FDI với vấn đề tạo việc làm cho người lao động Việt Nam

Më ®Çu 1.T×nh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ViÖc lµm vµ thÊt nghiÖp lu«n lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu trong c¸c chÝnh s¸ch KT – XH cña c¸c quèc gia. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp ®ãng gãp phÇn quan träng vµo æn ®Þnh, vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m qua ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ trong ph¸t triÓn kinh tÕ: tèc ®é t¨ng tr­ëng cao trong nhiÒu n¨m, gi¶i ph¸p tèt vÊn ®Ò t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, ... Tuy nhiªn ViÖt Nam còng cßn ®ang ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc to lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng th¸nh thøc ®ã lµ: tû lÖ thÊt nghiÖp cao, nhu cÇu vÒ viÖc lµm ®ang t¹o søc Ðp to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. Còng nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ViÖt Nam thiÕu vèn, thÞ tr­êng, c«ng nghÖ vµ nh÷ng kinh nghiÖm trong qu¶n lý ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng nãi riªng. Cho nªn em ®· chän ®Ò tµi : “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam”. §Ó phÇn nµo lµm râ h¬n ®ãng gãp cña FDI trong t¹o viÖc lµm ë ViÖt Nam. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) lµ h×nh thøc cña ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng vai trß quan träng ®èi víi t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. FDI ®i kÌm víi nã lµ sù chuyÓn giao vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ång thêi gãp phÇn t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi, trong 20 n¨m qua ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc trªn 7826 dù ¸n ®Êu t­ cã hiÖu lùc víi vèn ®¨ng ký h¬n 71 tû USD vèn thùc hiÖn ®¹t gÇn 31 tû USD, t¹o ra h¬n 90 v¹n chç lµm míi, nép h¬n 1tû USD cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. §©y lµ nguån lùc quý b¸u ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kin tÕ ViÖt Nam, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gãp ph©n vµo t¨ng GDP vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng 2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu §· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI ë ViÖt Nam. Em xin ®ãng gãp thªm ®Ó phÇn nµo lµm râ h¬n vÊn ®Ò nay. VÒ mÆt lý luËn ®Ò tµi hÖ thèng hãa lý luËn viÖc lµm, t¹o viÖc lµm, vÒ FDI vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI ë ViÖt Nam trong thêi gia qua. §Ò tµi tËp trung ph©n tÝch vµ rót ra kÕt luËn vÒ thùc tr¹ng t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI t¹i ViÖt Nam trong 20 n¨m thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi. Bao gåm c¸c khÝa c¹nh nh­ viÖc lµm trùc tiÕp, viÖc lµm gi¸n tiÕp, chÊt l­îng vµ sè l­îng viÖc lµm, c¸c quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI còng ®­îc x©y dùng. 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu sö dông trong nghiªn cøu nh­ ph­¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch, nghiªn cøu so s¸nh...Dùa trªn sè liÖu thèng kª, b¸o c¸o ®· ®­îc c«ng bè. 4. KÕt cÊu ®Ò tµi Néi dung ®Ò tµi bao gåm 3 ch­¬ng nh­ sau: ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng tõ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI ch­¬ng II: Thùc tr¹ng t¹o viÖc lµm th«ng qua FDI ë ViÖt Nam Ch­¬ng III : C¸c gi¶i ph¸p t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI ë ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n, do tr×nh ®é vµ khu«n khæ ®Ò ¸n nªn sÏ kh«ng tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÕu sãt, v× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÊy c« vµ c¸c ban. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o h­íng dÉn: TS. Vò Hoµng Ng©n. C¶m ¬n tËp thÓ c¸c thÇy, c« gi¸o tr­êng §HKT Quèc D©n vµ c¸c b¹n ®· gióp ®ì em hoµn th¸nh ®Ò ¸n. néi dung Ch­¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng tõ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI 1.VÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng 1.1. Kh¸i niÖm viÖc lµm, t¹o viÖc lµm - Kh¸i niÖm viÖc lµm Kh¸i niÖm 1: ViÖc lµm lµ ph¹m trï chØ tr¹ng th¸i phï hîp gi÷a søc lao ®éng vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ( vån, t­ liÖu s¶n xuÊt, c«ng nghÖ...) ®Ó sö dông søc lao ®éng ®ã. Kh¸i niÖm 2: Theo ILO tæ chøc lao ®éng quèc tÕ “ viÖc lµm lµ ho¹t ®éng lao ®éng ®­îc tr¶ c«ng b»ng tiÒn vµ b»ng hiÖn vËt” Kh¸i niÖm 3: Theo ®iÒu 13, ch­¬ng II Bé luËt lao ®éng cña n­íc CHXHCNVN ghi râ: “Mäi ho¹t ®éng lao ®éng t¹o ra nguån thu nhËp kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm ®Òu thõa nhËn lµ viÖc lµm” Tõ 3 kh¸i niÖn trªn ta cã thÓ thÊy kh¸i niÖm 1 lµ kh¸i niÖm chung nhÊt vµ ®Çy ®ñ nhÊt - Kh¸i niÖm t¹o viÖc lµm T¹o viÖc lµm lµ t¹o ra sè l­îng vµ chÊt l­îng t­ liÖu s¶n xuÊt, sè l­îng vµ chÊt l­îng søc lao ®éng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c ®Ó kÕt hîp t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng Tø kh¸i niÖm ta thÊy qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm lµ qu¸ tr×nh: Mét lµ, t¹o ra sè l­îng vµ chÊt l­îng t­ liÖu s¶n xuÊt : sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n xuÊt phô thuéc vµo vèn ®Çu t­ vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt ¸p dông trong s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý, sö dông ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt ®ã. Hai lµ, t¹o ra sè l­îng vµ chÊt l­îng søc lao ®éng: sè l­îng søc lao ®éng phô thuéc vµo quy m« cña d©n sè vµ c¸c quy ®Þnh vÒ ®é tuæi lao ®éng vµ sù di chuyÓn cña lao ®éng, chÊt l­îng cña lao ®éng phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ sù ph¸t triÓn cña y tÕ, thÓ thao vµ ch¨m sãc søc kháe céng ®ång. Ba lµ, h×nh thµnh m«i tr­êng cho sù kÕt hîp c¸c yÕu tè søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt : m«i tr­êng cho sù kÕt hîp c¸c yÕu tè lao ®éng phô thuéc bao gåm hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ thu hót ng­êi lao ®éng, chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch thÊt nghiÖp, chÝnh s¸ch thu hót vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­... Bèn lµ, thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®Ó duy tr× viÖc lµm æn ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶ : c¸c gi¶i ph¸p nµy cã thÓ kÓ ®Õn c¸c nhãm gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, vÒ thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra, c¸c biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, duy trÝ vµ n©ng cao chÊt l­îng cña søc lao ®éng, kinh nghiÖm qu¶n trÞ kinh doanh cña ng­êi sö dông lao ®éng 1.2.C¬ chÕ t¹o viªc lµm lµ c¬ chÕ 3 bªn: ThÞ tr­êng viÖc lµm chØ cã thÓ ®­îc h×nh thµnh khi ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng gÆp gì trao ®æi ®Ó ®i ®Õn nhÊt trÝ vÒ sö dông søc lao ®éng. Do vËy c¬ chÕ t¹o viÖc lµm ph¶i ®­îc xem xet ë c¶ phÝa ng­êi sö dông lao ®éng, ng­êi lao ®éng, ®ång thêi kh«ng thÓ thiÕu ®­îc vai trß cña nhµ n­íc VÒ phÝa ng­êi sö dông lao ®éng Ng­êi sö dông lao ®éng bao gåm c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Hä cÇn cã th«ng tin vÒ thÞ tr­êng lao ®éng ®Çu vµo vµ ®Çu ra ®Ó kh«ng chØ t¹o ra viÖc lµm mµ cßn duy tr× vµ ph¸t triÓn chç lµm cho ng­êi lao ®éng. Ngoµi ra, ng­êi sö dông lao ®éng còng cÇn ph¸t triÓn quy m« kinh doanh, ®Çu t­ c¬ së ®Ó t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng nhiÒu h¬n vµ tèt h¬n. Sè l­îng vµ chÊt l­îng chç lµm viÖc ®­îc t¹o ra phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè trong ®ã vÊn ®Ò vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý vµ thÞ tr­êng ®ãng vai trß quan träng. VÒ phÝa ng­êi lao ®éng Ng­êi lao ®éng lu«n mong muèn t×m ®­îc c«ng viÖc phï hîp vµ thu nhÇp cao. §Ó ®¹t ®­îc mong muèn Êy ng­êi lao ®éng ph¶i ®Çu t­ cho chÝnh b¶n th©n hä. §ã lµ sù ®Çu t­ n©ng cao søc kháe, ®Çu t­ vµo gi¸o dôc vµ chuyªn m«n nghÒ nghiÖp. Ng­êi lao ®éng ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm viÖc lµm vµ n¨m b¾t c¸c c¬ héi vÒ viÖc lµm. VÒ phÝa nhµ n­íc Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng trong t¹o viÖc lµm. ThÓ hiÖn trong viÖc t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi cho sù kÕt hîp søc lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt, th«ng qua viÖc t¹o hµnh lang ph¸p lý, chÝnh s¸ch , luËt lÖ liªn quan ... Tãm l¹i: C¬ chÕ t¹o viÖc lµm ®ßi hái sù tham gia cña nhµ n­íc, ng­êi sö dông lao ®éng vµ cña ngay chÝnh b¶n th©n ng­êi lao ®éng. ChÊt l­îng vµ sè l­îng viÖc lµm ®­îc t¹o ra phô thuéc vµo kh¶ n¨ng vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña ng­êi sö dông lao ®éng. §©y chÝnh lµ v­íng m¾c cña c¸c doanh nghiÖp, cña ng­êi sö dông lao ®éng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung. Do vËy ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn thu vèn ®Çu t­, nhÊt lµ vèn FDI nh»m t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng cã ý nghÜa rÊt quan träng. ¦u thÕ vÒ vèn, thÞ tr­êng vµ nh÷ng kinh nghiÖm kinh doanh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ nªn c¸c doanh nghiÖp cã FDI cã ®iÒu kiÖn h¬n c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Êu t­ trong n­íc trong viÖc t¹o viÖc lµm vµ ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña viÖc lµm ®­îc t¹o ra. 2. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ( FDI) 2.1. Kh¸i niÖm ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi( FDI: Foreign Direct Investment) §Çu t­ trùc tiÕp n­êc ngoµi (FDI) lµ mét lo¹i h×nh cña ®Çu t­ quèc tÕ, trong ®ã ng­êi chñ së h÷u vèn ®ång thêi lµ nhµ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng sö dông vèn FDI chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn tõ nguån vån t­ nh©n, vèn cña c¸c c«ng ty nh»m môc ®Ých thu ®­îc lîi nhuËn cao h¬n qua viÖc triÓn khai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë n­íc ngoµi. 2.2. C¸c h×nh thøc cña ( FDI) Trong thùc tiÓn FDI ®­îc thùc hiÖn theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, trong ®ã nh÷ng h×nh thøc ®­îc ¸p dông phæ biÕn bao gèm: +Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. + Doanh nghiÖp liªn doanh + Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Tïy theo ®iÒu ®iÖn cô thÓ cña tõng quèc gia, c¸c h×nh thøc ®Çu t­ trªn ®­îc ¸p dông ë møc ®é kh¸c nhau 2.3. FDI - nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn KT-XH quan träng Thùc hiÖn ®­êng lèi më cña, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ®¶ng vµ nhµ n­íc, th¸ng 12 n¨m 1987 Quèc héi n­íc céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Sau 20 n¨m thùc hiÖn, khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh quan träng, vµ cã nh÷ng ®ãng gãp ngµy cµng lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ta. TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 trong ph¹m vi c¶ n­íc ®· cã trªn 7.826 dù ¸n ®Êu t­ cã hiÖu lùc víi vèn ®¨ng ký h¬n 71 tû USD, vèn thùc hiÖn ®¹t gÇn 31 tû USD, t¹o ra h¬n 90 v¹n chç lµm míi, nép h¬n 1tû USD cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Trong giai ®o¹n 1988-1995, tèc ®é thu hót vèn ®Çu t­ t¨ng kh¸ nhanh qua c¸c n¨m. Thêi kú 1988-1990 cã 219 dù ¸n víi sè vèn ®¨ng ký ®¹t 1.582 triÖu USD, thêi kú 1991-1995 cã 1.398 dù ¸n víi vèn ®¨ng ký ®¹t 16.422 triÖu USD chiÕm 24,5% tæng vèn ®Çu t­ toµn bé nÒn kinh tÕ, vµ gÊp 10 lÇn vÒ vèn so víi giai ®o¹n 1988-1990. Riªng n¨m 1996 ®¹t møc kû lôc 8.640 triÖu USD. Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 1998, FDI vµo ViÖt Nam ®· bÞ gi¶m sót ®¸ng kÓ. So víi n¨m 1996 vèn ®¨ng ký cÊp míi n¨m 1997 gi¶m 49%, n¨m 1998 gi¶m 16%, n¨m 1999 gi¶m 59%. Tõ n¨m 2000, FDI cã dÊu hiÖu phôc håi. Vèn ®¨ng ký cÊp míi t¨ng gÇn 2,4 tû USD, t¨ng 9% so víi n¨m 1999. Vµ trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2007 vèn ®¨ng ký cÊp míi t¨ng gÇn 9,6 tû USD. §©y lµ nguån vèn to lín kÕt hîp víi c¸c nguån lùc trong n­íc, ®Æc biÖt lµ lao ®éng ®· vµ ®ang t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, t¹o ra c¸c n¨ng lùc míi cho nÒn kinh tÕ. 2.4. FDI víi viÖc ®a d¹ng hãa, n©ng cÊp trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ Mét trong c¸c vai trß quan träng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cho n­íc nhËn ®Çu t­. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng gãp vèn b»ng bÝ quyÕt c«ng nghÖ cña m×nh hoÆc cña n­íc m×nh vµ sö dông trong doanh nghiÖp cã FDI. Dßng FDI ®Õn ViÖt Nam tõ nhiÒu n­íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi . §Õn th¸ng 8 n¨m 2007 cã 79 n­íc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ vµ ®Æc ®iÓm nh©n v¨n kh¸c nhau, ®· vµ ®ang lµm ®a d¹ng hãa kü thuËt c«ng nghÖ cßn nghÌo nµn cña ViÖt Nam. §a sè thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®­a vµo ViÖt Nam th«ng qua FDI thuéc lo¹i trung b×nh cña thÕ giíi, tiªn tiÕn h¬n thiÕt bÞ hiÖn cã. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch ®­îc do c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi lín nhÊt chñ yÕu lµ Singapore, §µi Loan, Trung Quèc, Hong Kong vµ mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c, tr×nh ®é kÜ thuËt thÊp h¬n víi c¸c n­íc c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Lý do n÷a lµ do gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ tù nhiªn , kinh tÕ vµ con ng­êi nªn cã thÓ nh÷ng g× thÝch hîp víi nh÷ng n­íc ®ã l¹i thÝch hîp víi ViÖt Nam. MÆt kh¸c nÕu c¸c n­íc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, thËm chÝ lµ n­íc ph¸t triÓn cã c«ng nghÖ gèc th× nh÷ng thiÕt bÞ hoÆc lµ ®· qua sö dông hoÆc lµ s¶n xuÊt t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c.Tuy nhiªn, nh÷ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ ®ã nãi chung vÉn phï hîp víi n­íc ta trong hoµn c¶nh hiÖn nay bëi v× tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp vµ chóng ta còng cÇn nh÷ng lÜnh vùc sö dông nhiÒu lao ®éng bªn c¹nh nh÷ng lÜnh vùc tËp trung c«ng nghÖ vµ vèn. BiÓu 1. §Çu t­ cña mét sè n­íc vµo ViÖt Nam (1988-2007) TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 §¬n vÞ tÝnh: USD STT Nước, vùng lãnh thổ Số dự án Vốn đầu tư Vốn điều lệ Đầu tư thực hiện 1 Hàn Quốc 1560 10,607,671,973 4,362,575,571 2,932,692,816 2 Singapore 509 9,609,763,513 3,470,281,443 4,072,636,493 3 Đài Loan 1706 9,175,410,950 4,083,388,701 3,174,614,257 4 Nhật Bản 857 8,509,141,377 3,659,844,212 5,170,046,693 5 Hồng Kông 414 5,585,606,834 2,065,719,804 2,326,116,755 6 Trung Quèc 487 1.447.868.055 733.658.342 247.656.105 7 Hoa Kỳ 347 2,576,768,302 1,294,010,106 784,685,807 8 Hà Lan 78 2,475,371,122 1,410,446,335 2,241,936,514 9 Pháp 187 2,383,742,035 1,443,082,390 1,152,443,846 10 Malaysia 222 1,808,506,518 846,275,234 1,136,165,492 ... ... ... ... ... ... Tæng 79 n­íc 7826 ~ 71 tû ~32 tû ~31 tû ( Kh«ng tÝnh sè dù ¸n ®· hÕt h¹n vµ sè dù ¸n gi¶i thÓ) Nguån: Côc ®Çu t­ n­íc ngoµi- bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ 2.5. FDI víi ph¸t triÓn c¸c ngµnh, vïng kinh tÕ quan träng §Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp ®Õn nay®· cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, ngay c¶ nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc ®ßi hái kÜ thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh­ th«ng tin viÔn th«ng, th¨m dß dÇu khÝ, giao th«ng ®­êng bé, cÊp n­íc, s¶n xuÊt l¾p r¸p «t«, xe m¸y, hµng ®iÖn tö, hãa chÊt (dÇu nhên, s¬n), x©y dùng kh¸ch s¹n cao cÊp, s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng tiªu dïng vµ thùc phÈm víi chÊt l­îng. ViÖc nµy gióp ViÖt Nam kh«ng mÊt nhiÒu n¨m ®Ó mµy mß t×m kiÕm mµ vÉn ph¸t triÓn ®uîc c¸c ngµnh, lÜnh vùc míi, rót ng¾n ®­îc kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ víi thÕ giíi vµ khu vùc. C«ng nghiÖp - ngµnh kinh tÕ quan träng vµ trùc tiÕp liªn quan ®Õn kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ cña toµn bé nÒn kinh tÕ, thu hót ®­îc nhiÒu vµ ngµy cµng t¨ng vÒ sè dù ¸n vµ vèn FDI .TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 vèn FDI thùc hiÖn trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm tíi 62,4% tæng sè vèn FDI thùc hiÖn cña c¶ n­íc (biÓu 2). §iÒu nµy ®· vµ sÏ mang ®Õn sù ®ãng gãp vµ ¶nh h­ëng rÊt quan träng cña FDI ®Õn c«ng nghÖ ë n­íc ta vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm kh«ng nh÷ng cña b¶n th©n khu vùc c«ng nghiÖp mµ cßn c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c n÷a. §Çu t­ vµo c¸c khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp còng t¨ng nhÊt lµ tõ nh÷ng n¨m 90 ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc vÒ tËp trung c«ng nghÖ, kÜ thuËt cao. BiÓu 2: C¬ cÊu FDI thùc hiÖn ph©n theo ngµnh kinh tÕ (1988-2007) TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 §¬n vÞ tÝnh: USD STT Chuyên ngành Số dự án Vốn đầu tư Vốn điều lệ Đầu tư thực hiện I Công nghiệp và xây dựng 5,252 44.276.586.709 18.90.10.74.220 21.20.91.73.510 Công nghiệp dầu khí 36 2,146,011,815 1,789,011,815 5,828,865,303 Công nghiệp nhẹ 2245 12,037,102,919 5,472,759,796 3,635,854,494 Công nghiệp nặng 2272 22,227,920,532 8,519,459,239 7,320,745,286 Công nghiệp thực phẩm 290 3,444,180,033 1,529,173,440 2,203,981,216 Xây dựng 409 4,421,371,410 1,590,669,930 2,219,727,209 II Nông, lâm nghiệp 889 4.205.003.941 1.952.191.321 2.080.271.352 Nông - Lâm nghiệp 768 3,842,310,782 1,780,732,440 1,913,735,851 Thủy sản 121 362,693,159 171,458,881 166,535,501 III Dịch vụ 1,685 22.992.088.366 10.217.024.169 7.617.092.172 Dịch vụ 810 2,058,412,054 889,421,070 443,206,320 Giao thông vận tải - Bưu điện 197 4,175,818,735 2,718,671,925 741,622,874 Khách sạn - Du lịch 206 5,499,848,584 2,298,676,776 2,509,336,180 Tài chính - Ngân hàng 64 840,150,000 777,395,000 762,870,077 Văn hóa -Y tế - Giáo dục 245 1,159,430,862 504,466,694 389,546,809 Xây dựng Khu đô thị mới 8 3,227,764,672 894,920,500 282,984,598 Xây dựng Văn phòng - căn hộ 131 4,886,138,903 1,707,527,597 1,907,957,984 Xây dựng hạ tầng Khu chế xuất - Khu CN 24 1,144,524,546 425,944,597 579,567,330 Tổng số 7,826 ~ 71 tû ~32 tû ~31 tû ( Kh«ng tÝnh sè dù ¸n ®· hÕt h¹n vµ sè dù ¸n gi¶i thÓ) Nguån: Côc ®Çu t­ n­íc ngoµi- bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ FDI ë ViÖt Nam tËp trung ë nh÷ng vïng träng ®iÓm kinh tÕ, nhÊt lµ ë hai thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi. Ph©n bè gi÷a miÒn Nam vµ miÒn B¾c tuy cã chªnh lÖch nh­ng kh«ng qu¸ lín. S¸u ®Þa ph­¬ng lµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §ång Nai, Bµ RÞa-Vòng Tµu, H¶i Phßng, B×nh D­¬ng chiÕm tíi 76,7% tæng sè dù ¸n vµ 78,8% tæng sè vèn ®Çu t­. BiÓu 3: C¸c ®Þa ph­¬ng cã vèn FDI lín (1988-2007) TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 §¬n vÞ: USD STT Địa phương Số dự án Vốn đầu tư Vốn điều lệ Đầu tư thực hiện 1 Tp.HCM 2248 15,245,741,061 6,675,115,439 6,603,519,036 2 Hà Nội 896 11,110,634,959 4,604,694,722 3,938,343,870 3 Đồng Nai 855 10,018,972,942 4,058,742,722 4,214,807,996 4 Bình Dương 1431 7,070,030,382 3,064,665,755 2,082,570,157 5 Bà Rịa - Vũng Tàu 158 6,078,149,896 2,396,533,861 1,354,919,334 6 Hải Phòng 236 2,274,066,591 962,194,875 1,274,083,463 7 Dầu khí 34 2,101,961,815 1,744,961,815 5,828,865,303 8 Hải Dương 154 1,629,362,118 616,807,672 438,120,480 9 Hà Tây 71 1,305,025,048 469,297,849 218,528,786 10 Long An 146 1,162,333,294 471,244,243 443,948,767 11 Quảng Ngãi 14 1,132,028,689 564,291,000 12,026,572 12 Vĩnh Phúc 126 1,092,602,117 474,655,192 423,362,496 13 Đà Nẵng 99 1,018,795,789 438,916,457 185,866,590 (Nguån: Côc ®Çu t­ n­íc ngoµi- bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­) C¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n cßn qu¸ Ýt ái so víi kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu thùc tÕ. MÆc dï ViÖt Nam ®· ®­a ra nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy nh­ng FDI ®Çu t­ vµo n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n cßn h¹n chÕ.TÝnh ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 sè dù ¸n FDI ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy chiÕm 11,36% tæng sè dù ¸n ®Çu t­, chiÕm 5,9% tæng vèn FDI ®Çu t­ vµ chiÕm 6,7% vèn thùc hiÖn . ViÖc tËp trung ®Çu t­ FDI vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¹o ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh cña nÒn kinh tÕ, tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng n­íc n«ng nghiÖp nh­ ViÖt Nam chØ nªn tËp trung ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp vµ dÞch vô sÏ kh«ng t¹o c¬ së cho t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng. §iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc lµm kh«ng chØ cña n«ng th«n mµ c¶ vïng ®« thÞ. 3. Mèi quan hÖ gi÷a FDI víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng 3.1.T¸c ®éng qua l¹i gi÷a FDI - t¨ng tr­ëng - viÖc lµm §Õn nay , khu vùc cã FDI ®ang ph¸t triÓn vµ ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam. Khu vùc nµy ®· sö dông lao ®éng vµ c¸c nguån lùc kh¸c trong n­íc vµ t¹o ra nh÷ng n¨ng lùc míi cho nÒn kinh tÕ, gãp phÇn vµo t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch, kim ng¹ch xuÊt khÈu ... tÊt c¶ nh÷ng t¸c ®éng trªn ®Õn l­ît nã l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc t¹o thªm viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng , khÝch thÝch tiªu dïng, vµ thu hót thªm FDI vµo nÒn kinh tÕ. TÝnh tÝch cùc cña ho¹t ®éng FDI ë ®©y lµ t¹o ra vßng ¶nh h­ëng lÉn nhau cã tÝnh nh©n réng gi÷a FDI, viÖc lµm vµ t¨ng tr­ëng. Khu vùc FDI cã t¨ng tr­ëng nhanh, doanh thu t¹o ra ngµy mét t¨ng, n¨m 1991 chØ cã 151 triÖu USD ®Õn n¨m 1997 t¨ng lªn ®Õn 3621 triÖu USD vµ n¨m 1998 lµ 3271 triÖu USD vµ trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2007 t¨ng thªm 16 tû USD (t¨ng 17% so n¨m 2006). Tû lÖ ®ãng gãp vµo GDP lµ ®¸ng kÓ vµ ngµy mét cao. §iÒu nµy gãp phÇn mang l¹i tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña c¶ n­íc kh¸ cao.Trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2007 khu vùc cã FDI nép 1,55 tû USD cho ng©n s¸ch. XuÊt khÈu vµ nép ng©n s¸ch cña khu vùc FDI còng liªn tôc t¨ng lªn. §ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc cña khu vùc FDI §¬n vÞ: tû USD N¨m 1995-2000 2001-2005 §ãng gãp vµo ng©n s¸ch 1,65 8,2 (nguån: wesbste bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ – thµnh tùu 20 n¨m §TTTNN) TÊt c¶ nh÷ng ph©n tÝch trªn hµm s¶n xuÊt ph¶n ¸nh sù kÕt hîp vèn, c«ng nghÖ, vµ lao ®éng cña khu vùc FDI, §· t¹o ra nh÷ng kÕt qu¶ rÊt cã ý nghÜa víi ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. 3.2. Nh÷ng kÕt luËn chung vÒ t¹o viÖc lµm th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi -FDI Trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ viÖc lµm, FDI trong t¹o viÖc lµm cã thÓ rót ra nh÷ng kÕt luËn chung chñ yÕu sau: ViÖc lµm vµ thÊt nghiÖp lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nhu cÇu vÒ viÖc lµm ®· t¹o søc Ðp lín ®èi víi sù t¨ng tr­ëng v¸ ph¸t triÓn kinh. §Ó t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®ßi hái ph¶i dïng c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc. C¬ chÕ t¹o viÖc lµm ®ßi hái ph¶i co sù tham gia tÝch cùc cña nhµ n­íc, ng­êi sö dông lao ®éng mµ cßn ë chÝnh b¶n th©n ng­êi lao ®éng T¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua FDI lµ xu h­íng quan träng ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. VÒ mÆt sè l­îng, FDI kh«ng chØ t¹o ra viÖc lµm trùc tiÕp ( tøc lµ sè l­¬ng viÖc lµm mµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trùc tiÕp t¹o ra ) mµ cßn t¹o viÖc lµm gian tiÕp th«ng qua c¸c dÞch vô s¶n xuÊt vµ tiªu thô mµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI t¹o ra.Vµ ®©y lµ hai chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cña c¸c dù ¸n FDI VÒ mÆt chÊt l­îng c¸c nghiªn cøu ®Òu kh¼ng ®Þnh viÖc lµm ®­îc t¹o bëi nguån vån FDI cã chÊt l­îng cao h¬n viÖc lµm ®­îc t¹o bëi c¸c nguån vèn trong n­íc khi so s¸nh trong cïng ngµnh vµ lÜnh vùc. ChÊt l­îng viÖc lµm ®­îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu nh­: “Vèn/ lao ®éng” hay “Vèn/ chç lµm viÖc”, §iÒu kiÖn lµm viÖc, chÊt l­îng lao ®éng ... Ngoµi viÖc t¹o viÖc lµm FDI còng t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng kh¸c ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn . Nh÷ng t¸c ®éng nµy bao gåm ch¶y m¸u chÊt x¸m, di chuyÓn lao ®éng n«ng th«n vµ thµnh thÞ, sù diÔn biÕn phøc t¹p cña c¸c quan hÖ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã FDI ... Thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh»m t¹o ra nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ xu h­íng quan träng ®èi víi ViÖt nam chóng ta.Trung Quèc còng nh­ c¸c n­íc trong khu vùc còng theo ®uæi c¸c chÝnh s¸ch nµy.Tuy nhiªn mçi n­íc cã chÝnh s¸ch cô thÓ vµ biÖn ph¸p kh¸c nhau, cã quèc gia ®· sai lÇm trong thu hót vµ sö dông nguån vèn FDI trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o viÖc lµm.Ta sÏ xem xÐt vÊn ®Ò nµy ë ViÖt nam diÔn ra nh­ thÕ nµo sau ®©y. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng t¹o viÖc lµm th«ng qua FDI ë ViÖt Nam 1.Sè l­îng viÖc lµm 1.1.Sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp ViÖc lµm trùc tiÕp lµ viÖc lµm ®­îc trùc tiÕp t¹o ra trong hÖ thèng cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c viÖc lµm nh­ s¶n xuÊt, ph©n phèi, nghiªn cøu ...§ã lµ c¸c viÖc lµm do doanh nghiÖp tuyÓn dông lao ®éng vµ tr¶ l­¬ng .Sè l­îng lao ®éng trùc tiÕp ®­îc tÝnh dùa trªn b¶ng l­¬ng cña doanh nghiÖp. Theo thèng kª chÝnh thøc, sè ng­êi lµm viÖc trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy mét t¨ng lªn. Cuèi n¨m 1993, sè lao ®éng trong khu vùc nµy chØ cã 49.892 ng­êi ®Õn gi÷a n¨m 1994 lµ 88.054 ng­êi tøc lµ t¨ng 1.76 lÇn , n¨m 1996 lµ 172.928 ng­êi. §Õn 12/1997 con sè nµy lµ 250.000 ng­êi, ®Õn cuèi th¸ng 8/1998 lµ 270.000 ng­êi. Theo tµi liÖu gÇn ®©y nhÊt cña Bé KH- §T ®Õn th¸ng 8 n¨m 2007 con sè nµy lµ 900.5221 ng­êi.Tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 1998 trung b×nh mçi n¨m lao ®éng trong khu vùc cã FDI t¨ng lªn kho¶ng 46.000 ng­êi. MÆc dï trong nh÷ng n¨m 1997, 1998 do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc nhiÒu doanh nghiÖp cã FDI ph¶i gi¶m bít lao ®éng, song sè l­îng lao ®éng lµm viÖc trùc tiÕp trong khu vùc cã FDI vÉn t¨ng nhanh.§Õn 2004 con sè nµy lµ gÇn 739 ngh×n ng­êi… Nh­ vËy, theo thêi gian, tæng vèn FDI ®¨ng ký vµ thùc hiÖn t¨ng th× tæng lao ®éng trong khu vùc nay còng t¨ng. Tuy nhiªn, so víi lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o cña n­íc ta th× sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp do FDI t¹o ra kh«ng nhiÒu. Tæng doanh nghiÖp lµm trong c¸c doanh nghiÖp cã FDI n¨m 1993 chiÕm 0,15 % tæng lao ®éng lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, N¨m 1994 lµ 0,26 %, n¨m 1996 lµ 0,29 % vag n¨m 1997 lµ 0,37 % n¨m 1998 lµ 0,76 % .Tû lÖ nµy chøng tá sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp do FDI lµ kh«ng lín. Nh­ vËy, viÖc lµm trùc tiÕp trong khu vùc cã FDI t¨ng theo vèn ®Çu t­ nh­ng cßn h¹n chÕ vÒ sè l­îng. §iÒu nµy phï hîp víi xu h­íng chung cña FDI trong t¹o viÖc lµm ë c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Sè lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc trong khu vùc cã fdi Trong c¸c doanh nghiÖp FDI , c¸c doanh nghiÖp liªn doanh sö dông nhiÒu lao ®éng nhÊt, sau ®ã ®Õn c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. C¬ cÊu nµy phï hîp víi viÖc c¸c dù ¸n vµ v«n FDI d­íi h×nh thøc liªn doanh chiÕm tû lÖ cao h¬n so víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c. Ch¼ng h¹n ë Hµ néi tÝnh ®Õn 31/12/1995 vêi 210 dù ¸n thu hót 13.102 lao ®éng, trong ®ã liªn doanh chiÕm 80% sè dù ¸n thu hót 73% sè lao ®éng; doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi chiÕm 13% sè dù ¸n víi 16% lao ®éng, hîp ®ång hîp t¸c t­¬ng øng lµ 7% vµ 11%. Nh­ng ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa mçi mét doanh nghiÖp liªn doanh thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng h¬n doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh kh¸c. Nã cßn phô thuéc vµo lÜnh vùc ®Çu t­, c«ng nghÖ sö dông , chi phÝ lao ®éng vµ mét så yÕu tè kh¸c. Lao ®éng trong khu vùc cã FDI cã mÆt ë c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau trong ®ã nh÷ng ngµnh thu hót nhiÒu dù ¸n vµ vèn FDI còng thu hót nhiÒu lao ®éng. Tuy nhiªn kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng kh«ng ph¶i bao giê còng tû lÖ thuËn víi vèn v× c«ng nghÖ cña mçi ngµnh lµ kh¸c nhau. Cã tíi 71% tæng sè lao ®éng cña khu vùc cã FDI tËp trung ë ngµnh c«ng nghiÖp. Trong ®ã c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp thùc thÈm chiÕm 57%, c«ng nghiÖp nÆng lµ 14%. Vèn vµ lao ®éng trong khu vùc cã FDI ë ViÖt Nam 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Lao ®éng (ng­êi) 49.892 88.054 139.678 220.000 250.000 279.000 Tèc ®é t¨ng 1 1,76 2,80 3,47 5,01 1,13 Vèn (triÖu USD) 2.900,0 3.765,6 6.530,8 8.497,3 32.026 35.464 (Nguån: b¸o c¸o tæng hîp vÒ FDI, vô qu¶n lý c¸c dù ¸n, bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­) 1.2. Sè l­îng viÖc lµm gi¸n tiÕp. ViÖc lµm gi¸n tiÕp ®­îc x¸c ®Þnh lµ viÖc lµm t¹o trong c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp kh¸c ngoµi khu vùc cã FDI nh­ng phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã FDI.. Mét sè khu vùc s¶n xuÊt vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm , dÞch vô cho khu vùc FDI còng ph¸t triÓn vµ t¹o ra sè viÖc lµm ®¸ng kÓ. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cã FDI bªn c¹nh viÖc t¹o ra viÖc lµm trùc tiÕp cßn t¹o ra viÖc lµm gi¸n tiÕp víi sè l­îng lín h¬n nhiÒu so víi sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp mµ nã t¹o ra. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜng vùc n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n th­êng cã tû lÖ viÖc lµm gi¸n tiÕp /viÖc lµm trùc tiÕp cao nhÊt. KÕt qu¶ kh¶o s¸t viÖc lµm trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp mét sè dù ¸n Sè TT ChØ tiªu Dù ¸n Everton Dù ¸n chÕ biÕn rau vµ hoa qu¶ Gia L©m Dù ¸n chÕ biÕn cµ chua H¶i D­¬ng 1 Tæng vèn ®Çu t­ 2,39 triÖuUSD 1,4 triÖu USD 3,0 triÖu USD 2 ViÖc lµm trùc tiÕp 400 60 200 3 ViÖc lµm gi¸n tiÕp 5000 2300 9800 4 Tû lÖ VLgi¸n tiÕp/trùc tiÕp 12,5/1 38,3/1 49/1 (nguån: Theo ®iÒu tra cña TS. NguyÔn Anh TuÊn, §TTTNN víi PTKT ë ViÖt Nam ) *C¸c dù ¸n ®Çu t­ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lµ chÕ biÕn n«ng s¶n tuy vèn ®Çu t­ kh«ng lín nh­ng l¹i t¹o ra viÖc lµm cho lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o vµ ®ang thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n. MÆc dï vËy, víi mét n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam , h¬n 70% lùc l­îng lao ®éng tËp trung trong n«ng nghiÖp th× ®iÒu ®ã ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, còng thÊy r»ng do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung cã tÝnh mïa vô nªn doanh nghiÖp trong lÜnh vùc nµy th­êng cã Ýt lao ®éng th­êng xuyªn ghi trong tµi liÖu sæ thèng kª. Hä th­êng thuª lao ®éng trong mét thêi gian ng¾n (cã tÝnh chÊt mïa vô ). MÆt kh¸c còng cã nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ cung cÊp ®Çu vµo cho n«ng d©n ®Ó hä tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ mua l¹i s¶n phÈm vµo cuèi vô nªn danh nghÜa lµ lµ kh«ng cã hoÆc cã Ýt c«ng nh©n.Thùc tÕ hä ®· t¹o ra mét ssã viÖc lµm ®¸ng kÓ cho lao ®éng ViÖt nam ë khu vùc n«ng th«n. §©y lµ nh÷ng ¶nh h­ëng t¹o viÖc lµm gi¸n tiÕp cña FDI trong n«ng nghiÖp. Nh­ dù ¸n nhµ m¸y chÕ biÕn cµ chua H¶i D­¬ng víi tæng vèn 3triÖu USD ngoµi viÖc sö dông kho¶ng 200 c«ng nh©n trùc tiÕp cßn t¹o ra viÖc lµm æn ®Þnh cho kho¶ng 10.000 lao ®éng ë 3 huyÖn cña tØnh nµy. Vµ cßn nhiÒu dù ¸n nh­ thÕ n÷a. 2. ChÊt l­îng viÖc lµm. ViÖc lµm trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã chÊt l­îng cao h¬n so víi khu vùc trong n­íc. §Ó ®¸nh gi¸ mÆt chÊt l­îng cña viÖc lµm trong khu vùc cã FDI cÇn xÐt c¸c chØ tiªu nh­: Vèn ®Çu t­/ lao ®éng, tr×nh ®é lao ®éng, ®iÒu kiÖn lao ®éng, tiÒn c«ng tiÒn l­¬ng, n¨ng suÊt lao ®éng, tÝnh æn ®Þnh cña viÖc lµm ®­îc t¹o ra ...®­îc tÝnh vµ so s¸nh víi víi khu vùc trong n­íc , nhÊt lµ víi doanh nghiÖp nhµ n­íc nh­ d­íi ®©y. 2.1. TØ lÖ Vèn ®Çu t­ / lao ®éng. Vån ®Çu t­/ lao ®éng lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng viÖc lµm theo ®Çu vµo. Bëi trong tr­êng hîp c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi khi nghiªn cøu c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt cho thÊy vèn vµ c«ng nghÖ tû lÖ thuËn víi nhau tøc lµ tû lÖ vèn trªn lao ®éng cµng cao th× tr×nh ®é c«ng nghÖ cµng cao. Tr×nh ®é c«ng nghÖ cµng cao ®ßi hái tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng ph¶i t­¬ng øng ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong lÜnh vùc phi vËt chÊt (dÞch vô), chØ tiªu nµy còng ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng ®èi víi viÖc cung cÊp dÞch vô. Qua b¶ng d­íi ®©y cho thÊy lÜnh vùc s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt, n­íc 655,947 USD/ lao ®éng; lÜnh vùc c«ng nghiÖp khai th¸c má 531,352 USD/ lao ®éng...Nãi chung lµ ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ ngµnh sö dông lao ®éng tr×nh ®é cao. LÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp 22,211 USD/ lao ®éng lµ lÜnh vùc sö dông nhiÒu lao ®éng cã tr×nh ®é phæ th«ng. §èi víi doanh nghiÖp trong n­íc, tû lÖ vèn trªn lao ®éng míi chØ ®¹t con sè cao nhÊt lµ 50-60 triÖu ®ång/lao ®éng (3.000-4.000 USD/ lao ®éng). Tû lÖ nµy thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi khu vùc FDI. §iÒu nµy chøng tá lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp FDI cã tr×nh ®é cao h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Tû lÖ vèn ®Çu t­/ lao ®éng cña khu vùc FDI theo ngµnh kinh tÕ STT Ngµnh Vèn thùc hiÖn (triÖu USD) Lao ®éng Vèn thùc hiªn / Lao ®éng I C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 14,617 496,373 29,448 1 C«ng nghiÖp chÕ biÕn 10,037 485,263 20,683 2 X©y dùng 576 3,863 149,114 3 C«ng nghiÖp khai th¸c má 3,196 6,015 531,352 4 S¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt,n­íc 808 1,232 655,974 II DÞch vô 5,594 46,085 121,388 III N«ng, l©m, ng­ nghiÖp 1,404 63,224 22,211 Tæng sè 21,616 605,682 35,688 (Nguån: b¸o c¸o tæng hîp vÒ FDI, vô qu¶n lý c¸c dù ¸n, bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­) 2.2. VÒ n¨ng suÊt lao ®éng. N¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n ®ã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña khu vùc cã FDI. Víi r×nh ®é c«ng nghÖ cao h¬n, tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é tæ chøc tèt h¬n, n¨ng suÊt ._.