Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam

Lêi më ®Çu ThÕ giíi ®ang ®øng tr­íc ng­ìng cöa cña sù toµn cÇu ho¸, høa hÑn nhiÒu biÕn chuyÓn. Nh÷ng ¶nh h­ëng ngµy cµng lan réng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia cïng víi ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ ®· thóc ®Èy c¶ x· héi cïng ch¹y ®ua trªn con ®­êng ph¸t triÓn .Qu¸ tr×nh chuyªn m«n hãa, hîp t¸c hãa ngµy cµng ®­îc chuyªn s©u gãp phÇn t¨ng tæng s¶n phÈm toµn x· héi . Chóng ta ®ang sèng trong giai ®o¹n chøng kiÕn nh÷ng sù thay ®æi nhanh chãng trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ, kÜ thuËt , c«ng nghÖ, vµ nh÷ng biÕn ®æi kh¸c trong chÝnh trÞ, x· héi . TÊt c¶ ®em l¹i cho thêi ®¹i mét s¾c mµu riªng. §Ó héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi , chóng ta còng ph¶i cã nh÷ng sù chuyÓn m×nh ®Ó kh«ng bÞ g¹t ra khái vßng quay cña sù ph¸t triÓn .Trong bèi c¶nh ®ã, xu h­íng më cöa, hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n­íc lµ mét quan ®iÓm næi bËt cña chÝnh phñ ta. ThÓ hiÖn ®iÒu nµy ngµy 19/12/1987 Quèc Héi ta ®· th«ng qua luËt ®µu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, cho phÐp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµ ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Qua ®ã ®· thu hót ®­îc mét l­îng vèn lín thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tuy nhiªn qu¸ tr×nh ®ã cßn g¨p nhiÒu th¸ch thøc, cÇn cã sù nç lùc tõ hai phÝa. Còng tõ nh÷ng suy nghÜ trªn em ®· chän ®Ò tµi “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam” ®Ó t×m hiÓu thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ c¸c t¸c ®éng cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. Bµi lµm gåm cã ba phÇn: PhÇn I: Lý luËn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam PhÇn III: Nh÷ng t¸c ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p MÆc dï em ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù h­íng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy c« trong bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy, nh­ng do sù nhËn thøc cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ thêi gian nghiªn cøu Ýt nªn cßn nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. néi dung I. LÝ luËn vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi 1. Kh¸i qu¸t vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) 1.1 Kh¸i niÖm - §Çu t­ lµ sù hi sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ cho ng­êi ®Çu t­ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã. - §Çu t­ n­íc ngoµi: Cho ®Õn nay vÊn ®Ò ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ ®èi víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn c¸c quèc gia vÉn kh«ng thèng nhÊt ®­îc kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. V× thÕ cã thÓ nãi ®©y lµ vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p, kh«ng dÔ dµng g× cã ®­îc sù thèng nhÊt vÒ mÆt quan ®iÓm khi mµ mçi quèc gia vÒ c¬ b¶n ®Òu theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých riªng cña m×nh hoÆc do ¶nh h­ëng cña hoµn c¶nh kinh tÕ-x· héi cña chÝnh nã . T¹i Héi th¶o cña §¹i héi HiÖp héi Ph¸p luËt quèc tÕ Henxky 1966, ng­êi ta ®· ®­a ra mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp nh»m ph©n biÖt víi c¸c kho¶n kinh tÕ kh¸c nhËn ®­îc tõ bªn ngoµi: “§Çu t­ n­íc ngoµi lµ sù vËn ®éng t­ b¶n tõ n­íc ng­êi ®Çu t­ sang n­íc ng­êi sö dông ®Çu t­ víi môc ®Ých thµnh lËp ë ®©y mét xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hay dÞch vô nµo ®ã”. Nh­ vËy th× viÖc ®Çu t­ vµo mét n­íc nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi viÖc thµnh lËp mét xÝ nghiÖp hay mét c¬ së s¶n xuÊt, dÞch vô t¹i n­íc ®ã .§iÒu nµy ®· lo¹i trõ mét sè h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c mµ kh«ng thµnh lËp ra xÝ nghiÖp hay c¬ së s¶n xuÊt (nh­ cho vay tiÒn cña ng©n hµng, tµi trî cho ch­¬ng tr×nh hay cho dù ¸n…). §©y lµ ®iÓm h¹n chÕ cña kh¸i niÖm nµy so víi yªu cÇu hîp t¸c kinh tÕ trong thêi ®¹i hiÖn nay. T¹i c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc giao vËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ sang n­íc kh¸c nh»m thu ®uîc lîi nhuËn, bao gåm c¶ quyÒn cÇm cè vµ quyÒn thu hoa lîi, quyÒn tham gia c¸c héi cæ phÇn, quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu th­¬ng phÈm vµ tªn xÝ nghiÖp. Nh­ vËy, quan niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ®©y rÊt réng r·i, chØ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tiÒn vèn tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c víi môc ®Ých thu lîi nhuËn, theo nguyªn t¾c lîi nhuËn thu ®­îc ph¶i cao h¬n lîi nhuËn thu ®­îc trong n­íc vµ cao h¬n l·i suÊt göi ng©n hµng. §Ó ®­a ra mét kh¸i niÖm hoµn h¶o lµ mét ®iÒu khã kh¨n nh­ng ta h·y t¹m hiÓu ®Çu t­ n­íc ngoµi mét c¸ch ®¬n gi¶n . §Çu t­ n­íc ngoµi lµ h×nh thøc ®Çu t­ vèn, tµi s¶n ë n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ –x· héi nhÊt ®Þnh . VÒ b¶n chÊt, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu t­ b¶n , mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸ . §©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu lu«n bæ sung vµ hç trî cho nhau, trong chiÕn l­îc th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn n­íc ngoµi hiÖn nay , ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia . §èi víi hä , viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ ë n­íc kh¸c lµ mét b­íc ®i th¨m dß thÞ tr­êng , luËt lÖ , vµ c¬ héi ®Ó ®­a tíi mét quyÕt ®Þnh ®Çu t­ . Nã nh­ mét chiÕc ch×a kho¸ vµng më cöa cho lîi nhuËn ch¶y vµo tói cña c¸c nhµ t­ b¶n , khi hä ®­îc khai th¸c mét nguån tµi nguyªn th­êng lµ cùc k× phong phó , vµ xuÊt khÈu mét khèi l­îng lín m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ cho c¸c n­íc ®ã. Cßn ®èi víi c¸c n­íc së t¹i, viÖc chÊp nhËn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ t¹o mét c¬ héi míi cho m×nh trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . §ã lµ mét ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c n­íc nµy tËn dông tèi ®a nguån vèn n­íc ngoµi , tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i , n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng , ph¸t triÓn ®­îc mét sè ngµnh c¬ së . Bªn c¹nh ®ã còng thu ®­îc mét lîi nhuËn ®¸ng kÓ tõ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi . Cïng víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ , ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ , hîp thµnh nh÷ng dßng chÝnh trong trµo l­u cã tÝnh quy luËt trong liªn kÕt , hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay . C¨n cø vµo tÝnh chÊt sö dông cña t­ b¶n th× ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng ®­îc chia lµm hai h×nh thøc lµ : ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp . §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi :lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp mét sè vèn ®ñ lín vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi t­îng mµ hä bá vèn ®Çu t­ . §Çu t­ gi¸n tiÕp :bao gåm h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi mµ trong ®ã phÇn vèn gãp cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®ñ ®Ó trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi t­îng mµ hä bá vèn ®Çu t­ , h×nh thøc tÝn dông , hay mua tr¸i phiÕu quèc tÕ ….. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l¹i sö dông kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ víi néi dung lµ ®Çu t­ trùc tiÕp ,nh­ viÖc ®­a bÊt ®éng s¶n, vèn, thiÕt bÞ vµo x©y dùng, më réng s¶n xuÊt, kinh doanh. §iÒu nµy ®· lo¹i trõ h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp. §èi víi c¸c n­íc nµy, ®Çu t­ trùc tiÕp ®em l¹i cho hä nguån vèn, kü thuËt hiÖn ®¹i thay thÕ cho kü thuËt l¹c hËu hiÖn cã, n©ng cao møc sèng vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n. Víi ®Çu t­ gi¸n tiÕp , hä còng tiÕp nhËn ®­îc vèn .Nh­ng mét phÇn v× kh«ng cã nh÷ng kÕ ho¹ch sö dông vèn cã hiÖu qu¶ , bªn c¹nh ®ã lµ kh¶ n¨ng qu¶n lÝ kÐm vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh l¹c hËu. Nªn kh¶ n¨ng thµnh c«ng , vµ thu ®­îc lîi nhuËn tõ nguån vèn nµy kh«ng cao. Do ®ã ,viÖc t¨ng c­êng thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch nµy ®· vµ ®ang lµ h×nh thøc phæ biÕn trong chÝnh s¸ch “më cöa nÒn kinh tÕ” cña nhiÒu n­íc, trong ®ã cã ViÖt Nam. Trong ph¸p luËt ViÖt Nam Theo §iÒu lÖ ®Çu t­ n¨m 1977, ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 115/CP ngµy 18/04/1977 th× kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam ®­îc hiÓu lµ “viÖc ®­a cë së míi hoÆc ®æi míi trang thiÕt bÞ kü thuËt, më réng c¸c c¬ së hiÖn cã: * C¸c lo¹i thiÕt bÞ, m¸y mãc, dông cô. * C¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, b»ng s¸ng chÕ, ph¸t minh ph­¬ng ph¸p céng nghÖ, bÝ quyÕt kü thuËt * Vèn b»ng ngo¹i tÖ hoÆc vËt t­ cã gi¸ trÞ ngo¹i tÖ. * Vèn b»ng ngo¹i tÖ ®Ó chi tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn vµ c«ng nh©n lµm viÖc t¹i c¸c c¬ së hoÆc tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô theo quy ®Þnh ë nh÷ng ®iÒu cña §iÒu lÖ nµy (§iÒu 2 §iÒu lÖ ®Çu t­ 1977). Nh­ vËy, theo §iÒu lÖ nµy th× sù vËn ®éng cña vèn vµ tµi s¶n chØ ®­îc coi lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam nÕu cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn sau: + §­a vµo sö dông ë ViÖt Nam nh÷ng tµi s¶n vµ vèn ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2 cña §iÒu lÖ. + Nh»m môc ®Ých x©y dùng c¬ së míi hoÆc ®æi míi trang bÞ kü thuËt, c¸c c¬ së hiÖn cã. - LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 ®­a ra kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ “viÖc c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n n­íc trùc tiÕp ®­a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn n­íc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®­îc ChÝnh phñ ViÖt Nam chÊp thuËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hoÆc thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh hoÆc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi theo quy ®Þnh cña luËt nµy”. -LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1996 ®­a ra kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ “viÖc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®­a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ddéng ®Çu t­ theo quy ®Þnh cña luËt nµy”. Nh­ vËy, theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc hiÓu nh­ sau: + Lµ h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp. + Lµ viÖc bªn ngoµi (n­íc ®Çu t­) trùc tiÕp ®­a vèn vµ tµi s¶n kh¸c vµo ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. - Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 sau ®ã lµ luËt n¨m 1996 ®· ph¸t triÓn h¬n nhiÒu so víi ph¹m vi néi dung kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc quy ®Þnh ë ®iÒu lÖ ®Çu t­ 1977 khi cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi “®­îc ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n” (§iÒu 3 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 1987, 1996). =>Tãm l¹i, tõ quy ®Þnh ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc ®­a vèn vµ tµi s¶n nhÊt ®Þnh vµo ViÖt Nam ®Õn quy ®Þnh vÒ ®èi t­îng ®­îc ®Çu t­ vµ quy ®Þnh vÒ h×nh thøc ®Çu t­, thÓ hiÖn chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc ViÖt Nam lµ më réng vµ thu hót vèn ®Çu t­ cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, lµm ®ßn bÈy m¹nh mÏ ®Ó ®­a n­íc ta ph¸t triÓn ngang tÇm víi sù ph¸t triÓn chung cña toµn thÕ gi¬Ý. §Ó hiÓu thªm ®iÒu nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu sau víi vÊn ®Ò thùc tiÔn ë ViÖt Nam trong 17 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi.Cßn b©y giê chóng ta h·y xem t¹i sao c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn l¹i còng rÊt ­a chuéng h×nh thøc nµy . §éng c¬ cña hä ph¶i ch¨ng chØ v× lîi nhuËn ??? 1.2 §éng c¬ ®Ó ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi §éng c¬ chung nhÊt cña c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn, thuËn lîi vµ an toµn nh»m thu ®­îc mét lîi nhuËn cao vµ l©u dµi . Tuy nhiªn ®éng c¬ cô thÓ cña tõng nhµ ®Çu t­ trong tõng dù ¸n l¹i rÊt kh¸c nhau , tuú thuéc vµo chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ môc tiªu cña nã trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi . Nh­ng tùu chung l¹i cã thÓ ®­a ra 3 ®éng c¬ sau ®©y ; §Çu t­ ®Þnh h­íng thÞ tr­êng : lµ h×nh thøc ®Çu t­ nh»m më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty mÑ sang c«ng ty con ë c¸c n­íc së t¹i . §©y còng lµ chiÕn l­îc bµnh tr­íng thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia ®Ó v­ît qua hµng rµo b¶o hé cña c¸c n­íc së t¹i vµ kÐo dµi tuæi thä c¸c s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp. §Çu t­ ®Þnh h­íng chi phÝ : lµ h×nh thøc ®Çu t­ ë n­íc ngoµi nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt th«ng qua viÖc tËn dông nguån tµi nguyªn vµ nh©n c«ng rÎ ë ®©y nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng , n©ng cao tØ suÊt lîi nhuËn . §Çu t­ ®Þnh h­íng nguån nguyªn liÖu : lµ h×nh thøc ®Çu t­ theo chiÒu däc . C¸c c¬ së ®Çu t­ ë n­íc ngoµi lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp , cã tr¸ch nhiÖm khai th¸c nguån nguyªn liÖu t¹i chç cña n­íc së t¹i ®Ó cung cÊp cho c«ng ty mÑ tiÕp tôc hoµn chØnh s¶n phÈm . 1.3 C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ( theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam ) Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi : lµ doanh nghiÖp do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi bá 100% vèn t¹i n­íc së t¹i , vµ cã quyÒn ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo quy ®Þnh , ph¸p luËt cña n­íc së t¹i . Doanh nghiÖp liªn doanh : lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp do c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp vèn chung víi doanh nghiÖp n­íc së t¹i trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh . C¸c bªn tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp , chia lîi nhuËn vµ chÞu rñi ro theo tØ lÖ gãp vèn cña mçi bªn vµo vèn ®iÒu lÖ. PhÇn gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi kh«ng ®­îc Ýt h¬n 30% vèn ph¸p ®Þnh . H×nh thøc hîp ®ång , hîp t¸c kinh doanh : ®©y lµ mét v¨n b¶n ®­îc kÝ kÕt gi÷a mét chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ mét chñ ®Çu t­ trong n­íc ®Ó tiÕn hµnh mét hay nhiÒu ho¹t ®éng kinh doanh ë n­íc chñ nhµ trªn cë së quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång vµ x¸c ®Þnh quyÒn lîi cña mçi bªn , nh­ng kh«ng h×nh thµnh mét ph¸p nh©n míi . C¸c h×nh thøc kh¸c : ngoµi c¸c h×nh thøc kÓ trªn ë c¸c n­íc vµ ë ViÖt Nam cßn cã c¸c h×nh thøc kh¸c nh­ : hîp ®ång x©y dùng –kinh doanh –chuyÓn giao (BOT) , hîp ®ång x©y dùng –chuyÓn giao –kinh doanh ( BTO), hîp ®ång x©y dùng –chuyÓn giao (BT) nh»m khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi . 1.4. VÞ trÝ vµ ý nghÜa cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi a, VÞ trÝ - §Çu t­ n­íc ngoµi cã mét vÞ trÝ v« cïng quan träng . Nã thóc ®ÈynÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ toµn diÖn h¬n . - §Çu t­ n­íc ngoµi lµm t¨ng kh¶ n¨ng vÒ vèn, kinh nghiÖm qu¶n lý cho n­íc nhËn ®Çu t­. - Lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®­a n­íc nhËn ®Çu rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt vµ quan träng ®Ó cã thÓ ®­a nÒn kinh tÕ b¾t kÞp víi thÕ giíi . b, ý nghÜa §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã rÊt nhiÒu ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mét n­íc. - T¹o thu nhËp cho n­íc nhËn ®Çu t­. - T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng . 1.5. M«i tr­êng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. M«i tr­êng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ tæng hoµ c¸c yÕu tè ®èi néi, ®èi ngo¹i, chÝnh trÞ, kinh tÕ, ph¸p luËt, v¨n ho¸ vµ x· héi... cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t­. Mét m«i tr­êng ®­îc coi lµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i ®¶m b¶o c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: 1.5.1..Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ-x· héi. + YÕu tè nµy gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t­. V× chÝnh trÞ cã æn ®Þnh, x· héi cã trËt tù, kû c­¬ng th× c¸c chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc míi cã gi¸ trÞ thùc thi bÒn v÷ng, ®Æc biÖt lµ c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi . + C¸c quèc gia lu«n x¶y ra nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ th× rÊt khã thu hót c¸c dù ¸n ®Çu t­ hoÆc c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ thu hÑp l¹i ph¹m vi ho¹t ®éng, chuyÓn vèn vÒ n­íc hoÆc sang n­íc kh¸c cã chÝnh trÞ æn ®Þnh h¬n . + ë ViÖt Nam, giai ®o¹n ®Çu nh÷ng n¨m 80 c¸c nhµ ®Çu t­ cßn ch­a mÆn mµ. ChØ ®Õn khi §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n trong chÝnh s¸ch ,cã mét Bé luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi hoµn chØnh h¬n vµ ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh chÝnh trÞ-x· héi ë ®Êt n­íc ta ®· æn ®Þnh nªn ®· thu hót mét l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¸ng kÓ (kho¶ng 37 tû USD) nh­ ngµy nay. 1.5.2. Sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ. + Ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc hiÓu lµ sù ph¸t triÓn ®ång bé trªn c¸c mÆt: t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thu nhËp GDP tÝnh trªn ®Çu ng­êi, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, hÖ thèng giao th«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng, dÞch vô c¸c lo¹i. + ë n­íc ta,do sù ph¸t triÓn kinh tÕ ch­a ®ång bé nªn ch­a t¹o ra mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn : * HÖ thèng giao th«ng tuy cã nhiÒu c¶i thiÖn nh­ng vÉn cßn lén xén, chång chÐo . * HÖ thèng b­u chÝnh viÔn th«ng trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu tiÕn bé v­ît bÆc nh­ng gi¸ c­íc phÝ vÉn ®¾t ®á. * HÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a thuËn lîi ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. * Ph©n bè cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh«ng ®ång ®Òu . Nh×n vµo ph©n bè ®Þa bµn ®Çu t­ ë n­íc ta, ta nhËn ra r»ng chØ ë c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, Tp.HCM, H¶i Phßng. Bµ RÞa Vòng Tµu míi cã nhiÒu dù ¸n. Cßn ë c¸c tØnh miÒn nói, vïng s©u, vïng xa nh­ Lµo Cai, Yªn B¸i, Hµ Giang, Ban Mª ThuËt, §¾c L¾c, Kiªn Giang, An Giang... cã rÊt Ýt thËm chÝ kh«ng cã dù ¸n ®Çu t­ v× c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm. C¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng d¸m ®Çu t­ v× kh¶ n¨ng rñi ro qu¸ cao . 1.5.3. HÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i râ rµng, æn ®Þnh + §©y lµ mét yÕu tè mµ c¸c nhµ ®Çu t­ rÊt quan t©m , v× nã ®¶m b¶o quyÒn lîi trùc tiÕp cña hä . + HÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ ë ®©y ®­îc hiÓu lµ LuËt quèc gia cña n­íc së t¹i ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ®Çu t­ nh­ : LuËt ®Çu t­, c¸c LuËt kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­, c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt h­íng dÉn thi hµnh LuËt. + Néi dung c¸c quy ®Þnh cña hÖ thèng ph¸p luËt kÓ trªn ph¶i ®¶m b¶o hai vÊn ®Ò quan träng lµ : * C¸c quy ®Þnh vÒ ­u ®·i, khuyÕn khÝch ®Çu t­ nh­ : ­u ®·i vÒ miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, quyÒn ho¹t ®éng kinh doanh . * C¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o ®Çu t­ (b¶o ®¶m tµi s¶n, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c nhµ ®Çu t­, b¶o ®¶m nh÷ng thiÖt h¹i do cã sù thay ®æi vÒ luËt...). Ngoµi ra, hÖ thèng ph¸p luËt (quèc gia vµ quèc tÕ) vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, tÝnh minh b¹ch. + N­íc ta mÆc dï hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸ ®Çy ®ñ nh­ng c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh luËt l¹i v« cïng r¾c rèi, thËm chÝ cßn m©u thuÉn víi nhau , g©y khã kh¨n cho c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi . Ngoµi ra, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, s¸ch nhiÔu ®· g©y ph¶n c¶m cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. DÉn ®Õn t¸c h¹i kh«ng nhá ®èi víi m«i tr­êng ®Çu t­, lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­. §ã lµ mét yÕu tè cÇn lo¹i bá ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n trong giai ®o¹n më cöa cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. Ngoµi c¸c yÕu tè kÓ trªn cña m«i t­êng ®Çu t­ cßn ph¶i kÓ ®Õn mét sè yÕu tè kh¸c nh­ v¨n ho¸, du lÞch... cã tÝnh chÊt bæ trî cho m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t­.trùc tiÕp §Ó cã ®­îc m«i tr­êng hÊp dÉn, thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i thiÖn c¸c yÕu tè cÊu thµnh m«i tr­êng ®Çu t­ ®ång thêi ph¶i ®Æc biÖt chó ý c¶i thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, m«i tr­êng kinh doanh, tiÕn tíi ¸p dông mét mÆt b»ng ph¸p lý vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh cho tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2. Vai trß cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ §Çu t­ quèc tÕ (FDI) lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña m×nh, FDI ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ ®èi víi c¶ n­íc nhËp khÈu ®Çu t­ vµ n­íc xuÊt khÈu ®Çu t­, thóc ®Èy c¸c n­íc nµy gia t¨ng liªn kÕt, nh»m duy tr× nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña n­íc m×nh. FDI cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña bÊt cø mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi .FDI ®· ®em l¹i mét h¬i thë míi cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi . Më cöa cho sù toµn cÇu hãa lan réng kh¾p thÕ giíi . Ta cã thÓ thèng kª l¹i ®­îc nh÷ng vai trß chÝnh cña FDI nh­ sau : a, §èi víi c¸c n­íc xuÊt khÈu ®Çu t­ §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ nã kh«ng chØ ®em l¹i cho hä mét thÞ tr­êng réng lín , mét tØ suÊt lîi nhuËn cao, mét kho¶n lîi nhuËn khæng lå .MÆt kh¸c , b»ng c¸ch ®Çu t­ vÒ kinh tÕ mét phÇn hä ®· cã ¶nh h­ëng lín tíi mäi mÆt cña n­íc ®­îc ®Çu t­, t¨ng c­êng bµnh tr­íng søc m¹nh kinh tÕ vµ ¶nh h­ëng trªn thÕ giíi . PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë c¸c n­íc, thùc chÊt lµ mét chi nh¸nh cña c¸c c«ng ty mÑ ë chÝnh quèc . ViÖc lËp c¸c doanh nghiÖp ë n­íc së t¹i sÏ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm , ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p th©m nhËp thÞ tr­êng h÷u hiÖu , tr¸nh ®­îc c¸c hµng rµo thuÕ quan cña c¸c n­íc nµy . MÆt kh¸c, FDI cßn gióp c¸c c«ng ty n­íc ngoµi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt , bëi tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña n­íc së t¹i nh­ : nguån tµi nguyªn th­êng phong phó, nguån nh©n c«ng rÎ, bªn c¹nh ®ã cßn tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn , qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ… . Do ®ã rót ng¾n thêi gian thu håi vèn ®Çu t­ vµ thu ®­îc lîi nhuËn cao . FDI cßn gióp chñ ®Çu t­ t×m ®­îc nguån cung nguyªn vËt liÖu æn ®Þnh . Ngoµi ra, FDI cßn gióp c¸c chñ ®Çu t­ ®æi míi c¬ cÊu s¶n xuÊt , ¸p dông c«ng nghÖ míi , n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh . b,§èi víi c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ Cßn ®èi víi c¸c n­íc ®­îc ®Çu t­ , uû ban th­¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn cña liªn hîp quèc ( UNCTAD ) ®· chØ ra r»ng FDI cã vai trß quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy ,gióp huy ®éng mäi nguån lùc nh­ vèn , lao ®éng , tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c«ng nghÖ vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Ho¹t ®éng FDI ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, n¨ng suÊt lao ®éng , lµm t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n , n©ng cao phóc lîi x· héi , t¨ng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ; ¶nh h­ëng ®Õn v¨n ho¸ , ®¹o ®øc , lèi sèng… cña n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ . ViÖt Nam chóng ta lµ mét n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ . Vµ chóng ta rÊt k× väng vµo nguån vèn nµy . Do ®ã chóng ta sÏ nghiªn cøu kÜ vÒ nh÷ng vai trß cña FDI trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta . 2.1. FDI bæ sung nguån vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n . Chóng ta th­êng nãi “®«i tay ta sÏ lµm nªn tÊt c¶”. Nh­ng thùc sù th× .... Trong x· héi ngµy nay ®Ó lµm kinh tÕ tr­íc tiªn chóng ta ph¶i cã vèn . NÕu cã thÓ vÝ nÒn kinh tÕ lµ mét cç m¸y , th× cã thÓ nãi vËt t­ kÜ thuËt t¹o nªn cç m¸y ®ã lµ tµi nguyªn mµ cã thÓ chóng ta cã , con ng­êi víi tri thøc c«ng nghÖ sÏ lµm cho nÒn kinh tÕ Êy t¹o ra s¶n phÈm. Nh­ng vèn míi chÝnh lµ dÇu b«i tr¬n cho toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Kh«ng cã vèn chóng ta sÏ chØ s¶n xuÊt ®­îc ë mét giíi h¹n nµo ®ã mµ th«i . Vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo quan träng cña mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chóng ta biÕt r»ng,vèn ®Çu t­ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ th­êng ®­îc huy ®éng tõ hai nguån lµ vèn trong vµ ngoµi n­íc.Vèn trong n­íc th­êng ®­îc huy ®éng tõ trong d©n, tõ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ néi t¹i .Vèn n­íc ngoµi ®Õn tõ c¸c kho¶n ®Çu t­ trùc tiÕp ( FDI ) hay viÖn trî (ODA),vµ c¸c kháan chuyÓn giao kh¸c ..... §èi víi c¸c n­íc nghÌo vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn , nh÷ng n­íc cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n , th× vèn lµ mét yÕu tè ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ . ThÕ nh­ng c¸c n­íc nµy l¹i lu«n l©m vµo t×nh tr¹ng thiÕu vèn , hä lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n do thiÕu hôt vèn g©y ra. Khi nghiªn cøu nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn,Paul.A.samuelson ®· vÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ cña nh÷ng n­íc nµy lµ mét vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo ®ãi . ¤ng chØ ra r»ng , ë c¸c n­íc nµy thu nhËp cña ng­êi d©n thÊp lµm cho tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ thÊp , do ®Çu t­ thÊp nªn tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ thÊp , dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp , kÕt qu¶ lµ s¶n l­îng vµ thu nhËp thÊp … C¸i “ Vßng luÈn quÈn “ Êy cø lÆp ®i lÆp l¹i theo chu k× nh­ trªn . Nh­ vËy c¸c n­íc nµy muèn ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã mét có huých tõ bªn ngoµi ®Ó ph¸ vì ®i c¸i vßng luÈn quÈn . Ho¹t ®éng FDI ®· cung cÊp cho c¸c n­íc kÐm vµ ®ang ph¸t triÓn mét nguån vèn lín. Nhê ®ã hä cã thÓ huy ®éng mäi nguån lùc vµo ®Çu t­ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. lµm t¨ng tæng thu nhËp quèc d©n , thu nhËp ng­êi d©n ®­îc c¶i thiÖn , møc sèng ngµy cµng ®­îc n©ng cao .VËy ta cã thÓ xem FDI lµ mét có huých lín ph¸ vì c¸i vßng nghÌo ®ãi trªn . Kh«ng nh÷ng lµm cho nÒn kinh tÕ r¬i vµo vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo ®ãi, c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt hay ®æi míi c«ng nghÖ , n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng do trong n­íc kh«ng cã ®ñ l­îng vèn cÇn thiÕt. L­îng hµng ho¸ trong n­íc kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhËp siªu, g©y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong xuÊt nhËp khÈu , c¸n c©n thanh to¸n th­êng xuyªn bÞ th©m hôt , thiÕu dù tr÷ ngo¹i tÖ … V× vËy FDI sÏ thóc ®Èy xuÊt , nhËp khÈu vµ lµm t¨ng thu ngo¹i tÖ , c¶i thiÖn t×nh tr¹ng th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n Trong kho¶ng ba thËp kØ gÇn ®©y, c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi ( NIC ) Ch©u ¸ ®· nhËn ®­îc trªn 50 tû USD vèn FDI , ®©y lµ mét nh©n tè quan träng t¹o nªn b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc cña c¸c n­íc nµy, ®Ó tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trªn tr­êng thÕ giíi . T¹i nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, mét phÇn vèn lín ®ang n»m trong d©n. §©y lµ mét h¹n chÕ lín khi ®Ó mét l­îng lín vèn “chÕt”trong khi rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn. Ho¹t ®éng FDI t¹o ®éng lùc huy ®éng ®­îc nguån vèn nµy ®­a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Qua ho¹t ®éng nµy c¸c n­íc còng tiÕp thu ®­îc c¸ch qu¶n lý míi vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn cña m×nh . 2.2 . FDI gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ C«ng nghÖ cã mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C«ng nghÖ tiªn tiÕn t¹o nªn b­íc nh¶y cho s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh, ®iÒu nµy kÝch thÝch tiªu dïng dÉn ®Õn kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ t¨ng tæng thu (GDP) cña nÒn kinh tÕ quèc d©n .Tuy vËy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn l¹i th­êng së h÷u mét nÒn c«ng nghÖ l¹c hËu, trang thiÕt bÞ tåi tµn, n¨ng suÊt thÊp , bªn c¹nh ®ã kh¶ n¨ng qu¶n lý kÐm nªn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng cã nhiÒu h¹n chÕ. ViÖc ®æi míi c¶i tiÕn c«ng nghÖ lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch. Dùa trªn lîi thÕ cña nh÷ng n­íc ®i sau, øng dông nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i , nã sÏ gióp nh÷ng n­íc nµy theo kÞp tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë nh÷ng n­íc c«ng nghÖ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña n­íc ngoµi ®ßi hái mét kho¶n ngo¹i tÖ rÊt lín , gÇn nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng chi tr¶ . Th«ng qua FDI b»ng con ®­êng chuyÓn giao c«ng nghÖ , c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· ®­îc tiÕp cËn víi nh÷ng kÜ thuËt hiÖn ®¹i vµ tõng b­íc ®æi míi nÒn s¶n xuÊt cña m×nh. -§èi víi chuyÓn giao c«ng nghÖ : ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ngµy nay ®· cã nhiÒu thay ®æi , nã kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ chuyÓn giao c¸c may mãc thiÕt bÞ tõ n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang vµ kÕm ph¸t triÓn , mµ nã cßn lµ chuyÓn giao liªn quan ®Õn viÖc sö dông d©y chuyÒn c«ng nghÖ , kü n¨ng sö dông c«ng nghÖ , phÇn mÒm c«ng nghÖ . ChuyÓn giao c«ng nghÖ ®­îc tiÕn hµnh theo hai ph­¬ng thøc . §ã lµ chuyÓn giao trùc tiÕp vµ chuyÓn giao gi¸n tiÕp . + ChuyÓn giao trùc tiÕp lµ ho¹t ®éng ®Æt mua c«ng nghÖ hoÆc yªu cÇu n­íc cã c«ng nghÖ chuyÓn giao . §©y lµ h×nh thøc chuyÓn giao mµ bªn nhËn ph¶i bá chi phÝ lín vµ thêi gian tiÕp nhËn cao . +ChuyÓn giao gi¸n tiÕp lµ hiÖn t­îng chuyÓn giao chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc FDI . C«ng nghÖ ®­îc c¸c c«ng ty ®a quèc gia chuyÓn giao trùc tiÕp phÇn cøng vµ phÇn mÒm tõ n­íc gèc ®Õn n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ . Sau khi chuyÓn giao c«ng nghÖ trùc tiÕp ®­îc c¸c chuyªn gia kü thuËt lµnh nghÒ cña n­íc ®i ®Çu t­ ®­a vµo ho¹t ®éng mµ kh«ng gÆp bÊt k× trë ng¹i nµo .C«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao theo h×nh thøc nµy ®­îc mang danh nghÜa lµ chuyÓn giao gi÷a c«ng ty mÑ sang c«ng ty con nªn sÏ kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ cho quyÒn së h÷u c«ng nghÖ vµ nã sÏ rÎ h¬n rÊt nhiÒu so víi chuyÓn giao trùc tiÕp . §©y lµ ­u ®iÓm lín nh©t cña chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng FDI so víi c¸c h×nh thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ kh¸c .Nh×n chung FDI ®· trë thµnh mét kªnh chuyÓn giao c«ng nghÖ cã hiÖu qu¶ nhÊt, nhanh nhÊt vµ tiÕt kiÖm chi phÝ nhÊt . ChuyÓn giao c«ng nghÖ qua FDI ®· lµm cho “kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ “ gi÷a n­íc ®i ®Çu t­ vµ n­íc tiÕp nh©n ®Çu t­ ®­îc thu hÑp . -§èi víi ho¹t ®éng phæ biÕn c«ng nghÖ : Ho¹t ®éng FDI ®· t¹o ra hiÖu øng tÝch cùc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cña n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ . Khi cã FDI, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc sÏ ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng víi mét ®èi thñ m¹nh sÏ thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp trong n­íc c¶i thiÖn vµ n©ng cao c«ng nghÖ ®Ó viÖc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao . Khi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi c¸c chi nh¸nh ho¨c doanh nghiÖp n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ hoÆc cã sù di chuyÓn lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao tõ chi nh¸nh c«ng ty n­íc ®Çu t­ sang doanh nghiÖp n­íc nhËn ®Çu t­ th× còng cã qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ . 2.3. FDI gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng lao ®«ng phat triÓn nguån nh©n lùc , t¹o thªm viÖc lµm , gi¶m thÊt nghiÖp . Chóng ta biÕt r»ng n¨ng suÊt lao ®éng quyÕt ®Þnh tèc ®é t¨ng tr­ëng cña mét quèc gia. Mµ n¨ng suÊt lao ®éng l¹i phô thuéc vµo chÊt l­îng lao ®éng , tr×nh ®é tay nghÒ. Do vËy, ®Ó n©ng cao tèc ®é t¨ng tr­ëng, ®Ó ph¸t triÓn ®­îc nÒn kinh tÕ , tr­íc hÕt ta cÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng , n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng .Ho¹t ®éng nµy kh«ng ph¶i cã thÓ thùc hiÖn trong mét sím mét chiÒu mµ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh ®µo t¹o . Khi cã ho¹t ®éng FDI , ng­êi lao ®éng cña chóng ta ®­îc tiÕp xóc víi mét tri thøc míi, mét cung c¸ch lµm viÖc míi ®· dÇn dÇn n©ng cao ®­îc tr×nh ®é cña m×nh . C¸c chi nh¸nh n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp cã vèn FDI th­êng tuyÓn dông lao ®éng ®Þa ph­¬ng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt do ®ã ®· t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm t¹o ®iÒu kiÖn cho lao ®éng t×m ®­îc nh÷ng viÖc lµm phï hîp víi tr×nh ®é vµ n¨ng lùc, gãp phÇn lµm gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, t¹o thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao møc sèng. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c lao ®éng ®Þa ph­¬ng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp FDI ®Òu lµ c¸c lao ®éng thêi vô, cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ chuyªn m«n thÊp do kh«ng ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch chuyªn nghiÖp. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp FDI muèn sö dông lùc l­îng lao ®éng nµy cÇn ph¶i ®µo t¹o. Qua qu¸ tr×nh ®µo t¹o ng­êi lao ®éng ®­îc tiÕp cËn víi nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp dÇn dÇn t¹o cho hä mét chÊt l­îng tèt h¬n. MÆt kh¸c, ngoµi ®µo t¹o nh÷ng lao ®éng kü thuËt th«ng th­êng, c¸c doanh nghiÖp FDI cßn ®µo t¹o cho chóng ta mét lùc l­îng c¸c nhµ qu¶n lý. Ví dụ như công ty dầu lửa Shell của Anh ( UK ) với doanh thu là 600 triệu USD / 1 năm đã bỏ ra 1,2 triệu USD dành cho việc đào tạo nghề và 2,5 triệu USD dành cho đào tạo cơ bản tại Nigeria . Ngoài ra việc đầu tư trực tiếp cũng gián tiếp nâng cao chất lượng lao đéng của nước tiếp nhận đầu tư . Ngày nay chất lượng và trình độ lao đéng của nước nhận đầu tư là một trong những tiêu chí quan trọng để các công ty đa quốc gia tiến hành hoạt động đầu tư ở các nước này . Bởi vì , khi ở nước đó có trình độ chuyên môn cao họ không phải tốn chi phí cho việc đào tạo lao động . Chính điều này là động lực thúc đẩy các nước tiếp nhận đầu tư có kế hoạch phát triển nguồn nhân lực để thu hút được nhiều vốn FDI . 2.4 FDI góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước tiếp nhận đầu tư Cơ cấu kinh tế của một quốc gia là cấu trúc của nền kinh tế hay nói cách khác là tổng thể các mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố cấu thành nền kinh tế . Một cơ cấu kinh tế hợp lý sẽ thúc đẩy nền kinh tế phát triển . Hoạt động FDI qua công nghệ , kĩ năng và trình độ đã có tác động đến cơ cấu ngành kinh tế - một trong ba yếu tố cơ bản cấu thành nên cơ cấu kinh tế dẫn đến việc thay đổi và dịch chuyển cơ bản cơ cấu kinh tế của nước tiếp nhận đầu tư. Thực tế cho thấy , hoạt động FDI chủ yếu đầu tư vào sản xuất công nghiệp và dịch vụ, tỉ lệ đầu tư tương đối thấp trong ngành sản xuất nông nghiệp. Chính điều này đã làm thay đổi cơ cÊu ngành của nước tiếp nhận đầu tư theo hướng công nghiệp hoá và đưa nền kinh tế các nước này tham gia vào phân công lao động quốc tế một cách mạnh mẽ . Hoạt động FDI tập chung vào các ngành quan trọng của nền kinh tế chẳng hạn như các lĩnh vực : Công nghiÖp chế tạo , công nghiệp lắp ráp ,… có trình độ công nghệ tương đối cao . khi tỉ trọng ngành công nghiệp ổn định trong nền kinh tế đã phát triển lên thì các nước này có thể tham gia vào việc phân ._.