Giải pháp điều chỉnh tỷ giá hối đoái trong bối cảnh hội nhập ở Việt Nam

........................................................ iii DANH MC CÁC CH VIT TT.................................................................. iv CH NG 1 M
T S VN  LÝ LUN CHUNG V T GIÁ HI OÁI .................................................................................................. 1 1.1 T
NG QUAN V T GIÁ HI OÁI ....................................................1 1.1.1 Các khái nim v T giá h i oái.......................................................... 1 1.1.1.1 Khái ni
m t giá hi oái................................................................1 1.1.1.2 T giá hi oái danh ngha .............................................................2 1.1.1.3 T giá hi oái thc........................................................................3 1.1.2 Các ch iu hành t giá h i oái..................................................... 5 1.1.2.1 iu hành t giá hi oái c  nh ...................................................5 1.1.2.2 iu hành t giá hi oái th ni t do...........................................6 1.1.2.3 iu hành t giá hn h p gia c  nh và th ni ..........................6 1.1.3 Tác ng c a t giá n các yu t ....................................................... 6 1.1.3.1 Cán cân thanh toán ........................................................................6 1.1.3.2 Lm phát ........................................................................................8 1.1.3.3 Giá chng khoán ............................................................................9 1.1.3.4 Th trng tín dng ......................................................................11 1.1.4 Vai trò c a Chính ph tác ng n t giá h i oái..............................12 1.2 KINH NGHIM IU HÀNH T GIÁ  MT S NC..................15 1.2.1 Kinh nghim iu hành t giá  Trung Qu c .......................................15 1.2.2 Kinh nghim iu hành t giá  Nht Bn ...........................................20 1.2.3 Kinh nghim iu hành t giá  Argentina...........................................25 1.3 NHNG BÀI HC KINH NGHIM CHO VIT NAM.........................27 CH NG 2 THC TRNG IU HÀNH T GIÁ HI OÁI VÀ TÁC 
NG N NN KINH T VIT NAM QUA CÁC THI K .....................30 2.1 THC TRNG IU HÀNH T GIÁ HI OÁI CA VIT NAM QUA CÁC THI K ........................................................................................30 2.1.1 iu hành t giá h i oái giai on trc n m 1997 (Giai on t! 1992 n trc kh ng hong tài chính tin t Châu á): ............................................30 2.1.2 iu hành t giá giai on 7/1997 – 26/02/1999 (Giai on kh ng hong tài chính tin t Châu á)..................................................................................32 2.1.3 iu hành t giá giai on sau n m 1999 n 2006 (Giai on sau kh ng hong tài chính Châu á, chu"n b# gia nhp WTO):..........................................33 2.1.4 iu hành t giá giai on t! n m 2007 – nay (Giai on sau gia nhp WTO) ............................................................................................................37 2.2 TÁC NG CA T GIÁ HI OÁI $N PHÁT TRI%N KINH T$ VIT NAM........................................................................................................42 ii 2.2.1 Tác ng c a t giá c #nh n phát tri&n kinh t Vit Nam ...............42 2.2.2 Tác ng c a t giá th n'i có qun lý n phát tri&n kinh t Vit Nam.. ............................................................................................................46 2.2.3 Kinh t Vit Nam sau h(n mt n m gia nhp WTO .............................52 2.3 ÁNH GIÁ VIC IU HÀNH T GIÁ CA VIT NAM THI GIAN QUA ................................................................................................................56 2.3.1 u, nh)c i&m...................................................................................56 2.3.2 Nguyên nhân c a nh*ng t+n ti............................................................59 CH NG 3 GII PHÁP IU HÀNH T GIÁ HI OÁI TRONG BI CNH H
I NHP  VIT NAM......................................................................61 3.1 T GIÁ HI OÁI VÀ NHNG V,N  TRC M-T ...................61 3.1.1 Quan i&m v iu hành t giá trong th.i gian ti................................61 3.1.2 Kh n ng phá giá tin t  Vit Nam ...................................................63 3.1.3 Hin t)ng ô la hóa ...........................................................................65 3.2 /NH HNG LA CHN C0 CH$ IU HÀNH T GIÁ HI OÁI PHÙ H1P TRONG BI C2NH HI NH3P.....................................................69 3.3 MT S GI2I PHÁP HOÀN THIN C0 CH$ IU HÀNH T GIÁ TRONG BI C2NH HI NH3P ......................................................................72 3.3.1 Công c4 phòng ng!a r i ro t giá.........................................................72 3.3.2 Ph i h)p hài hòa gi*a t giá và lãi su5t................................................74 3.3.3 Chính sách tin t ................................................................................75 3.3.4 Th6c hin chính sách a ngoi t .........................................................78 3.3.5 Các gii pháp khác...............................................................................79 KT LUN .................................................................................................81 TÀI LIU THAM KHO...................................................................................84 iii DANH MC  TH Hình 2.1: Bin ng t giá chính th7c và t giá th# tr.ng t6 do giai on 1992- 1996 Trang 31 Hình 2.2 Bin ng t giá chính th7c và t giá th# tr.ng giai on 1999 – 2003 Trang 35 Hình 2.3: Di8n bin cán cân th(ng mi, cán cân vãng lai Trang 51 DANH MC BNG BIU Bng 1.1: Mt s ch9 s phát tri&n kinh t c a Trung Qu c th.i k: 1985 – 1990 Trang 16 Bng 1.2: Bin ng t giá danh ngh;a CNY/USD <u nh*ng n m 1990 Trang 16 Bng 1.3: Tình hình kinh t Trung Qu c n m 1994 – 1997 Trang 17 Bng 1.4. T giá yên - USD (yên/1USD) Trang 22 Bng 1.5. <u t tr6c tip ra nc ngoài c a Nht Bn Trang 23 Bng 2.1: T(ng quan gi*a t giá danh ngh;a vi t giá th6c t tính theo ngang giá s7c mua 1992 – 1997 Trang 43 Bng 2.2 : Tình hình cán cân th(ng mi giai on (1993 – 1997) Trang 44 Bng 2.3 : Mt s ch9 tiêu kinh t v; mô giai on (1992 – 1997) Trang 46 Bng 2.4: Mt vài ch9 tiêu kinh t giai on kh ng hong Trang 47 Bng 2.5 : Mt s ch9 tiêu v; mô giai on 1999 – 2002 Trang 49 Bng 2.6 : Mt s ch9 tiêu v; mô giai on 1999 – 2002 Trang 50 Bng 2.7: Mt s ch9 tiêu kinh t Vit Nam t! 2003 – 2006 Trang 51 Bng 2.8: Mt s ch9 tiêu kinh t Vit Nam t! 2006 – 2008 Trang 53 iv DANH MC CÁC CH VIT TT ASEAN Hip Hi các Qu c gia ông Nam Á BRER T giá th6c song ph(ng CAD ô la Canada CNY Nhân dân t CSTT Chính Sách Tin T EU Liên minh Châu Âu EUR +ng Euro FDI <u t tr6c tip nc ngoài FRANC +ng Th4y S= GBP Bng Anh GDP T'ng sn ph"m qu c ni IMF Qu= tin t Qu c t JPY Yên Nht MEER T giá th6c a ph(ng USD ô la M= REER T giá th6c hiu l6c NHNN Ngân hàng Nhà nc NHTM Ngân hàng Th(ng mi NHTW Ngân hàng Trung (ng TCTD T' ch7c Tín d4ng TTCK Th# tr.ng Ch7ng Khoán VN Vit Nam VND +ng Vit Nam WTO T' ch7c Th(ng mi Th gii WB Ngân hàng Th gii v XHCN Xã hi ch ngh;a XNK Xu5t nhp kh"u LI NÓI >U 1. Lí do ch!n "# tài Kinh t Vit Nam tr?, )c ánh giá có nhiu tim n ng và c( hi <u t, do vy, toàn c<u hóa, khu v6c hóa là mt xu th t5t yu. ó là mt quá trình <y c( hi nhng c@ng lAm thách th7c. Làm th nào & hi nhp vào nn kinh t th gii mt cách hiu qu +ng th.i gim thi&u nh*ng nguy c( và r i ro c a hi nhp là v5n  hàng <u i vi các nc ang phát tri&n nh Vit Nam. Trong mt nn kinh t m, t giá tr thành mt công c4 & chính ph các nc gim thi&u tác ng c a nh*ng cú s c trong quá trình hi nhp, và do vy hi nhp mt cách ch ng h(n. T giá h i oái là v5n  ph7c tp, liên quan n nhiu v5n  nh lm phát, lãi su5t, thâm h4t mu d#ch, công n vic làm, vay n) nc ngoài, thâm h4t ngân sách, các cân i bên trong và bên ngoài v.v. và vic th6c hin các m4c tiêu kinh t v; mô. T giá h i oái có tác ng và nh hng n nn kinh t c a mBi qu c gia nói riêng và m i quan h kinh t qu c t nói chung, Cc bit là quan h th(ng mi gi*a các nc vi nhau nên nó luôn )c chính ph các nc quan tâm. Vic xác #nh ch iu hành chính sách t giá h i oái thích h)p sD giúp qu c gia ch ng trc nh*ng bin ng b5t th.ng & gi* cân bEng mà tránh cho nn kinh t thoát khFi nh*ng cú s c. T! ó giúp 'n #nh giá c, 'n #nh tin t, thu hút <u t, ki&m soát )c lm phát, hn ch th5t nghip, to )c lòng tin c a ng.i dân vào +ng ni t, vào chính sách kinh t.  i vi Vit Nam, iu hành t giá trong th.i gian qua mCc dù ã cho th5y mt vai trò nh5t #nh nhng vGn còn ó t+n ti và hn ch c<n khAc ph4c, trong tình hình mi òi hFi iu hành t giá h i vi oái linh hot và hiu qu h(n. Chính vì vy, tác gi l6a chHn  tài ” Gii pháp iu hành t giá h i oái trong b i cnh hi nhp  Vit Nam”. 2. i t$%ng nghiên c&u và ph'm vi nghiên c&u  tài nghiên c7u v iu hành t giá c a Vit Nam trong giai on t! n m 1992 n sáu tháng <u n m 2008. Trong ó, nghiên c7u iu hành t giá h i oái và tác ng c a nó n nn kinh t Vit Nam nh th nào. +ng th.i nghiên c7u kinh nghim sI d4ng t giá h i oái trong xây d6ng và phát tri&n kinh t c a mt s nc trên th gii. T! ó hình thành #nh hng cho iu hành t giá c a Vit Nam, vi hy vHng t giá sD là mt trong nh*ng công c4 giúp Vit Nam hi nhp hiu qu vào nn kinh t th gii. 3. Ph$(ng pháp nghiên c&u Ph(ng pháp )c dùng  ây ch yu sI d4ng ph(ng pháp lit kê, mô t các s6 kin, so sánh, i chiu.... +ng th.i kt h)p vi các hHc thuyt kinh t hin i, kinh nghim iu hành t giá c a mt s nc, t! ó a ra ph(ng hng hoàn thin c( ch iu hành t giá h i oái c a Vit Nam. 4. C)u trúc c*a "# tài  tài g+m 3 ch(ng: Ch(ng 1: Mt s v5n  lý lun chung v t giá h i oái. Ch(ng 2: Th6c trng iu hành t giá h i oái và tác ng n nn kinh t Vit Nam qua các th.i k:. Ch(ng 3: Gii pháp iu hành t giá h i oái trong b i cnh hi nhp  Vit Nam. 1 CH NG 1 M
T S VN  LÝ LUN CHUNG V T GIÁ HI OÁI 1.1 T+NG QUAN V T GIÁ HI OÁI 1.1.1 Các khái ni,m v# T- giá hi "oái 1.1.1.1 Khái ni
m t giá hi oái Trong b i cnh nn kinh t th gii ã )c qu c t hóa mnh mD, quan h v mua bán, trao 'i hàng hóa d#ch v4 và <u t gi*a các nc hay các nhóm nc vi nhau ngày càng )c m rng. Theo ó, khi th6c hin m i quan h này òi hFi phi sI d4ng (n v# tin t c a mt trong hai nc giao d#ch vi nhau hoCc c@ng có th& sI d4ng n +ng tin c a nc th7 ba. Vì vy, +ng tin gi*a các qu c gia )c chuy&n hóa cho nhau. Khi chuy&n hóa, d6a vào m i t(ng quan t l nào ó & th6c hin và xác #nh m7c quy 'i, hay nói cách khác là phi d6a vào t giá h i oái. T giá h i oái óng vai trò chính trong th(ng mi qu c t, nó cho phép so sánh giá c c a các hàng hóa và d#ch v4 sn xu5t trên các nc khác nhau. T giá h i oái là t l trao 'i gi*a hai +ng tin c a hai nc. C@ng có th& gHi t giá h i oái là giá c a mt +ng tin này tính bEng mt +ng tin khác. Thông th.ng t giá h i oái )c bi&u di8n thông qua t l bao nhiêu (n v# +ng tin nc này (nhiu h(n mt (n v#) bEng mt (n v# +ng tin c a nc kia. Ví d4: T giá h i oái gi*a các +ng tin: +ng Vit Nam và Dollar M= là 1 USD = 16.045 VND Hay gi*a Yên Nht và Dollar M= là 1 USD =116,729 JPY Hay gi*a Dollar M= và Euro là 1 EUR = 1,28262 USD. +ng tin &  s l)ng mt (n v# trong các t l nh nh*ng ví d4 trên gHi là +ng tin #nh danh hay +ng tin c( s. Vì th, khi c<n th& hin mt cách nghiêm ngCt và chính xác, ng.i ta th.ng nói: "T giá h i oái gi*a +ng Vit 2 Nam và Dollar M= trên th# tr.ng ngoi h i #nh danh bEng Dollar M= là 16.045 +ng bEng 1 Dollar" hoCc "T giá h i oái gi*a +ng Vit Nam và Dollar M= trên th# tr.ng ngoi h i #nh danh bEng +ng Vit Nam là 0,0000624 Dollar bEng 1 +ng". Th6c ch5t c a t giá h i oái ó là quan h so sánh gi*a +ng tin các nc vi nhau, hay nói cách khác: T giá h i oái là giá c a mt (n v# tin t nc này )c bi&u hin bEng nh*ng (n v# tin t nc khác. Tùy vào t!ng cách phân loi t giá, sD có nhiu cách #nh ngh;a khác nhau.  Vit Nam, theo Khon 10 iu 3 Ngh# #nh 160/2006/N-CP ngày 28/12/2006 c a Chính Ph v Quy #nh chi tit thi hành Pháp lnh Ngoi h i có #nh ngh;a: ”T giá h i oái c a +ng Vit Nam là giá c a mt (n v# tin t nc ngoài tính bEng (n v# tin t c a Vit Nam.” 1.1.1.2 T giá hi oái danh ngha T giá h i oái danh ngh;a là t giá )c sI d4ng hàng ngày trong giao d#ch trên th# tr.ng ngoi h i, nó chính là giá c a mt +ng tin )c bi&u th# thông qua +ng tin khác mà cha  cp n t(ng quan s7c mua hàng hóa và d#ch v4 gi*a chúng. Trên bng in ti các Ngân hàng Th(ng mi a ra t giá niêm yt hàng ngày: 1 USD = 16.130 VND (16.130 VND/USD) 1 JPY = 151,46 VND (151,46 VND/JPY) ó chính là t giá h i oái danh ngh;a, nó th& hin t l trao 'i gi*a các +ng tin c a các qu c gia. Có ngh;a là nu khách hàng giao d#ch 'i 1 ô la M= sD nhn )c 16.130 VND hoCc 'i 1 yên Nht, khách hàng sD nhn )c 151,46 VND. T giá h i oái danh ngh;a là giá t(ng i gi*a +ng tin c a hai nc. Ví d4: nu t giá h i oái gi*a +ng ô la M= và +ng Vit Nam là 16.130 VND n 1 ô la, thì bn có th& 'i 1 ô la l5y 16.130 VND trên th# tr.ng tr.ng tin t th gii. Ng.i Vit Nam mu n có ô la có th& 'i 16.130 VND & l5y 1 ô la. Ng.i M= mu n có +ng Vit Nam có th& nhn )c 16.130 VND cho 1 ô la mà anh ta 3 bán ra. Khi nói n t giá h i oái gi*a 2 nc, ng.i ta th.ng ám ch9 t giá h i oái danh ngh;a. T giá h i oái ngày hôm sau là 1 ô la n 16.135 VND, t ng so vi m7c 1 ô la n 16.130 VND trong ngày hôm trc. Ng.i ta gHi ó là s6 gim giá c a +ng Vit Nam, là s6 gia t ng t giá và ng)c li. 1.1.1.3 T giá hi oái thc1 T giá h i oái th6c chim v# trí quan trHng trong các nghiên c7u kinh t v t giá h i oái. Xu5t phát t! s6 tin tng T giá h i oái th6c là ch9 tiêu kinh t v; mô, gi* vai trò quan trHng i vi s6 phát tri&n c a nn kinh t qu c dân, nh5t là trong xu th hoàn c<u hin nay, vai trò c a nó )c th& hin nh sau: ° S6 t ng gim, thay 'i kim ngch xu5t kh"u có th& phn nh thông qua s6 t ng gim c a t giá h i oái th6c, nó là ch9 tiêu ánh giá s7c cnh tranh nn kinh t nói chung và nn ngoi th(ng nói riêng c a mt qu c gia. ° Vic xác #nh các nhân t nh hng n t giá h i oái trong dài hn giúp cho Nhà nc có th& d6 oán )c xu hng t giá h i oái trong nhiu n m vì t giá h i oái th6c nó là ch9 tiêu dài hn. ° Thông qua t giá h i oái th6c, Nhà nc có th& iu ch9nh các m4c tiêu kinh t v; mô khác & a nn kinh t i úng hng nhEm t m7c t ng trng bn v*ng, bi lD t giá h i oái th6c )c xem là ch9 tiêu phn nh th6c ch5t c a ni t so vi ngoi t ch yu. ° T giá h i oái th6c có nh hng tr6c tip n th6c thi chính sách tin t qu c gia. S6 thay 'i t giá h i oái th6c sD nh hng bEng v n ngAn hn, t! ó làm thay 'i tài sn Có bên bng t'ng kt tài sn c a ngân hàng trung (ng. ° T giá h i oái th6c là ch9 tiêu phân tích iu kin kinh t v; mô, t! ó có nh*ng ph(ng hng iu ch9nh t giá danh ngh;a úng hng vì nó phn nh )c s7c mua c a tin t +ng th.i là thc o ch yu & ánh giá th6c ch5t c a ni t so vi các ngoi t. 1 Trong ph<n này,  tài ch9 xin nêu lên nh*ng khái nim khái quát v t giá th6c. 4 Vi m7c  quan trHng nh vy nên ng.i ta ang tìm cách xác #nh t giá th6c và d6 oán d#ch chuy&n c a nó. T giá th6c th.ng )c #nh ngh;a trong các lý thuyt kinh t nh sau: T giá h i oái th6c là t giá danh ngh;a )c iu ch9nh bi t(ng quan giá c trong nc và ngoài nc. T giá h i oái th6c t là giá t(ng i c a hàng hóa  hai nc. T7c là, t giá h i oái th6c t cho chúng ta bit t l mà d6a vào ó hàng hóa c a mt nc )c trao 'i vi hàng hóa c a nc khác. T giá th6c có th& )c xác lp trong m i quan h vi mt i tác th(ng mi hoCc d6a trên trung bình cho t5t c các i tác th(ng mi hoCc chính các qu c gia cnh tranh. Trong tr.ng h)p so sánh gi*a hai nc, t giá th6c )c gHi là T giá thc song phng (BRER); Trong tr.ng h)p th7 hai, so sánh vi hàng lot các bn hàng mà mt qu c gia có quan h mu d#ch, )c gHi là T giá thc a phng (MEER), hay còn gHi là T giá thc hi
u lc (REER) và )c tính toán trên c( s trung bình có trHng s . T giá thc song phng là cách (n gin và d& nh5t & tính toán các ch9 s t giá th6c. Chúng so sánh giá c c a mt r' hàng hóa tiêu dùng hay sn xu5t i din c a nc ch nhà và giá c c a mt r' hàng hóa làm i din  nc )c c tính bEng mt loi tin, có th& là ni t hoCc ngoi t, và ch9 ra giá tr# t(ng i c a ni t và ngoi t. T giá th6c song ph(ng không ch9 )c sI d4ng gi*a hai nc mà có th& )c sI d4ng gi*a mt nc và mt kh i có sI d4ng chung mt +ng tin ví d4 nh +ng USD hay +ng EUR. Ngày nay, vic tính toán BRER ã )c các nhà nghiên c7u và hoch #nh chính sách 7ng d4ng r5t nhiu trong th6c t do có s6 hB tr) c a công c4 máy tính. P EPBRER h f = Trong ó, E là ch9 s t giá danh ngh;a. Tùy theo quy c trong cách yt giá, trong cách yt giá trên, t giá danh ngh;a )c quy c là mt (n v# ngoi t 'i l5y bao nhiêu (n v# ni t (yt giá tr6c tip). Pf và Ph là ch9 s giá chung  nc ngoài và trong nc. Vi các quy c này, BRER t ng lên hàm ý +ng ni t )c #nh giá th5p, và ng)c li. 5 T giá thc a phng hay còn gHi là T giá thc hi
u lc (REER), )c sI d4ng khi xem xét nhiu i tác th(ng mi và )c tính trên c( s bình quân có trHng s . P PEw m 1iREER iii∑ == Trong ó wi là t'ng s mu d#ch vi các i tác th7 i mà qu c gia nc ch nhà có quan h th(ng mi. 1.1.2 Các ch ". "i#u hành t- giá hi "oái Phân loi ch iu hành t giá h i oái g+m 3 nhóm chính: (1) iu hành t giá h i oái c #nh, (2) iu hành t giá h i oái th n'i t6 do và (3) iu hành t giá hBn h)p gi*a c #nh và th n'i. 1.1.2.1 i u hành t giá hi oái c nh T giá h i oái c #nh, ôi khi còn )c gHi là t giá h i oái neo, là mt ki&u ch  t giá h i oái trong ó giá tr# c a mt +ng tin )c gAn vi giá tr# c a mt +ng tin khác hay vi mt r' các +ng tin khác, hay vi mt thc o giá tr# khác, nh vàng chJng hn. Khi giá tr# tham kho t ng hoCc gim, thì giá tr# c a +ng tin neo vào c@ng t ng hoCc gim. +ng tin sI d4ng ch  t giá h i oái c #nh gHi là +ng tin c #nh. T giá h i oái c #nh là mt l6a chHn ch  t giá ng)c hoàn toàn vi t giá h i oái th n'i. Trong ch  t giá h i oái c #nh, t giá h i oái hoCc )c gi* không 'i hoCc ch9 cho phép dao ng trong mt phm vi r5t hKp. Nu mt t giá h i oái bAt <u dao ng quá nhiu, các Chính ph có th& can thip & duy trì t giá h i oái trong vòng gii hn c a phm vi này. Trong mt môi tr.ng t giá h i oái c #nh, các nhim v4 qun lý c a mt công ty a qu c gia ít khó kh n h(n. Tuy nhiên, vGn có th& r i ro là Chính ph sD thay 'i giá c a mt +ng tin nào ó. 6 1.1.2.2 i u hành t giá hi oái th n i t do Ch  t giá th n'i hay còn gHi là ch  t giá linh hot, là mt ch trong ó giá tr# c a mt +ng tin )c phép dao ng trên th# tr.ng ngoi h i. +ng tin sI d4ng ch  t giá th n'i )c gHi là mt +ng tin th n'i. Trong ch  t giá h i oái th n'i t6 do, t giá sD )c các l6c th# tr.ng 5n #nh mà không có s6 can thip c a Chính ph . Theo h th ng này, các công ty a qu c gia sD c<n phi dành nhiu th.i gian áng k& cho vic tính toán và qun lý các r i ro do dao ng t giá. 1.1.2.3 i u hành t giá hn hp gia c nh và th n i Ch  t giá hBn h)p gi*a c #nh và th n'i là Ch  t giá th n'i nhng có s6 can thip c a Chính ph tác ng n t giá h i oái ph4c v4 cho chin l)c chung c a Qu c gia (Ch  t giá h i oái th n'i có qun lý). Ch  này, nó gi ng ch  th n'i t6 do  i&m các t giá )c cho phép dao ng hàng ngày và không có các biên  chính th7c. Nhng nó li gi ng ch  c #nh  i&m các Chính ph có th& và ôi khi ã can thip & tránh +ng tin nc hH không i quá xa theo mt hng nào ó phù h)p vi m4c tiêu mà Qu c gia hH ã  ra.  mBi qu c gia khác nhau, xác #nh các vùng m4c tiêu khác nhau và có m7c iu tit khác nhau phù h)p vi nh*ng Cc i&m c a t!ng Qu c gia. 1.1.3 Tác ".ng c*a t- giá "n các yu t 1.1.3.1 Cán cân thanh toán Th6c ti8n cho th5y, s6 bin ng c a t giá h i oái có quan h mt thit vi kt qu c a nn kinh t v; mô. ây là mt bin s quan trHng nh hng n s6 cnh tranh c a hàng hoá ngoi th(ng và nh*ng bin s khác trong nn kinh t. T giá h i oái tác ng n cán cân thanh toán ch yu thông qua các yu t Tài khon vãng lai và tài khon v n. Tài kho/n vãng lai: Khi tác ng n tài khon vãng lai, t giá h i oái tác ng tr6c tip n Cán cân th(ng mi (hay còn gHi là Xu5t kh"u ròng) c a qu c gia. Quan h gi*a t giá h i oái và cán cân th(ng mi là m i quan tâm nghiên c7u c a nhiu nhà kinh t hHc t! trc n nay. Nhiu nghiên c7u v v5n  này ã 7 ch9 ra rEng: M i quan h gi*a t giá h i oái và cán cân th(ng mi thay 'i qua th.i gian, và có th& chia thành hai loi ó là quan h trong ngAn hn và quan h trong dài hn. Trc tiên, mt s6 gim giá c a ni t so vi ngoi t, t7c t giá t ng, sD có nh hng tr6c tip ngay lên giá c nhp kh"u. Trong khi ó, giá c xu5t kh"u cha ch#u s6 tác ng này. Kt qu là cán cân th(ng mi, )c o bEng hiu s gi*a kim ngch xu5t kh"u và nhp kh"u sD suy gim. Tuy nhiên, qua th.i gian, l)ng nhp kh"u sD gim do giá c nhp kh"u t ng. +ng th.i, giá c hàng hoá xu5t kh"u tính bEng ngoi t sD gim, làm t ng tính cnh tranh trên th# tr.ng qu c t, dGn n l)ng xu5t kh"u t ng. Nh vy, theo th.i gian (trong dài hn), cán cân th(ng mi sD chuy&n bin theo chiu hng tích c6c (thCng d). Tài kho/n vn: <u vào c a Cán cân v n bao g+m <u t tr6c tip và gián tip nc ngoài, vay n) nc ngoài.  i vi <u t tr6c tip, t giá h i oái tác ng ti giá tr# ph<n v n mà nhà <u t nc ngoài <u t hoCc góp v n liên doanh. V n ngoi t hoCc t liu sn xu5t )c a vào nc s ti th.ng )c 'i ra +ng ni t theo t giá chính th7c. Bên cnh ó, t giá còn có tác ng ti chi phí và hiu qu c a các hot ng <u t nc ngoài. Do ó, s6 thay 'i t giá có nh hng nh5t #nh ti hành vi c a các nhà <u t nc ngoài trong vic quyt #nh có nên <u t vào nc s ti. <u t gián tip là loi hình <u t thông qua hot ng tín d4ng qu c t c@ng nh vic mua và bán các loi ch7ng khoán có giá tr# trên th# tr.ng. T'ng l)i t7c nhn )c t! vic <u t vào các tài sn qu c t bao g+m hai b phn: - L)i t7c nhn )c t! tài sn tính bEng ngoi t. - Khon lãi v n (hay lB v n) phát sinh do vic gim giá (hay t ng giá) c a +ng t trong th.i gian ó. L)i t7c t! khon cho vay t! ngoi t = lãi su5t ngoi t + Gim giá +ng ni t. Trong mt th gii có s6 luân chuy&n v n qu c t t6 do, sD xy ra tình trng là lu+ng v n chy ra nc ngoài mBi khi t'ng l)i t7c t! khon cho vay bEng ngoi t ln h(n lãi su5t trong nc. ChJng hn, khi mHi ng.i d6 tính +ng ni t sD b# gim giá trong t(ng lai. Và khi lãi su5t trong nc ln h(n t'ng l)i t7c t! khon vay  nc ngoài sD có lu+ng v n ln chy vào trong nc. 8 Nh vy, mu n to môi tr.ng <u t 'n #nh nhEm m4c tiêu phát tri&n kinh t òi hFi các qu c gia c<n xây d6ng và iu ch9nh mt chính sách t giá 'n #nh, h)p lý. S6 m5t 'n #nh c a t giá h i oái +ng ngh;a vi s6 gia t ng v m7c  r i ro trong l;nh v6c <u t và gây t'n hi n thu hút v n <u t nc ngoài. 1.1.3.2 Lm phát Khi xem xét t giá h i oái tác ng nh th nào n lm phát, c<n xem các bin ng c a +ng tin nh hng nh th nào n lm phát. nh h$0ng c*a m.t "ng n.i t, yu. Mt +ng ni t yu có th& kích thích nhu c<u c a nc ngoài i vi sn ph"m c a nc mình. Thí d4, mt +ng ô la yu có th& làm t ng xu5t kh"u và s l)ng công vic làm c a M=. Ngoài ra nó c@ng có th& làm gim nhp kh"u c a M=. Trong khi mt +ng ô la yu có th& làm gim m7c th5t nghip trong nc, nó có th& a n lm phát cao h(n. Thí d4, cu i thp niên 1970, +ng ô la M= gim giá, làm cho hàng hóa t! các nc nhp vào M= vi giá cao. Vì vy các công ty trong nc có th& t ng giá hàng c a mình mà không s) các nhà ngoi qu c cnh tranh. Thí d4, vi các s liu sau ây có th& dGn ch7ng cho iu này. Hãy xem hai nhà sn xu5t +ng h+, mt t! M= và mt t! Th4y S=. Gi d4 rEng mt chic +ng h+ c a M= giá 1.000 ô la trong khi mt chic +ng h+ c a Th4y S= giá 3.000 franc. C@ng gi d4 1 +ng franc Th4y S= bEng 0,333 ô la, vì vy, 3 franc t(ng (ng 1 ô la. Trong tr.ng h)p này, ng.i tiêu dùng M= có th& mua +ng h+ Th4y S= vi giá 1.000 ô la. Nu +ng franc Th4y S= t ng giá 0,5 ô la (t7c 2 franc bEng 1 ô la), phi c<n n 1.500 ô la & 'i l5y 3.000 franc & mua +ng h+ Th4y S=. Nhà sn xu5t +ng h+ M= có th& d8 dàng t ng giá +ng h+ c a mình mà không s) m5t khách hàng vì ng.i tiêu dùng M= không còn kh n ng mua hàng ngoi qu c. Vào cu i thp niên 1970, lm phát M= có th& óng góp ít nh5t là mt ph<n vào vic gim bt s7c cnh tranh c a nc ngoài bAt ngu+n t! mt +ng ô la yu. nh h$0ng c*a m.t "ng n.i t, m'nh. Mt +ng ni t mnh có th& khuyn khích ng.i tiêu dùng và các công ty c a nc ó mua hàng hóa t! các nc khác. Tr.ng h)p này ã làm t ng cnh tranh c a hàng hóa nc ngoài và buc các nhà sn xu5t ni #a không )c t ng giá hàng hóa. Vì vy, chúng ta d6 9 kin lm phát chung c a mt nc sD th5p trong tr.ng h)p +ng tin nc này t ng giá, nu các iu kin khác bEng nhau. Trong khi mt +ng tin mnh là mt gii pháp kh d; i vi lm phát cao, nó có th& gây nên m7c th5t nghip cao h(n do giá c hàng hóa ngoi qu c h5p dGn h(n do kt qu c a mt +ng ni t mnh. Hãy xem li thí d4 v +ng h+ trên ây, giá ban <u c a +ng h+ M= là 1.000 ô la, hay khong 3 franc n mt ô la. Gi d4 +ng h+ ô la t ng giá, 1 ô la n 4 franc Th4y S= ( 1franc n 0,25 ô la). Trong tr.ng h)p này, ng.i tiêu dùng M= có th& mua mt +ng h+ Th4y S= giá 3.000 franc ch9 vi 750 ô la M= (chia 3.000 cho 4), ít h(n mua +ng h+ M= 250 ô la. Trong khi nh*ng tr.ng h)p này sD ng n cn nhà sn xu5t +ng h+ M= t ng giá sn ph"m c a mình, nó có th& buc nhà sn xu5t +ng h+ M= sa thi công nhân, vì h<u ht ng.i tiêu dùng sD mua +ng h+ ngoi qu c. T l th5t nghip t(ng i cao  M= trong su t th.i gian t! 1981 – 1983 có th& là do +ng h+ ô la t ng giá lúc b5y gi.. Tóm li, mt +ng ni t yu có th& làm gim xu ng m7c th5t nghip nhng li "y t l lm phát cao h(n, trong khi mt +ng ni t mnh có th& làm gim lm phát nhng li to th5t nghip cao h(n. Giá tr# lý tng c a mt +ng tin tùy thuc vào quan i&m c a nc ó và c a các quan ch7c có liên quan n nh*ng quyt #nh này. Mt +ng tin mnh hay yu ch9 là mt trong nhiu yu t tác ng n các iu kin kinh t c a mt nc. 1.1.3.3 Giá chng khoán Nh*ng ng.i tham gia vào th# tr.ng tài chính theo dõi chCt chD các bin ng trong giá tr# c a +ng ô la. Vì vy, các bin ng c a giá ô la tác ng n giá ch7ng khoán mua bán trên th# tr.ng này. Tác ng c4 th& tùy thuc vào loi ch7ng khoán )c mua bán, nhng ta có th& có mt vài khái quát v tác ng c a giá ô la i vi giá trái phiu và c' phiu. Tác ".ng c*a t- giá "i v1i giá trái phiu. Do các dao ng trong giá ô la nh hng n lãi su5t, nó c@ng nh hng n giá trái phiu. Nu các iu kin khác bEng nhau, d6 kin mt +ng tin yu r5t có th& làm t ng d6 kin v lm phát. Vì vy, m7c c<u ngu+n v n t ng lên, m7c cung các ngu+n v n vay gim i, và lãi 10 su5t th# tr.ng t ng. Do l)i t7c t! các trái phiu hin h*u t ng, giá các trái phiu này gim i. Nh*ng ng.i nAm gi* trái phiu d6 kin +ng ni t yu i sD không mu n nAm gi* trái phiu. Lý do là giá tr# th# tr.ng c a trái phiu sD gim i nu +ng ni t yu i. iu này làm cho lãi su5t t ng bi vì các nhà <u t yêu c<u m7c t su5t sinh l)i cao h(n & bù Ap r i ro do lm phát. Kt qu có th& mt khon bán ra các trái phiu ngay t7c khAc, và sD to áp l6c làm gim giá trái phiu h(n n*a. Tác ".ng c*a t- giá "i v1i giá c2 phiu. T giá có th& nh hng n giá c' phiu vì nhiu lý do. Trc ht giá c' phiu c a các doanh nghip có th& ch#u tác ng t! các hành ng c a nhà <u t nc ngoài. HH sI d4ng c' phiu trong nc nh mt ph(ng tin & kim l)i t! <u c( tin t. Các nhà <u t nc ngoài tìm cách mua c' phiu trong nc khi +ng ni t yu i và r+i bán các c' phiu này ra khi +ng ._.ni t mnh lên. Nh vy, m7c c<u c a các nhà <u t nc ngoài i vi b5t k: mt c' phiu nào trong nc có th& cao h(n khi +ng ni t d6 kin t ng giá, nu các iu kin khác gi ng nhau.  các nc phát tri&n, giá c' phiu còn ch#u nh hng c a t giá thông qua dòng tin t! các công ty con  nc ngoài chuy&n v công ty mK trong nc. Mt +ng ô la mnh h(n chJng hn, làm cho các công ty con hn ch chuy&n l)i nhun  nc ngoài v nc. Và do ó làm cho giá c' phiu c a công ty mK  M= gim i. Ng)c li, +ng ô la yu i sD khuyn khích các công ty con  nc ngoài chuy&n l)i nhun v công ty mK và do ó có th& làm cho giá c' phiu c a công ty mK t ng lên. Giá c' phiu  các công ty kinh doanh qu c t c@ng có th& ch#u nh hng c a t giá nu nh*ng ng.i tham gia th# tr.ng ch7ng khoán ánh giá thành qu công ty qua thu nhp )c báo cáo. Báo cáo thu nhp h)p nh5t c a mt công ty a qu c gia còn b# nh hng bi các giao ng t giá, ngay c khi lu l)ng tin t c a công ty này không b# nh hng. Mt +ng ô la yu th.ng làm t ng thu nhp c a các công ty con  nc ngoài c a mt công ty a qu c gia Ct tr4 s ti M=. Tuy nhiên c@ng sD có mt vài nhà phân tích lp lun rEng nh hng c a các bin ng t giá i vi các báo cáo tài chính là không liên quan (vi giá c' phiu) tr! khi các lu l)ng tin t c@ng b# nh hng. 11 Nh*ng thay 'i giá tr# +ng ni t có th& tác ng n giá c' phiu theo mt cách khác: tác ng n nh*ng d6 báo v các yu t kinh t nh hng n tành qu c a công ty. Thí d4, nu mt +ng tin yu kích thích nn kinh t ni #a, nó có th& thúc "y mt công ty nào ó có doanh s t ng lên hoCc gim i, nh5t là i vi các công ty kinh doanh xu5t nhp kh"u. T5t c iu này sD tác ng n giá c' phiu c a các công ty trong nc. Các d6 báo v mt +ng ni t mnh có th& giúp gia t ng các dòng v n (ròng) vào trong nc và vì vy to áp l6c gim lãi su5t và do vy làm t ng giá c' phiu (nu các iu lin khác bEng nhau). Tóm li, tác ng c a các d6 báo t giá i vi giá tr# c' phiu c a mt công ty tùy thuc vào: - M7c  nhp hay xu5t kh"u mà các công ty này th6c hin. - Thành t c a các th# tr.ng nhp và xu5t kh"u. - S6 có sLn c a các sn ph"m thay th hàng nhp hay xu5t kh"u. - M7c  công ty hành ng & bo v các lu l)ng tin t d6 kin c a mình trc các bin ng t giá. - Doanh s và thu nhp t(ng i phát sinh t! các công ty con  nc ngoài. - Thành t có tính #a ph(ng c a các công ty con. - M7c r i ro có th& có c a công ty do các iu lin kinh t nh lm phát hay lãi su5t. Mt s công ty có th& phòng ng!a r i ro i vi giá c' phiu do t giá thay 'i, trong khi các công ty khác li tn d4ng )c các thành qu t! nh*ng thay 'i này. 1.1.3.4 Th trng tín dng T giá tác ng n th# tr.ng tín d4ng thông qua các hot ng liên quan n ngoi t c a các t' ch7c tín d4ng. Khi t giá h i oái hoCc lãi su5t huy ng c a 12 các t' ch7c tín d4ng t ng, ng.i dân sD có nhu c<u cao v ngoi t và có th& sD gia t ng gIi tit kim vào các t' ch7c tín d4ng.  i vi các doanh nghip, nh5t là doanh nghip có kinh doanh xu5t nhp kh"u, có nhu c<u v ngoi t cao h(n các i t)ng doanh nghip kinh doanh thu<n túy trong nc. Trong giai on lm phát t ng cao, các ngân hàng áp d4ng chính sách thAt chCt tín d4ng theo ch9 th# c a Ngân hàng nhà nc. Lãi su5t cho vay c a +ng ni t t ng cao, các doanh nghip khó tip cn vay v n bEng +ng ni t. Trong khi ó, t giá 'n #nh, lãi su5t cho vay i vi ngoi t li th5p h(n so vi lãi su5t cho vay bEng +ng ni t. Vì vy doanh nghip thích vay v n ngoi t h(n khin gii ngân hàng b# ng khi không có ngu+n d6 tr* c<n thit. Ng)c li, nu lãi su5t cho vay bEng ngoi t c@ng t ng cao, các doanh nghip sD gim bt vay v n. Hot ng c a ngân hàng liên quan n ngoi t sD không phát huy hiu qu. 1.1.4 Vai trò c*a Chính ph* tác ".ng "n t- giá hi "oái MBi nc có mt c( quan Chính Ph có th& can thip vào các th# tr.ng ngoi h i & kh ng ch giá tr# c a mt +ng tin. Ngoài ra Chính ph còn có nhiu nhim v4 khác ngoài vic can thip vào th# tr.ng ngoi h i. Theo ó, chính ph c gAng ki&m soát t ng trng c a m7c cung tin t sao cho chúng tác ng thun l)i n các cân i kinh t v; mô. Th.ng thì có 3 lý do chính & Chính ph can thip vào ngoi h i là:
Làm d#u bt các bin ng t giá h i oái
Thit lp các biên  t giá h i oái "n
Mng phó vi các xáo trn tm th.i Nu lo ngi rEng nn kinh t sD b# nh hng bi các bin ng t ngt trong giá tr# +ng ni t, Chính ph có th& c gAng làm d#u bt các bin ng tin t. Các hành ng c a Chính ph có th& giúp cho nn kinh t ít b# r(i vào các cú s c. Ngoài ra các can thip này có th& làm gim bt nh*ng tâm lý s) hãi trên các th# tr.ng tài chính và trong hot ng <u c(. T5t c có th& làm cho +ng ni t r(i mt cách t6 do. 13 Chính ph còn nB l6c duy trì t giá +ng ni t trong vòng các biên  không chính th7c, hay "n. Báo chí th.ng trích dGn là các nhà phân tích d6 oán là mt +ng tin sD không t4t di m7c hay t ng trên m7c chu"n nào ó vì ngân hàng trung (ng sD can thip & iu này không xy ra. Tuy nhiên, ngay c khi có các gii hn, các gii hn này c@ng sD )c iu ch9nh qua th.i gian. Mt +ng ni t yu hay mnh có th& sD )c ch5p nhn  mt th.i k: nào ó, nhng chúng có th& thay 'i theo th.i gian. Trong vài tr.ng h)p, Chính ph có th& sD can thip & cô lp giá tr# +ng ni t khFi nh*ng xáo trn tm th.i nào ó. Thí d4, tin giá d<u sD t ng có th& a n d6 kin giá tr# +ng yên Nht sD gim trong t(ng lai, vì Nht chuy&n 'i +ng yên sang ô la & mua d<u c a các nc xu5t kh"u d<u. Các nhà <u c( th# tr.ng ngoi h i có th& 'i +ng yên l5y ô la d6 phòng cho s6 gim giá này. Vì vy, Chính ph Nht có th& can thip & bù tr! áp l6c gim giá t7c th.i c a +ng yên do các giao d#ch th# tr.ng này. Nhiu nghiên c7u cho th5y, s6 can thip c a Chính ph không có tác ng lâu dài i vi các bin ng t giá. Trong nhiu tr.ng h)p, s6 can thip này b# các l6c th# tr.ng áp o. Tuy nhiên, th.ng thì các NHTW hot ng d6a trên lý thuyt là t giá có th& bin ng nhiu h(n nu không có can thip nào c. Khi can thip vào t giá h i oái, Chính ph có th& can thip tr6c tip hoCc can thip gián tip thông qua các chính sách, các hàng rào c a Chính ph . Can thip tr6c tip: Ph(ng pháp can thip tr6c tip c a NHTW & buc +ng ni t gim là bán chúng ra th# tr.ng, 'i ni t l5y ngoi t khác trên th# tr.ng ngoi h i. Ph(ng pháp này gHi là ”làm tràn ngp th# tr.ng bEng +ng ni t”. T! ó sD gây áp l6c làm gim +ng ni t. Trên bình din Qu c t, can thip tr6c tip th.ng có hiu qu nh5t khi có mt nB l6c ph i h)p gi*a NHTW các nc. Vi d4: i vi +ng ô la, nu t5t c các ngân hàng cùng +ng th.i c gAng t ng giá hay gim giá +ng ô la theo cách v!a mô t trên, hH có th& áp Ct mt áp l6c ln h(n i vi +ng ô la. Can thip gián tip thông qua các chính sách c a Chính ph : NHTW có th& tác ng n +ng ni t cách gián tip bEng cách tác ng n các yu t có nh 14 hng n +ng tin nc mình. Thí d4: NHTW có th& c gAng h th5p lãi su5t +ng ni t & làm nn lòng các nhà <u t nc ngoài trong vic <u t vào các trái phiu Chính ph , do ó to áp l6c gim giá +ng ni t. Hay & t ng giá +ng nt t, NHTW có th& tìm cách t ng lãi su5t. Mt nghiên c7u mi ây c a Batten và Thornton cho th5y mt vài thay 'i trong lãi su5t c a NHTW ã to nên nh*ng phn 7ng trên th# tr.ng ngoi h i. iu này cho th5y nh*ng thành viên tham gia th# tr.ng ngoi h i c<n phi theo dõi các hành ng c a NHTW & d6 oán xem hành ng này tác ng nh th nào n các bin s kinh t có nh hng i vi t giá (nh lãi su5t th# tr.ng). Can thip gián tip qua các hàng rào c a Chính ph : Chính ph có t& tác ng mt cách gián tip n các t giá bEng cách áp Ct các hàng rào i vi tài chính và th(ng mi qu c t. Thí d4: Nu Chính ph mu n t ng giá +ng ni t, hH có th& ánh thu cao lên hàng nhp kh"u làm gim nhp kh"u. Hành ng này sD làm gim nhu c<u c a ng.i dân trong nc i vi +ng ngoi t và to mt áp l6c t ng giá +ng ni t. Chính ph c@ng có th& áp d4ng hn ngch i vi hàng nhp kh"u & t )c cùng k qu trên. Th7 ba, Chính ph có th& gim hay mi8n thu ánh trên b5t c7 thu nhp nào do <u t vào ni #a t! các nhà <u t nc ngoài. Bin pháp này sD gia t ng nhu c<u c a nc ngoài i vi +ng ni t. Nhiu hàng rào khác có th& )c Chính ph áp d4ng. B5t c7 hàng rào nào làm t ng giá +ng ni t sD )c sI d4ng & hoCc (1) làm gia t ng nhu c<u c a nc ngòai i vi +ng tin ó, hoCc (2) làm nn lòng các công ty và ng.i tiêu dùng trong vic 'i +ng ni t & l5y +ng ngoi t khác. Các hàng rào tài chính và th(ng mi qu c t c@ng có th& )c áp d4ng & làm gim giá mt +ng ni t. Tr @a s6 can thip gián tip qua các hàng rào c a chính ph . V5n  chính yu c a sI d4ng các hàng rào là Chính ph các nc khác có th& tr @a li bEng các hàng rào c a hH. Thí d4: M= và Anh buôn bán vi nhau s l)ng r5t ln và c hai nc ang phi ch#u suy thoái. Chính ph c a mBi nc có th& mu n kích thích nn kinh t c a nc mình bEng cách h giá +ng ni t và gia t ng m7c c<u c a nc ngoài i vi sn ph"m ni #a c a mình. Trong nB l6c h giá +ng ô la so vi +ng bng, chJng hn, Chính ph M= có th& ánh thu trên thu nhp t! ch7ng 15 khoán c a M= t! các nhà <u t Anh. Hành ng này sD làm gim nhu c<u c a nhà <u t Anh i vi ô la M= và vì vy làm gim giá tr# +ng ô la. Tuy nhiên, Chính ph Anh có th& c gAng ng n cn +ng bng Anh t ng giá bEng cách ánh thu trên thu nhp ch7ng khoán Anh c a các nhà <u t M=. Hành ng này sD làm gim nhu c<u +ng bng Anh c a nhà <u t M= do ó to áp l6c h giá +ng bng Anh. Do s6 cnh tranh c a hai nc & làm gim giá tr# +ng ni t c a mình (hay ít nh5t ng n không cho nó t ng giá), c hai nc sD có th& cùng b# thit hi. H(n n*a, các hàng rào có th& dGn n m i quan h gi*a hai Chính ph x5u i. 1.2 KINH NGHIM IU HÀNH T GIÁ  M
T S NC 1.2.1 Kinh nghi,m "i#u hành t- giá 0 Trung Quc Trung qu c ang trong quá trình chuy&n 'i t! nn kinh t k hoch hóa tp trung ”Khép kín” sang nn kinh t phát tri&n d6a trên c( ch th# tr.ng ”m” ch#u s6 iu tit c a Nhà nc theo #nh hng Xã hi ch ngh;a. Vì vy, nh*ng kinh nghim c a Trung Qu c trong iu hành chính sách t giá h i oái sD là nh*ng bài hHc h*u ích cho vic hoch #nh và iu hành chính sách t giá h i oái vô cùng quý báu cho Vit Nam. Trc ây, Trung Qu c xây d6ng và áp d4ng chính sách t giá h i oái c #nh và và a t giá nhng không tuân theo hoàn toàn úng các nguyên tAc c a ch  t giá c #nh. Nh*ng t giá )c 5n #nh khác nhau tùy theo t!ng quan h kinh t i ngoi và thFa thun trong quan h c a hai bên hay nhiu bên có tính ch5t ni b, xoay quanh giá tr# c a +ng ô la. Chính c( ch t giá này ã làm cho các yu t th# tr.ng nh quan h cung c<u ngoi t, nh*ng nhân t tác ng t giá và th# tr.ng ngoi h i, th# tr.ng tài sn ...không còn là công c4 Ac l6c c a nn kinh t th# tr.ng, không có tác d4ng là nh*ng òn b"y thúc "y t ng trng kinh t. Kt qu c a c( ch t giá này ã to nên mt h sâu ng n cách gi*a th# tr.ng trong và ngoài nc, tc ot quyn ch ng kinh t, góp ph<n a nn kinh t c a Trung Qu c r(i vào th.i k: kh ng hong kinh t nh*ng n m 1970 – 1980. Sm nhn th7c )c s6 yu kém c a c( ch này, Trung Qu c ã tin hành ci t' mà i&m xu5t phát là vào n m 1979. 16 Bc <u tiên c a quá trình chuy&n 'i ch  và chính sách t giá  Trung Qu c là giai on & cho t giá 5n #nh trc ây th n'i theo sát di8n bin c a t giá th# tr.ng thông qua vic iu ch9nh liên t4c t giá h i oái danh ngh;a theo hng gim giá tr# c a +ng ni t cho phù h)p vi s7c mua c a +ng nhân dân t ã b# ánh giá cao trc ây cho n nh*ng n m 90. Chính sách t giá trong th.i k: này ã giúp cho Trung Qu c "y mnh xu5t kh"u, gim thâm h4t cán cân th(ng mi, các cân thanh toán, t ng d6 tr* ngoi t và a 5t nc thoát khFi kh ng hong. B/ng 1.1: M.t s ch3 s phát tri4n kinh t c*a Trung Quc th5i k6 1985 - 1990 Ch9 tiêu 1985 1986 1987 1988 1989 1990 GDP (Giá 1990) 1.254,5 1.365,7 1.527,7 1.685,4 1.764,3 1.832,0 T c  t ng trng (%/n m) 16,2 8,9 11,9 11,0 4,1 3,8 Cán cân xu5t nhp kh"u -36,7 -25,5 1,1 15,1 -18,6 51,0 D6 tr* ngoi t (triu USD) 15,236 17,548 17,022 28,594 Ngun: Ngân hàng Th gii Trong nh*ng n m <u c a thp k 90, t giá h i oái danh ngh;a gi*a CNY và USD ã )c duy trì 'n #nh t! m7c 5,2 n 5,8 CNY/USD, là m7c giao ng ã )c iu ch9nh & phn ánh nh*ng tác ng c a lm phát  Trung Qu c và M= là 10,92% (27,52% - 16,60% th.i k: 90 – 93), trên 11,06% là m7c iu ch9nh t giá th.i k: 90 – 93, cao h(n m7c lm phát (0,14%). B/ng 1.2: Bin ".ng t- giá danh ngh7a CNY/USD "8u nh9ng nm 1990 Ch9 tiêu 1990 1991 1992 1993 T giá n m (CNY/USD) 5,222 5,434 5,752 5,800 T giá h i oái trung bình n m (CNY/USD) 4,783 5,323 5,515 5,762 Cán cân th(ng mi (triu USD) 9.165 8.743 5.183 -10.654 Lm phát  Trung Qu c (%/n m) 3,06 3,54 6,34 14,58 Lm phát  M= (%/n m) 5,4 4,4 4,4 2,4 Ngun: Ngân hàng Th gii. Thông qua các ch9 s v cán cân th(ng mi, lm phát c a Trung Qu c và M=, cho th5y vic Trung Qu c duy trì 'n #nh theo hng c #nh t giá trong iu 17 kin lm phát tip t4c gia t ng ã bAt <u có nh*ng tác ng x5u do +ng nhân dân t có kh n ng tr li tình trng b# ánh giá cao so vi s7c mua th6c t. & ci thin tình hình, vào n m 1994, Trung Qu c tuyên b phá giá mnh +ng nhân dân t và c #nh t giá 8,7 nhân dân t & 'i l5y 1 ô la M=. Vi t giá này, +ng nhân dân t ã b# #nh giá th5p nhng li to )c l)i th xu5t kh"u gia t ng. B/ng 1.3: Tình hình kinh t Trung Quc nm 1994 – 1997: Ch9 tiêu 1994 1995 1996 1997 T'ng kim ngch XNK (t USD) 236,72 280,9 289,9 325,05 T c  t ng trng c a XNK (%/n m) 20,97 18,65 6,41 12,12 Cán cân tài khon v n (triu USD) 32.645 38.647 39.966 22.978 Lm phát (%/n m) 24,24 16,9 8,32 2,8 T giá h i oái trung bình (CNY/USD) 8,6187 8,3514 8,3142 8,2898 T c  t ng trng (%/n m) 12,70 10,5 9,50 8,8 Ngun: Ngân hàng Th gii Qu tin t
Quc t. Cùng vi vic thay 'i chính sách t giá, ch  qun lý ngoi h i c a Trung Qu c c@ng )c ci cách mnh mD: t giá chính th7c th ng nh5t vi m7c t giá hoán 'i hin hành; ch  gi* li ngoi t )c bãi bF, th# tr.ng ngoi h i liên ngân hàng )c thành lp. Vic ci cách ch  t giá (th6c ch5t là th ng nh5t các loi t giá i lin vi vic phá giá +ng tin) ã có tác ng r5t mnh và h<u nh t7c th.i n ng thái c a nn kinh t Trung Qu c, Cc bit là i vi hot ng ngoi th(ng và thu hút v n <u t tr6c tip nc ngoài. Vic phá giá +ng nhân dân t vi quy mô 50% dGn ti kt qu t7c thì: cán cân th(ng mi t! chB thâm h4t 10.654 triu USD n m 1993 chuy&n thành cán cân thCng d 5.400 triu USD n m 1994. Xu hng này luôn )c gi* v*ng vi m7c thCng d th(ng mi cao 'n #nh cho n khi Trung Qu c gia nhp WTO (2001). Vi nh*ng thách th7c Ct ra i vi nn kinh t sau khi gia nhp WTO, Trung Qu c vGn tip t4c th6c hin c( ch t giá th n'i có qun lý. T c  t ng trng GDP bình quân c a Trung Qu c t! sau khi gia nhp WTO n nay có xu hng ngày càng cao  m7c khó ki&m soát, trong 18 khong 8-9%/n m. Trc tình hình này, ngày 28/10/2004, ngân hàng trung (ng Trung Qu c ã quyt #nh t ng t l lãi su5t huy ng tin gIi bEng +ng nhân dân t k: hn mt n m t! 1,98% lên 2,25% và t ng lãi su5t cho vay t! 5,31% lên 5,58%. Bin pháp này phù h)p vi xu th t ng lãi su5t trên phm vi toàn c<u trong n m 2004, +ng th.i c@ng là d5u hiu cho th5y nc này ang bAt <u th6c hin ci cách chính sách tin t. Vic t ng lãi su5t c a ngân hàng trung (ng Trung Qu c nhEm m4c ích duy trì nh*ng kt qu iu tit v; mô mà hH ã t )c trong giai on v!a qua, +ng th.i góp ph<n h nhit, to nên s6 phát tri&n lành mnh và bn v*ng c a nn kinh t. Các lu+ng v n kh'ng l+ chy vào Trung Qu c ã gây áp l6c t ng giá lên +ng Nhân dân t. & ki&m soát giá +ng Nhân dân t, ngân hàng trung (ng phi mua vào ngoi t, t ng kh n ng thanh khon cho h th ng ngân hàng. Kt qu là d6 tr* ngoi h i c a Trung Qu c t ng h(n 40% t! <u n m lên n 540 t USD tính n cu i tháng 10 n m 2004. Vi con s này, Trung Qu c tr thành nc có l)ng d6 tr* ngoi t ln th7 hai trên Trung Qu c, ch9 sau Nht Bn (820 t USD). Trên c( s xây d6ng th# tr.ng ngoi h i th ng nh5t, Chính ph Trung Qu c c@ng t!ng bc ni lFng biên  giao d#ch c a +ng Nhân dân t so vi +ng USD, t! m7c 3% tin ti 4-5%. Nh*ng bin pháp trên c a Chính ph Trung Qu c không nh*ng ã giúp hn ch s6 t ng giá c a +ng Nhân dân t, mà còn khin +ng tin này duy trì  m7c giá th5p trong th.i gian dài, khuyn khích xu5t kh"u Trung Qu c. Tuy nhiên, vic +ng Nhân dân t )c #nh giá th5p c@ng là nguyên nhân dGn n thâm h4t cán cân th(ng mi c a các i tác ln có quan h vi Trung Qu c nh : M=, Nht Bn, EU. Theo các nc G7, t giá quá chCt gi*a +ng Nhân dân t và USD b# xem là nguyên nhân khin hàng hoá c a nc ngoài tr nên At F h(n  Trung Qu c, và ng)c li, hàng hoá c a Trung Qu c  nc ngoài li r? mt cách không công bEng, gây b5t l)i cho hàng xu5t kh"u c a M= nói riêng và c a các nc G7 nói chung. M=, Nht Bn và mt s nn kinh t gCp nhiu khó kh n khác c a châu Âu ã +ng lot kêu gHi Trung Qu c xem xét iu tit t giá h i oái linh hot h(n. MCc dù vy, do gim giá +ng Nhân dân t là v5n  nhy cm c v kinh t và tâm lý trên th# tr.ng tài chính trong nc c@ng nh khu v6c, nên Chính ph Trung Qu c vGn th6c 19 hin các nB l6c gi* v*ng m7c giá hin hành và không ch5p nhn yêu c<u nâng giá hay th n'i +ng Nhân dân t trong tài khon v n. Tuy nhiên, gi* v*ng m7c t giá hin hành (8,26 - 8,28 CNY/USD) c@ng không phi là iu d8 th6c hin. Theo ánh giá, có nh*ng th.i i&m ngân hàng trung (ng Trung Qu c phi bF Nhân dân t ra & mua ti 600 triu USD mBi ngày. Bin pháp can thip này không th& duy trì liên t4c kéo dài. Do vy, Trung Qu c ã th6c hin mt s bin pháp & làm d#u s7c ép i vi +ng Nhân dân t, c4 th& là : - Thí i&m t! 1/11/2003 cho phép 14 t9nh, khu v6c )c <u t ra nc ngoài nhiu h(n, m7c tr<n t! 1 triu USD lên 3 triu USD. - Th6c hin mt s bin pháp ph i h)p nh: gim bt m7c  khuyn khích xu5t kh"u, xit chCt h(n nh*ng quy #nh v vic cho các nhà <u t b5t ng sn vay tin và hn ch hn ngch <u t c a các ngân hàng nc ngoài vào th# tr.ng trái phiu c@ng nh các th# tr.ng ch7ng khoán Trung Qu c. - Tháng 10 n m 2004, Trung Qu c ã xác nhn sD tin ti linh hot t giá +ng Nhân dân t. MCc dù không a ra mt l#ch trình c4 th& nào cho cam kt v linh hot t giá, nhng Chính ph Trung Qu c ã a ra mt s bin pháp nhEm ci cách chính sách tin t, bao g+m:
T ng c.ng ci cách h th ng các ngân hàng th(ng mi;
Gim bt s6 qun ch không c<n thit i vi s hng m4c tin v n;
M cIa h(n n*a th# tr.ng v n cho nc ngoài;
(n gin hoá nh*ng th t4c không c<n thit trong vic 'i tin;
Ni lFng nh*ng hn ch i vi t' ch7c tin t nc ngoài vào th# tr.ng Trung Qu c;
Xây d6ng c( s cho th# tr.ng v n. Nh vy, Chính ph Trung Qu c ã th& hin rõ quan i&m kiên quyt ci cách d<n t!ng bc h th ng tài chính tin t, m bo có hiu qu và không b# sai l<m v mCt chính sách, duy trì s6 'n #nh kinh t xã hi trong quá trình ci cách. Vi nh*ng bc i thn trHng trong c( ch iu hành t giá h i oái, sau 3 n m k& t! khi gia nhp WTO, t'ng kim ngch xu5t nhp kh"u c a Trung Qu c mBi n m ã 20 t ng thêm 200 t USD, a Trung Qu c t! v# trí th7 6 v mu d#ch th gii (n m 2001) lên v# trí th7 3 (n m 2004). <u t nc ngoài c a Trung Qu c giai on 2002 - 2003 bình quân thu hút )c trên 50 t USD/n m, và c t trên 60 t USD trong n m 2004. Trung Qu c c@ng ã thu hút )c <u t c a 450/500 công ty xuyên qu c gia hàng <u th gii. Có th& khJng #nh, so vi các nc, Trung Qu c ã r5t thành công trong quá trình iu hành c( ch t giá c a mình, a +ng Nhân dân t tr thành +ng tin 'n #nh và v*ng mnh trong h th ng tin t qu c t k& t! sau khi gia nhp WTO n nay. 1.2.2 Kinh nghi,m "i#u hành t- giá 0 Nh:t B/n Trong quá trình phát tri&n “th<n k:” kéo dài g<n su t nIa cu i th k XX c a Nht Bn, bc ngoCt xy ra di tác ng t phá c a s6 lên giá +ng Yên sau Hip c Plaza 1985. T! mt nn kinh t hoang tàn sau chin tranh th gii th7 II, n gi*a thp niên 1980, Nht Bn ã v(n lên mnh mD và “tham gia vào b ba quyn l6c 7ng <u th gii (g+m M=, Tây 7c và Nht Bn)”. Yu t c( bn to ra iu th<n k: ó chính là mô hình t ng trng d6a vào xu5t kh"u mà mt trong nh*ng tr4 ct quan trHng nh5t là chính sách t giá h i oái “ +ng Yên yu”. Vic duy trì mt +ng Yên yu so vi +ng USD kéo dài m5y thp niên ã giúp cho hàng hóa Nht Bn t ng s7c cnh tranh so vi hàng hóa c a các nn kinh t phát tri&n  Tây Âu, BAc M=. Nh. ó, trong su t thp niên 1970 và nIa <u thp niên 1980, Nht Bn ánh bi h<u nh t5t c các #ch th kinh t  b5t c7 l;nh v6c nào mà các công ty Nht Bn chHn làm chin tr.ng cnh tranh. Các nn kinh t - i th cnh tranh c a Nht Bn b# m5t d<n th# ph<n c a nhiu sn ph"m mang tính bi&u t)ng vào tay Nht Bn. )c mnh danh là “nh*ng k? luôn luôn chin thAng”, các ngành công nghip và các công ty Nht Bn ã "y i th ph(ng Tây vào cuc tháo chy kéo dài, k& c  nh*ng mCt trn v n )c coi là nim t6 hào c a hH. Ô tô và hàng in tI gia d4ng là nh*ng ví d4 i&n hình cho chin thAng kinh t huy hoàng c a Nht Bn và là nBi cay Ang c a các i th cnh tranh M= và Tây Âu trong giai on này. “ChJng có qu c gia công nghip nào có )c thCng d mu d#ch v sn ph"m 21 ch to vi Nht Bn” (L. Thurow 1994). Cc bit, nn kinh t M= lâm vào tình trng thâm h4t th(ng mi ngày càng nCng n trong quan h buôn bán vi Nht. Khi phân tích nguyên nhân sinh ra m i e dHa t! phía Nht Bn, mt c.ng qu c công nghip b# chin tranh tàn phá ch9 mi ph4c h+i nhng li luôn luôn có thCng d th(ng mi vi ph<n còn li c a th gii, các chuyên gia và nhà hoch #nh chính sách hàng <u c a các nn kinh t ph(ng Tây nhn th5y vai trò Cc bit to ln, thm chí có th& coi là quyt #nh, c a chính sách t giá h i oái mà Chính ph Nht Bn áp d4ng. ó là chính sách có m4c tiêu duy trì +ng Yên giá tr# th5p so vi +ng USD, )c Chính ph Nht Bn kiên trì áp d4ng trong h(n 20 n m, bin nó thành ng l6c quan trHng bc nh5t, giúp nn kinh t Nht Bn tri&n khai thành công mô hình t ng trng hng vào xu5t kh"u. Th6c t c a Nht Bn phù h)p vi nguyên tAc lý thuyt v m i quan h gi*a t giá h i oái và thành tích xu5t, nhp kh"u, )c phn ánh trong mt nguyên lý kinh t hHc (n gin, thông th.ng nhng r5t hiu qu: mt ch  t giá, trong ó, +ng ni t b# “ ánh giá th5p” so vi +ng ngoi t, sD có tác ng thúc "y xu5t kh"u và kim ch nhp kh"u, giúp nn kinh t thu )c thCng d th(ng mi; ng)c li, +ng ni t )c “ ánh giá cao” trong quan h t giá sD khuyn khích nhp kh"u và cn tr xu5t kh"u, tr thành mt trong nh*ng nguyên nhân chính gây thâm h4t mu d#ch. Nhn th7c )c s7c mnh th6c ti8n c a nguyên lý ó trong tr.ng h)p Nht Bn, các Chính ph ph(ng Tây ã sI d4ng chính nó & "phn òn". HH i ti kt lun v n r5t thông th.ng v mCt lý thuyt rEng vic thay 'i t giá theo hng gim giá +ng USD, t ng giá +ng yên sD “trit tiêu” ng l6c t ng trng xu5t kh"u c a Nht Bn, giúp các nn kinh t ph(ng Tây thoát khFi tình trng thâm h4t mu d#ch tr.ng k: trong quan h th(ng mi vi Nht. Nhn #nh trên là c( s & 5 c.ng qu c tài chính là M=, Pháp, Anh, 7c, Nht gCp nhau ngày 22/9/1985 ti khách sn New Yorker Plaza & tìm kim mt gii pháp nhEm chCn 7ng xu hng gia t ng thCng d th(ng mi theo c5p s nhân c a Nht và gim thi&u m7c  t ng thâm h4t th(ng mi t(ng 7ng c a M=. Gii pháp )c chHn & t m4c tiêu là phá giá mnh +ng USD, t ng giá các +ng tin 22 khác, trong ó, ích ngAm chính là +ng Yên. Ti cuc gCp l#ch sI Plaza, trc áp l6c r5t mnh c a M= và các i tác châu Âu, Nht Bn buc phi ch5p nhn nâng giá +ng Yên. Hip c Plaza có tác d4ng t7c thì. Giá tr# +ng Yên nhanh chóng t ng vHt. B/ng 1.4. T- giá yên - USD (yên/1USD). Th.i i&m 1971 1985 1986 01/1987 Yên/1 USD 260 245 200 121 Ngun: P.A. Donnet 1991, K. Seitz 2004. S6 t ng giá c a +ng Yên làm tác ng mnh vào l;nh v6c xu5t kh"u, nn kinh t Nht Bn khi ó ph4 thuc vào xu5t kh"u, nên vic t ng giá +ng Yên e dHa t ng trng kinh t c a Nht Bn. Trong th.i gian c a tháng Giêng 1986 và tháng Hai 1987 chính ph Nht ã xI d4ng chính sách th lFng tin t & bù Ap vào tr# giá t ng cao c a +ng Yên. Trong th.i gian này Ngân hàng Trung (ng Nht Bn (BOJ- Bank of Japan) gim lãi xu5t chit kh5u xu ng mt nIa t! 5% còn 2.5% gây nên tình trng bong bóng b5t ng sn và th# tr.ng c' phiu b# c ng ph+ng ln nh5t trong l#ch sI tài chánh. Chính ph 7ng phó bEng cách thAt chCt chính sách tin t, t ng tin l.i 5 l<n n m7c 6% trong vòng 2 n m 1989 và 1990. Nn kinh t s4p ' sau các l<n gia t ng tin l.i này. Trên th6c t, tác ng c a chính sách t ng giá +ng Yên có làm cho thâm h4t xu5t kh"u c a M= gim i ph<n nào nh. t ng trng xu5t kh"u t! Tây Âu gim xu ng (vì các +ng tin Tây Âu c@ng b# lên giá mnh) và xu5t kh"u t! Nht Bn b# ch*ng li. Song chính nh. thay 'i t(ng quan t giá, nc Nht, các công ty Nht và ng.i Nht tr nên giàu lên, c@ng t ngt nh s6 lên giá c a +ng Yên. Th6c ch5t c a v5n  là: vic t ng giá +ng Yên làm tài sn c a ng.i Nht và nc Nht t ng t(ng 7ng2. Sau h(n hai thp niên tr.ng k: t ng trng vi t c  cao, Nht Bn ã k#p tích lu= mt kh i l)ng tài sn tài chính kh'ng l+. Kh i l)ng tài sn ó 2 Yên lên giá còn làm GDP c a Nht Bn tính bEng Dollar tr nên ln h(n trc r5t nhiu. Nói cách khác, ng.i Nht t6 nhiên tr nên giàu có h(n, và ã mua nhiu tài sn  khAp th gii, t! các b7c hHa n'i ting n các xng phim  Hollywood. HH c@ng i du l#ch nhiu h(n và tiêu dùng nhiu h(n. 23 )c chuy&n 'i t! +ng Yên sang +ng USD và nh. " òn t giá" ã nhân ôi ch9 sau hai n m. ó ích th6c là bc nhy th<n k:, làm ngN ngàng c nh*ng b óc lnh lùng nh5t. N m 1982, trong bng xp hng ngân hàng toàn c<u, hai ngân hàng ln nh5t th gii u là c a M= - NY Citicorp và Bank of America. Còn các ngân hàng Nht Bn xp hng cao nh5t ch9 7ng th7 8 và 10. Tuy nhiên, n 1989, trt t6 xp hng ã o ng)c: c 10 ngân hàng ln nh5t u c a Nht Bn. Trt t6 c@ng t(ng t6 nh vy vi các hãng kinh doanh ch7ng khoán: 4 hãng ln nh5t là c a Nht Bn: Nomura, Daiwa, Nikko và Yamaichi; sau ó mi là các hãng M= ã t!ng 7ng <u, g+m Merrill Lynch (K.Seitz. 2004, tr. 93). Nh vy là t! mt c.ng qu c xu5t kh"u, ch9 sau mt th.i gian r5t ngAn, ngAn n m7c khó tng t)ng cho c nh*ng b óc giàu trí tng t)ng, Nht Bn ã tr thành mt siêu c.ng tài chính và công nghip toàn c<u. Eng sau bc nhy k l4c này là vai trò n'i bt c a “cú òn t giá Plaza 1985”. Tr thành c.ng qu c tài chính, nc Nht có iu kin (và buc phi) thay 'i mô hình t ng trng. T! chB ch9 d6a vào xu5t kh"u hàng hóa, sau Hip c Plaza, mô hình t ng trng c a Nht Bn chuy&n sang d6a mnh h(n vào c<u trong nc. Trong mô hình ó, xu5t hin mt tr4 ct t ng trng mi: <u t tr6c tip ra nc ngoài. Dòng FDI t! Nht Bn ã t ng vHt k& t! n m 1986. B/ng 1.5. 8u t$ tr;c tip ra n$1c ngoài c*a Nh:t B/n (Tri,u USD) 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 K/v Ch to 2.306 2.076 2.505 2.352 3.806 7.832 13.805 16.284 16.284 T'ng s 8.932 7.703 8.145 10.155 12.217 22.320 33.364 47.022 67.540 Ngun: Shojiro Tokinaga (Ed). u t nc ngoài ca Nht B n và s ph thuc kinh t ln nhau  Châu Á. NXB Khoa hc xã hi 1996. 24 Chính s6 bùng n' dòng FDI này c a Nht Bn ã giúp các nn kinh t ASEAN (Singapore, Malaysia, Thái lan và Indonesia) có iu kin và c( hi trBi dy mnh mD & tr thành “r+ng” trong thp niên 1970-1980. Có ngh;a là s6 t phá phát tri&n c a nn kinh t Nht Bn ã gây hiu 7ng lan tFa phát tri&n Cc bit mnh mD  khu v6c ông Nam Á. T5t nhiên, s6 trBi dy c a các nn kinh t ASEAN ó không có nguyên nhân (n nh5t t! dòng FDI c a Nht Bn. Phi có thêm nh*ng iu kin bên trong chín mu+i - s6 sLn sàng các iu kin vt ch5t, k= thut, nhân l6c, mt khát vHng và quyt tâm phát tri&n mnh mD cng vi mt thái  chính sách thu hút FDI tích c6c ( iu kin c<n) thì dòng FDI c a Nht Bn ( iu kin ) mi có th& phát huy tác d4ng gây bùng n'. V ph<n mình, nc Nht ã thu l)i ln t! vic gia t ng mnh <u t ra nc ngoài. Thay vì xu5t kh"u hàng hóa, gi. ây, nc Nht còn là c.ng qu c xu5t kh"u v n. Tim l6c sn xu5t và tim l6c v n to ln bo m cho Nht Bn 7ng v*ng trên hai ct tr4 quan trHng nh5t c a nn kinh t hi._.c tiêu kinh t khác. − T giá h i oái trong c( ch linh hot vi t cách là nhân t t6 'n #nh, ngay c khi không có mt chính sách tin t tích c6c, s6 iu ch9nh nhanh chóng các t giá h i oái do th# tr.ng xác #nh sD giúp qu c gia cân bEng bên trong và bên ngoài & i phó vi nh*ng thay 'i c a t'ng c<u. S d;, Vit Nam cha th6c hin l6a chHn c( ch t giá th n'i hoàn toàn là do: − Trình  phát tri&n c a l6c l)ng sn xu5t cha cao,  co giãn c a cung hàng hóa xu5t kh"u c a Vit Nam cha nhiu, nu th n'i t giá hoàn toàn c@ng không làm cho xu5t kh"u t ng mnh, và c@ng không th& k: vHng vào vic th n'i t giá & t6 iu ch9nh cán cân thanh toán qu c t. Ng)c li th n'i t giá làm cho th(ng mi m5t 'n #nh, nn <u c( t giá và nhiu h qu tiêu c6c khác cho nn kinh t. − Do nn kinh t th# tr.ng cha phát tri&n, Cc bit là th# tr.ng tài chính nên cha to iu kin tht t t cho luân chuy&n t bn và xu5t nhp kh"u hàng hóa. − Các công c4 iu tit th# tr.ng ngoi h i còn s( sài, cha phát huy úng kh n ng hn ch r i ro h i oái. Bên cnh ó, yu t tâm lý c@ng nh hng ln n t giá. & t )c các m4c tiêu ã Ct ra, trong iu hành t giá c<n d6a trên các nguyên tAc sau: 71 − Mt c( ch t giá phù h)p phi )c ph i h)p +ng b vi các chính sách kinh t v; mô khác & t )c m4c tiêu kinh t c a chính ph . B5t k: nn kinh t nào c@ng tp trung vào 2 nhóm m4c tiêu chính là t )c s6 cân bEng bên trong ( tn d4ng nhân công, 'n #nh giá c) và cân bEng bên ngoài ( 'n d#nh hay ci thin cán cân thanh toán). − T giá có quan h chCt chD vi tài chính tin t mt qu c gia. Vì vy, nó ch9 có th& t )c hiu qu khi )c ph i h)p chCt chD vi chính sách tài chính tin t trong t!ng giai on. − MBi mt chính sách t giá và cách iu hành c a nó ch9 úng và phù h)p vi nh*ng iu kin, hoàn cnh c4 th& c a t!ng giai on. Vì vy, vic l6a chHn và iu hành t giá phi thay 'i khi iu kin và hoàn cnh thay 'i. Và c<n phi có s6 nAm bAt v nh*ng d6 kin trong t(ng lai, nhân t có nh hng mnh n s6 bin ng c a t giá, có nh*ng bin pháp iu ch9nh k#p th.i. − H(n n*a, mt Chính ph khó có th& t )c cùng lúc ba m4c tiêu: 'n #nh t giá h i oái, gi* th# tr.ng v n m và qun lý chính sách tin t hot ng. Mt Chính ph ch9 có th& t )c hai trong ba m4c tiêu trên. V mCt lý thuyt, t giá h i oái tác ng n t ng trng kinh t th6c thông qua các nhân t c a sn xu5t (v n và lao ng), <u t và t ng n ng su5t lao ng. iu này )c phn ánh qua m7c t ng trng th(ng mi qu c t. +ng th.i, t giá h i oái thay 'i c@ng làm thay 'i m7c giá t(ng i c a hàng hoá và d#ch v4 bEng +ng tin trong nc và +ng tin nc ngoài. Do ó, t giá sD có nh hng nh5t #nh n t ng trng kinh t và 'n #nh v; mô, nhng m7c  nh hng ph4 thuc nhiu c( c5u hàng xu5t - nhp kh"u và vào c( ch t giá )c áp d4ng ti mBi qu c gia. 72 3.3 M
T S GII PHÁP HOÀN THIN C CH IU HÀNH T GIÁ TRONG BI CNH H
I NHP 3.3.1 Công cB phòng ng=a r*i ro t- giá Vi m7c  hòa nhp vi th# tr.ng qu c t ngày càng cao c a nn kinh t Vit Nam, các doanh nghip trong nc ang có thêm nhiu c( hi trong vic buôn bán vi các i tác nc ngoài. Tuy nhiên, cùng vi các c( hi luôn xu5t hin nh*ng r i ro. Mt trong nh*ng r i ro mà các doanh nghip Vit Nam ang phi (ng <u là r i ro v t giá h i oái. Trong th.i gian g<n ây, t giá gi*a +ng Vit Nam (VND) và các ngoi t khác, i&n hình là ô La M= (USD) ã bin ng mnh, gây nh hng ln n hot ng sn xu5t, kinh doanh c a nhiu doanh nghip. R i ro v t giá có th& xu5t hin ti b5t c7 hot ng nào c a doanh nghip, khi dòng tin vào )c tính theo mt +ng tin và dòng tin ra )c tính theo mt +ng tin khác. R i ro này có th& phát sinh trong các hot ng nh xu5t nhp kh"u, tín d4ng, <u t, và nh hng n doanh nghip di các hình th7c nh thit hi kinh t, m5t 'n #nh trong hot ng sn xu5t kinh doanh, hoCc gim kh n ng t6 ch v tài chính. Hu qu cu i cùng c a các r i ro này là, khi ã tích t4 ln, giá tr# doanh nghip b# gim sút.  i vi mt nn sn xu5t mà các ngành sn su5t có s6 ph4 thuc ln vào nguyên liu ngoi nhp nh Vit Nam, t<m quan trHng c a vic xác #nh úng và ki&m soát r i ro v t giá là Ct bit quan trHng. NhEm gim thi&u nh hng c a loi r i ro này, doanh nghip có th& sI d4ng mt s công c4 tài chính phái sinh nh h)p +ng k: hn, h)p +ng giao sau, h)p +ng hoán 'i, h)p +ng quyn chHn,….  nc ngoài, th# tr.ng sn ph"m tài chính phái sinh ã phát tri&n nhiu n m, to ra r5t nhiu sn ph"m khác nhau, áp 7ng )c nhiu loi nhu c<u c a các doanh nghip trong vic ki&m soát r i ro v t giá. Các sn ph"m này th.ng )c cung c5p bi nhiu T' Ch7c Tài Chính Trung Gian, mà i&n hình là các ngân hàng và nh*ng T' Ch7c Tài Chính To Lp Th# Tr.ng. Ti Vit Nam, vic sI d4ng các sn ph"m phái sinh & hn ch r i ro v t giá còn cha ph' bin, và ch9 có các ngân hàng th(ng mi )c phép tri&n khai các sn ph"m này. Các doanh nghip Vit Nam cha tn d4ng )c các công c4 tài 73 chính & bo v mình trc nh*ng bin ng khó l.ng c a t giá h i oái. S6 hn ch này bAt ngu+n t! nhiu nguyên nhân, trong ó có th& k& ra mt s nguyên nhân chính sau ây. Th7 nh5t, nhn th7c c a doanh nghip v r i ro t giá là cha cao. Ngay c i vi nh*ng doanh nghip có nhn th7c v r i ro này thì m7c  quan tâm c@ng cha sâu n m7c phi tìm hi&u và áp d4ng các ph(ng pháp hn ch, phòng ng!a. Mt kho sát th5y, khong 17% doanh nghip )c kho sát cha h nghe nói n h)p +ng k: hn, 34% cha bt n h)p +ng giao sau, 36% cha bit n h)p +ng hoán 'i, 21% cha bit n h)p +ng quyn chHn. Trong s nh*ng doanh nghip có hi&u bit v các loi sn ph"m trên thì t l sI d4ng các công c4 này còn th5p h(n n*a. Ch9 có 25% doanh nghip )c hFi có sI d4ng h)p +ng k: hn, 95% ít hoCc cha bao gi. sI d4ng h)p +ng giao sau, 80% ít hoCc cha bao gi. sI d4ng h)p +ng quyn chHn. Th7 hai, vi s6 ki&m soát và can thip sâu c a Ngân hàng Nhà Nc trong nhiu n m qua, t giá h i oái c a VND so vi các ngoi t )c iu tit chCt chD. Chính iu này làm hn ch ý th7c quan tâm c a c các nhà to lp chính sách lGn các ngân hàng th(ng mi – vi vai trò c a ng.i cung c5p d#ch v4 - trong vic tuyên truyn và phát tri&n các sn ph"m tài chính phái sinh & hn ch r i ro v t giá. Khong mt nIa s ngân hàng )c kho sát cho bit hH ã có công c4 phòng ng!a r i ro t giá nh h)p +ng k: hn, h)p +ng hoán 'i, h)p +ng quyn chHn, tuy nhiên a s cho bit có r5t ít khách hàng sI d4ng các công c4 này. Các ngân hàng cho rEng nhu c<u c a khách hàng i vi các d#ch v4 này cha cao, ch yu do s6 can thip c a Ngân hàng Nhà Nc vào t giá. Rõ ràng là khi cha )c quan tâm, <u t úng m7c thì các ngân hàng không th& có nh*ng sn ph"m hiu qu, vi giá c h)p lý & doanh nghip l6a chHn. Di8n bin c a th# tr.ng ngoi t ti Vit Nam trong nIa <u n m 2008 ã ch7ng minh rEng: khi nn kinh t hi nhp vào sân ch(i WTO, vic bin ng c a t giá là (ng nhiên phi xy ra, Ngân hàng Nhà nc c@ng ch#u s7c ép phi ngày càng gim bt can thip th# tr.ng theo các cam kt vi WTO. ChAc chAn trong t(ng lai g<n, nh*ng bên có quyn l)i gAn lin vi t giá nh Ngân hàng Nhà Nc, doanh nghip, Ngân hàng Th(ng mi, các T' Ch7c Tài Chính Trung Gian 74 phi nâng cao ý th7c và s6 quan tâm n r i ro t giá c@ng nh vic áp d4ng các công c4 phòng ng!a và hn ch r i ro này. Ch9 sau khi )c quan tâm úng m7c, các sn ph"m tài chính phái sinh mi có )c môi tr.ng pháp lý và th# tr.ng lành mnh & phát tri&n, t! ó mang li l)i ích cho các bên tham gia th# tr.ng thông qua tác d4ng ki&m soát r i ro mt cách hiu qu. 3.3.2 Phi h%p hài hòa gi9a t- giá và lãi su)t C<n có s6 ph i h)p hài hòa gi*a chính sách t giá vi chính sách lãi su5t vì t giá và lãi su5t là hai yu t nhy cm trong nn kinh t và là công c4 h*u hiu c a chính sách tin t. T giá và lãi su5t luôn có m i quan h chCt chD vi nhau, nh hng lên nhau và cùng tác ng lên các hot ng c a nn kinh t. Vic xI lý m i quan h gi*a lãi su5t và t giá là v5n  quan trHng và ph7c tp. S6 không +ng b trong chính sách lãi su5t và t giá có th& gây nh*ng hu qu b5t l)i nh bn t m5t giá gây nguy c( lm phát, ”chy máu” ngoi t, <u c( tin t, hn ch ngu+n v n <u t nc ngoài... & áp 7ng nhu c<u qun lý v; mô c a nn kinh t, NHNN c<n m bo 'n #nh lãi su5t, t giá danh ngh;a và kh n ng hot ng c a +ng ni t. NHNN có nh*ng chính sách lãi su5t phù h)p, iu ch9nh lãi su5t phi gAn lin vi iu ch9nh giá c, +ng th.i phi gAn vic xI lý m i quan h gi*a lãi su5t vi t giá và phi )c iu ch9nh hEng ngày c n c7 vào s7c mua c a +ng tin Vit Nam. C<n thu hKp khong cách cho vay gi*a +ng ngoi t và +ng ni t. Hoàn thin chính sách lãi su5t & áp 7ng nhu c<u vay v n c a các doanh nghip, qun lý chCt chD vic c5p tín d4ng ngoi t c a các ngân hàng nc ngoài cho các ngân hàng th(ng mi trong nc c@ng nh cho các doanh nghip Vit Nam. Nhà nc c<n ch ng ki&m soát và hn ch các khon tín d4ng, tránh tình trng th# tr.ng ngoi h i v)t ra ngoài t<m ki&m soát c a Ngân hàng. Tình trng doanh nghip thiu v n hot ng tìm cách vay v n các ngân hàng nc ngoài vi lãi su5t th5p thông qua vic mua hàng tr chm, dGn n tình trng nhp siêu. Có tình trng này là do ngân hàng cha áp 7ng )c nhu c<u vay v n c a các doanh nghip, cung cha gCp c<u. Vì vy, c<n iu ch9nh và hoàn thin 75 chính sách lãi su5t & lãi su5t th6c s6 tr thành giá c mua bán trên th# tr.ng và v n c a ngân hàng ngày càng tip cn g<n vi các doanh nghip. Nhà nc c<n thu hKp s6 chênh lch gi*a cho vay ngoi t và ni t vì nó nh hng n hin t)ng ô la hóa gây khó kh n cho hot ng c a iu tit chính sách tin t c a NHNN. Ch  t giá th n'i có qun lý )c ki&m soát bEng các gii pháp kinh t và chính sách lãi su5t là gii pháp lâu dài mà NHNN c<n th6c hin & iu hành chính sách tin t trong t(ng lai. 3.3.3 Chính sách ti#n t, V mCt nguyên lý, nu chúng ta càng mong mu n th6c hin chính sách tin t c lp thì tính linh hot c a t giá phi càng cao. Trc cuc kh ng hong tài chính Châu Á, h<u ht các +ng tin c a ông Á )c neo vi +ng USD. T! ó n nay, các nn kinh t mi n'i  ông Á u chuy&n sang c( ch t giá linh hot vi các m7c  khác nhau – t! c( ch linh hot có gii hn  Trung Qu c và Malaysia n c( ch th n'i hoàn toàn  Indonesia, Hàn Qu c, Philippin và Thái Lan. Ngày 10/4/2008, NHTW Trung Qu c ã công b t giá +ng Nhân dân t (CNY) so vi USD là 1 USD = 6,9920 CNY. Nh vy, k& t! ngày 21/7/2005 khi NHTW Trung Qu c t ng giá +ng CNY lên 2% so vi USD (t! 1 USD = 8,2765 CNY lên 1 USD = 8,11 CNY) ti nay, +ng Nhân dân t ã t ng giá 18% so vi USD. Linh hot t giá cho phép NHNN t6 ch h(n trong vic qun lí nh*ng bin ng c a các i l)ng tin t do nh hng c a luân chuy&n v n. Tác ng c a dòng v n vào ph4 thuc vào c( ch t giá linh hot hay c #nh. Áp l6c gim t giá th6c (ni t lên giá th6c) vGn có th& x"y ra  hai tr.ng h)p, nhng quá trình iu ch9nh sD di8n ra nhanh h(n và t n chi phí ít h(n trong c( ch t giá linh hot. Vi c( ch t giá c #nh, khi dòng v n vào sD thúc "y hot ng kinh t trong nc, lm phát sD t ng cao. Di c( ch t giá linh hot, khi dòng v n vào nhiu, ni t sD lên giá danh ngh;a. Lên giá danh ngh;a có th& không khuyn khích dòng v n vào do thu nhp trên tài sn )c #nh giá bEng ngoi t gim xu ng. T ng m7c  linh 76 hot c a t giá cho phép NHNN có th& i phó t t h(n vi dòng v n vào ln và gim nh*ng nh hng b5t l)i. Vì vy, Vit Nam nên t ng tính linh hot c a t giá. & t ng tính linh hot c a t giá, có th& m rng d<n biên  t! +/- 1% lên +/- 2%; +/-3%... T giá bin ng theo hai chiu, có lên, có xu ng, do ó, gim s6 t ng c<u quá m7c, gim bong bóng <u c(. R i ro h i oái kt h)p vi c( ch t giá linh hot h(n có th& làm gim lu+ng v n vào ngAn hn. H(n n*a, t giá bin ng  m7c ln h(n sD khuyn khích các doanh nghip ch ng th6c hin các bin pháp phòng ng!a r i ro ngoi h i (nh. các công c4 phái sinh nh quyn chHn, h)p +ng kì hn, swap...) thay vì i phó th4 ng nh hin nay. +ng th.i vi vic t ng tính linh hot c a t giá, NHNN nên thAt chCt chính sách tin t & cân bEng gi*a các m4c tiêu bên trong (t ng trng, vic làm, lm phát) và bên ngoài (th ng bEng cán cân thanh toán). Khi dòng v n vào làm bùng n' c<u ni #a, và t ng giá tài sn trên các th# tr.ng ch7ng khoán, th# tr.ng b5t ng sn, gây s7c ép lm phát, NHTW phi u tiên iu hành Chính Sách Tin T (CSTT) theo hng thAt chCt. BEng ch7ng th6c t cho th5y, khi ch#u áp l6c lm phát tim n ng do giá tài sn t ng, Hàn Qu c ã dùng CSTT thAt chCt trong n m 2006 thông qua vic t ng lãi su5t c( bn và t ng t9 l d6 tr* bAt buc bình quân. T! n m 2003, Trung Qu c c@ng ã có phn 7ng khi giá c tài sn t ng lên bEng vic sI d4ng mt lot các bin pháp nh t ng lãi su5t và t9 l d6 tr* bAt buc. T! tháng 5/2007 cho n nay, khi dòng v n vào t ng t bin, gây s7c ép lm phát cao, NHNN ã th6c hin hàng lot bin pháp thAt chCt tin t nh t ng d6 tr* bAt buc, bán tín phiu bAt buc, t ng lãi su5t c( bn, lãi su5t tái c5p v n, lãi su5t tái chit kh5u, ki&m soát t ng trng tín d4ng... MCc dù, thAt chCt tin t có th& làm gim l)ng tin cung 7ng và gim lm phát, nhng ây là mt l6a chHn chính sách hn ch - bi vì, lãi su5t t ng cao có th& càng khuyn khích dòng v n vào, càng to áp l6c t ng v n kh d4ng và lên giá ni t; t9 l d6 tr* bAt buc t ng cao có th& có nh*ng nh hng b5t l)i n khu v6c ngân hàng. 77 MCc khác, ki&m soát dòng v n nc ngoài c@ng là mt gii pháp c<n )c quan tâm.  i vi v n <u t tr6c tip FDI, c<n thu hút có chHn lHc <u t vào nh*ng d6 án có hiu qu kinh t cao, tránh vic <u t tràn lan.  i vi dòng v n gián tip, c<n ki&m soát chCt chD h(n. Dòng v n <u t gián tip nc ngoài vào Vit Nam t! n m 2007 ã t ng t bin. T! 865 triu USD (1,6% GDP) n m 2005 t ng lên 1.313 triu USD (2,1% GDP) n m 2006 và 6,5 t9 USD (9,2% GDP). So vi quy mô c a nn kinh t thì FPI c a Vit Nam trong n m 2007 là khá cao. Trong khi ó,  giai on 1985 – 99, vi 13 nc Châu Á và Châu M= la tinh nh Trung Qu c, Hàn Qu c, Malaysia, Indonesi, Philippines, Singapore, Thái Lan, Peru, Chi Lê, Mexico, ...thì ch9 có Philippines t m7c FPI (% GDP) cao nh5t là 6,42% vào n m 1996, i vi các nc còn li, cao nh5t c@ng ch9  m7c 3- 4%. C4 th&, Indonesia có FPI cao nh5t là 2,2% vào n m 96; Hàn Qu c, 3,02% vào n m 97; Thái Lan, 3% vào n m 1997; Chi Lê, 3,15% vào n m 97; Mexico, 4,3% vào n m 96... Vì vy, mCc dù cha Ct v5n  hn ch dòng v n <u t gián tip ti th.i i&m hin nay, nhng c<n có bin pháp ki&m soát dòng v n gián tip. )c bit, B Tài chính ã trình Chính ph D6 tho Quy ch hng dGn hot ng c a nhà <u t nc ngoài trên TTCK Vit Nam. Theo ó, mBi nhà <u t nc ngoài ch9 )c m mt tài khon v n <u t gián tip bEng +ng Vit Nam ti mt T' Ch7c Tín D4ng )c phép hot ng kinh doanh ngoi h i & th6c hin hot ng <u t gián tip ti Vit Nam. MHi giao d#ch chuy&n tin & th6c hin vic góp v n, mua bán c' ph<n, c' phiu, trái phiu, ch7ng ch9 qu=, chuy&n nh)ng v n góp trong các hot ng <u t, các thanh toán khác liên quan n hot ng <u t ch7ng khoán c a nhà <u t nc ngoài; nhn và sI d4ng c' t7c, l)i t7c )c chia, mua ngoi t ti các TCTD )c phép hot ng kinh doanh ngoi h i ti Vit Nam & chuy&n ra nc ngoài và các giao d#ch khác có liên quan u phi th6c hin thông qua tài khon này. MBi nhà <u t nc ngoài c@ng ch9 )c phép m mt tài khon lu kí ch7ng khoán và mHi bút toán thanh toán u phi th6c hin qua tài khon này. Vi các quy #nh trên, có th& kì vHng v n gián tip vào ra Vit Nam sD )c giám sát mt cách chCt chD và k#p th.i. Bên cnh ó, c<n xây d6ng các chính sách i phó vi nguy c( dòng v n o chiu. 78 3.3.4 Th;c hi,n chính sách "a ngo'i t, Trong th.i gian qua, vic xác #nh t giá c a VND vi các ngoi t ch yu d6a trên c( s xác #nh t giá gi*a VND vi USD. Sau khi xác #nh t giá gi*a VND và USD, các ngân hàng c n c7 vào t giá này & xác #nh t giá gi*a VND vi ngoi t khác nh : EUR, bng Anh, France Pháp, yên Nht,... Vic gAn VND vi USD, thông qua vic xác #nh t giá các +ng ngoi t nh trên c@ng có mCt thun l)i vì USD là mt trong nh*ng +ng tin ch yu sI d4ng trong thanh toán qu c t và h<u ht các thanh toán c a Vit Nam vi nc ngoài c@ng nh các ngu+n thu ngoi t ch yu bEng USD. Do ó, vic gAn VND vi USD trc ht là phù h)p vi th6c t c a Vit Nam, làm (n gin hóa vic xác #nh t giá VND vi ngoi t khác. Tuy nhiên, iu này ch9 có tác d4ng tích c6c khi giá c a +ng USD 'n #nh trên các th# tr.ng tài chính qu c t. Khi USD lên giá so vi ngoi t khác c@ng có ngh;a là VND lên giá so vi ngoi t ó. iu này ã xy ra trong giai on t! gi*a n m 1995 và có nh hng tiêu c6c n kh n ng cnh tranh qu c t c a hàng Vit Nam, hn ch xu5t kh"u, khuyn khích nhp kh"u, góp ph<n làm cho cán cân tài khon vãng lai b# thâm h4t ln. Hin nay, ngoài USD còn có nhiu loi ngoi t có giá tr# thanh toán qu c t nh EUR, JPY, CAD, GBP. iu này to iu kin cho Vit Nam th6c hin chính sách a ngoi t trong thanh toán qu c t và iu hành t giá. Ngoài gAn vi USD, vic hình thành t giá h i oái trong th.i gian ti phi Cc bit chú ý n +ng EUR và JPY bi vì Châu Âu là mt th# tr.ng ln và là mt i tác quan trHng c a Vit Nam trong l;nh v6c th(ng mi và <u t; +ng th.i Vit Nam có giá tr# kim ngch xu5t kh"u r5t ln vi Nht, <u t c a các doanh nghip Nht thuc vào nhóm các nc dGn <u, tín d4ng c a Chính ph , ngân hàng Nht Bn là loi nhiu nh5t. Bên cnh ó, <u t và tài chính ln vi Vit Nam c@ng nh các nc là i th cnh tranh chính c a Vit Nam trên th# tr.ng qu c t nh Trung Qu c và Thái Lan. Bên cnh chính sách a ngoi t trong l;nh v6c thanh tóan, c<n có #nh hng v a ngoi t trong d6 tr* ngoi h i. Hin nay, ngu+n d6 tr* ngoi h i c a Vit Nam ch yu là USD; trong th.i gian ti, c<n có thêm ngu+n d6 tr* bEng +ng 79 EUR & gia t ng và a dng hóa l)ng d6 tr* ngoi h i qu c gia. Trong th.i gian qua, +ng USD gim giá là do r5t nhiu nguyên nhân nhng có th& k& n nguyên nhân ch yu là suy thoái trong nn kinh t M=. Vì vy, Vit Nam c<n có s6 iu ch9nh t giá, a dng hóa d6 tr* ngoi t nhEm gim thi&u s6 ph4 thuc vào +ng ô la M= nhEm t ng tính 'n #nh t giá h i oái. 3.3.5 Các gi/i pháp khác Th;c hi,n các gi/i pháp "4 2n ">nh th> tr$5ng ngo'i hi: Theo dõi và d6 báo sát cán cân thanh toán qu c t & xây d6ng và th6c hin các ph(ng án iu hành t giá, can thip th# tr.ng ngoi h i thích h)p. iu hành linh hot t giá th# tr.ng liên ngân hàng bình quân trên c( s cung c<u th# tr.ng và m4c tiêu ki&m soát nhp kh"u. HB tr) v n và can thip bán ngoi t  m7c thích h)p, tp trung cho nhp kh"u các mCt hàng thit yu. Ph i h)p vi các b ngành #a ph(ng t ng c.ng ki&m tra và xI lý nghiêm hot ng mua bán ngoi t trái phép, ph i h)p vi các b ngành làm công tác thông tin tuyên truyn v tình hình kinh t, xã hi trong và ngoài nc & 'n #nh tâm lý nhà <u t và công chúng. Chính sách khuyn khích xu)t kh?u, h'n ch nh:p kh?u: Xây d6ng chin l)c xu5t kh"u rõ ràng, nh5t quán, ch ng i ôi vi phát tri&n th# tr.ng trong nc. Xác #nh nh*ng mCt hàng xu5t kh"u ch l6c d6a trên l)i th cnh tranh không ch9 v mCt giá c mà c v mCt ch5t l)ng. Bên cnh ó c<n thip lp m i quan h th.ng xuyên gi*a doanh nghip và Chính ph . Nhà nc c<n hB tr) doanh nghip trong l;nh v6c thông tin v khách hàng, giá c, th# tr.ng, mCt hàng xu5t kh"u, thông tin v pháp lut trong nc c@ng nh nc ngoài có quan h mua bán. Thành lp các hip hi xu5t kh"u & hB tr) doanh nghip, tránh tình trnh cnh tranh bán phá giá.  i vi nhp kh"u, có chính sách nhp kh"u h)p lý các mCt hàng thit yu, u tiên nhp kh"u máy móc, thit b# ci tin k= thut, công ngh ch bin hàng xu5t 80 kh"u nâng d<n t trHng xu5t kh"u hàng hóa. Ki&m soát chCt chD các mCt hàng nhp kh"u. Chính sách thu hút "8u t$ n$1c ngoài: & tip t4c thu hút <u t nc ngoài, c<n có nh*ng gii pháp sau & v)t qua mHi thách th7c, "y mnh môi tr.ng <u t: To môi tr.ng pháp lut +ng b, thông thoáng, minh bch, m bo quyn l)i cho nhà <u t. Th6c hin các chính sánh u ãi, khuyn khích <u t. a dng hóa các ngành, l;nh v6c, ngành kinh t trong thu hút FDI. Phát tri&n c( s h t<ng kinh t - k= thut: hng vào khuyn khích xu5t kh"u hàng hóa công nghip, phát tri&n các ngành công nghip sI d4ng nhiu lao ng. T! ó to iu kin t ng trng GDP  m7c cao và t giá h i oái 'n #nh to môi tr.ng kinh doanh h5p dGn cho các nhà <u t. 81 KT LUN T giá h i oái là mt trong nh*ng công c4 quan trHng nh5t c a chính sách tin t qu c gia. T! vai trò c a t giá h i oái i vi s6 phát tri&n mt cách 'n #nh và bn v*ng nn kinh t mà trong th.i gian qua, Cc bit là t! sau khi 5t nc i vào 'i mi kinh t n nay các nhà ch7c trách Vit Nam luôn coi trHng công c4 tin t Cc bit này. Do nhn th7c )c vai trò c@ng nh Cc i&m c a t giá h i oái i vi phát tri&n kinh t - xã hi mà Nhà nc ta ã có nh*ng quan i&m úng v t giá h i oái. L6a chHn và iu hành c( ch t giá sao cho phù h)p vi iu kin phát tri&n kinh t c a mt qu c gia luôn là iu khin các nhà hoch #nh chính sách phi An o, cân nhAc. Chính vì th, vào n m 1994, Nhà nc ta ã không làm theo khuyn cáo c a mt s chuyên gia nc ngoài v vic phá giá mnh VND & to ra bc “nhy vHt” trong phát tri&n kinh t - xã hi Vit Nam. Lúc b5y gi., theo t v5n c a mt s chuyên gia nc ngoài thì Vit Nam nên phá giá mnh xu ng 30% so vi USD. Lu ý rEng, th gii ã t!ng ch7ng kin nh*ng cuc phá giá c a mt s nc mà hin nay hH là nh*ng nc công nghip hàng <u nh M=. Tuy nhiên, & th6c hin mt cuc phá giá tin t nhEm t )c mt m4c tiêu kinh t nào ó, thông th.ng là nhEm "y mnh xu5t kh"u, ng.i ta phi có nh*ng s6 chu"n b# r5t k= càng v nhiu mCt; Cc bit là vic cân i li ngân sách qu c gia. Nu ngân sách qu c gia còn kh n ng & th6c hin vic phá giá tin t, thì vic phá giá tin t mi )c th6c hin. Lý do ch yu là th.i gian này, kinh t c a nc ta vGn ang trong tình trng khó kh n, Ngân sách Nhà nc vGn tip t4c bi chi; tin t - tín d4ng - ngân hàng thì v!a mi i qua cuc ' vN hàng lot qu= tín d4ng... Trong hoàn cnh ó, nu th6c hin vic phá giá “c6c mnh” nh vy thì liu nn kinh t c a Vit Nam lúc b5y gi. t+n ti )c bao lâu; và hu qu i vi nh*ng v5n  kinh t - xã hi c a 5t nc cha th& hình dung )c nh th nào. Rõ ràng, ây là mt s6 l6a chHn úng An c a các nhà ch7c trách Vit Nam lúc b5y gi. trong quan i&m i vi chính sách t giá h i oái. 82 Vic #nh hng cho iu hành c( ch t giá h i oái c<n c n c7 vào vai trò và Cc i&m c a t giá h i oái & có th& a ra )c mt #nh hng phù h)p. Vi iu kin hin ti v kinh t - xã hi c a Vit Nam thì vic th6c hin mt c( ch t giá linh hot có s6 ki&m soát c a Nhà nc là phù h)p. C( ch này có th& còn kéo dài trong mt th.i gian n*a khi Vit Nam th6c s6 có mt tim l6c kinh t mnh, có mt l6c l)ng d6 tr* ngoi h i ln & có th& can thip vào th# tr.ng khi c<n thit nhEm 'n #nh s7c mua c a +ng tin qu c gia, 'n #nh )c giá c hàng hoá - d#ch v4 trên th# tr.ng. Nh vy, mt c( ch t giá h i oái phù h)p phi là mt c( ch phn nh )c các m i quan h Cc bit gi*a t giá h i oái vi lãi su5t, t c t ng trng kinh t, t l lm phát tin t trong t!ng th.i k: khác nhau. Trong ó, chính sách lãi su5t )c xem nh là c( s quan trHng nh5t & hoch #nh chính sách t giá. Trong nh*ng tr.ng h)p tht c<n thit, Nhà nc có th& th6c hin phá giá “nhK” +ng tin c a mình nhng ch9 trong gii hn )c tính toán k= lNng; vì mBi l<n phá giá tin t, là mBi l<n ch5p nhn t ng thêm m7c  lm phát tin t, là mBi l<n ch5p nhn s7c mua c a +ng tin b# m5t giá. Trong tình hu ng nh vy, vic tính toán cân i Ngân sách qu c gia nhEm bù Ap thit hi do phá giá tin t em n cho các thành viên trong xã hi c<n )c th6c hin mt cách chính xác, thn trHng. & có th& có )c quyt #nh chính xác vic phá giá nhK +ng tin, vic xác #nh t l phá giá trong quan h vi lm phát tin t và t ng trng kinh t c<n )c Ct ra và xem xét mt cách k= lNng. Th6c hin vic phá giá tin t c<n )c xem là mt bài toán kinh t mà áp s cu i cùng phi là kinh t tip t4c )c t ng trng mt cách bn v*ng. ánh giá iu hành chính sách t giá c a Vit Nam trong th.i gian qua là mt vic làm không h (n gin. Tuy nhiên v5n  ln nh5t là vic iu hành t giá trong th.i gian qua vGn còn ang  nh*ng bc i c a quá trình ph4 thuc quá nhiu vào các bin s c a nn kinh t. Trc ht phi khJng #nh rEng ây là nh*ng thn trHng c<n thit, t giá là mt hàm c a quá nhiu bin s liên quan n lm phát, lãi su5t, thâm h4t mu d#ch, công n vic làm, vay n) nc ngoài, thâm h4t ngân sách, các cân i bên trong và bên ngoài v.v. Các qu c gia trên th gii c@ng th, hH phi i phó vi quá nhiu v5n  trong iu hành t giá. Nhng có mt Cc trng 83 chung ó là; chính sách t giá phi tr thành mt tín hiu & các nhà <u t có mt k: vHng h)p lý v nh*ng bc i trong t(ng lai c a th# tr.ng. C<n lu ý rEng IMF c@ng ã nh5t trí v mt c( ch t giá th n'i có ki&m soát là thích h)p cho hoàn cnh c a Vit Nam, nhng c@ng tranh lun rEng Vit Nam c<n phi linh hot h(n n*a qua th.i gian, & cho phép có s6 bin ng nhiu h(n n*a trong iu hành t giá. Chính vì th, mt c( ch iu hành t giá có s6 ki&m soát t(ng i chCt chD trong th.i gian qua c@ng nên xem xét li. T giá c a Vit Nam nên duy trì ít nh5t mt m7c linh hot nh5t #nh & khuyn khích ng.i vay phi ch#u ph<n nào trách nhim v r i ro t giá và do ó c@ng phù h)p vi nh*ng chuy&n ng c a l trình trong các cam kt hi nhp vào WTO và các nc trong khu v6c. T giá là nhân t vô cùng nhy cm, có tác ng sâu rng ti mHi mCt .i s ng kinh t - xã hi c a mt qu c gia, t giá c@ng )c xem là chic c<u n i quan trHng gi*a kinh t trong nc vi các nn kinh t và các khu v6c kinh t bên ngoài thông qua các hot ng th(ng mi, <u t và tài chính qu c t, do ó, vic i sâu nghiên c7u & có c( s v*ng chAc nhEm #nh hng chính sách và  xu5t các gii pháp hoàn thin c( ch iu hành t giá h i oái là v5n  quan trHng hin nay. SI d4ng t giá nh mt công c4 h*u hiu, qua ó t )c v# th cao h(n trong các quan h th(ng mi, <u t và tài chính qu c t; t!ng bc to lp các iu kin c<n thit chuy&n sang vn hành khuôn kh' chính sách tin t hng n lm phát m4c tiêu, m bo các cân bEng bên trong và các cân bEng bên ngoài trong phát tri&n kinh t c@ng nh th6c hin cho )c m4c tiêu c a Chính ph ã  ra là: Trên lãnh th' Vit Nam, ch9 sI d4ng +ng Vit Nam. 84 TÀI LIU THAM KHO
 <n NgHc Th(, TS nguy8n NgHc #nh (2005), Tài Chính Qu c T, NXB Th ng Kê, Tp.HCM.  <n NgHc Th( “Ph(ng pháp tip cn c( ch iu hành t giá  Vit Nam”  tài nghiên c7u khoa hHc c5p B n m 2006.  <n Th# HEng” C( ch iu hành t giá h i oái c a Vit Nam trong tin trình hi nhp kinh t Qu c t” Lun v n Thc s; Kinh t n m 2006.  u hành chính sách t giá thn trHng, linh hot và phù h)p vi iu kin th6c t, Tr(ng V n Phc, Tp chí Ngân hàng, s 1-2005.  #nh hng chính sách và gii pháp nhEm hoàn thin c( ch iu hành t giá h i oái ti Vit Nam, Nguy8n KhAc Vit Trung, Tp chí Ngân hàng, s 9- 2007. 6. Bàn v chính sách t giá h i oái Vit Nam trong th.i gian ti, TS. Châu ình Ph(ng, Tp chí Ngân hàng s 15-2007. 7. Qun lý dòng v n nc ngoài, kinh nghim các nc th# tr.ng mi n'i và mt s g)i ý i vi Vit Nam, TS. Nht Trung, Tp chí Ngân hàng, S 10- 2008. 8. Chính sách t giá vi v5n  t ng trng kinh t và 'n #nh kinh t v; mô, Ths. Nguy8n Th# Kim Thanh, Tp chí Ngân hàng, S 10-2008. 9. Nh*ng v5n  v iu hành chính sách tin t và kim ch lm phát sáu tháng <u n m 2008, Tp chí Ngân hàng, S 13-2008. 10. Chính sách tài chính tin t vi m4c tiêu cân bEng kinh t i ngoi và hi nhp kinh t qu c t c a Vit Nam qua 20 n m 'i mi, Ths. Nguy8n H+ng Phong. TCCN kì I tháng 12/2005. 85 M.t s Website th$5ng truy c:p tham kh/o: 1. www.vneconomy.com.vn Th.i báo kinh t Vit Nam 2. www.mof.gov.vn B Tài Chính 3. www.ueh.edu.vn Tr.ng i hHc Kinh t Tp.HCM 4. www.vnagency.com.vn Thông t5n xã Vit Nam 5. www.gso.gov.vnT'ng c4c Th ng kê 6. http\\vietbao.vn Báo in tI Vit Báo 7. www.sbv.gov.vn Ngân hàng Nhà Nc Vit Nam 8. www.vnn.vn VietNamnet ._.