Giải pháp cạnh tranh và phát triển cho các doanh nghiệp Logictics Việt Nam giai đoạn hậu WTO

1 MôC LôC MôC LôC ............................................................................................................................1 LêI Më §ÇU.......................................................................................................................3 DANH MôC B¶NG.............................................................................................................3 DANH MôC S¥ §å, BIÓU §å .........................................................................................4 DANH MôC PHô LôC ......................................................................................................6 DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T..................................................................................4 CH¦¥NG 1: LOGISTICS Vμ VAI TRß CñA LOGISTICS.......................................13 1.1. Logistics vμ dÞch vô logistics ......................................................................................13 1.1.1. Giíi thiÖu chung vÒ logistics.....................................................................................13 1.1.2. Giíi thiÖu chung vÒ dÞch vô logistics .......................................................................17 1.2. Vai trß cña logistics.....................................................................................................22 1.2.1. Vai trß cña logistics ®èi víi nÒn kinh tÕ ...................................................................22 1.2.2. Vai trß cña logistics ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ........................................................24 1.3. Xu h−íng ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics trªn thÕ giíi vμ c¸c dÞch vô logistics chñ yÕu ®−îc thuª ngoμi hiÖn nay............................................................................................27 1.3.1. Xu h−íng ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics trªn thÕ giíi ..........................................27 1.3.2. C¸c dÞch vô logistics chñ yÕu ®−îc thuª ngoμi hiÖn nay trªn thÕ giíi....................29 1.4. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn ngμnh logistics ë mét sè n−íc trong khu vùc. .................31 1.4.1. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn c«ng nghiÖp logistics cña Trung Quèc.............................31 1.4.2. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn c«ng nghiÖp logistics cña Singapore. ...............................34 KÕT LUËN CH¦¥NG 1...................................................................................................36 CH¦¥NG 2: THùC TR¹NG HO¹T §éNG Vμ nh÷ng C¥ HéI, TH¸CH THøC cña c¸c DOANH NGHIÖP LOGISTICS VIÖT NAM KHI CAM KÕT WTO §¦îC THùC HIÖN..........................................................................................................38 2.1. M«i tr−êng kinh doanh logistics ë ViÖt Nam............................................................38 2.1.1. M«i tr−êng ph¸p luËt. ...............................................................................................38 2.1.2. C¬ së h¹ tÇng logistics. .............................................................................................39 2.1.3. M«i tr−êng kinh tÕ. ...................................................................................................44 2.1.4. M«i tr−êng v¨n hãa. .................................................................................................52 2.1.5. M«i tr−êng lao ®éng. ................................................................................................53 2.2. Thùc tr¹ng kinh doanh logistics cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam . .......................54 2.2.1. Quan niÖm kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam.........................55 2.2.2. KÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam. .............................56 2.2.3. DÞch vô ®−îc cung øng t¹i c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam hiÖn nay. ..........57 2.2.4. Lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. .............................................60 2.2.5. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong xu h−íng ph¸t triÓn cña thÕ giíi. ......................................................................................................................................62 2.3. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. .............................63 2.3.1. HiÖu qu¶ cung øng cña doanh nghiÖp so víi nhu cÇu thÞ tr−êng. .........................63 2.3.2. HiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh.......................64 2 2.3.3. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp so víi vai trß cña m×nh. ...........................71 2.3.4. T¸c ®éng cña m«i tr−êng kinh doanh ®Õn hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. ...............72 2.3.5. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ...................74 2.4. C¬ héi vμ th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam khi c¸c cam kÕt WTO ®−îc thùc hiÖn..........................................................................................................75 2.4.1. Nh÷ng cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ dÞch vô logistics khi gia nhËp WTO...................75 2.4.2. C¬ héi vμ th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam.............................77 KÕT LUËN CH¦¥NG 2...................................................................................................79 CH¦¥NG 3: GI¶I PH¸P C¹NH TRANH Vμ PH¸T TRIÓN CHO C¸C DOANH NGHIÖP LOGISTICS VIÖT NAM TRONG M¤I TR¦êNG WTO...........................80 3.1 Môc tiªu, quan ®iÓm vμ c¬ së ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p .......................................................80 3.1.1. Môc tiªu ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p .......................................................................................80 3.1.2. Quan ®iÓm ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p....................................................................................80 3.1.3. C¨n cø ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p. .........................................................................................81 3.2. Gi¶i ph¸p c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam giai ®o¹n hËu WTO...................................................................................................................81 3.2.1. Gi¶i ph¸p tÇm vÜ m«. ...............................................................................................81 3.2.1.1. N©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng logistics. .....................81 3.2.1.2. N©ng cao chÊt l−îng vμ sè l−îng nguån nh©n lùc phôc vô cho ngμnh logistics. .............................................................................................................................................85 3.2.1.3. Hoμn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt phôc vô cho logistics. .........................................86 3.2.1.4. N©ng cao vai trß hç trî cña ChÝnh phñ vμ VIFFAS cho c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn.............................................................87 3.2.2. Gi¶i ph¸p tÇm vi m«. ...............................................................................................91 3.2.2.1. Cñng cè néi lùc kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm hiÖn t¹i so víi ®èi thñ c¹nh tranh. 91 3.2.2.2. N©ng cao chÊt l−îng dÞch vô, tiÕn hμnh cung øng dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng vμ tÝch hîp dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng vμo chuçi cung øng. ..............................................................96 3.2.2.3. T¹o lîi thÕ c¹nh tranh riªng biÖt vÒ dÞch vô cung øng. .....................................101 3.2.2.4. Gi¶i ph¸p marketing. ...........................................................................................104 3.2.3. KiÕn nghÞ.................................................................................................................106 3.2.3.1. KiÕn nghÞ ®èi víi nhμ n−íc. ................................................................................106 3.2.3.2. KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp....................................................................106 KÕT LUËN CH¦¥NG 3.................................................................................................107 TμI LIÖU THAM KH¶O...............................................................................................109 PHô LôC..........................................................................................................................113 3 DANH MôC B¶NG Bảng 1. 1: Møc ®ãng gãp cña ho¹t ®éng Logistics trong GDP quèc gia n¨m 2000............23 Bảng 1. 2: Sù kh¸c biÖt gi÷a ho¹t ®éng thuª ngoμi logistics tr−íc ®©y vμ hiÖn nay............30 B¶ng 2. 1: HÖ thèng ®−êng bé ViÖt Nam n¨m 2004. ...........................................................40 B¶ng 2. 2: So s¸nh n¨ng lùc chuyªn chë b»ng ®−êng s¾t ë ViÖt Nam so víi c¸c n−íc trong khu vùc. ................................................................................................................................41 B¶ng 2. 3: C¬ së h¹ tÇng c¸c c¶ng chÝnh ë ViÖt Nam .........................................................43 B¶ng 2. 4 : øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vμ truyÒn d÷ liÖu ®iÖn tö ë mét sè c¶ng chÝnh cña ViÖt Nam. .............................................................................................................................44 B¶ng 2. 5:ThÞ tr−êng xuÊt nhËp khÈu chÝnh cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2004-2005. ..............45 B¶ng 2. 6:Nh÷ng mÆt hμng xuÊt nhËp khÈu chÝnh cña ViÖt Nam n¨m 2006. (S¬ bé) .........46 B¶ng 2. 7: Thèng kª ë 6 tØnh thμnh cã nguån FDI vμ th−¬ng m¹i cao nhÊt ViÖt Nam........46 B¶ng 2. 8: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam qua c¸c n¨m 2000-2005. .................47 B¶ng 2. 9: Quy m« kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam..........................48 B¶ng 2. 10: Cung øng logistics ë ViÖt Nam. ........................................................................52 B¶ng 2. 11: Quan niÖm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam. .........................55 B¶ng 2. 12: DÞch vô ®−îc cung øng t¹i c¸c doanh nghiÖp logistics trong n−íc. .................58 B¶ng 2. 13: C¸c c«ng ty logistics lín nhÊt thÕ giíi vÒ doanh thu (trªn tæng sè 25 c«ng ty hμng ®Çu thÕ giíi) cã mÆt t¹i ViÖt Nam. (n¨m 2005). Dvt: triÖu USD ......................65 B¶ng 2. 14: So s¸nh dÞch vô logistics t¹i c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam vμ n−íc ngoμi. ....67 B¶ng 2. 15: Quy m« vèn cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam. ...................................69 B¶ng 2. 16: Doanh nghiÖp cung øng dÞch vô ë n−íc ngoμi th«ng qua ................................70 B¶ng 2. 17: Nguån nh©n lùc c¸c doanh nghiÖp logistics ®ang sö dông ..............................73 B¶ng 2. 18: LÞch tr×nh më cöa dÞch vô logistics cña ViÖt Nam ...........................................76 B¶ng 2. 19: S¶n l−îng hμng hãa vμ container xuÊt nhËp khÈu qua c¸c c¶ng cña ViÖt Nam n¨m giai ®o¹n 1995-2006. ...................................................................................................77 Bảng 3. 1: KÕ ho¹ch di dêi c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam (n¨m 2006). ......................................83 Bảng 3. 2: Dù ¸n x©y dùng s©n bay quèc tÕ Long Thμnh. ...................................................84 4 DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T 1PL: First Party Logistics: Logistics beân thöù nhaát. 2PL: Second Party Logistics: Logistics beân thöù hai. 3PL: Third Party Logistics: Logistics beân thöù ba. 4PL: Fourth Party Logistics: Logistics beân thöù tö. 5PL: Fifth Party Logistics: Logistics beân thöù naêm. AFTA: Asian Free Trade Area -Khu vùc mËu dÞch tù do c¸c n−íc ASEAN. BOT/BTO: Build Operate Transfer / Build Transfer Operate CFLP: The China Federation of Logistics and Procurement – HiÖp Héi Logistics Trung Quèc DHL/DPWN: Deutsche Post World Net DWT: Deadweight Tonnage: Träng t¶i toμn bé cña tμu. §KTM: §iÒu kiÖn th−¬ng m¹i EDI: Electronic Data Intergrated – ChuyÓn giao d÷ liÖu ®iÖn tö. Eu : European Union Euro: European Dollar FDI: Foreign Direct Investment: §Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoμi. Fedex: Federal Express JIT: Just In Time : §óng thêi ®iÓm LEAP: The Logistics Enhancement and Application Program – Ch−¬ng tr×nh øng dông vμ ®Ò cao logistics. NUS: National University of Singapore - §¹i Häc Quèc Gia Singapore. ODA: Official Development Assistance - Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. P&o: P & O Nedloyd Container Line Limited TNT/TPG: TNT Postal Group TCS: Tan Son Nhat Cargo Services Co., Ltd.- C«ng ty TNHH DÞch Vô Hμng Hãa T©n S¬n NhÊt. 5 TEU: Twenty-foot equivelent unit THC: Terminal Handling Charge - PhÝ xÕp dì hμng hãa TLIAP: The Logistics Institute – Asia Pacific – ViÖn Logistics Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng. Unescape: United Nations – Economics & Social Commission for Asia and the Pacific USD: United States Dollar - §ång ®« la Mü (1 USD = 16.243 VND – theo tØ gi¸ ng©n hμng ngo¹i th−¬ng ngμy 11/9/2007). UPS: United Parcel Services VIFFAS: Vietnam Freight Forwarders Association – HiÖp Héi Giao NhËn ViÖt Nam. Wms: Warehouse Management System – HÖ thèng qu¶n lý kho WTO: World Trade Organization – Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ Giíi. 6 DANH MôC S¥ §å, BIÓU §å Sơ đồ 1. 1 : Nh÷ng ho¹t ®éng cña dÞch vô logistics trong chuçi cung øng..........................16 Sơ đồ 1. 2: Ph©n lo¹i c¸c ho¹t ®éng logistics ®−îc thuª ngoμi. ..........................................30 Biểu đồ 2. 1: C¸c n−íc cã vèn FDI vμo ViÖt Nam lín nhÊt. ...............................................44 Biểu đồ 2. 2: Tiªu chÝ lùa chän ng−êi cung cÊp dÞch vô logistics........................................50 Biểu đồ 2. 3 : C«ng cô c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam ....................60 Biểu đồ 2. 4: C¸c nhãm ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i c¸c doanh nghiÖp sö dông cho xuÊt nhËp khÈu hμng hãa ë ViÖt Nam. .................................................................................................61 Biểu đồ 3. 1: Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ë n−íc ngoμi. .........................97 DANH MôC PHô LôC Phô lôc 1: B¶ng xÕp h¹ng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho ngμnh logistics ë c¸c n−íc ASEAN ( tæng céng 124 n−íc)................................................................................113 Phô lôc 2: Thèng kª FDI theo c¸c tØnh thμnh ë ViÖt Nam ®Õn th¸ng 12 n¨m 2006. .................................................................................................................................114 Phô lôc 3: §iÓm m¹nh vμ ®iÓm yÕu cña c¸c doanh nghiÖp logistics tham gia cung øng ë thÞ tr−êng ViÖt Nam.......................................................................................115 Phô lôc 4: Danh s¸ch 20 nhμ giao nhËn hμng ®Çu thÕ giíi theo l−îng TEU n¨m 2005. ........................................................................................................................116 Phô lôc 5: B¶ng kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam vμ kÕt qu¶ xö lý b»ng phÇn mÒm SPSS phiªn b¶n 11.5. ....................................................................117 Phô lôc 6: B¶ng kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam vμ kÕt qu¶ xö lý b»ng phÇn mÒm SPSS phiªn b¶n 11.5..................................................................125 Phô lôc 7: BiÓu cam kÕt vÒ dÞch vô logistics cña ViÖt Nam víi WTO. ..................137 Phô lôc 8: B¶ng gi¸ triÓn khai phÇn mÒm kÕt nèi hÖ thèng th«ng quan ®iÖn tö cña doanh nghiÖp ®éc quyÒn cung øng (c«ng ty Ph¸t triÓn c«ng nghÖ Th¸i S¬n). ......144 7 LêI Më §ÇU 1. ý nghÜa vμ tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi: Trong m«i tr−êng c¹nh tranh toμn cÇu hiÖn nay, tÝnh hiÖu qu¶ chÝnh lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thμnh b¹i cña doanh nghiÖp. Lμm thÕ nμo ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ trong toμn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp suèt tõ kh©u ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Õn kh©u cuèi cïng trong qu¸ tr×nh ph©n phèi. Logistics ra ®êi ®· gióp doanh nghiÖp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn vμ ngμy cμng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù thμnh b¹i cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ngμy cμng tin t−ëng r»ng n©ng cao hiÖu qu¶ vμ ®Ó c¶i thiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh cña hä th× cÇn ph¶i tËp trung toμn bé n¨ng lùc vμo nh÷ng m¶ng mμ hä lμm tèt nhÊt vμ chØ thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng gióp hä gia t¨ng gi¸ trÞ cèt lâi cña m×nh. Mét sè doanh nghiÖp ®ang dÇn nhËn ra r»ng ho¹t ®éng logistics kh«ng ph¶i lμ thÕ m¹nh trong kinh doanh cña hä vμ c¶m thÊy kh«ng hμi lßng víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chÝnh bé phËn logistics cña m×nh. Hä gia t¨ng viÖc chuyÓn sang nhμ cung cÊp dÞch vô logistics chuyªn nghiÖp ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. Nhu cÇu thuª ngoμi dÞch vô logistics ®· theo ch©n c¸c nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi du nhËp vμo ViÖt Nam th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Khi hä ®Çu t− vμo ViÖt Nam th× nhu cÇu dÞch vô logistics gia t¨ng nhanh chãng phôc vô cho vËn chuyÓn, l¾p ®Æt c¬ së s¶n xuÊt, nhËp khÈu trang thiÕt bÞ m¸y mãc, xuÊt khÈu thμnh phÈm… ThÞ tr−êng dÞch vô logistics ngμy cμng më réng, nhÊt lμ khi ViÖt Nam trë thμnh thμnh viªn chÝnh thøc cña WTO, nhu cÇu vÒ dÞch vô logistics cña c¸c c«ng ty n−íc ngoμi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ngμy cμng gia t¨ng nhanh chãng. Tõ ®ã ®· kÐo theo sù xuÊt hiÖn cña hμng lo¹t c¸c c«ng ty Logistics toμn cÇu víi tiÒm lùc tμi chÝnh m¹nh nh− Maersk, APL, UPS… . HiÖn nay ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty nμy cßn h¹n chÕ do nhμ n−íc cßn b¶o hé, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ dÔ dμng c¹nh tranh vμ tham gia vμo chuçi cung øng dÞch vô logistics cña c¸c c«ng ty logistics n−íc ngoμi th«ng qua hîp ®ång ®¹i lý, liªn doanh vμ nh÷ng kh©u nhμ n−íc cßn b¶o hé. Tuy nhiªn khi gia nhËp WTO, ViÖt Nam buéc ph¶i thùc hiÖn cam kÕt më cöa hoμn 8 toμn dÞch vô nμy trong thêi h¹n 5-7 n¨m. Sau thêi gian nμy ViÖt Nam sÏ cho phÐp c¸c c«ng ty logistics 100% vèn n−íc ngoμi ho¹t ®éng b×nh ®¼ng t¹i ViÖt Nam. §iÒu nμy ®Æt doanh nghiÖp ViÖt Nam tr−íc kh«ng Ýt khã kh¨n trong m«i tr−êng c¹nh tranh gay g¾t vμ kh«ng c©n søc. Nguy c¬ mÊt thÞ phÇn cung øng dÞch vô logistics cho c¸c c«ng ty n−íc ngoμi lμ kh«ng tr¸nh khái khi tiÒm lùc tμi chÝnh vμ c¬ së h¹ tÇng cña c¸c doanh nghiÖp trong n−íc yÕu kÐm h¬n rÊt nhiÒu. Víi thùc tÕ c«ng t¸c t¹i mét doanh nghiÖp Logistics cña ViÖt Nam, häc viªn ý thøc rÊt râ nh÷ng th¸ch thøc mμ c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt víi WTO vÒ dÞch vô logistics. Tõ ®ã häc viªn m¹nh d¹n x©y dùng luËn v¨n tèt nghiÖp cao häc “Gi¶i ph¸p c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp Logistics ViÖt Nam giai ®o¹n hËu WTO” 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tμi: - Nghiªn cøu b¶n chÊt cña dÞch vô logistics, c¸c dÞch vô ®−îc cung cÊp bëi c¸c doanh nghiÖp logistics vμ vai trß cña chóng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. - §¸nh gi¸ m«i tr−êng kinh doanh logistics ë ViÖt Nam hiÖn nay vμ thùc tr¹ng kinh doanh logistics ë c¸c c«ng ty ViÖt Nam song song víi viÖc ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn vai trß cña logistics ®èi víi kinh tÕ quèc gia tr−íc xu thÕ chung cña thÕ giíi tõ ®ã ®i vμo gi¶i quyÕt nh÷ng mÆt tån t¹i cña doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam tr−íc khi ®i vμo c¹nh tranh b×nh ®¼ng trong m«i tr−êng WTO. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i gióp cho c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn trong m«i tr−êng WTO. 3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu: a. §èi t−îng nghiªn cøu: Ho¹t ®éng Logistics bao gåm hai qu¸ tr×nh lμ qu¶n lý logistics trong s¶n xuÊt vμ qu¶n lý logistics ngoμi s¶n xuÊt. Ph¹m vi bμi viÕt chØ ®i vμo nghiªn cøu ho¹t ®éng logistics víi t− c¸ch lμ dÞch vô thuª ngoμi. Tuy nhiªn logistics lμ mét lÜnh vùc rÊt réng liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ nªn t¸c gi¶ chØ ®i s©u vμo nghiªn cøu dÞch vô logistics phôc vô cho ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng, v× hiÖn nay ë 9 ViÖt Nam logistics phôc vô kinh doanh trong n−íc ch−a ®−îc sù quan t©m cña ng−êi sö dông. b. Ph¹m vi nghiªn cøu: VÒ chñ thÓ: C¸c doanh nghiÖp cung øng dÞch vô logistics lμ c¸c c«ng ty giao nhËn cña ViÖt Nam, cã kh¶ n¨ng cung øng mét chuçi c¸c ho¹t ®éng logistics phôc vô cho xuÊt nhËp khÈu hμng hãa. Cßn c¸c chñ hμng víi t− c¸ch lμ ng−êi mua dÞch vô, t¸c gi¶ chØ tiÕn hμnh nghiªn cøu ë c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã ®Ó minh häa cho nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¸c gi¶ cã nghiªn cøu thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoμi nh− APL Logistics, MOL Logistics, Nippon Express, Menlo Worldwide vμ mét sè doanh nghiÖp kh¸c. VÒ kh«ng gian: §Ò tμi nghiªn cøu ë c¸c tØnh thμnh ngμnh Logistics t−¬ng ®èi ph¸t triÓn víi c¬ së h¹ tÇng nh− s©n bay, c¶ng biÓn quèc tÕ phôc vô logistics ë ViÖt Nam nh− TP. Hå ChÝ Minh, §μ N½ng, H¶i Phßng vμ Hμ Néi. VÒ thêi gian: Do môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tμi lμ phôc vô cho doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam sau khi thùc hiÖn cam kÕt WTO nªn sè liÖu thu thËp ®−îc chñ yÕu lμ sè liÖu s¬ cÊp trong th¸ng 7-8 n¨m 2007 võa qua. Mét sè tμi liÖu liªn quan ®−îc cËp nhËt ®Õn n¨m 2005-2006. 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tμi: * Ph−¬ng ph¸p t− duy: t¸c gi¶ sö dông ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vμ t− duy logic trong ph©n tÝch thùc tr¹ng vμ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p. * Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª: bao gåm ph©n tÝch dùa trªn c¸c d÷ liÖu thèng kª ®−îc cung cÊp tõ c¸c nguån sau: - C¸c sè liÖu thèng kª cña Tæng côc thèng kª. - Tμi liÖu cña HiÖp Héi Giao NhËn ViÖt Nam (VIFFAS). - Tμi liÖu nghiªn cøu cña c«ng ty APL Logistics. - Tμi liÖu nghiªn cøu cña c«ng ty Business Monitor International Ltd. - Nguån Internet … * Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia: Trong khi thùc hiÖn ®Ò tμi t¸c gi¶ cã tham kh¶o ý kiÕn 10 cña c¸c chuyªn gia lμ nh÷ng ng−êi cã c«ng t¸c l©u n¨m vμ cã chøc vô t¹i c¸c c«ng ty logistics trong vμ ngoμi n−íc nh− Transimex Saigon, Menlo Worldwide (hiÖn nay lμ UPS), Nippon Express, APL Logistics… ®Ó thÊy râ ®−îc nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp trong n−íc so víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoμi, thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoμi ë ViÖt Nam còng nh− thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi cho c¸c doanh nghiÖp trong n−íc. * Ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t ®iÒu tra thùc tÕ: §©y lμ ph−¬ng ph¸p chñ yÕu ®−îc sö dông ®Ó thùc hiÖn ®Ò tμi, gióp ®Ò tμi cã c¬ së thùc tiÔn vμ tÝnh kh¶ thi cao. T¸c gi¶ tiÕn hμnh ®iÒu tra kh¶o s¸t víi c¸c kh¸ch hμng (doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu), ®èi t¸c (doanh nghiÖp logistics) cña c«ng ty vμ c¸c ®¹i lý, liªn doanh, b¹n bÌ th©n h÷u. Nhê vμo lîi thÕ trong ngμnh vμ hÖ thèng ®¹i lý cña c«ng ty ë c¸c tØnh thμnh thùc hiÖn nghiªn cøu, t¸c gi¶ nhËn ®−îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua email, ®iÖn tho¹i vμ fax víi kÕt qu¶ kh¶ quan nh− sau: - Nhãm c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lμ ®èi t−îng phôc vô chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp cung øng dÞch vô logistics trªn l·nh thæ ViÖt Nam, sè phiÕu ®iÒu tra ph¸t ra lμ 103 phiÕu, thu l¹i 63 phiÕu trong ®ã cã 59 phiÕu hîp lÖ (®¹t 57%). - Nhãm c¸c doanh nghiÖp logistics ë c¸c tØnh thμnh cã ngμnh logistics ph¸t triÓn m¹nh nh− TP. Hå ChÝ Minh, §μ N½ng, H¶i Phßng vμ Hμ Néi víi sè phiÕu ph¸t ra lμ 105 phiÕu, thu l¹i 58 phiÕu trong ®ã cã 51 phiÕu hîp lÖ ( ®¹t 49%). 5. §iÓm míi cña ®Ò tμi: §iÓm míi cña ®Ò tμi lμ nghiªn cøu ho¹t ®éng logistics g¾n víi tiÕn tr×nh thùc hiÖn cam kÕt WTO, tr−íc ®©y cã nhiÒu ®Ò tμi nghiªn cøu vÒ logistics nh−ng ch−a cã ®Ò tμi nμo nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt WTO. 6. §ãng gãp cña luËn v¨n: DÞch vô logistics lμ mét ngμnh kh¸ míi ë ViÖt Nam, hiÖn nay ch−a cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu nμo chuyªn vÒ dÞch vô logistics mμ chØ cã s¸ch cña PGS.TS. §oμn ThÞ Hång V©n chuyªn vÒ Qu¶n trÞ logistics. Víi nh÷ng hiÓu biÕt th«ng qua c¸c tμi liÖu tham kh¶o vμ kinh nghiÖm ho¹t ®éng thùc tiÔn, t¸c gi¶ ®i vμo nghiªn cøu 11 thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp logistics trong n−íc vμ nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra khi nh÷ng cam kÕt WTO ®−îc thùc hiÖn. Bªn c¹nh ®ã trong ph¹m vi nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc logistics t¸c gi¶ cßn ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p song song cho sù th©m nhËp thÞ tr−êng quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp logistics ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña ngμnh c«ng nghiÖp logistics ViÖt Nam. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®−îc ®Ò xuÊt t¸c gi¶ ®· hÕt søc cè g¾ng gi¶i quyÕt g¾n liÒn víi nhu cÇu thùc tiÔn, do vËy cã tÝnh kh¶ thi trong giíi h¹n nhÊt ®Þnh. T¸c gi¶ hy väng sÏ ®ãng gãp ®−îc nhiÒu vμo gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp logistics trong n−íc. 7. KÕt cÊu cña luËn v¨n: Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ Logistics . Ch−¬ng 1 tËp trung nghiªn cøu lý luËn vÒ kh¸i niÖm Logistics vμ dÞch vô logistics, ph©n tÝch vai trß cña dÞch vô logistics trong nÒn kinh tÕ nãi chung vμ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Bªn c¹nh ®ã ch−¬ng còng giíi thiÖu xu h−íng ph¸t triÓn logistics trªn thÕ giíi nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nghiªn cøu phï hîp víi m«i tr−êng vμ xu h−íng quèc tÕ. Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng logistics vμ nh÷ng c¬ héi, th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam khi cam kÕt WTO ®−îc thùc hiÖn. Néi dung ch−¬ng 2 kh¸i qu¸t m«i tr−êng kinh doanh logistics ë ViÖt Nam ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é ph¸t triÓn cña ngμnh c«ng nghiÖp logistics ViÖt Nam. Song song ®ã, t¸c gi¶ còng ph¶n ¸nh thùc tr¹ng cung øng dÞch vô logistics cña c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam tõ ®ã ®i vμo nghiªn cøu nh÷ng mÆt tån t¹i cña hä khi thùc hiÖn cam kÕt WTO lμm nÒn t¶ng cho viÖc ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p mang tÝnh thùc tiÔn. Ch−¬ng 3: Gi¶i ph¸p c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam giai ®o¹n hËu WTO. Néi dung ch−¬ng tËp trung vμo viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« vμ vi m« nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoμi vμ tõng b−íc ph¸t triÓn khi kh«ng cßn hμng rμo b¶o hé cña nhμ n−íc. 12 Do logistics lμ mét lÜnh vùc nghiªn cøu réng lín vμ cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam còng nh− giíi h¹n nhÊt ®Þnh vÒ tr×nh ®é vμ tμi nguyªn phôc vô thùc hiÖn luËn ¸n nªn nh÷ng thiÕu sãt cña luËn ¸n lμ kh«ng thÓ tr¸nh khái. T¸c gi¶ rÊt mong cã thÓ nhËn ®−îc nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« nh»m hoμn thiÖn h¬n néi dung nghiªn cøu. 13 CH¦¥NG 1: LOGISTICS Vμ VAI TRß CñA LOGISTICS 1.1. Logistics vμ dÞch vô logistics 1.1.1. Giíi thiÖu chung vÒ logistics Trong m«i tr−êng kinh doanh hiÖn nay, hîp lý hãa mäi qu¸ tr×nh nh»m ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ vμ kÕt qu¶ tèi −u víi c¸c nguån lùc s½n cã chÝnh lμ môc tiªu hμng ®Çu cña c¸c nhμ qu¶n lý, ®Æt biÖt lμ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn do yªu cÇu ®a d¹ng víi nh÷ng tiªu chuÈn ngμy cμng trë nªn chÆt chÏ cña tõng thÞ tr−êng, khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña tõng quèc gia vμ sù phøc t¹p trong viÖc thùc hiÖn c¸c liªn minh chiÕn l−îc ®· ®Æt c¸c nhμ kinh doanh tr−íc mét vÊn ®Ò lín lμ lμm thÕ nμo ®Ó thiÕt kÕ, thùc hiÖn, qu¶n lý, kiÓm so¸t c¸c dßng ch¶y ®Çu vμo vμ dßng ch¶y ®Çu ra cña tæ chøc ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt? §©y chÝnh lμ yªu cÇu ®Æt ra cho ngμnh c«ng nghiÖp dÞch vô logistics, n¬i cung cÊp c¸c dÞch vô qu¶n lý c¸c dßng ch¶y cña th«ng tin, hμng hãa vμ cã thÓ c¶ tiÒn tÖ xu«i chiÒu vμ ng−îc chiÒu. T×m hiÓu ®Þnh nghÜa logistics vμ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan sÏ gióp chóng ta nghiªn cøu vÒ dÞch vô logistics ®−îc hiÖu qu¶ h¬n. Logistics hiÖn nay th−êng ®−îc dÞch sang tiÕng ViÖt víi nghÜa lμ hËu cÇn, trï vËn vμ tiÕp vËn. Tuy nhiªn hiÖn nay vÉn ch−a cã sù thèng nhÊt trong viÖc sö dông c¸c tõ trªn còng nh− theo nhiÒu nhμ nghiªn cøu ë ViÖt Nam, chóng kh«ng diÔn ®¹t ®−îc ®Çy ®ñ néi dung cña thuËt ng÷ logistics nªn hiÖn nay tõ logistics th−êng ®−îc sö dông phæ biÕn trong c¸c tμi liÖu ViÖt Nam vμ trong LuËt th−¬ng m¹i. Theo nhiÒu nhμ nghiªn cøu, thuËt ng÷ logistics cã nguån gèc tõ qu©n ®éivíi nghÜa lμ c«ng t¸c hËu cÇn. ThuËt ng÷ trªn lÇn ®Çu tiªn ®−îc sö dông vμo nöa thÕ kû 19 d−íi thêi Napoleon, «ng ®· tõng ®Þnh nghÜa: Logistics lμ ho¹t ®éng ®Ó duy tr× lùc l−îng qu©n ®éi. Sau thÕ chiÕn thø hai, Marshall, mét viªn t−íng trong qu©n ®éi d−íi thêi Roosevelt ®· ®−îc giao tr¸ch nhiÖm thiÕt lËp kÕ ho¹ch Marshall nh»m t¸i thiÕt ch©u ¢u. Trong kÕ ho¹ch nμy, logistics ®· tham gia vμo lÜnh vùc kinh tÕ nh»m cung cÊp cho ch©u ¢u nguån nh©n lùc, vËt lùc vμ ®Æt biÖt lμ tμi lùc ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh vμ ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Tõ ®ã logistics b¾t ®Çu tham gia vμo c¸c ho¹t 14 ®éng kinh tÕ vμ ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng. NÕu gi÷a thÕ kû 20 rÊt Ýt doanh nh©n hiÓu ®−îc logistics lμ g× th× ®Õn cuèi thÕ kû 21 logistics ®−îc ghi nhËn nh− lμ mét chøc n¨ng kinh tÕ chñ yÕu, mét c«ng cô h÷u hiÖu mang l¹i thμnh c«ng cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vμ c¶ dÞch vô. Theo ESCAPE ( Economics and Social Commission for Asia and the Pacific – ñy ban Kinh tÕ vμ X· héi Ch©u ¸ – Th¸i B×nh D−¬ng) Logistics ®−îc ph¸t triÓn qua 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: Ph©n phèi vËt chÊt Vμo nh÷ng n¨m 60, 70 cña thÕ kû thø 20, ng−êi ta b¾t ®Çu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng ho¹t ®éng liªn quan víi nhau ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm, hμng hãa cho kh¸ch hμng mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã bao gåm: vËn t¶i, ph©n phèi, b¶o qu¶n hμng hãa, qu¶n lý tån kho, bao b× ®ãng gãi, ph©n lo¹i, d¸n nh·n … nh÷ng ho¹t ®éng nªu trªn ®−îc gäi lμ ph©n phèi/cung øng s¶n phÈm vËt chÊt hay cßn gäi lμ logistics ®Çu ra. Giai ®o¹n 2: HÖ thèng logistics §Õn nh÷ng n¨m 80, 90 cña thÕ kû tr−íc, c¸c c«ng ty tiÕn hμnh qu¶n lý 2 mÆt: ®Çu vμo (gäi lμ cung øng vËt t−) víi ®Çu ra ( ph©n phèi s¶n phÈm), ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng thªm hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh nμy. Sù kÕt hîp ®ã ®−îc gäi lμ hÖ thèng logistics. Giai ®o¹n 3: Qu¶n trÞ d©y chuyÒn cung øng §©y lμ kh¸i niÖm mang tÝnh chiÕn l−îc vÒ qu¶n trÞ chuçi nèi tiÕp c¸c ho¹t ®éng tõ ng−êi cung cÊp – ®Õn ng−êi s¶n xuÊt- kh¸ch hμng tiªu dïng s¶n phÈm, cïng víi viÖc lËp c¸c chøng tõ cã liªn quan, hÖ thèng theo dâi, kiÓm tra lμm t¨ng thªm gi¸ trÞ s¶n phÈm. Kh¸i niÖm nμy coi träng viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ víi ®èi t¸c, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ng−êi s¶n xuÊt víi ng−êi cung cÊp, víi ng−êi tiªu dïng vμ c¸c bªn cã liªn quan nh− c¸c c«ng ty vËn t¶i, kho b·i, giao nhËn vμ ng−êi cung cÊp c«ng nghÖ th«ng tin. Logistics ph¸t triÓn qu¸ nhanh chãng trong nhiÒu ngμnh, nhiÒu lÜnh vùc, ë nhiÒu n−íc nªn cã rÊt nhiÒu tæ chøc, t¸c gi¶ tham gia nghiªn cøu, ®−a ra nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau, cho ®Õn nay vÉn ch−a cã ®Þnh nghÜa thèng nhÊt.Theo TS. §oμn ThÞ 15 Hång V©n, cã thÓ nãi, cã bao nhiªu s¸ch viÕt vÒ logistics th× cã bÊy nhiªu ®Þnh nghÜa vÒ kh¸i niÖm nμy. Còng theo t¸c gi¶ nμy, “Logistics lμ qu¸ tr×nh tèi −u ho¸ vÒ vÞ trÝ vμ thêi gian, vËn chuyÓn vμ dù tr÷ nguån tμi nguyªn tõ ®iÓm ®Çu tiªn cña d©y chuyÒn cung øng cho ®Õn tay ng−êi tiªu dïng cuèi cïng, th«ng qua hμng lo¹t c¸c ho¹t._. ®éng kinh tÕ”. [23] Tõ gãc ®é qu¶n trÞ cung øng, gi¸o s− David Simchi-Levi cña ®¹i häc MIT-USA cho r»ng “HÖ thèng Logistics lμ mét nhãm c¸c c¸ch tiÕp cËn ®−îc sö dông ®Ó liªn kÕt c¸c nhμ cung cÊp, nhμ s¶n xuÊt, cöa hμng mét c¸ch hiÖu qu¶ ®Ó hμng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt vμ ph©n phèi ®óng sè l−îng, ®óng ®Þa ®iÓm vμ ®óng thêi ®iÓm nh»m môc ®Ých gi¶m thiÓu chi phÝ trªn toμn hÖ thèng ®ång thêi ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ møc ®é phôc vô”. [34] Theo quan ®iÓm “5 ®óng” (“5 Right”) th× :“Logistics lμ qu¸ tr×nh cung cÊp ®óng s¶n phÈm ®Õn ®óng vÞ trÝ, vμo ®óng thêi ®iÓm víi ®iÒu kiÖn vμ chi phÝ phï hîp cho kh¸ch hμng tiªu dïng s¶n phÈm”. ë møc ®é réng h¬n, Héi ®ång qu¶n trÞ Logistics cña Mü cho r»ng “Logistics lμ qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh, thùc hiÖn, kiÓm so¸t hiÖu qu¶, hiÖu n¨ng dßng l−u th«ng vμ tån tr÷ nguyªn liÖu, hμng ho¸, dÞch vô cïng víi dßng th«ng tin t−¬ng øng tõ ®iÓm xuÊt ph¸t ®Õn ®iÓm tiªu dïng nh»m môc ®Ých ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hμng”. [35] dï cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ logistics, chóng ta nªn hiÓu nh− sau: - Logistics lμ qu¸ tr×nh mang tÝnh hÖ thèng, chÆt chÏ vμ liªn tôc tõ ®iÓm ®Çu tiªn cña d©y chuyÒn cung øng cho ®Õn tay ng−êi tiªu dïng cuèi cïng. - Logistics kh«ng ph¶i lμ mét ho¹t ®éng ®¬n lÎ, mμ lμ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng liªn tôc tõ ho¹ch ®Þnh qu¶n lý thùc hiÖn vμ kiÓm tra dßng ch¶y cña hμng hãa, th«ng tin, vèn… trong suèt qu¸ tr×nh tõ ®Çu vμo tíi ®Çu ra cña s¶n phÈm. Ng−êi ta kh«ng tËp trung vμo mét c«ng ®o¹n nhÊt ®Þnh mμ tiÕp cËn víi c¶ mét qu¸ tr×nh, chÊp nhËn chi phÝ cao ë c«ng ®o¹n nμy nh−ng tæng chi phÝ cã khuynh h−íng gi¶m. 16 Trong qu¸ tr×nh nμy, logistics gåm 2 bé phËn chÝnh lμ logistics trong s¶n xuÊt vμ logistics bªn ngoμi s¶n xuÊt. Trong ph¹m vi bμi viÕt chØ tËp trung vμo logistics bªn ngoμi s¶n xuÊt víi t− c¸ch lμ dÞch vô thuª ngoμi cßn ho¹t ®éng logistics bªn trong s¶n xuÊt liªn quan ®Õn mét khoa häc kh¸c lμ qu¶n trÞ s¶n xuÊt, sù ph©n biÖt nμy thÓ hiÖn râ trong s¬ ®å 1.1. Sơ đồ 1. 1 : Nh÷ng ho¹t ®éng cña dÞch vô logistics trong chuçi cung øng. §Çu vμo cho s¶n xuÊt DÞch vô Logistics C¬ së h¹ tÇng Logistics HÖ thèng th«ng tin Logistics Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt DÞch vô Logistics DÞch vô Logistics Qu¸ tr×nh ph©n phèi Tiªu dïng 17 Nguån: Australian Bureau of Transport Economics,”Logistics in Australia: A preliminary analysis”, Working paper 49,October 2001 [33]. - Logistics lμ qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh vμ kiÓm so¸t dßng chu chuyÓn vμ l−u kho b·i cña hμng ho¸ vμ dÞch vô tõ ®iÓm ®Çu tiªn tíi kh¸ch hμng vμ tho¶ m·n kh¸ch hμng. Logistics bao gåm c¶ c¸c chu chuyÓn ®i ra, ®i vμo, bªn ngoμi vμ bªn trong cña c¶ nguyªn vËt liÖu th« vμ thμnh phÈm. - Logistics kh«ng chØ liªn quan ®Õn nguyªn nhiªn vËt liÖu mμ cßn liªn quan tíi tÊt c¶ nguån tμi nguyªn/c¸c yÕu tè ®Çu vμo cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm hay dÞch vô phï hîp víi yªu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. Nguån tμi nguyªn kh«ng chØ bao gåm: vËt t−, vèn, nh©n lùc mμ cßn bao hμm c¶ dÞch vô, th«ng tin, bÝ quyÕt c«ng nghÖ…. - Logistics bao trïm c¶ hai cÊp ®é ho¹ch ®Þnh vμ tæ chøc. CÊp ®é thø nhÊt c¸c vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra lμ vÞ trÝ: ph¶i lÊy nguyªn vËt liÖu, b¸n thμnh phÈm, thμnh phÈm, dÞch vô… ë ®©u? khi nμo? vμ vËn chuyÓn ®i ®©u? CÊp ®é thø hai quan t©m tíi vËn chuyÓn vμ l−u tr÷: lμm thÕ nμo ®Ó ®−a ®−îc nguån tμi nguyªn/c¸c yÕu tè ®Çu vμo tõ ®iÓm ®Çu tiªn ®Õn ®iÓm cuèi d©y chuyÒn cung øng? - Logistics lμ qu¸ tr×nh tèi −u ho¸ luång vËn ®éng cña vËt chÊt vμ th«ng tin vÒ vÞ trÝ, thêi gian, chi phÝ, yªu cÇu cña kh¸ch hμng vμ h−íng tíi tèi −u ho¸ lîi nhuËn. §i s©u vμo t×m hiÓu logistics vμ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn logistics lμ c¬ së lý luËn v÷ng ch¾c ®Ó chóng ta ®i vμo nghiªn cøu dÞch vô logistics vμ nhμ cung cÊp dÞch vô logistics mét c¸ch hiÖu qu¶, tõ ®ã môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tμi sÏ ®−îc ®¸p øng tèt nhÊt. 1.1.2. Giíi thiÖu chung vÒ dÞch vô logistics a. S¬ l−îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn dÞch vô logistics, ng−êi cung øng dÞch vô logistics Sù ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics b¾t nguån tõ sù thay ®æi trong s¶n xuÊt. Ng−êi b¸n hμng hãa kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lμ nhμ s¶n xuÊt vμ ng−êi mua còng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lμ ng−êi tiªu dïng cuèi cïng. Vμ ®Ó tr¸nh ø ®äng vèn, c¸c nhμ s¶n xuÊt kinh doanh lu«n t×m c¸ch duy tr× mét l−îng hμng dù tr÷ nhá nhÊt. §iÒu nμy ®ßi 18 hái c¸c nhμ giao nhËn võa ph¶i ®¶m b¶o giao hμng ®óng lóc (JIT), võa ph¶i t¨ng c−êng vËn chuyÓn nh÷ng chuyÕn hμng nhá nh»m gióp nh÷ng nhμ s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn môc tiªu tèi thiÓu hμng tån kho (Minimum stock). MÆt kh¸c, cuéc c¸ch m¹ng Container ho¸ trong vËn t¶i diÔn ra trong nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû 20 ®· gi¶i quyÕt ®−îc t×nh tr¹ng ïn t¾c t¹i c¸c ®Çu mèi giao th«ng kh¸c. §iÒu nμy ®· gióp c¸c nhμ vËn chuyÓn t×m ra mét ph−¬ng ph¸p vËn t¶i míi ®Ó ®−a hμng hãa tõ n¬i gëi ®Õn n¬i nhËn mét c¸ch th«ng suèt, ®ã lμ vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc. Ng−êi göi hμng chØ cÇn ký hîp ®ång vËn t¶i víi mét nhμ kinh doanh vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc (Multimodal Transport Operator – MTO) ®Ó thùc hiÖn toμn bé viÖc vËn chuyÓn hμng ho¸ cña m×nh. Ban ®Çu, dÞch vô logistics ®−îc thuª ngoμi lμ dÞch vô vËn chuyÓn vμ giao nhËn. Hμng hãa ®i tõ n−íc ng−êi b¸n ®Õn n−íc ng−êi mua th−êng d−íi h×nh thøc hμng lÎ, ph¶i qua tay nhiÒu ng−êi vËn t¶i ë mçi ph−¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau. V× vËy x¸c suÊt rñi ro mÊt m¸t x¶y ra ®èi víi hμng hãa lμ rÊt lín do ng−êi göi hμng ph¶i ký nhiÒu hîp ®ång vËn t¶i riªng biÖt víi tõng ng−êi vËn t¶i thùc sù vμ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng−êi vËn t¶i chØ giíi h¹n trong dÞch vô hay chÆng ®−êng cña ng−êi ®ã ®¶m nhiÖm. Vμo nh÷ng n¨m 60, 70 cña thÕ kû nμy, c¸ch m¹ng container hãa trong vËn t¶i ®· ®¶m b¶o an toμn vμ ®é tin cËy trong di chuyÓn hμng hãa lμ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc. Sau ®ã kh¸ch hμng rÊt cÇn mét ng−êi ®øng ra tæ chøc mäi c«ng viÖc ë tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n liªn quan ®Ó tiÕt kiÖm tèi ®a thêi gian, chi phÝ vμ rñi ro ph¸t sinh nh»m gia t¨ng lîi nhuËn. Tõ ®ã, nh÷ng ng−êi vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc ngoμi lμm vËn chuyÓn, giao nhËn ®· kiªm thªm c¸c kh©u liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hμng hãa nh−: gia c«ng, chÕ biÕn l¾p r¸p, ®ãng gãi, gom hμng, xÕp hμng, l−u kho vμ giao nhËn. Ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i thuÇn tóy ®¬n lÎ ®· chuyÓn dÇn sang ho¹t ®éng tæ chøc toμn bé d©y chuyÒn ph©n phèi vËt chÊt vμ trë thμnh mét bé phËn kh¨ng khÝt cña chuçi m¾t xÝch “cung-cÇu”. Xu h−íng ®ã kh«ng nh÷ng ®ßi hái ph¶i phèi hîp liªn hoμn tÊt c¶ c¸c ph−¬ng thøc vËn t¶i, mμ cßn ®ßi hái ph¶i kiÓm so¸t ®−îc c¸c luång th«ng tin, luång hμng hãa vμ luång tμi chÝnh. ChØ khi tèi −u ®−îc toμn bé qu¸ tr×nh nμy th× míi gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò ®Æt ra lμ: võa t¨ng lîi nhuËn cho c¸c doanh 19 nghiÖp s¶n xuÊt hμng hãa, võa t¨ng lîi nhuËn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô vËn t¶i giao nhËn, b¶o ®¶m ®−îc lîi Ých chung cña c¸c bªn tham gia vμo d©y chuyÒn. Ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i thuÇn tóy chuyÓn sang ho¹t ®éng tæ chøc toμn bé d©y chuyÒn vËn ®éng cña hμng hãa- ®ã chÝnh lμ ho¹t ®éng logistics. Nh− vËy, do sù thay ®æi cña m«i tr−êng kinh doanh toμn cÇu ®· ®Æt ra nhu cÇu cho ngμnh dÞch vô logistics h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn. Tõ sù ph©n tÝch trªn chóng ta thÊy r»ng dÞch vô logistics chÝnh lμ sù ph¸t triÓn ë giai ®o¹n cao cña c¸c kh©u dÞch vô giao nhËn kho vËn, ®iÒu phèi hμng hãa tõ kh©u tiÒn s¶n xuÊt ®Õn tay ng−êi tiªu dïng cuèi cïng qua c¸c c«ng ®o¹n: dÞch chuyÓn, l−u kho vμ ph©n ph¸t hμng hãa. Trong qu¸ tr×nh l−u chuyÓn hμng hãa, ®ång thêi còng cã sù l−u chuyÓn cña c¸c dßng th«ng tin cña dÞch vô logistics. V× vËy, ngμy nay nhiÒu c«ng ty giao nhËn kho vËn vμ nhiÒu hiÖp héi giao nhËn kho vËn ë c¸c n−íc ®· ®æi tªn thμnh c«ng ty cung cÊp dÞch vô logistics vμ HiÖp héi c¸c nhμ cung cÊp dÞch vô logistics. Còng chÝnh th× thÕ ë c¸c n−íc kh«ng nãi tiÕng Anh nh− ViÖt Nam thuËt ng÷ Logistics ®−îc gi÷ nguyªn kh«ng dÞch ra tiÕng ViÖt ®Ó diÔn ®¹t néi dung nghÒ nghiÖp cña thuËt ng÷ logistics nh− LuËt Th−¬ng m¹i ngμy 14/6/2005 quy ®Þnh: “DÞch vô Logistics lμ ho¹t ®éng th−¬ng m¹i, theo ®ã th−¬ng nh©n tæ chøc thùc hiÖn mét hoÆc nhiÒu c«ng viÖc bao gåm: nhËn hμng, vËn chuyÓn, l−u kho, l−u b·i, lμm thñ tôc H¶i quan, c¸c thñ tôc giÊy tê kh¸c, t− vÊn kh¸ch hμng, ®ãng gãi, bao b×, ghi ký m· hiÖu, giao hμng hoÆc c¸c dÞch vô kh¸c cã liªn quan ®Õn hμng hãa theo tháa thuËn víi kh¸ch hμng ®Ó h−ëng thï lao”. (§iÒu 233 - môc 4 – Ch−¬ng VI). Nh− vËy dÞch vô logistics lμ nh÷ng ho¹t ®éng gióp cho ho¹t ®éng logistics cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc tiÕn hμnh liªn tôc mμ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i do chÝnh doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn. Ban ®Çu do doanh nghiÖp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t toμn bé ho¹t ®éng cña m×nh khi qui m« më réng buéc doanh nghiÖp ph¶i thuª bªn ngoμi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trong chuçi logistics. DÇn dÇn, c¸c doanh nghiÖp ph¸t hiÖn hiÖu qu¶ h¬n nªn ®· chuyÓn sang thuª c¸c doanh nghiÖp dÞch vô tiÕn hμnh thùc hiÖn thay m×nh c¸c ho¹t ®éng logistics. C¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô logistics hiÖn nay gåm cã: 20 - Nh÷ng ng−êi cung cÊp dÞch vô vËn t¶i bao gåm c¶ ng−êi chuyªn chë cã tμu – VOCC hay kh«ng tμu – NVOCC, ng−êi cung cÊp dÞch vô kho vËn, sau ®ã më réng lÜnh vùc kinh doanh sang cung cÊp dÞch vô logistics nh− lμ c¸c h·ng tham gia ho¹t ®éng vËn t¶i (Freight carriers); c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn; c¸c h·ng hμng kh«ng; c¸c c«ng ty vËn t¶i ®−êng bé; c¸c c«ng ty vËn t¶i ®−êng s¾t; c¸c chñ kho b·i (Warehouse Firms); ng−êi giao nhËn (Freight Forwader); c¸c nhμ kinh doanh logistics bªn thø ba – 3PL (Third Party logistics). - Nh÷ng ng−êi chuyªn cung cÊp dÞch vô logistics cho mét ngμnh nghÒ nhÊt ®Þnh cã quan hÖ réng víi ng−êi mua vμ ng−êi b¸n, chØ chuyªn m«n cung cÊp dÞch vô logistics theo ®èi t−îng hμng hãa. §©y lμ nh÷ng ng−êi rÊt cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp ch−a cã ®ñ kinh nghiÖm ra th−¬ng tr−êng. Hä sö dông dÞch vô nμy kh«ng ph¶i chØ ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ mμ cßn v× hä kh«ng thÓ thùc hiÖn hÕt c¸c c«ng ®o¹n. Còng cã thÓ kh¸ch hμng tr«ng ®îi vμo nh÷ng mèi quan hÖ quen biÕt còng nh− c¸c mèi hμng tõ nhμ cung cÊp dÞch vô nμy. - Nh÷ng c«ng ty khëi nghiÖp lμm dÞch vô logistics ngay tõ ®Çu. b.Ph©n lo¹i c¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô logistics nh− sau: 1.Ph©n lo¹i theo h×nh thøc khai th¸c ho¹t ®éng logistics - C¸c c«ng ty Logistics thø nhÊt (1 PL - First Party Logistics): ng−êi chñ së h÷u hμng hãa tù m×nh tæ chøc vμ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng logistics ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña b¶n th©n. Theo h×nh thøc nμy, chñ hμng ph¶i ®Çu t− vμo ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, kho chøa hμng, hÖ thèng th«ng tin, nh©n c«ng ®Ó qu¶n lý vμ vËn hμnh ho¹t ®éng logistics. First Party Logistics lμm ph×nh to quy m« cña doanh nghiÖp vμ th−êng lμm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh v× doanh nghiÖp kh«ng cã ®ñ quy m« cÇn thiÕt, kinh nghiÖm vμ kü n¨ng chuyªn m«n ®Ó qu¶n lý, vËn hμnh ho¹t ®éng logistics. - C¸c c«ng ty Logistics bªn thø hai ( 2 PL - Second Party Logistics) – ng−êi cung cÊp dÞch vô logistics bªn thø hai lμ ng−êi cung cÊp dÞch vô cho mét ho¹t ®éng ®¬n lÎ trong chuçi c¸c ho¹t ®éng logistics (vËn t¶i, kho b·i, thñ tôc H¶i quan, thanh to¸n,…) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña chñ hμng mμ ch−a tÝch hîp ho¹t ®éng logistics. Lo¹i h×nh nμy bao gåm c¸c h·ng vËn t¶i ®−êng biÓn, ®−êng bé, ®−êng 21 hμng kh«ng, c¸c c«ng ty kinh doanh kho b·i, khai thuª h¶i quan, trung gian thanh to¸n… - C¸c c«ng ty Logistics bªn thø 3 ( 3 PL - Third Party Logistics) – lμ ng−êi thay mÆt cho chñ hμng qu¶n lý vμ thùc hiÖn c¸c dÞch vô logistics cho tõng bé phËn chøc n¨ng, vÝ dô nh− thay mÆt cho ng−êi göi hμng thùc hiÖn thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vμ vËn chuyÓn néi ®Þa hoÆc thay mÆt cho ng−êi nhËp khÈu lμm thñ tôc th«ng quan vμ vËn chuyÓn hμng ®Õn ®Þa ®iÓm ®Õn quy ®Þnh, … Do ®ã 3 PL bao gåm nhiÒu dÞch vô kh¸c nhau, kÕt hîp chÆt chÏ viÖc lu©n chuyÓn, tån tr÷ hμng hãa, xö lý th«ng tin, … vμ cã tÝnh tÝch hîp vμo d©y chuyÒn cung øng cña kh¸ch hμng. - C¸c c«ng ty Logistics bªn thø t− (4 PL - Fourth Party Logistics) – lμ ng−êi tÝch hîp (intergrator) – ng−êi hîp nhÊt, g¾n kÕt c¸c nguån lùc, tiÒm n¨ng vμ c¬ së vËt chÊt khoa häc kü thuËt cña m×nh víi c¸c tæ chøc kh¸c ®Ó thiÕt kÕ, x©y dùng vμ vËn hμnh c¸c gi¶i ph¸p chuçi logistics. 4 PL chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý dßng l−u chuyÓn logistics, cung cÊp gi¶i ph¸p d©y chuyÒn cung øng, ho¹ch ®Þnh, t− vÊn logistics, qu¶n trÞ vËn t¶i, … 4 PL h−íng ®Õn qu¶n trÞ c¶ qu¸ tr×nh logistics, nh− nhËn hμng tõ n¬i s¶n xuÊt, lμm thñ tôc xuÊt, nhËp khÈu, ®−a hμng ®Õn n¬i tiªu thô cuèi cïng. GÇn ®©y cïng víi sù ph¸t triÓn cña Th−¬ng m¹i ®iÖn tö, ng−êi ta ®· nãi ®Õn kh¸i niÖm c«ng ty Logistics bªn thø 5 (5 PL). 5 PL ph¸t triÓn nh»m phôc vô cho Th−¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c nhμ cung cÊp dÞch vô 5 PL lμ c¸c 3 PL vμ 4 PL ®øng ra qu¶n lý toμn chuçi ph©n phèi trªn nÒn t¶ng Th−¬ng m¹i ®iÖn tö. V× vËy c¸c doanh nghiÖp víi vai trß lμ nhμ cung cÊp dÞch vô logistics kh«ng bao gåm nhμ cung cÊp logistics bªn thø nhÊt v× ®ã chÝnh lμ b¶n th©n doanh nghiÖp tù cung øng mμ kh«ng thuª bªn ngoμi. 2.Ph©n lo¹i theo dÞch vô cung cÊp logistics C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn t¶i: - C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn t¶i ®¬n ph−¬ng thøc, vÝ dô, c«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn t¶i ®−êng bé, ®−êng s¾t, ®−êng hμng kh«ng, ®−êng biÓn. - C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc. - C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô khai th¸c c¶ng. 22 - C¸c c«ng ty m«i giíi vËn t¶i. C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô ph©n phèi: - C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô kho b·i. - C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô ph©n phèi. C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô hμng hãa: - C¸c c«ng ty m«i giíi khai thuª h¶i quan. - C¸c c«ng ty giao nhËn. - C¸c c«ng ty gom hμng lÎ. - C¸c c«ng ty chuyªn ngμnh hμng nguy hiÓm. - C¸c c«ng ty m«i giíi hμng hãa. - C¸c c«ng ty dÞch vô ®ãng gãi vËn chuyÓn. C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô logistics chuyªn ngμnh: - C¸c c«ng ty c«ng nghÖ th«ng tin. - C¸c c«ng ty viÔn th«ng. - C¸c c«ng ty t− vÊn. - C¸c c«ng ty cung cÊp gi¶i ph¸p tμi chÝnh. - C¸c c«ng ty b¶o hiÓm. - C¸c c«ng ty cung cÊp thiÕt bÞ vμ nguyªn vËt liÖu. - C¸c c«ng ty cung øng lao ®éng. - C¸c c«ng ty cung øng dÞch vô gi¸o dôc vμ ®μo t¹o. 1.2. Vai trß cña logistics 1.2.1. Vai trß cña logistics ®èi víi nÒn kinh tÕ Logistics tuy lμ ngμnh c«ng nghiÖp ra ®êi kh¸ muén nh−ng l¹i lμ mét trong nh÷ng ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia. Nh− thñ t−íng Singapore Goh Chok Tong ®· ph¸t biÓu: kh«ng thÓ t−ëng t−îng Singapore sÏ ph¸t triÓn ra sao nÕu kh«ng cã ngμnh dÞch vô Logistics; hay thñ t−íng NhËt ®· kh¼ng ®Þnh hμng hãa NhËt hiÖn nay c¹nh tranh ®−îc chÝnh lμ nhê biÕt tËn dông c¸c dÞch vô logistics. - Logistics lμ mét ngμnh c«ng nghiÖp cã tØ suÊt lîi nhuËn cao, ®ãng gãp nhiÒu cho ng©n s¸ch quèc gia: Tõ nhiÒu thËp kû qua, Logistics ®· trë thμnh mét trong nh÷ng lÜnh vùc thu 23 ®−îc nhiÒu lîi nhuËn, ®ãng gãp rÊt nhiÒu cho nÒn kinh tÕ vμ cã mét thÞ tr−êng toμn cÇu réng lín ®−îc −íc tÝnh kho¶ng 3.43 tû tû usd, trong khi ®ã th−¬ng m¹i ®iÖn tö chØ lμ 47 tû USD (theo World Bank Report 2000). Ngμnh nμy ®−îc ®¸nh gi¸ lμ ngμnh cã tØ suÊt lîi nhuËn kho¶ng 20-30% vμ ®ãng gãp mét phÇn quan träng cho GDP, t¹o ra mét khèi l−îng viÖc lμm ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lμ t¹i nh÷ng quèc gia cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, chiÕn l−îc. Ngμnh c«ng nghiÖp Logistics chiÕm kho¶ng 13.9% GDP cña Singapore, 11.3 % t¹i NhËt B¶n vμ 10.5% t¹i Mü n¨m 2000. Bảng 1. 1: Møc ®ãng gãp cña ho¹t ®éng Logistics trong GDP quèc gia n¨m 2000 Quèc gia GDP (triÖu USD) Doanh thu logistics (triÖu USD) % GDP Singapore 94.063 13.074 13.9 Hong Kong 153.068 20.992 13.7 Germany 2.352.472 306.264 13.0 §μi Loan 273.440 35.686 13.0 Canada 585.105 70.191 12.0 NhËt B¶n 4.599.706 522.982 11.3 Anh 1.151.348 122.344 10.6 Mü 7.576.100 795.265 10.5 Nguån: Transport & Logistics in the Internet Age International Summit 2001.[44]. - Logistics gióp t¨ng thªm hiÖu qu¶ cho c¸c ngμnh cã liªn quan: * Cho c¸c ngμnh c«ng nghiÖp sö dông dÞch vô logistics: Kh«ng chØ mang l¹i mét l−îng lîi nhuËn lín cho quèc gia, logistics cßn gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c lÜnh vùc kh¸c. Chi phÝ cho logistics thÊp sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ c¹nh tranh cho c¸c ngμnh c«ng nghiÖp kh¸c nhê gi¶m ®−îc chi phÝ trong toμn bé chuçi ho¹t ®éng logistics th«ng qua viÖc gi¶m l−u kho, cung øng hμng hãa kÞp thêi cho kh¸ch hμng. * Cho c¸c ngμnh c«ng nghiÖp hç trî: Ho¹t ®éng cña ngμnh c«ng nghiÖp logistics ®−îc sù hç trî rÊt lín tõ c¸c ngμnh cã liªn quan nh− ngμnh vËn t¶i mäi h×nh thøc, ngμnh c«ng nghiÖp ®ãng gãi bao b×, 24 ng©n hμng,…. Sù ph¸t triÓn cña logistics sÏ t¹o ®éng lùc cho c¸c ngμnh hç trî ®ã, t¨ng thªm nguån cÇu míi ®ång thêi ®Æt ra c¸c yªu cÇu míi cao h¬n, b¾t buéc c¸c ngμnh nμy ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. - Logistics gãp phÇn thu hót ®Çu t− n−íc ngoμi: Mét quèc gia cã dÞch vô cung cÊp logistics ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn gia t¨ng thu hót vèn ®Çu t− n−íc ngoμi. Trong nÒn kinh tÕ toμn cÇu hiÖn nay, c¸c c«ng ty ®a quèc gia th−êng chän mét trung t©m ph©n phèi ®Ó ph©n phèi hμng hãa cho tõng khu vùc còng nh− sö dông c¸c dÞch vô gia c«ng, ®ãng gãi nh»m tËn dông nguån lao ®éng rÎ t¹i ®©y. Bªn c¹nh ®ã, xu h−íng tËn dông nguån cung cÊp rÎ h¬n nguyªn vËt liÖu ®Çu vμo, c¸c nhμ s¶n xuÊt toμn cÇu ®· tËn dông hiÖu qu¶ cña thuª ngoμi logistics ®Ó ®−a nguån nguyªn liÖu rÎ h¬n trªn thÕ giíi vμo d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña m×nh. Do vËy, chi phÝ logistics cμng thÊp sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña mét hÖ thèng ph©n phèi nguyªn vËt liÖu cung cÊp cho c¸c nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi. Do ®ã, mét dÞch vô logistics tèt sÏ t¹o ra mét hiÖu qu¶ d©y chuyÒn lín. 1.2.2. Vai trß cña logistics ®èi víi c¸c doanh nghiÖp NÕu ng−êi ta xem Marketing lμ vò khÝ chiÕn l−îc trong c¹nh tranh vμo nh÷ng n¨m cña thÕ kû 20 th× trong thÕ kû 21 vai trß nμy ®· nh−êng l¹i cho ho¹t ®éng logistics. Do vËy, dÞch vô logistics hoμn h¶o sÏ lμ vò khÝ quan träng trong thêi ®¹i ngμy nay. * Logistics gãp phÇn lμm gi¶m chi phÝ l−u th«ng, chi phÝ s¶n xuÊt vμ chi phÝ c¬ héi - Chi phÝ l−u th«ng: DÞch vô logistics kh«ng chó träng tiÕt kiÖm chi phÝ cho mét kh©u nhÊt ®Þnh mμ lμ chó träng vμo tÝnh hiÖu qu¶ trong c¶ qu¸ tr×nh, nghÜa lμ cung cÊp dÞch vô víi tæng chi phÝ nhá nhÊt. * Víi chi phÝ vËn chuyÓn: Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh tù khai th¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i cña chÝnh m×nh th−êng kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ do l−îng hμng kh«ng cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt ph−¬ng tiÖn trong tÊt c¶ c¸c ngμy lμm viÖc hoÆc xe chØ chë mét chiÒu. Trong khi ®ã th«ng qua doanh nghiÖp dÞch vô logistics xe sÏ ch¹y hai chiÒu ®i vμ vÒ ®Òu cã 25 hμng, container sÏ ®Çy h¬n do viÖc ghÐp chung hμng cña c¸c ®¬n vÞ thuª ngoμi dÞch vô kh¸c nhau. Ngoμi ra, dùa vμo ph−¬ng thøc vËn chuyÓn ®a ph−¬ng thøc ng−êi cung cÊp dÞch vô logistics gióp ng−êi göi hμng gi¶m chi phÝ b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c lo¹i ph−¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nhau nh− m¸y bay, xe löa, «t«, tμu biÓn… C¸c dÞch vô ®ãng gãi vμ l¾p r¸p t¹i n¬i tiªu thô còng gi¶m ®−îc träng l−îng vμ thÓ tÝch chuyªn chë. * Víi chi phÝ l−u kho: Víi viÖc thiÕt kÕ vμ bè trÝ kho hîp lý, qu¶n lý l−îng hμng tån kho b»ng m¸y tÝnh ®Ó cËp nhËt th«ng tin hμng ngμy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m hoμn toμn chi phÝ l−u kho. * Víi chi phÝ vμ l·i suÊt ng©n hμng: Víi viÖc gi¶m l−îng hμng tån kho còng nh− c¸c chi phÝ vËn t¶i vμ c¸c chi phÝ kh¸c, doanh nghiÖp cÇn mét l−îng vèn Ýt h¬n phôc vô cho ®Çu t− vμo nh÷ng lÜnh vùc lμ thÕ m¹nh cña m×nh do ®ã nhu cÇu vay vèn gi¶m, chi phÝ cho l·i suÊt tiÒn vay còng gi¶m theo. - Chi phÝ s¶n xuÊt: Th«ng qua dÞch vô logistics, hμng hãa sÏ cã ®−îc dßng ch¶y ®Çu vμo ®¶m b¶o vμ chÊt l−îng. Mét dÞch vô logistics tèt sÏ cung øng s¶n phÈm ngay ®óng lóc thÞ tr−êng cÇn. Vμ trong mèi liªn hÖ trong s¶n xuÊt lμ ®Çu ra cña mét tæ chøc nμy chÝnh lμ mét ®Çu vμo cña tæ chøc kh¸c. H¬n n÷a, víi c¬ së vËt chÊt vμ th«ng tin hiÖn ®¹i, c¸c nhμ cung øng nμy cã thÓ cung øng hμng hãa víi chÊt l−îng vμ thêi gian ®¶m b¶o h¬n cho c¸c nhμ s¶n xuÊt. Nhμ cung øng dÞch vô logistics cã thÓ tham gia vμo qu¸ tr×nh t− vÊn nguyªn vËt liÖu ngay tõ qu¸ tr×nh thiÕt kÕ s¶n phÈm gióp rót ng¾n thêi gian chuÈn bÞ cho s¶n phÈm míi. H¬n n÷a dÞch vô logistics tèt ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu ®i ®óng theo lÞch tr×nh vμ ®¸p øng kÞp thêi cho kÕ ho¹ch s¶n xuÊt tr¸nh t×nh tr¹ng ng¾t qu·ng s¶n xuÊt do thiÕu nguyªn vËt liÖu. Bªn c¹nh ®ã dÞch vô logistics gãp phÇn hîp lý hãa c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt. Thay v× s¶n xuÊt t¹i mét ®Þa ®iÓm tõ c«ng ®o¹n ®Çu ®Õn cuèi th× nhμ s¶n xuÊt cã thÓ ph©n bæ mét sè c«ng ®o¹n nh− l¾p r¸p, gia c«ng nh»m tËn dông nguån nh©n lùc rÎ hay nguån nguyªn liÖu dåi dμo. 26 Víi sù cung øng nguyªn vËt liÖu ®óng lóc, b¶o ®¶m vμ sù thiÕt kÕ ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt hîp lý sÏ gióp gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt mμ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm. - Chi phÝ c¬ héi: Thay v× c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− dμn tr¶i vμo nh÷ng lÜnh vùc m×nh kh«ng cã lîi thÕ c¹nh tranh mμ chiÕm nhiÒu vèn nh− nhμ kho, ®éi vËn t¶i, hä cã thÓ tËp trung vμo viÖc t¹o ra s¶n phÈm ®éc ®¸o ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. Chi phÝ c¬ héi cßn thÓ hiÖn ë chç c¸c doanh nghiÖp cã thÓ giao hμng ®óng lóc kh«ng g©y ø ®äng vèn do s¶n xuÊt theo ®óng nhu cÇu, tr¸nh ®−îc chi phÝ l−u kho vμ tån ®äng hμng hãa. Tãm l¹i, ®Ó gi¶m chi phÝ mμ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm, logistics cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô tõ nguån vμo tíi viÖc bè trÝ s¶n xuÊt hiÖu qu¶ còng nh− tr¸nh ®−îc viÖc ®Çu t− dμn tr¶i nhê vËy kh«ng nh÷ng kh«ng lμm gi¶m chÊt l−îng hμng hãa mμ cßn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. - Logistics t¹o thªm gi¸ trÞ gia t¨ng vμ cung cÊp dÞch vô kh¸ch hμng. Ngμy nay ng−êi mua hμng kh«ng chØ mua mét s¶n phÈm v× c«ng dông cña nã mμ cßn mua c¶ dÞch vô kÌm theo s¶n phÈm ®ã. Víi nh÷ng dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng cña logistics nh− d¸n nh·n, ®ãng gãi, l¾p r¸p, dÞch vô kh¸ch hμng… ®· t¹o thªm gi¸ trÞ gia t¨ng cho hμng hãa gióp cho doanh thu cña nhμ s¶n xuÊt ®−îc t¨ng lªn. H¬n n÷a c¸c dÞch vô nh− gom vμ ph©n hμng lÎ, xÐ lÎ c¸c l« hμng lín , chuÈn bÞ c¸c l« hμng hçn hîp… t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu kh¸ch hμng vμ gi¶m ®−îc chi phÝ ph¸t sinh. - Logistics lμ c«ng cô marketing hiÖu qu¶ gióp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th©m nhËp thÞ tr−êng Kh«ng g× thuËn lîi h¬n cho c¸c nhμ xuÊt khÈu khi cã mét c¨n cø ph©n phèi hμng ngay t¹i khu vùc tiªu thô. T¹i ®©y, hμng hãa sÏ ®−îc ph©n phèi theo yªu cÇu cña kh¸ch hμng theo ®óng chÊt l−îng vμ sè l−îng, viÖc in Ên nh·n hiÖu theo tiÕng b¶n xø, thËm chÝ cã thÓ mua thªm nguyªn liÖu t¹i chç ®Ó gia c«ng thªm cho hμng nhËp khÈu mμ kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ sÏ gi¶m chi phÝ rÊt lín cho nhμ nhËp khÈu vμ t¹o thuËn lîi rÊt lín trong viÖc cung cÊp cho kh¸ch hμng c¸c dÞch vô ®a d¹ng kh¸c nhau. 27 Ngμy nay, viÖc sö dông c¸c nhμ logistics cã uy tÝn còng lμ mét c¸ch t¨ng thªm uy tÝn cho chÝnh c«ng ty xuÊt nhËp khÈu, t¹o thªm ®é an t©m cho ®èi t¸c. §Ó thu hót kh¸ch hμng, c¸c c«ng ty logistics cßn kiªm thªm dÞch vô m«i giíi gi÷a ng−êi mua vμ ng−êi b¸n vèn kh«ng quen biÕt nhau vμ hä lμ ng−êi ®¶m b¶o uy tÝn cho hai bªn. Víi nh÷ng vai trß cña dÞch vô logistics trªn ®©y ®· lμm cho c¸c doanh nghiÖp dÇn chuyÓn sang thuª ngoμi dÞch vô logistics phôc vô cho chuçi ho¹t ®éng logistics cña doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ tèt h¬n nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr−êng logistics ë ViÖt Nam nh»m chóng ta ®i vμo t×m hiÓu xu h−íng ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics trªn thÕ giíi vμ nh÷ng dÞch vô chñ yÕu ®−îc thuª ngoμi hiÖn nay tõ ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®¸p øng tèt nhÊt yªu cÇu cña thÞ tr−êng. 1.3. Xu h−íng ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics trªn thÕ giíi vμ c¸c dÞch vô logistics chñ yÕu ®−îc thuª ngoμi hiÖn nay 1.3.1. Xu h−íng ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics trªn thÕ giíi Xu h−íng thø nhÊt lμ dÞch vô logistics ngμy cμng trë nªn toμn cÇu trong ho¹t ®éng cña m×nh do ®ßi hái cña xu h−íng thuª ngoμi ®ang ngμy cμng gia t¨ng. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, viÖc c¸c nhμ s¶n xuÊt vμ b¸n lÎ ngμy cμng s½n sμng thuª ngoμi c¸c dÞch vô logistics, ph©n phèi vμ c¸c dÞch vô kh«ng ph¶i lμ lÜnh vùc kinh doanh chÝnh cña hä mang ®Õn nhiÒu c¬ héi còng nh− th¸ch thøc cho c¸c c«ng ty logistics. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt sÏ chØ tËp trung nguån lùc cña m×nh vμo mét sè lÜnh vùc kinh doanh chÝnh vμ thuª c¸c c«ng ty logistics thùc hiÖn c¸c lÜnh vùc kh¸c nh− kho vËn hay vËn chuyÓn. §©y lμ mét chiÕn l−îc nh»m sö dông tèt nhÊt c¸c nguån lùc, hay nãi c¸ch kh¸c lμ tËp trung vμo nh÷ng lÜnh vùc mμ c«ng ty cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch tèt nhÊt. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt cã nhiÒu lý do ®Ó thuª ngoμi viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng kho vËn vμ ph©n phèi cña m×nh nh−ng quan träng nhÊt lμ nhu cÇu tμi chÝnh ®Ó më réng s¶n xuÊt cña hä v× khi mét c«ng ty muèn më réng nhanh chãng th× vÊn ®Ò ®Çu tiªn hä cÇn ®Õn lμ nguån vèn néi t¹i ®Ó hç trî cho sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Víi viÖc thuª ngoμi c¸c ho¹t ®éng kh«ng n»m trong lÜnh vùc kinh doanh chÝnh, c«ng ty cã thÓ më réng c¸c nguån tμi chÝnh, ch¼ng h¹n tõ nguån vèn kh«ng cßn bÞ ø ®äng ë ®éi xe vËn t¶i hoÆc kho hμng vμ thuª mét ®éi ngò chuyªn nghiÖp 28 nÕu nh− hä thuª ngoμi c¸c ho¹t ®éng nμy. Trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm nh÷ng gi¸ trÞ lín h¬n, c¸c c«ng ty ®ang lïng sôc c¸c thÞ tr−êng míi, c¸c nguån nguyªn liÖu vμ thiÕt bÞ rÎ h¬n trªn toμn thÕ giíi. §Ó cã sù hç trî vÒ logistics, hä dùa vμo c¸c c«ng ty logistics vμ ®Æt biÖt lμ c«ng ty logistics thø 3 (3 PL). Tuy nhiªn mçi c«ng ty logistics ®Òu cã thÕ m¹nh trong n¨ng lùc cung cÊp dÞch vô logistics ë nh÷ng vïng kh¸c nhau trªn thÕ giíi nªn c¸c nhμ cung cÊp th−êng lμm viÖc víi nhiÒu nhμ cung cÊp dÞch vô logistics tuú thuéc vμo sù ®¸nh gi¸, tin t−ëng cña m×nh vμo ®èi t¸c logistics ë mçi vïng trªn thÕ giíi. §Ó qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶, Ýt tèn c«ng søc trong còng nh− chia sÎ th«ng tin ®−îc tèt, c¸c c«ng ty thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã mét nhμ cung cÊp dÞch vô logistics mμ cã thÓ ®¸p øng ®−îc tÊt c¶ nh÷ng yªu cÇu vÒ logistics cña m×nh dï ë bÊt cø n¬i ®©u trªn thÕ giíi. §iÒu nμy ®Æt ra nhu cÇu cho c¸c c«ng ty logistics bªn thø ba còng nh− lμ xu h−íng s¸p nhËp trong thêi gian gÇn ®©y: * UPS mua Fritz vμo n¨m 2001 víi gi¸ 450 triÖu USD tiÒn mÆt, vμ Menlo vμo n¨m 2004 víi gi¸ 150 triÖu USD tiÒn mÆt vμ nî 10 triÖu USD. * Fedex mua Kinko vμo n¨m 2004 víi gi¸ 2,4 triÖu USD. * TNT/TPG mua Wilson vμo n¨m 2004 víi gi¸ 257 triÖu Euro (kho¶ng 310 triÖu USD). * Maersk mua P&O vμo n¨m 2005 víi gi¸ 2,3 triÖu USD. - Xu h−íng thø hai lμ viÖc øng dông khoa häc kü thuËt ngμy cμng cao phôc vô cho nhu cÇu logistics toμn cÇu Chñ hμng ngμy cμng yªu cÇu cao vÒ kh¶ n¨ng nh×n thÊy vμ kiÓm so¸t trùc tuyÕn ®¬n hμng cña hä. Hä rÊt quan t©m ®Õn viÖc c«ng ty logistics cung cÊp cho hä kh¶ n¨ng nh×n thÊy vμ kiÓm so¸t nguån lùc cña hä ë bÊt cø n¬i ®©u trªn thÕ giíi. §iÒu nμy ®ßi hái nhμ cung cÊp dÞch vô logistics ph¶i cã kh¶ n¨ng gióp chñ hμng nh×n thÊy vμ kiÓm so¸t nguån lùc cña hä tõ ®iÓm ®Çu tíi ®iÓm ®Õn, vμ t¹i bÊt cø n¬i nμo vμ bÊt cø khi nμo trong toμn bé chuçi cung øng vμ ph©n phèi cña hä. Sù tham gia cña c«ng nghÖ th«ng tin trong ngμnh logistics ®· thóc ®Èy qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng logistics vμ gióp c¸c c«ng ty logistics ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña chñ hμng. HÇu hÕt c¸c c«ng ty lín ®Òu cã phÇn mÒm nh− hÖ thèng qu¶n 29 lý kho (WMS) vμ hÖ thèng qu¶n lý vËn t¶i ®Ó qu¶n lý hÖ thèng kho, ho¹t ®éng vËn t¶i vμ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña m×nh. GÇn ®©y chuyÓn giao d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) vμ Internet ®· cho phÐp c¸c c«ng ty 3PL cung cÊp c¸c dÞch vô gi¸ trÞ lín h¬n cho kh¸ch hμng cña hä, hä cã thÓ thÊy ®−îc nguyªn liÖu, hμng ho¸ cña hä ®ang ë ®©u trªn thÕ giíi tõ ®ã phôc vô cho qu¶n lý chuçi cung øng ngμy cμng hiÖu qu¶ h¬n. C¸c dÞch vô cung cÊp c«ng cô t×m kiÕm (track and trace) ®· x¸c lËp gi¸ trÞ cho kh¸ch hμng trong viÖc lªn kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña hä tèt h¬n vμ gi¶m vèn l−u ®éng do tån kho vμ c¸c ho¹t ®éng vËn t¶i kh¸c. Do vËy trong xu h−íng c¹nh tranh hiÖn nay, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong ngμnh c«ng nghiÖp logistics, cã quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i cña doanh nghiÖp logistics. 1.3.2. C¸c dÞch vô logistics chñ yÕu ®−îc thuª ngoμi hiÖn nay trªn thÕ giíi C¸c ho¹t ®éng logistics cña doanh nghiÖp nh− vËn chuyÓn, ph©n phèi, kho b·i, qu¶n lý tån kho, xö lý ®¬n hμng vμ xö lý nguyªn vËt liÖu tr−íc ®©y ®−îc bé phËn logistics thùc hiÖn. Tuy nhiªn hiÖn nay víi xu h−íng thuª ngoμi ngμy cμng t¨ng nh÷ng ho¹t ®éng cña logistics do ¸p lùc c¹nh tranh toμn cÇu, c¸c doanh nghiÖp ®· thuª ngoμi mét phÇn hoÆc toμn bé chuçi logistics cña hä, nh÷ng dÞch vô nμy ®−îc chia thμnh 4 nhãm gåm: ho¹t ®éng kho b·i, ho¹t ®éng vËn chuyÓn, dÞch vô kh¸ch hμng vμ ho¹t ®éng qu¶n lý tån kho, qu¶n lý logistics nh− s¬ ®å 1.2. Tån kho vμ qu¶n lý logistics - Gom hμng - Ph©n phèi hμng - Lªn kÕ ho¹ch cho hμng - Qu¶n lý sù l−u chuyÓn hμng - Qu¶n lý tån kho - Chän h·ng vËn chuyÓn - Qu¶n lý ®¬n hμng Kho b·i - §ãng gãi - L¾p r¸p t¹o hμng - D¸n nh·n - DÞch vô kho b·i DÞch vô kh¸ch hμng - Thanh to¸n tiÒn hμng - KiÓm to¸n - Qu¶n lý ®¬n hμng - Hoμn thμnh ®¬n hμng - Trî gióp - Chän h·ng vËn chuyÓn - §μm ph¸n gi¸ VËn chuyÓn - Qu¶n lý ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn - Sang hμng t¹i mét ®iÓm - Hμng tr¶ vÒ Luång th«ng tin Luång th«ng tin Luång th«ng tin Luång hμng hãa 30 Sơ đồ 1. 2: Ph©n lo¹i c¸c ho¹t ®éng logistics ®−îc thuª ngoμi. Nguån: Ganesh Vaidyanathan, A framework for evaluating third-party logistics, 1/2005. [8] Trong b¸o c¸o ®iÒu tra ho¹t ®éng thuª ngoμi dÞch vô logistics cña c¸c doanh nghiÖp ®ang sö dông th× dÞch vô vËn chuyÓn ®−îc thuª ngoμi nhiÒu nhÊt ®Õn 90% trong toμn bé ho¹t ®éng vËn chuyÓn cña doanh nghiÖp. TiÕp ®Õn lμ ho¹t ®éng kho b·i víi 74%, sau ®ã lμ ho¹t ®éng khai thuª h¶i quan vμ ho¹t ®éng giao nhËn víi tû lÖ lμ 70% vμ 54% ®−îc doanh nghiÖp sö dông. Ho¹t ®éng thuª ngoμi hiÖn nay cã nhiÒu sù kh¸c biÖt h¬n so víi tr−íc ®©y ®ßi hái nhμ cung cÊp dÞch vô cung cÊp trän gãi dÞch vô logistics h¬n lμ ®¬n thuÇn chØ lμ dÞch vô vËn chuyÓn hoÆc kho b·i. (B¶ng 1.2). Bảng 1. 2: ._. truyÒn d÷ liÖu EDI † C㠆 Kh«ng C©u 10: Doanh nghiÖp cã liªn kÕt víi ng©n hμng vμ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong cung cÊp dÞch vô xuÊt nhËp khÈu trän gãi cho kh¸ch hμng kh«ng? † C㠆 Kh«ng C©u 11: Doanh nghiÖp hiÖn ®ang së h÷u nh÷ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng logistics: † Xe t¶i † Xe container † Kho b·i † C¶ng † PhÇn mÒm qu¶n lý † Tμu biÓn † Kh¸c (xin nªu râ) ......................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. C©u 12: Doanh nghiÖp ®· chuÈn bÞ g× ®Ó c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp logistics n−íc ngoμi: † T¨ng thªm dÞch vô cung cÊp 120 † Chó träng tíi viÖc gi¶m chi phÝ, t¨ng tÝnh c¹nh tranh b»ng gi¸ c−íc † §μo t¹o nh©n viªn † Trang bÞ hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin b»ng EDI † §Çu t− trang thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp † §Çu t− ra n−íc ngoμi phôc vô cho ho¹t ®éng cña kh¸ch hμng C©u 13: Tèc ®é t¨ng tr−ëng trung b×nh cña doanh nghiÖp giai ®o¹n 2002-2006: † S¶n l−îng ........................................% † Doanh thu........................................% † Lîi nhuËn ........................................% † S¶n l−îng nhãm dÞch vô giao nhËn truyÒn thèng............................% † S¶n l−îng nhãm dÞch vô gom hμng. ...............................................% † S¶n l−îng nhãm dÞch vô vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc, dÞch vô tÝch hîp. ..........................% C©u 14: TØ träng hμng chØ ®Þnh trong tæng l−îng dÞch vô cung øng cña doanh nghiÖp: † Nhãm dÞch vô giao nhËn truyÒn thèng............................................% † Nhãm dÞch vô gom hμng................. ...............................................% † Nhãm dÞch vô vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc, dÞch vô tÝch hîp.................% Xin cho biÕt tªn vμ sè ®iÖn tho¹i liªn l¹c cña Anh/ ChÞ ®Ó cã thÓ trao ®æi thªm khi cÇn thiÕt. T«i cam kÕt tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin nμy sÏ ®−îc tuyÖt ®èi b¶o mËt Hä tªn......................... ........................................................................................................ Sè ®iÖn tho¹i............... ........................................................................................................ Xin ch©n thμnh c¶m ¬n sù hîp t¸c cña quý Doanh nghiÖp vμ sù gióp ®ì cña c¸c anh chÞ ®· gióp t«i cã thÓ hoμn thμnh bμi viÕt cña m×nh. Chμo th©n ¸i 121 KÕT QU¶ Xö Lý B»NG PHÇN MÒM SPSS 11.5 Count Col % <1 tyû ñoàng 6 11.8% töø 1 ñeán 5 tyû ñoàng 17 33.3% töø 5 ñeán döôùi 10 tyû ñoàng 9 17.6% töø 10 tyû ñeán döôùi 100 tyû ñoàng 15 29.4% Quy moâ voán >100 tyû ñoàng 4 7.8% Cases Col Response % Ñôn thuaàn vì lôïi nhuaän 25 49.0% Thöïc hieän theo söï höôùng daãn cuûa ñaïi lyù 25 49.0% Phaùt trieån daây chuyeàn cung öùng cuûa khaùch haøng 19 37.3% Vì söï phaùt trieån chung cuûa doanh nghieäp vaø khaùch haøng 17 33.3% Caâu 1: QUAN NIEÄM VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA DOANH NGHIEÄP Khaùc 4 7.8% Cases Col Response % Baùn cöôùc 51 100.0% Vaän chuyeån 48 94.1% Thanh toaùn 13 25.5% kho baõi 39 76.5% daùn nhaõn, ñoùng goùi, laép raùp 24 47.1% khai thueâ haûi quan 51 100.0% giao nhaän 51 100.0% CAÂU 2: DÒCH VUÏ CAÙC DN LOGISTICS VN CUNG ÖÙNG tö vaán quaûn trò chuoãi cung öùng 7 13.7% 122 gom haøng 40 78.4% nhaän, xöû lyù, hoaøn thaønh ñôn haøng 1 2.0% haøng traû veà (coù khieám khuyeát) 19 37.3% dòch vuï khaùch haøng 3 5.9% sang haøng taïi moät ñieåm 8 15.7% quaûn lyù haøng toàn kho 6 11.8% haøng coâng trình 19 37.3% dòch vuï 4PL Dòch vuï khaùc 2 3.9% Cases Col Response % Chi nhaùnh, coâng ty con Daëi lyù 51 100.0% CAÂU 3: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA DN ÔÛ NÖÔÙC NGOAØI THOÂNG QUA Vaên phoøng ñaïi dieän 2 3.9% Cases Col Response % TP. Hoà Chí Minh 45 90.0% Bình Döông 11 22.0% Ñoàng Nai 9 18.0% Ñaø Naüng 22 44.0% Haûi Phoøng 32 64.0% caâu 4:CHI NHAÙNH, VAÊN PHOØNG CUÛA DN Haø Noäi 38 76.0% Cases Col Response % Doanh nghieäp töï lieân heä vôùi khaùch 49 96.1% Thoâng qua caùc coâng ty logistics khaùc 22 43.1% Khaùch haøng töï lieân heä ñeán 23 45.1% Theo chæ ñònh cuûa nöôùc ngoaøi 40 78.4% CAÂU 5: DN COÙ ÑÖÔÏC KHAÙCH HAØNG LAØ DO Khaùc 11 21.6% 123 Cases Col Response % Giaù dòch vuï 40 80.0% chaát löôïng dòch vuï 41 82.0% hieäu quaû kinh doanh cuûa khaùch haøng 11 22.0% dòch vuï giaù trò gia taêng 7 14.0% naêng löïc coâng ngheä thoâng tin 4 8.0% CAÂU6:ÖU THEÁ CAÏNH TRANH CUÛA DN LAØ kieán thöùc tö vaán quaûn trò chuoãi cung öùng 15 30.0% Cases Col Response % thoâng qua email 51 100.0% thoâng qua ñieän thoaïi 51 100.0% CAÂU7: DN TÖ VAÁN CHO KHAÙCH HAØNG QUA thoâng qua website 26 51.0% Cases Col Response % tuyeån duïng ñaàu vaøo 45 90.0% töï ñaøo taïo 44 88.0% ñaøo taïo thoâng qua caùc khoùa hoïc logistics 8 16.0% CAÂU8: ÑOÄI NGUÕ NHAÂN VIEÂN HIEÄN TAÏI HOà trôï ñaøo taïo töø chính phuû, toå chöùc Count Col % 0 coù 41 80.4% AÙp duïng EDI vaøo hoaït ñoäng cung öùng Coù 10 19.6% 124 Count Col % 0 coù 43 84.3% Caâu 10: DN coù lieân keát vôùi ngaân haøng Coù 8 15.7% Cases Col Response % xe taûi 41 89.1% kho baõi 17 37.0% phaàn meàm quaûn lyù 25 54.3% xe container 21 45.7% Caûng 5 10.9% taøu bieån 3 6.5% CAÂU11: CÔ SÔÛ VAÄT CHAÁT CUÛA DN Khaùc 2 4.3% Cases Col Response % taêng theâm dòch vuï cung caáp 42 82.4% chuù troïng giaûm chi phí, taêng caïnh tranh baèng giaù baùn 40 78.4% ñaøo taïo nhaân vieân 41 80.4% trang bò heä thoáng coâng ngheä thoâng tin EDI 14 27.5% ñaàu tö trang thieát bò 26 51.0% CAÂU12:DN CHUAÅN BÒ CHO CAÏNH TRANH BÌNH ÑAÚ ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi 4 7.8% 125 Descriptive statistics Caâu 13: Toác ñoä taêng tröôûng trung bình giai ñoaïn 2002-2006 N Mean Taêng tröôûng saûn löôïng trung bình 51 13% Taêng tröôûng doanh thu trung bình 51 11% Taêng tröôûng lôïi nhuaän trung bình 51 9% Taêng tröôûng nhoùm DV GN truyeàn thoáng 51 15% Taêng tröôûng nhoùm DV gom haøng 51 13% Taêng tröôûng nhoùm dòch vuï tích hôïp 51 10% Descriptive statistics Caâu 14: tæ troïng haøng chæ ñònh trong hoaït ñoäng cung öùng cuûa DN N Mean Tæ troïng DVGN truyeàn thoáng 51 17% Tæ troïng nhoùm DV gom haøng 51 76% Tæ troïng nhoùm DV tích hôïp 51 92% 126 Phô lôc 6: B¶ng kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam vμ kÕt qu¶ xö lý b»ng phÇn mÒm SPSS phiªn b¶n 11.5. B¶NG C¢U HáI (Dμnh cho Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu) KÝnh gëi: Doanh nghiÖp : T«i tªn lμ NguyÔn ThÞ BÐ TiÕn, häc viªn líp Cao häc 14 ngμnh Kinh doanh Ngo¹i th−¬ng cña tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Tp.HCM. T«i ®ang thùc hiÖn luËn ¸n tèt nghiÖp:  Gi¶i ph¸p c¹nh tranh vμ ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam giai ®o¹n hËu WTO. Nh»m n¾m b¾t ®−îc t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i doanh nghiÖp, chóng t«i thùc hiÖn ®iÒu tra víi b¶ng c©u hái sau. Mong quý doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì. §Ó chän c©u tr¶ lêi, xin Anh/ ChÞ ®¸nh dÊu x vμo c©u tr¶ lêi m×nh ®· lùa chän. ƒ Tªn doanh nghiÖp: §Þa chØ: ƒ Lo¹i h×nh doanh nghiÖp: † DN trong n−íc † DN cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi C©u 1: Quy m« vèn (VN§) † D−íi 1 tû ®ång † Tõ 1 tû ®Õn d−íi 5 tû ®ång † Tõ 5 tû ®Õn d−íi 10 tû † Tõ 10 tû ®Õn d−íi 100 tû † tõ 100 tû trë lªn C©u 2: Xin cho biÕt c¸c thÞ tr−êng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp † Ch©u ¸ † Ch©u ¢u † Ch©u Mü † Kh¸c:..... C©u 3: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë n−íc ngoμi th«ng qua † HÖ thèng ®¹i lý † V¨n phßng ®¹i diÖn † Chi nh¸nh, c«ng ty con C©u 4: C¸c ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i doanh nghiÖp ®ang ¸p dông cho hμng xuÊt khÈu vμ tØ träng trong tæng l−îng hμng xuÊt khÈu(chän nhiÒu ®¸p ¸n) † EXW .......................... † CPT ...................... † FCA............................ † CIP ....................... † FAS ............................ † DAF ..................... † FOB............................ † DES ...................... † CFR............................ † DES ...................... † CIF ............................. † DDU..................... † DDP............................ C©u 5: C¸c ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i doanh nghiÖp ®ang ¸p dông cho hμng nhËp khÈu vμ tØ träng trong tæng l−îng hμng nhËp khÈu: (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † EXW .......................... † CPT ...................... † FCA............................ † CIP ....................... † FAS ............................ † DAF ..................... † FOB............................ † DES ...................... † CFR............................ † DES ...................... 127 † CIF ............................. † DDU..................... † DDP............................ C©u 6: NÕu doanh nghiÖp xuÊt khÈu hμng hãa theo ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i E, F, xin cho biÕt lý do: (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † Do ®èi t¸c quyÕt ®Þnh † Doanh nghiÖp quen nh− thÕ † Do ko mua ®−îc c−íc phÝ vËn t¶i gi¸ thÊp † Do h¹n chÕ rñi ro † Do nguyªn nh©n kh¸c C©u 7: HiÖn nay doanh nghiÖp cã bé phËn logistics kh«ng? † C㠆 Kh«ng C©u 8: C¸c ho¹t ®éng sau, ho¹t ®éng nμo doanh nghiÖp thuª c¸c doanh nghiÖp dÞch vô thùc hiÖn: (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † VËn chuyÓn † Thanh to¸n † Kho b·i † D¸n nh·n, ®ãng gãi,l¾p r¸p † Khai thuª h¶i quan † T− vÊn qu¶n trÞ chuçi cung øng † Giao nhËn † NhËn,xö lý, hoμn thμnh ®¬n hμng † Gom hμng † DÞch vô kh¸ch hμng † Hμng tr¶ l¹i(cã khiÕm khuyÕt) † DÞch vô kh¸c † Sang hμng t¹i mét ®iÓm (cross-docking) † Qu¶n lý hμng tån kho † DÞch vô fourth-party logistics (dÞch vô qu¶n trÞ qu¸ tr×nh logistics) † DV kh¸c C©u 9: Doanh nghiÖp thuª ngoμi c¸c dÞch vô trªn víi thêi h¹n hîp ®ång: (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † Theo tõng l« hμng † Theo tõng kh¸ch hμng † Theo thÞ tr−êng † Theo thêi gian (1-2 n¨m) C©u 10 : HiÖn doanh nghiÖp sö dông bao nhiªu doanh nghiÖp cung øng dÞch vô logistics Trong ®ã cã bao nhiªu doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam................................................... C©u 11: Theo doanh nghiÖp tiªu chÝ nμo sau ®©y cña nhμ cung cÊp dÞch vô lμ cÇn thiÕt vμ thùc sù cÇn thiÕt khi doanh nghiÖp chän thuª ngoμi: (1 lμ vÇn thiÕt vμ 2 lμ thùc sù cÇn thiÕt) † ChÊt l−îng dÞch vô ................................... † §a d¹ng trong dÞch vô gia t¨ng ................................... † S½n cã dÞch vô mang tÝnh chiÕn l−îc ................................... † Gi¸ dÞch vô ................................... † Sù quen biÕt ................................... † C«ng nghÖ th«ng tin ................................... † Møc ®é toμn cÇu ................................... † KiÕn thøc vμ t− vÊn qu¶n trÞ chuçi cung øng ........................................ C©u 12: Møc ®é hμi lßng cña ho¹t ®éng thuª ngoμi hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp † KÐm † Trung b×nh † Kh«ng nh− mong ®îi † Tèt C©u 13: Doanh nghiÖp thuª ngoμi dÞch vô logistics lμ do : (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † Doanh nghiÖp kh«ng thÓ tù tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng ®ã † Yªu cÇu cña kh¸ch hμng † Nh»m t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña hμng hãa † Nhu cÇu giao hμng gÊp ®èi víi s¶n phÈm † Nhμ cung cÊp gÆp vÊn ®Ò trong kh©u vËn chuyÓn vμ ph©n phèi † ThiÕu vèn trong viÖc më réng hÖ thèng ph©n phèi † S¸p nhËp, më réng, di dêi c¸c c¬ së s¶n xuÊt 128 C©u 14: PhÝ THC (dÞch vô xÕp dì hμng hãa) ¸p dông cña c¸c chñ tμu ®èi víi hμng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®−êng biÓn th¸ng 7 võa qua cã ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng? † Anh h−ëng Ýt † Kh«ng ¶nh h−ëng † Anh h−ëng nhiÒu C©u 15: Theo ý Anh/ChÞ c¸c doanh nghiÖp logistics ViÖt Nam cÇn ph¶i lμm g× ®Ó cã thÓ c¹nh tranh hiÖu qu¶ víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−¬c ngoμi trong cung øng dÞch vô logistics cho doanh nghiÖp Anh/chÞ? (chän nhiÒu ®¸p ¸n) † T¨ng c−êng kh¶ n¨ng qu¶n trÞ † §Çu t− trang thiÕt bÞ c¬ së h¹ tÇng † §a d¹ng hãa dÞch vô vμ n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô † Më réng ph¹m vi ho¹t ®éng trªn thÕ giíi † X©y dùng vμ cñng cè th−¬ng hiÖu † Xóc tiÕn ho¹t ®éng saleS vμ marketing † N©ng cao tr×nh ®é nh©n viªn † Cung cÊp dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng Xin cho biÕt tªn vμ sè ®iÖn tho¹i liªn l¹c cña Anh/ ChÞ ®Ó cã thÓ trao ®æi thªm khi cÇn thiÕt. T«i cam kÕt tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin nμy sÏ ®−îc tuyÖt ®èi b¶o mËt. Hä tªn......................... ........................................................................................................ Sè ®iÖn tho¹i............... ........................................................................................................ Xin ch©n thμnh c¶m ¬n sù hîp t¸c cña quý Doanh nghiÖp vμ sù gióp ®ì cña c¸c anh chÞ ®· gióp t«i cã thÓ hoμn thμnh bμi viÕt cña m×nh. Chμo th©n ¸i 129 KÕT QU¶ Xö Lý B»NG PHÇN MÒM SPSS 11.5 Count Col % loaïi hình doanh nghieäp doanh nghieäp trong nöôùc 26 44.1% doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 33 55.9% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Count Col % Count Col % Count Col % quy moâ voán döôùi 1 tyû ñoàng 3 11.5% 3 5.1% töø 1 tyû ñeán döôùi 5 tyû ñoàng 4 15.4% 1 3.0% 5 8.5% töø 5 tyû ñeán döôùi 10 tyû ñoàng 8 30.8% 1 3.0% 9 15.3 % töø 10 tyû ñeán döôùi 100 tyû ñoàng 8 30.8% 15 45.5% 23 39.0 % treân 100 tyû ñoàng 3 11.5% 16 48.5% 19 32.2 % 130 loaïi hình doanh nghieäp doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Count Col % Count Col % CAÂU 2:DN hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi thoâng qua o coù ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi 19 73.1% 2 6.5% ñaïi lyù 2 7.7% 1 3.2% chi nhaùnh, coâng ty con 1 3.8% 25 80.6% vaên phoøng ñaïi dieän 4 15.4% 3 9.7% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU 3: NHOÙM DKTM DN AÙP DUÏNG CHO HAØNG XUAÁT DKTM nhoùm E cho haøng xuaát 28.6% 3.1% 13.2% DKTM nhoùm F cho haøng xuaát 95.2% 81.3% 86.8% DKTM nhoùm C cho haøng xuaát 52.4% 56.3% 54.7% DKTM nhoùm D cho haøng xuaát 9.4% 5.7% 131 loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU4: NHOÙM DKTM DN AÙP DUÏNG CHO HAØNG NHAÄP DKTM nhoùm E cho haøng nhaäp 20.8% 9.4% 14.3% DKTM nhoùm F cho haøng nhaäp 45.8% 56.3% 51.8% DKTM nhoùm C cho haøng nhaäp 83.3% 87.5% 85.7% DKTM nhoùm D cho haøng nhaäp 4.2% 37.5% 23.2% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU5: LYÙ DO DN XK THEO DKTM NHOÙM E,F Do ñoái taùc quyeát ñònh 66.7% 65.5% 66.0% Do khoâng ñaøm phaùn ñöôïc giaù thaáp 23.8% 10.0% Do thoùi quen 42.9% 41.4% 42.0% Do haïn cheá ruûi ro 28.6% 20.7% 24.0% Do nguyeân nhaân khaùc 9.5% 13.8% 12.0% 132 loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU6:Hieän nay DN coù phoøng logistics o 0 coù 53.8% 60.6% 57.6% coù 46.2% 39.4% 42.4% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Count Col % Count Col % Count Col % CAÂU7: NHÖÕNG DÒCH VUÏ DN THUE NGOAØI DN coù thueâ ngoaøi vaän chuyeån 26 100.0 % 33 100.0% 59 100.0% DN coù thueâ kho baõi 10 38.5% 20 60.6% 30 50.8% DN coù thueâ khai thueâ haûi quan 8 30.8% 29 87.9% 37 62.7% DN coù thueâ giao nhaän 6 23.1% 26 78.8% 32 54.2% DN coù thueâ gom haøng 3 11.5% 16 48.5% 19 32.2% DN coù thueâ DV haøng traû veà 2 7.7% 12 36.4% 14 23.7% DN thueâ sang haøng taïi moät 1 3.8% 5 15.2% 6 10.2% 133 ñieåm DN thueâ quaûn lyù haøng toàn kho 1 3.8% 2 6.1% 3 5.1% DN thueâ thanh toaùn 2 6.1% 2 3.4% DN thueâ daùn nhaõn, ñoùng goùi, laép raùp 3 9.1% 3 5.1% DN thueâ tö vaán chuoãi cung öùng 1 3.0% 1 1.7% DN thueâ nhaän, xöû lyù, hoaøn thaønh ñôn haøng 1 3.8% 1 3.0% 2 3.4% DN thueâ dòch vuï khaùch haøng 2 6.1% 2 3.4% DN thueâ DV 4PL 1 3.0% 1 1.7% DV khaùc 1 3.0% 1 1.7% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % caâu8: DN THUE NGOAØI THEO THÔØI HAÏN HÑ DN thueâ ngoaøi theo töøng loâ haøng 69.2% 31.3% 48.3% DN thueâ ngoaøi theo thò tröôøng 3.8% 15.6% 10.3% DN thueâ ngoaøi theo khaùch haøng 15.4% 9.4% 12.1% DN thueâ ngoaøi theo thôøi gian 23.1% 50.0% 37.9% 134 loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Count Col % Count Col % Count CAÂU9a:DN su dung bao nhieu nha cung öùng dòch vuï <3 23.1% 6 33.3% 11 28.8% 17 töø 3 ñeán 5 61.5% 16 42.4% 14 50.8% 30 töø 5 ñeán 10 7.7% 2 9.1% 3 8.5% 5 töø 10 ñeán 20 3.8% 1 3.0% 1 3.4% 2 >20 3.8% 1 12.1% 4 8.5% 5 CAÂU9b:DN coù söû duïng bao nhieâu DN VN O thueâ 3.8% 1 3.0% 1 3.4% 2 <3 80.8% 21 75.8% 25 78.0% 46 töø 3 ñeán 5 11.5% 3 12.1% 4 11.9% 7 töø 5 ñeán 10 6.1% 2 3.4% 2 treân 10 3.8% 1 3.0% 1 3.4% 2 loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU10A: ÑÖÔÏC ÑAÙNH GIAÙ CAÀN THIEÁT Chaát löôïng dòch vuï 7.1% 3.7% Ña daïng trong dòch 61.5% 50.0% 55.6% 135 vuï gia taêng Saün coù dòch vuï mang tính chieán löôïc 46.2% 50.0% 48.1% Giaù dòch vuïcaïnh tranh 7.7% 28.6% 18.5% Söï quen bieát 61.5% 50.0% 55.6% Trình ñoä coâng ngheä thoâng tin 30.8% 28.6% 29.6% Möùc ñoä toaøn caàu 15.4% 35.7% 25.9% Kieán thöùc vaø tö vaán quaûn trò chuoãi cung öùng 35.7% 18.5% CAÂ10B: ÑÖÔÏC ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC SÖÏ CAÀN THIEÁT Chaát löôïng dòch vuï 91.7% 93.8% 92.9% Ña daïng trong dòch vuï gia taêng 33.3% 37.5% 35.7% Saün coù dòch vuï mang tính chieán löôïc 25.0% 56.3% 42.9% Giaù dòch vuïcaïnh tranh 75.0% 68.8% 71.4% Söï quen bieát 8.3% 25.0% 17.9% Trình ñoä coâng ngheä thoâng tin 33.3% 31.3% 32.1% Möùc ñoä toaøn caàu 50.0% 43.8% 46.4% Kieán thöùc vaø tö vaán quaûn trò chuoãi cung öùng 66.7% 37.5% 50.0% 136 loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % caâu 11:Möùc ñoä haøi loøng cuûa doanh nghieäp Keùm 6.1% 3.6% Khoâng nhö mong ñôïi 13.0% 21.2% 17.9% Trung bình 8.7% 3.0% 5.4% toát 78.3% 69.7% 73.2% loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Col % Col % Col % CAÂU12: LYÙ DO DN THUE NGOAØI DN o theå töï tieán haønh 80.0% 80.6% 80.4% yeâu caàu cuûa ñoái taùc 45.0% 51.6% 49.0% Nhaèm taêng tính caïnh tranh 10.0% 25.8% 19.6% Nhu caàu giao haøng gaáp ñoái vôùi saûn phaåm 15.0% 19.4% 17.6% Nhaø cung caáp gaäp vaán ñeà trong vaän chuyeàn vaø phaân phoái 5.0% 3.2% 3.9% Thieát voán trong môû roäng heä thoáng phaân phoái Saùp nhaäp, môû roäng, di dôøi caùc cô 16.1% 9.8% 137 sôû saûn xuaát loaïi hình doanh nghieäp Total doanh nghieäp trong nöôùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Count Col % Count Col % Count Col % 0 aûnh höôûng 1 4.0% 7 21.2% 8 13.8% aûnh höôûng ít 16 64.0% 22 66.7% 38 65.5% AÛnh höôûng cuûa phí THC aûnh höôûng nhieàu 8 32.0% 4 12.1% 12 20.7% 138 Phô lôc 7: BiÓu cam kÕt vÒ dÞch vô logistics cña ViÖt Nam víi WTO. CAM KÕT VÒ DÞCH Vô LOGISTICS CñA VIÖT NAM VíI WTO 11. DỊCH VỤ VẬN TẢI A. Dịch vụ vận tải biển (a) Dịch vụ vận tải hành khách, trừ vận tải nội địa (CPC 7211) (b) Dịch vụ vận tải hàng hóa, trừ vận tải nội địa (CPC 7212) (1) Chưa cam kết, ngoại trừ không hạn chế đối với vận tải hàng hóa quốc tế. (2) Không hạn chế. (3) (a) Thành lập các công ty vận hành đội tàu treo cờ Việt Nam: Sau 2 năm kể từ ngày gia nhập, các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài được phép thành lập liên doanh trong đó phần vốn góp của phía nước ngoài không vượt quá 49% vốn pháp định của liên doanh. Thuyền viên nước ngoài được phép làm việc trên các tàu biển treo cờ Việt Nam (hoặc được đăng ký ở Việt Nam) thuộc sở hữu của các doanh nghiệp liên doanh tại Việt Nam nhưng tổng số không vượt quá 1/3 định biên của tàu. Thuyền trưởng hoặc thuyền phó thứ nhất phải là công dân Việt Nam. (1) Chưa cam kết, ngoại trừ không hạn chế đối với vận tải hàng hóa quốc tế. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. Các nhà cung cấp dịch vụ vận tải đường biển quốc tế được sử dụng các dịch vụ sau đây tại cảng dựa trên các điều kiện hợp lý và không phân biệt đối xử: 1. Hoa tiêu; 2. Lai dắt; 3. Cung cấp lương thực, thực phẩm nhiên liệu và nước; 4. Thu gom nước và nước dằn thải; 5. Dịch vụ của cảng vụ; 6. Phao tiêu báo hiệu; 7. Các dịch vụ trên bờ cần thiết cho hoạt động của tàu, bao gồm thông tin liên lạc, cung cấp điện và nước; 8. Trang thiết bị sửa chữa khẩn cấp; 9. Dịch vụ neo 139 đậu, cập cầu và neo buộc tàu; 10. Tiếp cận các dịch vụ đại lý hàng hải.27 (b) Các hình thức hiện diện thương mại khác để cung cấp dịch vụ vận tải biển quốc tế28: Ngay sau khi gia nhập, các công ty vận tải biển nước ngoài có thể thành lập liên doanh trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 51%. Sau 5 năm kể từ ngày gia nhập, các công ty vận tải biển nước ngoài có thể thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài. Ngay sau khi gia nhập, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chỉ được thực hiện các hoạt động từ (1) tới (5) như mô tả dưới đây: 1. Bán và tiếp thị dịch vụ vận tải biển qua giao dịch trực tiếp với khách hàng, từ niêm yết giá tới lập chứng từ; 2. Đại diện cho chủ hàng; 3. Cung cấp các thông tin kinh doanh theo yêu cầu; 4. Chuẩn bị tài liệu liên quan tới chứng từ vận tải bao gồm chứng từ hải quan hoặc các chứng từ khác liên quan đến xuất xứ và đặc tính của hàng vận chuyển; và 5. Cung cấp dịch vụ vận tải biển bao gồm cả dịch vụ vận tải nội địa bằng tàu mang cờ Việt Nam trong trường hợp cung cấp dịch vụ vận tải tích hợp. Sau 5 năm kể từ khi gia nhập, cho phép thực hiện các hoạt động (6) và (7) sau: 6. Thay mặt công ty tổ chức cho tàu vào cảng hoặc tiếp nhận hàng khi có yêu cầu. 7. Đàm phán và ký hợp đồng vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa liên quan tới hàng hóa do công ty vận chuyển. Số lượng liên doanh do các công ty vận tải biển nước ngoài được phép thành lập tại thời điểm gia nhập 140 không được vượt quá 5. Sau đó, cứ hai năm một sẽ cho phép thêm 3 liên doanh. Sau 5 năm kể từ khi gia nhập, không hạn chế số lượng liên doanh. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (5) (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. Các dịch vụ hỗ trợ vận tải biển - Dịch vụ xếp dỡ công-ten-nơ (CPC 7411)29 (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế, ngoại trừ có thể thành lập liên doanh trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 50% kể từ khi gia nhập. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. - Dịch vụ thông quan30 (1) Chưa cam kết.∗ (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế, ngoại trừ kể từ ngày gia nhập có thể thành lập liên doanh trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 51%. Sau 5 năm, cho phép thành lập liên doanh trong đó không hạn chế phần vốn sở hữu của phía nước ngoài. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết.* (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. Dịch vụ kho bãi công-ten-nơ31 (1) Chưa cam kết.* (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế, ngoại trừ kể từ ngày gia nhập có thể thành lập liên doanh trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 51%. 7 năm sau (1) Chưa cam kết.* (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. 141 khi gia nhập, không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. B. Dịch vụ vận tải đường thủy nội địa (a) Dịch vụ vận tải hành khách (CPC 7221) (b) Dịch vụ vận tải hàng hóa (CPC 7222) (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Kể từ ngày gia nhập, nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài chỉ được phép cung cấp dịch vụ thông qua việc thành lập liên doanh với đối tác Việt Nam trong đó phần vốn góp của phía nước ngoài không được vượt quá 49% tổng vốn pháp định. (4) Chưa cam kết,trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. C. Dịch vụ vận tải hàng không (a) Dịch vụ bán và tiếp thị sản phẩm hàng không (1) Không hạn chế. (2) Không hạn chế. (3) Các hãng hàng không nước ngoài được phép cung cấp dịch vụ tại Việt Nam thông qua văn phòng bán vé của mình hoặc các đại lý tại Việt Nam. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Không hạn chế. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (b) Dịch vụ đặt, giữ chỗ bằng máy tính (1) Không hạn chế, ngoại trừ nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài phải sử dụng mạng viễn thông công cộng dưới sự quản lý của nhà chức trách viễn thông Việt Nam. (2) Không hạn chế, trừ biện pháp đã nêu tại Phương thức 1. (3) Không hạn chế, trừ biện pháp đã nêu tại Phương thức 1. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Không hạn chế. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. 142 (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (c) Dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa máy bay (CPC 8868**) (1) Không hạn chế. (2) Không hạn chế. (3) Kể từ ngày gia nhập, cho phép thành lập liên doanh trong đó phần vốn góp của phía nước ngoài không được vượt quá 51%. Sau 5 năm kể từ khi gia nhập, cho phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Không hạn chế. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. E. Dịch vụ vận tải đường sắt (a) Dịch vụ vận tải hành khách (CPC 7111) (b) Dịch vụ vận tải hàng hóa (CPC 7112) (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Chưa cam kết, ngoại trừ: các nhà cung cấp nước ngoài được cung cấp dịch vụ vận tải hàng hóa thông qua việc thành lập liên doanh với đối tác Việt Nam trong đó phần vốn góp của phía nước ngoài không được vượt quá 49% tổng vốn pháp định. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Chưa cam kết. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. F. Dịch vụ vận tải đường bộ (a) Dịch vụ vận tải hành khách (CPC 7121+7122) (b) Dịch vụ vận tải hàng hóa (CPC 7123) (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế, ngoại trừ: Kể từ ngày gia nhập, các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài được cung cấp dịch vụ vận tải hàng hóa và vận tải hành khách thông qua hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc liên doanh trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 49%. Sau 3 năm kể từ khi gia nhập, tùy theo (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. 143 nhu cầu thị trường 32, được phép thành lập liên doanh để cung cấp dịch vụ vận tải hàng hóa, trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không được vượt quá 51%. 100% lái xe của liên doanh phải là công dân Việt Nam. (4) Chưa cam kết,trừ các cam kết chung. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. H. Dịch vụ hỗ trợ mọi phương thức vận tải (a) Dịch vụ xếp dỡ công-ten-nơ, trừ dịch vụ cung cấp tại các sân bay (một phần của CPC 7411) (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Kể từ ngày gia nhập, chỉ cho phép các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài cung cấp dịch vụ thông qua liên doanh với đối tác Việt Nam trong đó tỷ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 50%. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (b) Dịch vụ kho bãi (CPC 742) (c) Dịch vụ đại lý vận tải hàng hóa (CPC 748)33 (1) Chưa cam kết. ∗ (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế, ngoại trừ kể từ ngày gia nhập cho phép thành lập liên doanh trong đó tỷ lệ vốn nước ngoài không được vượt quá 51%. Sau 7 năm kể từ khi gia nhập: không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. (1) Chưa cam kết. (2) Không hạn chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. d. Các dịch vụ khác (một phần của CPC 749)34 (1) Chưa cam kết, trừ dịch vụ môi giới vận tải hàng hóa: không hạn chế sau 5 năm kể từ khi gia nhập. (2) Không hạn chế. (3) Kể từ ngày gia nhập, các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài chỉ được cung cấp dịch vụ thông qua thành lập liên doanh với đối tác Việt Nam trong đó (1) Chưa cam kết, trừ dịch vụ môi giới vận tải hàng hóa: không hạn chế sau 5 năm kể từ khi gia nhập. (2) Không hạn 144 tỷ lệ vốn của bên nước ngoài không quá 49%. Sau 3 năm kể từ khi gia nhập, hạn chế này sẽ là 51%. 4 năm sau đó, hạn chế về vốn này sẽ được bãi bỏ. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. chế. (3) Không hạn chế. (4) Chưa cam kết, trừ các cam kết chung. ._.