Đẩy mạnh xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam

Ch­¬ng I Vai trß cña hµng thñ c«ng mü nghÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam I. Kh¸i qu¸t chung vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ Giíi thiÖu chung vÒ nghÒ truyÒn thèng hµng thñ c«ng mü nghÖ NghÒ thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam vèn cã truyÒn thèng tõ l©u ®êi. TruyÒn thèng ®ã g¾n liÒn víi tªn nh÷ng lµng nghÒ, phè nghÒ vµ ®­îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng truyÒn thèng, víi nh÷ng nÐt ®éc ®¸o, tinh x¶o, hoµn mü. S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam cã nÐt riªng vµ ®éc ®¸o tíi møc tªn cña s¶n phÈm lu«n kÌm theo tªn lµng lµm ra nã. S¶n phÈm næi tiÕng còng lµm cho lµng nghÒ t¹o ra c¸c s¶n phÈm Êy næi tiÕng. NhiÒu lµng nghÒ truyÒn thèng cña ta næi bËt h¼n lªn trong lÞch sö v¨n ho¸, v¨n minh ViÖt Nam. ë ®ã kh«ng chØ tËp trung mét hay nhiÒu nghÒ thñ c«ng, trë thµnh mét trung t©m s¶n xuÊt lín hoÆc kh¸ lín, mµ cßn lµ n¬i héi tô c¸c thî vµ nghÖ nh©n tµi hoa, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã b¶n s¾c riªng, n¬i kh¸c khã bÒ b¾t ch­íc ®­îc. LÞch sö ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ vµ kinh tÕ cña ®Êt n­íc lu«n g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn lµng nghÒ ViÖt Nam. Bëi nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ kh«ng chØ lµ nh÷ng vËt phÈm v¨n ho¸ hay vËt phÈm kinh tÕ thuÇn tuý cho sinh ho¹t th­êng ngµy mµ nã chÝnh lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt biÓu tr­ng cña nÒn v¨n ho¸ x· héi, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, d©n trÝ, ®Æc ®iÓm nh©n v¨n cña d©n téc. §ång thêi, c¸c lµng nghÒ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ mµ cßn lµ mét m«i tr­êng v¨n ho¸ - kinh tÕ - x· héi vµ c«ng nghÖ truyÒn thèng l©u ®êi cña d©n téc. Nã b¶o l­u c¶ nh÷ng tinh hoa nghÖ thuËt vµ kü thuËt truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c, chung ®óc ë c¸c thÕ hÖ nghÖ nh©n tµi n¨ng, víi nh÷ng s¶n phÈm cã b¶n s¾c riªng cña m×nh, nh­ng l¹i tiªu biÓu vµ ®éc ®¸o cho c¶ d©n téc ViÖt Nam. M«i tr­êng v¨n ho¸ lµng nghÒ còng chÝnh lµ khung c¶nh lµng quª, c©y ®a, bÕn n­íc, ®×nh chïa, ®Òn miÕu…, c¸c lÔ héi vµ ho¹t ®éng ph­êng héi, phong tôc tËp qu¸n, nÕp sèng ®Ëm nÐt d©n gian vµ chøa ®ùng tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c. TruyÒn thèng ®ã tõ l©u ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu vµ lµm phong phó thªm truyÒn thèng v¨n ho¸ ViÖt Nam. Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n r»ng, tr­íc khi cã nÒn s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸, kÓ c¶ tù ®éng ho¸ nh­ hiÖn nay, th× mäi s¶n phÈm trong x· héi ®Òu ®­îc lµm ra bëi mét nÒn c«ng nghÖ duy nhÊt, ®ã lµ c«ng nghÖ truyÒn thèng víi ®«i bµn tay vµ khèi ãc s¸ng t¹o cña c¸c thÕ hÖ thî thñ c«ng cïng viÖc sö dông c¸c lo¹i c«ng cô s¶n xuÊt th« s¬. Nãi kh¸c ®i, mäi gi¸ trÞ vËt phÈm vËt chÊt (vËt thÓ) vµ tinh thÇn (phi vËt thÓ) trong c¸c thêi kú lÞch sö – x· héi lóc ®ã cña d©n téc ta, còng nh­ c¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi, ®Òu lµ s¶n phÈm thñ c«ng, ®Òu héi tô ë c¸c s¶n phÈm thñ c«ng. H¬n thÕ n÷a, ngay c¶ ë thêi hiÖn ®¹i, khi mµ m¸y mãc ®· thay thÕ phÇn lín søc lao ®éng cña con ng­êi, nÒn s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm thñ c«ng còng kh«ng mÊt ®i. Chóng tån t¹i, ph¸t triÓn song song víi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm hiÖn ®¹i. Víi sù gióp ®ì cña m¸y mãc vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ truyÒn thèng sÏ ®­îc hiÖn ®¹i ho¸, nÒn s¶n xuÊt thñ c«ng thñ c«ng truyÒn thèng ngµy cµng ph¸t triÓn thuËn lîi vµ m¹nh mÏ h¬n. Nãi chung, víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ, biÕt bao s¶n phÈm hiÖn ®¹i ®­îc t¹o ra tõ nh÷ng m¸y mãc hÕt søc th«ng minh. Bªn c¹nh ®ã, tuy ®­îc lµm tõ nh÷ng ®«i bµn tay cÇn cï chÞu khã cña nh÷ng ng­êi lao ®éng thñ c«ng, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam vÉn tån t¹i vµ b­íc vµo ®êi sèng th­êng nhËt mét c¸ch gi¶n dÞ, tù nhiªn, dÇn ph¸t triÓn mu«n h×nh v¹n d¹ng, b¾t kÞp víi nhÞp sèng ngµy mét cao. Nã nh­ mét thø gia vÞ kh«ng thÓ thiÕu lµm t¨ng thªm s¾c mµu cho cuéc sèng hiÖn ®¹i ngµy nay.  2. C¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam C¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®­îc s¶n xuÊt tõ rÊt nhiÒu lo¹i nguyªn liÖu kh¸c nhau vµ mçi s¶n phÈm ®­îc t¹o ra b»ng c¸c quy tr×nh hoµn toµn kh¸c nhau. Dï thÕ nµo c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®Òu cã mét nÐt chung lµ kÕt qu¶ cña lao ®éng nghÖ thuËt víi tay nghÒ ®iªu luyÖn, trÝ tuÖ s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña c¸c tay thî tµi ba. C¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng. Cã thÓ kÓ ®Õn, ®ã lµ: hµng gèm sø, hµng ®óc ®ång, hµng m©y tre ®an, hµng thªu ren, hµng thæ cÈm, hµng gç, hµng s¬n mµi, hµng kim hoµn, hµng rÌn, hµng ®¸ vµ mét sè hµng næi tiÕng nh­ nãn, tranh d©n gian, giÊy dã ë c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng… D­íi bµn tay khÐo lÐo vµ khèi ãc tµi hoa cña nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng, tõ c¸c nguyªn liÖu th« s¬, hä ®· t¹o ra biÕt bao thµnh phÈm kh«ng nh÷ng cã gi¸ trÞ vÒ kinh tÕ mµ cã gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt. C¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc s¶n xuÊt ra ®· cã søc thu hót lín kh«ng chØ víi ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam mµ cßn ®­îc ng­êi tiªu dïng nhiÒu n­íc ­a chuéng. NhiÒu s¶n phÈm, mÆt hµng ®· ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng ngoµi n­íc. D­íi ®©y, kho¸ luËn xin nªu ra mét sè mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cã tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu t­¬ng ®èi lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. 2.1. Hµng gèm sø Gèm sø lµ lo¹i hµng phæ biÕn trong cuéc sèng cña mäi tÇng líp d©n c­. S¶n phÈm cña nghÒ nµy cã thÓ dïng phæ biÕn trong cuéc sèng hµng ngµy (b¸t ®Üa, Êm chÐn, nåi, chum v¹i…), trong x©y dùng (ch©n sø, vËt c¸ch ®iÖn…) hay lµm ®å thê (b¸t h­¬ng, lä ®ùng h­¬ng, c¸c t­îng, lä hoa…), tranh t­îng vµ ®å l­u niÖm… Gèm sø ®­îc s¶n xuÊt ë mäi n¬i trªn ®Êt n­íc ta. C¸c lµng nghÒ truyÒn thèng s¶n xuÊt gèm sø næi tiÕng lµ B¸t Trµng (Hµ Néi), lµng CËy (H¶i D­¬ng), Thæ Hµ (B¾c Ninh), Mãng C¸i (Qu¶ng Ninh), H­¬ng Canh, HiÕn LÔ (Vinh Phó), Thanh Ho¸, Ph­íc Phó (HuÕ), Thanh Hµ (Qu¶ng Nam), §ång Nai, S«ng BÐ, Thñ Dçu Mét… C¸c s¶n phÈm næi tiÕng truyÒn trong d©n gian lµ “Sø Mãng C¸i, v¹i H­¬ng Canh” hay “chiÕu Nga S¬n, g¹ch B¸t Trµng”… Gèm sø cã nhiÒu lo¹i: men ngäc, men n©u (hay hoa n©u) xuÊt hiÖn tõ thêi Lý, hoa lam (®êi TrÇn)… Kü thuËt lµm gèm sø vÉn xoay quanh hai vÊn ®Ò lín lµ kü thuËt bµn xoay vµ lß nung. Ngoµi lß hép (nung b»ng than) vµ lß vång (nung b»ng cñi) hiÖn nay ®· xuÊt hiÖn kiÓu lß tunel ®èt gas. S¶n phÈm gèm sø kh«ng nh÷ng trµn ngËp trong n­íc mµ cßn rÊt cã gi¸ trÞ ë n­íc ngoµi. C¸ch ®©y 200 n¨m, khóc s«ng x· B¸t Trµng cßn cã mét bÕn c¶ng chë ®å gèm sø sang NhËt B¶n. Ngµy nay nhiÒu mÆt hµng bÞ nh¸i, lµng nghÒ lan táa nh­ng ë nh÷ng lµng truyÒn thèng vÉn gi÷ ®­îc bÝ quyÕt cña m×nh ®èi víi nh÷ng mÆt hµng tinh x¶o ch¼ng h¹n Thæ Hµ vÉn gi÷ ®­îc sµnh n©u, H­¬ng Canh, Phï L·ng vÉn gi÷ ®­îc gèm da l­¬n, Chu §Ëu (H¶i D­¬ng) vÉn gi÷ ®­îc men hoa lam, gèm Tøc MÆc (Nam §Þnh) gäi lµ “Thiªn t­êng phñ chÕ”…, gèm B¸t Trµng gi÷ ®­îc men ngäc, men r¹n. 2.2. Hµng m©y tre ®an M©y, tre, song rÊt gÇn gòi víi ng­êi ViÖt Nam. Tõ l©u c¸c nghÖ nh©n ®· t¹o nªn rÊt nhiÒu s¶n phÈm mü nghÖ ®éc ®¸o tõ nh÷ng nguyªn liÖu s½n cã nµy (gi­êng, bµn, ghÕ, l½ng hoa, h×nh c¸c con vËt, ®å l­u niÖm..) Hµng m©y, tre cña lµng Phó Vinh (Hµ T©y) cã tíi 500 mÉu m· kh¸c nhau. Hµng m©y tre ®an ®­îc ph¸t triÓn trong c¶ n­íc, næi tiÕng lµ lµng Phó Vinh (Hµ T©y), Ngäc §éng (Hµ Nam), Th­îng HiÒn (Th¸i B×nh), Hoµ B×nh (B×nh §Þnh), VÜnh Ba (Phó Yªn), Yªn Së (Hµ T©y), Nho Quan (Ninh B×nh). NghÒ m©y tre ®an ë Phó NghÜa, Ch­¬ng Mü ®· thu hót 80-85% lao ®éng. ë lµng Phó Vinh cã 8000 ng­êi lµm nghÒ ®an l¸t, thu nhËp lªn tíi 2,2 tû ®ång/n¨m. Cã thÓ nãi nghÒ nµy ®· thu hót hót mét khèi l­îng lín nh÷ng ng­êi lao ®éng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng ng­êi d©n. 2.3. Hµng gç thñ c«ng mü nghÖ Lo¹i hµng nµy ®· xuÊt hiÖn tõ l©u ®êi v× gç lµ ®å dïng th«ng dông kh¾p mäi n¬i. Ng­êi d©n ViÖt Nam dïng s¶n phÈm ®å gç cho thê cóng (Hoµnh phi, c©u ®èi, ngai, t­îng, m©m bång, bµn thê, èng h­¬ng…) vµ gç ®Ó lµm gi­êng tñ, sËp, bµn ghÕ hay tranh gç, c¸c con vËt b»ng gç… Hµng TiÖn x­a lµ n¬i bu«n b¸n c¸c hµng tiÖn gç nh­ m©m bång, èng h­¬ng, ®µi r­îu, khu«n o¶n… do ng­êi lµng NhÞ Khª lµm (nay lµ Hµng Hµnh, phè T« TÞch ). Phè Hµng khay chuyªn b¸n s¶n phÈm ®å gç cña lµng §ång Kþ. Ch¹m kh¾c gç næi tiÕng ë ViÖt Nam cã lµng Phï Khª, H­¬ng M¹c, §ång Kþ, §ång Quang (B¾c Ninh), BÝch Chu (VÜnh Phó), V©n Hµ (Hµ Néi), Vâ L¨ng (Hµ T©y), Lý Nh©n (Hµ Nam), La Xuyªn (Nam §Þnh), lµng Sinh, Kim Bång (Qu¶ng Nam), Nh¹n Th¸p (B×nh §Þnh), Phó Léc (Ninh B×nh), B¶o Hµ (H¶i Phßng), Mü Xuyªn (HuÕ). Trong c¸c c¬ së næi tiÕng trªn, §ång Kþ lµ c¬ së s¶n xuÊt gç mü nghÖ lín nhÊt ë n­íc ta. MÆt hµng cña ®å gç rÊt phong phó, nghÒ méc lµ nghÒ phæ biÕn trong d©n gian. C¸c thî sau khi häc ®­îc nghÒ cã thÓ t¸ch nhãm ®Ó lµm ¨n ë n¬i kh¸c v× mäi n¬i ®Òu cÇn ®å gç. T¹i nh÷ng n¬i míi ®ã, ng­êi thî võa häc, võa lµm vµ l¹i cã c¬ héi t¸ch nhãm. Kh«ng gièng c¸c nghÒ kh¸c, nghÒ nµy ®­îc nh©n réng rÊt nhanh. Qu¸ tr×nh lao ®éng cÇn cï say mª ®ã ®· t¹o nªn c¸c líp thî giái, s¸ng t¹o… (“nhÊt nghÖ tinh, nhÊt tinh vinh”) vµ tõ ®ã nhiÒu mÉu m· hµng míi xuÊt hiÖn. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nghÒ nµy g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña nghÒ ®iªu kh¾c, kh¶m trai. NhiÒu mÉu m· cña s¶n phÈm ®å gç ®­îc lÊy tõ Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ c¸c hµng g¾n víi ®iÓn tÝch nh­ tïng cóc tróc mai, long ly quy ph­îng, ngai thê, c¸c lo¹i t­îng, tñ chÌ, sËp gô…Tõ c¸c ®­êng lÌo, c¸c ho¹ tiÕt kh¸c th­êng ®­îc n¶y sinh trong s¸ng t¹o cña c¸c nghÖ nh©n… V× vËy, tr×nh ®é s¸ng t¹o nhanh ®­îc nh©n lªn ë c¸c tay thî c¶, c¸c nghÖ nh©n. Khi kÕt hîp víi nghÖ thuËt kh¶m trai, èc, gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®­îc t¨ng lªn gÊp béi. Kh¶m trai, èc lµm næi bËt c¸c ®­êng nÐt cña c¸c t¸c phÈm, ®Æc biÖt lµ c¸c t¸c phÈm mang ®iÓn tÝch. ThÞ tr­êng vÒ s¶n phÈm gç mü nghÖ l¹i rÊt réng vµ triÓn väng ë n­íc ngoµi. Ngµy nay nhiÒu kh©u nÆng nhäc nh­ pha c¾t gç, bµo… ®­îc c¬ giíi ho¸ lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao vµ phÇn quan träng cßn l¹i dµnh cho c¸c kh©u tinh chÕ víi tµi n¨ng s¸ng t¹o cña c¸c nghÖ nh©n. Trong ®iÒu kiÖn khan hiÕm vÒ nguyªn liÖu, ë mét sè s¶n phÈm cã thÓ ph¶i thay thÕ nguyªn liÖu nh­ng cÇn l­u ý lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm sÏ t¨ng khi ®­îc ®Çu t­ tho¶ ®¸ng vÒ chÊt x¸m. Tõ ®ã, cÇn cã kiÕn thøc toµn diÖn ë nhiÒu lÜnh vùc cho viÖc t¹o nªn mét s¶n phÈm hoµn thiÖn h¬n (t¹o d¸ng, ho¹ tiÕt…) 2.4. Hµng thªu ren Thªu ren lµ mét nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ®Æc biÖt ë n­íc ta mµ mäi s¶n phÈm cña nã ®Òu lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt do bµn tay khÐo lÐo cña thî thñ c«ng t¹o nªn. Dông cô cña nghÒ rÊt ®¬n gi¶n nh­ng sù khÐo lÐo, sù kiªn tr× vµ s¸ng t¹o lµ v« h¹n. Ngµy nay ë mét sè n­íc, ng­êi ta dïng m¸y trong nghÒ nµy mang l¹i n¨ng suÊt lao ®éng rÊt cao, nh­ng m¸y còng chØ lµ m¸y, chØ cã bµn tay khÐo lÐo cña con ng­êi míi lµm nªn nh÷ng s¶n phÈm kú diÖu. Nh÷ng s¶n phÈm ®ång lo¹t cã thÓ dïng m¸y (nh­ thªu ch÷, thªu cê, thªu biÓu t­îng, kh¨n…) nh­ng nÕu muèn cã s¶n phÈm ®éc nhÊt v« nhÞ… th× ph¶i cÇn ®Õn bµn tay vµng cña c¸c nghÖ nh©n. Hµng thªu ren næi tiÕng ë Lý Nh©n, Thanh Liªm (Hµ Nam), Minh L·ng (Th¸i B×nh), V¨n Lam (Ninh B×nh), QuÊt §éng, Ninh H¶i… ë c¸c vïng d©n téc thiÓu sè, c¸c bµ mÑ, c« g¸i th­êng thªu nh÷ng s¶n phÈm cho riªng m×nh. Thªu ren lµ mét nghÒ sím cã ë n­íc ta, ph¹m vi s¶n xuÊt kh¸ h¹n hÑp, thÞ tr­êng tiªu thô l¹i nhá so víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt nªn l­îng hµng tån ®äng nhiÒu. 2.5. Hµng thæ cÈm §©y lµ mét lo¹i hµng ®Æc biÖt cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. S¶n xuÊt ra hµng thæ cÈm cã ng­êi Ch¨m ë Ch­¬ng Mü (Ninh ThuËn), Phan Hoµ (B×nh ThuËn). DÖt v¶i Riªng cña ng­êi Cµ Ho (L©m §ång), ng­êi Th¸i, M­êng, Tµy, Dao, Lù ë miÒn B¾c, ng­êi Kh¬ me, Xª ®¨ng, Gia rai, Bana, Ch¨m, £ ®ª, Gi¶ - Triªng ë miÒn Nam ®Òu cã nghÒ dÖt gia ®×nh. ë MiÒn B¾c næi tiÕng dÖt thæ cÈm víi c¸c lµng nghÒ Nµ phån, X©m KhoÌ, Mai TÞch, ChiÒng Ch©u (Hoµ B×nh) cña d©n téc Th¸i; 4 lµng næi tiÕng cña d©n téc M­êng lµ M­êng BÝ, M­êng Vang, M­êng Thµnh, M­êng §Ëu (Hoµ B×nh). Hµng mü nghÖ thæ cÈm cã rÊt nhiÒu lo¹i: quÇn ¸o, tói x¸ch, vÝ… víi rÊt nhiÒu kiÓu d¸ng kÝch cì kh¸c nhau, tiªu dïng néi bé theo tËp tôc cña c¸c ®¹o gi¸o trong c¸c lÔ héi lµ chñ yÕu. NghÒ thæ cÈm ph¸t triÓn víi nh÷ng b­íc th¨ng trÇm vµ thÞ tr­êng h¹n hÑp, ng­êi thî thñ c«ng chØ tËn dông thêi gian nh÷ng lóc n«ng nhµn. Thu nhËp cña hä chñ yÕu lµ tõ n«ng nghiÖp. V× vËy, chØ cã nh÷ng ng­êi yªu nghÒ h¬n yªu m×nh míi g¾n bã víi nghÒ. Trong khi ®ã, nghÒ nµy t­¬ng ®èi ph¸t triÓn ë ngoµi B¾c (ë Hoµ B×nh). S¶n phÈm ®­îc b¸n ë c¸c chî vµ nhiÒu ng­êi n­íc ngoµi cã mÆt t¹i c¸c ®iÓm du lÞch th­êng say s­a ng¾m nh×n vµ mua s¾m lo¹i s¶n phÈm nµy. 3. §Æc thï cña hµng thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng Hµng thñ c«ng mü nghÖ do c¸c nghÖ nh©n vµ thî thñ c«ng trong c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt theo tõng c«ng ®o¹n cña toµn bé d©y truyÒn c«ng nghÖ, cã sù hîp t¸c cña nhiÒu ng­êi lao ®éng lµm ra. NÕu nh­ ng­êi thî trong nhµ m¸y, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn d©y truyÒn hiÖn ®¹i chØ thùc hiÖn ®óng thao t¸c quy chuÈn, cµng nhanh vµ chÝnh x¸c cµng tèt, kh«ng ®­îc sai kh¸c, th× ng­êi thî thñ c«ng võa thao t¸c theo khu«n mÉu ®· ®Þnh, cßn tù do s¸ng t¹o theo tr×nh ®é vµ tay nghÖ cña m×nh. Ng­êi thî giái, nhÊt lµ nghÖ nh©n, hä mÆc søc tung hoµnh, s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. ë ®©y, nghÖ nh©n, thî c¶ võa lµ ng­êi qu¶n lý vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt, võa lµ ng­êi trùc tiÕp lµm ra s¶n phÈm. Trong khi ®ã, c¸c nhµ qu¶n lý vµ kü s­ c«ng nghiÖp kh«ng thÓ trùc tiÕp ®øng m¸y nh­ ng­êi c«ng nh©n. Bëi vËy, trong s¶n phÈm c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ mang nh÷ng nÐt rÊt ®Æc thï rÊt riªng: 3.1. Trong s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ, v¨n ho¸ tinh thÇn kÕt tinh trong v¨n ho¸ vËt thÓ Nh÷ng con Rång, Ph­îng, Rïa, L©n ®­îc ch¹m kh¾c ë c¸c ®×nh chïa, hoa v¨n trang trÝ trªn c¸c trèng ®ång, men mµu trªn ®å gèm sø, ®å ¸n hoa v¨n ho¹ tiÕt trªn s¶n phÈm thªu, dÖt v¶i, lôa, thæ cÈm… tr­íc hÕt ®ã lµ v¨n ho¸ vËt thÓ, nh­ng chóng hµm chøa nh÷ng quan ®iÓm t­ t­ëng triÕt häc Ph­¬ng §«ng, triÕt lý vÒ trêi - ®Êt - con - ng­êi, quan niÖm vÒ t«n gi¸o vµ thÇn quyÒn, ®Æc biÖt lµ triÕt lý ®¹o PhËt, ®¹o Gi¸o, ®¹o Nho (Khæng, M¹nh) vµ triÕt lý Kinh DÞch. S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam bao giê còng ph¶n ¸nh s©u s¾c t­ t­ëng, t×nh c¶m, quan niÖm thÈm mü cña d©n téc ViÖt Nam, b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam. Gi¸ trÞ mçi s¶n phÈm thñ c«ng ®­îc kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc nh×n nhËn chñ yÕu tõ gãc ®é v¨n ho¸ nghÖ thuËt d©n téc, sau ®ã míi ®Õn vÊn ®Ò kü thuËt vµ kinh tÕ. 3.2. Hµng thñ c«ng mü nghÖ mang ®Ëm tÝnh c¸ biÖt, phong c¸ch cña mçi nghÖ nh©n vµ nÐt ®Æc tr­ng ®Þa ph­¬ng, tån t¹i trong sù giao l­u víi céng ®ång Hµng ch¹m træ trªn tõng chÊt liÖu kh¸c nhau (gç, ®¸, ®ång, sõng, x­¬ng…), hµng s¬n (s¬n quang, s¬n then, s¬n thÕp vµng b¹c, s¬n mµi), hµng thªu, dÖt (t¬ lôa, chiÕu, th¶m…) hµng m©y tre ®an, kim hoµn, ®å ch¬i… ë mçi lµng nghÒ ®Òu cã mµu s¾c riªng, tõng nghÖ nh©n còng cã nh÷ng nÐt riªng. Nh÷ng nÐt riªng ®ã ®­îc thö th¸ch qua thêi gian, qua giao l­u, ®­îc chän läc, ®­îc thõa nhËn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, cïng víi sù bæ sung lÉn nhau, trë thµnh nh÷ng kiÓu mÉu hoµn thiÖn hoµn mü cho nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i ®­îc s¶n xuÊt tiÕp theo. 3.3. Hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ lo¹i s¶n phÈm nghÖ thuËt, kÕt tinh tõ nh÷ng thµnh tùu kü thuËt - c«ng nghÖ truyÒn thèng, ph­¬ng ph¸p thñ c«ng tinh x¶o víi ®Çu ãc s¸ng t¹o nghÖ thuËt Sù giao kÕt gi÷a ph­¬ng ph¸p thñ c«ng tinh x¶o víi sù s¸ng t¹o nghÖ thuËt cña nghÖ nh©n vµ ng­êi thî thñ c«ng ®· t¹o ra hµng thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng vµ s¶n phÈm thñ c«ng truyÒn thèng nãi riªng. Sù giao kÕt nµy kÐo theo nh÷ng ®Æc thï kh¸c trong sù ph¸t triÓn hµng thñ c«ng: TÝnh riªng, tÝnh ®¬n chiÕc m¹nh h¬n tÝnh ®ång lo¹t. ChiÒu s©u nhiÒu h¬n chiÒu réng – mang tÝnh tr­êng ph¸i, gia téc, gi÷ bÝ quyÕt trong s¸ng t¹o h¬n lµ sù phæ biÕn réng r·i. §Çy chÊt trÝ tuÖ, tri thøc tÝch tô l©u ®êi. Sö dông hµng thñ c«ng ph¶i ®ång thêi th­ëng thøc nã n÷a (th­ëng thøc nghÖ thuËt vµ t­ t­ëng, trÝ tuÖ) Nghiªn cøu vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng thÓ bá qua nh÷ng nÐt ®Æc thï ®ã. §iÒu nµy còng cÇn thiÕt trong viÖc cñng cè vµ h×nh thµnh ãc thÈm mü cña ng­êi tiªu dïng. Víi nh÷ng ®Æc thï nh­ trªn, ngµy nay, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam ngµy cµng t×m ®­îc chç ®øng v÷ng ch¾c cña m×nh trong n­íc còng nh­ trªn tr­êng quèc tÕ. NghÒ thñ c«ng víi s¶n phÈm tinh x¶o vµ “bµn tay vµng” cña c¸c nghÖ nh©n vÉn tiÕp tôc cã vai trß, vÞ trÝ quan träng h¬n trong x· héi chóng ta. II. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam. XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng chÝnh t¹o tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn cho quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nhËp khÈu. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµng cã nghÜa thiÕt thùc h¬n. §iÒu nµy, kh«ng nh÷ng thu vÒ cho ®Êt n­íc mét nguån ngo¹i tÖ lín, mµ quan träng h¬n cßn lµ c¬ héi ®Ó chóng ta ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc, më réng c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi. Víi ý nghÜa ®ã, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ - mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta, cã mét vai trß v« cïng to lín ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam. 1. Thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc V¨n kiÖn §¹i héi VIII cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh con ®­êng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc lµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, nh»m x©y dùng n­íc ViÖt Nam thµnh n­íc c«ng nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, chóng ta cÇn vèn ®Ó nhËp m¸y mãc, thiÕt bÞ, khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i… Vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ lÊy tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh­: ®Çu t­ n­íc ngoµi, vay nî, viÖn trî, ho¹t ®éng du lÞch, xuÊt khÈu søc lao ®éng… C¸c nguån vèn ®ã tuy quan träng nh­ng còng ph¶i tr¶ b»n c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c vµo thêi kú sau. Nh­ vËy, ®Ó thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ v÷ng ch¾c, ®¹t môc tiªu biÕn n­íc ta thµnh n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020, ph¶i dùa vµo mét nguån vèn v« cïng quan träng – xuÊt khÈu. Trong ®ã, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. Kim ng¹ch xuÊt khÈu lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc vµ ®ang cã xu h­íng t¨ng. Trong giai ®o¹n 1991-2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam cã nhÞp ®é t¨ng kh¸ nhanh. NÕu n¨m 1991 míi ®¹t 6,8 triÖu USD, n¨m 1996 ®· ®¹t 124 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 168 triÖu USD, th× ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t 236 triÖu USD, tiÕp ®ã, n¨m 2001 lµ 235 triÖu USD, 9 th¸ng n¨m 2003 ®¹t triÖu USD. Víi tèc ®é t¨ng nhanh nh­ vËy, hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam (®øng thø 8 trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, v­ît kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nhiÒu mÆt hµng kh¸c). Thµnh c«ng trªn tuy cßn khiªm tèn, nh­ng ®· gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung ngµy cµng t¨ng tr­ëng. 2. T¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n ThÊt nghiÖp cao lµ sù l·ng phÝ lín vÒ nguån lùc, ®ång thêi còng lµ nguyªn nh©n thóc ®Èy t×nh tr¹ng bÊt æn vµ tÖ n¹n x· héi ph¸t triÓn. Nhµ kinh tÕ häc næi tiÕng ng­êi Mü – Okun ®· thèng kÕ tõ n¨m 1975 ®Õn 1987, tû lÖ thÊt nghiÖp trung b×nh ë Mü lµ 9,6%, lµm cho n­íc Mü thiÖt h¹i hµng ngh×n tû USD. V¨n kiÖn §¹i héi IX ®· ®Æt ra viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ xuèng d­íi 5% vµ t¨ng thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë n«ng th«n lªn 75% lµ môc tiªu chÝnh. §Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cã thÓ gióp chóng ta thùc hiÖn môc tiªu ®ã v× ®a phÇn lao ®éng ë vïng n«ng th«n. ë ®ã, d©n ®«ng, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, d©n sè kh«ng ngõng t¨ng lªn trong khi diÖn tÝch ®Êt ®ai vÉn gi÷ nguyªn, thËm chÝ cßn bÞ chiÕm dông ®Ó sö dông cho môc ®Ých kh¸c. V× vËy, nhu cÇu t×m viÖc cho ng­êi d©n n«ng th«n vµ cho nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng cã ®Êt canh t¸c ë nh÷ng vïng n«ng th«n hiÖn nay ®· trë thµnh nhu cÇu v« cïng cÊp thiÕt. S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy. Bëi lÏ, hµng thñ c«ng mü nghÖ chñ yÕu ®­îc lµm b»ng tay nªn thu hót nhiÒu lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ võa ph¶i, kh«ng ®ßi hái cao vÒ chuyªn m«n kÜ thuËt, nghiÖp vô hay ngo¹i ng÷ nh­ nh÷ng ngµnh kh¸c. XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ngh×n lao ®éng n«ng th«n cã viÖc lµm, t¹o ®Çu ra cho s¶n xuÊt vµ thu nhËp æn ®Þnh cho ng­êi d©n. Theo tÝnh toµn, cø xuÊt khÈu ®­îc 1 triÖu USD hµng thñ c«ng mü nghÖ th× t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cho kho¶ng tõ 3000 ®Õn 4000 lao ®éng chñ yÕu lao ®éng tõ c¸c lµng nghÒ n«ng th«n. Nh­ vËy, víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ nh­ hiÖn nay, ®· thu hót vµ t¹o viÖc lµm cho tµ 500.000 ®Õn 600.000 lao ®éng cã thu nhËp kh¸. NÕu tÝnh c¶ lao ®éng n«ng nhµn th× con sè nµy lªn tíi h¬n 1 triÖu ng­êi. XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cã t¸c dông lín trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp chÝnh ®¸ng cho lao ®éng trong n­íc, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tõ ®ã, gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, ®Èy lïi c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc, c¸c tÖ n¹n x· héi, gãp phÇn ®¶m b¶o trËt tù an ninh x· héi. 3. Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã hiÖu qu¶, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn Xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i kÐo theo sù thay ®æi cña c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi. §Ó theo kÞp vµ hoµ nhËp vµo xu thÕ chung ®ã, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng t×m mét c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp. V¨n kiÖn §¹i héi IX kh¼ng ®Þnh: “muèn tham gia hîp t¸c quèc tÕ thËt sù b×nh ®¼ng vµ cã lîi, tËn dông nguån lùc bªn ngoµi, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ néi lùc, nãi c¸ch kh¸c, ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, b¶o ®¶m kh¶ n¨ng gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ kinh tÕ, chñ ®éng tham gia ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ”. Thùc tÕ nhiÒu n­íc ®· chøng minh r»ng xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng chÝnh lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc gióp ta chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Thø nhÊt, xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ lµ mét ph­¬ng tiÖn quan träng, tao ra vèn ®Ó nhËp kü thuËt vµ c«ng nghÖ tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, t¹o n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, hiÖu qu¶ h¬n. Thø hai, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô cho hµng thñ c«ng mü nghÖ, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh. Thø ba, th«ng qua xuÊt khÈu, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam sÏ ph¶i tham gia vµo cuéc c¹nh tranh v« cïng kh¾c nghiÖt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ gi¸ vµ chÊt l­îng. Trong cuéc c¹nh tranh ®ã, ®Ó t×m ®­îc chç ®øng cho m×nh, doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, më réng vµ n©ng cao c¬ së vËt chÊt s½n cã, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, thÝch nghi víi sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng thÕ giíi, ®ång thêi ®æi míi vµ hoµn thiÖn s¶n xuÊt qu¶n trÞ kinh doanh, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé trong ngµnh. Thø t­, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cïng cã ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi ph¸t triÓn. 4. Gãp phÇn c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ §Çu t­ n­íc ngoµi, vay nî, viÖn trî, du lÞch, xuÊt khÈu lao ®éng … phÇn nµo gióp ta c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ nh­ng kho¶n tiÒn ®ã cã thÓ gi¶m vµ lÏ dÜ nhiªn sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. NÕu ph¸t triÓn xuÊt khÈu, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh cã tû lÖ thùc thu ngo¹i tÖ cao nh­ thñ c«ng mü nghÖ (chiÕm tõ 95 – 97% gi¸ trÞ xuÊt khÈu), ViÖt Nam kh«ng nh÷ng cã vèn ®Ó nhËp vËt t­, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i phôc vô s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ mµ cßn cã thÓ tÝch luü thªm vµo nguån thu nhËp ngo¹i tÖ cña ®Êt n­íc ®ể thanh toán các khoản nợ đã đến kỳ hạn, tạo uy tín cho c¸c kú vay tiÕp theo. NÕu kh«ng lµm nh­ vËy ®Õn mét lóc nµo ®ã sÏ ph¶i ¸p dông mét biÖn ph¸p tiªu cùc lµ c¾t gi¶m nhu cÇu nhËp khÈu cña m×nh. §iÒu nµy kh«ng chØ lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc mµ cßn trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng nh©n d©n. 5. Më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cã t¸c ®éng qua l¹i, phô thuéc lÉn nhau. XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, cã thÓ cã sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông, ®Çu t­, më réng vËn t¶i quèc tÕ… Ng­îc l¹i, chÝnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho më réng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. VÝ dô: ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc tÝn dông hay vËn t¶i quèc tÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu xuÊt khÈu ®­îc dÔ dµng h¬n. 6. Duy tr× c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, t¨ng c­êng giao l­u v¨n hãa gi÷a c¸c d©n téc XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× c¸c nghÒ truyÒn thèng, gi÷ g×n nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam. “B¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc lµ c¸i riªng, c¸i s½n cã cña mçi d©n téc ®­îc h×nh thµnh vµ ®Þnh h×nh trong qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi, lµ kÕt qu¶ cña sù tr¶i nghiÖm, thÝch øng cña céng ®ång víi m«i tr­êng, hoµn c¶nh tù nhiªn, x· héi. Nã lµ mét bé phËn tinh tuý thÓ hiÖn s©u s¾c nhÊt, tËp trung nhÊt b¶n s¾c d©n t«c, t¹o nªn cèt c¸ch b¶n lÜnh, søc sèng néi sinh cña mçi d©n téc”. B¶n s¾c v¨n ho¸ ®ã l¹i ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ trªn tõng hoa v¨n, ®­êng nÐt cña hµng thñ c«ng mü nghÖ. V× vËy, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam còng chÝnh lµ më réng giao l­u v¨n ho¸ quèc tÕ. Qua ®ã lµm cho n­íc b¹n ngµy cµng hiÓu h¬n truyÒn thèng v¨n ho¸ cña con ng­êi ViÖt Nam. III. XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ xÐt trªn quan ®iÓm “Lîi thÕ c¹nh tranh” cña Michael Porter Michael Porter lµ nhµ khoa häc vÒ qu¶n lÝ næi tiÕng ë Mü, gi¸o s­ Häc viÖn th­¬ng m¹i Tr­êng §¹i häc Harvard kiªm cè vÊn t­ vÊn cña nhiÒu c«ng ty lín vµ tæ chøc chÝnh phñ trªn thÕ giíi, lµ mét trong nh÷ng nh©n vËt cã uy tÝn vÒ s¸ch l­îc c¹nh tranh vµ søc c¹nh tranh quèc tÕ trªn thÕ giíi ngµy nay. ¤ng lµ ng­êi ®Çu tiªn ë Tr­êng §¹i häc Harvard më ra m«n häc s¸ch l­îc c¹nh tranh, lîi thÕ c¹nh tranh. N¨m 1990, «ng cho ra ®êi cuèn s¸ch “ Lîi thÕ c¹nh tranh quèc gia”. LÜnh vùc nghiªn cøu cña Porter chñ yÕu tËp trung vµo hai mÆt qu¶n lÝ chiÕn l­îc doanh nghiÖp vµ tæ chøc ngµnh. Trong t¸c phÈm “Lîi thÕ c¹nh tranh quèc gia”, Porter vËn dông lÝ luËn vÒ lîi thÕ c¹nh tranh trong n­íc cña «ng vµo lÜnh vùc c¹nh tranh quèc tÕ vµ ®Ò ra lÝ luËn næi tiÕng lµ “ LÝ luËn h×nh kim c­¬ng. LÝ luËn cña Porter vÒ lîi thÕ c¹nh tranh gi¶i thÝch hiÖn t­îng th­¬ng m¹i quèc tÕ ë gãc ®é doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh quèc tÕ, v× thÕ ®· lÊp ®­îc chç trèng cña lÝ luËn vÒ lîi thÕ so s¸nh. Trong ®a sè c¸c c«ng tr×nh lÝ luËn, ng­êi ®ãng vai trß chñ yÕu lµ chÝnh phñ, nh­ng Porter l¹i chó träng nªu bËt vai trß cña doanh nghiÖp. ¤ng cho r»ng, cña c¶i nhiÒu hay Ýt lµ do n¨ng suÊt s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. N¨ng suÊt s¶n xuÊt phô thuéc vµo m«i tr­êng c¹nh tranh cña mçi n­íc. M«i tr­êng c¹nh tranh sinh ra trong mét khu«n khæ nµo ®ã, khu«n khæ Êy, vÒ kÕt cÊu mµ nãi, gièng nh­ mét viªn kim c­¬ng cã 4 c¹nh c¬ b¶n. Do ®ã th­êng gäi ®ã lµ lÝ luËn h×nh viªn kim c­¬ng. Lý luËn nµy ®­îc m« t¶ qua s¬ ®å d­íi ®©y: ChÝnh phñ M«i tr­êng c¹nh tranh vµ c¬ héi Ngµnh kinh doanh Nhµ cung cÊp Kh¸ch hµng C¸c yÕu tè hç trî Theo lÝ luËn nµy, viÖc n©ng cao n¨ng suÊt mét c¸ch bÒn v÷ng ®ßi hái b¶n th©n nÒn kinh tÕ cña mçi n­íc ph¶i ®­îc n©ng cÊp kh«ng ngõng. Còng cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp cña mçi n­íc ph¶i kiªn tr× n©ng cao n¨ng suÊt s¶n xuÊt ngµnh b»ng c¸ch n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, lµm næi bËt nÐt ®Æc s¾c cña s¶n phÈm, c¶i tiÕn kÜ thuËt s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. ChØ cã nh­ thÕ míi cã thÓ tao ra ®­îc c¬ së ch¾c ch¾n ®Ó c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh quèc tÕ. Mçi n­íc cã thÓ chuyªn kinh doanh nh÷ng ngµnh mµ c¸c doanh nghiÖp n­íc m×nh cã n¨ng suÊt cao h¬n vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng hãa vµ dÞch vô do ®èi thñ c¹nh tranh ë n­íc ngoµi s¶n xuÊt mµ trong n­íc chØ cã thÓ s¶n xuÊt víi n¨ng suÊt thÊp, ®Ó tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt b×nh qu©n trong n­íc. MÆt kh¸c, khi mét n­íc trùc tiÕp tham gia c¹nh tranh quèc tÕ th× tiªu chuÈn vÒ n¨ng suÊt ®èi víi mçi ngµnh trong n­íc Êy kh«ng cßn lµ tiªu chuÈn trong n­íc n÷a mµ lµ tiªu chuÈn quèc tÕ. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch¼ng nh÷ng ph¶i c¹nh tranh víi nhau trong n­íc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. Trong lÝ luËn cña m×nh, Porter dµnh cho chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp mét vai trß míi, cã tÝnh chÊt x©y dùng vµ kh¶ thi trong tiÕn tr×nh n©ng cao søc c¹nh tranh vµ thùc hiÖn phån vinh kinh tÕ. §çi víi chÝnh phñ th× nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu lµ tÝch cùc t¹o ra m«i tr­êng thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt. Cã nghÜa lµ chÝnh phñ cÇn ph¶i t¹o ra m«i tr­êng tèt cho c¹nh tranh, chø kh«ng ph¶i lµ trùc tiÕp tham gia c¹nh tranh. Tãm l¹i, lÝ luËn cña Porter vÒ lîi thÕ c¹nh tranh quèc gia rÊt giµu tÝnh chÊt gîi më, rÊt cã gi¸ trÞ ®èi víi viÖc nghiªn cøu søc c¹nh tranh quèc tÕ. Khãa luËn nµy còng xin ®­îc phÐp lÊy lÝ thuyÕt vÒ lîi thÕ c¹nh tranh cña «ng lµm c¬ së lÝ luËn . §©y còng chÝnh lµ c¬ së gióp chóng ta ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña mét ngµnh vµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nã ®Ó tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm h÷u Ých vµ nh÷ng gi¶i ph¸p th¸o gì khã kh¨n. IV. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ 1. Nguån nguyªn liÖu MÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ sö dông nguån nguyªn liÖu chÝnh lµ nguyªn liÖu trong n­íc, ®a phÇn ®­îc lÊy tõ thiªn nhiªn vµ kh¸ s½n cã. §ã lµ c¸c nguyªn liÖu nh­: m©y, tre, nøa, l¸, giang, b«ng, gç, ®ay, cãi, dõa, vá èc, vá trøng... §©y lµ mét trong nh÷ng thuËn lîi lín v× nh÷ng nguyªn liÖu nµy th­êng s½n cã trong tù nhiªn hoÆc cã thÓ trång kh¸ dÔ dµng ë c¸c vïng n«ng th«n. Tuy nhiªn, do sù khai th¸c bõa b·i, kh«ng cã kÕ ho¹ch nªn c¸c nguån nguyªn liÖu nµy còng ®· dÇn dÇn bÞ gi¶m c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. NÕu nh­ kh«ng cã sù quan t©m ®ång bé kÓ c¶ tõ phÝa ng­êi d©n lÉn Nhµ n­íc ®Ó bï ®¾p l¹i sè nguyªn liÖu ®­îc dïng cho s¶n xuÊt th× trong t­¬ng lai tÊt c¶ c¸c nguån nguyªn liÖu ®Òu cã nguy c¬ thiÕu hôt. Khi b­íc sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhiÒu doanh nghiÖp ®· gÆp ph¶i kh«ng Ýt khã kh¨n khi vÉn ¸p dông lèi lµm ¨n cò theo kiÓu “cã g× b¸n nÊy”. Giê ®©y, tr­íc nhu cÇu v« cïng ®a d¹ng cña thÞ tr­êng thÕ giíi, doanh nghiÖp kh«ng chØ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng chØ sö dông nh÷ng nguån nguyªn liÖu trong n­íc mµ cßn ph¶i nhËp vÒ mét sè nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu. §iÒu nµy còng g©y ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp khi nguån nguyªn liÖu ph¶i phô thuéc vµo n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp th­êng ph¶i nhËp khÈu mét sè nguyªn liÖu nh­ phÈm nhuém, bét mµu, s¬n, dÇu bãng, len chÊt l­îng cao, chØ mµu, sîi.... §¬n cö vÒ thùc tr¹ng nguån nguyªn liÖu gèm sø. HiÖn nay nhiÒu nhµ s¶n xuÊt gèm sø trong n­íc vÉn cßn ph¶i nhËp nguyªn liÖu cao lanh, ®Êt sÐt, men, trµng th¹ch… trong khi tr÷ l­îng nguyªn liÖu trong n­íc cao gÊp nhiÒu lÇn nhu cÇu. Riªng n¨m 2000, kim ng¹ch ._.nhËp khÈu c¸c nguyªn liÖu trªn kho¶ng gÇn 50 triÖu USD. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do trong mÊy n¨m qua, chóng ta chØ tËp trung x©y dùng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt gèm sø hiÖn ®¹i víi tèc ®é s¶n l­îng t¨ng chãng mÆt nh­ng l¹i ch­a quan t©m ®Õn ®Çu t­ khai th¸c, chÕ biÕn nguyªn liÖu. Theo hiÖp héi gèm sø ViÖt Nam, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ngµnh c«ng nghiÖp gèm sø hiÖn nay, nhu cÇu nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt kh«ng ngõng t¨ng lªn. NÕu nh­ n¨m 2002 lµ 960.000 tÊn nguyªn liÖu vµ 52.000 tÊn men mµu th× dù b¸o n¨m 2005 sÏ lµ 1.4 triÖu tÊn nguyªn liÖu, 80.000 tÊn men mµu vµ n¨m 2010 sÏ lªn ®Õn 1.7 triÖu tÊn nguyªn liÖu vµ 100.000 tÊn men mµu. PhÇn lín má nguyªn liÖu ë n­íc ta cã tr÷ l­îng lín nh­ng l¹i ch­a ®­îc khai th¸c hîp lý. C«ng nghÖ khai th¸c, chÕ biÕn cßn qu¸ l¹c hËu, chñ yÕu khai th¸c thñ c«ng, b¸n c¬ giíi, ph©n t¸n vµ manh món, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c«ng nghÖ s¶n xuÊt gèm sø hiÖn ®¹i. PhÇn lín nguån nguyªn liÖu khi ®­a vµo nhµ m¸y s¶n xuÊt ®Òu tiÕp tôc ph¶i gia c«ng xö lý. VÒ cao lanh, ta cã 105 má víi tr÷ l­îng 639 triÖu tÊn, nh­ng ®Õn nay chØ cã 20 má ®ang khai th¸c víi c«ng suÊt nhá tõ 10.000 – 30.000 tÊn/n¨m víi c«ng nghÖ khai th¸c, tuyÓn läc cao lanh ë møc thÊp, chÊt l­îng ch­a cao, lÉn nhiÒu t¹p chÊt. VÒ men mµu, c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc tù s¶n xuÊt míi chØ ®¸p øng 10 % nhu cÇu vµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ph¶i nhËp khÈu víi gi¸ ®¾t. Nguyªn liÖu kh«ng ®¸p øng nhu cÇu lµ mét nguyªn nh©n ®Èy gi¸ thµnh gèm, sø n­íc ta lªn cao. NÕu gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ó nµy ngµnh gèm sø míi cã thÓ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh. Cã thÓ nãi, nguyªn liÖu chÝnh lµ mét trong nh÷ng bé phËn mÊu chèt cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hµng thñ c«ng mü nghÖ. Nh÷ng nguyªn liÖu tèt, ®ñ tiªu chuÈn kÕt hîp víi bµn tay tµi hoa cña ng­êi thî sÏ cho ra ®êi nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao. Nh­ng cã mét ®iÒu ®¸ng mõng lµ giê ®©y c¸c nguån nguyªn liÖu ngo¹i nhËp còng rÊt s½n cã trªn thÞ tr­êng nªn chØ cÇn ®Æt hµng lµ cã thÓ mua ®­îc víi sè l­îng lín, gi¸ c¶ còng ph¶i ch¨ng. 2. Nguån vèn Nh×n chung, c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®a sè lµ quy m« võa, nhá vµ thiÕu vèn. Nh÷ng mÆt hµng kh¸c nhau sÏ yªu cÇu ®ßi hái vèn ®Çu t­ kh¸c nhau. Nh÷ng mÆt hµng cÇn nhiÒu vèn chñ yÕu lµ gèm sø, s¬n mµi, mÜ nghÖ v× ph¶i ®Çu t­ m¸y mãc, thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Ó lµm ra c¸c s¶n phÈm th«, s¶n phÈm s¬ chÕ. C¸c kh©u s¶n xuÊt cßn thñ c«ng, nhiÒu khi t¹o ra s¶n phÈm th«, méc nªn chÊt l­îng sÏ kh«ng ®¶m b¶o khi s¶n xuÊt ®¹i trµ. NÕu nh­ muèn s¶n xuÊt víi quy m« lín, ¸p dông c«ng nghÖ cao vµo c¸c kh©u s¶n xuÊt s¬ chÕ, më réng nhµ x­ëng, tuyÓn thªm nh©n c«ng th× nguån vèn cho ®Çu t­ s¶n xuÊt lµ v« cïng cÊp thiÕt. Nhu cÇu sö dông vèn rÊt lín nh­ng viÖc huy ®éng vèn hiÖn nay gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. C¸c Ng©n hµng cã lóc thõa vèn nh­ng c¸c doanh nghiÖp l¹i kh«ng vay ®­îc. Sau mét sè vô ®æ bÓ thÊt tho¸t nh­ Minh Phông, EPCO… ngµnh ng©n hµng ®· tá ra thËn träng h¬n ®èi víi viÖc cho vay. Ngoµi tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, ng©n hµng cßn kiÓm tra c¶ ph­¬ng ¸n kinh doanh, ph­¬ng thøc kinh doanh rÊt cô thÓ råi míi cho vay. V× vËy, doanh nghiÖp ®· ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó huy ®éng ®­îc nguån vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. Ngoµi nguån vèn cña b¶n th©n ng­êi chñ doanh nghiÖp, cßn cã nguån vèn cña c¸n bé c«ng nh©n trong doanh nghiÖp, cña c¸c x· viªn trong hîp t¸c x· vµ thËm chÝ c¶ nh÷ng kho¶n øng tr­íc cña kh¸ch hµng. 3. Nhu cÇu thÞ tr­êng ®èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· t¹o ®­îc nhiÒu thÞ tr­êng lín nh­ EU, NhËt B¶n, §µi Loan, B¾c Mü. Ngoµi ra, Nga, §«ng ¢u… còng ®­îc coi lµ nh÷ng thÞ tr­êng tiÒm n¨ng lín cña ViÖt Nam . Hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ®Õn nay ®· cã mÆt t¹i h¬n 50 n­íc vµ l·nh thæ ë kh¾p c¸c ch©u lôc cña thÕ giíi . ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lo¹i hµng nµy trong mÊy chôc n¨m qua cã nh÷ng giai ®o¹n th¨ng trÇm, nh­ng nh×n chung nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn tèt, cã nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ míi vµ më réng thÞ tr­êng theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quan hÖ thÞ tr­êng víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi .Tuy nhiªn, trong xuÊt khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nµy, chóng ta ph¶i ®­¬ng ®Çu víi mét sè ®èi thñ c¹nh tranh cã nhiÒu tiÒm n¨ng vµ kinh nghiÖm nh­ Trung Quèc, Indonesia, Philippines, Th¸i Lan… §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh, cÇn ph¶i t×m hiÓu, nghiªn cøu, häc hái kinh nghiÖm, thñ ph¸p kü thuËt trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p liªn quan cña tõng n­íc. §ång thêi, víi chÊt liÖu vµ kü x¶o riªng, ph¶i s¸ng t¹o ra ®­îc nh÷ng mÉu hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu, thÞ hiÕu cña tõng thÞ tr­êng, b¶o ®¶m s¶n phÈm cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh. MÆc dï thÞ tr­êng réng nh­ vËy nh­ng ViÖt Nam ch­a xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu vµo c¸c thÞ tr­êng cã nhu cÇu vµ dung l­îng lín. C¸i khã lµ ph¶i lµm sao tiÕp cËn víi thÞ tr­êng míi vµ tranh thñ mäi c¬ héi ®Ó khai th¸c s©u thªm c¸c thÞ tr­êng cã nhu cÇu lín vµ th­êng xuyªn. ThÞ tr­êng lín nhÊt trong xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ph¶i kÓ ®Õn EU. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang khu vùc thÞ tr­êng nµy t¨ng kh¸ nhanh, hiÖn chiÕm tû träng gÇn 1/4 trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu . §©y còng lµ khu vùc ViÖt Nam th­êng xuÊt ®­îc nhiÒu lo¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ cã nhiÒu triÓn väng më r«ng, ®Èy m¹nh tiªu thô mét sè lo¹i hµng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. EU còng ®­îc ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm cho ®å gç chÕ biÕn cña ViÖt Nam . Bªn c¹nh ®ã, c¸c mÆt hµng gèm, sø mü nghÖ còng lµ nhãm hµng ®ang tiªu thô m¹nh sang thÞ tr­êng nµy. Th«ng qua héi chî Frankfurt hµng n¨m t¹i §øc, mét sè c«ng ty cña ViÖt Nam ®· thµnh c«ng trong viÖc n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ký ®­îc nhiÒu hîp ®ång xuÊt khÈu hµng gèm sø mü nghÖ. Cã th­¬ng nh©n §an M¹ch ®· chuyÓn toµn bé ®¬n hµng gèm sø tõ c¸c n­íc xung quanh ViÖt Nam ®Ó tËp trung ®Æt hµng t¹i ViÖt Nam vµ høa hÑn gióp ®ë ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt , t¨ng l­îng hµng cung øng cho thÞ tr­êng nµy lªn 2-3 lÇn so víi hiÖn nay. Cïng víi hµng gèm sø mü nghÖ cña §ång Nai, B×nh D­¬ng, B¸t Trµng, tõ n¨m 1998 cã thªm VÜnh Long ®· xuÊt khÈu m¹nh sang khu vùc T©y, B¾c ¢u. Ngoµi ra, c¸c mÆt hµng nh­ m©y, tre, hµng thªu ren … còng xuÊt khÈu ®­îc sang khu vùc thÞ tr­êng nµy víi khèi l­îng ®¸ng kÓ : XÝ nghiÖp Rapexco xuÊt khÈu hµng song m©y tre cña Nha Trang, hîp t¸c x· m©y tre Hµng Kªnh ( H¶i Phßng) cã nhiÒu mÆt hµng m©y tre xuÊt sang T©y ¢u; c¸c mÆt hµng th¶m, ®Öm ghÕ cãi cña Th¸i B×nh xuÊt sang Hµ Lan, T©y Ban Nha, Italy… hay c«ng ty Barotex trong n¨m 1999 còng ®· xuÊt khÈu 2,5 triÖu chiÕc nãn l¸ bu«ng sang T©y Ban Nha vµ Italy. 4. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh HiÖn t¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi hµng thñ c«ng mü nghÖ cña Trung Quèc, Th¸i Lan, Singapore … Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu chuyªn gia th× hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ h¬n nhê ®é tinh x¶o vµ khÐo lÐo thÓ hiÖn trªn tõng ®­êng nÐt s¶n phÈm. H¬n n÷a nhiÒu mÆt hµng cña ta v­ît tréi vÒ chÊt l­îng còng nh­ mÉu m·. Song ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cÇn cã nh÷ng s¶n phÈm ®Æc tr­ng, ®a d¹ng h¬n vÒ mÉu m·, kiÓu d¸ng. Bªn c¹nh viÖc ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña nh÷ng s¶n phÈm lµm b»ng tay cã ®é tinh x¶o cao, cÇn ®Çu t­ c¸c ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng ®ång ®Òu vµ æn ®Þnh. Mét kinh nghiÖm tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt Trung Quèc lµ ®Ó ®­a ra ®­îc nhiÒu s¶n phÈm cña m×nh vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ hä ®· mêi c¸c chuyªn gia NhËt sang t­ vÊn vµ tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®Ó s¶n phÈm lµm ra phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n. 5. C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc liªn quan ®Õn hµng thñ c«ng mü nghÖ Thêi gian gÇn ®©y chÝnh phñ ®· cã nhiÒu th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. Ngµy 24/1/2000, Thñ t­íng chÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh 132/2000/Q§-TTg vÒ mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n, trong ®ã néi dung chñ yÕu lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. QuyÕt ®Þnh nµy ®· cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng lÜnh vùc nh­ ®Êt ®ai x©y dung c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn khai th¸c nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt, c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­, tÝn dông, thuÕ, lÖ phÝ, hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i… HiÖn nay, mét sè bé, ngµnh liªn quan ®ang cô thÓ hãa vÒ møc ®é vµ thñ tôc thùc hiÖn. Theo Th«ng t­ sè 61 cña Bé tµi chÝnh, kÓ tõ ngµy 1/1/2002 c¸c doanh nghiÖp sÏ ®­îc Nhµ n­íc hç trî chi phÝ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i b»ng 0,2% kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc thu trong n¨m. TiÕp theo ®ã, Th«ng t­ sè 62 cña Bé Tµi chÝnh còng th¸o gì c¸c khã kh¨n cña doanh nghiÖp vÒ chi hoa hång m«i giíi xuÊt khÈu. Theo ®ã, c¸c kho¶n chi nµy sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng cña doanh nghiÖp, ®èi t­îng h­ëng hoa hång xuÊt khÈu gåm c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, khã kh¨n vÒ vay vèn ­u ®·i ®· ®­îc ChÝnh phñ “khai th«ng” qua QuyÕt ®Þnh 02/2001/Q§-TTg ngµy 2/1/2001 vÒ chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t­ tõ Quü hç trî ph¸t triÓn ®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊtkhÈu vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh­ vËy, theo qui ®Þnh hiÖn hµnh (kÓ c¶ c¸c qui ®Þnh võa bæ sung nªu trªn), c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu ngoµi c¸c ­u ®·i nh­ gi¶m miÔn tiÒn thuª ®Êt, thuÕ sö dông ®Êt, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp... cßn ®­îc vay vèn tÝn dông ®Çu t­ tõ Quü hç trî ph¸t triÓn víi l·i suÊt ­u ®·i vµ ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n tr­íc. Ngoµi ra, chñ thÓ ®­îc xuÊt khÈu trùc tiÕp theo nghÞ quyÕt 05/2001/NQ - CP ngµy 24/5/2001 ®· më réng: “KhuyÕn khÝch th­¬ng nh©n ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ xuÊt khÈu tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng hãa mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, kh«ng phô thuéc vµo ngµnh nghÒ ®· ®¨ng kÝ kinh doanh”. C¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kÓ c¶ võa vµ nhá ®Òu ®­îc quyÒn lùa chän tham gia trùc tiÕp xuÊt khÈu hay ñy th¸c xuÊt khÈu. Mét khuyÕn khÝch rÊt cô thÓ n÷a ®· ®­îc ¸p dông lµ chÝnh s¸ch th­ëng xuÊt khÈu cho doanh nghiÖp theo 5 tiªu chuÈn: cã mÆt hµng míi, thÞ tr­êng míi, chÊt l­îng cao, ®¹t quy m« vÒ kim ng¹ch vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu theo quy ®Þnh. §· cã mét doanh nghiÖp ®­îc th­ëng c¶ 5 tiªu chuÈn nµy, ®ã lµ C«ng ty S¶n xuÊt DÞch vô vµ xuÊt nhËp khÈu Nam Hµ Néi (Haprosimex). Cã thÓ nãi, c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch míi th«ng tho¸ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, tiÕp søc cho doanh nghiÖp ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. VÊn ®Ò cßn l¹i lµ tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®­îc ®Ò ra. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ vÉn cßn kh«ng Ýt tr­êng hîp chËm triÓn khai hay thùc hiÖn ch­a ®ång bé gi÷a c¸c bé, ngµnh t¹o rµo c¶n kh«ng ®¸ng cã ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Tãm l¹i, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña n­íc ta. H­íng tíi môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµo n¨m 2020, viÖc xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cµng cã ý nghÜa thiÕt thùc h¬n. Tuy nhiªn, ®Ó lµm tèt c«ng t¸c xuÊt khÈu, chóng ta cÇn n¾m b¾t, ph©n tÝch kü l­ìng thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong thêi gian qua. V× vËy, t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n, kh¸i qu¸t nhÊt vÒ mÆt hµng nµy lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt. Cã thÓ nãi, nh÷ng ®iÒu mµ ta ®· nghiªn cøu trong ch­¬ng 1 chÝnh lµ ®iÒu kiÖn, c¬ së ®Ó tiÕp tôc viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ sÏ tr×nh bµy ë ch­¬ng 2. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua I. qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tæ chøc tiªu thô hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua 1. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ Hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ mÆt hµng truyÒn thèng s¶n phÈm mang ®Çy nÐt v¨n ho¸ cña d©n téc. §­îc ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña loµi ng­êi. Ngµy nay nhu cÇu vÒ mÆt hµng nµy trªn thÕ giíi ngµy cµng ®­îc ­a chuéng. §øng tr­íc vÊn ®Ò nµy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ cÇn ®­îc chó träng vµ ®æi míi ph­ong thøc mÉu m· kiÓu d¸ng còng nh­ kh©u tiªu thô phôc vô tèt nhu cÇu ngµy cµng t¨ng ë trong n­íc còng nh­ ë n­íc ngoµi. Tuú vµo ®iÒu kiÖn nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®iÒu kiÖn cña tõng vïng còng nh­ tuú vµo tõng ®¬n ®Æt hµng c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cÇn chó träng t¹o ra nguån hµng æn ®Þnh, l©u dµi vµ t¹o ra quan hÖ tèt ®Ñp ®«i bªn cïng cã lîi ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt mÆt hµng nµy. §øng trªn gãc ®é cña mét nhµ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, qóa tr×nh s¶n xuÊt gåm 4 kh©u chñ yÕu: cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo - s¶n xuÊt chÝnh – gia c«ng - tiªu thô s¶n phÈm (trong n­íc vµ xuÊt khÈu). C¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ th­êng ®­îc bè trÝ gÇn nguån nguyªn liÖu, hµng thñ c«ng mü nghÖ còng ®­îc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn vËt liÖu cã s½n trong n­íc nªn gi¶m bít nhu cÇu nhËp khÈu nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt. Hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ s¶n phÈm trang trÝ bªn ngoµi nªn bªn c¹nh nh÷ng ®ßi hái vÒ tÝnh tiÖn dông thÞ tr­êng cßn yªu cÇu rÊt cao vÒ tÝnh ®éc ®¸o trong kiÓu d¸ng vµ mÉu m·. PhÇn lín hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc lµm t¹i n«ng th«n, s¶n phÈm thñ c«ng cña ta l¹i hÕt søc ®¬n ®iÖu. Sè l­îng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt dùa theo ®¬n ®Æt hµng, s¶n xuÊt ®¹i trµ, ph©n t¸n còng ®· gãp phÇn lµm cho kh©u hoµn thiÖn s¶n phÈm trë nªn kh«ng ®ång ®Òu, l« tèt l« xÊu lÉn lén. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam. ViÖc cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo lµ b­íc khëi ®Çu kh¸ quan träng. Ngµy nay cÇn chó träng quan t©m h¬n tíi viÖc xö lý nguyªn liÖu ®Çu vµo, nã tû lÖ thuËn víi chÊt l­îng ®Çu ra. Theo th«ng tin cña th­¬ng vô th× nguyªn liÖu ®Çu vµo ngµy nay cung cÊp kh«ng æn ®Þnh thËm chÝ cßn ph¶i mua víi gi¸ ®¾t nÕu nh­ kh«ng muèn nãi lµ cßn mua nh÷ng nguyªn liÖu cÊm.Tõ ®ã n©ng cao chi phÝ s¶n xuÊt còng nh­ gi¸ thµnh s¶n phÈm bÊt lîi c¶ cho ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.V× vËy cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo ®Ò ra cho nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. §iÒu ®ã ®¸p øng nhu cÇu mÆt hµng nµy ®¶m b¶o vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng n©ng cao th­¬ng hiÖu kinh doanh tõ ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÝnh cÇn ®ßi hái cung cÊp ®Çy ®ñ nguyªn liÖu ®Çu vµo còng nh­ c¸c nghÖ nh©n, thî giái cã tay nghÒ céng víi trÝ s¸ng t¹o ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ tinh hoa v¨n ho¸ cña d©n téc, t¹o tiÒn ®Ò giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Kh©u phô chÕ, gia c«ng còng lµ kh©u rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó t¹o ra s¶n phÈm phong phó ®a d¹ng vÒ mµu s¾c, kiÓu d¸ng vµ cã tÝnh nghÖ thuËt cao cÇn ®ßi hái cã tÝnh s¸ng t¹o gia c«ng dµy vµ tÝnh kiªn tr× trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc pha mµu cho gia c«ng hµng gèm sø cÇn ®ßi hái ®óng kü thuËt, c«ng thøc. C¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ th­êng ®­îc bè trÝ gÇn nguån nguyªn liÖu, hµng thñ c«ng mü nghÖ còng ®­îc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn vËt liÖu s½n cã nªn gi¶m bít nhu cÇu nhËp khÈu nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt. Kh«ng ph¶i nh­ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c, ngµnh hµng thñ c«ng mü nghÖ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh. S¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng trong ®ã cã sè l­îng ®¸ng kÓ lµ n«ng nhµn, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho d©n c­. §Ó t¹o ra nguån thu ngo¹i tÖ vµ s¶n phÈm ®­îc giao l­u trªn kh¾p thÕ giíi th× kh©u tiªu thô hay gäi kªnh l­u th«ng ph©n phèi s¶n phÈm cã vai trß rÊt quan träng. S¶n phÈm lµm ra ®Ñp, phong phó ®a d¹ng nh­ng kh«ng tiªu thô ®­îc th× còng kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. CÇn cã nh÷ng ph­¬ng thøc tiªu thô nµo ®ã ®Ó ®Èy m¹nh doanh thu tõ ®ã t¨ng tû lÖ lîi nhuËn trong doanh thu. Ngµy nay lµm thÕ nµo ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô còng nh­ tiÕn hµnh mét sè ph­¬ng thøc nh­ qu¶ng c¸o, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, kh¸ch hµng lµ vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n vµ tèn nhiÒu chi phÝ, c«ng søc. C¸c ®¬n vÞ kinh doanh cÇn ®Æt ra cho mçi ®¬n vÞ m×nh mét h­íng ®i thÝch hîp phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña m×nh vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn CNH-H§H ®Êt n­íc còng nh­ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng ®ang cã nhiÒu lîi thÕ, tiÒm n¨ng trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. 2. C¬ chÕ tæ chøc thu mua hµng 2.1. C¬ chÕ thu mua Mét vÊn ®Ò chÝnh ph¶i nh¾c ®Õn trong c«ng t¸c huy ®éng nguån hµng xuÊt khÈu lµ c¬ chÕ thu mua. Quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ®¬n vÞ vµ nguån cung cÊp hµng ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c “®«i bªn cïng cã lîi". Lîi Ých cña c¸c ®¬n vÞ lµ cã hµng b¸n, thu ®­îc l·i, ®ång thêi ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu tr¶ nî cña nhµ n­íc giao cho. §èi víi ®Þa ph­¬ng lµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, thu ®­îc ngo¹i tÖ vµ ®Æc biÖt lµ b¶o ®¶m ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ng­êi thî s¶n xuÊt. VÒ chÝnh s¸ch gi¸ c¶: B­íc vµo nÒn kinh tÕ cã nhiÒu biÕn ®éng. C¸c ®¬n vÞ kh«ng cßn sö dông c¬ chÕ gi¸ nh­ bao cÊp, mäi viÖc ®Þnh gi¸ ®Òu dùa vµo yÕu tè biÕn ®éng chung lµ gi¸ c¶ cña mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. §¶m b¶o ng­êi b¸n hµng vµ c¸c ®¬n vÞ ®Òu cã l·i. Bªn c¹nh ®ã cßn ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông cña nhµ n­íc, ch¼ng h¹n nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch cho mÆt hµng xuÊt khÈu nµo ®ã tõ ®ã t¨ng ®­îc nguån hµng xuÊt khÈu, doanh thu t¨ng do vËy t¨ng nguån thu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. GÝa c¶ hµng ho¸ lu«n lu«n biÕn ®éng do vËy cÇn cã th«ng tin thÞ tr­êng kÞp thêi ®Ó ®i ®Õn æn ®Þnh chÝnh s¸ch gi¸ c¶ k×m chÕ l¹m ph¸t vµ kÝch cÇu ng­êi tiªu dïng ®¶m b¶o ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. 2.2. Tæ chøc thu mua C«ng t¸c tæ chøc thu mua lµ mét c«ng ®o¹n quan träng trong nghiÖp vô ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Hµng xuÊt khÈu lµ mét mÆt hµng ®Æc biÖt ph¶i ®­îc thÞ tr­êng c¸c n­íc ­a chuéng, ®Ó cã hiÖu qu¶ trong viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ nµy cÇn cã c¬ chÕ tæ chøc thu mua ®óng lóc, ®óng chç, ®Çy ®ñ, kÞp thêi. Bªn c¹nh ®ã quan hÖ víi c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng vµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, thu mua, cung øng hµng xuÊt khÈu cßn ¸p dông ph­¬ng thøc thu mua nh­ liªn doanh liªn kÕt, ph­¬ng thøc thu mua ®øt b¸n ®o¹n. * Ph­¬ng thøc liªn doanh liªn kÕt Ph­¬ng thøc liªn doanh liªn kÕt mµ c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng thùc hiÖn nh»m khai th¸c thÕ m¹nh ®ång thêi tËn dông c¬ héi mçi bªn tham gia nh­ c¬ së s¶n xuÊt cã nhµ x­ëng, kü thuËt vµ ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ cao cßn c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng cã thÞ tr­êng tiªu thô ë n­íc ngoµi, cã kinh nghiÖm giao dÞch, “®Êu tranh” b¸n ®­îc gi¸ cao mµ hai bªn ®­îc h­ëng, qua ®ã ®Èy m¹nh ®­îc kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, mang l¹i lîi nhuËn cho c¸c bªn tham gia cam kÕt. * Ph­¬ng thøc thu mua ®øt b¸n ®o¹n §©y lµ ph­¬ng thøc thu mua ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong nhiÒu n¨m qua cña c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng thu mua hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu.VÊn ®Ò c¬ b¶n cña ph­¬ng thøc thu mua nµy lµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi chÊt l­îng, sè l­îng, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh ngay t¹i thêi ®iÓm mua b¸n. Sau khi cã phiÕu nhËp kho, ®Þa ph­¬ng hoµn toµn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ ®ã. Khi ®ã ¸p dông ph­¬ng thøc thu mua nµy c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng triÓn khai kiÓm tra chÊt l­îng vµ sè l­îng rÊt kÜ l­ìng song kh«ng v× thÕ mµ viÖc thu mua thiÕu phÇn ®a d¹ng vµ phong phó. Dï thùc hiÖn ph­¬ng thøc thu mua hµng xuÊt khÈu nµo th× quy tr×nh thu mua còng ph¶i x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ nh­: C¸n bé nghiÖp vô ®Õn c¬ së chuÈn bÞ mÉu m· hµng ®Ó chµo kh¸ch n­íc ngoµi, sau khi kh¸ch chÊp nhËn mua hµng th× kÝ hîp ®ång. Tõ hîp ®ång ®ã c¸c phßng nghiÖp vô ®Õn c¬ së s¶n xuÊt gia c«ng thu mua, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån hµng, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt, gi¸ xuÊt x­ëng, bao b× ®ãng gãi, c¸c chi phÝ vµ gi¸ giao hµng trän gãi ®Õn kho c¶ng cña tõng ®Þa ph­¬ng. §©y lµ c¬ së quyÕt ®Þnh mét møc gi¸ mua vµ gi¸ b¸n mét c¸ch tèi ­u ®¹t môc tiªu t¨ng tr­ëng vµ møc lîi nhuËn hîp lý. II. c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam HiÖn nay, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam gåm rÊt nhiÒu chñng lo¹i phong phó. Song, chñ yÕu tËp trung vµo 4 nhãm mÆt hµng chÝnh lµ: hµng gèm sø, hµng m©y tre ®an, ®å gç, ®å trang søc vµng b¹c. Trong ®ã, nhãm mÆt hµng gèm sø chiÕm tû träng lín nhÊt víi 34,62%, hµng m©y tre ®an chiÕm 34,33%, hµng ®å gç mü nghÖ chiÕm 11,35%, ®å trang søc vµng b¹c chiÕm 17,19% vµ hiÖn nay, nhãm mÆt hµng gèm sø ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn c¶ vÒ gi¸ trÞ kim ng¹ch vµ tû träng. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu ®å sau: 1. Nhãm s¶n phÈm gç S¶n phÈm ®å gç ®· cã mét truyÒn thèng l©u ®êi trong t©m trÝ cña mçi ng­êi ViÖt. Méc lµ mét nghÒ phæ biÕn trong n«ng th«n ViÖt Nam. Rõng cña ViÖt Nam cã nhiÒu gç quý. §ã lµ nh÷ng c¬ së b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn cña nghÒ méc. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o, hÖ thèng c«ng cô cña nghÒ méc ngµy mét hoµn thiÖn, tr×nh ®é tay nghÒ cña thî méc ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Tõ nh÷ng nguyªn vËt liÖu th«ng th­êng, c¸c thÕ hÖ thî méc ®· thæi hån m×nh vµo ®ã vµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm tinh tÕ, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. MÆt hµng ®å gç bao gåm c¸c s¶n phÈm gç hoµn chØnh, chñ yÕu lµ ®å gç gia dông vµ ®å gç mü nghÖ. §å gç gia dông cã nhiÒu lo¹i, chñ yÕu lµ s¶n phÈm cña nh÷ng lao ®éng thñ c«ng cã tay nghÒ cao, c¸c kh©u s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ lµ kh©u xö lý nguyªn liÖu ®Çu vµo t­¬ng tù nh­ kh©u xö lý ®Êt sÐt, cao lanh trong ngµnh ®å gèm. MÆt kh¸c ®å gç gia dông nÕu ®­îc s¶n xuÊt chÕ biÕn thªm c¸c kh©u tr¹m kh¶m, s¬n mµi th× l¹i trë thµnh ®å gç mü nghÖ. §å gç mü nghÖ bao gåm tranh gç, t­îng gç, hµng s¬n mµi…lµ nhãm hµng hiÖn nay ®ang cã tû träng xuÊt khÈu cao nhÊt trong xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ còng lµ mÆt hµng cã thÕ m¹nh trong t­¬ng lai. V× vËy cÇn xÕp c¸c s¶n phÈm nµy vµo nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ ®Ó tËn dông c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i cña nhµ n­íc. Tr­íc ®©y, chóng ta chñ yÕu xuÊt khÈu hµng ra n­íc ngoµi theo c«ng thøc hµng ®æi hµng vµ tÝnh c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy ch­a cao nªn s¶n phÈm cßn qu¸ ®¬n ®iÖu vÒ mÉu m·, kiÓu d¸ng Ýt thay ®æi vµ chÊt l­îng ch­a cao. C¸c chuyªn gia trong ngµnh cho biÕt thËt ra sù t¨ng tr­ëng cña ngµnh chÕ biÕn vµ s¶n xuÊt míi nh¶y vät trong kho¶ng 10 n¨m gÇn ®©y. Trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®å gç thÕ giíi tr­íc ®©y ViÖt Nam lu«n xÕp h¹ng sau c¸c quèc gia kh¸c trong khu vùc nh­ Malaysia, Indonesia, Th¸i Lan… ThËm chÝ ®èi víi mét sè mÆt hµng, ViÖt Nam chØ lµ n¬i chuyªn nhËn gia c«ng cho c¸c hîp ®ång cña nh÷ng c«ng ty Th¸i Lan, Malayxia… Nh­ng ®Õn nay, víi mÉu m·, chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh ®· ®­îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c quèc gia nµy. Kh«ng nh÷ng thÕ, ë mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh, hµng gç xuÊt khÈu cña ta cßn v­ît qua c¶ Trung Quèc vÒ kiÓu d¸ng vµ chÊt l­îng. Nhê kh¶ n¨ng cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®¬n hµng phøc t¹p, hoa v¨n tinh x¶o, s¶n phÈm chuyªn s©u… mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh. NhiÒu kh¸ch hµng n­íc ngoµi ®· chuyÓn ®Þa chØ ®Õn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh còng ®ang ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n. Mét sè doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn muèn ®Çu t­ x©y dùng d©y chuyÒn chÕ biÕn gç xuÊt khÈu ®Òu r¬i vµo t×nh h×nh chung: thiÕu vèn ®Çu t­. TÝnh trung b×nh ®Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc mét khu nhµ x­ëng cã diÖn tÝch kho¶ng 4000 m2 víi ®Çy ®ñ m¸y mãc, thiÕt bÞ cÇn thiÕt, doanh nghiÖp ph¶i cã trong tay hµng tr¨m ngh×n USD. C¸c ®èi t¸c ®Æt hµng nhiÒu vµ yªu cÇu cña hä còng v× thÕ mµ cao h¬n, ®a d¹ng h¬n. V× vËy mµ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn gç cña ViÖt Nam cÇn ph¶i t¨ng c­êng thªm kh¶ n¨ng ®¸p øng, më réng nhµ x­ëng, thuª thªm nh©n c«ng, ®Çu t­ thªm m¸y mãc… Bªn c¹nh ®ã, phÇn lín ®å gç xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ch­a chñ ®éng ®­îc phÇn thiÕt kÕ kiÓu d¸ng. HÇu hÕt ®¬n ®Æt hµng cña ®èi t¸c lu«n kÌm theo c¸c kiÓu d¸ng mµ hä ®· lùa chän. §©y lµ mét khã kh¨n mµ viÖc kh¾c phôc kh«ng ph¶i dÔ. Mét vÞ Gi¸m ®èc trong ngµnh ®· ph©n tÝch: tr­íc tiªn ®Ó b¸n ®­îc mét mÆt hµng ra n­íc ngoµi th× nhµ thiÕt kÕ ph¶i hiÓu râ t©m lÝ tiªu dïng, tËp qu¸n sö dông… cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Vßng ®êi cña mét mÉu ®å gç th­êng lµ kh¸ ng¾n, s¶n xuÊt mµ kh«ng b¸n ®­îc hoÆc b¸n Ýt lµ rÊt dÔ bÞ lç. Theo Hawa (HiÖp héi Gç mü nghÖ TP. HCM), sè doanh nghiÖp chÕ biÕn gç ®· t¨ng lªn nhanh chãng. TÝnh ®Õn ®Çu th¸ng 10/2003 c¶ n­íc cã khoµng 200 doanh nghiÖp chÕ biÕn gç, trong ®ã cã h¬n 300 doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu. §· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn chuyÖn thiÕu c¸c x­ëng tr­ëng, qu¶n ®èc cã tr×nh ®é do tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ nhanh cña ngµnh nµy. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu s¶n phÈm gç mét sè n¨m gÇn ®©y N¨m Gi¸ trÞ (triÖu USD) TØ träng gç mü nghÖ XK trong kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng TCMN (%) 1995 75 20.3 1996 85 19.3 1997 100 20.62 1998 110 20.2 1999 150 19.82 2000 210 21.75 2001 337 22.4 2002 430 25.7 2003 530 23.6 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i NÕu n¨m 1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy ®¹t 100 triÖu USD, n¨m 2001 ®¹t ®­îc gÇn 337 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2003 ®· ®¹t trªn 530 triÖu USD. Dù tÝnh víi tèc ®é t¨ng trung b×nh nh­ hiÖn nay (kho¶ng 25%/n¨m) ®Õn n¨m 2005 kim ng¹ch riªng cña mÆt hµng nµy cã thÓ ®¹t kho¶ng 550 ®Õn 600 triÖu USD. N¨m 2010 trÞ gi¸ 800-900 triÖu USD. Nh×n chung, xÐt vÒ gi¸ trÞ th× xuÊt khÈu s¶n phÈm gç ®· t¨ng qua c¸c n¨m nh­ng xÐt vÒ tû träng th× cã sù t¨ng gi¶m kh«ng ®ång ®Òu. Tuy nhiªn, hiÖn nay nhµ n­íc ®· h¹n chÕ dÇn vµ ®i ®Õn cÊm s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng gç tõ rõng nguyªn sinh. Do ®ã phÇn nµo lµm gi¶m hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu tõ s¶n phÈm gç. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o ®­îc møc t¨ng tr­ëng liªn tôc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù t×m cho m×nh nh÷ng lèi ®i riªng. Tr­íc nguy c¬ nguån tµi nguyªn rõng ®ang ngµy cµng bÞ c¹n kiÖt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng nç lùc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt ®Ó ®­a c«ng nghÖ cao vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng míi lµm tõ gç rõng trång vµ chóng ta ®· thµnh c«ng trong s¶n xuÊt xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng lµm tõ gç v¸n, tre, luång. Nhãm hµng gèm sø mü nghÖ Gèm sø lµ mét mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng cña ViÖt Nam víi hµng tr¨m n¨m lÞch sö ph¸t triÓn. C¸c mÉu hµng gèm sø cña ViÖt Nam mang tÝnh ®a d¹ng, ®­îc hoµn thiÖn tõ chÝnh nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. C¸c lo¹i men cña ViÖt Nam còng rÊt ®éc ®¸o vµ mang tÝnh chÊt truyÒn thèng. Mçi c¬ së s¶n xuÊt ®Òu cã c¸ch pha men riªng víi nh÷ng chi tiÕt tinh tÕ vµ kü thuËt pha chÕ lu«n ®­îc c¶i tiÕn. Sù phong phó vÒ kü thuËt pha men ®· t¹o nªn nÐt ®éc ®¸o vÒ s¶n phÈm cña tõng ®Þa ph­¬ng.Trong nhãm hµng nµy cã c¸c mÆt hµng nh­: t­îng phËt Tam §a, b×nh lä hoa, ch©n nÕn, Êm chÐn, b×nh trµ, con gièng… Ngµy nay, tr×nh ®é b¾t ch­íc vÒ mÉu m· s¶n phÈm rÊt nhanh vµ ®iÒu quan träng lµ sù c¶i tiÕn c¸c mÉu m· ®ã rÊt ph¸t triÓn ë mäi c¬ së s¶n xuÊt. V× vËy c¸c mÉu m· gèm sø v« cïng phong phó vÒ lo¹i h×nh, c«ng dông, kÝch cì, h×nh d¸ng vµ chØ cÇn thay ®æi chót Ýt vÒ ®­êng nÐt uèn l­în hay ho¹ tiÕt lµ ®· cã thÓ cho ra ®êi mét s¶n phÈm míi. ChÝnh v× vËy, c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm s¶n gèm sø liªn tiÕp ®­îc bæ sung trªn thÞ tr­êng. TÝnh chÊt mü thuËt cña s¶n phÈm nµy ®­îc t¹o nªn bëi h×nh d¸ng s¶n phÈm vµ nh÷ng ®­êng nÐt ho¹ tiÕt trªn mÆt s¶n phÈm. Ng­êi tiªu dïng th­êng lùa chän s¶n phÈm theo c«ng dông, kÝch cì, chÊt men vµ h×nh thøc còng nh­ d¸ng dÊp nh¸i cæ cña s¶n phÈm. §©y còng lµ nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam hiÖn ®ang ®­îc thÞ tr­êng n­íc ngoµi ­a chuéng vµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. HiÖn nay gèm sø ViÖt Nam, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm gèm ngoµi v­ên lµm b»ng tay ®ang rÊt ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng ch©u ¢u, vèn lµ thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi. Sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc phª chuÈn, gèm sø ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn m¹nh t¹i thÞ tr­êng B¾c Mü. Theo c¸c th­¬ng nh©n n­íc ngoµi, chÊt l­îng gèm sø ViÖt Nam kh«ng thua kÐm c¸c c­êng quèc s¶n xuÊt kh¸c nh­ Italia,Trung Quèc, Malaysia. Do tr×nh ®é ®iªu kh¾c, t¹o d¸ng s¶n phÈm tuyÖt vêi, cã kh¸ch hµng so s¸nh mÆt hµng gèm ®Êt ®á cña ViÖt Nam lµ “ Saigon Italia”. Ngoµi ra, víi ­u ®iÓm ®­îc lµm b»ng tay, chñng lo¹i vµ chÊt liÖu phong phó cho phÐp ng­êi mua hµng cã nhiÒu lùa chän tõ hµng men, kh«ng men, ®Êt ®á… C¸c s¶n phÈm còng ®a d¹ng nh­ chËu trßn, oval, vu«ng, ch÷ nhËt, h×nh thó, ®«n, hò, b×nh… §iÒu nµy gióp kh¸ch hµng cã mét bé s­u tËp ®Çy ®ñ trong khi hä chØ cã thÓ mua hµng ®Êt ®á t¹i Trung Quèc, hµng men d¹ng trßn t¹i Malaysia vµ hµng cao cÊp t¹i Italia. VÒ nguyªn liÖu s¶n xuÊt th× trõ mét sè hãa chÊt lµm men ph¶i nhËp khÈu, chiÕm tØ lÖ nhá, cßn l¹i lµ nguyªn liÖu t¹i ®Þa ph­¬ng. Hµng gèm sø còng cã nhiÒu lo¹i: kh«ng kÓ gèm sø x©y dùng vµ gèm sø kü thuËt, c¸c lo¹i gèm d©n dông vµ gèm mü nghÖ còng cã nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu.Trong s¶n xuÊt gèm sø mü nghÖ dï cã øng dông mét sè quy tr×nh c«ng nghÖ vµ sö dông mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i ë mét sè kh©u nhÊt ®Þnh, th× s¶n phÈm cña ngµnh nµy vÉn chøa ®ùng ®Ëm nÐt cña s¶n phÈm thñ c«ng truyÒn thèng cã tÝnh v¨n ho¸ vµ mü thuËt cao. Kh¸ch hµng n­íc ngoµi thÝch s¶n phÈm nµy nhê vµo sù ®éc ®¸o l¹ m¾t mang ®Ëm tÝnh v¨n ho¸ cña ng­êi ph­¬ng ®«ng nãi chung vµ cña ng­êi ViÖt Nam nãi riªng. Nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, s¶n phÈm gèm cña ta rÊt khã c¹nh tranh víi hµng Trung Quèc - ®Êt n­íc kh¸ næi tiÕng víi thÕ giíi vÒ hµng gèm sø. Song gÇn ®©y do ng­êi nghÖ nh©n cã nhiÒu s¸ng t¹o, lµm ra nhiÒu s¶n phÈm l¹ m¾t mang tÝnh truyÒn thèng d©n téc vµ c¸c doanh nghiÖp còng nh­ c¸c tæ chøc ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó giíi thiÖu mÆt hµng nµy ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña mÆt hµng nµy t¨ng rÊt nhanh qua c¸c n¨m vµ hiÖn nay trë thµnh mÆt hµng chñ lùc trong xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña n­íc ta. N¨m 1997 trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu 121 triÖu USD hµng thñ c«ng mü nghÖ (kh«ng kÓ ®å gç gia dông) th× trªn 50% lµ hµng gèm sø mü nghÖ (62-63 triÖu USD). N¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng nµy t¨ng lªn kho¶ng 85 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 110 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2003 ®· lµ 180 triÖu USD. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 ®¹t kim ng¹ch 250-300 triÖu USD. N¨m 2010 ®¹t tõ 500-550 triÖu USD.V× vËy, nhãm hµng gèm sø mü nghÖ xuÊt khÈu cÇn ®­îc sù khuyÕn khÝch hç trî, ­u ®·i m¹nh mÏ cña nhµ n­íc ®Ó cã thÓ cã nh÷ng triÓn väng tèt ®Ñp trong nh÷ng n¨m tíi. 3. Nhãm hµng m©y tre ®an Víi ®Æc ®iÓm gän nhÑ, xinh x¾n, dÔ thay ®æi kiÓu, kh¸ bÒn vµ gi¸ t­¬ng ®èi rÎ so víi ®å gç, hµng m©y tre l¸ ®· cã b­íc ph¸t triÓn kh¸ v÷ng ch¾c. Tõ mét sè Ýt mÆt hµng bµn ghÕ theo mÉu tõ xa x­a, ®¬n gi¶n. GÇn ®©y nh÷ng mÆt hµng m©y tre ®· c¶i tiÕn, cã thªm nhiÒu kiÓu d¸ng ®Ñp m¾t theo mÉu m· n­íc ngoµi. Nguån nguyªn liÖu lµm hµng nµy rÊt phong phó: tõ m©y tre, tróc, l¸ bu«ng ®Õn x¬ dõa, lôc b×nh, døa d¹i…d­íi bµn tay khÐo lÐo cña nh÷ng ng­êi thî còng cã thÓ trë thµnh nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu. MÆt hµng._.oanh nghiÖp sÏ x©y dùng c¸c chiÕn l­îc kh¸c nhau ®èi víi mçi nhãm thÞ tr­êng cã sù t­¬ng ®ång vÒ c¸c yÕu tè v¨n hãa. §¬n cö nh­ c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc khi xuÊt khÈu s¶n phÈm TCMN sang thÞ tr­êng NhËt B¶n ®· thuª c¸c chuyªn gia NhËt B¶n sang cè vÊn vÒ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n vµ ®· t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi t©m lÝ ng­êi NhËt ®Ó tõ ®ã ®Èy m¹nh XK sang thÞ tr­êng nµy. - Thu nhËp cña kh¸ch hµng: còng bëi kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu nªn ®«i khi nhu cÇu hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng tá ra bøc thiÕt l¾m ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Hä cã thÓ rÊt thÝch nh­ng kh«ng mua v× tói tiÒn h¹n hÑp. - Gia ®×nh: mét sè s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ phôc vô nhu cÇu c¸ nh©n nh­ng ®a sè c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cã gi¸ trÞ cao l¹i phôc vô nhu cÇu c¶ gia ®×nh nh­ bµn ghÕ, tñ, th¶m… Nghiªn cøu gia ®×nh x¸c ®Þnh ®­îc khung c¶nh sèng cña gia ®×nh, tÇng líp x· héi cña gia ®×nh ®ã, tõ ®ã c¸c ®¬n vÞ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc lµ c¸c mÆt hµng kinh doanh cã phï hîp víi c¸c yÕu tè trªn hay kh«ng vµ nh­ vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng thÞ tr­êng cã chÊp nhËn c¸c s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ hay kh«ng, nÕu kh«ng th× lµm thÕ nµo cho phï hîp. * Nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh MÆc dï nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ rÊt lín nh­ng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c ®¬n vÞ cã nh÷ng chiÕn l­îc nghiªn cøu thÞ tr­êng ­u viÖt nªn ®· ph¸t hiÖn ra nhu cÇu nµy nhanh h¬n rÊt nhiÒu. V× thÕ, viÖc nghiªn cøu, häc hái ®ång thêi ph¸t hiÖn ra ®iÓm yÕu cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ mét néi dung cÇn thiÕt ®­îc ®­a vµo c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. §Ó t×m hiÓu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c ®¬n vÞ cã thÓ nghiªn cøu dùa trªn mét sè c¸c tham sè c¬ b¶n sau: - S¶n phÈm: MÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc s¶n xuÊt bëi c¸c h·ng sÏ cã chÊt l­îng kh¸c nhau do nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ qui tr×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn vÒ c¬ b¶n lµ dùa trªn sù häc hái mÉu m· cña nhau ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm. Trong viÖc nghiªn cøu s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c ®¬n vÞ cÇn t×m hiÓu thªm mÉu m·, c¸c ­u ®iÓm næi bËt còng nh­ nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn chØnh trong c¸c s¶n phÈm ®ã, tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¸c s¶n phÈm cã ®Æc tÝnh ­u viÖt h¬n. - ThÞ tr­êng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh: Thùc chÊt cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ viÖc x¸c ®Þnh thÞ phÇn cña hä. Qua viÖc nghiªn cøu nµy, c¸c ®¬n vÞ cã thÓ x¸c ®Þnh l­îng tiªu thô vµ møc g¾n bã cña hä víi thÞ tr­êng. ViÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng mµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ khai th¸c ®ßi hái ph¶i ®­îc tiÕn hµnh l©u dµi, kiªn tr× kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶ng c¸o ®Ó kh¬i dËy ®­îc tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng. - Gi¸ c¶ cña ®èi thñ c¹nh tranh: ®èi víi c¸c mÆt hµng mµ nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó thÓ hiÖn t­¬ng ®èi râ rµng, gi¸ c¶ trë thµnh mét vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh tíi c¹nh tranh. Khi ®ã c¸c ®¬n vÞ kh«ng thÓ bá qua viÖc nghiªn cøu gi¸ c¶ cïng c¸c dÞch vô sau b¸n cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh»m ®­a ra mét møc gi¸ phï hîp víi s¶n phÈm cña m×nh. * Lùa chän thÞ tr­êng träng ®iÓm ViÖc x¸c ®Þnh c¸c thÞ tr­êng môc tiªu cña c¸c ®¬n vÞ chñ yÕu dùa trªn nh÷ng th«ng tin ®· cã s½n, qua c¸c sè liÖu tõ c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña c¸c ®¹i sø qu¸n ë n­íc ngoµi. MÆc dï qui m« hiÖn t¹i cña thÞ tr­êng sÏ lµm ch¾c ch¾n thªm c¸c quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng vµ ®­a ra c¸c gîi ý tèt vÒ t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh­ng trong kinh doanh, ng­êi lµm c«ng t¸c thÞ tr­êng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc qui m« t­¬ng lai cña thÞ tr­êng c¸c ®¬n vÞ cã thÓ khai th¸c ®­îc. MÆc dï nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®èi víi c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ mµ c¸c ®¬n vÞ ®ang hoÆc cã thÓ ®¸p øng lµ rÊt cao vµ cã dÊu hiÖu æn ®Þnh nh­ng trong t­¬ng lai nhu cÇu ®ã nh­ thÕ nµo vµ liÖu c¸c ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng ®­a ra mét chÝnh s¸ch c¹nh tranh giµnh th¾ng lîi kh«ng? MÆt kh¸c, viÖc ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo tiªu thøc khu vùc ®Þa lý, nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, g©y chi phÝ lín cho xuÊt khÈu, bá lì nhiÒu c¬ héi kinh doanh còng nh­ ®ßi hái ph¶i cã nghiªn cøu s©u s¾c h¬n, lùa chän ®óng thÞ tr­êng träng ®iÓm. Nh­ vËy, cã thÓ nãi r»ng viÖc x¸c ®Þnh ®óng thÞ tr­êng träng ®iÓm lµ mét môc tiªu chiÕn l­îc v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ. §Ó cã thÓ lùa chän ®­îc thÞ tr­êng träng ®iÓm, c¸c ®¬n vÞ ph¶i ®­a ra c¸c tiªu chuÈn vµ viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng sÏ ph¶i ®Þnh h­íng vµo c¸c tiªu chuÈn ®ã th«ng qua c¸c môc tiªu mang tÝnh chÊt chiÕn thuËt. C¸c tiªu chuÈn lùa chän sÏ lµ: - Qui m« cña thÞ tr­êng (hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai) vÒ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. - Sù ph¸t triÓn nhu cÇu thÞ tr­êng. Liªn quan ®Õn tiªu chuÈn nµy, c¸c ®¬n vÞ cÇn tËp trung nghiªn cøu c¸c yÕu tè h×nh thµnh nªn nhu cÇu thÞ tr­êng. Kinh tÕ x· héi, chÝnh trÞ, nÒn v¨n ho¸, c¸c trµo l­u vµ xu thÕ tiªu dïng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. - C¸c chi phÝ kinh doanh cã thÓ xuÊt hiÖn: chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ b¸n hµng, thuÕ nhËp khÈu cña n­íc ®ã. - Nh÷ng ­u thÕ c¹nh tranh cña ®èi thñ: c¸c yÕu tè gi¸ c¶, mÉu m·, thÞ phÇn… - Møc ®é rñi ro khi kinh doanh trªn thÞ tr­êng. Trªn nguyªn t¾c toµn bé c¸c thÞ tr­êng cña c¸c ®¬n vÞ trªn thÕ giíi ®Òu ®­îc chän läc th«ng qua c¸c tiªu chuÈn trªn. Song ®iÒu kiÖn cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng cho phÐp t×m hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng trong tõng khu vuùc thÞ tr­êng, c¸c ®¬n vÞ sÏ ph¶i chän mét sè thÞ tr­êng chñ yÕu ®Ó ®­a vµo ph¹m vi nghiªn cøu. Trªn khu vùc Ch©u ¸, c¸c thÞ tr­êng NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan sÏ lµ nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm ®­îc ®­a vµo môc tiªu nghiªn cøu. Trªn khu vùc T©y ¢u, c¸c thÞ tr­êng Ph¸p, §øc. Khu vùc Trung §«ng cã Iran lµ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng tiªu thô t­¬ng ®èi lín. C¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i kh¶o s¸t nhu cÇu cña c¸c thÞ tr­êng nµy ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin, ®Èy m¹nh l­îng b¸n vµ khai th¸c c¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu xö lý th«ng tin c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i quan t©m tÝnh ®ång nhÊt cña c¸c thÞ tr­êng, tõ ®ã cã thÓ t×m ®­îc c¸ch khai th¸c trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau. Trªn thùc tÕ, sù ph©n ranh giíi ®Þa lý gi÷a c¸c n­íc chØ mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh. §Æc ®iÓm næi bËt mµ hä quan t©m lµ sù kh¸c nhau vÒ nhu cÇu vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi nhu cÇu. Khi thÊm nhuÇn t­ t­ëng nµy c¸c ®¬n vÞ sÏ lùa chän ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm cña m×nh kh«ng chØ trªn mét n­íc, mµ trªn mét nhãm n­íc cã ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ nhu cÇu hµng thñ c«ng mü nghÖ. * Lùa chän mÆt hµng chiÕn l­îc vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm Muèn x©y dùng ®­îc c¸c mÆt hµng chiÕn l­îc ph¶i dùa trªn nh÷ng thÕ m¹nh ®ã lµ nguån nguyªn liÖu. Nguån lao ®éng vµ cã thÞ tr­êng. Qua nghiªn cøu chiÕn l­îc cho kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu, c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc cho m×nh thÕ m¹nh c¶ ë ®Çu vµo vµ ®Çu ra. - VÒ mÆt thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho c¸c mÆt hµng nµy, thÓ hiÖn qua nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ c¸c thÞ tr­êng: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan… cho c¸c mÆt hµng thªu, gèm, gç mü nghÖ vµ cãi; Ph¸p, §øc cho mÆt hµng thªu vµ gç mü nghÖ; Trung §«ng vÒ mÆt hµng cãi… - VÒ mÆt nguyªn liÖu, nguån lao ®éng: §èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ th× nguån nguyªn liÖu cã s½n ë trong n­íc vµ nguån lao ®éng dåi dµo. cô thÓ: nghÒ thªu ph¸t triÓn ë Hµ Nam, Ninh B×nh; nghÒ gèm ph¸t triÓn ë B¸t Trµng, Qu¶ng Ninh; cãi ph¸t triÓn ë Ninh B×nh, Hµ Nam, Thanh Ho¸; gç mü nghÖ ë B¾c Ninh, Ninh B×nh, Hµ Néi. T¹i nh÷ng vïng nµy bªn c¹nh nguån nguyªn liÖu dåi dµo lµ c¶ mét ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ. Còng ë vïng nµy ®· sinh ra nh÷ng nghÖ nh©n tµi hoa víi ®«i tay vµng ®· t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o næi tiÕng ë c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Trªn c¬ së nh÷ng mÆt hµng chÝnh ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng vµ ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc mÉu m· ®Ó tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu thÞ tr­êng quèc tÕ. Thùc ra ®èi víi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ th× chÊt l­îng vµ h×nh thøc cã tÇm quan träng t­¬ng ®­¬ng nhau. Muèn t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy cÇn chó träng ®Õn c¶ hai. ChÊt l­îng hµng mü nghÖ phô thuéc vµo chÊt l­îng nguyªn liÖu vµ xö lÝ nguyªn liÖu. Thùc tÕ cho thÊy s¶n phÈm mü nghÖ cña ViÖt Nam nãi chung rÊt ®éc ®¸o, tinh x¶o, mang tÝnh mü thuËt cao, nh­ng khi xuÊt khÈu tr¶i qua thêi gian víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¸c nhau hµng ho¸ bÞ xuèng cÊp nhanh chãng. §©y thùc chÊt phô thuéc vµo quy tr×nh xö lÝ nguyªn vËt liÖu còng nh­ xö lÝ s¶n phÈm sau giai ®o¹n s¶n xuÊt. Mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n cho viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ lµ sù phô thuéc rÊt lín cña s¶n phÈm vµo thêi tiÕt, vÝ nh­ hµng cãi gÆp khÝ hËu Èm lµ dÔ mèc. T­¬ng tù nh­ vËy lµ s¶n phÈm gç mü nghÖ nÕu kh«ng ®­îc xö lý cÈn thËn th× khi gÆp thêi tiÕt nãng, l¹nh sÏ cong vªnh, nøt nÎ…®ßi hái nh÷ng s¶n phÈm ph¶i ®­îc xö lÝ thËt kü tõ khi cßn lµ nguyªn liÖu th«. Qu¸ tr×nh xö lÝ cµng kü th× sù biÕn chÊt cµng gi¶m, chÊt l­îng ®­îc n©ng cao. Bªn c¹nh nh÷ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng lµ c¶i tiÕn mÉu m· h×nh thøc. §èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ cã mét lîi thÕ ®ã lµ viÖc c¶i tiÕn mÉu m· kh«ng ®ßi hái tèn kÐm l¹i dÓ thùc hiÖn. VÝ dô nh­ hµng cãi, chØ cÇn pha chÕ tû lÖ phÈm kh¸c nhau lµ ®· cã nh÷ng mÇu s¾c phong phó da d¹ng hay viÖc c¶i tiÕn nh÷ng ®­êng nÕt hoa v¨n cña c¸c s¶n phÈm kh¸c. Tõ ®ã t¹o nªn søc hÊp dÉn víi kh¸ch hµng quèc tÕ. * Lùa chän møc gi¸ tèi ­u Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu. Thùc tÕ ë ViÖt Nam, gi¸ b¸n cña c¸c ®¬n vÞ phô thuéc nhiÒu vµo gi¸ b¸n cña ®èi thñ c¹nh tranh vµ lu«n lu«n thay ®æi. Trong kinh doanh, ®µnh r»ng gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng tíi quyÕt ®Þnh mua cña kh¸ch hµng. Song khi gi¸ c¶ qu¸ thÊp còng cã thÓ ®­a tíi sù ngê vùc cña hä vÒ s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ. Môc tiªu cña nghiªn cøu gi¸ c¶ tr­íc hÕt phô thuéc vµo s¶n phÈm cña c«ng ty còng nh­ s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh cïng møc gi¸ c¸c ®èi thñ ®­a ra. Trong nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ, ®Æc ®iÓm chung lµ c¸c s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c hµng kh¶o gi¸ hay hµng mua s¾m, nghÜa lµ khi lùa chän s¶n phÈm, c¸c kh¸ch hµng sÏ ®­a ra sù so s¸nh gi÷a c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau ®Ó lùa chän trªn c¬ së nh÷ng ­u ®iÓm cña s¶n phÈm vµ møc gi¸ cña nh÷ng nhµ xuÊt khÈu kh¸c nhau. Mét sè mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cã ®Æc ®iÓm ®ång nhÊt. Khi ®ã, gi¸ c¶ trë nªn quan träng vµ c¸c ®¬n vÞ buéc ph¶i nghiªn cøu c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trªn thÞ tr­êng. Ng­îc l¹i mét sè s¶n phÈm l¹i lµ c¸c hµng kh¶o gi¸ kh«ng ®ång nhÊt. ®èi víi c¸c mÆt hµng nµy, ®Æc tÝnh ­u viÖt cña hµng ho¸ sÏ quyÕt ®Þnh tíi gi¸ c¶ vµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch linh ho¹t gi¸ c¶ víi c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau cña m×nh. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cßn phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng trong tr­êng hîp xuÊt khÈu trùc tiÕp, th«ng qua c¸c kªnh trung gian. NghÜa lµ gi¸ b¸n còng cã thÓ bao gåm c¶ viÖc b¶o hiÓm hoÆc phÝ vËn t¶i hµng ho¸. Nghiªn cøu, x¸c ®Þnh gi¸ c¶ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét môc tiªu rÊt quan träng vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh rÊt th­êng xuyªn, nhÊt lµ ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®ång nhÊt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Mét ®iÒu cÇn chó ý trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ lµ c¸c ®¬n vÞ ph¶i cã ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt tr­íc khi ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh bít gi¸, chiÕu cè hay t¨ng gi¸. Vµ c¸c ®¬n vÞ còng ph¶i x¸c ®Þnh viÖc nghiªn cøu nh»m vµo c¸c môc tiªu lµm gi¸ lµ lîi nhuËn ®­îc ®Þnh h­íng hay t¨ng c­êng thÞ phÇn trªn c¸c thÞ tr­êng cô thÓ… Ngoµi viÖc nghiªn cøu vµ n¾m b¾t thÞ tr­êng theo c¸c ph­¬ng ph¸p trªn, ®Ó c¶i thiÖn tèt h¬n t×nh tr¹ng hiÖn nay vÒ c«ng t¸c thÞ tr­êng trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó gi÷ v÷ng thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng truyÒn thèng, ®Æc biÖt lµ c¸c kh¸ch hµng lín. Nghiªn cøu ®Ó h×nh thµnh c¸c cam kÕt víi kh¸ch hµng cã quan hÖ bu«n b¸n th­êng xuyªn nh»m b¶o ®¶m hai bªn cïng ph¸t triÓn vµ cïng cã lîi. CÇn th­êng xuyªn quan hÖ víi c¸c c¬ quan ngo¹i giao, th­êng vô, v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi ®Ó t×m kiÕm kh¸ch hµng. Trong ®ã cÇn quan t©m gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc tõ göi th­, chóc mõng n¨m míi, ngµy lÔ quèc kh¸nh, göi danh thiÕp, göi b¶n chµo hµng, göi quµ l­u niÖm cho ®Õn cã c¬ chÕ hîp lý ®Ó tr¶ c«ng m«i giíi ký kÕt hîp ®ång. CÇn x©y dùng tr­íc kÕ ho¹ch tham dù héi chî triÓn l·m trong n­íc còng nh­ héi chî triÓn l·m quèc tÕ ®Ó cã ®ñ thêi gian cÇn thiÕt nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ chuÈn bÞ mäi mÆt ®­îc chu ®¸o nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Qua héi chî triÓn l·m, c¸c ®¬n vÞ cã ®iÒu kiÖn giao dÞch ký kÕt hîp ®ång, t×m hiÓu kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®ång thêi lµ c¬ héi cña kh¸ch hµng hiÓu h¬n n÷a vÒ c¸c ®¬n vÞ vµ s¶n phÈm. - KhuyÕn khÝch mäi ng­êi ph¸t huy kh¶ n¨ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng, ký kÕt hîp ®ång th«ng qua chÕ ®é th­ëng, hoa hång cho ng­êi m«i giíi. - Thµnh lËp mét phßng thÞ tr­êng thay cho sù kiªm nhiÖm cña phßng kinh doanh. phßng thÞ tr­êng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ nh©n sù phï hîp sÏ ph¸t huy ®­îc vai trß lµ x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng toµn diÖn g¾n thÞ tr­êng víi s¶n xuÊt trong n­íc nh»m “b¸n hµng mµ kh¸ch hµng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i m×nh cã”. Cô thÓ phßng thÞ tr­êng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc tèt kªnh th«ng tin ®Ó thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, tæ chøc tèt viÖc xö lý th«ng tin thËt nhanh, kÕt hîp víi n¨ng lùc ph¸n ®o¸n thÞ tr­êng vµ dù b¸o thÞ tr­êng mét c¸ch chÝnh x¸c tõ ®ã ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ thÞ tr­êng. 2.2. KÕt hîp s¶n xuÊt víi xuÊt khÈu §Ó t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu c¸c ®¬n vÞ nªn kÕt hîp s¶n xuÊt víi xuÊt khÈu th«ng qua viÖc h×nh thµnh c¸c x­ëng s¶n xuÊt. Sù kÕt hîp nµy cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh v× c¸c ®¬n vÞ cã thÓ thu lîi nhuËn tõ hai nguån: s¶n xuÊt + xuÊt khÈu. ®ång thêi víi sù kÕt hîp nµy cho phÐp t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu bëi nh÷ng lý do sau: - §¸p øng tèt, kÞp thêi nhu cÇu thÞ tr­êng: qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c ®¬n vÞ n¾m ®­îc kh¸ch hµng víi nhu cÇu thÞ hiÕu vµ thãi quen tiªu dïng cña hä tõ ®ã cã c¬ së ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. - T¹o ®­îc nguån hµng chÊt l­îng æn ®Þnh, mÉu m· phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng. - Chñ ®éng vÒ mÆt hµng: v× trùc tiÕp s¶n xuÊt nªn c¸c ®¬n vÞ cã thÓ chñ ®éng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶. Cã kh¶ n¨ng c¶i tiÕn kü thuËt mÆt hµng ®Ó phï hîp víi tõng thÞ tr­êng riªng biÖt. - H×nh thµnh x­ëng s¶n xuÊt kh«ng ®ßi hái chi phÝ nhiÒu vÒ c¬ së vËt chÊt, trang bÞ, chi phÝ ®µo t¹o kh«ng nhiÒu vµ thêi gian ®µo t¹o kh«ng l©u. VÒ ®Þa ®iÓm, x­ëng s¶n xuÊt cã thÓ ®Æt t¹i Hµ Néi, hoÆc còng cã thÓ ë c¸c vïng cã s½n nguyªn liÖu. NÕu x­ëng ®ãng ë Hµ Néi th× ph¶i cã tæ chøc cung øng vËt t­ nguyªn vËt liÖu kÞp thêi còng nh­ b¶o ®¶m dù tr÷ ®Çy ®ñ, ®ång bé. NÕu x­ëng s¶n xuÊt ®ãng t¹i c¸c tØnh xa th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt, ®Ó ®¶m b¶o võa tæ chøc s¶n xuÊt trùc tiÕp võa cã sù chØ ®¹o trùc tiÕp, hç trî s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ. X­ëng s¶n xuÊt lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã chøc n¨ng: + Nghiªn cøu s¸ng t¸c, c¶i tiÕn nh÷ng c«ng nghÖ kÜ thuËt s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng mü nghÖ, t¹o ra nhiÒu ®Ò tµi mÉu m· míi. + Qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. + Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng trªn, c¸c x­ëng ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: * Nghiªn cøu s¸ng t¸c chÕ thö - Nghiªn cøu ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn kÜ thuËt vµ biÖn ph¸p ®èi víi viÖc xö lý c¸c nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho hµng ho¸ xuÊt khÈu ®¹t chÊt l­îng cao. - Thùc hiÖn chÕ thö vµ lËp qui tr×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t theo mÉu hoÆc theo thiÕt kÕ cña kh¸ch. - S­u tÇm nghiªn cøu thÞ hiÕu thÞ tr­êng ®Ó s¸ng t¸c mÉu míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong n­íc vµ yªu cÇu thÞ tr­êng. - Gi¶i quyÕt chÕ ®é b¶n quyÒn cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, ®¨ng ký b¶n quyÒn ®èi víi nh÷ng mÉu m· ®Ò tµi do ®¬n vÞ m×nh ®Æt ra cho x­ëng nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt thö thµnh c«ng. - Tæ chøc tr­ng bµy c¸c s¶n phÈm mÉu m· hoµn chØnh, cã hÖ thèng ®Ó giíi thiÖu, chµo b¸n vµ b¸n t¹i chç. * Tæ chøc thu ho¸, ®ãng gãi bao b×, giao hµng - Tæ chøc thu ho¸ hµng rêi ®Ó ®ãng gãi vµ giao hµng ®èi víi c¸c hîp ®ång yªu cÇu chÊt l­îng cao, trÞ gi¸ hµng ho¸ lín, ®Æc biÖt lµ giao hµng b»ng container vµ c¸c th­¬ng nh©n NhËt B¶n, T©y ¢u. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÈm chÊt hµng ho¸ sau khi ®· thu ho¸. - KÕt hîp ho¹t ®éng phôc vô c«ng t¸c kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu víi viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, më réng quan hÖ giao dÞch, tr­ng bµy b¸n hµng t¹i chç, t¨ng thªm thu nhËp cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh. - Tu©n thñ mäi qui chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ c¸c qui ®Þnh kh¸c cña ®¬n vÞ m×nh. 2.3. T¹o nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng ViÖc nghiªn cøu lùa chän nguån hµng tèt gãp phÇn ®¸p øng kÞp thêi chÝnh x¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng, thùc hiÖn ®óng thêi h¹n hîp ®ång víi chÊt l­îng tèt. Kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c¸c ®¬n vÞ chØ ph¸t triÓn, ®¹t hiÖu qu¶ cao khi c¸c ®¬n vÞ cã nh÷ng biÖn ph¸p ®ång bé, c©n ®èi tõ thu mua, thùc hiÖn hîp ®ång, thanh to¸n, giao hµng.Trong ®ã kh©u t¹o nguån hµng, æn ®Þnh cã chÊt l­îng lµ kh©u cùc kú quan träng vµ lµ kh©u ®Çu tiªn, kh©u quyÕt ®Þnh trong quy tr×nh nghiÖp vô, ®ång thêi chøng tá liÖu c¸c ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ë giai ®o¹n sau hay kh«ng. Nh­ vËy ®Ó t¹o ®­îc nguån hµng æn ®Þnh cã chÊt l­îng c¸c ®¬n vÞ ph¶i cã mèi quan hÖ tèt víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Mèi quan hÖ nµy ph¶i dùa trªn c¬ së b×nh ®¼ng, hîp t¸c t­¬ng trî lÉn nhau trªn c¬ së cïng cã lîi. C¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®a phÇn lµ thiÕu vèn. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã thÓ cung øng vèn còng nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ cÇn thiÕt. Trªn c¬ së cã vèn, c¬ së s¶n xuÊt mua ®­îc nguyªn liÖu chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh, m¸y mãc thiÕt bÞ sÏ cho phÐp t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ æn ®Þnh chÊt l­îng. Cïng víi viÖc cung øng lµ c¶i thiÖn chÕ ®é thu mua. C¸c ®¬n vÞ cÇn ¸p dông gi¸ mua nh­ nh­ thÕ nµo cho hîp lý ®ång thêi gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò l·i cña ®¬n vÞ víi t¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt. §èi víi nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt mµ ®¬n vÞ cã quan hÖ th­êng xuyªn l©u dµi cÇn ph¶i nhËn ®­îc sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c ®¬n vÞ vÒ c¶i tiÕn mÉu m· cho phï hîp nhu cÇu thÞ tr­êng. §ång thêi cã chÕ ®é kiÓm tra chÆt chÏ mÆt chÊt l­îng ®óng nh­ cam kÕt. T¹o ®­îc mèi quan hÖ tèt nh­ vËy gi÷a c¸c ®¬n vÞ vµ c¸c nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng lµ mét sù thµnh c«ng ch¾c ch¾n. MÆc dï vËy, t¹o ®­îc nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng theo nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®­îc ®Ò xuÊt ë trªn rÊt phï hîp cho c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu võa vµ nhá cña c¸c ®¬n vÞ, cßn ®èi víi c¸c hîp ®ång lín? Nh÷ng hîp ®ång mµ kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ vèn v­ît ra ngoµi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña c¸c ®¬n vÞ Trong tr­êng hîp nµy, c¸c ®¬n vÞ kh«ng thÓ tËp trung ®ñ hµng cho hîp ®ång, bëi lÏ c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ qui m« th­ên rÊt nhá, t­ b¶n Ýt, hä kh«ng cã kh¶ n¨ng b¸n chÞu ®Ó gi÷ mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi hay ®Ó ®­îc h­ëng c¸c møc gi¸ cao h¬n. Ho¹t ®éng kinh doanh trong mÊy n¨m qua, c¸c ®¬n vÞ ®· bá lì mét sè c¬ héi cã ®­îc hîp ®ång kinh doanh cã gi¸ trÞ lín, cã kh¸ch hµng míi víi nguyªn do lµ kh«ng ®ñ n¨ng lùc thùc hiÖn hîp ®ång. Do vËy, trong thêi gian tíi ®Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña m×nh, ®ång thêi t¹o dùng quan hÖ lµm ¨n tèt víi c¸c ch©n hµng c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i më réng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong cïng ngµnh. Cô thÓ cña mèi quan hÖ nµy lµ c¸c ®¬n vÞ sÏ giao mét phÇn cña hîp ®ång mµ tù m×nh kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc cho ®¬n vÞ liªn kÕt, ng­îc l¹i c«ng ty sÏ ®­îc thùc hiÖn mét phÇn hîp ®ång cña c¸c ®¬n vÞ liªn kÕt khi hä còng kh«ng thÓ tù m×nh g¸nh v¸c mµ thu l·i. Mèi quan hÖ nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn víi c¸c ®iÒu kiÖn c¸c bªn cïng cã lîi cho tõng hîp ®ång liªn kÕt thùc hiÖn, ®ã thùc sù lµ nÒn t¶ng cña sù hîp t¸c h÷u h¶o vµ bÒn v÷ng. Nh­ vËy víi sù liªn doanh liªn kÕt nµy cã thÓ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña c¸c bªn, kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng khi thõa khi thiÕu n¨ng lùc kinh doanh xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ nh­ hiÖn nay. 2.4. Duy tr×, cñng cè quan hÖ lµm ¨n víi b¹n hµng cò vµ t×m kiÕm b¹n hµng míi Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, viÖc thùc hiÖn mét sè hîp ®ång víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ b¶n lµ t­¬ng ®­¬ng nhau, chØ kh¸c mét phÇn lµ mét chñ thÓ cña hîp ®ång lµ kh¸c nhau mµ kÕt qu¶ lµ kh¸c nhau, nhiÒu khi l¹i tr¸i ng­îc. Cã hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn rÊt thuËn lîi, cã hîp ®ång gÆp r¾c rèi, ph¶i huû bá, cã khi ph¶i th­a kiÖn còng chØ kh¸c nhau vÒ ®èi t¸c thùc hiÖn. VÊn ®Ò b¹n hµng thùc sù cã ®­îc lµ rÊt khã kh¨n, cßn gi÷ ®­îc b¹n hµng l¹i khã h¬n nhiÒu. §Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, cÇn thiÕt cã sù nç lùc v­¬n lªn trªn ®èi thñ c¹nh tranh vµ hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c b¹n hµng. Muèn gi÷ ®­îc b¹n hµng trong quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, c¸c ®¬n vÞ cÇn tu©n thñ ba nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - CÇn thiÕt cã sù tin t­ëng lÉn nhau, viÖc thËn träng trong quan hÖ lµ tèt nh­ng kh«ng qóa ®a nghi. Sù tin t­ëng sÏ ®¶m b¶o quan hÖ cã thÓ ph¸t triÓn tèt, nÕu nh­ ®ång thêi ta biÕt sö sù hîp lý trong quan hÖ lîi Ých kinh tÕ. - NÒn t¶ng cña quan hÖ kinh tÕ v÷ng bÒn lµ sù hoµ ®ång vÒ lîi Ých kinh tÕ. Nãi nh­ vËy nh­ng kh«ng ph¶i lµ kh¼ng ®Þnh r»ng t×nh c¶m, sù hiÓu biÕt lÉn nhau, tin t­ëng lÉn nhau… lµ kh«ng quan träng. - Trong mèi quan hÖ cÇn gi÷ ch÷ “tÝn”, kh«ng v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ bá qua ch÷ tÝn cña c¸c ®¬n vÞ trªn th­¬ng tr­êng. NÕu chóng ta bá qua ch÷ “tÝn” th× ®ång nghÜa víi viÖc bá ®i b¹n hµng vµ lîi Ých kinh tÕ l©u dµi mµ nã l¹i lµ môc ®Ých ho¹t ®éng cu¶ c¸c ®¬n vÞ. ViÖc më réng quan hÖ víi b¹n hµng míi ®Ó tr¸nh rñi ro khi lµm ¨n víi hä, tr­íc khi cã thÓ kÝ kÕt hîp ®ång c¸c ®¬n vÞ ph¶i kh¶o s¸t vµ l¾m thËt râ vÒ b¹n hµng víi c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõ ®ã ta sÏ biÕt ®­îc ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Ai lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc hoËt ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®Æc biÖt trong quan hÖ kinh doanh víi doanh nghiÖp m×nh. - Sù næi tiÕng cña hä nh­ thÕ nµo? Xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt, kh¶ n¨ng kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng tÝn dông. - H×nh thøc kinh doanh hîp t¸c víi ta cã thuéc h×nh thøc kinh doanh chñ yÕu cña hä kh«ng? - Xem xÐt hiÖu qu¶, quy m« cña mèi quan hÖ so víi kh¶ n¨ng cña hä vµ cña ta. 2.5. Qu¶n lý chÆt chÏ trong kh©u thanh to¸n Qu¶n lý kh©u thanh to¸n lµ vÊn ®Ò quan träng trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c ®¬n vÞ còng nh­ nhiÒu nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam ®Òu nhËn thÊy sù phøc t¹p trong kh©u nµy vµ trong thùc tÕ ®©y còng lµ kh©u th­êng xuyªn x¶y ra tranh chÊp. HËu qu¶ lµ c¸c cuéc th­a kiÖn kÐo dµi tèn kÐm vµ c¸c nhµ xuÊt khÈu th­êng ph¶i chÞu thiÖt thßi. HiÖn nay, chóng ta hÇu nh­ ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n L/C cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ®©y lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n cã nhiÒu ­u ®iÓm. Tuy nhiªn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cho kh©u nµy, c¸c ®¬n vÞ ph¶i tæ chøc tèt cho kh©u nµy tõ khi kÝ kÕt hîp ®ång, qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ®Õn c¶ sau khi thùc hiÖn hîp ®ång. C¸c rñi ro thanh to¸n th­êng gÆp mµ c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i tr¸nh, ®Æc biÖt cho thùc hiÖn hîp ®ång víi kh¸ch hµng cã quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, ®ã lµ: - Rñi ro biÕn ®éng tû gi¸ bÊt lîi, ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ mÊt gi¸. - Rñi ro tõ phÝa ng©n hµng ph¸t hµnh L/C kh«ng cã uy tÝn trong thanh to¸n, dÉn ®Õn kh«ng gi÷ ®óng cam kÕt thanh to¸n cña ng©n hµng ®· ghi trong L/C ®èi víi c¸c ®¬n vÞ - Rñi ro xuÊt ph¸t tõ nguån gèc lµ do kh«ng thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kiÖn ghi trong L/C cã c¸c néi dung c¬ b¶n nh­ sau: thêi h¹n giao hµng chËm so víi qui ®Þnh trong L/C, chuyªn chë hµng ho¸ kh«ng ®óng qui ®Þnh cña L/C, c¬ cÊu mÆt hµng kh«ng phï hîp néi dung L/C. - Rñi ro thanh to¸n h×nh thøc hoÆc néi dung chøng tõ kh«ng phï hîp víi L/C. - Mét sè rñi ro kh¸c. §Ó tr¸nh c¸c rñi ro trªn, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ, c¸c ®¬n vÞ nªn thùc hiÖn qu¶n lý kh©u thanh to¸n theo c¸ch thøc sau: - Tr­íc khi kÝ kÕt hîp ®ång vÉn t×m hiÓu b¹n hµng lµ ai? N¾m b¾t thiÖn chÝ, nhu cÇu nhËp khÈu cña hä tr¸nh sù lõa ®¶o ®¸ng tiÕc x¶y ra. - Tr¸nh sù biÕn ®éng tû gi¸ vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ mÊt gi¸ do tõ khi kÝ ®Õn thêi ®iÓm thanh to¸n th­êng rÊt dµi, ®¶m b¶o gi¸ trÞ hîp ®ång thu vÒ b»ng c¸ch thªm vµo c¸c ®iÒu kho¶n b¶o ®¶m tû gi¸ ngay khi kÝ kÕt hîp ®ång, cã thÓ b»ng c¸ch b¶o ®¶m sau: + B¶o ®¶m b»ng vµng. + B¶o ®¶m b»ng ®ång tiÒn cã gi¸ trÞ æn ®Þnh. + B¶o ®¶m theo ræ tiÒn tÖ. - Yªu cÇu ngay trong hîp ®ång chi tiÕt quan träng trong néi dung L/C nh­ chØ ®Þnh ng©n hµng thanh to¸n, ng©n hµng th«ng b¸o sao cho ®¬n vÞ n¾m ch¾c ®­îc quyÒn h­ëng lîi L/C vµ nh÷ng nghÜa vô rµng buéc. - Lu«n cÈn thËn víi L/C do ng©n hµng ph¸t hµnh göi ®Õn, ph©n tÝch kü tõng néi dung nhá cña L/C nhËn ®­îc, kh«ng nªn chØ quan t©m ®Õn néi dung chñ yÕu mµ bá qua chi tiÕt nhá thùc tÕ l¹i rÊt quan träng trong thanh to¸n. ViÖc xem xÐt c¸c chi tiÕt Êy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh chñ ®éng tÝch cùc, Sù phï hîp gi÷a L/C vµ hîp ®ång, kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ ý ®å cña ng­êi nhËp khÈu. - NÕu gÆp khã kh¨n trong thêi h¹n giao hµng, thêi h¹n xuÊt tr×nh chøng tõ vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i kiªn quyÕt yªu cÇu ®iÒu chØnh L/C cho phï hîp. - Ph¶i hÕt søc cè g¾ng ®Ó cã bé chøng tõ hoµn h¶o theo ®óng yªu cÇu cña L/C tõng chi tiÕt nhá nhÆt nhÊt ph¶i phï hîp víi luËt lÖ ®iÒu tiÕt cña L/C trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C. - NÕu cÇn thiÕt th× sö dông cè vÊn cña ng©n hµng ®Ó ®¹t ®­îc chøng tõ hoµn h¶o, nªn t«n träng nh÷ng lêi khuyªn cña ng©n hµng. 2.6. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu NÕu c¸c ®¬n vÞ huy ®éng vèn ®­îc nhiÒu h¬n nh­ hiÖn nay, ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ thu l¹i ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, søc c¹nh tranh lín. Do vËy c¸c ®¬n vÞ ph¶i huy ®éng tõ mäi nguån cã thÓ ®­îc vµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶. Nguån vèn mµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ huy ®éng lµ tõ c¸c ng©n hµng, c¸c ®¬n vÞ c¸c tæ chøc kh¸c vµ vèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. Muèn sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c ®¬n vÞ cÇn gi¶i quyÕt tèt c¸c c«ng viÖc nh­ thu håi c«ng nî, gi¶i phãng hµng tån kho, chèng ph¸t sinh c«ng nî míi vµ hµng tån kho míi. §Çu t­ cã träng ®iÓm vµo nh÷ng ho¹t ®éng cã kh¶ n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶ vµ thu håi vèn nhanh. Cïng víi viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ tiÕt kiÖm chi tiªu, gi¶m chi phÝ hµnh chÝnh, phÝ kinh doanh, tËp trung vèn cho kinh doanh. 2.7. T¹o th­¬ng hiÖu vµ kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn th­¬ng hiÖu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ VÊn ®Ò th­¬ng hiÖu trong bèi c¶nh hiÖn nay kh«ng cßn lµ ®iÒu c¶nh b¸o ®èi víi nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n hay nh÷ng mÆt hµng cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n÷a mµ ngay c¶ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng TCMN khi mÆt hµng nµy ®ang lµ ®iÓn h×nh cho viÖc ph¶i m­în th­¬ng hiÖu ®Ó xuÊt khÈu. Nh÷ng n¨m võa qua c¸c doanh nghiÖp lµm hµng TCMN rÊt l¬ lµ ®èi víi viÖc b¶o hé kiÓu d¸ng, nh·n hiÖu hµng hãa. Hä th­êng th«ng qua ng­êi m«i giíi ®Ó xuÊt khÈu hµng. C¸c ®èi t¸c trung gian th­êng lùa chän kiÓu d¸ng hoÆc lÊy tõ nh÷ng mÉu m· ng­êi s¶n xuÊt ®­a ra cßn nhµ s¶n xuÊt cø theo mÉu m· trong ®¬n ®Æt hµng mµ lµm. §iÒu nµy cùc kú nguy hiÓm khi c¸c nhµ m«i giíi chíp c¬ héi ®¨ng kÝ th­¬ng hiÖu ë n­íc mµ mÆt hµng ®ã ®­îc tiªu thô. Lóc ®ã viÖc xuÊt khÈu sÏ hoµn toµn phô thuéc vµo ng­êi m«i giíi vµ v× lîi nhuËn, hä sÏ kh«ng ngÇn ng¹i quay l¹i o Ðp chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt. Bµi häc tõ viÖc mÊt c¸c th­¬ng hiÖu næi tiÕng cña ta vÉn cßn nãng hæi ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt. Bëi vËy, ngay b©y giê vµ ngay lËp tøc c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng TCMN, c¸c lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ph¶i thùc hiÖn ®¨ng kÝ th­¬ng hiÖu vµ kiÓu d¸ng s¶n phÈm tr­íc khi qu¸ muén. 2.8. Thµnh lËp sµn giao dÞch hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn m¹ng Internet Sù bïng næ cña Internet trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng sù ph¸t triÓn vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· gióp c¸c doanh nghiÖp gÆp gì, tiÕp xóc víi nhau ë bÊt kú ®©u, bÊt kú thêi ®iÓm nµo mµ kh«ng cã giíi h¹n vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Sµn Giao dÞch hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn m¹ng Internet sÏ lµ n¬i ®Çu tiªn cung cÊp ®Çy ®ñ, toµn diÖn c¸c th«ng tin vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam, tr­ng bµy vµ giíi thiÖu s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty thñ c«ng mü nghÖ hµng ®Çu ViÖt Nam vµ t¹o c¬ héi giao th­¬ng gi÷a c¸c c«ng ty nµy víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Sµn giao dÞch sÏ gióp doanh nghiÖp t¹o thªm mét kªnh b¸n hµng cã hiÖu qu¶ vµ phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi h¬n tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®· cã tr­íc ®©y. Vµ dÜ nhiªn khi tham gia sµn giao dÞch, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi gÆp gì vµ ®èi tho¹i trùc tiÕp víi c¸c nhµ nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ quèc tÕ. Tuy vËy, mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ thiÕu vµ yÕu nh÷ng kiÕn thøc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, luËt ph¸p th­¬ng m¹i cïng c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. V× vËy, khi x©y dùng sµn giao dÞch, c¸c nhµ tæ chøc nªn th­êng xuyªn cã nh÷ng ho¹t ®éng hç trî, t­ vÊn, gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c, khã kh¨n gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh giao dÞch. Trªn sµn giao dÞch, c¸c h×nh ¶nh, th«ng tin vÒ s¶n phÈm ®­îc tr­ng bµy cho ng­êi xem thÊy râ, nÕu cã nh÷ng th¾c m¾c g×, doanh nghiÖp cã thÓ gi¶i ®¸p ngay cho kh¸ch hµng. §©y lµ lîi thÕ gióp doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña m×nh. Tuy nhiªn, viÖc mua b¸n trªn sµn giao dÞch cã lµm t¨ng nguy c¬ vi ph¹m b¶n quyÒn vÒ nh·n hiÖu, mÉu m·, kiÓu d¸ng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp hay kh«ng? §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho doanh nghiÖp lµ nhanh chãng ®¨ng ký b¶n quyÒn vÒ kiÓu d¸ng, chÊt l­îng, mÉu m· s¶n phÈm cña m×nh ®ång thêi còng nªn lu«n ®æi míi, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó t¹o sù hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch hµng. Trªn thùc tÕ, hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ s¶n phÈm chñ yÕu ®­îc lµm b»ng tay nªn viÖc “nh¸i” trªn Sµn Giao dÞch trùc tuyÕn l¹i khã kh¨n h¬n ë ngoµi. Trªn c¸c trang web, c¸c s¶n phÈm chØ ®­îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng tÊm ¶nh chôp ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau mµ th«i. NÕu cã b¾t ch­íc th× chØ b¾t ch­íc ®­îc kiÓu d¸ng, mÉu m· cßn chÊt l­îng, kÕt cÊu cña nã th× l¹i ph¶i cÇm s¶n phÈm trªn tay míi cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc. V× thÕ vÊn ®Ò b¶n quyÒn, mÉu m·, kiÓu d¸ng kh«ng ph¶i chØ lªn sµn giao dÞch míi bÞ vi ph¹m mµ nã ®· cã tõ tr­íc ®ã rÊt l©u. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¨ng ký víi Nhµ n­íc b¶n quyÒn s¶n phÈm cña m×nh míi lµ c¸ch ®Ó cøu m×nh, ®Ó s¶n phÈm cña m×nh kh«ng bÞ ®¸nh c¾p, b¾t ch­íc. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- 2010. Hy väng r»ng, trong t­¬ng lai ngµnh hµng nµy ngµy cµng ph¸t triÓn lín m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. LiÖu ®iÒu ®ã cã trë thµnh sù thËt hay kh«ng? Cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc thùc hiÖn mét c¸ch thiÕt thùc, linh ho¹t c¸c gi¶i ph¸p trªn cña Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp. ._.