Ergonomie – về tiện nghi nơi làm việc của con người “nghiêng cứu thể chất điều kiện môi trường lớp học và tình hình sức khỏe của học sinh

KÍNH ÑEÄ THAÀY Vieän só-Baùc só DÖÔNG QUANG TRUNG Vieän Haøn Laâm Phaãu Thuaät Phaùp Anh huøng Lao Ñoäng Tieán só Danh döï Vieän Ñaïi Hoïc NANCY-PHAÙP Chuû tòch Hoäi ñoàng saùng laäp Trung taâm Ñaøo taïo vaø Boài döôõng Caùn boä Y teá TPHCM Thaày laø ngöôøi thaày taän tuî thöông yeâu sinh vieân. Ngöôøi ñaõ giuùp chuùng con trôø thaønh nhöõng baùc só coù kieán thöùc y hoïc vaø coù y ñöùc. Vôùi taát caû loøng ngöôõng moä vaø bieát ôn KÍNH ÑEÄ THAÀY, GIAÙO SÖ BAÛO TRÔÏ LUAÄN VAÊN Giaùo sö-Tieán só Khoa Hoïc NGUYEÃN MAÏNH LIEÂN Chuû nhieäm boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trung taâm Ñaøo taïo vaø Boài döôõng Caùn boä Y teá TPHCM Thaätt laø haïnh phuùc vaø vinh döï cho chuùng con khi ñöôïc thaày baûo trôï, höôùng daãn thöïc hieän luaän vaên naøy. Thaày ñaõ luoân ôû beân caïnh vaø daïy cho chuùng con nhöõng baøi hoïc vaø kinh nghieäm quyù giaù maø khoâng tröôøng lôùp naøo truyeàn ñaït. Xin nhaän nôi chuùng con loøng toân kính vaø bieát ôn saâu saéc. KÍNH TRÌNH Tieán só-Baùc só LEÂ VAÊN ÑOÂNG Giaùm ñoác Trung taâm Y teá döï phoøng quaân ñoäi phía Nam Thaày ñaõ taän tình giuùp ñôõ chuùng con thöïc hieän luaän vaên naøy. Vôùi taát caû loøng kính meán vaø bieát ôn KÍNH TRÌNH TRUNG TAÂM Y TEÁ DÖÏ PHOØNG QUAÂN ÑOÄI PHÍA NAM BAN GIAÙM HIEÄU TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG CÔ SÔÛ TRAÀN BOÄI CÔ THÖ VIEÄN TTÑTBDCBYTTPHCM Thaät vinh döï cho chuùng em khi ñöôïc trung taâm vaø nhaø tröôøng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå chuùng em thöïc hieän luaän vaên naøy Vôùi taát caû loøng bieát ôn saâu saéc KÍNH TRÌNH QUÍ THAÀY COÂ Thaày TRAÀN TAÁN TAØI Hieäu tröôûng tröôøng Traàn Boäi Cô Thaày ÑÖÔØNG HOAØ MAI Phoù hieäu tröôûng tröôøng Traàn Boäi Cô Baùc só NGUYEÃN BÍCH TAÂM Caùn boä y teá tröôøng Traàn Boäi Cô Coâ LEÂ NGOÏC THU Giaùo vieân Anh vaên KÍNH TRÌNH CHA MEÏ, ANHCHỊ EM Caùm ôn gia ñình ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho chuùng con thöïc hieän luaän vaên naøy Caùm ôn cha meï ñaõ nuoâi naáng vaø daïy doã chuùng con neân ngöôøi ñeå chuùng con coù ñöôïc ngaøy hoâm nay Caùm ôn anh trai ñaõ ñôõ ñaàn gia ñình raát nhieàu ñeå em coù thôøi gian thöïc hieän luaän vaên naøy Caùm ôn chò gaùi giuùp em raát nhieàu trong luùc thöïc hieän luaän vaên naøy Caùm ôn em gaùi ñaõ troâng nom gia ñình cho anh yeân taâm thöïc hieän luaän vaên naøy KÍNH TAËNG Thaày NGUYEÃN THANH NGUYEÂN Coâ VAÊN THÒ THU SÖÔNG Coâ LYÙ THÒ THANH HÖÔNG Coâ NGUYEÃN HOAØNG ANH Coâ NGUYEÃN THÒ ANH THÔ Coâ LEÂ NGOÏC HUYEÀN TRAÂN Thaày NGUYEÃN ANH VOÕ Anh PHAÏM HIEÁU LIEÂM Anh ÑOÃ MINH HOAØNG TROÏNG Anh NGUYEÃN VAÊN TAÏO Anh CHIEÁN THAÂN TAËNG CAÙC BAÏN ÑOÀNG KHOAÙ HOAØNG CHAÂN PHÖÔNG NGUYEÃN HAÛI NAM PHAÏM PHUÙ NGOÏC VUÕ TAÊNG QUOÁC CHÍ NGUYEÃN THAØNH DANH HUYØNH VAÊN BÌNH HOÀ THEÁ LAÂM HAÛI LEÂ TRAÀN THÒ MYÕ HOAØ MAI THANH THAÛO ÑINH PHAÏM HAÛI ÑÖÔØNG ÑAØO HOAØNG THIEÂN KIM GIANG CHAÂU VOÕ TRAÀN CHÍNH TAÂM PHAN VAÊN TÍNH NGUYEÃN MAÏNH TIEÁN TRAÀN MAÏNH HAØ BUØI BAÛO THAØNH VOÕ THAØNH LIEÂM LEÂ QUANG ÑÌNH LÖÕ THÒ KHAÙNH PHÖÔNG TRAÀN THÒ BAÛO NGOÏC THAÂN TAËNG CAÙC EM HUYØNH KIM HIEÄU ÑAËNG KIM NAM NGUYEÃN THÒ NGOÏC MINH HUYØNH TRUÙC THANH NGOÏC PHAÏM VAÊN LÔÏI NGUYEÃN THÒ HOAI THÔM NGUYEÃN THÒ THANH HUYEÀN Caùc baïn luoân laø ngöôøi toâi yeâu meán vaø laø nguoàn coå vuõ toâi trong luùc thöïc hieän luaän vaên naøy Kính taëng nhöõng ai ñau khoå vì beänh taät Öôùc mong chuùng toâi seõ laø nieàm an uûi TOÙM TAÉT *** Ñaët vaán ñeà Hieän nay vaán ñeà caûi thieän ñieàu kieän moâi tröôøng y teá hoïc ñöôøng ñang laø moät vaán ñeà ñöôïc Boä Giaùo Duïc, Boä Y Teá vaø laõnh ñaïo caùc caáp chính quyeàn cuøng caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ôû nöôùc ta heát söùc quan taâm. Khoa hoïc “Ergonomie – veà tieän nghi taïi nôi laøm vieäc cuûa con ngöôøi” ñaõ chæ roõ raèng: caùc yeáu toá vi khí haäu, vaán ñeà chieáu saùng vaø kích thöôùc baøn gheá cuûa lôùp hoïc aûnh höôûng raát nhieàu tôùi söùc khoeû vaø keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Muïc tieâu nghieân cöùu Goùp phaàn nghieân cöùu veà theå chaát, ñieàu kieän moâi tröôøng lôùp hoïc vaø tình hình söùc khoûe cuûa hoïc sinh tröôøng trung hoïc cô sôû Traàn Boäi Cô, TP Hoà Chí Minh töø thaùng 5/2003 ñeán thaùng 5/2004. Phöông phaùp nghieân cöùu Nghieân cöùu moâ taû caét ngang bao goàm: Ño ñaïc moät soá chæ soá hình theå vaø phoûng vaán tình hình söùc khoeû cuûa 333 hoïc sinh. Ño ñaïc caùc yeáu toá vi khí haäu, ñoä chieáu saùng vaø kích thöôùc baøn gheá cuûa moät soá lôùp hoïc. Keát quaû vaø keát luaän Trong nghieân cöùu moâ taû caét ngang ôû 333 hoïc sinh tröôøng PTCS Traàn Boäi Cô taïi TPHCM töø thaùng 05/2003 ñeán thaùng 05/2004, chuùng toâi ñaõ coù ñöôïc nhöõng keát quaû sau: 1.Theå chaát hoïc sinh tröôøng Traàn Boäi Cô coù caùc ñaëc ñieåm nhö sau: Chieàu cao cuûa nam sinh coù söï taêng tröôûng roõ reät ôû löùa tuoåi 12-13 vaø 14- 15, töø 13-14 tuoåi taêng ít hôn . Chieàu cao cuûa nöõ sinh coù söï taêng tröôûng roõ reät ôû löùa tuoåi 12-13 vaø 13-14, töø 14-15 tuoåi taêng ít hôn. Caân naëng cuûa nam sinh coù söï taêng tröôûng roõ reät ôû löùa tuoåi 12-13 vaø 14-15, töø 13-14 tuoåi taêng ít hôn. Caân naëng cuûa nöõ sinh coù söï taêng tröôûng roõ reät ôû löùa tuoåi 12-13 vaø 13-14, töø 14-15 tuoåi taêng ít hôn. Keát quaû phaân loaïi theo chæ soá BMI nhö sau: Chæ soá BMI cuûa nam sinh laø töø 17.74-21.63. Chæ soá BMI cuûa nöõ sinh laø töø 16.09-18.58. 2.Kích côõ baøn gheá cuûa tröôøng Traàn Boäi Cô chöa phuø hôïp vôùi töøng löùa tuoåi cuûa hoïc sinh. 3.Vi khí haäu naèm trong chuaån cho pheùp cuûa Boä Y Teá. 4.Chieáu saùng töï nhieân cuûa caùc lôùp hoïc töông ñoái toát. Chieáu saùng toång hôïp ñaït 175- 200 lux taïi caùc baøn hoïc vaø 200-210 lux chung cho caû lôùp. 5.Tình hình meät moûi cuûa hoïc sinh gia taêng sau giôø hoïc trong taát caû 4 khoái(p<0.001). Tyû leä caän thò cuûa hoïc sinh laø 23% trong ñoù caän thò naëng treân 6 ñioáp laø 11%. Chuùng toâi hi voïng raèng luaän vaên naøy seõ giuùp ích cho vieäc baûo veä söùc khoeû hoïc sinh ôû nöôùc ta noùi chung vaø thaønh phoá HCM noùi rieâng. RESUME *** INTRODUCTION Pendant ce temps, le Ministeøre de l'EÙducation, le Ministeøre de la Santeù Publique et les autoriteùs des reùgions ainsi que la presse et les moyens de propagation publique au Vieât Nam nous ont remarqueù sur l’importance de la Meùdecine preùventive chez les eùcoliers. “Ergonomie-science eùtudiante la confortabiliteù du poste de travail de l’homme” a montreù que: les facteurs microclimatiques, l’eùclairement et les dimension des tables et des chaises dans les classe ont une grande influence sur la santeù et le progreøs dans l’eùtude des eùcoliers OBJECTIF DE RECHERCHE Contribution aø l’eùtude de l’eùtat physique, des conditions environnementales de la classe et de l’eùtat de santeù chez les eùcoliers de l’eùcole Traân Boâi Co aø Hoâ Chi Minh Ville pendant la peùriode de Mai 2003 jusqu’aø Mai 2004. METHODE DE RECHERCHE EÙtude descriptive et cross-sectionel: Mesure de quelques index de l’eùtat physique et interrogation sur l’eùtat de santeù chez 333 eùcoliers. Mesure des facteurs physiques du microclimat, de l’eùclairement et les dimensions des tables et des chaises de quelques classes. RESULTATS ET CONCLUSIONS Notre eùtude descriptive et cross-sectionel portant sur 333 eùcoliers aø l’eùcole Traân Boâi Co de HCM Ville de Mai 2003 aø Mai 2004, a donneù les reùsultats suivants: 1.L’indice physique: La taille des eùcoliers augmente clairement de 12-13 et 14-15 ans mais lentement de 13-14 ans. La taille des eùcoliereøs augmente clairement de 12-13 et 13-14 ans mais lentement de 14-15 ans. Le poids des eùcoliers augmente clairement de 12-13 et 14-15 ans mais lentement de 13-14 ans. Le poids des eùcoliereøs augmente clairement de 12-13 et 13-14 ans mais lentement de 14-15 ans. Le ICM( Index de Masse Corporelle) des eùcoliers est de 17.74-21.63. Le ICM des eùcoliereøs est de 16.09-18.58. 2.La taille des tables et chaises pour des eùcoliers ne concorde pas exactement aø l’aâge des eùcoliers. 3.Des facteurs microclimatiques s’accordent avec des criteøres du Ministeøre de la Santeù. 4.L’intensiteù de l’eùclairement naturel de chaque classe est assez suffisante. L’intensiteù combineùe de l’eùclairement( naturel et artificiel) est de 175-200 lux aux tables des eùcoliers et de 200-210 lux pour toute la classe. 5.La fatigue mentale des eùcoliers augmente significativement apreøs le cours scolaire (p<0.001). Le pourcentage des eùcoliers myopes est 23%, comportant 11% des eùcoliers myopes plus de 6 diops.. Nous esperons que notre dissertation sera inteùressante pour la meùdecine preùventive des eùcoliers du Vieât Nam. MUÏC LUÏC Trang DANH MUÏC BAÛNG DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ DANH MUÏC CHÖÕ VIEÁT TAÉT TOÙM TAÉT LUAÄN VAÊN CHÖÔNG 1: ÑAËT VAÁN ÑEÀ .......................................................................................... 1 CHÖÔNG 2: MUÏC TIEÂU Muïc tieâu toång quaùt .......................................................................... 3 Muïc tieâu chuyeân bieät ...................................................................... 3 CHÖÔNG 3: TOÅNG QUAN Y VAÊN 1.1 Moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù theå chaát con ngöôøi vaø caùc nghieân cöùu theå chaát con ngöôøi trong vaø ngoaøi nöôùc........................................................... 4 1.2 Vi khí haäu vaø aûnh höôûng cuûa vi khí haäu leân ñôøi soáng söùc khoeû con ngöôøi ........................................................................................................ 10 1.3 Hieän töôïng meät moûi trong lao ñoäng ........................................ 22 CHÖÔNG 4: PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 2.1 Thieát keá nghieân cöùu ................................................................ 26 2.2 Ñoái töôïng nghieân cöùu ............................................................. 26 2.3 Côõ maãu .................................................................................... 26 2.4 Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu .................................................. 27 2.5 Xöû lyù soá lieäu vaø trình baøy keát quaû .......................................... 32 CHÖÔNG 5: KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU 3.1 Keát quaû nghieân cöùu theå chaát hoïc sinh ................................... 33 3.2 Keát quaû nghieân cöùu caùc yeáu toá moâi tröôøng ........................... 37 3.3 Keát quaû nghieân cöùu moät soá vaán ñeà veà tình hình söùc khoeû cuûa hoïc sinh : .............................................................. 39 CHÖÔNG 6: BAØN LUAÄN 4.1 Theå chaát hoïc sinh ................................................................... 45 4.2 Tình hình moâi tröôøng moät soá phoøng hoïc ................................. 47 4.2.1 Tình hình vi khí haäu ........................................................ 47 4.2.2 Tình hình chieáu saùng ....................................................... 48 4.2.3 Tieâu chuaån baøn gheá......................................................... 49 4.3 Tình hình söùc khoeû cuûa hoïc sinh ............................................ 50 CHÖÔNG 7 KEÁT LUAÄN ............................................................................................ 52 KIEÁN NGHÒ............................................................................................ 53 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC DANH MUÏC BAÛNG Trang Baûng 3.1.1: so saùnh chieàu cao cuûa hoïc sinh tröôøng Traàn Boäi Cô giöõa caùc löùa tuoåi ............................................................................................................. 34 Baûng 3.1.2: so saùnh caân naëng cuûa hoïc sinh tröôøng Traàn Boäi Cô giöõa caùc löùa tuoåi .............................................................................................................. 35 Baûng 3.1.3: phaân loaïi loaïi chæ soá BMI nam sinh tröôøng Traàn Boäi Cô( theo quy luaät phaân phoái Gauss-Laplace) ................................................................... 36 Baûng 3.1.4: phaân loaïi loaïi chæ soá BMI nöõ sinh Traàn Boäi Cô( theo quy luaät phaân phoái Gauss-Laplace) ................................................................................... 36 Baûng 3.2.1: nhieät ñoä khoâng khí, ñoä aåm töông ñoái cuûa khoâng khí, toác ñoä gioù trung bình trong lôùp hoïc ....................................................................................... 37 Baûng 3.2.2 heä soá aùnh saùng cuûa caùc lôùp hoïc tröôøng Traàn Boäi Cô ............... 37 Baûng 3.2.3: goùc aùnh saùng vaø goùc khoaûng trôøi töø baøn hoïc phía ngoaøi cuûa hoïc sinh ...................................................................................................... 37 Baûng 3.2.4: chieáu saùng töï nhieân töï nhieân ôû baøn vieát cuûa hoïc sinh .......... 38 Baûng 3.2.5: coâng suaát cuûa caùc boùng ñeøn trong lôùp hoïc ............................. 38 Baûng 3.2.6: chieáu saùng phoái hôïp ................................................................ 38 Baûng 3.2.7: kích thöôùc baøn vaø gheá hoïc sinh .............................................. 39 Baûng 3.3.7: So saùnh toác ñoä xöû lyù thoâng tin cuûa töøng khoâi lôùp tröôùc vaø sau buoåi hoïc .............................................................................................................. 42 Baûng 3.3.8: keát quaû phaân loaïi toác ñoä xöû lyù thoâng tin cuûa hoïc sinh 4 khoái tröôùc buoåi hoïc ...................................................................................................... 42 Baûng 3.3.9: keát quaû phaân loaïi toác ñoä xöû lyù thoâng tin cuûa hoïc sinh 4 khoái sau buoåi hoïc .............................................................................................................. 43 DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ Trang Bieåu ñoà 3.1.1: söï phaân boá hoïc sinh nghieân cöùu theo giôùi .................... 33 Bieåu ñoà 3.1.2: söï phaân boá hoïc sinh nghieân cöùu theo tuoåi ..................... 34 Bieåu ñoà 3.3.1: phaân boá giôø hoïc trong ngaøy cuûa hoïc sinh ....................... 39 Bieåu ñoà 3.3.2: phaân boá giôø giaûi trí trong ngaøy cuûa hoïc sinh .................. 39 Bieåu ñoà 3.3.3: nhöõng bieåu hieän veà maét thöôøng gaëp sau buoåi hoïc cuûa hoïc sinh ........................................................................................... 40 Baûng 3.3.4: nhöõng bieåu hieän taâm lyù thöôøng gaëp sau buoåi hoïc cuûa hoïc sinh ............................................................................................ 40 Bieåu ñoà 3.3.5: nhöõng bieåu hieän veà cô khôùp thöôøng gaëp sau buoåi hoïc cuûa hoïc sinh ............................................................................................ 41 Bieåu ñoà 3.3.6: nhaän xeùt cuûa hoïc sinh veà moâi tröôøng khí haäu trong lôùp ................................................................................................. 41 Bieåu ñoà 3.3.7: phaân boá tyû leä hoïc sinh bò caän thò theo 4 khoái lôùp ........... 43 Bieåu ñoà 3.3.8: phaân boá ñoä caän cuûa maét caùc em bò caän thò ..................... 44 DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT BMI : Body’s Mass Index Chæ soá troïng löôïng cô theå HSAS : Heä Soá AÙnh Saùng 0 C : ñoä Celcius F : Flux lumineux Quang löu Lm : Lumen Sr : Steradian S : Superficie-dieän tích IAEA : International Atomic Energy Agency Toå chöùc naêng löôïng nguyeân töû theá giôùi ILO : International Labour Organization Toå chöùc lao ñoäng quoác teá WHO : World Health Organization Toå chöùc y teá theá giôùi TÑXLTT : Toác Ñoä Xöû Lyù Thoâng Tin TPHCM : Thaønh Phoá Hoà Chí Minh STT : Soá Thöù Töï x : soá trung bình SD : ñoä leäch chuaån N : soá löôïng caù theå nghieân cöùu p : ñoä tin caäy Phuï luïc 1 PHIEÁU THU THAÄP SOÁ LIEÄU CAÙC CHÆ SOÁ MOÂI TRÖÔØNG LÔÙP HOÏC Lôùp:_______ Só soá:________ Giôø _______Ngaøy thu thaäp:_____/____/______ Ngöôøi thöïc hieän: Caùc chæ soá veà aùnh saùng: Chieáu saùng töï nhieân(taét heát ñeøn): Chæ soá Saùng Chieàu E1 E2 E3 E4 E5 Chieáu saùng phoái hôïp: Chieáu saùng taïi choã(ngang taàm maét hoïc sinh): Chæ soá Saùng Chieàu E1 E2 E3 E4 E5 Chieáu saùng toaøn theå(ñieåm baát kì trong lôùp hoïc) Chæ soá Saùng Chieàu E1 E2 E3 E4 E5 Caùc chæ soá veà nhieät ñoä: Nhieät ñoä Saùng Chieàu Caùc chæ soá veà ñoä aåm: Ñoä aåm Saùng Chieàu Caùc chæ soá veà toác ñoä gioù: Vaän toác Saùng Chieàu Caùc chæ soá veà dieän tích: Dieän tích phoøng: Daøi: Roäng: Dieän tích cöûa soá: Soá cöûa soá: dieän tích töøng cöûa soå: Caùc chæ soá veà baøn gheá: Baøn hoïc: Daøi Roäng Cao Gheá ngoài Daøi Roäng Cao Caùc chæ soá veà boùng ñeøn: Ñeøn chieáu saùng: Neon Daây toùc Soá löôïng boùng ñeøn: Coâng suaát cuûa boùng: Phuï luïc 2: PHIEÁU THU THAÄP SOÁ LIEÄU VEÀ THEÅ CHAÁT Phaùi:_________ Lôùp:________ Ngaøy thaùng naêm sinh:_______/______/________ Chieàu cao ñöùng:_______ Caân naëng:____________ Phuï Luïc 3 PHIEÁU PHOÛNG VAÁN HOÏC SINH Ngaøy phoûng vaán: Phaùi:_____ Lôùp:_____ Tình hình veà taät khuùc xaï trong lôùp: Em coù bò caän thò? ºCoù ºKhoâng Caâu hoûi daønh cho caùc em bò caän thò: Hieän taïi, ñoä caän cuûa em laø_____ ñoä. YÙ kieán cuûa hoïc sinh veà lôùp hoïc( chung cho taát caû moïi ngöôøi): Theo em, ngoài trong lôùp caûm thaáy: ºQuaù noùng ºMaùt meû ºDeã chòu Em caûm thaáy nhö theá naøo tröôùc khi vaøo hoïc: ºSaûng khoaùi ºBình thöôøng ºMeät moûi Em caûm thaáy nhö theá naøo sau buoåi hoïc: ºSaûng khoaùi ºBình thöôøng ºMeät moûi Thôøi gian hoïc trong ngaøy(bao goàm hoïc taïi nhaø, taïi tröôøng):_____giôø/ngaøy Thôøi gian daønh cho giaûi trí trong ngaøy :_____ giôø/ngaøy Nhöõng bieåu hieän thöôøng coù sau buoåi hoïc: Veà maét: Moûi maét, nhöùc maét º Ngöùa maét, chaûy nöôùc maét º Môø maét º Bình thöôøng º Veà thaàn kinh: Naëng ñaàu, nhöùc ñaàu º Buoàn nguû º Hay queân º Deã böïc boäi, lo aâu º Bình thöôøng º Veà cô khôùp: Moûi coå tay º Moûi coå, moûi vai º Moûi löng º Bình thöôøng º Phuï luïc 4 Ñeøn huyønh quang Ñieän Quang Maxx 801 Nhaèm phuïc vuï nhöõng ngöôøi tieâu duøng toát hôn, Coâng ty boùng ñeøn Ñieän Quang ñaõ nghieân cöùu vaø cho ra ñôøi saûn phaåm môùi mang ñònh vò cao caáp vaøo thaùng 11 naêm 2003 ñoù laø ñeøn huyønh quang Ñieän Quang Maxx 801. 1. Khaùi quaùt veà saûn phaåm : - Tính naêng, coâng duïng : saûn phaåm ñeøn huyønh quang Maxx 801 söû duïng boät hoaït hoaù Tricolor Phopho cho chaát löôïng aùnh saùng toát hôn, giuùp baûo veä thò löïc ñaëc bieät laø treû em. Coù hieäu suaát chieáu saùng vaø chæ soá truyeàn maøu cao hôn 20% so vôùi nhöõng loaïi ñeøn oáng thoâng thöôøng nhöng giaù baùn chæ baèng 70% so vôùi haøng ngoaïi nhaäp. Giaù baùn ñeøn huyønh quang Maxx 1m2 laø 14.000 ñoàng/boùng, vaø loaïi 0,6m laø 12.000 ñoàng/boùng 2.Caùc tieâu chí veà chaát löôïng vaø quaûn lyù chaát löôïng: - Ñaêng kyù baûo hoä sôû höõu coâng nghieäp: Coâng ty boùng ñeøn Ñieän Quang ñaõ noäp ñôn ñaêng kyù nhaõn hieäu , teân goïi, kieåu daùng bao bì. …cho saûn phaåm ñeøn huyønh quang Maxx 801 taïi Coâng ty sôû höõu coâng nghieäp (INVESTIP). - Ñaêng kyù tieâu chuaån chaát löôïng : saûn phaåm ñeøn huyønh quang Maxx 801 keá thöøa coâng ngheä saûn xuaát ñeøn huyønh quang oáng thaúng nhöng söû duïng boät huyønh quang Tricolor Phosphor neân chæ soá truyeàn maøu cao, chaát löôïng aùnh saùng toát vaø ñeøn huyønh quang Ñieän Quang ñaõ ñaït tieâu chuaån TCVN 5175 – 1990. - Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm, coâng taùc xaây döïng chieán löôïc chaát löôïng saûn phaåm : Coâng taùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm ñeøn huyønh quang Ñieän Quang Maxx 801 ñöôïc xaây döïng döïa treân heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001 – 2000 do Coâng ty TUV – CERT (Coäng hoaø lieân bang Ñöùc) caáp. - Ñaùnh giaù tính naêng , caùc chæ soá vöôït troäi cuûa saûn phaåm ñeøn huyønh quang Ñieän Quang Maxx 801: LOAÏI BOÙNG ÑEØN FL40 T10D FL36T8D FL40T10 MAXX801 Ñöôøng kính oáng (mm) 32.5 25.5 32.5 Chieàu daøi boùng (mm) 1198 1198 1198 Coâng suaát danh ñònh (W) 40 36 40 Phoå aùnh saùng Ban ngaøy Ban ngaøy Ban ngaøy Quang thoâng (lm) 2650 2700 3200 Hieäu suaát saùng (lm/w) 66.25 75.00 80.00 Chæ soá truyeàn maøu(Ra) 74 74 84 Giaù baùn leû ( Ñoàng) 10.000 10.000 14.000 - Khaû naêng tieát kieäm cao : Loaïi ñeøn chieáu saùng ÑCN2FL40T10D ÑCN2FL36T8D ÑCN2FL40T10 Maxx 801 Soá ñeøn chieáu saùng 160 157 125 Soá boùng ñeøn 320 314 250 Toån hao coâng suaát trong 1 chaán löu(W) 10 9 10 Coâng suaát moät ñeøn chieáu saùng tieâu thuï( W) 100 90 100 Toång coâng suaát tieâu thuï ( KW) 16 14.13 12.5 Giaù heä thoáng ñeøn chieán saùng(Ñoàng) 12.800.000 12.560.000 11.000.000 Chi phí vaän haønh heä chieáu saùng sau 1000 giôø- ñoàng 24.000.000 22.451.000 19.750.000 Chi phí vaän haønh heä chieáu saùng sau 1000 giôø- ñoàng 35.200.000 32.342.000 28.500.000 Chi phí vaän haønh heä chieáu saùng sau 3000 giôø-ñoàng 46.400.000 42.233.000 37.250.000 LỜI THỀ TỐT NGHIỆP BÁC SĨ Y KHOA CỦA TRUNG TÂM ĐÀO TẠO BỒI DƯỠNG CÁN BỘ Y TẾ THÀNH PHÔ HỒ CHÍ MINH  Sau sáu năm đƣợc đào tạo dƣới mái trƣờng Trung Tâm Đào Tạo Bồi Dƣỡng Cán Bộ Y Tế, các bệnh viện và các cộng đồng phƣờng xã tại Thành phố Hồ Chí Minh; Đƣợc các Thầy Cô hết lòng dạy dỗ, dìu dắt; đƣợc các bạn học giúp đỡ tận tình, Trong buổi lễ tốt nghiệp long trọng này, Trƣớc nghĩa vụ cao cả đối với Tổ Quốc Việt Nam thiêng liêng và nhân dân, trƣớc nhà trƣờng thân yêu, các Thầy Cô kính mến, các bậc Cha Mẹ, các bạn đồng học thân thiết của tôi. TÔI XIN THỀ 1. Trung thành với Tổ Quốc Xã Hội Chủ Nghĩa, phấn đấu làm hết sức mình để xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc thân yêu. 2. Tôn trọng hiến pháp và pháp luật của nhà nƣớc Việt Nam, thực hiện nghiêm chỉnh và có trách nhiệm các quan điểm, các luật lệ và quy định của ngành Y Tế Việt Nam. Tôi không bao giờ chấp nhận các hành động không trung thực, thiếu trách nhiệm làm ảnh hƣởng đến danh dự, truyền thống, uy tín nhà trƣờng, trái với lƣơng tâm nghề nghiệp của ngƣời Cán Bộ y Tế Nhân Dân. 3. Luôn giữ bí mật nghề nghiệp, tôn trọng nhân phẩm và thƣơng yêu ngƣời bệnh, đem tất cả khả năng và sự hiểu biết của tôi phục vụ cho sức khỏe của nhân dân theo lời dạy của Chủ Tịch Hồ Chí Minh vĩ đại : “LƢƠNG Y NHƢ TỪ MẪU” 4. Đoàn kết hợp tác với các đồng nghiệp, tận tâm dìu dắt đàn em, tự hào với công việc hằng ngày của mình, tiếp tục học tập, tu dƣỡng không mệt mỏi, nâng cao không ngừng trình độ chính trị, khoa học kỹ thuật để hoàn thiện nhiệm vụ đƣợc giao phó ở bất kỳ nơi nào cần đến tôi và góp phần xây dựng nền Y Tế Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa. Thực hiện đầy đủ lời thề này, tôi sẽ nhận đƣợc tín nhiệm và quí mến của nhân dân và các đồng nghiệp. Tôi sẽ không bao giờ làm sai lời thề để bị mang tiếng là ngƣời phản bội với lƣơng tâm, với danh dự của mình, với sự tín nhiệm của nhân dân và của các bạn. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 1 CHÖÔNG 1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ **** Töø thaäp nieân 90 cho ñeán nay, tình hình kinh teá xaõ hoäi ôû ñaát nöôùc ta trong thôøi kyø Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, ñaõ coù nhieàu thay ñoåi ñaùng keå. Ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân ngaøy ñöôïc caûi thieän, chaát löôïng cuoäc soáng ngaøy ñöôïc naâng cao. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät Thaønh phoá ñoâng daân nhaát cuûa caû nöôùc, soá löôïng hoïc sinh ngaøy caøng gia taêng, soá löôïng tröôøng hoïc duø ñaõ coù ñöôïc xaây theâm nhieàu, cuõng chöa ñaùp öùng ñuû nhu caàu cuûa thaønh phoá. Do ñoù, moät soá lôùp hoïc ôû caùc tröôøng ñaõ coù soá hoïc sinh quaù ñoâng, aûnh höôûng tôùi söùc khoûe vaø chaát löôïng hoïc taäp cuûa caùc em. Hieän nay vaán ñeà caûi thieän ñieàu kieän moâi tröôøng y teá hoïc ñöôøng ñang laø moät vaán ñeà ñöôïc Boä Giaùo Duïc, Boä Y Teá vaø laõnh ñaïo caùc caáp chính quyeàn cuøng caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ôû nöôùc ta heát söùc quan taâm. Trong caùc yeáu toá moâi tröôøng cuûa lôùp hoïc tröôùc tieân phaûi keå ñeán yeáu toá vi khí haäu. Nöôùc Vieät Nam laø moät nöôùc coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa noùng aåm. ÔÛ thaønh phoá Hoà Chí Minh, duø trong muøa möa hay muøa khoâ, nhieät ñoä trung bình ngaøy trong phoøng cuõng xaáp xæ 30 o C vaø ñoä aåm cuõng töông ñoái cao. Hôn nöõa, ôû trong caùc phoøng hoïc ñoâng ngöôøi khoâng khí ngoaïi caûnh caøng trôû neân ngoät ngaït hôn do hoaït ñoäng vaø chuyeån hoùa vaät chaát cuõng sinh nhieät cuûa cô theå con ngöôøi. Trong hoaøn caûnh ñoù, phöông tieän caûi thieän ñieàu kieän vi khí haäu thoâng duïng hieän nay laø thoâng khí baèng quaït maùy. Beân caïnh caùc yeáu toá vi khí haäu, vaán ñeà chieáu saùng cho lôùp hoïc cuõng heát söùc quan troïng. Khoa hoïc “Ergonomie – Khoa hoïc veà tieän nghi ôû nôi laøm vieäc cuûa con ngöôøi” ñaõ chæ roõ raèng: chieáu saùng ñaày ñuû keát hôïp vôùi baøn gheá ñuùng tieâu chuaån seõ laøm cho hoïc sinh thoaûi maùi hôn vaø laøm giaûm tyû leä maéc beänh caän thò cuûa caùc em. Nhö vaäy, phoøng hoïc saùng suûa, khoâng khí thoaùng maùt seõ laøm cho hoïc sinh thoaûi maùi, ñôõ meät moûi, deã tieáp thu baøi vôû. Ngöôïc laïi phoøng hoïc aåm thaáp, thieáu aùnh saùng, thoâng khí keùm seõ aûnh höôûng tôùi söùc khoûe cuûa caùc em, vaø chaát löôïng hoïc taäp seõ giaûm suùt. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 2 Vì nhöõng lyù do ñaõ neâu treân, neân chuùng toâi tieán haønh nghieân cöùu veà theå chaát, moät soá vaán ñeà y teá hoïc ñöôøng vaø tình hình söùc khoûe cuûa hoïc sinh tröôøng Trung hoïc Cô sôû Traàn Boäi Cô taïi Tp. Hoà Chí Minh. Chuùng toâi hy voïng raèng nhöõng keát luaän ruùt ra trong luaän vaên naøy cuõng coù theå giuùp ích cho vieäc caûi thieän tình hình y teá hoïc ñöôøng cuûa caùc tröôøng hoïc taïi Tp Hoà Chí Minh vaø trong caû nöôùc. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 3 CHÖÔNG 2 MUÏC TIEÂU **** *Muïc tieâu toång quaùt: Goùp phaàn nghieân cöùu veà theå chaát, ñieàu kieän moâi tröôøng lôùp hoïc vaø tình hình söùc khoûe cuûa hoïc sinh tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Boäi Cô, TP Hoà Chí Minh töø thaùng 5/2003 ñeán thaùng 5/2004. *Muïc tieâu chuyeân bieät: 1. Nghieân cöùu veà theå chaát cuûa hoïc sinh 2. Nghieân cöùu veà ñieàu kieän moâi tröôøng lôùp hoïc; veà khí haäu, tình hình chieáu saùng, kích thöôùc baøn gheá. 3. Nghieân cöùu moät soá vaán ñeà veà tình hình söùc khoûe cuûa hoïc sinh Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 4 CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN Y VAÊN *** 1.1 MOÄT SOÁ CHÆ TIEÂU ÑAÙNH GIAÙ THEÅ CHAÁT CON NGÖÔØI VAØ CAÙC NGHIEÂN CÖÙU VEÀ THEÅ CHAÁT CON NGÖÔØI TRONG VAØ NGOAØI NÖÔÙC: 1.1.1. Moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù theå chaát con ngöôøi: Töø laâu theå chaát ñöôïc coi laø moät trong nhöõng chæ tieâu nhaän daïng vaø ñaùnh giaù söùc khoeû con ngöôøi[1,2,4,9,15]. Nghieân cöùu veà theå chaát con ngöôøi khoâng chæ coù nhöõng nhaø y hoïc maø coøn cuûa nhieàu nhaø khoa hoïc thuoäc caùc lónh vöïc khaùc nhau nhö [8,19,20,22,26,29,30,31]: Nhaân traéc hoïc (Biomeùtrie Humaine), taêng tröôûng hoïc (Auxologie), coâng thaùi hoïc (Ergonomie)…. Nghieân cöùu veà theå chaát khoâng chæ laø nhaän xeùt ñôn sô veà taàm voùc beân ngoaøi maø noù coøn coù nhieàu yù nghóa vaø öùng duïng trong thöïc tieãn haøng ngaøy nhö xaây döïng con ngöôøi chuaån ñaëc tröng cho moãi daân toäc, xaây döïng maãu kích côõ, maãu quaàn aùo may saün, nhöõng maãu ñoàng phuïc hoïc ñöôøng, maãu phöông tieän lao ñoäng… sao cho tinh teá nhaát vaø tieän nghi nhaát. Trong nghieân cöùu theå chaát, ngöôøi ta tìm ra nhieàu chæ tieâu khaùc nhau ñeå ñaùnh giaù toaøn veïn theå chaát moät con ngöôøi, nhöng soá ño chieàu cao vaø caân naëng vaãn luoân laø hai chæ tieâu quan troïng haøng ñaàu ñöôïc WHO theo doõi nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng. Chieàu cao ñöùng cuûa cô theå con ngöôøi laø moät trong nhöõng chæ tieâu raát quan troïng trong haàu heát caùc ñieàu tra cô baûn veà nhaân traéc hoïc, nhaân chuûng hoïc vaø y hoïc. Chieàu cao ñöùng coøn ñöôïc xem nhö moät trong nhöõng chæ tieâu quyeát ñònh ñeå phaân bieät caùc chuûng toäc treân theá giôùi. Nhieàu nghieân cöùu ñaõ chöùng minh raèng chieàu cao laø moät ñaïi löôïng ñöôïc qui ñònh bôûi gen nhöng laïi thay ñoåi theo thôøi gian. Chieàu cao bieåu hieän taàm voùc cuûa moät ngöôøi, do ñoù caùc nhaø y hoïc thöôøng döïa vaøo chieàu cao ñeå ñaùnh giaù söùc lôùn cuûa treû em vaø taàm voùc cuûa moät ngöôøi. Chieàu cao thöôøng thay ñoåi theo chuûng toäc, giôùi tính vaø chòu moät phaàn aûnh höôûng Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 5 cuûa moâi tröôøng, hoaøn caûnh soáng cuûa xaõ hoäi. Khoâng nhöõng theá, chieàu cao ñöùng coøn laø moät trong nhöõng ñaïi löôïng raát quan troïng trong trong öùng duïng nhaân traéc hoïc vaø nghieân cöùu thieát keá ergonmie. Chieàu cao ñöùng thöôøng ñöôïc coi nhö bieåu hieän cuûa theå löïc neân ñöôïc coi laø moät chæ tieâu quan troïng ñaùnh giaù theå löïc trong coâng taùc tuyeån choïn vaøo quaân ñoäi, tuyeån thôï, tuyeån sinh. Söï phaùt trieån chieàu cao coøn ñöôïc löu yù trong tuyeån choïn naêng khieáu theå duïc theå thao ñaëc bieät trong caùc moân caàn toác ñoä vaø söï vöôn xa nhö : bôi loäi, ñieàn kinh, nhaûy xa… ;ngoaøi ra noù coøn giuùp ñaùnh giaù theå traïng lieân quan ñeán chaát löôïng cuoäc soáng, chaát löôïng con ngöôøi sinh hoïc. Chieàu cao cô theå coøn giuùp caùc nhaø y hoïc löôïng giaù giaùn tieáp chöùc naêng thoâng khí cuûa phoåi bôûi chieàu cao coù moái töông quan thuaän vôùi taát caû caùc thoâng soá hoâ haáp [32]. Caân naëng cuõng nhö chieàu cao, laø moät soá ño quan troïng thöôøng ñöôïc söû duïng trong caùc coâng trình ñieàu tra veà hình thaùi ngöôøi. Troïng löôïng lieân quan ñeán nhieàu kích thöôùc khaùc neân thöôøng ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa cô theå. Ñoái vôùi cô theå bình thöôøng trong giai ñoaïn taêng tröôûng, troïng löôïng cô theå thöôøng xuyeân taêng leân nhöng khoâng ñoàng ñeàu._.. Böôùc vaøo theá kyû XIX, troïng löôïng ñöôïc coi laø moät chæ soá khoâng theå thieáu ñöôïc trong coâng taùc tuyeån moä binh lính .Tröôùc ñaây ngöôøi ta xem caân naëng laø moät ñaëc ñieåm quan troïng ñeå ñaùnh giaù ñaày ñuû söï phaùt trieån theå löïc. Tuy nhieân ngaøy nay caân naëng chæ ñoùng vai troø tieân löôïng cho yeáu toá theå löïc, nhöng laïi laø yeáu toá ñaùnh giaù söï phaùt trieån kinh teá cuûa moät quoác gia do troïng löôïng coù theå quan heä chaët cheõ vôùi ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi vaø chòu taùc ñoäng töùc thôøi cuûa cheá ñoä aên uoáng, cuõng nhö lieân heä maät thieát vôùi tình hình söùc khoeû vaø beänh taät cuûa moãi ngöôøi. Caân naëng cuõng aûnh höôûng nhaát ñònh leân söï phaùt trieån sinh lyù cuûa con ngöôøi nhö tuoåi daäy thì. Ngöôøi ta nghieân cöùu raèng khi con ngöôøi ñaït ñeán moät caân naëng qui ñònh saün cho moãi ngöôøi thì thôøi kyø daäy thì seõ xaûy ra vaø cuõng coù moät soá nghieân cöùu cho raèng ngöôøi maäp thì daäy thì sôùm hôn ngöôøi gaày. Caân naëng cuûa moät ngöôøi noùi leân möùc ñoä vaø tyû leä söï haáp Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 6 thu vaø tieâu hao, moät ngöôøi ñöôïc dinh döôõng toát thì seõ taêng caân, do ñoù caân naëng noùi leân phaàn naøo trình ñoä phaùt trieån theå löïc cô theå. Chieàu cao vaø caân naëng laø nhöõng ñaïi löôïng coù tính töông ñoái, töï noù khoâng ñuû ñöa ñeán moät nhaän xeùt veà taàm voùc cuûa moät con ngöôøi. Vì vaäy, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ ñöa ra nhöõng chæ soá coù tính toång hôïp töø nhieàu chæ tieâu nhaân traéc hoïc khaùc nhau. Moät trong nhöõng chæ tieâu ñoù laø chæ soá BMI ( Body’s Mass Index) [13,21,23,24,27,28]. Chæ soá naøy ñöôïc hình thaønh töø hai chæ tieâu caân naëng vaø chieàu cao. Chæ soá BMI ñöôïc duøng roäng raõi ôû nhieàu quoác gia treân theá giôùi trong vieäc ñaùnh giaù taàm voùc moät con ngöôøi ñaõ tröôûng thaønh (treân 18 tuoåi) vì ôû löùa tuoåi naøy laø löùa tuoåi khoâng coøn phaùt trieån hay phaùt trieån chaäm neân BMI coù tính oån ñònh. 1.1.2 Moät soá nghieân cöùu theå chaát con ngöôøi trong vaø ngoaøi nöôùc: ÔÛ Vieât Nam, nghieân cöùu ñaàu tieân veà söï taêng tröôûng chieàu cao vaø caân naëng ôû treû em coù leõ laø cuoán “Hình thaùi hoïc vaø giaûi phaãu hoïc myõ thuaät” cuûa Huard vaø Ñoã Xuaân Hôïp (1943). Cuoán saùch naøy ñaõ ñaët neàn moùng ñaàu tieân cho khoa hoïc nhaân traéc hoïc trong nöôùc. Tuy nhieân do ñieàu kieän xaõ hoäi Vieät Nam luùc baáy giôø khoâng cho pheùp neân nhöõng nghieân cöùu veà taêng tröôûng ít daàn. Ñeán khoaûng 30 naêm gaàn ñaây ngaønh nhaân traéc hoïc vaø taêng tröôûng hoïc cuûa Vieät Nam môùi phaàn naøo hoài sinh vôùi haøng loaït nghieân cöùu coù giaù trò trong vaø ngoaøi nöôùc: Cuoán “Nhaân traéc hoïc vaø öùng duïng treân con ngöôøi Vieät Nam” cuûa taùc giaû Nguyeãn Quang Quyeàn xuaát baûn 1974. Ñaây laø cuoán saùch ñaàu tay cho caùc nhaø nghieân cöùu nhaân traéc hoïc taïi Vieät nam, ñöa ra caùc kyõ thuaät, caùc thoâng soá ño ngöôøi nhaèm ñaùnh giaù theå chaát con ngöôøi moät caùch khoa hoïc nhaát. “Haèng soá hoïc sinh ngöôøi Vieät Nam” vôùi söï chuû trì cuûa giaùo sö Nguyeãn Tuaán Gi Troïng, taäp hôïp treân 15 nghieân cöùu cuûa caùc nhaø sinh hoïc, y hoïc Vieät Nam, laø moác ñaùnh daáu moät ñoaïn ñöôøng trong lòch söû nghieân cöùu sinh hoïc ôû Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 7 ngöôøi Vieät Nam, laø taøi lieäu lòch söû coù giaù trò veà thôøi gian ñeå caùc nghieân cöùu tieáp theo laáy laøm taøi lieäu so saùnh . “Atlst nhaân traéc hoïc ngöôøi Vieät Nam löùa tuoåi lao ñoäng” cuûa Nguyeãn An Löông (1986) laø coâng trình nghieân cöùu coù soá lieäu thu nhaäp khaù lôùn töø 3 mieàn ñaát nöôùc Baéc – Trung – Nam vôùi nhieàu löùa tuoåi khaùc nhau, xöû lyù thoáng keâ nghieâm tuùc cuûa taäp theå caùn boä khoa hoïc thuoäc nhieàu cô quan, nhieàu lónh vöïc. Nguyeãn Maïnh Lieân vôùi “Nghieân cöùu veà ngöôøi chuaån Vieän nam(1990- 1998) trong hôïp taùc vuøng Chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông veà ngöôøi chuaån Chaâu AÙ(IAEA TECDOC,2,1998). Ngoaøi ra coøn nhieàu nghieân cöùu nhaân traéc hoïc ñöôïc thöïc hieän döôùi nhieàu hình thöùc nhö luaän aùn toát nghieäp, luaän aùn tieán só, toång keát caùc nghieân cöùu ñaõ laøm ñeå ruùt ra keát luaän…. Nhieàu coâng trình vôùi nhieàu taùc giaû nhö : Traàn Ñình Long, Löông Bích Hoàng, Cao Phöông Nam (1988), Leâ Gia Vinh (1986), Ñaøo Huy Khueâ (1990), Mai Vaên Thìn (1991), Nguyeãn Maïnh Lieân, Cao Quoác Vieät (1990 – 1992), Thaåm Thò Hoaøng Ñieäp (1992)[18], Leâ Nam Traø (1992)[5,7], Leâ Ngoïc Anh Thö[5]... Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 8 Baûng 1.1: Nhöõng nghieân cöùu veà chieàu cao vaø caân naëng cuûa nöõ thieáu nieân töø 12-15 tuoåi. STT Teân nghieân cöùu Naêm Tuoåi Côõ maãu Chieàu cao(x±SD) cuûa nam (cm) Caân naëng(x±SD) cuûa nam (kg) 1 Tình hình phaùt trieån theå löïc cuûa treû em xaõ Duõng Tieán 1983 12 13 14 15 1500 130.5±5.1 134.04±4.5 139.80±4.5 143.41±5.4 25.79±3.8 27.74±5.1 31.3±4.5 33.01±4.6 2 Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø theå löïc hoïc sinh moät tröôøng PTCS Haø Noäi 1992 12 13 14 15 43 40 38 36 140.79±6.50 145.75±5.16 149.83±5.51 153.00±5.43 31.65±5.20 35.56±5.10 38.76±5.48 41.83±5.7 3 Ngöôøi chuaån Vieät Nam 1990- 1993 15 616 156±5.5 40.5±5.1 4 Nghieân cöùu moät soá ñaëc ñieåm veà theå chaát vaø sinh lyù hoïc sinh tröôøng PTCS 2000- 2001 12 13 14 15 146 190 139 74 142.05±14.1 3 148.22±7.00 150.21±6.21 152.30±5.01 32.28+8.82 37.62+7.30 39.70+7.92 41.39+4.64 Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 9 Leâ Anh Xuaân Baûng 1.2: Nhöõng nghieân cöùu veà chieàu cao vaø caân naëng cuûa nam thieáu nieân töø 12-15 tuoåi STT Teân nghieân cöùu Naêm Tuoåi Côõ maãu Chieàu cao(x±SD) cuûa nam (cm) Caân naëng(x±SD) cuûa nam (kg) 1 Tình hình phaùt trieån theå löïc cuûa treû em xaõ Duõng Tieán 1983 12 13 14 15 1500 130.07 133.10 139.38 145.25 25.37 27.63 31.35 33.17 2 Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø theå löïc hoïc sinh moät tröôøng PTCS Haø Noäi 1992 12 13 14 15 43 40 38 36 137.67±6.42 144.80±7.21 151.80.±6.9 158.54±4.66 30.75±3.86 35.38±5.15 39.82±5.67 45.96±6.33 3 Ngöôøi chuaån Vieät Nam 1990- 1993 15 616 156±5.5 40.6±5.7 4 Nghieân cöùu moät soá ñaëc ñieåm veà theå chaát vaø sinh lyù hoïc sinh tröôøng PTCS Leâ Anh Xuaân 2000- 2001 12 13 14 15 146 190 139 74 141.2±9.1 150.11±10 152.3±10.12 159.01±6.01 33.26±8.47 37.94±9.65 40.58±8.67 46.07±8.97 Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 10 Ngoaøi vaán ñeà theå chaát cuûa hoïc sinh thì ñieàu kieän tieän nghi trong hoïc taäp cuõng aûnh höôûng raát nhieàu tôùi söùc khoeû cuûa caùc em. Vaán ñeà tieän nghi moâi tröôøng lao ñoäng hieän nay ñaõ ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc cuûa nhieàu ngaønh khaùc nhau quan taâm giaûi quyeát vaø ñöôïc goïi laø khoa hoïc Ergonomie[13]. Theo ñònh nghóa cuûa Hoäi Ergonomie quoác teá(IEA)[4,13]: Ergonomie laø khoa hoïc lieân ngaønh, ñöôïc caáu thaønh töø caùc khoa hoïc veà con ngöôøi ñeå phuø hôïp coâng vieäc, heä thoáng maùy moùc thieát bò, saûn phaåm vaø moâi tröôøng vôùi caùc khaû naêng veà theå löïc, trí tueä vaø caû vôùi nhöõng haïn cheá cuûa con ngöôøi. Sinh lyù lao ñoäng Y hoïc lao ñoäng Taâm lyù lao ñoäng Quaûn lyù, toå chöùc lao ñoäng Nhaân traéc hoïc Myõ thuaät coâng nghieäp Cô sinh hoïc Thieát keá, cheá taïo Xaõ hoäi hoïc Tin hoïc Kyõ thuaät Kieán truùc, xaây döïng…. An toaøn Nhö vaäy chuùng ta thaáy laø caùc yeáu toá moâi tröôøng lôùp hoïc raát quan troïng ñoái vôùi söùc khoeû vaø keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh . 1.2 VI KHÍ HAÄU VAØ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA VI KHÍ HAÄU LEÂN ÑÔØI SOÁNG SÖÙC KHOEÛ CON NGÖÔØI: 1.2.1 Caùc yeáu toá vi khí haäu  Caùc yeáu toá vi khí haäu laø nhöõng yeáu toá vaät lyù trong moâi tröôøng khoâng khí coù lieân quan ñeán quaù trình ñieàu hoaø nhieät cuûa cô theå ngöôøi trong moät khoâng gian nhaát ñònh[10,11]. Caùc yeáu toá naøy bao goàm : nhieät ñoä, ñoä aåm, vaän toác gioù vaø cöôøng ñoä böùc xaï nhieät töø caùc beà maët xung quanh.  Ñaëc ñieåm cuûa khí haäu Vieät Nam[10]: Vieät Nam naèm trong khu vöïc nhieät ñôùi gioù muøa maø “vó ñoä vaø ñòa hình ñaõ ñem laïi nhöõng bieán daïng saâu saéc cho khí haäu toaøn theå vaø cho töøng vuøng”(Buy-Ñoâng vaø Ergonomie Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 11 Laùctoâng). ÔÛ mieàn Baéc nöôùc ta laø gioù muøa khoâng thuoäc moät cô cheá thuaàn nhaát. Noù ñöôïc qui ñònh bôûi nhieàu trung taâm taùc ñoäng khaùc nhau, thöôøng xuyeân tranh giaønh aûnh höôûng laãn nhau vaø caên baûn laø moät cheá ñoä khoâng oån ñònh. Noùi moät caùch khaùc, Vieät Nam laø moät nöôùc nhieät ñôùi, gioù muøa, coù khí haäu noùng aåm, töøng vuøng coù ñaëc ñieåm khaùc nhau vaø thay ñoåi ñoät ngoät theo töøng ñôït gioù muøa. Trong thöïc haønh veä sinh, khi nghieân cöùu ñieàu kieän vi khí haäu ôû moät nôi naøo ñoù, coù theå ñaùnh giaù theo töøng yeáu toá rieâng reõ hoaëc theo nhöõng chæ tieâu toång hôïp cuûa hai, ba hoaëc taát caû boán yeáu toá keå treân. Nhieät ñoä khoâng khí : Maët trôøi laø nguoàn nhieät chính cuûa traùi ñaát, nhöõng tia maët trôøi khoâng laøm noùng traùi ñaát bao nhieâu maø khoâng khí noùng chuû yeáu laø do tieáp xuùc vôùi maët ñaát. Khoâng khí bò giaûm troïng löôïng cho neân ñaõ gaây ra caùc doøng ñoái löu laøm cho lôùp khoâng khí gaàn maët ñaát coù theå truyeàn nhieät cho caùc lôùp treân. Trong nhöõng yeáu toá cuûa ngoaïi caûnh, nhieät ñoä cuûa khoâng khí vaø cuûa nhöõng vaät xung quanh aûnh höôûng nhieàu nhaát ñeán vieäc trao ñoåi nhieät. Ngoaøi vieäc taùc ñoäng lôùn ñeán con ngöôøi, nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng xung quanh coøn quyeát ñònh hieäu löïc taùc ñoäng cuûa nhöõng yeáu toá khí haäu khaùc. Thí duï: khi nhieät ñoä thaáp, söï chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí caøng laøm laïnh theâm. Nghóa laø gaây nhöõng taùc duïng khoâng toát. Traùi laïi khi nhieät ñoä cao(treân 20 0 ), cô theå deã bò quaù noùng, söï chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí seõ laøm cho vieäc giaûi nhieät ñöôïc deã daøng hôn nghóa laø gaây nhöõng taùc duïng toát. Neáu nhieät ñoä khoâng khí tieáp tuïc taêng leân ñeán 37-38 0 C thì söï chuyeån ñoäng cuû khoâng khí khoâng laøm cho söï giaûi nhieät baèng ñoái löu deã daøng hôn, maø traùi laïi laøm cho ngöôøi ta bò noùng hôn vaø luùc ñoù gioù laïi trôû thaønh yeáu toá coù haïi. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñoái vôùi ñoä aåm cuõng vaäy. Nhieät ñoä khoâng khí laø yeáu toá cô baûn nhaát quyeát ñònh caûm giaùc noùng laïnh hay deã chòu cuûa cô theå trong ñieàu kieän vi khí haäu nhaát ñònh Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 12 (trong cabin xe, phoøng laøm vieäc, phaân xöôûng saûn xuaát, …). Ñeå ño nhieät ñoä khoâng khí ngöôøi ta duøng caùc ñôn vò ño khaùc nhau tuyø theo töøng loaïi thang nhieät ñoä. Trong nghieân cöùu, ñôn vò ño nhieät ñoä thöôøng ñöôïc duøng laø thang Celcius ( o C). Ñoä aåm khoâng khí : laø löôïng hôi nöôùc khoâng nhìn thaáy, tan trong khoâng khí, bieåu hieän baèng söùc tröông hôi nöôùc(mm thuyû ngaân hoaëc gam/m 3 khoâng khí).  Ñoä aåm toái ña (E) : laø löôïng hôi nöôùc toái ña (tính baèng mmHg hoaëc gr/m 3 ) maø khoâng khí coù theå chöùa ñöôïc ôû moät nhieät ñoä nhaát ñònh. Trò soá naøy taêng tæ leä thuaän vôùi nhieät ñoä khoâng khí.  Ñoä aåm tuyeät ñoái (e) : laø löôïng hôi nöôùc (tính baèng mmHg hoaëc gr/m3) thöïc teá ñaõ ño ñöôïc ôû moät nhieät ñoä nhaát ñònh.  Ñoä aåm töông ñoái (R) : laø tyû leä phaàn traêm giöõa ñoä aåm tuyeät ñoái vaø ñoä aåm toái ña ôû trong cuøng moät ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aùp suaát. R = E e x 100 (%) Nhö vaäy, ñoä aåm töông ñoái bieåu thò cho löôïng hôi nöôùc thöïc coù trong khoâng khí so vôùi löôïng nöôùc toái ña coù theå coù trong khoâng khí aáy ôû cuøng aùp suaát vaø nhieät ñoä. Trong nghieân cöùu veà moâi tröôøng, ñoä aåm töông ñoái thöôøng ñöôïc söû duïng khi ño ñaïc.  Ñoä aåm cao laøm caûn trôû thaûi nhieät baèng bay hôi moà hoâi khi nhieät ñoä khoâng khí cao. Cô theå deã bò tích nhieät vaø say noùng. Cuøng vôùi nhieät ñoä, ñoä aåm khoâng khí cao laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho naám moác, vi khuaån, coân truøng …phaùt trieån maïnh.  Ñoä aåm quaù thaáp cuõng coù haïi, laøm cho da bò khoâ, nöùt neû. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 13  Ñoä aåm thích hôïp nhaát ñoái vôùi cô theå laø 50%  20%. Döôùi 30% laø khoâ hanh, treân 70% laø aåm thaáp. Trong tình hình muøa heø, nhieät ñoä leân cao,lôùp hoïc chæ coù ñôn thuaàn laø quaït traàn, khoâng coù maùy ñieàu hoaø nhieät ñoä, ñoä aåm laïi cao nhö ôû nöôùc ta, soá hoïc sinh trong moät phoøng hoïc laïi töông ñoái ñoâng thì raát deã taïo ñieàu kieän söï say noùng xaûy ra do tình traïng thaûi nhieät bò trôû ngaïi. Khi nhieät ñoä cuûa ngoaïi caûnh cao hôn nhieät ñoä da con ngöôøi chæ coù moät con ñöôøng thaûi nhieät duy nhaát laø söï bay hôi cuûa moà hoâi. Trong ñieàu kieän ñoù neáu ñoä aåm cuûa khoâng khí thaáp seõ giuùp cho söï bay hôi moà hoâi deã daøng vaø cô theå con ngöôøi seõ caûm thaáy thoaûi maùi, maùt meû, deã chòu. Traùi laïi neáu ñoä aåm cao, seõ haïn cheá söï bay hôi cuûa moà hoâi laøm cho con ngöôøi caûm thaáy noùng nöïc khoù chòu. Moà hoâi dö thöøa seõ ôû theå loûng, laøm öôùt quaàn aùo, con ngöôøi caøng caûm thaáy noùng nöïc khoù chòu hôn. Quaït maùy laø phöông tieän taïo ra caùc luoàng gioù maùt ôû trong phoøng. Noù coù nhöôïc ñieåm laø khi nhieät ñoä khoâng khí ngoaøi trôøi cao thì nhieät ñoä khoâng khí ôû trong phoøng cuõng cao, taùc duïng choáng noùng cuûa quaït haïn cheá. Ngoaøi ra neáu toác ñoä gioù cuûa quaït quaù maïnh thì coù theå gaây caûm giaùc laïnh. Caùc maùy ñieàu hoaø khoâng khí khi laép ñaët cho moät caên phoøng kín coù khaû naêng chuû ñoäng ñieàu hoaø caùc ñieàu kieän vi khí haäu ôû trong phoøng theo yù muoán nhôø ñieàu chænh ñöôïc caùc yeáu toá nhieät ñoä, ñoä aåm vaø toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí . Ñaây laø phöông thöùc ñieàu hoaø khoâng khí hieän ñaïi. Nhöôïc ñieåm laø noù ñaét tieàn , ñoøi hoûi phoøng kín. Toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí : Caùc khoái khoâng khí luoân luoân chuyeån ñoäng. Nguyeân nhaân laø maët trôøi ñun noùng beà maët traùi ñaát khoâng ñeàu. Söï khaùc nhau giöõa nhieät ñoä vaø aùp löïc treân maët ñaát gaây ra caùc luoàng gioù. Gioù thoåi vaø vôùi toác ñoä khaùc nhau vaø ñoåi chieàu cho neân chieàu gioù vaø söùc gioù laø hai tính chaát cuûa luoàng gioù. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 14 ÔÛ taàn ñoái löu khoâng khí thöôøng xuyeân di chuyeån theo chieàu naèm ngang vaø coøn chuyeån ñoäng theo chieàu thaúng ñöùng taïo ra gioù. Do maët ñaát goà gheà phöùc taïp, coù löïc ma saùt lôùn neân gioù thöôøng bò thay ñoåi toác ñoä vaø höôùng. Chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí laø moät yeáu toá khí töôïng quan troïng. Khoâng khí chuyeån ñoäng aûnh höôûng raát nhieàu ñeán möùc ñoä thaûi nhieät cuûa cô theå. Chuùng ta ñeàu bieát raèng khi khi khoâng coù gioù ngöôøi ta coù theå chòu ñöïng ñöôïc deã daøng ñoái vôùi nhieät ñoä raát thaáp(ñeán -30 0 ).Traùi laïi khi trôøi khoâng reùt laém(-10 0 ñeán -15 0 ) nhöng gioù to thì coù theå bò laïnh ñoät ngoät. Taát nhieân söï chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí khoâng phaûi chæ laø yeáu toá coù haïi. Trong nhieàu tröôøng hôïp, noù raát coù ích vaø coù khi coù taùc duïng raát toát, nhö trong tröôøng hôïp nhieät ñoä beân ngoaøi cao hoaëc khi sinh nhieät nhieàu(lao ñoäng naëng). Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy gioù laøm taêng söï thaûi nhieät baèng ñoái löu. Khi coù gioù moà hoâi boác hôi nhanh hôn. Ñoù laø taùc duïng toát cuûa gioù khi nhieät ñoä khoâng khí gaàn baèng nhieät ñoä cuûa cô theå vaø ngay caû khi cao hôn nhieät ñoä cuûa cô theå. Toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí thöôøng ñöôïc tính baèng meùt/giaây hoaëc baèng kiloâmeùt / giôø. Toác ñoä naøy thöôøng thay ñoåi neân ngöôøi ta ño trong khoaûng 100 giaây ñeå tính toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí. 1.2.2 Tieâu chuaån veä sinh cho pheùp veà vi khí haäu taïi nôi laøm vieäc[14]: Nhieät ñoä aåm khoâng khí 18 – 32oC Ñoä aåm töông ñoái 70%-80% Toác ñoä chuyeån ñoäng khoâng khí 0.1-0.3 meùt/giaây 1.2.3 AÛnh höôûng cuûa vi khí haäu ñoái vôùi cô theå Caûm giaùc veà noùng hay laïnh cuûa con ngöôøi phuï thuoäc vaøo aûnh höôûng toång hôïp cuûa boán yeáu toá vaät lyù cuûa khoâng khí laø nhieät ñoä (t o C), ñoä aåm (%), toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí ( m/s) vaø böùc xaï nhieät. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 15 Ba yeáu toá nhieät ñoä (t o C), ñoä aåm (%), toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí v (m/s) ñöôïc ñaùnh giaù chung thaønh moät chæ tieâu goïi laø nhieät ñoä hieäu löïc vaø ñöôïc nhieàu nhaø khoa hoïc tính ra thaønh chæ tieâu cuûa caûm giaùc noùng, laïnh. Trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí ñaõ xaùc ñònh, ñoä aåm töông ñoái coù lieân quan roõ reät ñeán caûm giaùc ngöôøi lao ñoäng. Nhieät ñoä khoâng khí noùng, ñoä aåm cao khoù boác moà hoâi neân ngöôøi lao ñoäng caûm thaáy raát laø oi böùc, tieát moà hoâi khoù neân caøng khoù chòu. Coøn khi moà hoâi tieát ra nhieàu töùc laø luùc nhieät ñoä cao maø ñoä aåm thì thaáp luùc ñoù ngöôøi lao ñoäng deã meät moûi vì maát nöôùc vaø ñieän giaûi. Khí haäu thay ñoåi ñoät ngoät coøn aûnh höôûng lôùn tôùi söùc khoeû con ngöôøi. Qua thoáng keâ cuûa caùc beänh vieän thì muøa laïnh hay gaëp phaûi caùc tai bieán maïch maùu naõo, vieâm phoåi, vieâm pheá quaûn, caùc beänh ñöôøng hoâ haáp treân. Beänh loeùt daï daøy taù traøng thöôøng coù côn ñau veà muøa laïnh nhieàu hôn. Laïnh coøn taïo ñieàu kieän cho beänh vieâm thaän caáp phaùt trieån. Vieâm thaàn kinh cuõng thaáy nhieàu trong muøa reùt. Ñoái vôùi caùc tai muõi hoïng thì aûnh höôûng cuûa muøa reùt laø khaù roõ raøng. Muøa heø laø muøa coù nhieàu beänh veà ñöôøng ruoät. 1.2.4 Chieáu saùng trong ñôøi soáng: 1.2.4.1 Khaùi nieäm veà aùnh saùng – Ñôn vò aùnh saùng * AÙnh saùng kích thích maét : tuyø theo quang phoå maø maét coù caûm giaùc khaùc nhau trong khoaûng laøn soùng daøi 400 – 760nm (nanometre). Nguoàn saùng phaùt ra luoân luoân thay ñoåi, ngöôøi ta goïi laø quang löu (F). Quang löu (hay doøng aùnh saùng) laø phaàn cuûa naêng löôïng böùc xaï gaây neân caûm giaùc aùnh saùng. – Ñôn vò cuûa doøng aùnh saùng laø Lumen. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 16 Ngöôøi ta coù theå nhaän thaáy caùc vaät xung quanh laø do quang löu (F) chieáu vaøo beà maët caùc vaät ñoù phaûn xaï laïi, tôùi voõng maïc maét, bôûi vaäy caàn phaûi nghieân cöùu maät ñoä aùnh saùng roïi vaøo beà maët, maät ñoä roïi ñoù goïi laø ñoä roïi (E). Ñoä roïi laø tyû soá cuûa doøng aùnh saùng F roïi vaøo beà maët ñoái dieän coù dieän tích (S). Ta coù : E = S F Ñôn vò ñoä roïi(ñoä chieáu saùng) goïi laø Lux. Lux laø söï chieáu saùng cuûa doøng aùnh saùng 1 lumen treân 1m 2 . Danh phaùp caùc ñaïi löôïng treân ñöôïc trình baøy theo baûng döôùi ñaây. DANH PHAÙP ÑAÏI LÖÔÏNG AÙNH SAÙNG (L.Lliboutry-PHYSIQUE DE BASE, MASSON Edt, PARIS, 1963) Ñaïi löôïng (Grandeurs) Naêng löôïng (Energetiques) AÙnh saùng (Lumineuses) Quang thoâng (Flux lumineux) Watt Lumen (lm) Chieáu saùng (EÙclairement) Watt-cm 2 * Watt/m 2 * Lumen/m 2 (lux) Cöôøng ñoä (Intensiteù) Watt/Steradian Lumen/Steradian (=bougie , candela) Ñoä choùi (Luminance, Brillance) Watt/Sr cm 2 * Watt Sr m 2 Candela/ Sr cm 2 (stilb) * Candela/ Sr m 2 (nit) Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 17 1.2.4.2 Caùc loaïi chieáu saùng Coù ba loaïi chieáu saùng tuyø theo hoaøn caûnh[11] : – Chieáu saùng töï nhieân: laø nguoàn aùnh saùng chuû yeáu vaøo luùc ban ngaøy. Trò soá chieáu saùng töï nhieân thöôøng dao ñoäng trong phaïm vi khaùc lôùn tuyø thuoäc vaøo ñoä maët trôøi, ñoä trong suoát cuûa khí quyeån,traïng thaùi thôøi tieát vaø caùc vò trí ñöôïc chieáu saùng. ÔÛ ngoaøi trôøi naéng, ñoä chieáu saùng coù theå ñaït tôùi 10.000 -20.000 lux. Nguoàn chieáu saùng töï nhieân trong nhaø hay trong ph2ong khoâng phaûi laø naéng maët trôøi maø laø aùnh saùng töï nhieân ñöôïc khuyeách taùn töø baàu trôøi. Bieän phaùp coù hieäu quaû ñeå taêng ñoä chieáu saùng töï nhieân trong phoøng laø: +Taêng soá löôïng caùc cöûa soå vaø dieän tích caùc cöûa soå. Tyû leä dieän tích cöûa soå treân dieän tích phoøng (Scöûa soå : Sphoøng ) ñöôïc goïi laø heä soá aùnh saùng(HSAS). Caùc phoøng ôû caàn coù HSAS laø 1:6~1:8, lôùp hoïc, phoøng khaùm beänh caàn coù HSAS laø 1:4~1:8. +Môû roäng goùc aùnh saùng vaø goùc maûnh trôøi cuûa caùc cöûa soå baèng caùch haïn cheá caùc vaät che chaén cöûa soå, naâng cao meùp treân cöûa soå. Goùc aùnh saùng cuûa cöûa soå ít nhaát phaûi baèng 27 0 , goùc maûnh trôøi ít nhaát phaûi baèng 5 0 . Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 18 Hình goùc aùnh saùng vaø goùc maûnh trôøi Thöôøng xuyeân lau chuøi buïi baùm ôû kính cöûa soå. Cöûa kính baùm nhieàu buïi caûn trôû 50% löôïng aùnh saùng vaøo phoøng, cöûa che maønh laøm giaûm 40% aùnh saùng. – Chieáu saùng nhaân taïo : ñeå boå sung cho chieáu saùng töï nhieân, trong nhaø hoaëc phoøng phaûi coù chieáu saùng nhaân taïo. Nguoàn saùng nhaân taïo coù theå laø ñeøn daàu, ñeøn ñieän, neán…Caùc loaïi ñeøn ñaát, ñeøn daàu hoaû… khoâng toát baèng ñeøn ñieän vì khaû naêng toaû saùng thaáp, deã bò taét, toaû nhieät nhieàu vaø coù thoaùt ra caùc khí ñoäc nhö CO2, acetylene, muoäi ñeøn…..Khi thaép trong nhaø kín thì caùc nguoàn sang naøy coù theå laøn ñaàu ñoäc baàu khoâng khí vaø laøm giaûm haøm löôïng oxy ñeå thôû. Coøn loaïi ñeøn ñieän coù daây toùc noùng ñoû hieän cuõng ñöôïc söû duïng roäng raõi. Loaïi ñeøn naøy coù theå chieáu saùng trong moïi ñieàu kieän thôøi tieát, tuoåi thoï trung bình 1000 giôø. Tuy nhieân loaïi ñeøn naøy coù nhöôïc ñieåm laø gaây choùi maét, hieäu suaát phaùt quang khoâng cao, aùnh saùng phaùt ra nhieàu tia ñoû khoâng gioáng nhö aùnh saùng töï nhieân, toaû nhieàu nhieät. Xu höôùng hieän nay laø duøng ñeøn huyønh quang coù chöùa khí trô, thuyû E C B A Goùc aùnh saùng ABC A: meùp treân cöûa soå C: meùp döôùi cöûa soå Goùc maûnh trôøi ABE E: ñieåm treân cuøng cuûa nhaø ñoái dieän cöûa soå i: khoái nhaø ñoái dieän ii: töôøng lôùp hoïc iii: baøn hoïc i ii iii Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 19 ngaân. Caùc ñeøn huyønh quang phaùt ra tia saùng traéng gaàn gioáng nhö ban ngaøy, naêng suaát phaùt saùng cao(gaáp 2.5-3 laàn ñeøn daây toùc), tuoåi thoï leân tôùi 3000 giôø, ít toaû nhieät. Hieän nay coâng ty Ñieän Qung coøn vöøa cho ra maét boùng ñeøn huyønh quang choáng caän thò Maxx801(phuï luïc 4), söû duïng boät huyønh quang hoaït hoaù Tricolor Phosphor cho chaát löôïng aùnh saùng toát hôn vaø tieát kieäm naêng löôïng ñaùng keå so vôùi boùng huyønh quang thöôøng. – Chieáu saùng hoãn hôïp: phoái hôïp hai loaïi aùnh saùng töï nhieân vaø nhaân taïo. Coù nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi ta duøng caû ba loaïi chieáu saùng naøy trong phoøng laøm vieäc vôùi thôøi gian khaùc nhau. Chieáu saùng thieân nhieân coù theå aùp duïng ñöôïc ôû moïi nôi vì reû tieàn, nhöng khoâng baûo ñaûm ñeàu ñaën vaø ñoâi khi gaây loaù maét, cho neân coù khi phaûi söû duïng chieáu saùng hoãn hôïp. ÔÛ nhöõng nôi thieáu aùnh saùng, thì phaûi söû duïng chieáu saùng nhaân taïo vaø neân ñöôïc chieáu saùng 30 phuùt ñeán 1 giôø tröôùc khi laøm vieäc. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 20 1.2.4.3 Yeâu caàu chieáu saùng taïi moät soá nôi laøm vieäc : Trích daãn tieâu chuaån ILO(1985)[11] STT Ñòa ñieåm Coâng vieäc Ñoä chieáu saùng (lux) 1 Vaên phoøng Vi tính-ñaùnh maùy-kyù hoaï Vaên thö Phoøng hoïp-phoøng aên-tieáp taân Haønh lang-caàu thang Loái ñi vaøo ra Cöûa ra ngoaøi-caàu thang 1500-2000 750-1000 200-750 100-200 75-100 30-75 2 Nhaø ôû May vaù Phoøng ñoïc saùch-phoøng hoïc Phoøng trang ñieåm Phoøng aên Giaûi trí Giaët laø quaàn aùo 1000-2000 500-1000 300-500 200-300 150-200 100-150 3 Tröôøng hoïc Phoøng veõ-phoøng thí nghieäm-thö vieän Lôùp hoïc Phoøng theå thao-giaûng ñöôøng-phoøng taém Cöûa ra vaøo-thang gaùc 750-1500 300-750 75-300 30-75 Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 21 Theo Boä Y Teá [16]: Phoøng hoïc caàn ñaûm baûo ñoä chieáu sang ñoàng ñeàu khoâng döôùi 100 lux. Reâing phoøng hoïc coù hoïc sinh khieám thò ñoä chieáu saùng khoâng döôùi 300 lux. 1.2.4.4 AÛnh höôûng cuûa chieáu saùng trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng: Trong nhaø maùy, nôi laøm vieäc ban ngaøy vaø ban ñeâm ñeàu phaûi coù ñuû aùnh saùng veà soá löôïng vaø chaát löôïng môùi baûo veä ñöôïc thò löïc laâu daøi, choáng meät moûi vaø raát nhieàu tröôøng hôïp ñuû aùnh saùng laøm cho naêng suaát lao ñoäng taêng, traùnh ñöôïc sai soùt veà thao taùc töùc laø traùnh ñöôïc caû tai naïn lao ñoäng. Aùnh saùng coù yù nghóa lôùn veà phöông dieän sinh lyù vaø veä sinh. Töø 80-90% khoái löôïng thoâng tin veà theá giôùi xung quanh ñöôïc con ngöôøi thu qua thò giaùc. Aùnh saùng ñaày ñuû khieán con ngöôøi caûm thaáy saûng khoaùi, deã chòu vaø phaán chaán veà tinh thaàn, caùc quaù trình chuyeån hoaù trong cô theå cuõng ñöôïc xuùc tieán maïnh. Ñoù laø moät trong nhöõng ñieàu kieän toát ñeå con ngöôøi laøm vieäc coù naêng suaát cao. Aùnh saùng töï nhieân coøn laø nguoàn tia töû ngoaïi phong phuù giuùp cô theå choáng laïi beänh coøi xöông, tieâu dieät caùc vi khuaån, haïn cheá caùc beänh theo ñöôøng hoâ haáp[11]. Ngoaøi ra, theo khaûo saùt cuûa Beänh Vieän Maét Haø Noäi, tyû leä hoïc sinh caän thò ngaøy caøng taêng trong löùa tuoåi hoïc ñöôøng, ôû caáp tieåu hoïc laø 16%, nhöng leân caáp trung hoïc ñaõ laø 32% vaø ôû caù tröôøng chuyeân tyû leä naøy laø 80%. Aùnh saùng khoâng ñuû cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính gaây neân thöïc traïng naøy. Thieát keá baøn gheá cuõng laø moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa ergonomie. Baøn gheá laø nôi hoïc sinh traûi qua phaàn lôùn thôøi gian hoïc taäp. Do ñoù, baøn gheá caàn ñöôïc thieát keá phuø hôïp vôùi chieàu cao cuûa töøng löùa tuoåi ñeå traùnh caùc taät veà coät soáng, caùc beänh maét hoïc ñöôøng sau naøy…. Theo quyeát ñònh cuûa Boä Y Teá [16]thì: 1.Baøn gheá hoïc sinh phaûi ñuû roäng, chaéc chaén, caùc goùc baøn caïnh phaûi troøn, nhaün ñaûm baûo an toaøn. 2.Kích thöôùc(chieàu cao, beà roäng, chieàu saâu) cuûa baøn vaø gheá phaûi töông öùng vôùi nhau ñoàng thôøi phaûi phuø hôïp vôùi taàm voùc cuûa hoïc sinh. Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 22 Caùc chæ soá(cm) Côõ baøn vaø gheá I II III IV V VI Chieàu cao baøn 46 50 55 61 69 74 Chieàu cao gheá 27 30 33 38 44 46 –Loaïi I daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,00 ñeán 1,09 m. –Loaïi II daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,10 ñeán 1,19 m. –Loaïi III daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,20 ñeán 1,29 m. –Loaïi IV daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,30 ñeán 1,39 m. –Loaïi V daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,40 ñeán 1,54 m. –Loaïi VI daønh cho hoïc sinh coù chieàu cao cô theå töø 1,55 trôû leân. 1.3 HIEÄN TÖÔÏNG MEÄT MOÛI TRONG LAO ÑOÄNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP LÖÔÏNG GIAÙ: 1.3.1Khaùi nieäm veà meät moûi trong lao ñoäng vaø nhöõng nguyeân nhaân ñöa ñeán söï meät moûi trong lao ñoäng: Meät moûi laø keát quaû cuûa moät quaù trình lao ñoäng khoâng nghæ ngôi hôïp lyù, Theo “taâm lyù sinh lyù lao ñoäng vaø Ergonomy” coù raát nhieàu nguyeân nhaân ñöa ñeán söï meät moûi trong lao ñoäng nhö[12]: -Gaùnh naëng trong lao ñoäng: xöû lyù treân 30 tín hieäu trong moät giôø, khuaân vaùc vaät naëng treân 50 kg… -Thao taùc lao ñoäng khoâng ñöôïc hôïp lyù hoaù: tö theá lao ñoäng khoâng thoaûi maùi phaûi thöôøng xuyeân cuùi ngöôøi hay di chuyeån, nhieàu cöû ñoäng thöøa… -Lao ñoäng khoâng nghæ giöõa giôø, sau giôø lao ñoäng khoâng nguû buø laïi söùc… -Dinh döôõng khoâng hôïp lyù: böõa aên khoâng hôïp khaåu vò, khoâng cung caáp nhieàu chaát sinh toá… -Moâi tröôøng lao ñoäng khoâng an toaøn: tieáng oàn, khí ñoäc… Luaän vaên toát nghieäp baùc só y khoa Boä moân Y hoïc lao ñoäng vaø Moâi tröôøng Trang 23 -Ñoái vôùi hoïc sinh: söï taäp trung tö töôûng nghe giaûng, baøi hoïc khoù tieáp thu, baøi hoïc coù quaù nhieàu thoâng tin caàn nhôù, baøi taäp khoù giaûi, lôùp hoïc thieáu aùnh saùng, lo laéng thi cöû hay kieåm tra… 1.3.2Söï meät moûi trong hoïc taäp: Hoïc taäp laø moät quaù trình tieáp nhaän thoâng tin, ñoøi hoûi phaûi coù söï taäp trung chuù yù baøi giaûng. Noù ñöôïc hieåu theo nghóa laø hoaït ñoäng bao goàm söï quan saùt lieân tuïc baèng thính giaùc hay thò giaùc vaø laø khaû naêng cuûa caù theå ñeå phaùt hieän ra tín hieäu vôùi caùc taàn soá khaùc nhau khi quan saùt[7]. Trong ñaùnh giaù möùc ñoä gaùnh naëng cuûa hoaït ñoäng lao ñoäng trí oùc cuõng nhö phaân loaïi hoaït ñoäng naøy, thôøi gian taäp trung chuù yù ñöôïc xem nhö moät chæ soá ñaùng tin caäy[13]. Teân chæ soá Loaïi I Loaïi II Loaïi III Loaïi IV Loaïi V Thôøi gian taäp trung chuù yù/toång thôøi gian lao ñoäng(%) 90 Phaân loaïi möùc ño._.