Đổi mới cơ chế chính sách nhằm khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam

®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ë viÖt nam I.TÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò Tr­íc ®©y trong mét thêi gian dµi , trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n kh«ng cã ®iÒu kiÖn tån t¹i, bÞ coi lµ mét lo¹i h×nh kinh tÕ xÊu, v× nã lµ “tµn d­” cña chÕ ®é cò, mang nÆng tÝnh chÊt bãc lét, ¨n b¸m. NhËn thøc Êu trÜ ®ã ®· k× thÞ ®Õn c¶ c¸c doanh nh©n ho¹t ®éng trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, b»ng nh÷ng ten gäi “ bä t­ th­¬ng”, “con bu«n”, “bän t­ s¶n”. ChÝnh v× vËy , trong thêi gian nµy nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng. Trong phÇn nµy chóng ta sÏ lµm râ vÒ tÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n vÒ c¶ lý luËn vµ thùc tÕ. * Kh¸i niÖm Thµnh phÇn kinh tÕ lµ khu vùc kinh tÕ, kiÓu quan hÖ kinh tÕ dùa trªn mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt Kinh tÕ t­ nh©n bao gåm: Kinh tÕ c¸ thÓ lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh. Kinh tÕ tiÓu chñ còng lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ng cã thuª m­ín lao ®éng, tuy nhiªn, thu nhËp vÉn chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng vµ vèn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh. Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ cã vÞ tri rÊt quan träng trong nhiÒu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ, cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy nhanh tiÒm n¨ng vµ hiÖu qu¶ vÒ vèn , søc lao ®éng, tay nghÒ cña tõng gia ®×nh, tõng ng­êi lao ®éng Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n lµ h×nh thøc kinh tÕ mµ s¶n xuÊt, kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ bãc lét søc lao ®éng lµm thuª. Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n rÊt n¨ng ®éng, nh¹y bÐn víi kinh tÕ thÞ tr­êng, do ®ã sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. *Trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã kinh tÕ t­ nh©n ( bao gåm kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu thñ,t­ b¶n t­ nh©n ) lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ( vÒ mÆt lý luËn) Trong thêi k× qu¸ ®é, nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn ë tr×nh ®é kÐm ph¸t triÓn, lùc l­îng s¶n xuÊt tån t¹i ë nhiÒu thang bËc kh¸c nhau, do ®ã chÕ ®é së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt sÏ cã nhiÒu h×nh thøc, tøc lµ kinh tÕ sÏ cã nhiÒu thµnh phÇn. Mét sè thµnh phÇn kinh tÕ míi xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi nh­ kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. Mét sè thµnh phÇn kinh tÕ do x· héi cò ®Ó l¹i: c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy vÉn cã vai trß quan träng ®Ó ph¸t triÓn , cã lîi cho ®Êt n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng s¶n phÈm, huy ®éng c¸c nguån vèn … VÝ dô thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. Kinh tế tư nhân được xác định là mội giai đoạn phát triển cao của kinh tế hàng hoá. Trong lịch sử, chủ nghiã tư bản là phương thức sản xuất đầu tiên biết tổ chức nền kinh tế theo mô hình kinh tế thị trường và đã đạt được những thành công không thể phủ nhận. Ngày nay, nền kinh tế thị trường được xác định là thành tựu chung của nhân loại. Thực tế cho thấy chưa có nước nào thành công trong phát triển nền kinh tế thị trường lại thiếu khu vực kinh tế tư nhân. Kinh tế tư nhân như một động lực thúc đây sản xuất hàng hoá phát triển trong nền kinh tế thị trường. Ngược lại, nền kinh tế thị trường chính là môi trường hoạt động của các thành phần kinh tế trong đó có kinh tế tư nhân Nền kinh tế mà nước ta lựa chọn là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đó, nếu không có kinh tế nhà nước sẽ không có định hướng xã hội chủ nghĩa, nhưng nếu không có kinh tế tư nhân, cũng sẽ không có kinh tế thị trường. Chính vì thế mà phát triển kinh tế nhiều thành phần nói chung và phát triển kinh tế tư nhân nói riêng là một trong những nội dung quan trọng của đường lối đổi mới kinh tế của Đảng ta. Vai trß cña kinh tÕ t­ nh©n - T¹o viÖc lµm sö dông lao ®éng ë nhiÒu tr×nh ®é lao ®éng kh¸c nhau vµ ë mäi n¬i, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo - Gãp phÇn ®¸ng kÓ cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho ng©n s¸ch -Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn cßn gãp phÇn dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa, nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Ngµy cµng cã nhiÒu mÆt hµng, s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, mÉu m· ®Ñp, t¨ng tÝnh c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. * Søc sèng m·nh liÖt cña kinh tÕ t­ nh©n (vÒ mÆt thùc tÕ) Nhìn l¹i lịch sử kinh tế Việt nam từ Cách mạng Tháng Tám đến nay, kinh tế tư nhân đóng vai trò hết sức quan trọng. Trong giai đoạn khôi phục kinh tế ở miền Bắc ( năm 1955-1957), Đảng và Nhà nước đã chủ trương duy trì và phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó có kinh tế cá thể, tiểu chủ, và tư bản tư nhân. Nghị quyết của bộ chính trị ( tháng 9-1954 ) xác định “ ph¶ỉ hết sức coi trọng công tác phục hồi công thư¬ng nghiệp, làm cho c¸c xí nghiệp công ty hiện có tiếp tục kinh doanh”. Nhờ có chính sách đúng đắn đó, kinh tế miền Bắc đã khôi phục nhanh chóng… kinh tế cá thể , tiểu chủ vµ tư bản tư nhân phát triển rầm rộ. Năm 1955 công nghiệp tư nhân và tiểu thủ công nghiệp ở miền bắc cã tới 51688 cơ sở, với 128622 công nhân tăng lên thành 54985 cơ sở, với 161241 công nhân năm 1956. Trong giai đoạn này, thương nghiệp tư nhân chiếm tỷ trọng khá cao, 71,8% tổng mức bán buôn và 79,7%tông mức bán lẻ. N¨m 1957 trong cơ cÊu giá trị sản xuất toàn xã hội kinh tế quốc doanh vµ công ty hợp danh míi chỉ chiếm 17,9 %, kinh tế tập thể và hợp tác xã chiếm 0,2%, trong khi đó kinh tế tư bản tư nhân , tiểu chủ , cá thể chiếm 81,9%... Trong giai đoạn này 1955-1960 , tốc độ tăng GDP của Việt Nam đạt đỉnh điểm cao 10,1%. Đây là bài học về sự phát huy sức mạnh tổng hợp các thành phần kinh tế đăc biệt là phát triển kinh tế tư nhân trong giai đoạn phát triển đầu triên của Nhà nước ta. Từ năm 1958 nhà nước ta đã chuyển sang thời kì phát triển kinh tế với mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội là công hữu hoá về tư liệu sản xuất , là sự thống trị của kinh tế quốc doanh và kinh tế tập thể. Vì vậy , жng và Nhà nước đặt ra nhiệm vụ là phải cơ bản hoàn thành cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với công thương nghiệp tư bản tư nhân, tiểu thủ công nghiệp, nh÷ng người làm ăn cá thể. Hội nghị Trung ương 14 khoá II ( tháng 11- 1956 ) đề ra : Đẩy mạnh công cuéc cách mạng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm trước mắt là đẩy mạnh công cuéc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với thành phần kinh tế cá thÓ của nông dân, thợ thủ công và cải tạo xã hội chủ nghĩa đối víi thành phần kinh tế tư nhân , đång thêi , phải ra sức phát triển kinh tế quốc doanh Với chủ trương như vậy đã đưa đến một số tình hình sau đây Các xí nghiệp tư bản tư nhân bị cải tạo d­íi hai hình thức công ty hợp danh đối với tư bản lớn và hợp tác xã đối với tư bản nhỏ. Theo số liệu thống kê trong những năm 1558-1960 , ở miền Bắc đã cải tạo 2135 xí nghiệp , với 13500 công nhân làm thuê. Như vậy có thể nói thành phần kinh tế tư bản tư nhân lúc đó ỏ miền Bắc đã bị xoá bỏ hoàn toàn. Đối víi kinh tế tiểu nông , các thể , tiểu chủ thì vận động dựa vào làm ăn tập thÓ dưới hình thức như: hîp tác xã sản xuất nông nghiệp, sản xuất tiểu thủ công nghiệp và tổ họp tác mua b¸n … Tình hình trên Đưa kinh tế tư nhân không đựơc tôn trọng trong xã hội . một tâm lý xã hội đã được hinh thành ở Việt Nam lúc bấy giờ là khinh ghét những người làm kinh tế tư nhân . Luật pháp không bảo đảm cho tư nhân quyền tự do kinh doanh, tự do lập nghiêp Mặc dù vậy , kinh tế tư nhân vẫn tồn tại và có những đóng góp quan trọng vào nèn kinh tế quốc dân . Kế hoạch 1976-1980 chủ trương tiếp tục công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với những người sản xuất nhỏ ở miền băc và triển khai mạnh mẽ ở miền Nam, nhưng trong công nghiệp vẫn có trên 60 vạn người sản xuất cá thể , chiếm 20% tổng số lao động ngành công nghiệp , và tạo ra khoảng 15% giá trị sản lượng toàn ngành. Số ngừơi kinh doanh thương nghiệp trong những năm 1980 ở mức 60 vạn. Trong nông nghiệp, hộ nông dân là xã viên hợp tác xã nông nghiệp thu nhập từ kinh tế tập thể thường chỉ chiếm 30-40%, kinh tế phụ gia đình chiếm 60-70% thực chất là khu vực kinh tế tư nhân Thực tế cho thấy, sự tồn tại của kinh tế tư nhân là một yêu cầu khách quan. Nhà nước không chỉ thừa nhận mà còn phải biết khai thác những tiểm năng của nó vào mục tiểu dân giàu , nước mạnh. Tr­íc t×nh h×nh ®ã vÊn ®Ò ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. Vơi tư duy đổi mới, Đại hội lần thứ VI của Đảng đã xã định cải tạo xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục trong suốt thời kì quá độ với những hình thức và bước đi thích hợp. Do vậy , cần có chính sách sử dụng và cải tạo đúng các thành phần kinh tế , coi đó là giải pháp có ý nghĩa chiến lược lâu dµi nhằm giải phóng mọi năng lực sản xuất và khai thác mọi tiềm năng của đất nước. Trong thời kì quá độ sẽ luôn tồn tại kinh tế xã hội chủ nghĩa bao gồm : kinh tế quốc doanh, kinh tÕ tập thể và kinh tế phụ gia đinh, các thành phần kinh tế khác bao gồm : kinh tế tiểu sản xuất hàng hoá, kinh tế tư bản chủ nghĩa, kinh tế nhà nước và kinh tế tự nhiên, tự cung tự cấp II. Thùc tr¹ng a) Những kết quả đạt được Ngay tõ cuèi nh÷ng n¨m 80 ®Çu nh÷ng n¨m 90, Nhµ n­íc ®· ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, LuËt Doanh nghiÖp t­ nh©n, LuËt C«ng ty, LuËt KhuyÕn khÝch ®µu t­ trong n­íc, t¹o c¬ së ph¸p lý thuËn lîi cho nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng. N¨m 1991, c¶ n­íc míi chØ cã 494 doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp t­ nh©n vµ LuËt C«ng ty, ®Õn n¨m 2000 c¶ n­íc cã gÇn 2167,3 c¬ së kinh tÕ t­ nh©n, t¨ng 130,7 ngh×n c¬ së so víi n¨m 1996, trong ®ã 2954 doanh nghiÖp t­ nh©n, t¨ng 9276 doanh nghiÖp vµ trªn 2137,7 ngh×n c¬ së c¸ thÓ (ch­a kÓ n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n), t¨ng 121,4 ngh×n c¬ së. T¹i thêi ®iÓm 31/12/2000 c¸c c¬ së kinh tÕ t­ nh©n nµy cã 4643,8 ngh×n lao ®éng ®ang lµm viÖc, t¨ng 20,1% so v¬i 31/12/1996 vµ cã gÇn 173,9 ngh×n tû ®ång ®ang dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Hµng n¨m kinh tÕ t­ nh©n ®· thu hót thªm hµng v¹n lao ®éng ( n¨m 1998 thu hót thªm 3,1 v¹n lao ®éng; n¨m 1999 thªm 7,5 v¹n lao ®éng vµ n¨m 2000 thªm 9 v¹n lao ®éng) vµ ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc trªn d­íc 6 ngh×n tØ ®ång ( trong n¨m 2000 ®ãng gã 5,9 ngh×n tØ ®ång) Theo kết quả điều tra doanh nghiệp do Tổng cục Thống kê tiến hành những năm gần đây thì tốc độ phát triển doanh nghiệp những năm vừa qua của nước ta tương đối cao. Tại thời điểm 31/12 năm 2004, trên địa bàn cả nước đã có 91755 doanh nghiệp đang hoạt động, gấp 2,2 lần năm 2000 với tốc độ tăng bình quân mỗi năm 21,4%. Như vậy trong 4 năm 2001-2004, nước ta đã có thêm 49467 doanh nghiệp, tức là bình quân mỗi năm có thêm 12367 doanh nghiệp. Sở dĩ số lượng doanh nghiệp tăng nhanh là do tác động tích cực của các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần, nhất là Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa IX) của Đảng về phát triển kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân. Nhờ vậy, tại thời điểm 31/12 năm 2004 đã có 5349 doanh nghiệp tập thể, gấp 1,7 lần năm 2000. Doanh nghiệp tư nhân tại thời điểm trên cũng có tới 29980 doanh nghiệp, chiếm 35,7% tổng số doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước và gấp 1,5 lần năm 2000. Đáng chú ý là sự tăng trưởng nhanh của công ty trách nhiệm hữu hạn. Năm 2004 đã có 40918 doanh nghiệp, chiếm 48,7% tổng số doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước và gấp trên 3,9 lần năm 2000 Trước đổi mới, kinh tế tư nhân chủ yếu giới hạn trong khu vực hộ kinh doanh cá thể, hoạt động chủ yếu ở thị trường tự do, tức là ở khu vực không chính thức. Cho đến năm 1990, nếu số hộ công, thương nghiệp kinh doanh cá thể mới có khoảng 840 nghìn; thì đến nay đã có trên 3 triệu hộ. Đó là chưa kể có khoảng 130 nghìn trang trại và khoảng 11 triệu hộ sản xuất nông nghiệp theo mô hình kinh tế hộ tự chủ. Doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân trước năm 1991 hầu như không có, nếu có thì chủ yếu hoạt động ở thị trường ngầm, không được chấp nhận chính thức. Từ sau khi có Luật Công ty (năm 1990), số doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân mới chính thức ra đời và chỉ thực sự tăng lên nhanh chóng từ sau khi có Luật Doanh nghiệp, sau 5 năm thi hành, số doanh nghiệp đăng ký mới đã đạt gần 110 nghìn, cao gÊp 2,4 lần so với thời kỳ 1991 - 1999. Tuy số doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân đăng ký mới khá nhiều, nhưng số doanh nghiệp thực tế đang hoạt động sản xuất kinh doanh chưa nhiều. Bên cạnh đó, còn có những khác biệt về số doanh nghiệp hoạt động với số đăng ký kinh doanh, bởi số doanh nghiệp đang hoạt động, không bao gồm các doanh nghiệp đã được cấp phép, c p mã số thuế, nhưng chưa đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp đăng ký thành lập nhưng đã giải thể, sáp nhập, chuyển đổi loại hình, các doanh nghiệp đã được cấp đăng ký kinh doanh nhưng không có tại địa phương, các đơn vị không phải là doanh nghiệp hạch toán kinh tế độc lập, như các chi nhánh, đơn vị phụ thuộc, các đơn vị sự nghiệp. Khu vực kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng trong nền kinh tế nước ta. Khu vực kinh tế tư nhân năm 2005 đã chiếm 38,5% GDP, cao gấp 5,4 lần tỷ trọng 7,11% của khu vực kinh tế tập thể, cao gấp hơn 2,5 lần tỷ trọng 15,17% của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và đạt xấp xỉ với tỷ trọng 39,22% của khu vực kinh tế nhà nước. Riêng tỷ trọng trong GDP của các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân nhìn chung đã tăng lên qua các năm: nếu năm 2000 mới chiếm 7,31%, thì năm 2005 là 8,91%. Đáng lưu ý, tốc độ tăng trưởng GDP do các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân luôn luôn cao hơn gấp rưỡi, gấp đôi tốc độ tăng chung cũng như cao hơn tốc độ tăng của các khu vực khác. Khu vực kinh tế tư nhân chiểm tỷ trọng cao trong tổng số lao động đang làm việc (88,8%), cao hơn rất nhiều so với tỷ trọng 9,7% của khu vực Nhà nước. Trong tổng số lao động làm việc ở khu vực doanh nghiệp (5175 nghìn lao động), thì doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân chiếm 42,9%, cao hơn tỷ trọng 39,9% của khu vực doanh nghiệp Nhà nước. Khu vực này cũng đã chiếm gần 1/3 tổng vốn đầu tư toàn xã hội. b. H¹n chÕ Tuy nhiên, đi sâu vào phân tích cho thấy, hiệu quả sản xuất kinh doanh của DN vẫn còn đạt thấp và có xu hướng giảm. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn bình quân năm 2005 đạt 4,42% so với mức 4,85% năm 2004. Trong khi đó, số DN lỗ và mức lỗ bình quân một DN giảm tương đối. Số DN lỗ năm 2005 chiếm 27, 35% với mức lỗ bình quân 1 DN là 592 triệu đồng, số DN lãi chiếm 62,58% và mức lãi bình quân mỗi DN là 1.931 triệu đồng. Qua điều tra, tiếp tục làm bộc lộ điểm yếu lớn nhất của DN Việt Nam là quy mô nhìn chung vẫn còn nhỏ và siêu nhỏ đi kèm với trình độ công nghệ còn thấp. Nếu lấy tiêu chí DN nhỏ và vừa là dưới 300 lao động và vốn dưới 10 tỷ đồng thì có tới 96,81% DN thuộc nhóm nhỏ và vừa. Trong đó, nếu xét về quy mô lao động thì số DN dưới 10 lao động chiếm 51.3%, từ 10 - 200 lao động chiếm 44,07%, từ 200 - 300 lao động chỉ chiếm 1,43%. Nếu xét dưới tiêu chí vốn thì số DN có vốn dưới 1 tỷ đồng chiếm 41,8%, DN có 1 - 5 tỷ đồng tiền vốn chiếm 37,03%, DN có 5 - 10 tỷ đồng tiền vốn chỉ chiếm 8,18%. Về trình độ công nghệ, nếu xét dưới góc độ trang bị tài sản cố định thì số DN có tài sản cố định dưới 5 tỷ đồng chiếm 86%. Tài sản cố định của DN như trên là thấp nhưng nếu xét trên tiêu chí tài sản cố định trên mỗi lao động lại càng thấp hơn, bình quân 1 lao động chỉ đạt 153 triệu đồng. ThÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm còng ®ang lµ trë ng¹i lín cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n. Sè l­îng c¬ së kinh tÕ t­ nh©n tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng thÕ giíi cßn rÊt Ýt, nªn kin doanh cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n chñ yÕu lµ thÞ tr­êng néi ®Þa lµ chÝnh Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n míi ë tr×nh ®é thÊp cña sù ph¸t triÓn. TÝnh riªng rÏ c¸ nh©n cña mçi doanh nghiÖp ®ang lµ phæ biÕn, tÝnh liªn kÕt, hîp t¸c trong s¶n xuÊt, kinh doanh cßn thÊp nªn ch­a t¹o ®­îc søc m¹nh chung vµ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña tõng c¬ së. T×nh tr¹ng chÊp hµnh kh«ng nghiªm chØnh c¸c luËt ph¸p kinh doanh ®ù¬c thÓ hiÖn râ ë c¸c mÆt sau: Mét lµ, nhiÒu doanh nghiÖp ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é sæ s¸ch kÕ to¸n, ho¸ ®¬n, chøng tõ vµ kª khai nép thuÕ. Hai lµ, ®a sè doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng ®óng mÆt hµng ®· ®¨ng kÝ. T×nh tr¹ng lµm hµng nh¸i, hµng gi¶, vi ph¹m b¶n quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp , c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, gian lËn th­¬ng m¹i cß kh¸ phæ biÕn. Ba lµ, quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong c¸c khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ch­a ®­îc c¸c chñ doanh nghiÖp thùc hiÖn nghiªm tóc. Nh÷ng yÕu kÐm cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n mét phÇn c¬ b¶n lµ do chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ t­ nh©n ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp t­ nh©n, cßn ch­a th«ng tho¸ng. HÖ thèng ng©n hµng th­êng ®Æt ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®«Ý víi doanh nghiÖp t­ nh©n khi tiÕp cËn víi nguån vèn cña ng©n hµng. Nhµ n­íc vÉn ch­a cã mét chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ gi¶i quyÕt mÆt bµng c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh, doanh. Quan niÖm x· héi vÒ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ch­a cã sù ®æi míi kÞp thêi vÒ vÞ trÝ, vai trß c¶u khu vùc kinhh tÕ nµy trong nÒn kinh tÕ. VÉn cßn ®Þnh kiÕn, mÆc c¶m víi khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, vÉn coi kinh tÕ t­ nh©n g¾n liÒn víi nh÷ng tiªu cùc nh­ bãc lét, tù ph¸t.. sî ®Èy m¹nh khu vùc kinh tÕ nµy sÏ dÉn ®Õn chÖch h­íng. Nh÷ng quan niÖm trªn ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, kinh doanh. III.Mét sè gi¶i ph¸p Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ dï cè g¾ng ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ lo¹i bá ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vèn cã nh­: tÝnh tù ph¸t manh món vÒ kÜ thuËt. Do ®ã §¶ng ta chØ râ cÇn gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ vÒ vèn, khoa häc c«ng nghÖ, vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm HiÖn nay, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n b­íc ®©u cã sù ph¸t triÓn, nh­ng phÇn lín tËp trung vµo lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô vµ kinh doanh bÊt déng s¶n ; ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt cßn Ýt chñ yÕu ë quy m« võa vµ nhá. ChÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta lµ khuyÕn khÝch bá vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®¸p øng nhu cÇu cña d©n c­. §Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, t¹o lËp m«i tr­êng c¹nh tranh vµ kinh doanh lµnh m¹nh cho lÜnh vùc t­ nh©n ph¸t triÓn.Tr­íc m¾t cÇn x©y dùng khung khæ ph¸p luËt cho nÒn kinh tÕ th× tr­ßng ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh­ luËt c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn, luËt ph¸ s¶n, luËt kinh doanh bÊt ®éng s¶n , luËt kinh doanh tiÒn tÖ … T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thµnh lËp doanh nghÖp, níi láng quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn kinh doanh. Xo¸ bá c¸c trë ng¹i hµnh chÝnh quan liªu, t¨ng c­êng tÝnh minh b¹ch. H¹n chÕ ®éc quyÒn, xo¸ bao cÊp, gi¶m b¶o hé. Tr­íc hÕt lµ ph¶i gi¶m b¶o hé ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiªn lÖch bÊt lîic cho xu¸t khÈu. H¹n chÕ ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt ®Ó t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho t­ nh©n tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt. T¹o dùng m«i tr­êng lµnh m¹nh ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n tiÕp cËn ®­îc c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i xuÊt khÈu. T¨ng c­êng n¨ng lùc cña c¸c tæ chøc gi¸c dôc. Tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n cho t­ nh©n. X©y dùng chiÕn l­îc ®µo t¹o dai h¹n ®Ó cã mét lùc l­¬ng lao ®éng vµ c¸cn bé qu¶n lý cã tr×nh ®é cao thÝch øng víi ®ßi hái c¶u héi nhËp. Cã chÝnh s¸ch träng dông nh©n tµi, ®·i ngé h¬p lý ®èi víi ng­êi lao ®éng, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi cã nhiÒu cèng hiÕn cho ®Êt n­íc T¨ng c­êng vai trß cña c¸c hiÖp héi kinh doanh ®Ó t¨ng thªm sù trî gióp cña c¸c tæ chøc nµy ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng lÖch l¹c cña chóng trong kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ kinh donah tr¸i phÐp, huû ho¹i m«i tr­êng, gian lËn th­¬ng m¹i … * Nh÷ng mèc quan träng trong chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho khu vùc t­ nh©n 1987 Quèc héi th«ng qua LuËt §Çu n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. 1988: QuyÒn sö dông ngo¹i tÖ ®­îc tù do ho¸. Ph¸ gi¸ ®ång tiÒn ViÖt Nam. X©y dùng biÓu thuÕ quan th­¬ng m¹i. 1989: Cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu b¸n hµng co mäi c«ng ty ngo¹i th­¬ng. Thèng nhÊt tû tÝa hèi ®o¸i. B·i bá hÇu hÕt chÕ ®é h¹n ng¹ch vµ trî cÊp xuÊt khÈu tõ ng©n s¸ch. 1991: MiÔn thuÕ nhËp khÈu co s¶n xuÊt hµg xuÊt khÈu. C¸c c«ng ty t­ nh©n ®­îc phÐp trùc tiÕp tham gia vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. 1992: LuËt §Çu t­ n­¬c ngoµi t¹i ViÖt Nam söa ®æi theo h­íng gi¶m ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c liªn doanh vµ c¸c doanh nghiÖp do n­íc ngoµi së h÷u. 1994: ViÖt Nam trë thanh quan s¸t viªn cñ HiÖp ®Þnh GATT. Thùc hiÖn tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr­¬ng liªn ng©n hµng. 1995: Níi láng qu¶n lý h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o. ViÖt Nam gia nhËp AASEAN. 1996; ThuÕ xuÊt thuÕ nhËp khÈu cao nhÊt gi¶m xuèng cßn 80%. 1997: Th«ng qua LuËt Th­¬ng m¹i cã hiªu lùc t­ ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 1998. CÊm nhËp khÈu ®­êng. ¸p dông vµ sau ®ã dì bá lÖnh cÊm nhËp t¹m thêi mét sè hµng hãa tiªu dïng. 1998: ThuÕ suÊt nhËp khÈu tèi ®a gi¶m xuèng cßn 60%; hÇu nh­ viÖc nhËp khÈu hµng tiªu dïng ®­îc qu¶n lý b»ng c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan thay cho c¸c biÖn ph¸p h¹n ng¹ch. §iÒu chØnh LuËt ThuÕ suÊt thuÕ nh¹p khÈu, d­a ra 3 h¹ng môc thuÕ, c¸c ®iÓu kho¶n chèng b¶n ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®Òn bï. C¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc phÐp tham gia xuÊt khÈu mµ kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu t¹i Bé Th­¬ng m¹i theo NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP. 1999: kÕ ho¹ch hµnh ®éng vÒ khu vùc tg­ nh©n víi sù hç trî cña sang kiÕn Miyazawa. 2000: LuËt Doanh nghiÖp cho phÐp mäi ph¸p nh©n xuÊt khÈu hÇu hÕt c¸c mÆt hµng kh«ng ph¶i xin giÊy phÐp. Xo¸ bá h¹n chÕ ®Þnh l­îng nhËp khÈu víi 8 trong 19 mÆt hµng. Ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖ Nam – Hoa K×. 2001 th«ng qua nghÞ ®Þnh söa ®æi LuËt Th­¬ng m¹i. Gi¶m yªu cÇu kÕt hèi t­ 50% xuèng 40%. Xo¸ bá h¹n chÕ ®Þnh l­îng ®a ph­¬ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c dßng thuÕ cña c¸c nhãm m¹t hµng: r­îu, clinke, giÊy, g¹ch l¸t, kÝnh x©y dùng, mét sè lo¹i thÐp vµ dÇu thùc vËt. 2002; §Ò ra danh môc thuÕ suÊt. NghÞ quyÕt trung ­¬ng 5 th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ thóc ®Èy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña khu vùc t­ nh©n. Gi¶m yªu cÇu kÕt hèi tõ 40% xuèng cßn 30%. Tµi liÖu tham kh¶o : 1.thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 2.Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam. Lý luËn & thùc tiÔn 3. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c Lªnin n¨m 2006 4. Tæng côc thèng kª: Niªn gi¸m thèng kª 2004, 2005 ._.