Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành công nghiệp Việt Nam: Thực trạng và giải pháp

Môc lôc Lêi nãi ®Çu 4 Ch­¬ng I. sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam 7 I. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 7 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 7 2. §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 8 II. Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam 9 1. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi qu¸ tr×nh CNH cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ...................................................................................................................9 2.Thùc tr¹ng ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ nhu cÇu thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ..12 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam ..23 I. Qui m« vµ c¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam ..23 1. Qui m« ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ..23 2. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ..25 2.1 C¬ cÊu theo chuyªn ngµnh ..25 2.2 C¬ cÊu theo h×nh thøc ®Çu t­ ..27 2.3 C¬ cÊu theo ®Þa bµn ..28 2.4 C¬ cÊu theo ®èi t¸c ®Çu t­ 29 II. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông FDI cña mét sè chuyªn ngµnh C«ng nghiÖp 1. C«ng nghiÖp dÇu khÝ 31 2. C«ng nghiÖp nÆng 38 3. C«ng nghiÖp nhÑ 51 4. C«ng nghiÖp thùc phÈm 58 III. Nh÷ng ®ãng gãp cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam 63 IV. Mét sè tån t¹i, h¹n chÕ ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam 69 Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót FDI vµo c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian tíi I. Môc tiªu vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn Ngµnh c«ng nghiÖp trong thêi gian tíi 1. Môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam 76 2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam 76 II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp trong thêi gian tíi 78 KÕt luËn ..92 tµi liÖu tham kh¶o ..94 Lêi nãi ®Çu Tr­íc ®ßi hái cña thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n­íc còng nh­ nh÷ng chuyÓn biÕn cña bèi c¶nh quèc tÕ, ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh qu¸ tr×nh CNH, H§H nh»m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn h¬n. Tuy nhiªn, do xuÊt ph¸t ®iÓm cña n­íc ta qu¸ thÊp, kÐm nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, chØ dùa vµo nguån vèn trong n­íc th× chóng ta kh«ng thÓ thu hÑp kho¶ng c¸ch tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh doanh vµ nhÊt lµ chÊt l­îng s¶n phÈm, kü n¨ng th©m nhËp cña hµng ho¸ n­íc ta vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ®Ó tiÕn hµnh CNH - H§H ®Êt n­íc, ®¶m b¶o duy tr× nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thu hÑp kho¶ng c¸ch cña n­íc ta vµ c¸c n­íc trong khu vùc, viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo phôc vô chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam lµ hÕt søc quan träng. Thùc tÕ cho thÊy, trong mÊy n¨m gÇn ®©y, d­íi sù t¸c ®éng tÝch cùc cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch m«i tr­êng ®Çu t­ vµ kinh doanh, c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ hç trî cña nhµ n­íc, sù chñ ®éng tÝch cùc vµ s¸ng t¹o cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá cho qu¸ tr×nh CNH, H§H cña ®Êt n­íc (tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña ngµnh c«ng nghiÖp kh¸ cao (13,9%, tû träng cña c«ng nghiÖp trong GDP liªn tôc t¨ng tõ møc 23,5% n¨m 1996 lªn møc 31,9% n¨m 2001...). Mµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét t¸c nh©n quan träng trong sù t¨ng tr­ëng nµy. Cïng víi chñ tr­¬ng më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, víi LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi (1987) ®· tõng b­íc t¹o ra m«i tr­êng hÊp dÉn ®Ó thu hót ngµy cµng nhiÒu vèn ®Çu t­ vµ lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam ngµy mét ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. Ngay tõ n¨m 1998, ngµnh C«ng nghiÖp ®· ®Æt viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña m×nh. Nguån vèn ®¨ng ký ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002 ®¹t 22,16 tû USD: trong ®ã thêi kú 1996-2000 ®¹t 11,6 tû USD, t¨ng 30% so víi 5 n¨m tr­íc víi tØ träng vèn trong tæng nguån vèn §TNN kh«ng ngõng t¨ng lªn, tõ 41,5% giai ®o¹n 1988-1990, lªn 52,7% giai ®o¹n 1991-1995 vµ 60,3% giai ®o¹n 1996-2002. Vèn thùc hiÖn trong lÜnh vùc nµy còng ®¹t tØ lÖ cao nhÊt so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ tØ träng t¨ng dÇn tõ 46% thêi k× 1998-1990 lªn 56% thêi k× 1991-1995 vµ t¨ng lªn 73% thêi k× 1996-2002. Ngoµi ra, tû träng vÒ doanh thu, xuÊt khÈu hay sè lao ®éng ®Òu cao h¬n so víi c¸c ngµnh kh¸c. Tuy nhiªn trong t×nh h×nh trong n­íc vµ thÕ giíi cã nhiÒu nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khiÕn cho viÖc thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ cÇn th¸o gì, gi¶i quyÕt. NhËn thøc ®­îc tÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi kho¸ luËn: “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” nh»m môc ®Ých trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn vµ thùc tiÔn thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) vµo ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ta h¬n mét thËp kû qua, rót ra nh÷ng kÕt luËn cÇn thiÕt, ®Ò ra chñ tr­¬ng vµ mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ h¬n nguån vèn FDI vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cña em lµ diÔn gi¶i - quy n¹p: ®­a ra nh÷ng sè liÖu thèng kª cña tõng lÜnh vùc trong ngµnh C«ng nghiÖp ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, vµ kÕt luËn. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng t­êng thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian tíi Qua bµi viÕt nµy, em xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o Ph¹m ThÞ Mai Khanh, gi¶ng viªn Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, ng­êi ®· tËn t×nh chØ b¶o, gãp ý chu ®¸o ®Ó em cã thÓ tõng b­íc hoµn thµnh bµi viÕt cña m×nh. Hµ Néi th¸ng 5 n¨m 2003 Sinh viªn thùc hiÖn Lª Thanh H­¬ng Ch­¬ng I Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam I. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (Foreign Direct Investment - FDI) lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ chñ yÕu mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ toµn bé hay phÇn ®ñ lín vèn ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n, cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô, th­¬ng m¹i. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu c¸ch nh×n nhËn kh¸c nhau vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Nh×n chung ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc xem xÐt nh­ mét ho¹t ®éng kinh doanh ë ®ã cã yÕu tè di chuyÓn vèn quèc tÕ vµ kÌm theo sù di chuyÓn vèn lµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý vµ c¸c ¶nh h­ëng kinh tÕ x· héi kh¸c ®èi víi n­íc nhËn ®Çu t­. Theo LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã thÓ ®­îc hiÓu nh­ lµ viÖc c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n n­íc ngoµi trùc tiÕp ®­a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn hoÆc bÊt cø tµi s¶n nµo ®­îc ChÝnh phñ ViÖt Nam chÊp nhËn ®Ó hîp t¸c víi bªn ViÖt Nam hoÆc tù m×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn l·nh thæ ViÖt Nam. D­íi gãc ®é kinh tÕ cã thÓ hiÓu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ h×nh thøc di chuyÓn vèn quèc tÕ trong ®ã ng­êi së h÷u ®ång thêi trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ho¹t ®éng sö dông vèn ®Çu t­. VÒ b¶n chÊt, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t­ b¶n, mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸. §©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu lu«n bæ sung vµ hç trî nhau trong chiÕn l­îc th©m nhËp chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn n­íc ngoµi hiÖn nay. TiÒn ®Ò cña viÖc xuÊt khÈu t­ b¶n lµ “t­ b¶n thõa” xuÊt hiÖn trong c¸c n­íc tiªn tiÕn. Nh­ng thùc chÊt cña vÊn ®Ò ®ã lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, khi mµ qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung ®· ®¹t ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ xuÊt hiÖn nhu cÇu ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt x· héi, ®Õn ®é ®· v­ît ra khái khu«n khæ chËt hÑp cña mét quèc gia, h×nh thµnh nªn quy m« s¶n xuÊt trªn ph¹m vi quèc tÕ. §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi - §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ b»ng vèn cña t­ nh©n do c¸c chñ ®Çu t­ tù quyÕt ®Þnh ®Çu t­, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç l·i. H×nh thøc nµy mang tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, kh«ng cã nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ. - Chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®iÒu hµnh toµn bé mäi ho¹t ®éng ®Çu t­ nÕu lµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp liªn doanh tuú theo tû lÖ vèn gãp cña m×nh. §èi víi nhiÒu n­íc trong khu vùc, chñ ®Çu t­ chØ ®­îc thµnh lËp doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi trong mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh vµ chØ ®­îc tham gia liªn doanh víi sè vèn cæ phÇn cña bªn n­íc ngoµi nhá h¬n hoÆc b»ng 49%; 51% cßn l¹i do n­íc chñ nhµ n¾m gi÷. Trong khi ®ã LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam cho phÐp réng r·i h¬n ®èi víi h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi vµ quy ®Þnh bªn n­íc n­íc ngoµi ph¶i gãp tèi thiÓu 30% vèn ph¸p ®Þnh cña dù ¸n. - Th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, n­íc chñ nhµ cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ, kÜ thuËt tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý,... lµ nh÷ng môc tiªu mµ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc. - Nguån vèn ®Çu t­ nµy kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu t­ ban ®Çu cña chñ ®Çu t­ d­íi h×nh thøc vèn ph¸p ®Þnh vµ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, nã cßn bao gåm c¶ vèn vay cña doanh nghiÖp ®Ó triÓn khai hoÆc më réng dù ¸n còng nh­ vèn ®Çu t­ tõ nguån lîi nhuËn thu ®­îc. II. Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam §Ó lµm râ h¬n vai trß cña nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi qu¸ tr×nh CNH, H§H cña ViÖt Nam nãi chung vµ Ngµnh C«ng nghiÖp nãi riªng, d­íi ®©y xin dµnh riªng mét môc ®Ò cËp ®Õn vai trß cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong bèi c¶nh hiÖn nay. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi qu¸ tr×nh CNH cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Cã nhiÒu yÕu tè cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn møc ®é thµnh c«ng khi thùc hiÖn CNH cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong bèi c¶nh hiÖn nay. Tuy nhiªn, trong sè ®ã cã bèn yÕu tè c¬ b¶n nhÊt ®­îc xem lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thùc hiÖn CNH cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ vèn; c«ng nghÖ; kü thuËt; nguån nh©n lùc; c¶i c¸ch thÓ chÕ (thÞ tr­êng, héi nhËp...). §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh tÕ héi tô t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng cña bèn yÕu tè trªn. Cã thÓ lý gi¶i tiÒm n¨ng ®ã nh­ sau: LÞch sö ph¸t triÓn cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho thÊy th¸i ®é cña c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ lµ tõ th¸i ®é ph¶n ®èi (xem ®Çu t­ trùc tiÕp lµ c«ng cô c­íp bãc ®èi víi thuéc ®Þa), ®Õn th¸i ®é buéc ph¶i chÊp nhËn, ®Õn th¸i ®é hoan nghªnh...Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi hiÖn nay ®Çu t­ trùc tiÕp ®­îc mêi chµo, khuyÕn khÝch m·nh liÖt. Trªn thùc tÕ ®ang diÔn ra trµo l­u c¹nh tranh quyÕt liÖt trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. MÆc dï, hiÖn cßn nhiÒu tranh luËn, cßn nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau vÒ vai trß, vÒ mÆt tÝch cùc, tiªu cùc...cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­, nh­ng chØ ®iÓm qua nhu cÇu, qua trµo l­u c¹nh tranh thu hót còng ®ñ cho ta kh¼ng ®Þnh r»ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hiÖn nay, ®èi víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­, cã t¸c dông tÝch cùc lµ chñ yÕu, ®a phÇn c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi khi thùc hiÖn ®Òu ®­a l¹i lîi Ých cho n­íc nhËn ®Çu t­. §èi víi nhiÒu n­íc, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc sù ®ãng vao trß lµ ®iÒu kiÖn, lµ c¬ héi, lµ cöa ngâ gióp tho¸t khái t×nh tr¹ng cña mét n­íc nghÌo, b­íc vµo quü ®¹o cña sù ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸. VËy xuÊt ph¸t tõ nh÷ng kú väng nµo mµ hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l¹i cã nhu cÇu lín vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ vËy? Thø nhÊt, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn cho c«ng nghiÖp ho¸. §èi víi c¸c n­íc nghÌo, vèn ®­îc xem lµ yÕu tè c¬ b¶n, lµ ®iÒu kiÖn khëi ®Çu quan träng ®Ó tho¸t khái ®ãi nghÌo vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÕ nh­ng, ®· lµ n­íc nghÌo th× kh¶ n¨ng tÝch luü vèn hay huy ®éng vèn trong n­íc ®Ó tËp trung cho c¸c môc tiªu cÇn ­u tiªn lµ rÊt khã kh¨n, thÞ tr­êng vèn trong n­íc l¹i ch­a ph¸t triÓn. Trong ®iÒu kiÖn cña thêi kú ®Çu tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, nh×n chung c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu gÆp rÊt hiÒu khã kh¨n: møc sèng thÊp, kh¶ n¨ng tÝch luü kÐm, c¬ së h¹ tÇng ch­a ph¸t triÓn, c«ng nghÖ kü thuËt l¹c hËu, møc ®Çu t­ thÊp nªn kÐm hiÖu qu¶, Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó x©m nhËp, më réng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, thiÕu kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi...Gi¶i ph¸p cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lóc nµy lµ t×m ®Õn víi c¸c nguån ®Çu t­ quèc tÕ. Tr­íc khi tiÕn hµnh ®Çu t­ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng cã s½n mét sè ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nh­ vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý, kh¶ n¨ng thÞ tr­êng...tøc lµ nhµ ®Çu t­ ®· dù b¸o ®­îc phÇn nµo hiÖu qu¶ cã thÓ thu ®­îc ®ång vèn ®Çu t­. Hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c nhµ ®Çu t­ chØ xin phÐp triÓn khai dù ¸n khi hä tÝnh to¸n thÊy ®é rñi ro Ýt vµ kh¶ n¨ng thu lîi cao. §©y lµ ®iÓm ­u thÕ h¬n h¼n cña lo¹i vèn ®Çu t­ trùc tiÕp so víi c¸c lo¹i vèn vay kh¸c. Thø hai, th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc nh÷ng kü thuËt míi, nh÷ng c«ng nghÖ tiÕn tiÕn, gãp phÇn c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung. §ång thêi, t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ-kü thuËt cho viÖc thùc hiÖn cuéc c¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng gi¶m tû träng n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô...§Ó thùc hiÖn mét sè dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ (kh¶ n¨ng sinh lêi lín, thu håi vèn nhanh) nhiÒu nhµ ®Çu t­ ®· chän mét sè lÜnh vùc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh­ viÔn th«ng, tin häc c«ng nghiÖp...nh­ lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ còng th­êng cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ bá vèn ®Çu t­ vµo mét sè lÜnh vùc cña c«ng nghiÖp, c¬ së h¹ tÇng quan träng hy väng thóc ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña c¸c lÜnh vùc nµy. Nh­ vËy ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹o ra ®iÒu kiÖn ®Ó gãp phÇn c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¬ së h¹ tÇng cña nh÷ng n­íc nhËn ®Çu t­. Thø ba, c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã thÓ thu hót mét l­îng lín lao ®éng trùc tiÕp vµ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho c¸c dÞch vô t­¬ng øng. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã thÓ lµm cho ®éi ngò c¸n bé cña n­íc nhËn ®Çu t­ qua viÖc tham gia vµo ho¹t ®éng cña liªn doanh mµ tr­ëng thµnh h¬n vÒ n¨ng lùc qu¶n lý phï hîp víi nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i; h×nh thµnh mét lùc l­îng c«ng nh©n kü thuËt hµnh nghÒ; t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. Thø t­, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc t¹o lËp mét hÖ thèng thÞ tr­êng phï hîp víi yªu cÇu cña mét nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ho¸, tiÕp cËn vµ më réng ®­îc thÞ tr­êng míi; t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ v.v...H×nh thµnh ®­îc c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp chñ lùc; t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña mçi n­íc, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nh­ vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ãng vai trß nh­ mét cöa ngâ gióp c¸c n­íc nµy tho¸t khái nh÷ng khã kh¨n vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi, ®­a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn b­íc vµo quü ®¹o cña sù ph¸t triÓn vµ cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng ®ang tõng b­íc ph¸t triÓn, trong ®ã ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam ®ãng mét vai trß kh«ng nhá, vËy thùc tr¹ng ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam tr­íc nhu cÇu thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ra sao sÏ ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong phÇn sau. Thùc tr¹ng Ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vµ nhu cÇu thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Trong giai ®o¹n 1996-2001, tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp ®¹t kho¶ng 997 ngµn tû ®ång vµ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 13,9%/n¨m. Trong thêi gian ®Çu, do m«i tr­êng kinh tÕ trong n­íc vµ quèc tÕ cã nhiÒu thuËn lîi nªn møc t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t cao: 14,2% vµo n¨m 1996 vµ 13,8% vµo n¨m 1997. Tuy nhiªn, b¾t ®Çu tõ n¨m 1998, do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, lµm cho thÞ tr­êng xuÊt khÈu bÞ thu hÑp, trong khi ®ã nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc t¨ng chËm, nªn tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chØ ®¹t 12,5% vµo n¨m 1998 vµ 11,6% vµo n¨m 1999. Tõ n¨m 2000 ®Õn nay, t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ khu vùc ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc vµ dÇn tho¸t ra khái cuéc khñng ho¶ng; ®ång thêi víi nh÷ng c¶i c¸ch m¹nh mÏ vÒ m«i tr­êng kinh doanh, ®Çu t­ trong n­íc vµ t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu, nªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®· b¾t ®Çu phôc håi trë l¹i, ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao.Trong giai ®o¹n 1996-2001, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng trong c«ng nghiÖp ®Òu t¨ng tr­ëng kh¸, song khu vùc c«ng ngiÖp quèc doanh t¨ng thÊp h¬n so víi khu c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh. Tuy nhiªn, kÓ tõ n¨m 2000, xu h­íng t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp theo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· cã sù thay ®æi: khu vùc c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi b¾t ®Çu gi¶m dÇn trong khi ®ã khu vùc c«ng nghiÖp trong n­íc b¾t ®Çu t¨ng dÇn. Cã mét sè lý do nh­ sau: Do vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ tõ c¸c n­íc ch©u ¸ nªn mÆc dï ViÖt Nam kh«ng n»m trong t©m c¬n b·o tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, nh­ng cuéc khñng ho¶ng nµy ®· gi¸ng mét ®ßn m¹nh vµo ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam. Do cuéc khñng ho¶ng nµy, c¸c c«ng ty, tËp ®oµn quèc tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn hä ®· rót vèn ®Çu t­ ra khái c¸c n­íc ®­îc ®Çu t­ trong ®ã cã ViÖt Nam. T×nh h×nh c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®ang ngµy cµng trë nªn rÊt gay g¾t. Céng ®ång quèc tÕ ®¸nh gi¸ m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam cßn ch­a hÊp dÉn, cã nhiÒu rñi ro, chi phÝ ®Çu t­ cao, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ch­a hoµn thiÖn, søc mua cña thÞ tr­êng ViÖt Nam cßn ch­a cao, ch­a t­¬ng xøng víi mét n­íc cã 80 triÖu d©n.. §å thÞ 1: Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ ( Nguån: Nghiªn cøu kinh tÕ sè 294, th¸ng 11/ 2002) MÆc dï ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thêi gian qua ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tÝch cùc: tû träng c«ng nghiÖp trong GDP tiÕp tôc thay ®æi theo h­íng t¨ng dÇn, ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ tõ møc 23,2% n¨m 1996 lªn møc 31,9% n¨m 2001, gãp phÇn quan träng vµo t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ; C¬ cÊu c«ng nghiÖp dÞch chuyÓn m¹nh tõ nÒn c«ng nghiÖp h­íng néi, thay thÕ nhËp khÈu sang nÒn c«ng nghiÖp h­íng ngo¹i, ®Þnh h­íng xuÊt khÈu song tr­íc yªu cÇu ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· ®Õn gÇn vµ thùc tÕ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua còng ®· ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò: * HiÖu qu¶ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gi¶m Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thêi gian qua chñ yÕu míi chØ lµ ph¸t triÓn theo chiÒu réng, gia c«ng, l¾p r¸p lµ chñ yÕu, ch­a chó träng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo chiÒu s©u, n©ng tû träng chÕ biÕn s©u, ®¶m b¶o cung cÊp nguyªn nhiªn vËt liÖu ®Çu vµo vµ dÞch vô h¹ tÇng hîp lý nªn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ch­a æn ®Þnh vµ thiÕu v÷ng ch¾c. PhÇn lín c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cã søc c¹nh tranh kÐm trªn thÞ tr­êng. Møc chªnh lÖch gi÷a tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng c«ng nghiÖp cã xu h­íng do·ng réng ra. Sù t¨ng tr­ëng cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nh­: chÕ biÕn thùc phÈm vµ ®å uèng, dÖt, may, da giµy, s¶n phÈm thÐp vµ kim lo¹i mÇu, m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ, s¶n phÈm thiÕt bÞ ®iÖn, ho¸ chÊt, ph©n bãn, lèp « t«, « t«, xe m¸y, giÊy, hµng ®iÖn tö, s¶n phÈm nhùa...chñ yÕu phô thuéc vµo nguån nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm nhËp khÈu cã gi¸ thµnh cao vµ lu«n cã xu h­íng t¨ng trong nh÷ng n¨m qua. Nguån nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¸p øng nhu cÇu cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh­: nguyªn liÖu nhùa s¶n xuÊt trong n­íc míi ®¸p øng ®­îc 10% nhu cÇu; kho¶ng 20%-30% v¶i s¶n xuÊt trong n­íc ®¸p øng ®ñ yªu cÇu may mÆc xuÊt khÈu; nguyªn phô liÖu giÇy-da s¶n xuÊt trong n­íc chØ chiÕm 25-30% nhu cÇu; phÇn lín c¸clo¹i nguyªn liÖu chÝnh phôc vô s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kü thuËt ®iÖn ph¶i nhËp khÈu; s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc chØ ®¸p øng kho¶ng 20% nhu cÇu...§iÒu nµy lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng t¨ng gi¸ trÞ néi ®Þa s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ gãp phÇn lµm cho hiÖu qu¶ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gi¶m. * Tr×nh ®é c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ l¹c hËu Thùc tr¹ng c«ng nghÖ trong mét sè ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®anglµ mét vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i h¹n chÕ n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Cô thÓ lµ: tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña ngµnh ®iÖn tö thÊp h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc kho¶ng tõ 15-20 n¨m. PhÇn lín c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh c¬ khÝ ®· qua sö dông trªn 20 n¨m, l¹c hËu vÒ kü thuËt, ®é chÝnh x¸c kÐm, quy m« s¶n xuÊt khÐp kÝn, thiÕu sù chuyªn m«n ho¸. C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt ®éng c¬ diezel chñ yÕu ®­îc ®Çu t­ tõ nh÷ng n¨m 60 vµ 70 vµ cã tû lÖ ®Çu t­ ®æi míi rÊt h¹n chÕ. Kho¶ng 30% s¶n l­îng clinker ®­îc t¹o ra tõ nh÷ng nhµ m¸y cã c«ng nghÖ cò kü vµ l¹c hËu vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë hÇu hÕt c¸c c¬ së nghiÒn xi m¨ng ®Çu ë møc d­íi trung b×nh. PhÇn lín thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt giÊy in b¸o, giÊy bao b× l¹c hËu tõ 3-5 thËp kû, s¶n xuÊt giÊy in, viÕt ®· qua sö dông trªn 20 n¨m. C«ng nghÖ l¹c hËu ®­îc ®Çu t­ tõ vµi chôc n¨m tr­íc víi qui m« nhá trong ngµnh thÐp chiÕm kho¶ng 53% s¶n l­îng toµn ngµnh, c«ng nghÖ tiÕn tiÕn chiÕm kho¶ng 31%. Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt c¸c lo¹i ho¸ chÊt c¬ b¶n hiÖn t¹i rÊt l¹c hËu vµ cã quy m« s¶n xuÊt nhá tõ vµi tr¨m tÊn/ n¨m ®Õn tèi ®a tõ vµi chôc ngµn tÊn/ n¨m trong khi ®ã quy m« s¶n xuÊt cña c¸c n­íc trong khu vùc ®· ®¹t ®­îc tõ hµng chôc ngµn tÊn/n¨m ®Õn hµng tr¨m ngµn tÊn/ n¨m. M¸y mãc vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n bãn hÇu hÕt lµ l¹c hËu, ®· sö dông trªn 25-30 n¨m (trõ c«ng nghÖ s¶n xuÊt xót, s¶n phÈm cao su, ¾c quy, pin, chÊt tÈy röa, ho¸ mü phÈm trong nh÷ng n¨m qua ®· ®­îc tiÕn hµnh ®Çu t­ ®æi míi vµ ¸p dông c«ng nghÖ míi lo¹i trung b×nh tiªn tiÕn). C¸c nhµ m¸y sîi dÖt-nhuém trong ngµnh dÖt may míi thay thÕ ®­îc kho¶ng 30% c«ng nghÖ-thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, cßn l¹i kho¶ng 70% c«ng nghÖ-thiÕt bÞ ®· sö dông trªn 20 n¨m vµ hÇu nh­ ®· hÕt khÊu hao. Ngoµi ra, vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ cßn nhiÒu h¹n chÕ. KÕt qu¶ kh¶o s¸t gÇn ®©y ë 90 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp víi 147 c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao cho thÊy, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ chuyÓn giao c«ng nghÖ cßn h¹n cÕ do thiÕu sù lùa chän c«ng nghÖ tèi ­u, tr×nh ®é c«ng nghÖ ch­a phï hîp vµ ®Æc biÖt lµ gi¸ trÞ chuyÓn giao phÇn mÒm vÒ bÝ quyÕt c«ng nghÖ cßn rÊt thÊp (tØ lÖ phÇn mÒm chØ chiÕm 17%, ®Çu t­ trang thiÕt bÞ 83%). Do ®ã, nh×n chung kh¶ n¨ng vËn hµnh c«ng nghÖ míi cßn nhiÒu h¹n chÕ; tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kü n¨ng thùc hµnh cña ®éi ng÷ kü s­, c¸n bé kü thôat vµ c«ng nh©n vËn hµnh cßn yÕu kÐm; hiÖu suÊt sö dông thùc tÕ chØ ®¹t tèi ®a 70-80% c«ng suÊt, nhiÒu d©y chuyÒn thiÕt bÞ ®· qua sö dông cã øng dông c«ng nghÖ tù ®éng ®iÒu khiÓn trong ngµnh dÖt nh­ng chØ ®¹t hiÖu suÊt sö dông 50-60%. Cã thÓ ®¸nh gi¸ chung tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp n­íc ta ë møc trung b×nh yÕu (kh«ng kÓ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) so víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµ l¹c hËu tõ 2 ®Õn 3 thÕ hÖ: tû lÖ trang thiÕt bÞ cò, c«ng nghÖ l¹c hËu vµ trung b×nh chiÕm 60-70%, c«ng nghÖ tiÕn tiÕn vµ hiÖn ®¹i kho¶ng 30-40%. §iÒu nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm gi¶m ®¸ng kÓ n¨ng suÊt vµ søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp khi héi nhËp. * ChÊt l­îng vµ n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp thÊp Lao ®éng c«ng nghiÖp hiÖn cßn chiÕm tû träng nhá trong tæng sè lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc. Tr×nh ®é lao ®éng, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp trong ngµnh c«ng nghiÖp ch­a thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vµ ®ßi hái cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thêi gian tíi vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp. HiÖn cã kho¶ng 73% cña lùc l­îng lao ®éng c«ng nghiÖp kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Tû lÖ nµy cao nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c (80%) vµ thÊp nhÊt trong ngµnh s¶n xuÊt vµ ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ n­íc (41%). Ngoµi ra, tû lÖ ®µo t¹o c«ng nh©n, kü thuËt viªn vµ kü s­ ch­a phï hîp. Tû lÖ ®¹i häc/ trung cÊp/ c«ng nh©n kü thuËt lµ 1/0,83/4,7 trong khi cña thÕ giíi tû lÖ ®¹i häc/ trung cÊp/ c«ng nh©n kü thuËt lµ 1/2,5/3,5. C«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lùc l­îng c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, hîp t¸c ®µo t¹o gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c c¬ së ®µo t¹o tr­êng häc ch­a cã hiÖu qu¶ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thõa lao ®éng gi¶n ®¬n, thiÕu lao ®éng kü thuËt; chÊt l­îng lao ®éng thÊp, l¹c hËu, bì ngì tr­íc kü thuËt, qu¶n lý vµ c«ng nghÖ míi. Do tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ trang bÞ l¹c hËu cïng víi tr×nh ®é lao ®éng h¹n chÕ nªn n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp vµ chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh«ng cao. N¨ng suÊt lao ®éng trung b×nh trong ngµnh c«ng nghiÖp tÝnh theo gi¸ trÞ gia t¨ng c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam n¨m 2001 thÊp h¬n so víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c nh­: Indonexia 2,5 lÇn; Philippines 5 lÇn; Th¸i Lan 3,8; Singapore 7,3; Singapore 22,8 lÇn. * §Çu t­ cho c«ng nghiÖp ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc vµ hiÖu qu¶ thÊp Tû träng ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp mÆc dï chiÕm kho¶ng 40% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi, song tæng vèn ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp ch­a ®ñ ®Ó c¬ cÊu l¹i ngµnh. C¬ cÊu ®Çu t­ cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp còng nh­ tû träng vèn tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ch­a thùc sù h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hoµ nhËp vµ c¹nh tranh quyÕt liÖt. NhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc c«ng nghiÖp cã vai trß vµ t¸c ®éng lín nh­ c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, c«ng nghiÖp nguyªn liÖu...ch­a ®­îc quan t©m ®Çu t­ ®óng møc. Trong khi ®ã cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ lín trong ngµnh xi m¨ng, thÐp kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ nãi c«ng nghiÖp n­íc ta t¨ng tr­ëng nhanh nh­ng hiÖu qu¶ kh«ng cao, xu h­íng diÔn ra lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng, nh­ng tû lÖ gi¸ trÞ t¨ng thªm trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµy cµng gi¶m, nÕu tr­íc ®©y tû lÖ gi¸ trÞ t¨ng thªm kho¶ng trªn d­íi 38% th× nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¶m dÇn cßn 32% vµ nay chØ cßn 30-31%. NghÜa lµ chi phÝ trung gian t¨ng dÇn tõ 67% lªn 69-70%. Nguyªn nh©n chÝnh lµ c¸c ngµnh gia c«ng l¾p r¸p t¨ng nhanh c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u nh­: l¾p r¸p « t«, xe m¸y, thiÕt bÞ gia ®×nh, hµng ®iÖn tö, gia c«ng kim lo¹i vµ phô kiÖn. Trong khi ®ã c¸c ngµnh cã tû lÖ gi¸ trÞ t¨ng thªm lín l¹i gi¶m ®i nh­: khai th¸c dÇu khÝ, ph©n bãn, ho¸ chÊt... TÊt c¶ nh÷ng yÕu kÐm trªn lµ nh©n tè tiÒm Èn lu«n t¹o ra kh¶ n¨ng mÊt æn ®Þnh, lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh vµ kh«ng v÷ng ch¾c cña c«ng nghiÖp n­íc ta. BiÕt ®­îc nh÷ng nh©n tè bÊt lîi ®Ó kh¾c phôc, ®ång thêi tranh thñ khai th¸c triÖt ®Ó c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ang cã, ®ã lµ t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh, ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n, nh÷ng ­u ®·i vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ viÖc thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sÏ më ra c¬ héi ph¸t triÓn cho ngµnh c«ng nghiÖp cò vµ míi trong nh÷ng n¨m tíi. Theo dù ®o¸n cña c¸c chuyªn gia, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp cña n­íc ta dù tÝnh trong nh÷ng n¨m tíi cã kh¶ n¨ng ®¹t tõ 14-16%vµ n¨m 2003 víi môc tiªu 14-14,5% lµ kh¶ thi. Riªng khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vÉn lµ khu vùc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao tõ 16-20%. §Ó ®¹t kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng trªn, c¸c chuyªn gia ®Çu t­ ­íc tÝnh n¨m 2003 cÇn kho¶ng 369,6 ngh×n tû ®ång vèn ®Çu t­ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Mµ nguån vèn huy ®éng tõ nguån vèn c«ng céng chØ ®¸p øng kho¶ng 53% nhu cÇu, vËy g¸nh nÆng sÏ tr«ng chê nhiÒu vµo c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (47% t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 173,712 ngh×n tû ®ång). (Nguån: B¸o §Çu t­ sè 11 ra ngµy 5/3/2003). C¸c doanh nghiÖp FDI vµo ngµnh C«ng nghiÖp tuy míi ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam nh­ng ®· thÓ hiÖn ®­îc søc m¹nh cña m×nh. Víi nh÷ng ­u thÕ vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng dåi dµo vÒ vèn, cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng l©u n¨m trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ lÜnh héi ®­îc c¸c bÝ quyÕt kinh doanh tõ c¸c c«ng ty mÑ. C¸c doanh nghiÖp FDI th­êng cã quy m« lín, tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp FDI cao h¬n h¼n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. ViÖc tr¶ l­¬ng cao ë c¸c doanh nghiÖp FDI nh­ mét nam ch©m v« h×nh thu hót dÇn c¸c bµn tay khÐo lÐo vµ trÝ tuÖ ng­êi ViÖt Nam vµo lµm viÖc. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1996, l­¬ng b×nh qu©n mét lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp FDI lµ 91 USD/ th¸ng, t­¬ng ®­¬ng víi kho¶ng mét triÖu ®ång ViÖt Nam. Bªn c¹nh môc ®Ých c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm th× phÇn lín c¸c doanh nghiÖp vµo ViÖt Nam ®Ó sö dông lao ®éng víi gi¸ rÎ hoÆc sö dông nguån nguyªn liÖu t¹i chç nh»m chÕ biÕn cho xuÊt khÈu. Mét khèi l­îng lín s¶n phÈm cña ViÖt Nam ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng quèc tÕ bëi c¸c doanh nghiÖp FDI, trong ®ã phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, ®em l¹i nguån ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ, gãp phÇn më réng giao l­u th­¬ng m¹i quèc tÕ. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1996, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI lµ 792 tr. USD, chiÕm 33% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. Theo sè liÖu thèng kª, gi¸ trÞ s¶n l­îng toµn ngµnh c«ng nghiÖp n¨m 1999 ®¹t trªn 116 ngh×n tû ®ång, t¨ng 10,3% so víi n¨m 1998. Trong ®ã, khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm tû träng 43,48% toµn ngµnh, t¨ng 4,52% (c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp t¨ng 6,02%). Khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 21,7%, t¨ng 8,8%. §Æc biÖt, khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm tû träng 34,75%, t¨ng kho¶ng 20%. Gi¸ trÞ s¶n l­îng toµn ngµnh c«ng nghiÖp nöa ®Çu n¨m 2000 ®¹t 100.586 tû ®ång, b»ng 54,3% kÕ ho¹ch n¨m vµ t¨ng 14,7% so víi cïng kú n¨m tr­íc. §©y lµ tèc ®é t¨ng cao nhÊt kÓ tõ n¨m 1996 (t¨ng 13,2%), n¨m 1997 (t¨ng 13,6%), n¨m 1998 (t¨ng 12,6%) vµ n¨m 1999 (t¨ng 10,3%). Trong ®ã: khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc Trung ­¬ng t¨ng 10,8% (c¸c doanh nghiÖp thuéc Bé C«ng nghiÖp t¨ng 14,4%), khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng t¨ng 14,6%, khu vùc ngoµi quèc doanh t¨ng 18,5% vµ khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 15,7%. NhËn thøc ®­îc vai trß cña FDI vµ tÝnh tÊt yÕu cña viÖc më cöa thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi, ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®Ò ra mét sè ®Þnh h­íng thu hót, sö dông nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: + KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo._. c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu theo h­íng t¨ng m¹nh nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghÖ chÕ biÕn, gi¶m dÇn xuÊt khÈu s¶n phÈm th«, ph¸t huy nhiÒu lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc. Nh÷ng ­u ®·i nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n nµy bao gåm: - Dù ¸n xuÊt khÈu Ýt nhÊt 50% s¶n phÈm ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ­u ®·i lµ 20% trong thêi gian 10 n¨m, ®­îc miÔn thuÕ lîi tøc trong thêi gian 1 n¨m kÓ tõ n¨m kinh doanh cã l·i, gi¶m 50% trong thêi gian tèi ®a 2 n¨m tiÕp theo. (§iÒu 46, 48 kho¶n 1- LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam -2000) - Dù ¸n xuÊt khÈu Ýt nhÊt 80% s¶n phÈm ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ­u ®·i lµ 15% trong thêi gian 12 n¨m, ®­îc miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc 2 n¨m kÓ tõ n¨m kinh doanh cã l·i, gi¶m 50% trong tèi ®· 3 n¨m tiÕp theo. (§iÒu 46, kho¶n 2, §iÒu 48 kho¶n 2 LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam-2000) - Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tû lÖ xuÊt khÈu Ýt nhÊt 50%, ®¸p øng ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh, ®­îc phÐp thµnh lËp kho b¶o thuÕ (Manufacturing Bonded Warehouse) ®èi víi hµng ho¸ lµ nguyªn liÖu, vËt t­ nhËp khÈu phôc vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Hµng ho¸ ®­a vµo kho b¶o thuÕ ch­a thuéc diÖn chÞu thuÕ nhËp khÈu. - C¸c dù ¸n cã tû lÖ xuÊt khÈu cao hoÆc xuÊt khÈu toµn bé s¶n phÈm ®­îc lùa chän h×nh thøc ®Çu t­ thÝch hîp, kÓ c¶ h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Ngoµi ra, cßn ban hµnh nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ thuÕ suÊt nhËp khÈu chi tiÕt phô tïng nh»m khuyÕn khÝch m¹nh s¶n xuÊt h­íng vµo xuÊt khÈu. + Chó träng nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao (tin häc, vËt liÖu míi, tù ®éng ho¸, dÇu khÝ,...) - Doanh nghiÖp cã vèn §TNN cã dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao, dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ ®­îc ¸p dông thuÕ suÊt, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 20% trong thêi h¹n 10 n¨m kÓ tõ khi ho¹t ®éng. (§iÒu 46, kho¶n 4/ LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam-2000) - Doanh nghiÖp cã ®Çu t­ vµo c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ, nÕu sö dông ®­îc giao ®Êt thuª ®Ó x©y dùng c¬ së nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ, th× ®èi víi phÇn ®Êt nµy doanh nghiÖp ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt vµ diÖn tÝch sö dông ®Êt. + T¹o ®iÒu kiÖn thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt: - §èi víi c¸c KCN, KCX, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­ víi chÝnh s¸ch ­u ®·i tiÒn thuª ®Êt, miÔn gi¶m thuÕ, gi¶m gi¸ nhiÒu lo¹i dÞch vô. - Hç trî vÒ vèn tÝn dông ®Çu t­, ®µo t¹o nguån nh©n lùc cung cÊp miÔn phÝ th«ng tin trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t, lËp dù ¸n ®Çu t­, cung cÊp ®iÖn n­íc ®Õn tËn hµng rµo dù ¸n. Hç trî kinh phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng kÓ c¶ “chÝnh s¸ch” chi hoa hång phÝ vµ tiÒn th­ëng cao nhÊt cho ng­êi giíi thiÖu ®Çu t­. + TiÕp tôc thu hót §TNN trong c¸c lÜnh vùc quan träng: t×m kiÕm, th¨m dß, vµ khai th¸c dÇu khÝ vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së c«ng nghiÖp h¹ nguån dÇu khÝ. Th¨m dß khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n ViÖt Nam; ®Çu t­ s¶n xuÊt ph«i thÐp, hoµn nguyªn quÆng, c¸n thÐp l¸, thÐp hîp kim, thÐp h×nh,... + TËp trung khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng lèp « t«, xe m¸y; s¶n xuÊt l¾p r¸p thiÕt bÞ xe m¸y, thiÕt bÞ kü thuËt cho ngµnh vËn t¶i vµ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. + ¦u tiªn c¸c dù ¸n ®iÖn tö, ®iÖn gia dông chó träng vµo s¶n xuÊt linh kiÖn ®iÖn, ®iÖn tö, mµn h×nh vi tÝnh; thiÕt bÞ phÇn mÒm tin häc, ®iÖn tö c«ng nghiÖp, phôc vô nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu; c¸c dù ¸n ®iÖn gia dông xuÊt khÈu trªn 80%. + KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc thu hót nhiÒu lao ®éng nh­ c¸c dù ¸n vÒ may mÆc-da giÇy xuÊt khÈu; s¶n xuÊt nguyªn liÖu, phô kiÖn cho may mÆc, da giÇy. Víi nh÷ng ®Þnh h­íng trªn, ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ: Nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp trong thêi gian tõ n¨m 1988 ®Õn 19/10/2002 lµ 2522 dù ¸n, víi 18.217,4 triÖu USD vèn ®¨ng ký, chiÕm 59,8% vÒ sè dù ¸n vµ chiÕm 42,7% vÒ vèn ®¨ng ký. Sè c¬ së c«ng nghiÖp ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¨ng tõ 666 lªn 1063 ®¬n vÞ. §iÒu dã ®· gãp phÇn vµo t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh n¨m 2002 lªn 14,5%, võa v­ît môc tiªu 14% võa cao h¬n tèc ®é t¨ng 14,2% cña n¨m 2001. §Õn n¨m 2002 lµ n¨m thø 12 liªn tôc t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp ®¹t ®­îc 2 ch÷ sè, ®­a qui m« c«ng nghiÖp n¨m 2002 gÊp 4,8 lÇn n¨m 1990, mét kû lôc vÒ tèc ®é t¨ng cao, liªn tôc vµ kÐo dµi mµ c¸c thêi k× tr­íc ch­a bao giê ®¹t ®­îc. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã cßn nh÷ng mÆt tån t¹i, h¹n chÕ mµ ngµnh C«ng nghiÖp vÉn ch­a kh¾c phôc ®­îc, khiÕn cho dßng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ch­a ®­îc ph¸t huy hÕt thùc lùc cña nã còng nh­ g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, v× vËy sau ®©y xin ®i s©u h¬n vµo thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam. Ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®· vµ ®ang ph¸t triÓn víi mét phÇn gióp søc cña nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ thÕ nµo sÏ ®­îc tr×nh bµy cô thÓ h¬n ë Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam I. Quy m« vµ c¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam Quy m« ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, th«ng qua c¸c h×nh thøc liªn doanh hoÆc ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi, ngµnh c«ng nghiÖp n­íc ta ®· ®¹t ®­îc môc tiªu thu hót vèn vµ kü thuËt cña nhiÒu n­íc ®Ó ph¸t triÓn, cung cÊp ngµy cµng nhiÒu hµng ho¸ tiªu dïng cho x· héi. Gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (doanh nghiÖp FDI) chiÕm tû träng 23,8% trong tæng gi¸ trÞ ngµnh c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. Mét sè ngµnh quan träng cã n¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng nhanh nh­ ngµnh thÐp, ngµnh l¾p r¸p «t« xe m¸y, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng. C«ng nghiÖp khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi xuÊt hiÖn ®· trë thµnh mét bé phËn quan träng cña nÒn c«ng nghiÖp n­íc ta, ®· chiÕm tû träng lín vµ ngµy mét gia t¨ng nhê cã tèc ®é t¨ng kh¸ cao. NÕu tr­íc ®©y khu vùc nµy hÇu nh­ kh«ng cã g×, th× ®Õn nay ®· chiÕm 35,7% toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp. Tèc ®é t¨ng cña khu vùc nµy nh×n chung còng cao h¬n h¼n tèc ®é t¨ng cña c«ng nghiÖp trong n­íc. Nhê cã sù t¨ng tr­ëng cao cña c«ng nghiÖp khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· “kÐo” tèc ®é chung cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp lªn. §Ó cã thÓ thÊy râ t¸c ®éng cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp nh­ thÕ nµo xin xem tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c khu vùc DNNN, khu vùc ngoµi quèc doanh vµ khu vùc cã vèn §TNN so víi toµn ngµnh trong ®å thÞ sau. §å thÞ 2 : Tèc ®é t¨ng cña ngµnh C«ng nghiÖp so víi n¨m tr­íc (%) (Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ sè 17-22/ Ngµy 7-2-2003) TÝnh ®Õn ngµy 20/12/2002 c¶ n­íc cã 3669 dù ¸n FDI cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 39.104,74 tr.USD, trong ®ã cã 2431 dù ¸n ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp víi sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký (TV§K) 22.160,753 tr.USD, chiÕm 66,3% sè dù ¸n víi 56,67% tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña c¶ n­íc. Tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký (TV§K), vèn ph¸p ®Þnh (VP§) vµ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn (§TTH) thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng 1 : T×nh h×nh FDI vµo ngµnh c«ng nghiÖp (tÝnh ®Õn ngµy 20/12/2002, chØ tÝnh nh÷ng dù ¸n cßn hiÖu lùc) FDI C¶ n­íc Ngµnh c«ng nghiÖp Tû lÖ % so víi tæng sè c¸c ngµnh Tæng sè dù ¸n 3669 2431 66,3 TV§K (Tr.USD) 39.104,74 22.160,75 56,67 VP§ (Tr.USD) 18.103,68 10.257,77 56,912 §TTH(Tr.USD) 20.739,30 13.343,30 64,338 (Nguån: Vô QLDA - Bé KH&§T) Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy FDI vµo c«ng nghiÖp chiÕm h¬n mét nöa sè dù ¸n FDI cña c¶ n­íc, trong ®ã sè vèn ®¨ng ký, vèn ph¸p ®Þnh hay vèn ®Çu t­ thùc hiÖn ®Òu chiÕm trªn 50% so víi c¶ n­íc. Ngoµi ra, tû träng vÒ doanh thu, xuÊt khÈu, viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®Òu cao h¬n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ theo con sè thèng kª ch­a ®Çy ®ñ th× c¸c tû lÖ ®ã lÇn l­ît lµ 79,7%; 69% vµ 78,8%. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt lín lµ chóng ta ®· thu hót ®­îc phÇn lín FDI vµo khu vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, phï hîp víi môc tiªu thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi phôc vô chiÕn l­îc c«ng nghiÖp, ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp 2.1 C¬ cÊu theo chuyªn ngµnh Theo sè liÖu thu thËp ®­îc, nÕu chia Ngµnh c«ng nghiÖp thµnh 19 chuyªn ngµnh nhá gåm: C¬ khÝ; ChÕ biÕn dÇu khÝ; DÖt - may; R­îu - bia - n­íc gi¶i kh¸t; VËt liÖu, s¶n phÈm néi thÊt x©y dùng; LuyÖn kim; Ho¸ chÊt; §iÖn tö - tin häc; Thùc phÈm; §iÖn vµ dÞch vô ®iÖn; Da - giÇy; Nhùa vµ c¸c s¶n phÈm nhùa; Hµng c«ng nghiÖp nhÑ; GiÊy vµ c¸c s¶n phÈm giÊy; Kho¸ng s¶n, vµng b¹c ®¸ quý; Khai th¸c than; DÇu thùc vËt; Thuèc l¸; Mü phÈm th× ngµnh C¬ khÝ ®øng ®Çu tÊt c¶ c¸c ngµnh vÒ sè dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký, vèn ®Çu t­ thùc hiÖn còng nh­ doanh thu. Cho ®Õn nay c¸c con sè lÇn l­ît lµ 194 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 2,412 tû USD, chiÕm tû träng 17,7%; 20,3% vèn ®Çu t­ thùc hiÖn; 16% vÒ doanh thu. TiÕp ®Õn lµ ngµnh Da - GiÇy, xÕp thø nhÊt vÒ sè l­îng lao ®éng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu, thø ba vÒ doanh thu nh­ng vèn ®Çu t­ l¹i xÕp thø 11 trong sè 19 chuyªn ngµnh c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã lµ ngµnh §iÖn tö - Tin häc, xÕp thø hai vÒ doanh thu (sau C¬ khÝ) vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu (sau Da GiÇy), mÆc dï vèn ®Çu t­ xÕp thø 8. Mét lÜnh vùc thu hót vµ hÊp d½n c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi n÷a lµ s¶n xuÊt Bia - R­îu - N­íc gi¶i kh¸t víi sè nép Ng©n s¸ch luü kÕ rÊt lín (128tr.USD) trong khi ®ã c¸c ngµnh kh¸c cã sè nép Ng©n s¸ch nhá chØ trªn d­íi 40 tr.USD. NÕu ph©n chia Ngµnh c«ng nghiÖp thµnh 4 chuyªn ngµnh kh¸c nhau lµ: C«ng nghiÖp DÇu khÝ; C«ng nghiÖp nÆng; C«ng nghiÖp nhÑ; C«ng nghiÖp thùc phÈm th× t×nh h×nh ®Çu t­ FDI vµo c¸c chuyªn ngµnh c«ng nghiÖp thÓ hiÖn ë biÓu sau: B¶ng 2: T×nh h×nh FDI vµo c¸c chuyªn ngµnh c«ng nghiÖp (tÝnh tíi ngµy 20/12/2002 - chØ tÝnh c¸c dù ¸n cßn hiÖu lùc) Sè dù ¸n TV§K (tr.USD) VP§ (tr.USD) §TTH (tr.USD) CN 2189 18.887,8 8.991,82 11.430,05 % 100 100 100 100 CN dÇu khÝ 29 3.195,45 2.184,58 3.510,73 % 1,32 16,9 24,3 30,7 CN nhÑ 975 5.061,29 2.247,40 2.355,69 % 44,5 26,8 25 20,6 CN nÆng 995 8.195,84 3.482,57 4.167,10 % 45,5 43,4 38,7 36,5 CNthùcphÈm 190 2.435,22 1.077,27 1.396,53 % 8,68 12,9 12 12,21 (Nguån: Vô QLDA - Bé KH&§T) B¶ng 2 cho thÊy, nÕu theo sè dù ¸n th× ngµnh c«ng nghiÖp nÆng ®øng ®Çu víi 995 dù ¸n, chiÕm 45,5% tæng sè dù ¸n FDI toµn ngµnh c«ng nghiÖp. TiÕp ®Õn lµ ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, víi 975 dù ¸n chiÕm 44,5% tæng sè dù ¸n FDI toµn ngµnh c«ng nghiÖp. ë ®©y, c¸c dù ¸n tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc DÖt - may vµ Da - giÇy. §©y lµ hai lÜnh vùc thu hót nhiÒu lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ kh«ng ®ßi hái qu¸ hiÖn ®¹i mµ chØ ë møc trung b×nh tiªn tiÕn. Vèn ®Çu t­ cho mét dù ¸n kh«ng ®ßi hái qu¸ lín. Ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm víi 190 dù ¸n (chiÕm 8,68%). §©y lµ ngµnh cã tû lÖ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn so víi vèn ®¨ng ký cao: 51,3% (sau ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ), tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc R­îu - Bia - N­íc gi¶i kh¸t. Cuèi cïng lµ ngµnh DÇu khÝ, mÆc dï h¹n chÕ vÒ ®èi t¸c ®Çu t­ còng nh­ sè dù ¸n, nh­ng ®©y lµ ngµnh cã tû lÖ vèn ®Çu t­ ®¨ng ký trªn vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cao nhÊt: 91,01% vµ còng lµ ngµnh cã tû lÖ vèn ®¨ng ký b×nh qu©n cho mét dù ¸n cao nhÊt: 110,87 tr.usd/dù ¸n. §©y còng lµ ngµnh cã tû lÖ ®ãng gãp vµo GDP vµ møc thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng cao nhÊt n­íc. 2.2 C¬ cÊu theo h×nh thøc ®Çu t­ Trong c¸c h×nh thøc ®Çu t­, h×nh thøc BOT vµ Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (H§HTKD) rÊt khiªm tèn c¶ vÒ sè dù ¸n lÉn vèn ®Çu t­. Chñ yÕu vÉn lµ h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi chiÕm 57,6% sè dù ¸n, 41,4% vèn ®Çu t­ ®¨ng ký, 43% vèn ®Çu t­ thùc hiÖn vµ h×nh thøc liªn doanh chiÕm 39,5% sè dù ¸n, 55,2% vèn ®¨ng ký vµ 56,1% vèn ®Çu t­ thùc hiÖn so víi toµn ngµnh. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi tËp trung chñ yÕu vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ dÖt may, giµy dÐp, hµng tiªu dïng, c«ng nghÖ chÕ biÕn...Khèi doanh nghiÖp nµy ®· t¹o ra h¬n 300.000 viÖc lµm. §èi víi h×nh thøc ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi, nhµ ®Çu t­ ®­îc chñ ®éng h¬n trong lùa chän ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt-kinh doanh. NhiÒu doanh nghiÖp thùc chÊt lµ c¸c chi nh¸nh, c¸c c«ng ty con trong m¹ng l­íi toµn cÇu cña c¸c c«ng ty ®· quèc gia, nªn cã nhiÒu thuËn lîi trong tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, v× toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh do nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chi phèi nªn cÇn cã qui ®Þnh ng¨n ngõa hä kh«ng trung thùc trong b¸o c¸o tµi chÝnh, gian lËn th­¬ng m¹i, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, chÌn Ðp c¸c doanh nghiÖp trong n­íc... H×nh thøc liªn doanh chñ yÕu ë c¸c lÜnh vùc kinh tÕ quan träng nh­ dÇu khÝ, s¶n xuÊt xi m¨ng, s¾t thÐp, ho¸ chÊt, l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ®iÖn tö...C¸c liªn doanh ®· gãp phÇn vùc dËy nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam (bÞ suy tho¸i do thiÕu vèn, thiÕu vËt t­, c«ng nghÖ l¹c hËu, mÊt thÞ tr­êng...), cung cÊp nhiÒu s¶n phÈm quan träng cho nÒn kinh tÕ mµ tr­íc ®©y vÉn ph¶i nhËp khÈu. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt cña ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®· tr­ëng thµnh nhanh chãng vÒ mäi mÆt, tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ míi, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ cña n­íc ngoµi. Tuy nhiªn vÉn cßn hiÖn t­îng mét sè ®èi t¸c n­íc ngoµi trong liªn doanh ®· khai vèng c¸c chi phÝ ®Çu t­, n©ng gi¸ thiÕt bÞ, m¸y mãc gãp vèn vµ nguyªn liÖu ®Çu vµo, h¹ gi¸ ®Çu t­ th«ng qua chuyÓn gi¸ víi c«ng ty mÑ ®Ó thu lîi nhuËn tõ bªn ngoµi mµ bªn phÝa ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®­îc. Ngoµi hai h×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu vµo ngµnh c«ng nghiÖp nãi trªn, cßn cã h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh chñ yÕu ¸p dông trong lÜnh vùc th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ. H×nh thøc nµy ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh dÇu khÝ, ®ång thêi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam tiÕn hµnh th¨m dß ®¸nh gi¸ trªn diÖn tÝch réng nguån tµi nguyªn dÇu khÝ. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ víi n­íc ngoµi th× ngµnh C«ng nghiÖp vÉn cÇn ph¶i c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, th«ng tho¸ng h¬n n÷a ®Ó thu hót ngµy cµng nhiÒu nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn nµy cho hîp lÝ h¬n. 2.3 C¬ cÊu theo ®Þa bµn Cho tíi nay ®· cã h¬n 47 tØnh thµnh phè cã c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng víi tæng sè dù ¸n 1.441, tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 16.138,28 tr.USD. B¶ng 3: §Çu t­ vµo ngµnh C«ng nghiÖp theo mét sè ®Þa ph­¬ng (tÝnh ®Õn th¸ng 8/2002) Thµnh phè Sè dù ¸n Vèn §T§K (tû USD) Doanh thu (tû USD) Kinh ng¹ch XK (tû USD) TP. Hå ChÝ Minh 923 2,98 3,197 0,988 §ång Nai 389 3,584 1,584 1,86 B×nh D­¬ng 274 1,3 0,957 Hµ Néi 52 0,567 0,539 Bµ RÞa-Vòng TÇu 71 3,683 0,795 2,072 ( Nguån: Vô Qu¶n lý dù ¸n-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ VN ) C¸c tØnh thµnh phÝa Nam vÉn chiÕm ­u thÕ h¬n trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi so víi c¸c n¬i kh¸c do ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ hîp lÝ, t¹o thuËn lîi vµ kÞp thêi th¸o gì nh÷ng khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t­, cã nh÷ng ®Þa ph­¬ng ®·“tr¶i th¶m ®á” s½n sµng ®Ó ®ãn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2.4 C¬ cÊu theo ®èi t¸c ®Çu t­ Cho tíi nay ®· cã h¬n 45 n­íc vµ nÒn kinh tÕ cã dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµo n­íc ta (kh«ng kÓ c¸c dù ¸n th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ). Trong ®ã, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc lµ hai n­íc cã vèn ®Çu t­ thùc hiÖn t­¬ng ®­¬ng nhau nh­ng c¸c dù ¸n tõ c¸c nhµ ®Çu t­ Hµn Quèc ®ang dÉn ®Çu vÒ doanh thu, xuÊt khÈu vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. §iÒu nµy cã ý nghÜa lµ c¸c nhµ ®Çu t­ Hµn Quèc rÊt chó ý khai th¸c thÞ tr­êng lao ®éng rÎ cña ViÖt Nam ®Ó gia c«ng chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, rÊt tiÕc lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®· g©y ra khñng ho¶ng kinh tÕ trÇm träng cho Hµn Quèc vµ ¶nh h­ëng xÊu tíi t×nh h×nh ®Çu t­ cña Hµn Quèc vµo n­íc ta. B¶ng 4: T×nh h×nh ®Çu t­ vµo ngµnh C«ng nghiÖp theo ®èi t¸c ®Çu t­ (tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001) Sè dù ¸n Tæng V§K (triÖu USD) Tªn n­íc H¬n 1,3 tû USD 163 2,14 NhËt B¶n 151 1.833 Hµn Quèc 262 1.655 §µi Loan 91 1.489 Singapore 12 1.325 Liªn bang Nga Tõ 500-1000 triÖu USD 71 742,2 Hång K«ng 37 709,0 Hoa Kú 30 701,3 Malaysia 15 527,8 British Virgin Island (Nguån: Vô Qu¶n lý dù ¸n-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ VN) C¸c dù ¸n cã tæng vèn ®¨ng ký tõ 100tr.USD ®Õn d­íi 400 tr.USD gåm cã c¸c n­íc Th¸i Lan, Anh, Hµ Lan, Bermuda, Indonesia, óc, Ph¸p, §an M¹ch. Cßn l¹i lµ c¸c n­íc cã vèn ®Çu t­ d­íi 100 tr.USD, trong ®ã cã 11 n­íc vµ vïng l·nh thæ chØ cã 1 dù ¸n ®Çu t­. Achentina lµ n­íc cã mét dù ¸n víi vèn ®Çu t­ thÊp nhÊt (120.000 USD). VÒ ®èi t¸c lµ c¸c khèi kinh tÕ: Sè liÖu thèng kª cho thÊy dÉn ®Çu vÉn lµ nh÷ng nhµ ®Çu t­ tõ khèi c¸c n­íc §«ng B¾c ¸, tiÕp ®Õn lµ c¸c n­íc ASEAN. C¸c n­íc EU ®øng vÞ trÝ thø ba vµ c¸c n­íc §«ng ¢u cò mµ chñ yÕu lµ Liªn Bang Nga ®øng ë vÞ trÝ thø t­. C¸c nhµ ®Çu t­ khèi §«ng B¾c ¸ kh«ng nh÷ng dÉn ®Çu vÒ sè dù ¸n, vèn ®¨ng ký mµ cßn v­ît lªn h¬n h¼n c¸c khèi kh¸c vÒ vèn thùc hiÖn (chiÕm 54,8%), doanh thu (61,3%) vµ nhÊt lµ xuÊt khÈu (tíi 78,3%). C¸c n­íc ASEAN, chñ yÕu lµ Singapore vµ Malaysia, Th¸i Lan còng cã tû träng ®Çu t­ vµ thùc hiÖn ®Çu t­ kh¸ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ta. Khèi c¸c n­íc EU cã tiÒm lùc c«ng nghiÖp m¹nh nh­ng møc ®é huy ®éng ®Çu t­ c«ng nghiÖp vµo n­íc ta còng chØ míi ë vÞ trÝ thø ba sau ASEAN. Cã mét ý kiÕn cho r»ng do ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng kinh tÕ míi næi, hÖ thèng luËt, nhÊt lµ luËt kinh tÕ ch­a hoµn chØnh, thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p, kh«ng minh b¹ch, râ rµng, lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ ph­¬ng T©y e ng¹i. Hä cho r»ng khã cã sù c¹nh tranh lµnh m¹nh t¹i ViÖt Nam, nhÊt lµ c¹nh tranh víi c¸c nhµ ®Çu t­ ph­¬ng §«ng theo kiÓu ¸ §«ng. §©y còng chØ lµ mét lo¹i ý kiÕn nh­ng chóng ta còng vÉn ph¶i nghiªn cøu kü trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o c¸c LuËt vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë n­íc ta nh»m lµm cho m«i tr­êng ®Çu t­ cña ta hÊp dÉn ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t­ trªn thÕ giíi. Trªn ®©y lµ kh¸i qu¸t chung t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp n­íc ta. Sau ®©y xin tr×nh bµy s©u h¬n t×nh h×nh FDI vµo tõng chuyªn ngµnh cô thÓ. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông FDI cña mét sè chuyªn ngµnh C«ng nghiÖp 1. C«ng nghiÖp dÇu khÝ Ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ chiÕm trªn 10% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ trªn 20% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Cho tíi nay ngoµi C«ng ty liªn doanh Vietsovpetro thùc hiÖn theo HiÖp ®Þnh cña hai ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ Liªn X« (cò) mµ hiÖn nay do céng hoµ liªn bang Nga thõa kÕ ®· s¶n xuÊt ®­îc h¬n 60 triÖu tÊn dÇu th«, hiÖn ®ang tiÕp tôc kinh doanh cã hiÖu qu¶, n­íc ta ®· cÊp 47 GiÊy phÐp ®Çu t­ cho ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ. Tuy nhiªn, hiÖn t¹i chØ cßn 29 dù ¸n cã hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 3.195tr.USD, vèn ph¸p ®Þnh 2.184 tr.USD víi vèn ®Çu t­ thùc hiÖn 3.510tr. USD. LÜnh vùc nµy ®· thu hót trªn d­íi 1.458 lao ®éng víi tæng doanh thu ®¹t kho¶ng 201 tr.USD mçi n¨m vµ ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch nhµ n­íc mét khèi l­îng ®¸ng kÓ. C«ng nghiÖp dÇu khÝ bao gåm: ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ; ho¹t ®éng chÕ biÕn dÇu khÝ vµ ho¹t ®éng dÞch vô dÇu khÝ. B¶ng 5: T×nh h×nh ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ (tÝnh ®Õn ngµy 20/12/2002, chØ tÝnh nh÷ng dù ¸n cßn hiÖu lùc) Sè dù ¸n TV§K Vèn §TTH Sè lao ®éng Doanh thu (tr.USD) H§ t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c 29 1.290 1.262 1.570 1.256,72 H§ chÕ biÕn dÇu khÝ 31 1.925 1.040 1.272 201,598 H§ dÞch vô dÇu khÝ 4 (Nguån: Vô QLDA - Bé KH&§T) Sau ®©y xin ®i s©u vµo tõng lÜnh vùc: 1.1 Ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ Tõ khi cã LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam (19/12/1987) tíi nay, n­íc ta ®· cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cho 46 hîp ®ång khai th¸c dÇu khÝ (kh«ng kÓ liªn doanh dÇu khÝ ViÖt- X« ®· ho¹t ®éng tr­íc ®ã). Cho tíi nay cã 29 dù ¸n ®ang cßn hiÖu lùc ho¹t ®éng víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký h¬n 3,2 tû USD gåm c¸c Hîp ®ång chia s¶n phÈm (PSC), Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC), liªn doanh (JV). Theo kÕt qu¶ rµ so¸t vµ ®¸nh gi¸ cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ míi ®©y ®· cã 18 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký gÇn 1,04 tû USD ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, 7 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 2,08 tû USD ®ang thùc hiÖn x©y dùng c¬ b¶n vµ 3 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 58 triÖu USD ch­a triÓn khai nh­ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. §©y lµ lÜnh vùc ®Çu t­ cã tû lÖ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn so víi vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cao nhÊt (205,9%) vµ tû lÖ vèn ph¸p ®Þnh thùc hiÖn còng rÊt cao (84,5%) vµ phÇn lín vèn ®Òu do n­íc ngoµi ®­a vµo. §iÒu nµy chøng tá r»ng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt quan t©m tíi tiÒm n¨ng khai th¸c dÇu khÝ cña n­íc ta, nhÊt lµ nh÷ng n¨m 1989-1996. Tuy nhiªn sù quan t©m nµy còng ®· gi¶m. Trong 2 n¨m 1997 vµ 1998 chØ cã 2 hîp ®ång vÒ th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ ®­îc cÊp phÐp, n¨m 1999 kh«ng cã dù ¸n nµo ®­îc cÊp phÐp, n¨m 2000 cã 4 dù ¸n khai th¸c th¨m dß dÇu khÝ ®­îc cÊp phÐp tuy nhiªn chØ míi cã mét dù ¸n triÓn khai thùc hiÖn ®ã lµ Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ l« 102 &106 víi vèn ®Çu t­ 5 tr.USD, vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 820.000 USD, n¨m 2002 cã 2 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 29,2 triÖu USD. Thùc tÕ cho thÊy, ®Õn nay ®· cã 20 Hîp ®ång t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ kÕt thóc víi sè vèn ®Çu t­ kho¶ng 1,4 tû USD, tæng diÖn tÝch t×m kiÕm th¨m dß trªn ®Êt liÒn vµ trªn thÒm lôc ®Þa kho¶ng 250.000 km2. Míi chØ cã 2 dù ¸n th¨m dß dÇu khÝ ®· cã s¶n phÈm kh¸ch hµng, cã doanh thu xuÊt khÈu lµ Hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm dÇu khÝ l« 05-1 má §¹i Hïng víi Malaysia vµ Hîp ®ång ph©n chia dÇu khÝ vïng Bån Tròng víi Singapore.Tæng doanh thu xuÊt khÈu cña hai hîp ®ång nµy gÇn 104,5 tr.USD. N¨m 2002 næi bËt víi dù ¸n dÇu khÝ Nam C«n S¬n n»m ngoµi kh¬i biÓn ViÖt Nam vÒ phÝa §«ng Nam, ®©y lµ mét Hîp doanh gi÷a Tæng C«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam víi tæ hîp nhµ thÇu BP (Anh) vµ Statoil (Nauy) ®· ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ ngµy 15/12/2000, víi môc tiªu ®­a khÝ ®­îc khai th¸c tõ c¸c má Lan T©y, Lan §á thuéc l« 06.1 qua ®­êng èng vµo bê víi tíi c¸c hé tiªu thô. Vèn ®Çu t­ cña dù ¸n nµy vµ dù ¸n khai th¸c má Lan T©y, Lan §á lµ kho¶ng 1,3 tû USD - dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tæng vèn ®Çu t­ lín nhÊt n­íc tõ tr­íc ®Õn nay Riªng XÝ nghiÖp liªn doanh Vietsovpetro - con chim ®Çu ®µn cña ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam, kÓ tõ th¸ng 4 n¨m 1987 ®Õn nay, Vietsovpetro ®· khai th¸c ®­îc trªn 100 triÖu tÊn dÇu th« vµ gÇn 10 tû m3 khÝ ®ång hµnh. §Õn ®Çu n¨m 1996 Liªn doanh ®· hoµn thµnh thu håi vèn (1,5tû USD), n¨m 1998 Vietsovpetro ®· khai th¸c ®­îc 12,5 triÖu tÊn dÇu th« vµ 1 tû m3 khÝ. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, Liªn doanh nµy ®· nép ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt Nam h¬n 8,2 tû USD. Cã thÓ nãi hÇu nh­ toµn bé ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ cña ViÖt Nam ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸c h×nh thøc hîp t¸c víi n­íc ngoµi, qua ®ã ®· gi¶i quyÕt ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, gãp phÇn t¹o lËp mét ngµnh c«ng nghiÖp míi víi tr×nh ®é kü thuËt tiªn tiÕn. C¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ®· gãp phÇn chÝnh x¸c ho¸ cÊu tróc ®Þa chÊt c¸c bÒ trÇm tÝch cã triÓn väng dÇu khÝ, ph¸t hiÖn kho¶ng 50 cÊu t¹o cã chøa dÇu vµ khÝ: lµm râ h¬n tiÒm n¨ng dÇu khÝ trªn ®Êt liÒn vµ trªn thÒm lôc ®Þa n­íc ta. §ång thêi ®· x¸c ®Þnh vµ ®­a vµo khai th¸c c¸c má dÇu khÝ th­¬ng maÞ nh­: §¹i Hïng, Hång Ngäc (rubby), R¹ng §«ng, Bunga Kekwa; chuÈn bÞ khai th¸c c¸c má: Lan T©y, Lan §á, Rång §«i, H¶i Th¹ch, Emeral... (ngoµi c¸c má B¹ch Hæ, Rång do Vietsovpetro ®iÒu hµnh). S¶n l­îng dÇu khÝ khai th¸c t¨ng dÇn qua c¸c n¨m: n¨m 1986 lµ 0,04 triÖu tÊn, n¨m 1990 lµ 2,7 triÖu tÊn, n¨m 1995 lµ 7,7 triÖu tÊn, n¨m 1999 lµ 15,5 triÖu tÊn dÇu th« vµ 1,4 tû m3 khÝ, n¨m 2000 lµ 16 triÖu tÊn dÇu th« vµ 1,5 tû m3 khÝ, n¨m 2001 lµ 17 triÖu tÊn dÇu th« vµ 1,72 tû m3 khÝ, n¨m 2002 lµ 17,102 triÖu tÊn dÇu th« vµ 2,260 triÖu m3 khÝ. Sù quan t©m còng nh­ sù tÝch cùc triÓn khai c¸c dù ¸n th¨m dß cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc dÇu khÝ víi sè vèn th¨m dß thùc hiÖn lµ 2,656 tû USD trong thêi gian qua ®· gióp ViÖt Nam dÇn dÇn cã ®ñ c¬ së d÷ liÖu vÒ tr÷ l­îng dÇu khÝ ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh chiÕn l­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÇu khÝ cña n­íc ta. 1.2 Ho¹t ®éng chÕ biÕn dÇu khÝ Cho tíi nay ®· cã 31 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ sö dông c¸c s¶n phÈm ho¸ dÇu: s¶n xuÊt kinh doanh khÝ ®èt, khÝ ho¸ láng, dÇu nhên b«i tr¬n c¸c lo¹i, tinh läc dÇu vµ ho¸ dÇu víi tæng vèn ®Çu t­ h¬n 1,920 tr.USD, vèn ph¸p ®Þnh h¬n 1,040 tr.USD, tæng doanh thu lµ 201,598 tr.USD vµ t¹o ®­îc 1.272 chç lµm viÖc. KÕt qu¶ ho¹t ®éng nµy chñ yÕu lµ cña 29 dù ¸n nhá cã vèn ®Çu t­ tõ 35 tr.USD trë xuèng, s¶n xuÊt kinh doanh dÇu nhên vµ khÝ ®èt. MÆc dÇu c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc nµy ch­a nhiÒu nh­ng ®¨ gãp phÇn t¹o tiÒn ®Ó më ra mét ngµnh c«ng nghiÖp míi ë n­íc ta. Ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm ho¸ dÇu lµm phong phó thªm c¸c s¶n phÈm tiªu dïng; ®Æc biÖt s¶n phÈm khÝ ®èt ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt c¬ b¶n chÊt ®èt cho nh©n d©n thµnh phè vµ ®« thÞ, tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ nhËp khÈu dÇu ho¶, tiÕt kiÖm than, ®iÖn vµ lµm v¨n minh thªm cho c«ng viÖc néi trî. ViÖc kinh doanh sö dông s¶n phÈm ho¸ dÇu vµ läc dÇu ®ang ngµy cµng thóc ®Èy c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÇu khÝ ph¸t triÓn. §Æc biÖt cã 3 dù ¸n lín ®ã lµ: mét dù ¸n theo h×nh thøc BOT víi ®èi t¸c lµ GSC (®iÒu hµnh), Ugland A/S, Topsoe (c«ng nghÖ), Klenwort Benson (tµi chÝnh) vµ c«ng ty Hång Ph¸t s¶n xuÊt methanol trªn nhµ m¸y næi l« 15, cã vèn ®Çu t­ 270 tr.USD (®­îc cÊp GiÊy phÐp vµo th¸ng 12/1998). Dù ¸n tiÕp theo lµ C«ng ty liªn doanh läc dÇu ViÖt- Nga víi vèn ®Çu t­ 1,3 tû USD vµ c«ng suÊt 6,5 triÖu tÊn/ n¨m t¹i Dung QuÊt- Qu¶ng Ng·i (®­îc cÊp GiÊy phÐp vµo 12/1998), tuy nhiªn ®· bÞ ngõng vµo n¨m 2002. Dù ¸n thø ba lµ dù ¸n khÝ Nam C«n S¬n víi ®­êng èng dÉn khÝ 2 pha gåm dÉn khÝ vµ dÉn chÊt láng sÏ ®i vµo ho¹t ®éng cung cÊp ho¶ng 11,1 triÖu m3 khÝ/ ngµy cho 4 nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn turbin khÝ Phó Mü2, Phó Mü 2.2, Phó Mü 3 vµ Phó Mü 4 vµ nhµ m¸y ®¹m Phó Mü 4 Ngoµi c¸c dù ¸n lín nãi trªn, trong lÜnh vùc chÕ biÕn dÇu khÝ ®· cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c nhµ s¶n xuÊt chÊt dÎo DOP c«ng suÊt 30.000 tÊn/ n¨m, nhµ m¸y s¶n xuÊt chÊt dÎo PVC c«ng suÊt 100.000 tÊn/ n¨m, hai nhµ m¸y chÕ biÕn nhùa ®­êng cã tæng c«ng suÊt 300.000 tÊn/ n¨m, khÝ LPG 130.000 tÊn/ n¨m. Nh­ vËy, víi c¸c dù ¸n ®· ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cho ®Õn hÕt n¨m 2002, lÜnh vùc chÕ biÕn dÇu khÝ cña ViÖt Nam còng chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc hîp t¸c víi n­íc ngoµi (®¹i bé phËn lµ liªn doanh vµ hîp doanh). 1.3 Ho¹t ®éng dÞch vô dÇu khÝ §Ó ®¸p øng viÖc cung cÊp dÞch vô cho ho¹t ®éng dÇu khÝ, ChÝnh phñ ®· cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cho mét sè dù ¸n vËn chuyÓn trùc th¨ng, cung cÊp dÞch vô khoan, xö lý tµi liÖu dÇu khÝ, cung cÊp dÞch vô kü thuËt vµ c¸c dÞch vô kh¸c. C¸c dù ¸n nµy cã sù phèi hîp cña c¸c c«ng ty trong n­íc ®· ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh dÇu khÝ víi chÊt l­îng ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. T¹i XNLD Vietsopetro hiÖn cã ®éi tµu hiÖn ®¹i vµo bËc nhÊt ViÖt Nam, cã ®¼ng cÊp quèc tÕ víi c«ng suÊt 97.000 m· lùc, gåm 3 tµu cÈu cã søc n©ng tõ 600-1200 tÊn; 9 tµu dÞch vô cã c«ng suÊt tõ 4000-13.300 m· lùc; 3 tµu dÞch vô lÆn, 1 tµu cøu ho¶ cã c«ng suÊt 3.000 m3 n­íc, dung dÞch/ giê. Víi 19 giµn khoan cè ®Þnh th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ cña XNLD Vietsopetro (tõ 1984-nay) ®· kh¼ng ®Þnh cña ViÖt Nam vÒ cÊu t¹o vµ x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng cña ViÖt Nam vÒ cÊu t¹o vµ x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh biÓn. GÇn ®©y l¾p r¸p vµ x©y dùng giµn khai th¸c má R¹ng §«ng, Ruby trªn thÒm lôc ®Þc nam ViÖt Nam JPVC vµ Petronas ®· chøng tá n¨ng lùc cña dÞch vô x©y l¾p c«ng tr×nh biÓn. VÒ dÞch vô bay, cã c«ng ty Liªn doanh Trùc th¨ng ViÖt-Ph¸p (Helivifra) vµ Tæng C«ng ty Bay DÞch vô ViÖt Nam (SFC Vietnam). C«ng ty Helivifra lµ c«ng ty liªn doanh gi÷a C«ng ty Bay DÞch vô ViÖt Nam (SFC Vietnam), Tæng c«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam (Petrovietnam) víi C«ng ty Trùc th¨ng Heli Union cña Ph¸p ®­îc thµnh lËp th¸ng 10/1998, ®· cunh cÊp dÞch vô trùc th¨ng, hoµn h¶o cho ngµnh c«ng nghiÖp DÇu khÝ t¹i ViÖt Nam vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Nh×n chung, trong bèi c¶nh cô thÓ cña n­íc ta hiÖn nay, ®èi víi lÜnh vùc dÇu khÝ, gåm c¶ kh©u s¶n xuÊt vµ dÞch vô, do yªu cÇu lín vÒ vèn ®Çu t­, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ chuyªn s©u vÒ kü n¨ng qu¶n lý, cã thÓ nãi b­íc ®i cña Ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam trong viÖc t¨ng c­êng më réng hîp t¸c víi n­íc ngoµi lµ hoµn toµn phï hîp vµ ®óng ®¾n, nh÷ng dù ¸n theo LuËt §TNN ®· vµ ®ang më réng ch©n trêi míi cho ngµnh DÇu khÝ ViÖt Nam. Víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ qu¸ tr×nh hîp t¸c trªn ®· ®Æt ra tiÒn ®Ò cho nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Ngµnh dÇu khÝ ®Êt n­íc, ®Ó dÇn h­íng tíi ®¹t ®­îc môc tiªu v­¬n lªn lµm chñ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, néi lùc ngµy cµng ®­îc ph¸t huy, ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ sÏ gãp phÇn xøng ®¸ng vµo sù nghiÖp xãa ®ãi gi¶m nghÌo, CNH, H§H ®Êt n­íc vµ mau chãng rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu vÒ kinh tÕ cña ViÖt Nam. T õ nh÷ng sè liÖu vµ ph©n tÝch c¸c lÜnh vùc trong c«ng nghiÖp dÇu khÝ cã thÓ thÊy râ ngµnh DÇu khÝ ViÖt Nam ®ang tõng b­íc ®i lªn vµ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt quan t©m tíi tiÒm n¨ng khai th¸c dÇu khÝ cña n­íc ta do chóng ta cã lîi thÕ vÒ nguån tr÷ l­îng dÇu má kh¸ dåi dµo. Nh÷ng dù ¸n vµo lÜnh vùc dÇu khÝ do cã yªu cÇu lín vÒ vèn ®Çu t­, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ chuyªn s©u vÒ kü n¨ng qu¶n lý nªn tÝnh ®Õn nay hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Òu lµ liªn doanh víi n­íc ngoµi. §iÒu nµy chøng tá, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ãng gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh DÇu khÝ ViÖt Nam nãi riªng vµ toµn ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung (n¨m 2001, doanh thu toµn ngµnh lµ 54.549 ngh×n tû ®ång, nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 27.135 ngh×n tû ®ång; n¨m 2002, doanh thu ®¹t 61.830 tû ®ång, nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 31.512 ngh×n tû ®ång). Tõ nh÷ng ®ãng gãp ®ã ®· gi¶i quyÕt mét sè yªu cÇu vÒ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lÝ vµ chia xÎ rñi ro, gãp phÇn t¹o lËp mét ngµnh c«ng nghiÖp míi víi tr×nh ®é kü thuËt tiªn tiÕn. Nh÷ng kÕt qu¶ thu ®­îc tõ qu¸ tr×nh hîp t¸c trªn ®· ®Æt tiÒn ®Ò cho nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh cña ngµnh DÇu khÝ ®Êt n­íc ®Ó dÇn h­íng tíi ®¹t môc tiªu v­¬n lªn lµm chñ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, néi lùc ngµy cµng ph¸t huy. Trong thêi gian tíi, mét mÆt ngµnh dÇu khÝ vÉn tiÕp tôc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, mÆt kh¸c tõ ®ã ®Ó n©ng ._.lÖ lÊp ®Çy KCN cßn thÊp (KCN Nomurai-H¶i Phßng, ch­a lÊp ®Çy 10% diÖn tÝch cho thuª...). §Ó t¹o thuËn lîi thu hót ®Çu t­ vµo KCN, cÇn thùc hiÖn cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp KCN; b¶o ®¶m c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt (®­êng x¸, ®iÖn, n­íc, th«ng tin liªn l¹c...) ®Õn tËn hµng rµo c¸c KCN; ­u ®·i ë møc cao nhÊt c¸c dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng x· héi ®ång bé víi KCN (nhµ ë cho c«ng nh©n, tr­êng häc, tr­êng d¹y nghÒ, c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh, th­¬ng m¹i vµ c¸c dÞch vô ®êi sèng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ). CÇn lùa chän mét vµi ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn ®Þa lý, kinh tÕ-x· héi thuËn lîi ®Ó thµnh lËp khu kinh tÕ vµ tËp trung ®Çu t­ ®óng møc c¶ vÒ vèn, con ng­êi. Tæ chøc vµ cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó x©y dùng thµnh c«ng c¸c khu kinh tÕ nµy. TiÕp ®Õn lµ Khu chÕ xuÊt (KCX), ho¹t ®éng cña c¸c KCX thêi gian qua kÐm hiÖu qu¶, cã nhiÒu khu triÓn khai chËm hoÆc kh«ng triÓn khai ®­îc vµ xin chuyÓn thµnh KCN ®Ó cã thÓ linh ho¹t trong ®Çu t­. Trong thêi gian tíi, n­íc ta cÇn tËp trung ®Èy nhanh ho¹t ®éng cña c¸c KCX ®· ®­îc thµnh lËp b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch h¬n, ®ång thêi t¹m ngõng thµnh lËp c¸c KCX míi. 1.2 Xö lý mét c¸ch linh ho¹t c¸c ®Þnh h­íng ®èi víi tõng lÜnh vùc ®Çu t­ trong ngµnh C«ng nghiÖp - Mét sè lÜnh vùc hiÖn nay n¨ng lùc s¶n xuÊt ®· b·o hoµ víi thÞ tr­êng néi ®Þa. Mét mÆt, cÇn h¹n chÕ hoÆc t¹m thêi ch­a cÊp phÐp cho c¸c dù ¸n míi nh­ s¶n xuÊt bia... mÆt kh¸c, cÇn chuyÓn h­íng thu hót ®Çu t­ nh­ lÜnh vùc §iÖn tö - Tin häc: h­íng tËp trung sÏ lµ ®iÖn tö c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn phÇn mÒm, phÇn cøng trong Tin häc, h¹n chÕ s¶n xuÊt l¾p r¸p ®iÖn tö tiªu dïng. LÜnh vùc s¶n xuÊt n­íc gi¶i kh¸t, h­íng thu hót FDI sÏ lµ: tËp trung ®Çu t­ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt n­íc gi¶i kh¸t kh«ng cã ga, n­íc hoa qu¶ cho tiªu dïng néi ®Þa vµ cho xuÊt khÈu; h¹n chÕ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt n­íc gi¶i kh¸t cã ga...Mét mÆt ®i vµo khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn (s¶n xuÊt l¾p r¸p «t« xe m¸y, khai th¸c dÇu khÝ...); mÆt kh¸c, chó träng c«ng nghÖ thÝch hîp, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· qua sö dông (víi ®iÒu kiÖn thiÕt bÞ ®ã kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng hoÆc cã h¹i cho søc khoÎ c«ng nh©n) ®Ó tËn dông gi¸ trÞ sö dông cßn l¹i, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng trong mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh (Da giÇy, DÖt - may...). - ViÖc th«ng qua LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam bæ sung söa ®æi ®­îc Quèc héi th«ng qua th¸ng 6/2000 vµ NghÞ ®Þnh sè 24/2000 h­íng dÉn thùc hiÖn LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam cã hiÖu lùc tõ th¸ng 7 n¨m 2000; cïng víi c¸c Th«ng t­ h­íng dÉn ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi; thªm vµo ®ã, viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn t©m lý c¸c nhµ ®Çu t­, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ trao ®æi hµng ho¸ cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o thuËn lîi cho thu hót vèn FDI trong thêi gian tíi. V× vËy,ChÝnh phñ cÇn gÊp rót cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i vµ t¨ng c­êng ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong mét sè lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao (nh­ DÖt - may, Da giÇy...). §Ó trong t­¬ng lai kh«ng xa, c¸c doanh nghiÖp FDI trong c¸c lÜnh vùc nµy sÏ lµ ®¹i diÖn cña ViÖt Nam cã ®ñ n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ... c¹nh tranh trªn tr­êng quèc tÕ. - ViÖc b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp míi ®i vµo s¶n xuÊt cßn nhiÒu lóng tóng. NhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn liÖu cã nguy c¬ ph¶i ®ãng cöa do chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ta ch­a khuyÕn khÝch tiªu dïng hµng trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ; ®iÓn h×nh lµ tr­êng hîp C«ng ty Mitsui ViNa s¶n xuÊt nguyªn liÖu PVC... - HiÖn nay, rÊt nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn FDI ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ thÞ tr­êng tiªu thô lÉn sù c¹nh tranh gay g¾t cña hµng ngo¹i nhËp. §iÓn h×nh cã ngµnh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«, ®©y lµ ngµnh míi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng suÊt thiÕt kÕ rÊt lín song thùc tÕ c«ng suÊt ch­a ph¸t huy hÕt 5%, thÞ tr­êng tiªu thô h¹n chÕ (20-25%), do ®ã, ®Ó ngµnh nµy ph¸t triÓn cÇn kÕt hîp ®ång thêi hai chÝnh s¸ch: mét mÆt, t¨ng thuÕ nhËp khÈu nguyªn chiÕc lªn 200%, mÆt kh¸c bá thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu linh kiÖn, phô tïng theo tõng giai ®o¹n vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp h¹ gi¸ thµnh l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®· tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam míi cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. 1.3 §Èy nhanh lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t­ vµ tiÕn tíi chÕ ®é mét gi¸ thèng nhÊt cho ®Çu t­ trong n­íc vµ §TNN - Trong n¨m 2003, cÇn tiÕp tôc ®iÒu chØnh mét b­íc gi¸, phÝ c¸c hµng ho¸, dÞch vô ®Ó sau 1 hoÆc 2 n¨m vÒ c¬ b¶n ¸p dông mét mÆt b»ng thèng nhÊt mét sè gi¸, phÝ cho c¸c doanhnghiÖp cã vèn FDI. HiÖn nay cßn nhiÒu kh¸c biÖt trong ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¶i tr¶ gi¸ ®iÖn, n­íc, c­íc phÝ ®iÖn tho¹i, gi¸ vÐ ®i l¹i, vµ c¸ dÞch vô cao h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. §iÒu nµy t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh khiÕn nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn thÊy e ng¹i. - Bªn c¹nh viÖc kiÓm so¸t ®éc quyÒn vµ gi¶m ngay c¸c dÞch vô cã gi¸ qu¸ cao cña c¸c doanh nghiÖp ®éc quyÒn hiÖn nay, cÇn l­u ý gi¶m chi phÝ c¸c s¶n phÈm trung gian cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. HiÖn t¹i c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî ®Ó s¶n xuÊt c¸c bé phËn, linh kiÖn cña ta rÊt yÕu, nhÊt lµ trong ®iÖn tö gia dông. Trong khi ®©y lµ lÜnh vùc thu hót nhiÒu lao ®éng võa gi¶n ®¬n võa lµnh nghÒ. Mét bé phËn ®ßi hái tr×nh ®é lao ®éng cã kü n¨ng cao rÊt thÝch hîp víi c¬ cÊu lao ®éng cña ViÖt Nam . Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy ®èi víi c¸c nhµ §TNN, tØ lÖ s¶n xuÊt c¸c bé phËn, linh kiÖn trong n­íc cµng cao cµng tèt ®Ó gi¶m gi¸ thµnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ còng nh­ søc c¹nh tranh. §iÒu nµy cã lÏ kh¸c víi nhËn thøc cña mét sè ng­êi, trong ®ã cã c¶ nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, khi cho r»ng c¸c c«ng ty ®a quèc gia th­êng kh«ng muèn t¨ng tØ lÖ néi ®Þa hãa ®Ó ®­a linh kiÖn tõ ngoµi vµo. V× thÕ tr­íc m¾t ta kh«ng nªn tiÕp tôc dïng biÖn ph¸p hµnh chÝnh hay thuÕ quan Ðp buéc c¸c c«ng ty ®a quèc gia t¨ng tØ lÖ néi ®Þa ho¸ mµ ph¶i ph¸t triÓn c«ng nghÖ hç trî trong n­íc ®Ó cã thÓ cung cÊp nhanh, rÎ c¸c bé phËn, linh kiÖn chÊt l­îng cao. Muèn vËy, ViÖt Nam ph¶i cã ngay mét kÕ ho¹ch t¹o b­íc ®ét ph¸ t¨ng nhanh viÖc s¶n xuÊt linh kiÖn mµ ta cã lîi thÕ c¹nh tranh tr­íc hÕt ë ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm tõ kh©u thiÕt kÕ, s¶n xuÊt, tiÕp thÞ, cung cÊp nguyªn liÖu, linh kiÖn, phô tïng, dÞch vô söa ch÷a. lao ®éng cã tay nghÒ...ViÖc nµy, theo kinh nghiÖm cña thÕ giíi, chñ yÕu nªn dùa vµo c¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá vµ võa trªn c¬ së hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi. CÇn hÕt søc l­u ý ®Õn c¸c biÖn ph¸p ®Ó c¸c c«ng ty ®a quèc gia kh«ng di chuyÓn c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña hä tõ ViÖt Nam sang c¸c n­íc ASEAN kh¸c sau khi AFTA ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµo n¨m 2006. GÇn ®©y c¸c biÖn ph¸p t¨ng thuÕ, h¹n chÕ h¹n ng¹ch nhËp khÈu (xe m¸y, « t«...) ®Ó Ðp c¸c c«ng ty t¨ng tØ lÖ néi ®Þa ho¸ kh«ng ®­îc c¸c nhµ §TNN, thËm chÝ c¶ chÝnh phñ cña hä ñng hé cho dï môc tiªu cña chÝnh s¸ch nµy vÒ l©u dµi lµ ®óng. Trong t×nh h×nh hiÖn nay nªn c©n nh¾c cã lùa chän cho tù do nhËp khÈu, miÔn thuÕ nh÷ng lo¹i linh kiÖn mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ c¹nh tranh ®Ó gi¶m gi¸ thµnh l¾p r¸p, võa duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc ASEAN võa gi÷ ch©n c¸c c«ng ty ®a quèc gia. 1.4 Söa ®æi, æn ®Þnh mét sè luËt thuÕ - NhiÒu doanh nghiÖp FDI tiÕp tôc kiÕn nghÞ ChÝnh phñ vÒ nh÷ng bÊt cËp trong chÝnh s¸ch thuÕ ch­a khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong n­íc, ®Æc biÖt lµ viÖc ¸p dông thuÕ VAT lµm ®éi gi¸ thµnh s¶n phÈm qu¸ cao, kh«ng ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn, buéc mét sè doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt cÇm chõng, ®iÓn h×nh lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ®iÖn gia dông (m¸y ®iÒu hoµ, tñ l¹nh). §Ò nghÞ Quèc héi xem xÐt söa ®æi LuËt thuÕ VAT, ®­a ra ngoµi diÖn ®èi t­îng ¸p dông thuÕ VAT c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp FDI . §èi víi nh÷ng mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, ph¶i cã biÖn ph¸p khÊu trõ thuÕ VAT ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp (hiÖn nay kh«ng thÓ khÊu trõ v× s¶n phÈm kh«ng thuéc ®iÒu chØnh cña thuÕ VAT). - CÇn xem xÐt viÖc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi phô tïng thay thÕ trong c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®ång bé vµ c¸c lo¹i m¸y mãc hiÖn ®¹i, m¸y chÝnh x¸c trong thêi gian æn ®Þnh tõ 5-10 n¨m. MiÔn gi¶m thuÕ ®èi víi nguyªn liÖu, vËt t­ nhËp khÈu phôc vô cho s¶n xuÊt thö. - Quy ®Þnh l¹i thêi h¹n t¹m miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu lµ 80 ngµy. §¬n gi¶n thñ tôc hoµn thuÕ cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o thêi gian lµm thñ tôc hoµn thuÕ kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ khi c¬ quan cã thÈm quyÒn nhËn ®­îc c«ng v¨n xin hoµn thÕ. - B¶o ®¶m sù æn ®Þnh cña ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp FDI, cho doanh nghiÖp ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ theo luËt míi ®ång thêi ®¶m b¶o nguyªn t¾c kh«ng håi tè, nghÜa lµ nh÷ng quy ®Þnh cña luËt cò cã lîi cho doanh nghiÖp ®· ®­îc cÊp GiÊy phÐp tr­íc ngµy luËt míi cã hiÖu lùc th× doanh nghiÖp ®­îc h­ëng theo luËt cò. - Mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®å ®iÖn gia dông nh­ c¸c C«ng ty ®iÖn tö Sony, JVC, C«ng ty Amtronics (Toshiba), LG - Meca, Carier, ph¶n ¸nh viÖc ¸p dông Th«ng t­ 1994/1998 cña Bé Tµi chÝnh vÒ ®¸nh thuÕ nhËp khÈu linh kiÖn theo tØ lÖ néi ®Þa ho¸ ®èi víi s¶n phÈm nµy sau n¨m 2000 kh«ng hîp lý, v× trong n­íc hiÖn nay hÇu nh­ kh«ng s¶n xuÊt ®­îc linh kiÖn. §Ò nghÞ Quèc héi xem xÐt cho phÐp c¸c doanh nghiÖp kÐo dµi thêi gian chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm tíi n¨m 2003 ch­a ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¾t buéc néi ®Þa ho¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm trong n­íc ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn. - §Ò nghÞ Quèc héi xem xÐt cho phÐp ChÝnh phñ ®iÒu tiÕt b»ng c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng, h¹n chÕ nhËp khÈu. - ViÖc ban hµnh mét sè v¨n b¶n thiÕu c©n nh¾c nh­ Th«ng t­ 40/2000 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn thi hµnh QuyÕt ®Þnh 176/1999/Q§ -TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, Th«ng t­ 45/2000/TT-TCHQ vÒ lÖ phÝ h¶i quan ®· g©y trë ng¹i lín cho s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp, l·ng phÝ thêi gian cña doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, dÉn ®Õn viÖc ph¶i b·i bá c¸c v¨n b¶n trªn ngay sau khi ban hµnh, ¶nh h­ëng tíi niÒm tin cña doanh nghiÖp vµo ®­êng lèi nhÊt qu¸n cña Nhµ n­íc ta trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi 1.5. Gi¶m nhÑ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh Giê ®©y søc c¹nh tranh kh«ng ph¶i chØ ë gi¸ thµnh vµ chÊt l­îng mµ cßn phô thuéc kh¶ n¨ng tiÕp thÞ vµ tèc ®é cung cÊp. Trong ®ã tèc ®é cung cÊp l¹i phô thuéc mét phÇn rÊt quan träng vµo tèc ®é xö lý hµnh chÝnh mµ rÊt tiÕc lµ tèc ®é nµy ë ta rÊt chËm, cã lÏ tÖ nhÊt trong c¸c n­íc ASEAN. Theo ®iÒu tra cña Tæ chøc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña NhËt B¶n (JETRO) n¨m 2002, 42% c¸c doanhnghiÖp NhËt ®­îc hái nãi r»ng khã kh¨n lín nhÊt cña hä t¹i ViÖt Nam lµ thñ tôc hµnh chÝnh, trong khi con sè nµy ë Th¸i Lan chØ 13%, Philippines 18% vµ Indonesia 22%. Mét vÝ dô cô thÓ: NhËt hµng n¨m nhËp khÈu h¬n 500 tØ yen (4 tØ USD) s¶n phÈm quÇn ¸o cã nguyªn liÖu lµ len ®an. Do vËy len ®an xuÊt khÈu tõ NhËt ®Ó gia c«ng ë n­íc ngoµi khi nhËp thµnh phÈm trë l¹i chØ bÞ ®¸nh thuÕ nhÑ. Cã tíi 80% s¶n phÈm gia c«ng theo c¸ch nµy ®­îc nhËp khÈu tõ Trung Quèc, cßn nhËp khÈu tõ ViÖt Nam kh«ng ®¸ng kÓ. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do thñ tôc h¶i quan cña ta qu¸ r¾c rèi, tèc ®é xö lý chËm trong khi ®iÒu kiÖn chi phÝ lao ®éng cho gia c«ng ë Trung Quèc vµ ViÖt Nam ngang nhau. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh c¸c cÊp nªn cã th¸i ®é ®èi xö víi doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã doanh nghiÖp FDI nh­ c¸ch chÝnh quyÒn tØnh B×nh D­¬ng ®ang lµm. §ã lµ tinh thÇn phôc vô doanh nghiÖp vµ lo c¸i lo cña doanh nghiÖp. 2. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp, c«ng chøc nhµ n­íc, vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tay nghÒ kü thuËt cao, ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng tèt yªu cÇu thu hót vµ qu¶n lý ho¹t ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi . 2.1 Chó träng c«ng t¸c c¸n bé, ®µo t¹o c«ng nh©n cã tay nghÒ cao phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­, kÞp thêi tham gia lao ®éng khi cã nhu cÇu ë c¸c KCN, KCX Trong ho¹t ®éng FDI, c«ng t¸c c¸n bé ®Æc biÖt quan träng v× c¸n bé võa tham gia ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, võa lµ ng­êi vËn dông luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ®Ó xö lý t¸c nghiÖp hµng ngµy liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng FDI. C¸n bé qu¶n lý ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh ®ãng vai trß quan träng trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ n­íc ViÖt Nam, cña doanh nghiÖp ViÖt Nam, cña ng­êi lao ®éng; ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ®óng ph¸p luËt. Do ®ã, ph¶i ®Æc biÖt chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, n¨ng lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c«ng chøc Nhµ n­íc c¸c cÊp, ®«Þ ngò c¸n bé ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp FDI. - Cã nh÷ng doanh nghiÖp FDI thuéc ngµnh c¬ khÝ kh«ng tuyÓn næi mét c«ng nh©n kü thuËt d­íi 30 tuæi cã tay nghÒ bËc 5. HÇu hÕt lao ®éng trùc tiÕp cña c¸c doanh nghiÖp FDI ®Òu tuyÓn tõ c¸c vïng n«ng th«n, ch­a qua ®µo t¹o. C¸c nhµ qu¶n lý n­íc ngoµi ®Òu cã ®¸nh gi¸ chung lµ lao ®éng ViÖt Nam tuy chÞu khã vµ cÇn cï nh­ng kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp Ýt, kh«ng cã t¸c phong c«ng nghiÖp cho nªn n¨ng suÊt lao ®éng rÊt thÊp. §Ó ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã hiÖu qu¶, ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra, vÊn ®Ò quan träng lµ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng cã kÕ ho¹ch, quy ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt ®Ó võa ®¸p øng kÞp thêi cho nhu cÇu tr­íc m¾t, võa chuÈn bÞ mét c¸ch c¬ b¶n vµ l©u dµi cho lo¹i ho¹t ®éng nµy. Tr­íc m¾t nhµ n­íc cÇn x©y dùng Quy chÕ c¸n bé ViÖt Nam tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ vµ qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh, trong ®ã cÇn quy ®Þnh râ tiªu chuÈn chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ chÝnh trÞ; tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c¸n bé trong vµ sau thêi gian lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp FDI; chÕ ®é b¸o c¸o, kiÓm tra. HiÖn nay, Ban Tæ chøc Trung ­¬ng ®ang phèi hîp víi c¸c Bé liªn quan (trong ®ã cã Bé C«ng nghiÖp) nghiªn cøu chuyªn ®Ò quan träng nµy, ®Ó tr×nh Bé chÝnh trÞ. - Bé C«ng nghiÖp phèi hîp víi Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tæ chøc ®µo t¹o chÝnh quy c¸n bé lµm c«ng t¸c FDI, c¸n bé qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, trong ngµnh c«ng nghiÖp . - Bé C«ng nghiÖp phèi hîp víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tæ chøc th­êng xuyªn viÖc tËp huÊn sè c¸n bé ViÖt Nam hiÖn nay ®ang lµm viÖc t¹i c¸c liªn doanh trong ngµnh c«ng nghiÖp, trang bÞ kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô, luËt ph¸p còng nh­ nh÷ng kinh nghiÖm cÇn thiÕt nhÊt cho hä. - Bé C«ng nghiÖp phèi hîp víi Bé Lao ®éng-Th­¬ng binh-X· h«Þ, Uû ban Nh©n d©n cÊp tØnh, Ban qu¶n lý KCN tæ chøc ®µo t¹o c«ng c«ng nh©n lµnh nghÒ lµm viÖc cho c¸c doanh nghiÖp FDI. Thùc tÕ cho thÊy, c«ng t¸c ®µo t¹o cña n­íc ta nh÷ng n¨m qua cßn nhiÒu bÊt hîp lý, tû lÖ §¹i häc/ trung häc lµ 4/1 trong khi ®ã ë c¸c n­íc tiªn tiÕn, tû lÖ ®ã lµ 1/6, ®iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “thõa thÇy thiÕu thî “ nh­ hiÖn nay (theo sè liÖu thèng kª trong ngµnh c«ng nghiÖp Tp. Hå ChÝ Minh, tû lÖ c¸n bé kinh tÕ/ c«ng nh©n lµnh nghÒ lµ 4/1). C«ng nh©n cã tr×nh ®é tay nghÒ cao kh«ng nhiÒu, lao ®éng chñ yÕu ch­a qua ®µo t¹o (chiÕm 60-70%). 2.2 Cïng víi c¸c chÝnh s¸ch linh ho¹t vÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ngµng C«ng nghiÖp, cÇn ph¶i cã c¸c chÕ ®é ­u ®·i phï hîp ®èi víi c¸c c¸n bé nghiªn cøu khoa häc Ho¹t ®éng hîp t¸c ®Çu t­ kÌm theo nã lµ ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ (CGCN) vµo ViÖt Nam. Muèn x©y dùng x· héi X· héi Chñ nghÜa, tr­íc hÕt cÇn x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña n­íc nhµ. Muèn vËy, CGCN lµ con ®­êng ng¾n nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn, do n«n nãng vµ thiÕu hiÓu biÕt nªn trong thêi gian qua n­íc ta ®· cho chuyÓn giao nhiÒu d©y chuyÒn c«ng nghÖ l¹c hËu tõ 40-60 n¨m vµ n­íc ta cã nguy c¬ trë thµnh b·i th¶i c«ng nghÖ cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi; n¨ng lùc s¶n xuÊt th× kh«ng hiÖu qña. Mét sè c«ng nghÖ l¹i qu¸ hiÖn ®¹i, c«ng nh©n ViÖt Nam kh«ng kÞp tiÕp nhËn, lµm quen trong mét thêi gian ng¾n cho nªn ph¶i thuª chyªn gia n­íc ngoµi; c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ nµy l¹i kh«ng ph¸t huy hÕt c«ng suÊt thiÕt kÕ. Do ®ã ®Ó ho¹t ®éng CGCN ®¹t hiÖu qu¶, Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ kinh phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu øng dông cho c¸c ViÖn nghiªn cøu khoa häc - kü thuËt, c¸c tr­êng §¹i häc... Cã chÝnh s¸ch vÒ l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é kÌm theo cho c¸n bé nghiªn cøu khoa häc. §µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt ®ñ tr×nh ®é tiÕp thu kinh nghiÖm qu¶n lý vµ vËn hµnh c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ, tiÕn tíi lµm chñ c«ng nghÖ ®ã. N¨m 2001, dù tÝnh ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ kho¶ng 2,3% tæng chi Ng©n s¸ch, song theo dù tÝnh víi nguån kinh phÝ nµy còng chØ ®ñ ®¸p øng ®­îc 40-50% nhu cÇu ho¹t ®éng cña ngµnh khoa häc c«ng nghÖ. C¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn còng cÇn cã sù quan t©m ®óng møc c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ trong ®Þa bµn, thùc hiÖn tèt, nhanh lµm thñ tôc thÈm ®Þnh, xÐt duyÖt c¸c dù ¸n b»ng c¸ch phèi hîp víi ng©n hµng... khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c ViÖn nghiªn cøu, c¸c trung t©m, c¸c tr­êng §¹i häc cïng ®Çu t­, nghiªn cøu, øng dông c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc. Muèn tiÕn hµnh ph¸t triÓn m¹nh ngµnh C«ng nghiÖp, cÇn cã thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i... ho¹t ®éng CGCN cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ã. Song, ®Ó ho¹t ®éng CGCN ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ vµ phôc vô cho nhu cÇu thiÕt thùc cña ngµng còng nh­ cña c¶ n­íc, mét trong nh÷ng ®ßi hái c¬ b¶n lµ n­íc ta cÇn cã mét tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. 3. Sím h×nh thµnh mét thÞ tr­êng vèn ®ång bé, t¹o ra kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ trong huy ®éng vèn cho ®Çu t­. - Nhµ n­íc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp FDI ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng vèn; ®­îc vay tÝn dông kÓ c¶ trung vµ dµi h¹n t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng ë ViÖt Nam, tuú thuéc vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña c¸c dù ¸n vµ cã thÓ b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cña c¸c C«ng ty mÑ ë n­íc ngoµi; ®­îc phÐp thÝ ®iÓm ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ë thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ®Ó thu hót thªm vèn ®Çu t­. - Ph¸t triÓn m¹nh thÞ tr­êng vèn ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ gãp vèn ®Çu t­ b»ng c¸c nguån huy ®éng dµi h¹n nh­: tr¸i phiÕu, cæ phiÕu; tiÕn tíi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp FDI. Sím ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh ®Ó ®Èy nhanh viÖc gi¶i ng©n vèn vay cña c¸c doanh nghiÖp FDI; cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t­. - X©y dùng Quy chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp FDI; ban hµnh c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp; ®ång thêi b¶o ®¶m sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp FDI ®­îc chuyÓn nh­îng vµ thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn tõ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam . - Gi¶m dÇn tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ ®Ó tiÕn tíi xo¸ bá viÖc kÕt hèi b¾t buéc khi cã ®iÒu kiÖn; tõng b­íc thùc hiÖn môc tiªu tù do ho¸ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ ®èi víi c¸c giao dÞch v·ng lai. - Mét vÊn ®Ò n÷a lµ c©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. §©y ®ang lµ mét th¸ch thøc cho sù ph¸t triÓn c¸c dù ¸n. NhiÒu doanh nghiÖp triÓn khai sím nh»m vµo thÞ tr­êng trong n­íc, s¶n xuÊt hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu, ®· ®Õn thêi kú ph¶i tr¶ vèn vay trong khi kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ trªn cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i rÊt h¹n chÕ, nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm cuèi chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. - HiÖn vÉn cßn nhiÒu kh¸c biÖt trong ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i tr¶ gi¸ ®iÖn, n­íc, c­íc phÝ ®iÖn tho¹i, gi¸ vÐ ®i l¹i vµ c¸c dÞch vô kh¸c cao h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Ng­îc l¹i, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh trong khi ®ã c¸c ­u ®·i nµy kh«ng ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. H¬n n÷a thuÕ suÊt, thuÕ lîi tøc ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thÊp h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Trong thùc tÕ, bï l¹i chi phÝ cao, s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng ®¹t chÊt l­îng cao vµ gi¸ b¸n còng cao, kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng tèt h¬n. Bëi vËy, trong giai ®o¹n ®Çu, lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ ch­a cao hoÆc bÞ lç, nh­ng vÒ l©u dµi, hä bï ®¾p ®­îc chi phÝ ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i. N¨m 1996, sè thuÕ mµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch nhµ n­íc chiÕm gÇn 23% tæng sè thu Ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ con sè kh«ng nhá. ThiÕt nghÜ, vèn ®Çu t­ nhµ n­íc lµ cÇn thiÕt song vèn ®Çu t­ trong n­íc vÉn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn l©u dµi cña nÒn kinh tÕ nãi chung, cña ngµnh c«ng nghiÖp nãi riªng. Do ®ã, trong thêi gian tíi, mét mÆt thu hót h¬n n÷a vèn ®Çu t­ nãng vµo ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam , mÆt kh¸c cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch vµ hç trî ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong n­íc. 4. §æi míi vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­. C«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ cÇn ph¶i ®­îc ®æi míi vÒ néi dung vµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn, theo mét kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. Tr­íc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh xóc tiÕn ®Çu t­ còng nh­ xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, cña Bé, ngµnh, c¸c tØnh, Ban qu¶n lý c¸c Khu c«ng nghiÖp. CÇn thµnh lËp bé phËn xóc tiÕn t¹i Bé C«ng nghiÖp, tæng c«ng ty, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn cña n­íc ta t¹i mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm ë n­íc ngoµi ®Ó chñ ®éng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ng©n s¸ch nhµ n­íc cÇn dµnh mét kho¶n kinh phÝ tho¶ ®¸ng cho c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó t¹o chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Cïng víi viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ truyÒn thèng ë Ch©u ¸, ASEAN vµo c¸c dù ¸n mµ hä cã kinh nghiÖm vµ thÕ m¹nh nh­ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng xuÊt khÈu...CÇn chuyÓn h­íng m¹nh sang Ch©u ©u, B¾c Mü nh»m tranh thñ tiÒm lùc vèn, c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i cña c¸c TËp ®oµn xuyªn quèc gia ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ; chó ý c¸c dù ¸n lín, dù ¸n võa vµ nhá nh­ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së quy ho¹ch ngµnh, s¶n phÈm, l·nh thæ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ ®­îc phª duyÖt; Bé C«ng nghiÖp cïng víi c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn chñ ®éng tiÕn hµnh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ mét c¸ch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi dù ¸n, trùc tiÕp ®èi tõng tËp ®oµn, c«ng ty, nhµ ®Çu t­ cã tiÒm n¨ng. §èi víi mét sè dù ¸n lín, quan träng, liªn quan ®Õn qu«c kÕ d©n sinh, cÇn chuÈn bÞ kü l­ìng dù ¸n kÓ c¶ viÖc ®Ò nghÞ mét sè n­íc hç trî lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi. Trªn c¬ së ®ã, ChÝnh phñ lùa chän, mêi trùc tiÕp mét sè TËp ®oµn lín trong ngµnh ®Ó ®µm ph¸n, tham gia ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n ®ã. Bé C«ng nghiÖp cïng víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Ngo¹i giao, BéTh­¬ng m¹i tæ chøc phèi hîp nghiªn cøu t×nh h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çu t­, chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc, c¸c TËp ®oµn xuyªn quèc gia, c¸c tËp ®oµn vµ c¸c c«ng ty lín ®Ó cã chÝnh s¸ch vËn ®éng thu hót ®Çu t­ phï hîp. Nghiªn cøu luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi ®Ó kÞp thêi cã ®èi s¸ch thÝch hîp. CÇn tËp trung chØ ®¹o vµ hç trî kÞp thêi c¸c nhµ ®Çu t­ hiÖn cã dù ¸n ®Çu t­ ®ang ho¹t ®éng, gióp hä gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh, ®ã lµ biÖn ph¸p cã ý nghÜa quan träng ®Ó vËn ®éng cã hiÖu qu¶ vµ cã søc thuyÕt phôc nhÊt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ míi. 5. §èi víi viÖc lùa chän c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi: cÇn x¸c ®Þnh chiÕn l­îc l©u dµi lµ dµnh sù ­u tiªn h¬n cho viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ thuéc c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lín, thùc thô, tiÕn tíi xo¸ bá t×nh tr¹ng thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ thiÕu n¨ng lùc hoÆc lµm trung gian, m«i giíi ®Çu t­. §Æc ®iÓm næi bËt cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam võa qua, phÇn lín kh«ng ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¸c c«ng ty mÑ, mµ lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c c«ng ty thuéc thÕ hÖ thø hai, tøc lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c chi nh¸nh c«ng ty n­íc thø hai ®Çu t­ vµo n­íc ta (n­íc thø ba), cßn qu¸ Ýt c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lín. Trong khi ®ã hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc trong ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu ®ßi hái nhu cÇu vèn lín, trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i (c«ng nghiÖp dÇu khÝ, c«ng nghiÖp nÆng). Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thu hót c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lín ®Õn ®Çu t­ lµ ph¶i cã c¸c doanh nghiÖp ®èi t¸c trong n­íc ®ñ m¹nh vÒ nhiÒu mÆt. Vµ, ®Ó cã ®­îc c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy, Nhµ n­íc ta cÇn cã sù lùa chän, hç trî, ®Çu t­, x©y dùng t¹o cho nh÷ng ®iÒu kiÖn, c¬ héi thö th¸ch vµ ph¸t triÓn. Chóng ta cÇn cã sù ®Çu t­ tho¶ ®¸ng ®Ó sím h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ hïng m¹nh lµm trô cét cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ, võa ®ñ søc v­¬n ra ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tãm l¹i, ®Ó thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn FDI trong ngµnh C«ng nghiÖp, mét mÆt Bé C«ng nghiÖp kiÕn nghÞ c¸c c¬ quan so¹n th¶o LuËt vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý nh»m gióp Bé C«ng nghiÖp tiÕp cËn ®­îc nguån th«ng tin b¸o c¸o trùc tiÕp tõ c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp FDI ®Ó kh«ng ngõng cËp nhËt th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc theo chuyªn ngµnh; mÆt kh¸c b¶n th©n ngµnh còng ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch, thay ®æi mang b¶n s¾c riªng cña ngµnh ®Ó t¹o hiÖu qu¶ thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ngµy cµng cao h¬n. KÕt luËn ChØ sau h¬n mét thËp kû triÓn khai, ®Õn nay khu vùc c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (§TNN) ®ang cã vai trß ngµy cµng quan träng trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Sù lín m¹nh cña khu vùc nµy kh«ng nh÷ng gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, mµ cßn gãp phÇn trùc tiÕp t¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Khu vùc c«ng nghiÖp cã vèn §TNN bao gåm 4 chuyªn ngµnh: C«ng nghiÖp DÇu khÝ; C«ng nghiÖp nÆng; C«ng nghiÖp nhÑ vµ C«ng nghiÖp thùc phÈm. Trong khi c«ng nghiÖp dÇu khÝ ®ang ph¸t triÓn theo chiÒu s©u, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi nh­ n¨ng l­îng, khÝ ®èt, dÇu nhên, bét PVC vµ tiÕn tíi s¶n xuÊt s¶n phÈm x¨ng dÇu c¸c lo¹i th× c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm còng ngµy cµng lín m¹nh, thu hót ngµy cµng nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (hÇu hÕt c¸c h·ng lín næi tiÕng trªn thÕ giíi ®Òu ®· ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nh­ c¸c h·ng Toyota, Mercedes,...vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt « t«; Suzuki, Yamaha, Honda,...vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt l¾p r¸p xe m¸y; Adidas, Bata, Reebox,... vµo lÜnh vùc da-giÇy; Heneken, Coca-Cola,...vµo c«ng nghiÖp thùc phÈm...). ChØ riªng trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002, trong khi xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t 1.740 triÖu USD, th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c ngµnh kh¸c ®¹t 2.798 triÖu USD. C«ng nghiÖp cã vèn §TNN hiÖn cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp träng yÕu cña ViÖt Nam, kÓ c¶ ngµnh ®ãng tµu biÓn, khai th¸c than...C«ng thiÖp cã vèn §TNN hiÖn chiÕm 100% s¶n phÈm cña 2 ngµnh dÇu khÝ vµ bét ngät; trªn 80% cña ngµnh s¶n xuÊt xe m¸y; trªn 90% vÒ s¶n xuÊt « t«, ti vi vµ xe ®¹p; trªn 50% trong s¶n xuÊt thÐp...Ngoµi ra c«ng nghiÖp cã vèn §TNN ®· vµ ®ang tham gia ®¸nh thøc c¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ ë c¸c ®Þa ph­¬ng biÕn nhiÒu vïng ®Êt hoang v¾ng thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp lín. Cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng ®Þa ph­¬ng nh­ Bµ RÞa-Vòng Tµu, §ång Nai, B×nh D­¬ng, H¶i Phßng, Hµ Néi, TP HCM... Nh×n l¹i chÆng ®­êng ®· qua, cã thÓ thÊy râ nh÷ng ®ãng gãp lín lao cña khu vùc c«ng nghiÖp cã vèn §TNN ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ, cÇn tiÕp tôc cã c¸c gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch, ®Þnh h­íng cô thÓ ®Ó xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n, t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p hç trî cô thÓ vµ thiÕt thùc ®Ó khu vùc c«ng nghiÖp nµy t¨ng tr­ëng víi nhÞp ®é cao, trªn c¬ së ®ã cïng víi c¸c khu c«ng nghiÖp nhµ n­íc vµ c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Èy nhanh sù nghiÖp CNH, H§H, nh»m thùc hiÖn môc tiªu tíi n¨m 2020 ®­a ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp nh­ môc tiªu ®· ®Ò ra. Môc tiªu giíi h¹n cña bµi viÕt chØ dõng l¹i ë møc ®é nghiªn cøu tæng hîp ®Ó minh ho¹ mét bøc tranh tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp FDI trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp mµ ch­a cã ®iÒu kiÖn ®i s©u nghiªn cøu tµi chÝnh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, lç - l·i cña tõng doanh nghiÖp, tõng chuyªn ngµnh nhá cña khu vùc nµy. Bµi viÕt cña em ®· ®Ò cËp thùc tr¹ng còng nh­ nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ cña t×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ cã mét sè nhËn ®Þnh riªng cña b¶n th©n. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm còng nh­ thêi gian nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong nhËn ®­îc sù ®¸nh gi¸, gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn bµi viÕt, phôc vô tèt cho c«ng cuéc thu hót, sö dông vµ qu¶n lý vèn FDI trong ngµnh c«ng nghiÖp. Mét lÇn n÷a xin tr©n träng c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh “ §Çu t­ n­íc ngoµi: - §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng. B¸o c¸o tæng hîp n¨m 2001/2002 Vô Qu¶n lý Dù ¸n-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Bé C«ng nghiÖp - B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng n¨m 2000 cña Bé C«ng nghiÖp - ChiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp sè 1 vµ 6 n¨m 2001. - Quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh C«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2005 C¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. “ §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: C¬ së ph¸p lý - HiÖn tr¹ng - c¬ héi - triÓn väng” Phan H÷u Th¾ng, Hoµng V¨n HuÊn, NguyÔn Anh TuÊn/ Vô Qu¶n lý dù ¸n - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi c«ng cuéc CNH, H§H ë ViÖt Nam” TS. NguyÔn Träng Xu©n/ Trung t©m khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia, ViÖn Kinh tÕ häc-XuÊt b¶n n¨m 2002 “DÇu khÝ ViÖt Nam” §oµn Thiªn TÝch-Nguyªn Phã Chñ tÞch C«ng ®oµn DÇu khÝ Kho¸ I (1993-1998)/ Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia TP. Hå ChÝ Minh Thêi b¸o kinh tÕ c¸c sè: 135 ra ngµy 11/11/2002; sè 14 ra ngµy 24/1/2003; sè 17-22 ra ngµy 7/2/2003, B¸o §Çu t­ ra ngµy 30/8/2002; sè 11 ra nganú 5/3/2003 10.T¹p chÝ Th­¬ng m¹i/ Bé Th­¬ng m¹i Sè 3+4+5-2003; sè 22-23 th¸ng 2/2003 11. Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 1, 2 n¨m 2003 12. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 294 th¸ng 11/2002, sè 296 th¸ng 1/2003 13. Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng; sè 6/12/2002 / Trung t©m kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng (VAPEC) ._.