Đồ án Xây dựng hệ thống giáo trình tương tác hỗ trợ học tập môn Tin học lớp 11

thức và hướng dẫn tậm tâm trong quá trình hoàn thành đồ án tốt nghiệp này. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô, cũng như sự cộng tác giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các bạn sinh viên lớp Tin 4, khoa Công nghệ Thông tin trường Đại học Sư Phạm TPHCM. Vì thời gian cũng như kiến thức còn hạn chế nên trong quá trình làm đồ án không thể tránh khỏi những sai sót. Kính mong sự thông cảm và đóng góp ý kiến từ phía Thầy Cô và các bạn. Xin chân thành cảm ơn! TP Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 04 năm 2011 Sinh viên thực hiện Trần Thị Thùy Dung 2 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................................ 1 MỤC LỤC ................................................................................................................................. 3 DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................................... 5 DANH SÁCH HÌNH VẼ ........................................................................................................... 6 DANH MỤC CÁC NÚT LỆNH VÀ Ý NGHĨA CỦA NÚT LỆNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH ....... 7 GIỚI THIỆU .............................................................................................................................. 8 CHƯƠNG 1 KHẢO SÁT MỘT SỐ CÔNG CỤ BIÊN SOẠN VÀ ĐÓNG GÓI NỘI DUNG HỌC TẬP................................................................................................................................. 10 I. Khảo sát một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ................... 10 II. Sơ lược các chức năng của công cụ biên tập nội dung ..................................... 11 III. Sơ lược các chức năng của công cụ xuất bản nội dung ................................ 11 CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ CÁCH TIẾP CẬN XÂY DỰNG NỘI DUNG HỌC TẬP................................................................................................................................. 12 I. Phương pháp luận cho đề tài ............................................................................ 12 1. Thiết kế dạy học - Intructional Design ......................................................... 12 2. Đồ thị tri thức – Knowledge Graph .............................................................. 12 II. Sơ lược về nội dung chương trình Tin học lớp 11 ........................................... 16 1. Mục tiêu chung của Tin học 11 .................................................................... 16 2. Nội dung chính của môn học Tin học 11 ..................................................... 16 3. Cấu trúc chương mục .................................................................................... 16 III. Cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập ..................................................... 19 CHƯƠNG 3 CÁC KỊCH BẢN SƯ PHẠM CHO NỘI DUNG HỌC TẬP ............................ 23 I. Kịch bản 1: ........................................................................................................ 24 1. Dạng Topic Kiến thức: nguyên lý, khái niệm .............................................. 24 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 24 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 24 4. Thiết kế ......................................................................................................... 25 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 27 II. Kịch bản 2: ........................................................................................................ 32 1. Dạng Topic kiến thức: thao tác, các bước thực hiện .................................... 32 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 32 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 32 4. Thiết kế ......................................................................................................... 33 3 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 34 III. Kịch bản 3: .................................................................................................... 39 1. Dạng Topic kỹ năng giải quyết vấn đề/ tư duy ............................................ 39 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 39 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 39 4. Thiết kế ......................................................................................................... 40 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 42 IV. Kịch bản 4 ..................................................................................................... 49 1. Dạng Topic: Ôn tập, nhắc lại kiến thức ........................................................ 49 2. Kịch bản tổng quát ........................................................................................ 49 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 49 4. Thiết kế ......................................................................................................... 49 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 50 V. Kịch bản 5 ......................................................................................................... 53 1. Dạng Topic: Củng cố kiến thức, vận dụng ................................................... 53 2. Kịch bản tổng quát ........................................................................................ 53 3. Các Topic áp dụng ........................................................................................ 53 4. Thiết kế ......................................................................................................... 53 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 54 CHƯƠNG 4 MINH HỌA CHO HỆ THỐNG GIÁO TRÌNH TƯƠNG TÁC HỖ TRỢ HỌC TẬP TIN HỌC 11 .................................................................................................................... 57 I. Màn hình giao diện chính ................................................................................. 57 II. Chức năng của thanh công cụ ........................................................................... 58 III. Cây thư mục - TreeView .............................................................................. 59 IV. Tìm kiếm ....................................................................................................... 61 1. Tìm kiếm tuyệt đối: Hỗ trợ chức năng tìm kiếm trong mục lục. .................. 61 2. Tìm kiếm theo ngữ nghĩa.............................................................................. 62 V. Một số chức năng khác của Topic .................................................................... 63 KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 66 1. Thuận lợi ....................................................................................................... 66 2. Hạn chế, khó khăn của đề tài ........................................................................ 66 3. Hướng phát triển ........................................................................................... 66 4. Kết luận ......................................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................... 68 PHỤ LỤC................................................................................................................................. 69 USERGUIDE ADOBE CAPTIVATE 5.5 ............................................................................... 69 4 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ........................................ 10 Bảng 1.2: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ........................................ 11 Bảng1.3: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ......................................... 11 Bảng 2.1: Bảng mô tả ý nghĩa các thành phần của một khóa học ........................................... 15 5 DANH SÁCH HÌNH VẼ Hình 2.1: Mô hình tháp các thành phần cơ bản (Horton 2006) ............................................... 13 Hình 2.2: Knowledge Graph ở các mức độ theo ngữ cảnh sử dụng ........................................ 14 Hình 2.3 Sơ đồ ý nghĩa các thành phần của một khóa học ...................................................... 14 Hình 2.4: Hệ thống hóa kiến thức theo chương ....................................................................... 17 Hình 2.5: Hệ thống hóa kiến thức theo bài .............................................................................. 19 Hình 2.6: Sơ đồ cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập ...................................................... 22 Hình 3.1: Kịch bản 1 ................................................................................................................ 24 Hình 3.2: Kịch bản 2 ................................................................................................................ 32 Hình 3.3: Kịch bản 3 ................................................................................................................ 39 Hình 3.4: Kịch bản 4 ................................................................................................................ 49 Hình 3.5: Kịch bản 5 ................................................................................................................ 53 Hình 4.1: Giao diện trang chủ hệ thống giáo trình tương tác ................................................. 57 Hình 4.2: Giao diện trang chủ một Lesson (Lesson 1) ............................................................ 57 Hình 4.3: Giao diện trang chủ một Topic (Topic 03) .............................................................. 58 Hình 4.4: Thanh công cụ .......................................................................................................... 58 Hình 4.5: Giao diện chức năng của thanh công cụ. ................................................................. 59 Hình 4.6: Cây thư mục của hệ thống ....................................................................................... 59 Hình 4.7: Cách thu gọn và hiển thị toàn bộ danh mục trên TreeView .................................... 60 Hình 4.8: Sử dụng TreeView để xem bài học .......................................................................... 60 Hình 4.9: Giao diện thể hiện chức năng tìm kiếm. .................................................................. 61 Hình 4.10: Khung tìm kiếm minh họa với từ “Lesson”. .......................................................... 61 Hình 4.11: Giao diện thể hiện kết quả tìm kiếm tuyệt đối. ..................................................... 62 Hình 4.11: Giao diện tìm kiếm bằng từ khóa ........................................................................... 62 Hình 4.12: Giao diện kết quả tìm kiếm theo từ khóa “Chương trình dịch” ............................. 63 Hình 4.13: Giao diện bắt đầu Topic ......................................................................................... 64 Hình 4.14: Giao diện hướng dẫn hiển thị/ ẩn cây thư mục ...................................................... 64 Hình 4.15: Giao diện cây thư mục và tìm kiếm trong Topic ................................................... 65 Hình 4.15: Giao diện một câu hỏi tương tác của một Topic .................................................... 65 6 DANH MỤC CÁC NÚT LỆNH VÀ Ý NGHĨA CỦA NÚT LỆNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH Nút lệnh Ý nghĩa Xóa tất cả các đáp án đã chọn. Trở lại câu hỏi hoặc trang trước. Bỏ qua câu hỏi này (có thể trở lại để trả lời nếu chưa hiện khung kết quả sau cùng). Gửi tới hệ thống câu trả lời mà người dùng lựa chọn. Thông báo khi nhấp mà chưa chọn câu trả lời Thông báo khi bạn chọn câu trả lời đúng Thông báo khi bạn chọn câu trả lời sai Sang trang nội dung tiếp theo Về trang nội dung trước đó Bấm để xem giải thích trên Website Trở về trang chủ 7 GIỚI THIỆU Thời đại “Công nghệ số” đang phát triển với tốc độ rất nhanh, công nghệ thông tin len lõi vào khắp các lĩnh vực. Bổ sung kiến thức Tin học trở thành nhu cầu cấp bách và cần thiết đối với tất cả mọi người nói chung và học sinh nói riêng. Chính vì thế việc đưa tin học vào giảng dạy trong phổ thông đóng vai trò quan trọng, nhưng lại gặp một số khó khăn nhất định. - Chương trình Tin học lớp 10 giới thiệu đến các em những kiến thức về hệ điều hành, thuật toán, soạn thảo văn bản và internet. Ngoài những kiến thức gần gũi như soạn thảo văn bản, internet thì những lý thuyết về thuật toán làm học sinh cảm thấy mơ hồ, hơn nữa phần thực hành các em thực sự học lại nằm trong chương trình lớp 11 càng làm tăng thêm khó khăn đối với học sinh. - Chương trình Tin học 11 giới thiệu đến các em kiến thức về lập trình và được minh họa bằng ngôn ngữ lập trình Pascal, nhìn chung đây là nguồn kiến thức khó, có phần trừu tượng và khô khan nên không chỉ việc học mà dạy cũng gặp nhiều thách thức. - Chương trình tin học 12 giới thiệu đến các em kiến thức về Cơ sở dữ liệu, nhìn chung đây là nguồn kiến thức còn khá xa lạ, cộng với áp lực thi cử làm cho hiệu quả học tập môn Tin học bị ảnh hướng đáng kể. - Trong toàn bộ chương trình ở bậc trung học phổ thông, chương trình lớp 11 có lẽ là trở ngại lớn nhất, không chỉ với học sinh mà còn đối với giáo viên. Những kiến thức chung về tin học, soạn thảo văn bản hay cơ sở dữ liệu ít nhiều các em cũng được thấy hình ảnh của nó trong cuộc sống. Nhưng về lập trình thì khác, các em có thể thấy sản phẩm của lập trình chứ không biết lập trình là gì, và lập trình được thực hiện như thế nào. Vì thế, dạy và học lập trình là một việc không mấy dễ dàng. - Bên cạnh đó, việc phát triển mạnh mẽ của việc tích hợp công nghệ vào trong dạy học đi kèm với nhu cầu tăng cường việc tự học, tự nghiên cứu của người học. Học sinh có nhu cầu được tương tác với kiến thức bài học để nâng cao hiệu quả học tập và hấp dẫn đối với môn học. 8 - Đề tài “Xây dựng hệ thống giáo trình tương tác hỗ trợ học tập môn Tin học lớp 11” nhằm đến thực hiện các yêu cầu sau: 1. Thiết kế lại các nội dung học tập môn học chương trình Pascal (chương trình lớp 11). 2. Dựa trên sách giáo khoa, sách bài tập và các tài liệu tham khảo khác thiết kế hệ thống bài giảng tương tác cho toàn bộ chương trình học lập trình Pascal. 3. Sử dụng các công cụ biên tập và xuất bản nội dung để xây dựng hệ thống bài giảng tương tác. 9 CHƯƠNG 1 KHẢO SÁT MỘT SỐ CÔNG CỤ BIÊN SOẠN VÀ ĐÓNG GÓI NỘI DUNG HỌC TẬP I. Khảo sát một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập Bảng 1.1: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập Lecture Maker: Adobe Captive www.adobe.com/products/captivate.html Articulate Studio Powerpoint 2010 iSpring Presenter Toolbook 10 II. Sơ lược các chức năng của công cụ biên tập nội dung Bảng 1.2: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập III. Sơ lược các chức năng của công cụ xuất bản nội dung Bảng1.3: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập 11 CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ CÁCH TIẾP CẬN XÂY DỰNG NỘI DUNG HỌC TẬP I. Phương pháp luận cho đề tài 1. Thiết kế dạy học - Intructional Design - ID đề cập đến một quá trình mang tính hệ thống và có ý nghĩa, sự phản hồi trong việc giảng dạy và học tập thông qua các kế hoạch về tài liệu giảng dạy, các hoạt động dạy học, các tài nguyên thông tin và việc đánh giá kết quả đạt được. (Smith & Ragan 1993) - Thiết kế dạy học “là nghệ thuật và khoa học” của việc xây dựng một môi trường và những tài liệu dạy học, mang người học từ trạng thái không thể hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể sang trạng thái có thể hoàn thành nhiệm vụ đó. (Broderick 2001). 2. Đồ thị tri thức – Knowledge Graph - Le (2012) đã viết: “Để xây dựng được nội dung học tập trực tuyến, ID sẽ cần phải được áp dụng ở tất cả các thành phần từ Đề cương chương trình – curriculum, khóa học – course, bài học – lesson đến chủ đề - topic. Việc làm này là quan trọng, bởi vì nó ảnh hưởng tới những kỹ thuật, công nghệ mà người thiết kế sẽ sử dụng để đáp ứng yêu cầu và mục tiêu đào tạo. Các thành phần cơ bản này thường được sắp xếp theo một thứ tự tuần tự, từ tổng quát đến chi tiết. (Xem hình 2.1) 12 Hình 2.1: Mô hình tháp các thành phần cơ bản (Horton 2006) - Kiến thức trong bài giảng tương tác được xây dựng dưới dạng Knowledge Graph (tạm dịch là đồ thị tri thức) – viết tắt là KG. Ý tưởng cơ bản của mô hình là gắn kết tính sư phạm vào trong quá trình thiết kế và xây dựng nội dung học tập. KG được biểu diễn như sau: Graph = core content knowledge: node = prime idea (the smallest unit of learning knowledge), arc = hard- condition/necessary-condition (relationship between the prime ideas) - PI là một tập các đơn vị kiến thức học nhỏ nhất – tạm dịch là ý giảng chính, một đơn thể kiến thức (compact knowledge). Giả sử trong bài giảng các PI và mối liên hệ giữa chúng được định nghĩa một cách đầy đủ và hợp lý bởi các chuyên gia sư phạm và chuyên gia nội dung. (Xem hình 2.2) 13 Hình 2.2: Knowledge Graph ở các mức độ theo ngữ cảnh sử dụng Hình 2.3 Sơ đồ ý nghĩa các thành phần của một khóa học 14 Ý nghĩa các thành phần của một khóa học (Hình 2.3) được mô tả chi tiết trong bảng sau Bảng 2.1: Bảng mô tả ý nghĩa các thành phần của một khóa học 15 II. Sơ lược về nội dung chương trình Tin học lớp 11 Chương trình, chuẩn kiến thức và nội dung môn Tin học lớp 11 được xây dựng dựa trên yêu cầu, mục tiêu môn Tin học ở cấp Trung học phổ thông 1. Mục tiêu chung của Tin học 11 - Kiến thức: trang bị cho học sinh một số khái niệm cơ bản về lập trình và ngôn ngữ lập trình bậc cao. - Kĩ năng: giải được một số bài toán đơn giản trên máy tính bằng cách vận dụng được các kiến thức về thuật toán, cấu trúc dữ liệu, ngôn ngữ lập trình cụ thể, sử dụng các chương trình con có sẵn. - Thái độ: ham thích môn học, có tính kỉ luật cao và tinh thần làm việc theo nhóm. 2. Nội dung chính của môn học Tin học 11 - Các khái niệm cơ sở của lập trình, những đặc điểm của ngôn ngữ lập trình bậc cao. - Các thành phần trong ngôn ngữ lập trình: Tên, tên chuẩn, từ khóa, hằng, biến, - Các quy định trong ngôn ngữ lập trình và các quy định riêng trong ngôn ngữ lập trình Pascal. - Các cấu trúc quan trọng trong ngôn ngữ lập trình bậc cao và minh họa trong ngôn ngữ lập trình Pascal. - Kĩ năng sử dụng ngôn ngữ lập trình cụ thể (Pascal) để lập trình giải một số bài toán dễ xây dựng thuật toán hoặc đã có thuật toán trong sách giáo khoa Tin học 10. 3. Cấu trúc chương mục Sách giáo khoa Tin học 11 gồm 6 chương: - Chương I: Một số khái niệm về lập trình và ngôn ngữ lập trình, gồm 2 bài (2 tiết lý thuyết, 0 tiết thực hành, 1 tiết bài tập). 16 - Chương II: Chương trình đơn giản, gồm 6 bài lý thuyết và 1 bài tập thực hành (4 tiết lý thuyết, 2 tiết thực hành, 1 tiết bài tập). - Chương III: Cấu trúc rẽ nhánh và lặp, gồm 2 bài lý thuyết và 1 bài tập thực hành (4 tiết lý thuyết, 2 tiết thực hành, 1 tiết bài tập). - Chương IV: Kiểu dữ liệu có cấu trúc, gồm 3 bài lý thuyết và 3 bài tập thực hành (7 tiết lý thuyết, 6 tiết thực hành, 2 tiết bài tập). - Chương V: Tệp và thao tác với tệp, gồm 3 bài lý thuyết (2 tiết lý thuyết, 0 tiết thực hành, 1 tiết bài tập). - Chương VI: Chương trình con và lập trình có cấu trúc, gồm 3 bài lý thuyết và 3 bài tập thực hành (6 tiết lý thuyết, 6 tiết thực hành, 1 tiết bài tập). Chương 1 Chương 2 Chương 3 Chương 4 Chương 5 Chương 6 Hình 2.4: Hệ thống hóa kiến thức theo chương 17 Hệ thống hóa kiến thức theo bài: Bài 1. Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình Bài 2. Các thành phần của ngôn ngữ lập trình Bài 3. Cấu trúc chương trình Bài 4. Một số kiểu dữ liệu chuẩn Bài 5. Khai báo biến Bài 6. Bài 7. Các phép toán, biểu thức, câu lệnh Các thủ tục chuẩn vào/ra đơn giản gán Bài 8. Soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình Bài 9. Bài 10. Cấu trúc rẽ nhánh Cấu trúc lặp Bài 11. Bài 12. Bài 13. Bài 14. Kiểu mảng Kiểu xâu Kiểu bản ghi Kiểu dữ liệu tệp Bài 15. Thao tác với tệp Bài 16. Ví dụ làm việc với tệp Bài 17. Chương trình con và phân loại Bài 18. Ví dụ về cách viết và sử dụng chương trình con Bài 19. Thư viện chương trình con chuẩn 18 Hình 2.5: Hệ thống hóa kiến thức theo bài III. Cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập Kết hợp giữa sách giáo khoa, sách bài tập và một số tài liệu lập trình Pascal, giáo trình tương tác đã được xây dựng dưới hình thức của các Lesson và Topic Trong đó có 7 Lesson thể hiện nội dung lớn cần học, phân bổ phù hợp cho 30 Topic gắn liền với Sách giáo khoa, sách giáo viên và các bài tập trong Sách bài tập Tin học 11. Lesson 1: CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN CỦA NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH PASCAL 1. Các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình Pascal. 2. Cấu trúc chương trình và các thao tác cơ bản. 3. Bài tập của Lesson 1 4. Bài tập trắc nghiệm Lesson 2: KIỂU DỮ LIỆU CƠ BẢN VÀ CÁCH KHAI BÁO CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN. 5. Kiểu dữ liệu chuẩn 6. Hàm số học và biểu thức thường dùng 7. Khai báo các thành phần cơ bản. 8. Bài tập của Lesson 2 Lesson3 : CẤU TRÚC RẼ NHÁNH 9. Câu lệnh IF 10. Câu lệnh Case-of 11. Bài tập của Lesson 3 12. Bài tập trắc nghiệm 19 Lesson 4: CẤU TRÚC LẶP 13. Khái niệm và phân loại cấu trúc lặp 14. Câu lệnh lặp For do 15. Câu lệnh lặp While .. do 16. Câu lệnh lặp Repeatuntil 17. Bài tập của Lesson 4 18. Bài tập trắc nghiệm Lesson 5: KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC 19. Kiểu mảng 20. Kiểu xâu 21. Kiểu bản ghi 22. Bài tập của Lesson 5 Lesson 6: CHƯƠNG TRÌNH CON VÀ LẬP TRÌNH CÓ CẤU TRÚC. 23. Chương trình con và cấu trúc chương trình con 24. Chương trình con sử dụng Thủ tục 25. Chương trình con sử dụng Hàm. 26. Một số thư viện chương trình con chuẩn 27. Bài tập của Lesson 6 Lesson 7: KIỂU DỮ LIỆU TỆP 28. Kiểu tệp và khai báo kiểu tệp 29. Các thủ tục và hàm chuẩn 30. Bài tập của Lesson 7 20 Theo phân tích ở trên, ta có sơ đồ như Hình 2.6 21 e-Course Các thành phần cơ bản của Lesson 1 Topic 1 NNLT Pascal Các thành phần cơ bản của Topic 2 NNLT Pascal Topic BT1 Hệ thống bài tập SBT Topic BT2 Hệ thống bài tập trắcnghiệm Lesson 2 Topic 3 Kiểu dữ liệu chuẩn Hàm số học và biểu thức Topic 4 thường dùng Topic 5 Khai báo các thành phần cơ bản Topic BT3 Hệ thống bài tập SBT Lesson 3 Topic 6 Câu lệnh If-then Topic 7 Câu lệnh Case-of Topic BT4 Hệ thống bài tập SBT Topic BT5 Hệ thống bài tập trắc nghiệm Khái niệm và phân loại Lesson 4 Topic 8 cấu trúc lặp Topic 9 Cấu trúc While-do Topic 10 Cấu trúc For-do Topic 11 Cấu trúc Repeat-Until Topic BT6 Hệ thống bài tập SBT Topic BT7 Hệ thống bài tập trắc nghiệm Lesson 5 Topic 12 Kiểu mảng Topic 13 Kiểu xâu Topic 14 Kiểu bản ghi Topic BT8 Hệ thống bài tập SBT Chương trình con Lesson 6 Topic 15 và cấu trúc chương trình con Chương trình con sử dụng Topic 16 Thủ tục Chương trình con sử dụng Topic 17 Hàm Topic 18 Một số thư viện CTC chuẩn Topic BT9 Hệ thống bài tập SBT Lesson 7 Topic 19 Kiểu dữ liệu chuẩn Hàm số học và biểu thức Topic 20 thường dùng Topic BT10 Hệ thống bài tập SBT Hình 2.6: Sơ đồ cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập 22 CHƯƠNG 3 CÁC KỊCH BẢN SƯ PHẠM CHO NỘI DUNG HỌC TẬP Mỗi Topic đều có đầy đủ các thuộc tính sau: Mục tiêu, PI, độ khó, thời gian học, số lượng trang nội dung, được thiết kế qua 3 bước: Đặt vấn đề, giải quyết vấn đề, vận dụng. Mỗi phần đều có câu hỏi tương tác để thông qua việc trả lời câu hỏi học sinh có được nội dung kiến thức. - Theo nội dung chương trình Tin học 11, thì các chủ đề học được chia thành 6 dạng chính: + Dạng kiến thức: Nguyên lý, khái niệm + Dạng kiến thức: Thao tác, các bước thực hiện + Dạng kỹ năng giải quyết vấn đề/ tư duy + Dạng kỹ năng vận động: Thực hành + Dạng củng cố kiến thức, vận dụng + Dạng ôn tập, nhắc lại kiến thức - Mục tiêu của giáo trình là hỗ trợ học sinh trong việc tự học, tự ôn tập lại kiến thức nên việc thực hành trên máy là do học sinh tự thực hiện. Vì vậy, các Topic được xây dựng trên 5 dạng, tương ứng với 5 kịch bản dạy học như sau: 23 I. Kịch bản 1: 1. Dạng Topic Kiến thức: nguyên lý, khái niệm 2. Kịch bản tổng quát: Start Kiến thức cũ liên hệ True False Đặt vấn đề True Kiến thức cần học Vận dụng bằng Củng cố kiến thức Học lại False End. ví dụ Hình 3.1: Kịch bản 1 3. Các Topic áp dụng: Topic Tên Topic Các PI trong Topic Topic Các thành phần cơ Chương trình dịch có 2 loại là biên dịch và thông dịch. 01 bản của ngôn ngữ Các thành phần của ngôn ngữ lập trình gồm Bảng chữ lập trình Pascal. cái, cú pháp,ngữ nghĩa Topic Cấu trúc chương Cấu trúc chương trình bao gồm 2 phần: phần thân và 02 trình và các thao phần khai báo. tác cơ bản Phần khai báo: Gồm khai báo tên chương trình, thư viện, biến, hằng. Phần thân: Gồm các câu lệnh nằm trong begin-end. 24 Topic Kiểu dữ liệu Kiểu nguyên là kiểu dữ liệu biễu diễn số nguyên 03 chuẩn Kiểu thực là kiểu dữ liệu biễu diễn số thực Kiểu kí tự là các kí tự thuộc bộ mã ASCII Kiểu Boolean là kiểu logic chiếm 1 byte bộ nhớ có phạm vị giá trị là true hoặc flase Topic Hàm số học và Biểu thức là sự kết hợp hợp lệ giữa các toán hạng và 04 biểu thức thường phép toán dùng Biểu thức số học là biểu thức mà các toán hạng là các số, biến, hằng kết hợp với các toán tử số học Biểu thức quan hệ là hai biểu thức cùng kiểu liên kết với nhau bởi phép toán quan hệ Biểu thức logic là các biểu thức liên kết với nhau bởi toán tử logic Topic Khái niệm và Cấu trúc lặp dùng để mô tả thao tác lặp đi lặp lại nhiều 08 phân loại cấu trúc lần. lặp Topic Một số thư viện Một số thư viện chương trình con chuẩn: Crt, Graph, 18 chương trình con System, Dos, chuẩn Topic Thủ tục và hàm Các thủ tục và hàm chuẩn của tệp bao gồm: gán tên 20 chuẩn của kiểu tệp, mở tệp, đọc/ ghi tệp, đóng tệp. tệp 4. Thiết kế Phần mở đầu: Sử dụng kiến thức đã biết, liên hệ với kinh nghiệm bản thân, kinh nghiệm của học sinh đã trải qua để dẫn dắt tới nội dung kiến thức của bài học mới. 25 Kiến thức đã có, đã biết Câu hỏi dẫn dắt vấn đề Trở về Bỏ qua Xóa Trả lời Phần nội dung: Từ việc giải quyết câu hỏi dẫn dắt vấn đề, nhắc lại kiến thức đã học, giới thiệu kiến thức mới cần học cho học sinh. Nhắc lại kiến thức cũ Giới thiệu kiến thức mới Back Next Giải thích chi tiết về nội dung kiến thức trong bài, sử dụng kiến thức vừa học để trả lời các câu hỏi liên quan nhằm phát triển kỹ năng trí tuệ về ghi nhớ và vận dụng thông tin; mô tả và giải thích khái niệm. Kiến thức Câu hỏi vận dụng Trở về Bỏ qua Xóa Trả lời 26 5. Màn hình thử nghiệm a. Kịch bản áp dụng 1 Topic 01: Các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình Pascal Mục tiêu: Về kiến thức - Biết khái niệm về lập trình, đặc điểm của ngôn ngữ lập trình bậc cao. - Biết các thành phần trong ngôn ngữ lập trình như tên, tên chuẩn, tên dành riêng Về thái độ: - Nhận thức được quá trình phát triển của ngôn ngữ lập trình gắn liền với quá trình phát triển của tin học nhằm giải các bài toán thực tiễn ngày càng phức tạp. - Ham muốn học một ngôn ngữ lập trình cụ thể để có khả năng giải các bài toán máy tính điện tử. Điểm trọng tâm: Các thành phần trong ngôn ngữ lập trình Kiến thức đã biết: Ứng dụng của Tin học, ngôn ngữ lập trình (Tin học 10) Hoạt động: Hoạt động 1: Đặt vấn đề: Từ ứng dụng giải bài toán khoa học kỹ thuật đã học, dẫn dắt tới khái niệm Lập trình. Kiến thức đã có về: Những ứng dụng của Tin học (Bài 8, SGK Tin hoc 10) 27 Nhắc lại kiến thức đã học Giới thiệu kiến thức mới Hoạt động 2: Giới thiệu các thành phần trong NNLT: Trình bày nội dung trên trang và Internet. Trình bày nội dung kiến thức ở trên trang và mở rộng qua Internet 28 Đường link tài liệu tham khảo Hoạt động 3: Vận dụng: Trả lời các câu hỏi vận dụng 29 b. Kịch bản áp dụng 2 Topic 2: Cấu trúc chương trình và các thao tác cơ bản Mục tiêu: - Biết được cấu trúc của một chương trình - Có khả năng nhận biết được các thành phần trong chương trình đơn giản Điểm trọng tâm: Cấu trúc chương trình Kiến thức liên quan, đã biết: Ngôn ngữ lập trình, một số cấu trúc trong cuộc sống. Hoạt động: Hoạt động 1: Đặt vấn đề: Quan sát một số cấu trúc trong cuộc sống dẫn đến cấu trúc trong Pascal . Hoạt động 2: Giới thiệu cấu trúc của chương trình trong Pascal. 30 Hoạt động 3: Vận dụng: Trả lời các câu hỏi vận dụng 31 II. Kịch bản 2: 1. Dạng Topic kiến thức: thao tác, các bước thực hiện 2. Kịch bản