguyӉn Thӏ HiӅn (2007), “Tín dөng Ngân hàng Nơng nghiӋp và Phát triӇn Nơng thơn ViӋt Nam ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa” T̩p chí Ngân hàng, (5), tr.31-34. 4. 9ѭѫng Liêm (2000), Doanh nghi͏p vͳa và nh͗ - T̵p 1, NXB Giao thơng vұn tҧi. 5. 9ѭѫng Liêm (2000), Doanh nghi͏p vͳa và nh͗ - 7̵p 2, NXB Giao thơng vұn tҧi. 6. PGS.PTS. Lê Văn Tâm (1996), Phát tri͋n các doanh nghi͏p cơng nghi͏p vͳa và nh͗ͧ Hà N͡i, NXB Chính trӏ quӕc gia. 7. 7әng cөc thӕng kê (2007), Niên giám th͙ng kê, NXB Thӕng kê. 8. Ngân hàng Ĉҫu tѭ và phát triӇn ViӋt Nam (2005), %̫n cáo b̩ch năm 2005. 9. Ngân hàng Nhà nѭӟc ViӋt Nam (2006), Báo cáo th˱ͥng niên. 10. Ngân hàng Nơng nghiӋp và Phát triӇn nơng thơn ViӋt Nam (2007), Báo cáo t͝ng N͇t cho vay doanh nghi͏p nh͗ và vͳa 2001-2006. 11. Ngân hàng thѭѫng mҥi cә phҫn Á Châu (2006), Báo cáo phân tích ho̩t ÿ͡ng cͯa ACB-2006. LUҰT VÀ CÁC VĂN BҦN PHÁP LUҰT 1. Cơng văn sӕ 681/CP-KTN ngày 20/6/1998 cӫa Chính phӫ, ÿӏnh hѭӟng chiӃn lѭӧc và chính sách phát triӇn các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 2. Luұt Doanh nghiӋp do Quӕc hӝi nѭӟc Cӝng Hồ Xã Hӝi Chӫ Nghƭa ViӋt Nam ban hành ngày 29/11/2005. 3. Luұt Ĉҫu tѭ do Quӕc hӝi nѭӟc Cӝng Hồ Xã Hӝi Chӫ Nghƭa ViӋt Nam ban hành ngày 29/11/2005. 4. Nghӏÿӏnh sӕ 90/2001/NĈ-CP ngày 23/11/2001 cӫa Chính phӫ, trӧ giúp phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 5. QuyӃt ÿӏnh sӕ 1627/2001/QĈ-NHNN ngày 31/12/2001 cӫa Thӕng ÿӕc Ngân hàng Nhà nѭӟc, ban hành quy chӃ cho vay cӫa tә chӭc tín dөng ÿӕi vӟi khách hàng. 6. QuyӃt ÿӏnh sӕ 193/2001/QĈ-TTg ngày 20/12/2001 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, ban hành quy chӃ thành lұp, tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Quӻ bҧo lãnh tín dөng cho doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 7. QuyӃt ÿӏnh sӕ 115/ 2004/QĈ-TTg ngày 25/6/2004 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, sӱa ÿәi, bә sung Quy chӃ thành lұp, tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Quӻ bҧo lãnh tín dөng cho doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 8. QuyӃt ÿӏnh sӕ 236/2006/QĈ-TTg ngày 23/10/2006 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, phê duyӋt kӃ hoҥch phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa 5 năm (2006-2010). CÁC TRANG WEB 1. Website cӫa Bӝ Tài Chính: www.mof.gov.vn 2. Website cӫa Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tѭ: www.mpi.gov.vn 3. Website cӫa Cөc phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa - Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tѭ: www.business.gov.vn 4. Website cӫa Ngân hàng Nhà nѭӟc: www.sbv.gov.vn 5. Website cӫa Tәng cөc thӕng kê: www.gso.gov.vn 6. Website Thơng tin kinh tӃ vӅ hӛ trӧ doanh nghiӋp vӯa và nhӓ: www.smenet.com.vn 7. Website cӫa Trung tâm thơng tin và dӵ báo kinh tӃ xã hӝi quӕc gia: www.ncseif.gov.vn 8. Website cӫa ViӋn nghiên cӭu quҧn lý kinh tӃ Trung Ѭѫng - Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tu: www.ciem.org.vn CÁC BÁO, TҤP CHÍ 1. 7ҥp chí Ngân hàng, các sӕ tӯ năm 2001 ÿӃn 31/7/2007. 2. 7ҥp chí Tài chính, các sӕ tӯ năm 2001 ÿӃn 31/7/2007. 3. 7ҥp chí Tài chính-TiӅn tӋ, các sӕ tӯ năm 2001 ÿӃn 31/7/2007. PHӨ LӨC 0ӝt sӕ văn bҧn dѭӟi luұt do Chính phӫ và các Bӝ ban hành nhҵm hѭӟng dүn và hӛ trӧ cho các DNNVV phát triӇn. 1ăm 2001 · Nghӏÿӏnh 90/2001/NÐ-CP ngày 23 tháng 11 năm 2001, vӅ trӧ giúp phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa; · QuyӃt ÿӏnh sӕ 193/2001/QÐ/-TTg ngày 20/12/2001 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, YӅ viӋc ban hành quy chӃ thành lұp, tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Quӻ Bҧo lãnh tín Gөng cho doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 1ăm 2002 · Thơng tѭ sӕ: 86 /2002/TT - BTC ngày 27 tháng 09 năm 2002 cӫa Bӝ Tài chính, Kѭӟng dүn chi hӛ trӧ hoҥt ÿӝng xúc tiӃn thѭѫng mҥi ÿҭy mҥnh xuҩt khҭu. 1ăm 2003 · QuyӃt ÿӏnh cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ sӕ 12/2003/QÐ-TTg ngày 17 tháng 01 Qăm 2003, vӅ chӭc năng, nhiӋm vө và thành viên Hӝi ÿӗng khuyӃn khích phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa; · QuyӃt ÿӏnh cӫa Bӝ trѭӣng Thѭѫng mҥi vӅ quy ÿӏnh thành lұp và quҧn lý chѭѫng trình xúc tiӃn thѭѫng mҥi trӑng ÿLӇm quӕc gia ngày 24 tháng 01 năm 2003; · QuyӃt ÿӏnh sӕ 185 QÐ/BKH ngày 24/3/2003 cӫa Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng khuyӃn khích phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa, vӅ ban hành quy chӃ hoҥt ÿӝng cӫa +ӝi ÿӗng khuyӃn khích phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa; · QuyӃt ÿӏnh sӕ 290/2003/QĈ-BKH ngày 12/5/2003 cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tѭ, vӅ viӋc thành lұp các Trung tâm Hӛ trӧ Kӻ thuұt doanh nghiӋp nhӓ và vӯa tҥi Hà Nӝi, Ĉà Nҹng và Tp Hӗ Chí Minh; · ChӍ thӏ sӕ: 27/2003/CT-TTg ngày 11/12/2003 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, vӅ tiӃp Wөc ÿҭy mҥnh thӵc hiӋn luұt Doanh nghiӋp, khuyӃn khích phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 1ăm 2004 · QuyӃt ÿӏnh sӕ: 115/2004/QĈ-TTg ngày 25/6/2004 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, vӅ viӋc sӱa ÿәi, bә sung Quy chӃ thành lұp, tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Quӻ bҧo lãnh tín dөng cho doanh nghiӋp nhӓ và vӯa ban hành kèm theo QuyӃt ÿӏnh sӕ 193/2001/QĈ-TTg ngày 20 tháng 12 năm 2001 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ; · Hѭӟng dүn Fӫa Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tѭ vӅ triӇn khai Chѭѫng trình Phát triӇn nguӗn nhân lӵc, ngày 24 tháng 11 năm 2004; · QuyӃt ÿӏnh sӕ: 143/2004/Q Ĉ-TTg ngày 10/08/2004 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, vӅ viӋc Phê duyӋt Chѭѫng trình trӧ giúp ÿào tҥo nguӗn nhân lӵc cho các doanh nghiӋp; · Thơng tѭ sӕ: 93/2004/TT-BTC ngày 29/09/2004 cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ Tài chính,hѭӟng dүn mӝt sӕ nӝi dung Quy chӃ thành lұp, tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Quӻ bҧo lãnh tín dөng cho các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 1ăm 2005 · Thơng báo sӕ 144/2005/TB-BKH ngày 07/10/2005, kӃt quҧ phiên hӑp Hӝi ÿӗng khuyӃn khích phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa; · QuyӃt ÿӏnh cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ quy chӃ triӇn khai chѭѫng trình Xúc tiӃn Thѭѫng mҥi Quӕc gia 2006-2010 ngày 3 tháng 11 năm 2005; · ChӍ thӏ sӕ: 40/2005/CT-TTg ngày 16/12/2005 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ,vӅ viӋc tiӃp tөc ÿҭy mҥnh cơng tác trӧ giúp phát triӇn doanh nghiӋp nhӓ và vӯa. 1ăm 2006 · Thơng tѭ sӕ: 01/2006/TT-NHNN ngày 20/02/2006 cӫa Ngân hàng Nhà nѭӟc ViӋt Nam, hѭӟng dүn mӝt sӕ nӝi dung vӅ gĩp vӕn thành lұp Quӻ bҧo lãnh tín Gөng cho các doanh nghiӋp nhӓ và vӯa; · QuyӃt ÿӏnh sӕ: 236/2006/QĈ-TTg ngày 23/10/2006 Fӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ phê duyӋt kӃ hoҥch phát triӇn DNNVV 2006-2010. ._.