Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp, khu chế xuất ở Việt Nam

Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu Ch­¬ng I: Sù cÇn thiÕt cña Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong viÖc ph¸t triÓn c¸c Khu c«ng nghiÖp vµ Khu chÕ xuÊt ViÖt Nam 1 I. Vai trß cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi c¸c KCN vµ KCX 1 1. §«i nÐt vÒ c¸c KCN vµ KCX ViÖt Nam 1 1.1 Khu chÕ xuÊt 1 1.2 Khu c«ng nghiÖp 2 1.3 Sù h×nh thµnh c¸c KCN ViÖt Nam 4 1.4 §ãng gãp cña KCN ViÖt Nam 7 2. Sù cÇn thiÕt cña Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong viÖc ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam 10 2.1 FDI lµ nguån vèn quan träng ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam 10 2.2 FDI mang l¹i thiÕt bÞ kü thuËt tiªn tiÕn vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc 12 2.3 FDI gãp phÇn x©y dùng mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao h¬n 14 2.4 C¸c lîi Ých kh¸c 15 II. Kinh nghiÖm thu hót FDI ph¸t triÓn c¸c KCN ë mét sè n­íc 15 1. Kinh nghiÖm thµnh c«ng 16 2. Bµi häc tõ nh÷ng thÊt b¹i 21 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng thu hót Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN ViÖt Nam 27 I. Tæng quan vÒ Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 27 1. Sè dù ¸n ®Çu t­ 27 2. §èi t¸c ®Çu t­ 28 3. LÜnh vùc ®Çu t­ 29 II. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam 30 1. Hµnh lang ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng c¸c KCN ViÖt Nam 30 2. T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN ViÖt Nam 31 3. §Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong c¸c KCN ViÖt Nam 33 4. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµo c¸c KCN ViÖt Nam 37 III. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN ViÖt Nam 41 1. C¸c kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc 41 2. Nh÷ng vÊn ®Ò h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n 44 3. Mét sè KCN ®iÓn h×nh 47 Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p nh»m thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ FDI ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN trong thêi gian tíi 53 I. Ph­¬ng h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c KCN ®èi víi viÖc thu hót FDI trong thêi gian tíi 53 1. §Þnh h­íng quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn 53 2. Nhu cÇu vèn FDI cho c¸c KCN trong thêi gian tíi 57 II. KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thu hót vµ sö dông FDI t¹i c¸c KCN hiÖu qu¶ h¬n 58 1. X¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng c¸c KCN 58 2. Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ quy ho¹ch tæng thÓ c¸c KCN ®Ó t¹o lËp c¬ së cho kÕ ho¹ch thu hót vµ sö dông nguån vèn FDI 59 3. TiÕp tôc t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c KCN 61 4. C¶i tiÕn c¬ chÕ, tæ chøc bé m¸y vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c KCN 66 5. T¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi mét sè c«ng t¸c, ho¹t ®éng cßn nhiÒu tån t¹i trong c¸c KCN 70 6. Mét sè vÊn ®Ò kh¸c cÇn ®­îc quan t©m 73 KÕt luËn 76 Tµi liÖu tham kh¶o 78 Lêi më ®Çu Trong nhiÒu thËp kØ qua, viÖc ph¸t triÓn Khu c«ng nghiÖp (KCN) vµ Khu ChÕ XuÊt (KCX) ®­îc coi lµ mét gi¶i ph¸p quan träng nh»m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ mét sè n­íc ph¸t triÓn ë khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng. §èi víi ViÖt Nam, ®Ó thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, nhµ n­íc ta ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i dùa vµo néi lùc lµ chÝnh. Tuy nhiªn, víi xuÊt ph¸t ®iÓm tõ mét nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, thu nhËp quèc d©n vµ thu nhËp ®Çu ng­êi cßn thÊp nªn nguån vèn cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc tr­íc m¾t phô thuéc nhiÒu vµo nguån vèn n­íc ngoµi, trong ®ã, mét nguån vèn ®¸ng kÓ lµ FDI. ViÖc thµnh lËp vµ ®­a c¸c KCN, KCX vµo ho¹t ®éng lµ mét biÖn ph¸p quan träng nh»m thu hót ®Çu t­ nãi chung vµ thu hót FDI nãi riªng. XuÊt ph¸t tõ môc tiªu, chiÕn luîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc còng nh­ kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi trong ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX, 12/10/1991 NghÞ ®Þnh 322/H§BT ®· ban hµnh Quy chÕ KCX vµ ®Õn n¨m 1994, Nhµ n­íc ®· ban hµnh N§192/CP quy ®Þnh Quy chÕ KCN, KCX vµ cho phÐp thµnh lËp mét sè KCN, KCX ë mét sè ®Þa ph­¬ng cã c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi. §ã lµ chñ tr­¬ng kÞp thêi, ®óng ®¾n, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng nh­ thùc tiÔn cña n­íc ta. Tõ 4 KCN ra ®êi ®Çu tiªn n¨m 1994: KCN Amata (§ång Nai), KCN CÇn Th¬ (CÇn Th¬), KCN §µ N½ng (§µ N½ng), KCN Néi Bµi (Hµ Néi) tíi nay, n­íc ta ®· x©y dùng ®­îc 69 KCN t¹i 27 tØnh, thµnh. Tuy míi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong thêi gian t­¬ng ®èi ng¾n, nh­ng trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c KCN vµ KCX t¹i ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, b­íc ®Çu gãp phÇn quan träng c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ phÇn lín lµ nhê ®· thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. ViÖc FDI chiÕm 41,14 % tæng sè vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; 81,13% tæng vèn cña c¸c doanh nghiÖp KCN vµ 65,3 % tæng sè c¸c dù ¸n vµo c¸c KCN lµ mét minh chøng hïng hån. Tuy nhiªn thùc tiÔn cho thÊy trong nh÷ng n¨m qua ho¹t ®éng cña c¸c KCN vµ KCX vÉn cßn tån t¹i nhiÒu khã kh¨n. Cho tíi nay, c¸c KCN vµ KCX ViÖt Nam míi chØ cho thuª ®­îc 2062,9 ha, tøc lµ kho¶ng 20,88% tæng diÖn tÝch ®Êt quy ho¹ch giai ®o¹n I. Vµ riªng 15 KCN cã FDI ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng míi chØ lÊp ®Çy ®­îc 154,2 ha, gãp 1,56% trong sè 20,88% diÖn tÝch ®Êt ®· cho thuª ®­îc nãi trªn. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng tån t¹i vÒ quy ho¹ch ph¸t triÓn, m« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý…còng lµ nh÷ng trë ng¹i lín cho viÖc ph¸t triÓn KCN vµ KCX . V× vËy nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn còng nh­ thùc tiÔn vÒ thu hót FDI ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ë n­íc ta trong thêi gian qua dÓ lµm luËn cø khoa häc cho viÖc ®Ò ra mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p nh»m thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nguån vèn FDI vµo c¸c KCN vµ KCX n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay còng nh­ trong t­¬ng lai lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Kho¸ luËn ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Sù cÇn thiÕt cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi c¸c KCN vµ KCX ViÖt Nam. Ch­¬ng II: Th­c tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCNvµ KCX ViÖt Nam. Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p nh»m thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn FDI vµo KCNvµ KCX trong thêi gian tíi. Do ®Ò tµi lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, ®«i khi ®ßi hái kiÕn thøc vÜ m« chuyªn s©u vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch cao nªn kho¸ luËn khã tr¸nh khái nhøng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o vµ gãp ý cña thÇy, c« ®Ó em cã thÓ nhËn thøc tèt h¬n vÊn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o NguyÔn Quang Minh cïng c¸c thÇy c« cña khoa kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng – tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng ®· gióp em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. Ch­¬ng I Sù cÇn thiÕt cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong viÖc ph¸t triÓn c¸c Khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt viÖt nam I. Vai trß cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi c¸c Khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt viÖt nam 1. §«i nÐt vÒ c¸c Khu c«ng nghiÖp vµ Khu chÕ xuÊt ViÖt Nam 1.1. Khu chÕ xuÊt (KCX). Kh¸i niÖm: Khu chÕ xuÊt (Export Processing Zone - EPZ) lµ tõ gäi t¾t cña Khu chÕ biÕn xuÊt khÈu. Nã ®­îc gäi b»ng nhiÒu tªn kh¸c nhau, thËm chÝ cã c¶ ®Þnh nghÜa kh¸c nhau. Theo kh¸i niÖm cña tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Liªn Hîp Quèc UNIDO th×: KCX lµ mét khu t­¬ng ®èi nhá ph©n c¸ch vÒ ®Þa lý trong mét quèc gia nh»m môc tiªu thu hót c¸c doanh nghiÖp (chñ yÕu lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) h­íng vÒ xuÊt khÈu, b»ng c¸ch cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ ®Çu t­ vµ mËu dÞch ®Æc biÖt thuËn lîi so víi phÇn l·nh thæ cßn l¹i cña n­íc chñ nhµ. §Æc biÖt, KCX cho phÐp nhËp khÈu hµng ho¸ dïng cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu miÔn thuÕ. KCX lµ mét m« h×nh ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn tõ l©u, song viÖc h×nh thµnh KCX víi ý nghÜa lµ mét c«ng cô thu hót FDI vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®· trë thµnh mét quan ®iÓm chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc ¸p dông kh¸ réng r·i t¹i hµng lo¹t quèc gia ®ang ph¸t triÓn trong vµi thËp kØ gÇn ®©y. Khu chÕ xuÊt lµ h×nh ¶nh cña mét thÓ chÕ ph¸p lý ®¬n gi¶n, râ rµng gãi gän trong mét bé luËt cña mét Khu chÕ xuÊt, ®¶m b¶o quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­ mét c¸ch tho¶ ®¸ng, t¹o sù an toµn, yªn t©m ®Çu t­ cho hä. C¸c n­íc tiÕp nhËn FDI ®Òu muèn duy tr× h×nh thøc nµy v× nã kh«ng trùc tiÕp c¹nh tranh víi s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc. §Æc ®iÓm: MÆc dï KCX ë tõng n­íc cã quy ®Þnh cô thÓ kh¸c nhau, song nh÷ng ®Æc tr­ng sau ®©y ®­îc coi lµ ®Æc ®iÓm cña mét Khu chÕ xuÊt ®iÓn h×nh : KCX lµ mét khu ®Êt thuéc l·nh thæ cña mét n­íc ®­îc quy ho¹ch riªng ra, th­êng ®­îc ng¨n b»ng t­êng rµo kiªn cè ®Ó t¸ch biÖt ho¹t ®éng víi phÇn néi ®Þa. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña c¸c Khu chÕ xuÊt lµ thu hót c¸c nhµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n­íc ngoµi vµ trong n­íc ®Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu b»ng nh÷ng biÖn ph¸p ®Æc biÖt ­u ®·i vÒ thuÕ quan, vÒ c¸c ®iÒu kiÖn mËu dÞch vµ c¸c lo¹i thuÕ kh¸c. Hµng ho¸, t­ liÖu s¶n xuÊt nhËp khÈu vµo c¸c KCX ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®­îc miÔn thuÕ h¶i quan (xuÊt khÈu vµo néi ®Þa ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu). Nh÷ng h·ng ho¹t ®éng trong KCX ®­îc sö dông c¬ së h¹ tÇng tèt nh­ ®­êng giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c, cung cÊp ®iÖn n­íc…vµ gi¶m thiÓu c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Hµng ho¸ lµm ra ë KCX chñ yÕu ®Ó phôc vô xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ë c¸c n­íc kh¸c nhau, trong c¸c thêi k× kh¸c nhau, cã thÓ m« h×nh KCX ®­îc vËn dông mét c¸ch kh¸c nhau vµ cã thÓ gäi b»ng nh÷ng c¸i tªn kh«ng gièng nhau. Nh­ng dï c¸ch gäi cã kh¸c nhau th× KCX (theo c¸ch gäi th«ng th­êng) còng lµ mét h×nh thøc ®Æc biÖt thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc nhiÒu quèc gia ¸p dông, ph¸t triÓn hoÆc c¶i tiÕn cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña quèc gia m×nh. Khu c«ng nghiÖp (KCN). Kh¸i niÖm: Khu c«ng nghiÖp (Industrial Zone; Industrial Park) hay cßn gäi lµ Khu c«ng nghiÖp tËp trung, lµ mét quÇn thÓ liªn hoµn c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp x©y dùng trªn mét vïng cã thuËn lîi vÒ c¸c yÕu tè ®Þa lý, tù nhiªn vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, vÒ x· héi…®Ó thu hót vèn ®Çu t­ (chñ yÕu lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi) vµ ho¹t ®éng theo mét c¬ cÊu hîp lý c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp dÞch vô, nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Khu c«ng nghiÖp vÒ c¬ b¶n còng gièng nh­ Khu chÕ xuÊt lµ ®Þa bµn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mµ phÇn lín lµ c«ng nghiÖp tiªu dïng, ®Òu gåm nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ phÇn lín lµ nh÷ng khu vùc kh«ng cã d©n c­ sinh sèng. Tuy vËy ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hai lo¹i h×nh nµy lµ: s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong Khu chÕ xuÊt chñ yÕu ph¶i xuÊt khÈu, cßn s¶n phÈm cña Khu c«ng nghiÖp th× võa ®Ó xuÊt khÈu võa ®Ó tiªu thô trong thÞ tr­êng néi ®Þa, quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp Khu chÕ xuÊt vµ thÞ tr­êng néi ®Þa lµ quan hÖ ngo¹i th­¬ng, cßn quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp Khu c«ng nghiÖp vµ thÞ tr­êng néi ®Þa lµ quan hÖ néi th­¬ng. H¬n n÷a, xÐt trªn gãc ®é thÞ tr­êng quèc tÕ, Khu chÕ xuÊt cã thÓ coi lµ Khu vùc th­¬ng m¹i tù do v× kh«ng cã thuÕ xuÊt nhËp khÈu, l¹i kh«ng bÞ rµng buéc bëi biÖn ph¸p phi thuÕ quan. Khu c«ng nghiÖp lµ mét h×nh thøc tæ chøc kh«ng gian l·nh thæ c«ng nghiÖp lu«n g¾n liÒn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng vµ h×nh thµnh m¹ng l­íi ®« thÞ, ph©n bè d©n c­ hîp lý. Do ®ã viÖc ph©n bè Khu c«ng nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau: Cã kh¶ n¨ng x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng thuËn lîi, cã hiÖu qu¶, cã ®Êt ®Ó më réng vµ nÕu cã thÓ liªn kÕt thµnh c¸c côm c«ng nghiÖp. Quy m« Khu c«ng nghiÖp vµ quy m« xÝ nghiÖp ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ chÝnh g¾n liÒn víi kÕt cÊu h¹ tÇng. Kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn liÖu trong n­íc hoÆc nhËp khÈu t­¬ng ®èi thuËn lîi, cã cù ly vËn t¶i thÝch hîp. Cã thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm Cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu lao ®éng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng víi chi phÝ tiÒn l­¬ng thÝch hîp. Sau ®©y Khu c«ng nghiÖp vµ Khu chÕ xuÊt sÏ ®­îc gäi chung lµ Khu c«ng nghiÖp (KCN). Sù h×nh thµnh c¸c KCN ViÖt Nam. Më réng hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i ngµy cµng trë thµnh mét trong nh÷ng nh©n tè then chèt ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam ®Ó tranh thñ mäi kh¶ n¨ng thiÕt lËp, më réng quan hÖ kinh tÕ b×nh ®¼ng cïng cã lîi, thu hót vèn ®Çu t­ tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c c¸ nh©n ®¬n vÞ, ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo trong n­íc. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i, t¹o søc hÊp dÉn cho ®Çu t­, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó thu hót ®Çu t­. ViÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c KCN ngµy cµng trë thµnh biÖn ph¸p quan träng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, nh»m thóc ®Èy nhanh chãng tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ ®Êt n­íc. Do ®ã ngµy 12/10/1991 nghÞ ®Þnh 322/H§BT ra ®êi ®· ban hµnh Quy chÕ Khu chÕ xuÊt. TiÕp ®Õn, nghÞ ®Þnh 129/CP ngµy 31/12/1994 cña n­íc ta ®· ra ®êi ban hµnh Quy chÕ KCN, KCX. Sau ®ã Quy chÕ nµy vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®· ®­îc söa ®æi, c¶i tiÕn cho phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn míi cña ®Êt n­íc. Vµ gÇn ®©y nhÊt ngµy 24/4/1997, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 36/CP trong ®ã cã Quy chÕ KCN, KCX. §iÒu nµy ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c KCN ViÖt Nam. Trong n¨m 1994, 4 KCN cña ViÖt Nam ®· ra ®êi. §ã lµ c¸c KCN Amata (liªn doanh víi Th¸i Lan, diÖn tÝch 129 ha), KCN CÇn Th¬ (do ViÖt Nam x©y dùng, diÖn tÝch 300 ha), KCN §µ N½ng (liªn doanh víi Malaisia, diÖn tÝch 63 ha) vµ KCN Néi Bµi (liªn doanh víi Malaisia, diÖn tÝch 100 ha). Tõ n¨m 1994 ®Õn nay, cïng víi viÖc më réng c¸c KCN vµ nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i thuËn lîi, c¸c KCN ®· ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Theo Vô qu¶n lý Khu c«ng nghiÖp - Khu chÕ xuÊt, trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 69 Khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh víi tæng diÖn tÝch quy ho¹ch lµ 11399 ha. Cô thÓ c¸c KCN ®­îc ph©n bæ nh­ sau: MiÒn B¾c cã 18 khu. Bao gåm: - Hµ néi cã 6 khu: Khu c«ng nghiÖp Néi Bµi (liªn doanh víi Malaisia), Khu c«ng nghiÖp §µi T­ (100% vèn ®Çu t­ cña §µi Loan), Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B (vèn trong n­íc), Khu c«ng nghiÖp Deawoo - Hanel (liªn doanh víi Hµn Quèc), Khu c«ng nghiÖp B¾c Th¨ng Long (liªn doanh víi NhËt) vµ Khu c«ng nghiÖp VÜnh Tuy. - H¶i Phßng cã 4 khu: Khu c«ng nghiÖp Nomura (liªn doanh víi NhËt), Khu c«ng nghiÖp §×nh Vò (liªn doanh víi Th¸i Lan, BØ, MÜ), Khu c«ng nghiÖp VÜnh Niªm, Khu c«ng nghiÖp H¶i Phßng 96 (liªn doanh víi H«ngk«ng). - Qu¶ng Ninh, B¾c Ninh, Phó Thä, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, Thanh Ho¸, Hµ T©y, NghÖ An, mçi tØnh cã 1 khu c«ng nghiÖp. - MiÕn Nam cã 38 khu c«ng nghiÖp, tæng diÖn tÝch lµ 7452,77 ha, chiÕm 75,45% tæng diÖn tÝch c¸c Khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc h×nh thµnh vµ 3 Khu chÕ xuÊt. Bao gåm: + Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu khu c«ng nghiÖp nhÊt víi 11 khu tæng diÖn tÝch lµ: 1609,79 ha; Khu c«ng nghiÖp B×nh ChiÓu, Khu c«ng nghiÖp T©n T¹o, Khu c«ng nghiÖp VÜnh Léc, Khu c«ng nghiÖp T©n B×nh, Khu c«ng nghiÖp T©n Thíi HiÖp, Khu c«ng nghiÖp Lª Minh Xu©n, Khu c«ng nghiÖp T©y B¾c Cñ Chi, Khu c«ng nghiÖp Tam B×nh, Khu c«ng nghiÖp C¸t L¸i, Khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph­íc I (vèn trong n­íc) vµ Khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph­íc II n»m trong Khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph­íc I (liªn doanh víi Mü , BØ , Th¸i Lan) vµ 3 Khu chÕ xuÊt lµ: T©n ThuËn (62ha); Linh Trung 1 (62ha) vµ Linh Trung 2 (61,7 ha). + §ång Nai lµ n¬i cã tæng diÖn tÝch Khu c«ng nghiÖp lín nhÊt: 2385 ha, chiÕm 24,15 tæng diÖn tÝch c¸c Khu c«ng nghiÖp víi 9 Khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh lµ: Khu c«ng nghiÖp Biªn Hoµ II, Khu c«ng nghiÖp Gß DÇu, Khu c«ng nghiÖp S«ng M©y, Khu c«ng nghiÖp Hè Nai, Khu c«ng nghiÖp Nh¬n Tr¹ch I, II, III (vèn trong n­íc), Khu c«ng nghiÖp Amata (liªn doanh víi Th¸i Lan), Khu c«ng nghiÖp Loteco (liªn doanh víi NhËt B¶n). + B×nh D­¬ng cã 7 Khu c«ng nghiÖp ®­îc thµnh lËp víi tæng diÖn tÝch 1092,92 ha bao gåm: Khu c«ng nghiÖp Sãng ThÇn II, Khu c«ng nghiÖp B×nh §­êng, Khu c«ng nghiÖp §ång An, Khu c«ng nghiÖp T©n §«ng HiÖp, Khu c«ng nghiÖp ViÖt H­¬ng (vèn trong n­íc) vµ Khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam - Singapore (liªn doanh víi Singapore). + Bµ RÞa Vòng Tµu cã 4 Khu c«ng nghiÖp víi tæng diÖn tÝch 1460,6 ha ®Òu ®­îc x©y dùng b»ng vèn trong n­íc, bao gåm: Khu c«ng nghiÖp Mü Xu©n A1, Khu c«ng nghiÖp Mü Xu©n B1, Khu c«ng nghiÖp §«ng Xuyªn, Khu c«ng nghiÖp Phó Mü 1. + Long An cã 2 Khu c«ng nghiÖp víi diÖn tÝch 120 ha bao gåm: Khu c«ng nghiÖp §øc Hoµ I vµ Khu c«ng nghiÖp §øc Hoµ II (vèn trong n­íc). + C¸c tØnh TIÒn Giang, §ång Th¸p, CÇn Th¬, VÜnh Long, T©y Ninh mçi tØnh cã mét Khu c«ng nghiÖp. - Sè cßn l¹i n»m trong c¸c tØnh miÒn Trung víi 10 Khu c«ng nghiÖp cã tæng diÖn tÝch lµ 821,6ha, chiÕm 8,32% diÖn tÝch c¸c Khu c«ng nghiÖp ®· x©y dùng bao gåm: + Thµnh phè §· N½ng cã 13 khu: Khu c«ng nghiÖp §· N½ng (liªn doanh víi Malaisia), Khu c«ng nghiÖp Liªn ChiÓu vµ Khu c«ng nghiÖp Kh¸nh Hoµ (vèn trong n­íc). + Qu¶ng Nam cã 2 khu lµ: Khu c«ng nghiÖp B¾c Chu Lai vµ Khu c«ng nghiÖp §iÖn Ngäc. + Qu¶ng Ng·i cã 2 khu lµ: Khu c«ng nghiÖp TÞnh Phong vµ Khu c«ng nghiÖp Qu¶ng Phó. + C¸c tØnh Thõa Thiªn HuÕ, Kh¸nh Hoµ, Phó Yªn, B×nh §Þnh, B×nh ThuËn mçi tØnh cã 1 khu c«ng nghiÖp. 1.4. §ãng gãp cña c¸c KCN ViÖt Nam. - Thø nhÊt lµ c¸c KCN lµ c«ng cô quan träng ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, tiÕp thu chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña thÕ giíi. Xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ hiÖn nay ®ang t¹o ra nh÷ng c¬ héi to lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn chóng ta ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n vÒ thiÕu hôt vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ kÜ thuËt - c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ®ñ søc c¹nh tranh. Do vËy, kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm vÒ c¬ së h¹ tÇng, tr×nh ®é qu¶n lý, tay nghÒ lao ®éng lµ c«ng viÖc tr­íc m¾t. Trong khi ch­a thÓ tiÕn hµnh cïng mét lóc trong ph¹m vi c¶ n­íc th× viÖc quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c KCN lµ vÊn ®Ò quan träng nh»m tËp trung ®Çu t­ cho mét sè khu vùc chän läc cã ­u thÕ h¬n vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Þa lý, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c vµ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p ­u ®·i h¬n. KCN víi nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt vÒ hµnh chÝnh, c¬ chÕ qu¶n lý, tµi chÝnh, thuÕ quan ®· trë thµnh m«i tr­êng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Vµ thùc tÕ c¸c KCN ViÖt Nam ®· ®ãng gãp vai trß tÝch cùc vµo viÖc thu hót vèn ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ thu hót FDI. Ta cã thÓ dÔ dµng thÊy ®­îc ®iÒu nµy qua b¶ng sau: B¶ng 1: T×nh h×nh thu hót FDI vµo ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam. §¬n vÞ: TriÖu USD N¨m 1998 1999 2000 2001 FDI vµo ph¸t triÓn KCN 1506,92 1789,35 1803,89 1915,28 FDI vµo ViÖt Nam 1956 2470 2228 2300 Tû träng (%) 77,51 72,44 80,96 83,28 (Nguån : Vô ®Çu t­ n­íc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) Cïng víi viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, viÖc tiÕp thu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc n­íc ta hÕt søc quan t©m. §Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thÞ tr­êng néi ®Þa, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng ®­a vµo c¸c KCN c¸c c«ng nghÖ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ c¶ c«ng nghÖ thuéc lo¹i tiªn tiÕn cña thÕ giíi. Cô thÓ lµ 44,4% c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ 55,6% c«ng nghÖ cßn l¹i ®¹t møc trung b×nh, kh«ng cã c«ng nghÖ l¹c hËu. MÆc dï ë c¸c KCN, ng­êi ta chñ yÕu thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, gia c«ng, l¾p r¸p, song qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vÉn diÔn ra th«ng qua nhiÒu h×nh thøc: ®µo t¹o c«ng nh©n ®Ó sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt hay c¸c doanh nghiÖp KCN cã thÓ chuyÓn giao mét sè c«ng nghÖ vµ gióp ®ì kÜ thuËt cho c¸c nhµ cung cÊp ViÖt Nam hoÆc cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt trong s¶n phÈm cña KCN. Qua qu¸ tr×nh lµm viÖc, c¸c chuyªn gia, kü s­ cña ViÖt Nam ta còng häc hái ®­îc kinh nghiÖm tæ chøc, qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt tiªn tiÐn cña c¸c nhµ ®Çu t­. Thªm n÷a, lao ®éng ë c¸c KCN kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh víi tõng ng­êi, hä cã thÓ chu chuyÓn theo s¬ ®å: lao ®éng ch­a lµnh nghÒ - vµo KCN mét thêi gian - lµnh nghÒ - rêi KCN. Nh­ vËy, KCN gãp phÇn ®µo t¹o d¹y nghÒ, qu¶n lý cho c¸c xÝ nghiÖp trong n­íc víi kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®· häc ®­îc. - Thø hai, KCN gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm Ngoµi ®ãng gãp trong viÖc thu hót vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, c¸c KCN ViÖt Nam cßn mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm cho rÊt ®«ng ng­êi lao ®éng, c¶ lao ®éng bËc thÊp vµ lao ®éng bËc cao, gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn ®¸ng kÓ n¹n thÊt nghiÖp ë n­íc ta. TÝnh ®Õn hÕt 2001, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c KCN ®· thu hót ®­îc 250.000 lao ®éng, ch­a kÓ tíi sè lao ®éng x©y dùng c¬ b¶n vµ lao ®éng lµm viÖc trong c¸c lÜnh vùc kh¸c phôc vô cho KCN. Sè lao ®éng t¨ng dÇn theo c¸c n¨m nh­ sau: B¶ng 2: T×nh h×nh thu hót lao ®éng cña c¸c KCN ViÖt Nam. §¬n vÞ: Ngh×n ng­êi N¨m 1994-1997 1998 1999 2000 2001 Sè lao ®éng 121 49 28 22 30 (Nguån: Vô qu¶n lý KCN - KCX; Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) - Thø ba, KCN gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. §©y lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng mµ Nhµ n­íc ta ®Æt ra khi x©y dùng c¸c KCN. C¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi khi ®Çu t­ vµo c¸c KCN ViÖt Nam bªn c¹nh thÞ tr­êng néi ®Þa th­êng tËn dông c¸c ­u thÕ vÒ lao ®éng rÎ, tµi nguyªn phong phó ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc quèc tÕ ho¸ s¶n phÈm cña m×nh. Do vËy, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c KCN ®Òu theo ®uæi chiÕn l­îc xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr­êng quèc tÕ. Cßn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi ®Çu t­ vµo c¸c KCN còng mong cã ®­îc c¬ së h¹ tÇng tèt, hiÖn ®¹i, chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt víi chÊt l­îng cao, xuÊt khÈu ®­îc ra thÞ truêng n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy mµ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, c¸c KCN ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ. Nh×n chung, c¸c doanh nghiÖp KCN cã tû lÖ xuÊt khÈu kh¸ cao, trung b×nh ®¹t kho¶ng 65% tæng sè s¶n phÈm vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu kh¸ nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NÕu n¨m 1998 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN lµ 1050 triÖu USD th× sang n¨m 1999 ®· t¨ng lªn con sè 1500 triÖu USD, gÊp gÇn 1,5 lÇn kim ng¹ch n¨m 1998. Vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c KCN vÉn liªn tôc t¨ng kh«ng ngõng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. N¨m 2000 lµ 2170 triÖu USD, cao h¬n n¨m 1999 lµ 670 triÖu USD vµ n¨m 2001 ®¹t 3000 triÖu USD, cao h¬n n¨m 2000 lµ 830 triÖu USD. Ta cã thÓ thÊy râ sù t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp KCN qua b¶ng sau: B¶ng 3: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp KCN. N¨m §¬n vÞ 1998 1999 2000 2001 1998-2001 Kim ng¹ch xuÊt khÈu TriÖu USD 1050 1500 2170 3000 7720 % t¨ng gi¶m liªn hoµn 42,8 44,7 38,2 (Nguån: Vô qu¶n lý KCN - KCX; Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­). Qua nh÷ng sè liÖu trªn ta thÊy, KCN ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Ngoµi nh÷ng ®ãng gãp nh­ trªn, c¸c KCN cßn t¹o ra sù t¸c ®éng trë l¹i rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc th«ng qua viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc, thùc hiÖn l¾p r¸p vµ chÕ biÕn l¹i cho c¸c KCN. 2. Sù cÇn thiÕt cña FDI trong viÖc ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam. 2.1. FDI lµ nguån vèn quan träng ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ víi môc tiªu CNH- H§H ®Êt n­íc, dÇn b¾t kÞp víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng rÊt ®óng ®¾n lµ cho phÐp ra ®êi c¸c KCN. §Ó ph¸t triÓn c¸c KCN ngoµi viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thËt tèt, thËt hiÖn ®¹i th× ph¶i cã c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn ®Ó ho¹t ®éng trong c¸c KCN ®ã, hay nãi c¸ch kh¸c lµ lÊp ®Çy c¸c KCN. Tuy nhiªn, nguån vèn trong n­íc lu«n h¹n chÕ vµ ph¶i xuÊt khÈu ®­îc th× míi cã tiÒn ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ ph¸t triÓn c¸c KCN. N­íc ta l¹i cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ch­a lín, nªn kh¶ n¨ng nhËp khÈu thiÕt bÞ lµ rÊt h¹n chÕ, nhÊt lµ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Nhµ n­íc hay c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Òu kh«ng thÓ kham næi viÖc nµy. ChÝnh v× vËy mµ cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¸c nguån vèn n­íc ngoµi cã thÓ vµo ViÖt Nam qua mét sè h×nh thøc. Thø nhÊt lµ viÖn trî bao gåm viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ cho vay dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ hoÆc chÝnh phñ c¸c n­íc. ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i dÜ nhiªn lµ tèt, kh«ng trë thµnh nî, nh­ng quy m« nhá vµ th­êng chØ giíi h¹n trong c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, gi¸o dôc, cøu trî. Ngoµi ra, nguån vèn viÖn trî dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn c¶ vÒ kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Do ®ã, nÕu chóng ta dïng nguån vèn nµy th× sÏ ph¶i chÞu rµng buéc hay søc Ðp tõ c¸c nhµ ®Çu t­ cÊp vèn. Cßn vay dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ, ChÝnh phñ c¸c n­íc th× rÊt dÔ ®Ó l¹i g¸nh nî cho nÒn kinh tÕ nÕu sö dông vµ qu¶n lý kh«ng hiÖu qu¶. ChÝnh v× thÕ mµ viÖc ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam b»ng nguån vèn n­íc ngoµi theo con ®­êng chÝnh thøc lµ kh«ng cã tÝnh kh¶ thi. Vèn n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam qua con ®uêng t­ nh©n hoÆc vay nî th­¬ng m¹i cã thÓ lµ ®Çu t­ trùc tiÕp (FDI), ®Çu t­ gi¸n tiÕp (Portfolio) hay chøng kho¸n vµ cho vay víi l·i suÊt th­¬ng m¹i trªn thÞ truêng (vay th­¬ng m¹i). Víi vèn vay th­¬ng m¹i, l·i suÊt th­êng cao, nªn nguån vèn nµy th­êng dÔ trë thµnh g¸nh nÆng vÒ nî n­íc ngoµi trong t­¬ng lai nÕu dïng ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN kh«ng hiÖu qu¶. §Çu t­ gi¸n tiÕp tù nã kh«ng trë thµnh nî n­íc ngoµi, nh­ng sù thay ®æi ®ét ngét trong hµnh ®éng ®Çu t­ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (b¸n chøng kho¸n vÒ n­íc) sÏ ¶nh h­ëng m¹nh ®Õn thÞ tr­êng vµ g©y biÕn ®éng tû gi¸, møc ®é l¹m ph¸t vµ c¸c mÆt kh¸c cña nÒn kinh tÕ vÜ m«. H¬n n÷a, thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam cßn qu¸ non trÎ, ch­a cã nhiÒu “hµng ho¸” nªn viÖc thu hót qua kªnh ®Çu t­ gi¸n tiÕp ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN cã thÓ cã hiÖu qu¶ trong t­¬ng lai chø kh«ng ph¶i t¹i thêi ®iÓm nµy.VËy cßn FDI?. FDI còng lµ h×nh th¸i kh«ng trë thµnh nî, nh­ng kh¸c víi ®Çu t­ gi¸n tiÕp, ®©y lµ vèn cã tÝnh chÊt bÐn rÔ ë n­íc nhËn ®Çu t­ nªn kh«ng dÔ bÞ rót ®i trong thêi gian ng¾n. §iÒu nµy hÕt søc quan träng cho n­íc ta ®Ó cã thÓ lËp kÕ ho¹ch dµi h¹n cho c«ng viÖc ph¸t triÓn c¸c KCN Ýt nhÊt lµ vÒ mÆt nguån vèn. H¬n n÷a, mét ®ång vèn FDI ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN th­êng cÇn Ýt vèn néi ®Þa ®èi øng vµ c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi lu«n chän c¸c ®Þa ®iÓm c¬ së h¹ tÇng tèt mµ c¸c KCN ®· ®¸p øng ®­îc ®iÒu ®ã. §ång thêi, c¸c nguån vèn FDI ®­îc sö dông ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy c¸c nguån vèn kh¸c trong n­íc ho¹t ®éng. Lý do lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng sö dông ®­êng x¸ cÇu cèng, bÕn c¶ng, ®Êt ®ai, nhµ ë, bÖnh viÖn…ë n­íc ta vµ hä ph¶i tr¶ phÝ dÞch vô cho c¸c ho¹t ®éng ®ã vµ nh­ vËy ®· lµm cho c¸c ®ång vèn vµo c¸c lÜnh vùc trªn ho¹t ®éng n¸o nhiÖt h¬n (mét sè nhµ kinh tÕ ®· tÝnh r»ng mét ®ång vèn FDI ®· lµm cho 4 ®ång vèn trong n­íc ho¹t ®éng theo). Ngoµi ra, mét ®iÒu ®¸ng chó ý n÷a lµ, FDI kh«ng chØ tiÕp nhËn vèn mµ cßn tiÕp nhËn c¶ c«ng nghÖ vµ tri thøc kinh doanh nªn dÔ thóc ®Èy c¸c KCN lªn tr×nh ®é cao h¬n. Nh­ vËy, mçi h×nh thøc rãt vèn cña n­íc ngoµi ®Òu cã c¸c ®Æc tÝnh riªng. Song cã thÓ thÊy r»ng, ë giai ®o¹n nµy, c¬ cÊu t­ b¶n n­íc ngoµi cã lîi nhÊt ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN lµ: vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI). Vµ thùc tÕ ®· chøng minh ®iÒu nµy. Theo thèng kª, ®Õn hÕt n¨m 2001, FDI chiÕm mét tØ träng kh¸ cao trong c¸c KCN víi 41,14% tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng, 81,13% tæng sè vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN, 63,5% tæng sè c¸c dù ¸n vµ 86,8 % tæng sè vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n trong c¸c KCN ViÖt Nam. ChÝnh v× nh÷ng yÕu tè nh­ trªn mµ FDI cã thÓ ®­îc coi lµ nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN cña n­íc ta, cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c KCN. FDI mang l¹i thiÕt bÞ kÜ thuËt tiªn tiÕn vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc. Tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1970, ®· cã mét cuéc thay ®æi rÊt lín thay ®æi trªn quy m« toµn cÇu vµ ch­a tõng cã trong lÞch sö loµi ng­êi. §ã lµ cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ míi kh¸c h¼n víi c¸c cuéc c¸ch m¹ng tõ tr­íc tíi nay. §Æc ®iÓm cña nã lµ khoa häc kÜ thuËt trë thµnh søc s¶n xuÊt trùc tiÕp, trÝ tuÖ ®ãng vai trß träng t©m t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ gÊp nhiÒu lÇn tr­íc kia. NÕu tr­íc kia ®Êt ®ai, n¨ng l­îng, nguyªn liÖu chiÕm vai trß quan träng hµng ®Çu trong nÒn kinh tÕ th× nh÷ng nh©n tè ®ã ®· nh­êng chç cho “chÊt x¸m”. ChÝnh bëi xu h­íng mµ ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN, ViÖt Nam ph¶i cã “chÊt x¸m” hay nãi c¸ch kh¸c lµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kü thuËt tiªn tiÕn vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc. Song, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn thÊp, c«ng nghÖ l¹c hËu, kh¶ n¨ng tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cßn yÕu, thiÕu nh©n tµi chuyªn ngµnh n¾m v÷ng khoa häc thÕ giíi, thiÕu kü s­ x©y dùng thµnh th¹o c«ng nghÖ, thiÕu ®éi ngò c«ng nh©n tay nghÒ cao, thiÕu c¸n bé qu¶n lý kinh doanh giái. VËy th× lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kü thuËt tiªn tiÕn vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc? Gi¶i ph¸p nhanh nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt lµ thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ KCN nãi riªng. FDI kh«ng chØ bao gåm vèn b»ng tiÒn mµ cßn bao gåm c¶ khoa häc c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµi. Th«ng qua FDI, c¸c c«ng ty, c¸c nhµ ®Çu t­ t­ b¶n lín n­íc ngoµi ®· ®Çu t­ vµo c¸c KCN ViÖt Nam nh÷ng kÜ thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Theo con sè thèng kª cña Tæng côc thèng kª n¨m 2001 th× cã 44,44% c«ng nghÖ kÜ thuËt cña hä ®­a vµo c¸c KCN ®¹t møc hiÖn ®¹i so víi thÕ giíi vµ 56,5 % cßn l¹i ®¹t møc trung b×nh, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp trong n­íc chØ ®ãng gãp cho c¸c KCN 9% lµ kÜ thuËt hiÖn ®¹i, cßn l¹i 32,5% lµ kÜ thuËt trung b×nh vµ 48,5 % lµ l¹c hËu.Sau ®©y lµ b¶ng ph©n lo¹i tr×nh ®é doanh nghiÖp trong KCN. B¶ng 4: Ph©n lo¹i tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp KCN. DN trong KCN Tr×nh ®é c«ng nghÖ so víi cïng lo¹i cña thÕ giíi HiÖn ®¹i Trung b×nh L¹c hËu DN trong n­íc 9% 32,50% 48,50% DN cã vèn FDI 44,40% 55,60% (Nguån: Tæng côc thèng kª 2001). Cã thÓ nãi, KCN lµ m«i tr­êng rÊt thuËn lîi ®Ó thu hót c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµi. C¸c Khu c«ng nghiÖp chÝnh lµ khu vùc tiªn phong vµ chñ lùc trong tiÕp nhËn khoa häc kÜ thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Vµ xÐt vÒ l©u dµi th× ®©y lµ lîi Ých c¨n b¶n bëi nã gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ míi ®ßi hái hµm l­îng c«ng nghÖ nh­ tin häc, ®iÖn tö…vµ ®Æc biÖt, qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý sÏ lµm gia t¨ng nhanh chãng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c KCN nãi riªng vµ cña c¶ n­íc nãi chung. FDI gãp phÇn x©y dùng mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao h¬n. Muèn lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ th× ph¶i cã mét ®éi ngò kÜ thuËt viªn, kü s­ vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ. Do vËy mµ ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN víi tr×nh ®é cao th× còng ®ång thêi cÇn cã mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao. C¸c dù ¸n FDI cã yªu cÇu cao chÊt l­îng vÒ ngo¹i ng÷, vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n ®èi víi ng­êi lao ®éng. Muèn lµm viÖc ®­îc cho c¸c dù ¸n ®ã, b¶n th©n ng­êi lao ®éng ph¶i tù m×nh rÌn luyÖn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é. §ång thêi, chÝnh c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng ph¶i cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, d¹y nghÒ vµ truyÒn thô kinh nghiÖm cho hä, gãp phÇn båi d­ìng, ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng cho n­íc ta. Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã FDI cã sù ph©n cÊp vÒ quyÒn lîi râ rµng gi÷a c¸c nhãm lao ®éng kh¸c nhau. ë ®©y ng­êi lao ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng theo n¨ng lùc cña m×nh, n¨ng lùc cµng cao th× ®·i ngé cµng lín. Do vËy mµ khuyÕn khÝch ®­îc sù phÊn ®Êu cña ®éi ngò lao ®éng n­íc ta. Cã thÓ nãi, FDI ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc ®µo t¹o cho ViÖt Nam mét ®éi ngò lao ®éng c._.ã tay nghÒ cao n¾m b¾t ®­îc kÜ thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi, cã t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp thÝch øngvíi nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn. 2.4. C¸c lîi Ých kh¸c. - Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, Nhµ n­íc ta cã thÓ khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ FDI vµo mét sè ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh t¹i c¸c KCN ë c¸c ®Þa ph­¬ng, khu vùc theo ®Þnh h­íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸. §iÒu nµy cã thÓ gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch c¬ cÊu, ®Æc biÖt gãp phÇn x©y dùng nªn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc trong ®iÒu kiÖn n­íc ta vÉn ch­a h×nh thµnh ®­îc ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc cña m×nh. - Thóc ®Èy tiÕn tr×nh thÞ tr­êng ho¸ nÒn kinh tÕ: ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cã thÓ ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· mang l¹i nh÷ng ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý thÞ tr­êng cho ViÖt Nam thóc ®Èy tiÕn tr×nh thÞ truêng ho¸ nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn thÞ tr­êng søc lao ®éng, thÞ tr­êng kÜ thuËt, thÞ truêng hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng tiÒn vèn. TÊt c¶ c¸c ®éng t¸c trªn cã thÓ lµm cho c¬ së h¹ tÇng nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn. Vµ sù ph¸t triÓn nµy sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ng­îc trë l¹i ®Ó ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. II. Kinh nghiÖm thu hót FDI ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp ë mét sè n­íc. §Ó thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn FDI, c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ ®· ph¶i ®a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc thu hót, h×nh thøc ho¹t ®éng trong c¸c KCN lµ lo¹i h×nh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao tõ nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. C¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung vµ c¸c quèc gia trong khu vùc nãi riªng lµ nh÷ng n­íc ¸p dông thµnh c«ng nhÊt chiÕn l­îc nµy. ChÝnh v× thÕ, trong mÊy thËp kØ qua, c¸c n­íc Ch©u ¸ th¸i B×nh D­¬ng ®· cho ra ®êi hµng tr¨m KCN. ë Indonesia cã 41121 ha ®Êt ®­îc dïng vµo viÖc x©y dùng KCN. Philippin ®· h×nh thµnh 45 KCN, trong ®ã 41 khu ®ang ho¹t ®éng, 7 khu ®ang x©y dùng, 6 khu ®ang trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. §Æc biÖt, Malasia cã tíi 165 KCN, trong ®ã 85 khu ®ang ho¹t ®éng, 80 khu kh¸c ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. §µi Loan lµ mét trong nh÷ng n­íc ®i ®Çu x©y dùng c¸c KCN; qua gÇn 40 n¨m qua, ®Õn nay ®· x©y dùng ®­îc 80 KCN. ë Th¸i Lan ®Õn nay còng cã 40 KCN tæng hîp ph©n bè kh¾p c¶ n­íc Tuy nhiªn, thùc tÕ cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, vÒ tæ chøc c¸c KCN ®· cho thÊy r»ng sè l­îng c¸c KCN thµnh c«ng th× Ýt mµ thÊt b¹i th× nhiÒu. §iÒu ®ã ®· cho thÊy r»ng tæ chøc thµnh c«ng mét KCN lµ vÊn ®Ò hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n. Mçi quèc gia cÇn ph¶i lùa chän b­íc ®i trong viÖc tæ chøc c¸c KCN cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña quèc gia m×nh, ®ã lµ nghÖ thuËt vËn dông c¸c kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi vµo tæ chøc c¸c KCN t¹i mçi quèc gia. Bëi vËy viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm thµnh c«ng, bµi häc thÊt b¹i cña c¸c n­íc ®Ó vËn dông vµo c¸c KCN t¹i ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa rÊt quan träng. 1. Kinh nghiÖm thµnh c«ng. 1.1. Kinh nghiÖm thµnh c«ng cña §µi Loan. Cã thÓ nãi §µi Loan lµ mét trong nh÷ng quèc gia võa ®i tiªn phong võa thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn KCN. C¸c KCN ®· gãp phÇn kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn mét c¸ch “chãng mÆt” cña §µi Loan trong 3 thËp kØ gÇn ®©y. §©y lµ mét quèc ®¶o nhá, tr×nh ®é kinh tÕ khi b¾t ®Çu x©y dùng c¸c KCN t­¬ng ®èi gièng ViÖt Nam. VËy nªn kinh nghiÖm thu hót FDI ®Ó ph¸t triÓn thµnh c«ng c¸c KCN cña §µi Loan cã thÓ lµ nh÷ng bµi häc quý b¸u ®èi víi ViÖt Nam. §µi Loan thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ h¶i ®¶o, ng­êi ®«ng, tµi nguyªn kho¸ng s¶n nghÌo nµn (diÖn tÝch chØ kho¶ng 36.000 km2 chñ yÕu lµ ®Þa h×nh ®åi nói, d©n sè 21,5 triÖu ng­êi), møc ®é phô thuéc cña nÒn kinh tÕ trong n­íc vµo ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng rÊt lín. C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch §µi Loan ®· sím nhËn ra vÞ thÕ ®ã cña §µi Loan trong hÖ thèng kinh tÕ khu vùc. V× vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× viÖc h×nh thµnh mét c¬ cÊu kinh tÕ h­íng ngo¹i mang ý nghÜa sèng cßn ®èi víi §µi Loan. Ngay tõ cuèi nh÷ng n¨m 50 ®Çu nh÷ng n¨m 60, §µi Loan ®· chñ tr­¬ng x©y dùng c¸c KCN tËp trung, KCX, chñ yÕu ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ sö dông nhiÒu lao ®éng víi môc tiªu chÝnh lµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Cho ®Õn nay §µi Loan ®· x©y dùng ®­îc 80 KCN, 3 KCX. PhÇn lín c¸c KCN, KCX ë §µi Loan do nhµ n­íc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt, cßn l¹i do t­ nh©n vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ®Çu t­ x©y dùng. HiÖn nay, Bé Kinh tÕ (cô thÓ lµ Côc C«ng nghiÖp) §µi Loan thèng nhÊt qu¶n lý ®èi víi c¸c KCN, KCX vµ cã sù ph©n cÊp nh­ sau: ChÝnh quyÒn Trung ­¬ng trùc tiÕp qu¶n lý 12 KCN cã tÇm quan träng nhÊt ®­îc ChÝnh Phñ phª duyÖt, cßn l¹i c¸c khu kh¸c do ®Þa ph­¬ng hoÆc t­ nh©n qu¶n lý. C¸c lo¹i h×nh Khu c«ng nghiÖp rÊt ®a d¹ng, Khu c«ng nghiÖp chuyªn ngµnh dÇu khÝ, xi m¨ng, « t«, c«ng nghÖ cao… ë §µi Loan, hÇu nh­ ë huyÖn nµo còng cã KCN, mçi Khu c«ng nghiÖp lµ mét h¹t nh©n thóc ®Èy mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ gÇn nh­ toµn bé nguån vèn FDI cña c¶ vïng. C¸c KCN ®­îc x©y dùng cã h¹ tÇng kü thuËt ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ cã thÓ më réng ®­îc khi cÇn thiÕt. §iÖn, n­íc vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c ®­îc b¸n víi gi¸ rÎ vµ æn ®Þnh. C¸c c¬ së h¹ tÇng ngoµi KCN còng ®­îc quan t©m nh­ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé, ®­êng kh«ng, c¸c bÕn c¶ng vµ c¸c tiÖn nghi thuËn lîi kh¸c. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi s½n sµng ®Çu t­, x©y dùng nhµ m¸y vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. §µi Loan thùc hiÖn rÊt tèt ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, t¹o ra sù liªn hoµn vµ t­¬ng hç cho sù ph¸t triÓn gi÷a c¸c KCN víi nhau. Cïng víi viÖc thµnh lËp c¸c KCN, §µi Loan cã mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh»m thu hót FDI. Ngay tõ n¨m 1955, §µi Loan ®· t¹o ra mét hÖ thèng miÔn thuÕ vµ rót gän thuÕ víi c¸i tªn HÖ thèng h¹ tr­íc thuÕ nh»m gi¶m tèi ®a c¸c hµng rµo mËu dÞch. C¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc hµnh chÝnh còng ®­îc gi¶m thiÓu ®Ó tr¸nh phiÒn phøc cho nhµ ®Çu t­, thùc hiÖn chÕ ®é mét cöa ®èi víi c¸c ho¹t ®éng t¹i c¸c KCN (ngay c¶ c¸c KCN do ®Þa ph­¬ng hay t­ nh©n ®Çu t­ còng thùc hiÖn theo c¬ chÕ nµy). C¸c biÖn ph¸p n©ng cao tay nghÒ cña ®éi ngò c«ng nh©n kÜ thuËt còng ®­îc ChÝnh Phñ §µi Loan quan t©m qua viÖc thµnh lËp c¬ së gi¶ng d¹y vµ hîp t¸c quèc tÕ. KÕt qu¶ lµ, sau 30 n¨m ph¸t triÓn KCN (1965 – 1995), §µi Loan ®· cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ v­ît bËc. C¬ cÊu nÒn kinh tÕ thay ®æi lín theo ®óng xu h­íng: dÞch vô lµ ngµnh chñ yÕu, thø ®Õn lµ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp chØ chiÕm tû träng nhá. Kh«ng chØ vËy mµ GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi còng nh­ kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®· ®¹t ®­îc nh÷ng con sè khã t­ëng t­îng ®­îc so víi 30 n¨m vÒ tr­íc ®ã. Ta cã thÓ thÊy râ sù ph¸t triÓn cña §µi Loan qua b¶ng sau: B¶ng 5: T¨ng tr­ëng kinh tÕ §µi Loan sau 30 n¨m ph¸t triÓn KCN (1965 - 1995) Stt ChØ tiªu N¨m 65 N¨m 95 1 GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi (USD/ng­êi) 203 11315 2 C¬ cÊu kinh tÕ (%GDP) N«ng nghiÖp C«ng nghiÖp Trong ®ã: C«ng nghiÖp chÕ biÕn DÞch vô 100 23,6 30,2 22,3 46,2 100 3,5 36,3 28,2 60,2 3 Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu XuÊt khÈu NhËp khÈu Chªnh lÖch 1.006 450 556 -106 215.209 111.659 103.550 +8109 (Nguån: Sè liÖu thèng kª §µi Loan) Qua ®ã cho ta cã thÓ thÊy: chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®øng ®¾n, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, nhÊt qu¸n, cëi më, cã nhiÒu ­u ®·i, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt vÒ tµi chÝnh, thñ tôc, c¬ së h¹ tÇng tèt vµ thêi ®iÓm x©y dùng c¸c KCN thÝch hîp chÝnh lµ ch×a kho¸ thµnh c«ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn còng nh­ thu hót vèn FDI vµo c¸c KCN. Muèn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ víi tèc ®é cao vµ hiÖu qu¶, nhÊt thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c KCN. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ mçi tØnh, mµ cã thÓ cã mét vµi KCN, thËm chÝ mçi huyÖn nªn cã Ýt nhÊt mét KCN. §iÒu cèt lâi lµ ph¶i lµm tèt c«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi chung vµ quy ho¹ch h×nh thµnh c¸c KCN trªn ph¹m vi c¶ n­íc nãi riªng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ mèi liªn hÖ, liªn hoµn, t­¬ng hç trong ph¸t triÓn gi÷a c¸c KCN víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, ph¶i ®¹t môc tiªu mçi KCN lµ mét trung t©m, mét “h¹t nh©n” cã t¸c dông thóc ®Èy mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trong vïng theo chiÒu h­íng kinh tÕ më. Kinh nghiÖm cña Th¸i Lan. Tõ ®Çu thËp kØ 70 ®Õn n¨m 1996, Th¸i Lan ®· lu«n duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao tõ 8-9%. §iÒu nµy ®· biÕn Th¸i Lan tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu trë thµnh mét n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp t­¬ng ®èi ph¸t triÓn trong khu vùc nh­ hiÖn nay. Mét nh©n tè quan träng ®· ®ãng gãp vµo thµnh c«ng cña Th¸i Lan lµ x©y dùng thµnh c«ng c¸c KCN. ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®Òu n»m trong mét khu vùc, cïng lµ thµnh viªn cña Asean, cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, d©n sè, tr×nh ®é kinh tÕ t­¬ng ®èi t­¬ng ®ång. Do vËy mµ viÖc xem xÐt, ®óc rót kinh nghiÖm cña Th¸i Lan trong viÖc thu hót FDI ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN sÏ rÊt bæ Ých, thiÕt thùc ®èi víi ViÖt Nam. ý t­ëng x©y dùng khu c«ng nghiÖp ë Th¸i Lan ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng n¨m 60, ®Õn n¨m 1972, LuËt Khu c«ng nghiÖp ra ®êi víi hai lo¹i h×nh chÝnh lµ Khu c«ng nghiÖp vµ Khu chÕ xuÊt. §Õn nay, Th¸i Lan ®· cã h¬n 40 Khu c«ng nghiÖp ho¹t ®éng trong ®ã cã 7 Khu c«ng nghiÖp do côc qu¶n lý c¸c Khu c«ng nghiÖp Th¸i Lan ®Çu t­, 1 Khu c«ng nghiÖp do IEAT (HiÖp héi c¸c Khu c«ng nghiÖp Th¸i Lan) liªn doanh víi t­ nh©n ®Çu t­, 32 khu cßn l¹i do c¸c tËp ®oµn lín ®Çu t­. Kh¸c víi §µi Loan vµ nhiÒu n­íc kh¸c, c¸c Khu c«ng nghiÖp cña Th¸i Lan kh«ng n»m t¸ch biÖt mµ lµ mét bé phËn cña Khu c«ng nghiÖp tËp trung (IE: Industrial Estate). Mçi IE cña Th¸i Lan th­êng gåm 2 khu: Khu c«ng nghiÖp tæng hîp (General Industrial Zone), gåm c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu thô trong n­íc vµ xuÊt khÈu vµ Khu chÕ xuÊt chØ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. ChÝnh s¸ch ­u ®·i dµnh cho ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Khu c«ng nghiÖp Th¸i Lan kh¸ réng r·i. §Çu t­ vµo KCN còng ®­îc ­u ®·i nh­ ®Çu t­ vµo c¸c KCX, trõ thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. §Æc biÖt, Th¸i Lan cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã quyÒn së h÷u ®Êt trong KCN. §©y lµ ®Æc ®iÓm rÊt thÝch hîp v× mét sè n­íc trong khu vùc nh­ Malaisia chØ b¸n cã thêi h¹n 99 n¨m, Indonesia cho thuª ®Êt tèi ®a 60 n¨m, Trung Quèc cho thuª quyÒn sö dông ®Êt tèi ®a lµ 50 n¨m. ChÝnh v× ®Æc ®iÓm nµy mµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt thÝch ®Çu t­ vµo lÜnh vùc x©y dùng KCN v× tÝnh ®¶m b¶o cao cña Nhµ n­íc. Th¸i Lan thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý tËp trung, quyÒn lùc ph¸t triÓn vµ qu¶n lý c¸c KCN ®ùoc tËp trung vµo IEAT. IEAT tù ®øng ra kinh doanh c¸c KCN, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ho¹t ®éng cña c¸c KCN. Do ®ã ®· kÝch thÝch IEAT ph¶i tù t×m ra h­íng ®i cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch tÝch cùc thu hót c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi c¸c ­u ®·i nãi chung nh­ thuÕ thu nhËp, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, b¶o l·nh cho vay vèn ®Çu t­ x©y dùng, Khu chÕ xuÊt cßn ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i kh¸c nh­ miÔn hoµn toµn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô, thuÕ phô thu. Mét ®iÓm ®Æc biÖt n÷a trong c¬ chÕ qu¶n lý cña Th¸i Lan mµ chóng ta cÇn häc hái lµ dÞch vô mét cöa ®­îc thùc hiÖn rÊt nghiªm tóc. Mäi kh¸ch hµng chØ cÇn ®Õn IEAT lµ cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt nh­ m¹ng l­íi c¸c Khu c«ng nghiÖp, c¸c ngµnh nghÒ khuyÕn khÝch, vÞ trÝ, c¬ së h¹ tÇng c¸c KCN, c¸c ­u ®·i khi ®Çu t­, c¸c thñ tôc giÊy tê cÇn thiÕt. Sau mét ngµy, c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ ®­îc h­íng dÉn chu ®¸o vµ lµm mäi thñ tôc, mét tuÇn sau hä cã thÓ nhËn ®­îc giÊy phÐp vµ cã thÓ b¾t tay vµo x©y dùng nhµ x­ëng hoÆc s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung cña giÊy phÐp. M« h×nh khÐp kÝn nµy cïng tÊt c¶ c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCN chÝnh lµ ch×a kho¸ cña thµnh c«ng trong thu hót nguån vèn FDI vµo ph¸t triÓn c¸c KCN vµ gãp phÇn t¹o nªn sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña Th¸i Lan, biÕn nÒn kinh tÕ Th¸i Lan thµnh mét hiÖn t­îng ®¸ng kinh ng¹c víi tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP 8-9% suèt tõ ®Çu thËp kØ 70 ®Õn n¨m 1996. Tõ viÖc ph©n tÝch nh÷ng kinh nghiÖm thu hót FDI ®Ó ph¸t triÓn KCN cña hai quèc gia §µi Loan vµ Th¸i Lan ë trªn, ta cã thÓ nªu nªn mét c¸ch tãm t¾t nguyªn nh©n thµnh c«ng nh­ sau: 1. Cã c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, cëi më, ­u ®·i, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt vÒ tµi chÝnh, thñ tôc râ rµng ®¬n gi¶n. 2. Thêi ®iÓm x©y dùng thÝch hîp. 3. Lùa chän c¸c vÞ trÝ x©y dùng thuËn lîi, gÇn c¸c ®Çu mèi giao th«ng. 4. C¬ së h¹ tÇng tèt, giao th«ng thuËn lîi, th«ng tin liªn l¹c nhanh chãng, cung cÊp ®iÖn n­íc ®Çy ®ñ. 5. Lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ tèt. 2. Bµi häc tõ nh÷ng thÊt b¹i. Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, ta thÊy c¸c m« h×nh KCN thµnh c«ng cã c¸i g× ®ã t­¬ng tù nh­ nhau nh­ vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, c¬ së h¹ tÇng ®ång bé, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ­u ®·i tèt, thu hót thµnh c«ng vèn n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®ã th× kh«ng ph¶i n­íc nµo còng lµm ®­îc. Philippin - mét n­íc ®ang ph¸t triÓn trong cïng khu vùc §«ng Nam ¸, ®· thÊt b¹i trong viÖc ph¸t triÓn Khu chÕ xuÊt Batoan, mét Khu chÕ xuÊt ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, chiÕm nhiÒu t©m huyÕt cña nhµ qu¶n lý Philippin. Mét thµnh viªn kh¸c thuéc Asean lµ Th¸i Lan tuy cã nh÷ng thµnh c«ng nh­ ®· ®Ò cËp ë phÇn tr­íc, song l¹i còng cã nh÷ng sai lÇm kh«ng nhá, dÉn tíi mét sè thÊt b¹i. Sau ®©y ta sÏ nghiªn cøu kÜ h¬n nh÷ng thÊt b¹i cña hai quèc gia cïng khu vùc vµ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸ gièng ViÖt Nam nµy ®Ó rót kinh nghiÖm. Bµi häc tõ thÊt b¹i cña Philippin. Philippin lµ mét trong nh÷ng n­íc cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn KCN, KCX tõ rÊt sím. Ngay tõ n¨m 1969, Philippin ®· cã quyÕt ®Þnh chuyÓn ®« thÞ Manveles thµnh mét c¶ng nhËp c¶nh vµ thµnh lËp c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ngo¹i th­¬ng ®Ó lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCX. §Õn 12/1972, c¶ng trªn ®­îc ®æi tªn thµnh Khu chÕ xuÊt Batoan (BEPZ). Khu chÕ xuÊt nµy cã diÖn tÝch 1200 ha, n»m c¸ch Manila 55km. Môc tiªu thµnh lËp BEPZ lµ nh»m chuyÓn ngµnh c«ng nghiÖp tõ vïng thµnh thÞ chËt chéi sang s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, s¶n xuÊt phi truyÒn thèng vµ thu hót FDI. Tuy nhiªn, sau mét thêi gian ho¹t ®éng, c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Òu cho thÊy r»ng c¸c môc tiªu cña BEPZ ®· kh«ng thùc hiÖn ®­îc, sè c«ng ty n­íc ngoµi thu hót vµo ho¹t ®éng t¹i BEPZ chØ b»ng mét nöa con sè dù kiÕn, sè l­îng lao ®éng lµm viÖc trong BEPZ ë møc thÊp, nguån thu ngo¹i tÖ kh«ng ®¸ng kÓ. Nh÷ng lîi Ých mang l¹i tõ BEPZ kh«ng thÓ bï ®¾p ®­îc nh÷ng chi phÝ ®· bá ra. Nh÷ng sai lÇm dÉn ®Õn thÊt b¹i cña BEPZ cña Philippin ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ chØ ra lµ: - VÞ trÝ cña BEPZ ®­îc lùa chän ch­a ®óng, BEPZ ®­îc x©y dùng ë bê biÓn nói non, biÖt lËp kÐm ph¸t triÓn. Do vËy chi phÝ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong vµ ngoµi KCN kh¸ lín. - C¸c biÖn ph¸p thu hót ®Çu t­ ch­a ®ñ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, sè c«ng ty tham gia vµo ho¹t ®éng t¹i BEPZ chØ b»ng mét nöa con sè theo dù kiÕn. - Ngay sau khi thµnh lËp, chÝnh phñ Philippin còng ®· cã mét sè thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch më réng kho hµng thuÕ quan. KÕ ho¹ch nµy kh«ng chØ ¸p dông cho BEPZ mµ cßn cho c¸c Khu chÕ xuÊt kh¸c. Trong khi ®ã ®iÒu kiÖn ë c¸c Khu chÕ xuÊt kh¸c tèt h¬n rÊt nhiÒu so víi BEPZ, lµm cho BEPZ v« h×nh chung trë nªn thõa vµ kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo BEPZ. - VÉn cßn sù ph©n biÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi, viÖc chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi gÆp khã kh¨n. §iÒu nµy t¹o ra Ên t­îng xÊu vµ t©m lý hoang mang cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Mét sè ­u ®·i ban ®Çu vÒ tµi chÝnh gi¶m dÇn vµ c¸c ng©n hµng còng thËn träng h¬n khi cho vay ®· lµm ®×nh trÖ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vèn ®· trÇm lÆng trong c¸c KCX. - Bªn c¹nh ®ã c¸c chi phÝ vÒ dÞch vô ph¶i tr¶ gi¸ cao, nh÷ng biÓu hiÖn g©y phiÒn hµ vÒ thñ tôc giÊy tê, chi phÝ vËn t¶i t¨ng…còng lµm gi¶m ®¸ng kÓ sù hÊp dÉn cña KCX nµy. 2.2. Bµi häc cña Th¸i Lan. Th¸i Lan ®· ph¸t triÓn t­¬ng ®èi thµnh c«ng c¸c KCN. Tuy nhiªn Th¸i Lan còng gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng sai lÇm trong qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹i c¸c KCN dÉn ®Õn c¸c tai h¹i kh«ng nhá tr­íc m¾t vµ l©u dµi. VÊn ®Ò thø nhÊt: Th¸i Lan quy ho¹ch ph¸t triÓn KCN ch­a s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ. §èi víi c¸c KCN ®­îc x©y dùng theo quy ho¹ch ®­îc Nhµ n­íc b¶o trî, cã tr­êng hîp lç nh­ng vÉn tiÕn hµnh x©y dùng ®Ó ®¶m b¶o c©n b»ng trong ph¸t triÓn. Do ®ã ®· t¹o nªn sù thõa KCN, lµm t¨ng chi phÝ vèn ®Çu t­ mµ l¹i kh«ng ®¹t ®­îc môc tiªu thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¸c KCN l¹i ®­îc tËp trung phÇn lín t¹i c¸c khu vùc trung t©m (29 KCN do IEAT qu¶n lý th× cã ®Õn 18 KCN tËp trung ë khu vùc B¨ng Cèc vµ c¸c vïng l©n cËn) g©y nªn sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng. Khu vùc nµy chiÕm ®Õn 90% vèn FDI trong khi c¸c khu vùc kh¸c cßn nghÌo nµn, kÐm ph¸t triÓn hÇu nh­ kh«ng thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­. VÊn ®Ò thø hai: C¬ cÊu ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cßn ch­a c©n ®èi. Chñ yÕu, c¸c KCN míi chØ thu hót ®­îc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, chÕ biÕn mµ thiÕu c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng then chèt nh­ s¾t thÐp, ho¸ dÇu, chÕ t¹o.., lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¸c cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. ViÖc thu hót ®Çu t­ chñ yÕu míi ë d¹ng phÇn cøng mµ ch­a chó ý ®Õn tiÕp nhËn phÇn mÒm, viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kÜ thuËt vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cßn Ýt ®­îc chó träng. Do ®ã ®Õn nay, Th¸i Lan vÉn phô thuéc nhiÒu vµo c¸c yÕu tè bªn ngoµi nh­ vèn, kÜ thuËt vµ c¸c nguyªn liÖu chñ yÕu VÊn ®Ò thø ba : ë Th¸i Lan c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã quyÒn së h÷u ®Êt trong Khu c«ng nghiÖp do ®ã t¹o ra c¬n sèt ®Çu t­ bÊt ®éng s¶n vµo c¸c Khu c«ng nghiÖp. ViÖc nµy cã t¸c dông kh«ng nhá trong viÖc ®Çu t­ vèn n­íc ngoµi. Tuy nhiªn ®iÒu nµy lµm cho gi¸ ®Êt bÞ ®Èy lªn cao mét c¸ch gi¶ t¹o lµm t¨ng chi phÝ sö dông ®Êt hoÆc g©y ra nh÷ng biÕn ®éng bÊt lîi trong tr­êng hîp c¸c nhµ ®Çu t­ ®Þnh rêi bá Th¸i Lan th× thÊy t×nh h×nh kinh doanh kh«ng thuËn lîi mµ thùc tÕ ®· x¶y ra tõ th¸ng 7/1997, khi Th¸i Lan l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ trÇm träng. Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy, viÖc x©y dùng c¸c KCN thµnh c«ng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu dÔ dµng. Th¾ng lîi, thµnh c«ng cña c¸c KCN kh«ng chØ dõng ë viÖc lµm sao thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (vèn c¹nh tranh gay g¾t) mµ quan träng h¬n lµ ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý hîp lý, cã hiÖu qu¶ cña Nhµ n­íc ®Ó ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc m×nh?. Lµm thÕ nµo ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi trong t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay ®· lµ viÖc khã nh­ng tr¶ lêi c©u hái trªn cßn khã h¬n. Nh­ng ®Ó cã mét m« h×nh tèi ­u ®Ó ph¸t triÓn c¸c KCN kh«ng tr¸nh khái lµ ph¶i lµm râ c©u hái Êy. Tõ viÖc ph©n tÝch mét sè thÊt b¹i trong thu hót FDI ®Ó ph¸t triÓn KCN cña hai quèc gia Philippin vµ Th¸i Lan ë trªn, ta cã thÓ rót ®­îc mét c¸ch tãm t¾t nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i nh­ sau: 1. Quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c KCN ch­a chÝnh x¸c. 2. ChÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ kÐm hÊp dÉn. 3. Sai lÇm trong viÖc lùa chän ®Þa ®iÓm. 4. C¸c nguyªn nh©n kh¸c: c«ng t¸c Marketing KCN kÐm, tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng cña Ban qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶. Tãm l¹i, ngµy nay ph¸t triÓn c¸c KCN ®ang næi lªn nh­ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn ¸p dông. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ mµ nã mang l¹i cho tõng ®Êt n­íc rÊt kh¸c nhau. Thùc tÕ cho thÊy kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c KCN ®· x©y dùng ®Òu thµnh c«ng. Lµ mét n­íc ®i sau, ViÖt Nam ph¶i rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng thµnh c«ng thÊt b¹i cña c¸c n­íc ®i tr­íc trong viÖc thu hót FDI ph¸t triÓn c¸c KCN ®Ó øng dông vµo n­íc m×nh. Sau ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt then chèt tr­íc khi x©y dùng KCN ®Ó cã thÓ thu hót thµnh c«ng FDI ph¸t triÓn KCN. 1. CÇn x¸c ®Þnh râ môc tiªu vµ sù cÇn thiÕt cña c¸c KCN tr­íc khi thµnh lËp. Mçi KCN ®­îc thµnh lËp víi nh÷ng môc ®Ých l©u dµi vµ tr­íc m¾t kh¸c nhau. V× vËy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ nh÷ng môc tiªu cô thÓ ®Ó cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp. Th«ng th­êng thêi k× ®Çu nªn phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu ng¾n h¹n khi ®· cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn th× h­íng vµo nh÷ng môc tiªu l©u dµi. 2. X¸c ®Þnh thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ quy m« x©y dùng lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong ph¸t triÓn c¸c KCN. Nã sÏ tËn dông ®­îc t©m lý vµ thêi c¬ ®Çu t­ thuËn lîi nhÊt, ®ång thêi tiÕt kiÖm chi phÝ triÓn khai vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh­ qu¶n lý cña ®Êt n­íc. 3. CÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tµi chÝnh ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, cã sù ­u ®·i tho¶ ®¸ng. 4. Bé m¸y qu¶n lý c¸c KCN ph¶i ho¹t ®éng tÝch cùc, thùc thi cã hiÖu qu¶ chÕ ®é “mét cöa” ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. 5. Ph¶i chän ®­îc c¸c lo¹i ngµnh c«ng nghiÖp, lo¹i h×nh s¶n phÈm. S¶n phÈm ph¸t triÓn trong c¸c KCN ph¶i cã thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc ®ång thêi cã thÓ t×m ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô trªn thÕ giíi, vµ tËn dông ®­îc lîi thÕ tµi nguyªn cña ®Êt n­íc. 6. CÇn x©y dùng ®­îc hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ®Çy ®ñ. 7. Ph¶i lùa chän ®óng ®èi t¸c. Trong qu¸ tr×nh tiÕp thÞ th­êng cã nhiÒu nhµ ®Çu t­ ®Õn t×m hiÓu th¨m dß, ký kÕt hîp ®ång ®Çu t­. V× vËy cÇn ph¶i t×m hiÓu lùa chän ®óng ®èi t¸c cã tiÒm lùc vµ thiÖn chÝ lµm ¨n. 8. Ph¶i lµm tèt c«ng t¸c Marketing cho c¸c KCN. Vai trß cña c¸c KCN lµ thu hót vèn ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, cho nªn ph¶i cã ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch tiÕp thÞ, khuyÕch tr­¬ng bao gåm hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p ®­îc x©y dùng chu ®¸o vµ phèi hîp chÆt chÏ víi nhau trªn quy m« réng c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµI vµo c¸c Khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam I. tæng quan vÒ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. 1. VÒ sè dù ¸n ®Çu t­. KÓ tõ khi LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ban hµnh n¨m 1987 tíi hÕt n¨m 2001 ViÖt Nam ®· cÊp giÊy phÐp cho 3648 dù ¸n ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¹t kho¶ng 47 tû USD (kÓ c¶ t¨ng vèn cho c¸c dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t­). Trong ®ã ®· cã 33 dù ¸n ®· hÕt h¹n víi tæng sè vèn ®Çu t­ kho¶ng 9 tû USD. Nh­ vËy hiÖn cßn 3072 dù ¸n cã hiÖu lùc víi sè vèn ®Çu t­ ®¹t 37,9 tû USD. Kho¶ng mét nöa tæng sè vèn ®Çu t­ ®­îc cÊp trong giai ®o¹n 1996 - 2000 víi 1848 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp cã tæng sè vèn ®Çu t­ ®¹t 20,7 tû USD vµ trªn 300 dù ¸n t¨ng vèn víi 3,9 tû USD. Trong sè c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc cÊp giÊy phÐp tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001 ®· thùc hiÖn ®­îc kho¶ng 22 tû USD, chiÕm 45% tæng sè vèn cña c¸c dù ¸n. TÝnh riªng thêi k× 1996 - 2000 vèn thùc hiÖn ®¹t 12,8 tû USD, t¨ng 80% so víi thêi k× 1991 - 1995. Luång ®Çu t­ n­íc ngoµi thuÇn tuý chiÕm 8,6% GDP trong thËp kØ qua. §Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®­a vèn vµ c«ng nghÖ vµo ViÖt Nam. §ång thêi, nã còng cã t¸c ®éng tÝch cùc trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) trong h¬n mét thËp kØ qua cã thÓ ®­îc nh×n nhËn qua hai giai ®o¹n víi hai xu h­íng ph¸t triÓn víi mèc lµ n¨m 1996. Giai do¹n tr­íc n¨m 1996 vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gia t¨ng c¶ vÒ sè dù ¸n vµ vèn ®Çu t­, ®¹t møc kû lôc lµ 8,6 tû USD vÒ tæng sè vèn ®¨ng kÝ vµo n¨m 1996. Trong giai ®o¹n nµy tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m vèn FDI ®¹t 50%/ n¨m. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¨ng ®¸ng kÓ tõ møc 37 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ 342 triÖu USD n¨m 1988 lªn 326 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ 8640 triÖu USD n¨m 1996. Tuy nhiªn, kÓ tõ n¨m 1997 ®Õn nay vµ ®Æc biÖt lµ kÓ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, vèn FDI vµo ViÖt Nam liªn tôc gi¶m. Trong giai ®o¹n 1997 - 2001 vèn FDI gi¶m kho¶ng 24%/n¨m. FDI ®· gi¶m ®¸ng kÓ tõ møc vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ kho¶ng 8,6 tû USD n¨m 1996 xuèng cßn 1,9 tû USD n¨m 2000 vµ 2,4 tû USD trong n¨m 2001. Ngoµi ra trong giai ®o¹n nµy cßn cã mét xu h­íng rÊt ®¸ng lo ng¹i lµ sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ gi¶i thÓ t¨ng cao h¬n nhiÒu so víi giai ®o¹n tr­íc. B¶ng 6: Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. §¬n vÞ: TriÖu USD ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ 8528 4453 3897 1612 1970 2436 Vèn ®Çu t­ gia t¨ng 684 1095 770 584 430 397 Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn 3028 4057 1956 2470 2228 2300 (Nguån: T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè th¸ng 1 – 2002). 2. §èi t¸c ®Çu t­. PhÇn lín sè vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu tõ c¸c n­íc Ch©u ¸. Trong ®ã ®Çu t­ n­íc ngoµi cña §µi Loan, H«ngk«ng, NhËt B¶n, Singapore, Hµn Quèc, Malaisia, Th¸i Lan chiÕm kho¶ng 60% vÒ vèn ®¨ng ký vµ 63% vÒ vèn thùc hiÖn. PhÇn cßn l¹i lµ ®Çu t­ cña c¸c n­íc Ch©u ¢u (kho¶ng 20%), Ch©u Mü (kho¶ng 13%) vµ Ch©u §¹i D­¬ng (kho¶ng 3%). C¸c n­íc c«ng nghiÖp nh­ T©y ©u, Mü, NhËt B¶n th­êng ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nh­ dÇu khÝ, « t«, b­u chÝnh viÔn th«ng. Ng­îc l¹i, c¸c nhµ ®Çu t­ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi ë §«ng ¸ vµ Asean th­êng tËp trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, chÕ biÕn thùc phÈm vµ x©y dùng kh¸ch s¹n. Luång vèn FDI (kÓ c¶ vèn ®¨ng kÝ vµ vèn thùc hiÖn) vµo n­íc ta gi¶m ®¸ng kÓ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc mµ lín nhÊt lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸ nh­: H«ngk«ng, NhËt B¶n, Singapore, Hµn Quèc, Malaisia, Th¸i Lan vµ §µi Loan. §©y lµ nh÷ng n­íc chiÕm tû träng lín vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, kÓ tõ n¨m 2000, ®Çu t­ trùc tiÕp cña §µi Loan vµ NhËt B¶n ®· cã dÊu hiÖu phôc håi. H¬n n÷a, bï vµo sù gi¶m sót FDI cña c¸c n­íc Ch©u ¸, nh÷ng n¨m qua c¸c n­íc Ch©u ¢u, nh­ Anh, Hµ Lan, Nga ®· t¨ng vèn FDI vµo ViÖt Nam. §©y còng lµ nh÷ng dÊu hiÖu ®¸ng mõng. 3. LÜnh vùc ®Çu t­. FDI chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh nh­ c«ng nghiÖp chÕ t¹o, dÇu khÝ, x©y dùng kh¸ch s¹n, v¨n phßng, nhµ cho thuª, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, tæng sè vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn ®¹t 23 tû USSD trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp ®¹t gÇn 11 tû USD (chiÕm 54,8% tæng sè vèn thùc hiÖn), ngµnh x©y dùng ®¹t 2,1 tû USD (chiÕm 10,7%), ngµnh n«ng, l©m, thuû s¶n ®¹t 1,3 tû USD. DÞch vô ®¹t 5,6 tû USD. C¸c ngµnh cã tû lÖ vèn thùc hiÖn so víi vèn ®¨ng kÝ ®¹t trªn 50% nh­ tµi chÝnh, ng©n hµng, n«ng l©m nghiÖp, dÇu khÝ, c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn. C¸c ngµnh kh¸c cã tû lÖ vèn thùc hiÖn ®¹t tõ 30 - 40%. C¬ cÊu vèn FDI ®· thay ®æi theo h­íng t¨ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp nÆng c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Trong giai ®o¹n ®Çu më cöa, phÇn lín sè vèn ®Çu t­ ®æ vµo ngµnh dÇu khÝ, giao th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn, kh¸ch s¹n - du lÞch, dÞch vô t­ vÊn, gi¶i trÝ, qu¶ng c¸o. C¸c dù ¸n ®Çu t­ (trõ nh÷ng dù ¸n trong ngµnh dÇu khÝ) trong giai ®o¹n nµy th­êng cã quy m« nhá. Tuy nhiªn, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· dÇn chuyÓn sang c¸c ho¹t ®éng thuéc ngµnh chÕ t¹o, kÓ c¶ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nh­ dÖt may, da giÇy vµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu vèn nh­ l¾p r¸p « t«, ph©n bãn, ho¸ chÊt, ho¸ dÇu. II. ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn c¸c KCN ë ViÖt Nam. 1.Hµnh lang ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng c¸c KCN ViÖt Nam. Ngµy 29 th¸ng 12 n¨m 1987, Quèc héi n­íc ta th«ng qua LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý quan träng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, lµm tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña KCN ë n­íc ta. Ngµy 12/10/91, ChÝnh Phñ ®· ban hµnh Quy chÕ KCX (Sè 322/H§BT). TiÕp theo ®Õn ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 1994, ChÝnh Phñ tiÕp tôc ban hµnh NghÞ ®Þnh 192/CP quy ®Þnh Quy chÕ KCN, KCX. Vµ NghÞ ®Þnh nµy tån t¹i tíi ngµy 24/4/1997 th× ®­îc NghÞ ®Þnh 36CP thay thÕ. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho viÖc thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCN, ngµy 01 th¸ng 1 n¨m 1999, Nhµ n­íc ta ®· cho ra ®êi b¶n söa ®æi LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ ngµy 30 th¸ng 6 n¨m 2000 cho ra ®êi b¶n söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n vÒ mÆt ph¸p lý cho qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trong KCN nh»m ®¸p øng nhu cÇu, ®ßi hái cña t×nh h×nh míi. Hiªn nay, ®©y lµ nh÷ng v¨n b¶n chÝnh ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña c¸c KCN ViÖt Nam. §ång thêi, c¸c Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­; X©y dùng; C«ng nghiÖp; Th­¬ng m¹i; Khoa häc; C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng; Tµi chÝnh; Lao ®éng; Th­¬ng binh vµ X· héi; Tæng côc H¶i quan, Tæng côc ®Þa chÝnh; Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam còng ®· ban hµnh c¸c th«ng t­ h­íng dÇn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 36CP t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ban qu¶n lý cÊp tØnh thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c KCN. Bªn c¹nh NghÞ ®Þnh 36CP quy ®Þnh quy chÕ ho¹t ®éng cña KCN, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña KCN cã thÓ ph©n thµnh c¸c nhãm: C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo KCN trong ®ã ®¸ng chó ý nhÊt lµ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn qu¶n lý lao ®éng C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc Khoa häc - C«ng nghÖ – M«i tr­êng. C¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai vµ x©y dùng c¬ b¶n. 2. T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN ViÖt Nam. 2.1. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Muèn ph¸t triÓn ®­îc c¸c KCN th× viÖc cÇn ph¶i lµm ®Çu tiªn lµ x©y dùng ®­îc c¸c KCN hay nãi c¸ch kh¸c lµ ph¶i x©y dùng ®­îc c¬ së h¹ tÇng KCN. Nguån vèn FDI ®· gióp chóng ta mét phÇn kh«ng nhá ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc nµy. TÝnh tíi nay c¶ n­íc ta cã 69 KCN ®· ®­îc thµnh lËp th× cã tíi 14 KCN ®­îc phÝa n­íc ngoµi liªn doanh x©y dùng víi 1 KCN do phÝa n­íc ngoµi hoµn toµn bá vèn. Kh«ng nh÷ng thÕ, nguån vèn FDI cßn cã vai trß ®¾c lùc ngay trong nh÷ng buæi ®Çu x©y dùng KCN ®Çu tiªn. Khu chÕ xuÊt T©n ThuËn lµ Khu chÕ xuÊt ®Çu tiªn ®­îc x©y dùng ë ViÖt Nam cã sù liªn doanh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña §µi Loan (1991). Trong sè 4 KCN ®Çu tiªn ®­îc x©y dùng n¨m 1994 (KCN CÇn Th¬, KCN Amata, KCN §µ N½ng, KCN Néi Bµi) th× 3 trong sè ®ã: KCN Amata, KCN §µ N½ng, KCN Néi Bµi cã sù ®ãng gãp cña FDI. KCN Amata ®­îc liªn doanh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng víi Th¸i Lan, KCN §µ N½ng liªn doanh víi Malaisia, KCN Néi Bµi liªn doanh víi Malaisia. Tõ ®ã tíi nay, FDI ®· cïng víi nguån vèn ViÖt Nam t¹o thªm ®­îc 10 KCN liªn doanh vµ 1 KCN hoµn toµn b»ng nguån vèn n­íc ngoµi (KCN §µi T­), n©ng tæng sè c¸c KCN cã vèn FDI tham gia vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lªn 15 khu lµ: 1, Khu c«ng nghiÖp Néi Bµi ( liªn doanh víi Malaisia) 2, Khu c«ng nghiÖp §µi T­ (100% vèn cña §µI Loan) 3, Khu c«ng nghiÖp Deawoo - Hanel (liªn doanh víi Hµn Quèc) 4, Khu c«ng nghiÖp B¾c Th¨ng Long (liªn doanh víi NhËt) 5, Khu c«ng nghiÖp Nomura (liªn doanh víi NhËt) 6, Khu c«ng nghiÖp §×nh Vò (liªn doanh víi Th¸i Lan, BØ, Mü) 7, Khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph­íc II (liªn doanh víi Th¸i Lan, BØ, Mü) 8, Khu c«ng nghiÖp Loteco (liªn doanh víi NhËt) 9, Khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam - Singapore (liªn doanh víi Malaisia) 10, Khu c«ng nghiÖp §µ N½ng (liªn doanh víi Malaisia) 1._.Êp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã, viÖc ph¸t triÓn c¸c KCN ph¶i phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ t×nh h×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tr­íc m¾t, cÇn tËp trung ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c KCN ®· cã mét sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng vµ cã kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­, sau ®ã míi x©y dùng míi c¸c KCN phôc vô cho viÖc chØnh trang ®« thÞ, quy ho¹ch l¹i viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn, phï hîp víi ph­¬ng h­íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, phï hîp víi kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­, ngµnh nghÒ ­u tiªn ®Çu t­ cña ®Þa ph­¬ng ®ång thêi phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thu hót ®Çu t­ cña c¶ n­íc. ViÖc ph¸t triÓn c¸c KCN còng nh­ sè l­îng vµ chÊt l­îng nguån lao ®éng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ l­u chuyÓn hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó ho¹t ®éng FDI t¹i c¸c KCN ®i theo ®óng ®Þnh h­íng, Nhµ n­íc cÇn ®Þnh h­íng c¬ cÊu ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp phï hîp víi c¸c lîi thÕ cña ®Þa ph­¬ng n¬i cã KCN. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy thuéc nhiÒu thµnh phÇn c«ng nghiÖp kh¸c nhau ®Çu t­ vµo KCN, môc ®Ých cña c¸c nhµ qu¶n lý lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i mang l¹i sù ph¸t triÓn cho ®Þa ph­¬ng nãi riªng vµ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc nãi chung, t¨ng c­êng xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ, gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, tiÕp thu kü thuËt vµ kinh nghiÖm tiªn tiÕn, ®ång thêi n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt th«ng qua sù kÕt hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong KCN vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi KCN. 3. TiÕp tôc t¹o m«i truêng ®Çu t­ thuËn lîi, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c KCN. Hoµn chØnh khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña KCN. Trong thêi gian tíi, cÇn sím ban hµnh mét khung ph¸p lý t­¬ng ®èi hoµn chØnh, ®ång bé ë tÇm cao h¬n c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c KCN, t¹o sù thuËn lîi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §ã chÝnh lµ viÖc sím x©y dùng vµ hoµn thiÖn LuËt KCN, KCX ë ViÖt Nam. Quy chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t­ trong KCN cÇn ®­îc thÓ chÕ ho¸ thµnh ®iÒu lÖ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiÖn giÊy phÐp cña c¸c doanh nghiÖp, ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh tõ x©y l¾p ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh thuËn lîi. N­íc ta ®· cã nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n vÒ thuÕ, vèn, ®Êt vµ c¸c ­u ®·i kh¸c trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc th× nh×n chung ­u ®·i cña ta cßn ®ù¬c hÊp dÉn. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã sù ph©n biÖt gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn FDI. Trong thêi gian tíi, cÇn cã nh÷ng söa ®æi víi nh÷ng ­u ®·i hÊp dÉn h¬n, ®ång thêi t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Trong khi chê LuËt KCN, KCX ®­îc ban hµnh vµ c¸c ®iÒu luËt kh¸c ®èi víi KCN, KCX ®­îc söa ®æi chóng ta cÇn tiÕn hµnh söa ®æi vµ bæ xung mét sè vÊn ®Ò trong Quy chÕ KCN, KCX, cô thÓ nh­: - Quy ®Þnh râ vµ cô thÓ viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt vµ x· héi ngoµi hµng rµo phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña KCN. - Thùc hiÖn c¬ chÕ ®¨ng ký thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n thay thÕ cho chÕ ®é xÐt duyÖt, xem xÐt tõng tr­êng hîp cÊp giÊy phÐp nh­ hiÖn nay. - CÇn cã c¸c ­u ®·i, khuyÕn khÝch h¬n n÷a c¸c ngµnh sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc, ®æi míi c«ng nghÖ. - Cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i h¬n cho c¸c KCN t¹i c¸c vïng khuyÕn khÝch ®Çu t­ nh­ vïng s©u, vïng xa, vïng cã nhiÒu khã kh¨n. - Xem xÐt cho c¸c doanh nghiÖp KCN ®­îc h­ëng 5 quyÒn: chuyÓn ®æi, chuyÓn nh­îng, cho thuª l¹i, thÕ chÊp vµ thõa kÕ ®Êt t¹i KCN; tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¸c doanh nghiÖp ®­îc quyÒn dïng tiÒn b¸n tµi s¶n vµ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông mÆt b»ng s¶n xuÊt cò ngoµi KCN ®Ó lÊy vèn ®Çu t­ x©y dùng míi t¹i KCN. 3.2. Më thªm mét sè quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n vÒ vèn, thuÕ vµ ®Êt. - VÒ huy ®éng vèn: ®Ó cã thªm vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn KCN, ngoµi nh÷ng nguån vèn chÝnh nh­ vèn ng©n s¸ch, vèn FDI, cÇn më réng thªm c¸c h×nh th¸i vèn kh¸c, huy ®éng mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn KCN. Chóng ta cã thÓ xóc tiÕn t×m nguån vèn ODA cho ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN; cho phÐp c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng c«ng nghiÖp ®­îc më chi nh¸nh trong KCN; ¸p dông réng r·i chÝnh s¸ch cho c¸c doanh nghiÖp thuéc d¹ng di dêi ®­îc sö dông tiÒn b¸n tµi s¶n vµ thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®ang sö dông ®Ó t¸i lËp doanh nghiÖp trong KCN ( hiÖn nay míi cã quy ®Þnh ¸p dông cho Hµ Néi vµ TP Hå ChÝ Minh)…Ngoµi ra, chóng ta nªn quy ®Þnh b¾t buéc c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng ph¶i tËp trung nguån vèn, nguån lùc ph¸t triÓn h¹ tÇng, tr­êng hîp C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng ch­a ®ñ c¸c n¨ng lùc triÓn khai theo quyªt ®Þnh ®· ®­îc phª duyÖt th× cÇn cã gi¶i ph¸p gäi thªm doanh nghiÖp tham gia ph¸t triÓn h¹ tÇng ®Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é x©y dùng h¹ tÇng; ®èi víi KCN ®· cã h¹ tÇng nh­ng cã khã kh¨n thu hót vèn ®Çu t­ th× thùc hiÖn cho thuª l¹i hoÆc cho thuª c«ng ty qu¶n lý ®Ó gäi vèn ®Çu t­. Bªn c¹nh ®ã cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng bªn ngoµi hµng rµo KCN nh­ më réng h×nh thøc ®Çu t­ theo h×nh thøc BOT, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, thµnh lËp Quü hç trî ®Çu t­, tÝn dông ®Çu t­ tõ Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn ®« thÞ. - VÒ thuÕ: Nh»m thu hót FDI vµo c¸c KCN, Nhµ n­íc ta ngµy cµng cã nhiÒu quy ®Þnh ­u ¸i h¬n vÒ thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c KCN, nh­ng nh×n chung vÊn ®Ò ch­a thËt hÊp dÉn nÕu so víi c¸c n­íc kh¸c vµ ch­a cã sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn FDI. Chóng ta cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n nh­ më réng ph¹m vi c¸c kho¶n chi phÝ ®­îc trõ khi x¸c ®Þnh lîi tøc chÞu thuÕ…t¹o sù b×nh ®¼ng h¬n n÷a cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc ­u ®·i miÔn, gi¶m thuÕ. - VÒ ®Êt: ViÖc x©y dùng h¹ tÇng KCN nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®Çu t­, mµ viÖc thu hót ®Çu t­ “lÊp ®Çy” míi lµ môc tiªu c¬ b¶n cña ph¸t triÓn KCN. Do ®ã, Nhµ n­íc cÇn cho thuª ®Êt víi gi¸ ­u ®·i nhÊt, thËm chÝ chØ thu t­îng tr­ng ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN. Cã thÓ coi ®Êt ph¸t triÓn KCN lµ ph¹m trï riªng, kh¸c h¼n víi ®Êt dµnh cho ph¸t triÓn ®« thÞ vµ kinh doanh c¸c bÊt ®éng s¶n kh¸c th× míi t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thu hót vèn ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ FDI, ®Ó “lÊp ®Çy” c¸c KCN. Vµ cÇn thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc trong viÖc tho¶ thuËn víi c¸c C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng, cho thuª ®Êt víi gi¸ cho thuª hîp lý b¶o ®¶m c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c KCN trong c¶ n­íc, linh ho¹t trong ph­¬ng thøc thu hót ®Çu t­. Ph¶i coi viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó lµm KCN thuéc lo¹i ®Êt sö dông vµo môc ®Ých c«ng céng v× lîi Ých quèc gia ®Ó cã chÝnh s¸ch ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng cho KCN tho¶ ®¸ng. C¸c ban Qu¶n lý KCN- KCX cÊp tØnh vµ c¸c C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng cÇn phèi hîp chÆt chÏ vµ xin ý kiÕn chØ ®¹o th­êng xuyªn cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp trong gi¶i phãng mÆt b»ng vµ gi¶i quyªt c¸c ®Ò nghÞ cña d©n. 3.3. C¶i tiÕn m« h×nh C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, KCN ch­a cã mét tæ chøc ®­îc luËt ho¸ ®Ó lµm tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc tõ kh©u quy ho¹ch, x©y dùng vµ ph¸t triÓn KCN mét c¸ch toµn diÖn vµ tæng thÓ g¾n liÒn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña KCN (trõ mét sè KCN do n­íc ngoµi bá vèn x©y dùng míi chØ dõng l¹i ë møc kinh doanh h¹ tÇng). Trong khi ®ã, hiªn nay nhiÒu KCN cã søc s¶n xuÊt t­¬ng ®­¬ng, thËm chÝ lín h¬n mét tæng c«ng ty cña Nhµ n­íc. Víi møc nh­ vËy, KCN xøng ®¸ng cã mét tæ chøc kinh doanh ch¨m lo ho¹t ®éng cña nã ®Ó gãp phÇn biÕn nã thµnh mét thùc thÓ kinh doanh ®éc lËp. Hiªn nay, Quy chÕ KCN, KCX chØ cho phÐp thµnh lËp lo¹i h×nh c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®Çu t­, x©y dùng vµ kinh doanh kÕt cÊu h¹ tÇng KCN ch­a ®Ò cËp ®Õn lo¹i h×nh ph¸t triÓn toµn diÖn KCN. V× vËy, ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong KCN ®­îc ®­a lªn mét tÇm cao míi toµn diÖn h¬n, cÇn cã quy ®inh chuyÓn c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN thµnh C«ng ty hoÆc Tæng c«ng ty ph¸t triÓn KCN, sau khi ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt sÏ tæ chøc ph¸t triÓn KCN ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. C«ng ty ph¸t triÓn KCN kh«ng can thiÖp vµo quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ cã c¸c chøc n¨ng bao gåm: c«ng t¸c kinh doanh c¬ së h¹ tÇng, cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp KCN theo yªu cÇu th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ vµ lµ ®Çu mèi ph¸t triÓn h¹ tÇng ngoµi hµng rµo KCN, g»n liÒn ho¹t ®éng kinh doanh cña KCN víi hiÖu qu¶ cña c«ng ty. C¸c n­íc Indonesia, Trung quèc vµ Th¸i lan ®· ph¸t triÓn theo m« h×nh C«ng ty ph¸t triÓn KCN Biªn Hoµ (SONADEZI) lµ tæ chøc duy nhÊt thùc hiÖn theo m« h×nh nµy vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Trong thêi gian tíi, m« h×nh nµy cÇn ®­îc xem xÐt, nghiªn cøu vµ cÇn ®­îc luËt ho¸ ®Ó trë thµnh m« h×nh kinh doanh chÝnh cho qu¸ tr×nh x©y dùng, ph¸t triÓn c¸c KCN còng nh­ thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­. 3.4. Chñ ®éng vËn ®éng vµ tiÕp thÞ ®Çu t­ vµo KCN. §Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ ®Çu t­ vµo KCN, Ban qu¶n lý KCN - KCX ViÖt Nam cÇn chñ ®éng phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng nh­ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI), Ban qu¶n lý c¸c KCN- KCX cÊp tØnh… tæ chøc giíi thiÖu c¸c KCN ViÖt Nam víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §ång thêi cã kÕ ho¹ch tæ chøc mêi c¸c ®oµn doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng cña n­íc ngoµi vµo th¨m c¸c KCN cña ViÖt Nam, h­íng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ t×m hiÓu kÜ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Çu t­ vµo KCN, tõ ®ã gióp hä h×nh thµnh ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®Çu t­ vµo KCN. C¸c Ban qu¶n lý c¸c KCN - KCX cÊp tØnh còng cÇn phèi hîp víi c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN tËp trung søc vµo viÖc vËn ®éng ®Çu t­ vµo KCN d­íi c¸c h×nh thøc nh­ héi th¶o, häp mÆt, tæ chøc c¸c buæi giíi thiÖu vÒ m«i tr­êng ®Çu t­, c¸c ­u ®·i kh¸c cña tõng khu vùc. Vµ mét vÊn ®Ò n÷a lµ cÇn cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó chñ ®éng vËn ®éng ®Çu t­, tiÕp thÞ ®Çu t­ vµo c¸c KCN, ViÖt Nam cÇn sím ®Æt ®¹i diÖn cña m×nh t¹i c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (UNIDO), HiÖp héi KCX ThÕ giíi (WEPZA) vµ c¸c tæ chøc xóc tiÕn mËu dÞch vµ ®Çu t­ ë mét sè khu vùc quan träng nh­ B¾c Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, Singapore ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ dÔ dµng n¾m ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng ®Çu t­ vµo c¸c KCN cña ViÖt Nam. VÒ phÝa c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN, song song víi viÖc tËp trung x©y dùng tèt c¬ së h¹ tÇng, ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn cøu nhu cÇu ®Çu t­ ®Ó x©y dùng cho m×nh chiÕn l­îc marketing h÷u hiÖu. ë c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng, nªn tæ chøc riªng phßng tiÕp thÞ chuyªn lµm c«ng t¸c nghiªn cøu vµ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ vµo KCN. Néi dung chñ yÕu cña nh÷ng c«ng viÖc cÇn nghiªn cøu trong marketing KCN cÇn thùc hiÖn lµ: - Nghiªn cøu thÞ tr­êng: gåm thÞ tr­êng trong n­íc, ngoµi n­íc, n¾m râ nhu cÇu, ®ßi hái cña thÞ tr­êng ®Ó x©y dùng, söa ®æi c¬ së h¹ tÇng KCN phï hîp víi c¸c ngµnh nghÒ cã xu h­íng ph¸t triÓn. - Nghiªn cøu c¸c nhµ ®Çu t­: cÇn nghiªn cøu ®Ó biÕt nhµ ®Çu t­ nµo sÏ ®Õn víi m×nh, hä thÝch s¶n phÈm nµo, gi¸ c¶ ra sao, t¹i sao hä ®Çu t­ vµo KCN nµy mµ kh«ng ®Çu t­ vµo KCN kh¸c. - Nghiªn cøu ®éng c¬ ®Çu t­: nhµ ®Çu t­ ®Õn víi ta ®Ó thuª ®Êt x©y dùng nhµ x­ëng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬, nhu cÇu nµo. - Ph©n tÝch, kiÓm tra ho¹t ®éng tiÕp thÞ vËn ®éng ®Çu t­: nghiªn cøu, ph©n tÝch xem hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tiÕp thÞ vËn ®éng ®Çu t­ cña c«ng ty, xem xÐt xem cã cÇn th«ng qua m¹ng l­íi ®¹i diÖn ë trong vµ ngoµi n­íc cïng vËn ®éng, xóc tiÕn, giao dÞch, giíi thiÖu ®Çu t­ hoÆc cã cÇn thuª c¸c tæ chøc tiÕp thÞ ®Çu t­ hay kh«ng. - Nghiªn cøu s¶n phÈm: lu«n lu«n ph¶i xem l¹i tÇng KCN ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®ang vµ sÏ ho¹t ®éng trong KCN. 4. C¶i tiÕn c¬ chÕ , tæ chøc bé m¸y vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c KCN. 4.1. VÒ c¬ chÕ qu¶n lý C¬ chÕ qu¶n lý “mét cöa”, “mét ®Çu mèi” ®èi víi c¸c KCN ®· ®­îc quy ®Þnh tõ l©u. Tuy nhiªn, trong thêi gian tíi chóng ta cÇn tiÕp tôc c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý nµy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn quyÒn tù chñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong khu«n khæ cña ph¸p luËt, gi¶m bít c¸c thñ tôc hµnh chÝnh “xin cho”, ®ång thêi ®¶m b¶o sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, h¹n chÕ bít phiÒn hµ, quan liªu trong thùc thi quyÒn qu¶n lý cña Nhµ n­íc. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý “mét cöa”, mét ®Çu mèi hiªn nay ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ uû quyÒn cña c¸c Bé, Ngµnh TW vµ UBND tØnh, thµnh phè cho Ban qu¶n lý KCN - KCX cÊp tØnh thùc hÖn mét sè nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­, x©y dùng, th­¬ng m¹i, lao ®éng. Song víi viÖc uû quyÒn, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cÇn chuyÓn m¹nh sang tËp trung lµm tèt c«ng t¸c quy ho¹ch ngµnh, vïng vµ l·nh thæ, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, quy ph¹m, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt, t¨ng c­êng c«ng t¸c h­íng dÉn, tæ chøc tËp huÊn, s¬ kÕt, tæng kÕt rót kinh nghiÖm vµ gi¸m s¸t c¸c Ban qu¶n lý c¸c KCN - KCX cÊp tØnh thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc ®­îc uû quyÒn. 4.2. VÒ m« h×nh tæ chøc qu¶n lý. HiÖn nay, hÖ thèng tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc c¸c KCN ë n­íc ta ®­îc tæ chøc nh­ s¬ ®å d­íi ®©y: Thñ tuíng chÝnh phñ V¨n phßng thñ t­íng Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh C¸c Bé, Ngµnh TW UBND tØnh, TP cã KCN, KCX C¸c Ban qu¶n lý KCN, KCX cÊp tØnh Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ Vô qu¶n lý KCN - KCX Vô qu¶n lý KCN -KCX Chó thÝch: ____________ Quan hÖ chØ ®¹o trùc tiÕp Quan hÖ chØ ®¹o uû quyÒn Quan hÖ chØ ®¹o phèi hîp M« h×nh tæ chøc qu¶n lý c¸c KCN hiÖn nay ë n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp. §Ó KCN phôc vô tÝch cùc h¬n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ kinh nghiÖm cña c¸c n­íc vµ thùc tÕ t¹i n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta cÇn nghiªn cøu c¶i tiÕn l¹i m« h×nh tæ chøc qu¶n lý KCN. §èi víi c¸c KCN quy m« lín, cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc gia, cã thÓ tæ chøc qu¶n lý theo nguyªn t¾c tæ chøc thèng nhÊt tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng. M« h×nh nµy cã thÓ ®­îc mét tæ chøc ë TW lµ mét c¬ quan chuyªn qu¶n (do ChÝnh Phñ quy ®Þnh), ë cÊp tØnh cã mét c¬ quan qu¶n lý KCN cÊp tØnh, t­¬ng tù nh­ m« h×nh cña Th¸i Lan vµ Philippin. §Ó lµm tèt c«ng t¸c cña m×nh, c¬ quan qu¶n lý KCN cÊp tØnh ph¶i kÕt hîp víi UBND cÊp tØnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc liªn quan, tr­ëng ban qu¶n lý c¸c KCN - KCX cÊp tØnh nªn ®­îc c©n nh¾c thªm vai trß phã chñ tÞch UBND tØnh. Theo quan ®iÓm nµy th× sè l­îng c¸c KCN cña ta sÏ ph¶i s¾p xÕp l¹i vµ thuéc TW qu¶n lý trùc tiÕp tíi vµi chôc khu bao gåm cã khu hiÖn cã vµ khu thµnh lËp míi tËp trung ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. §èi víi c¸c KCN nhê g¾n liÒn víi vïng nguyªn liÖu n«ng, l©m, ng­ nghiÖp th× cã thÓ giao cho ®Þa ph­¬ng cã KCN trùc tiÕp qu¶n lý. C¬ quan qu¶n lý ®ã cã thÓ lµ c¬ quan riªng ngang víi Së hoÆc giao cho së c«ng nghiÖp c¸c tØnh qu¶n lý, tuú theo sè l­îng vµ quy m« cña tõng KCN (sÏ ®­îc cô thÓ trong quy ®Þnh cña ChÝnh Phñ). M« h×nh qu¶n lý nãi trªn cÇn ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong LuËt KCN, c¸c c¬ quan qu¶n lý KCN theo hÖ thèng nµy lµ nh÷ng c¬ quan cã thÈm quyÒn. C¬ quan qu¶n lý ë TW lµ c¬ quan chñ qu¶n, qu¶n lý trùc tiÕp c¸c c¬ quan qu¶n lý KCN cÊp tØnh ®èi víi c¸c KCN cã quy m« lín vµ ®ång thêi lµ c¬ quan qu¶n lý ngµnh ®èi víi KCN cã quy m« nhá. 4.3. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× thñ tôc thµnh lËp doanh nghiÖp ®· cã c¶i tiÕn. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nÕu xuÊt khÈu trªn 80% s¶n phÈm cña m×nh th× chØ cÇn ®¨ng kÝ theo mÉu h­íng dÉn vµ nÕu ®­îc chÊp thuËn th× sÏ ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. Thêi h¹n xem xÐt giÊy phÐp rót xuèng cßn 15 ngµy thay v× 60 ngµy. Nh­ng c¸c thñ tôc hµnh chÝnh sau giÊy phÐp vÉn lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, r¾c rèi. C¸c nhµ ®Çu t­ cho r»ng c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ ë ViÖt Nam lµ hÊp dÉn, nh­ng ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i nµy th× ph¶i tæ chøc ®­îc s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng chÝnh kh©u tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh sau khi cÊp giÊy phÐp l¹i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. C¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i lµm thñ tôc hµnh chÝnh t¹i c¸c c¬ quan chøc n¨ng theo quy ®Þnh cña tõng c¬ quan nµy, giÊy tê th× nhiÒu kh«ng cã mÉu ®Ó kª khai, thêi gian xem xÐt kÐo dµi. Do vËy, trong thêi gian tíi cÇn c¶i tiÕn thñ tôc theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸, nh÷ng kh©u kh«ng cÇn thiÕt th× cÇn ph¶i lo¹i bá nh­ thñ tôc phª duyÖt kÕ ho¹ch xuÊt, nhËp khÈu, cÇn bá h×nh thøc xin cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ mµ thay vµo ®ã lµ ®¨ng kÝ kinh doanh. Nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt ph¶i cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc cÇn cã h­íng dÇn râ ®Ó c¸c doanh nghiÖp biÕt c¸ch lËp hå s¬ theo mÉu, quy ®Þnh râ thêi h¹n xem xÐt, quyÕt ®Þnh vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi, nhanh chãng theo c¬ chÕ, cÇn t¹o ra sù ph©n cÊp m¹nh mÏ h¬n n÷a cho c¸c Ban qu¶n lý c¸c KCN - KCX cÊp tØnh qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. C«ng t¸c kiÓm tra, göi b¸o c¸o còng cÇn ®uîc xem xÐt, gi¶i quyÕt theo h­íng ®¬n gi¶n, tr¸nh trïng lÆp, g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Trong thêi gian chê Quèc héi th«ng qua LuËt KCN, chóng ta cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò ®ang cßn v­íng m¾c, ®ã lµ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN ®· cã trong khu«n viªn KCN tr­íc khi cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp KCN; chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn di dêi, chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh cho c¸c nhµ ®Çu t­, tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ “mét cöa” trong ®ã cã vÊn ®Ò uû quyÒn cho Ban qu¶n lý c¸c KCN cÊp tØnh gi¶i quyÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt nhËp khÈu, qu¶n lý lao ®éng. 5. T¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi mét sè c«ng t¸c, ho¹t ®éng cßn nhiÒu tån t¹i trong c¸c KCN. 5.1. Qu¶n lý c«ng t¸c x©y dùng. §Ó c¸c KCN ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn theo ®óng quy ho¹ch, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nã, Nhµ n­íc cÇn quan t©m lµm tèt viÖc qu¶n lý x©y dùng toµn khu vµ cña tõng doanh nghiÖp theo ®óng quy ho¹ch tæng thÓ vµ quy ho¹ch chi tiÕt cña KCN ®· ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. §ång thêi h­íng dÉn c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ thÇu x©y dùng thùc hiÖn ®óng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ x©y dùng c¬ b¶n nh»m ®¶m b¶o qu¶n lý sö dông tèt ®Êt ®ai trong KCN, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng ¸ch t¾c giao th«ng, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn c«ng tr×nh c«ng céng, ®¶m b¶o sö lý tèt chÊt th¶i, ®¶m b¶o an toµn lao ®éng, chÊt l­îng c«ng tr×nh, phßng chèng ch¸y næ. Muèn vËy t¹i mçi KCN Ban qu¶n lý KCN- KCX ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, c¨n cø vµo quy ho¹ch cña tõng KCN ®Ó x©y dùng “§iÒu lÖ qu¶n lý x©y dùng theo quy ho¹ch” ®Ó tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt quy ho¹ch KCN, cÊp ®ã sÏ phª duyÖt “§iÒu lÖ x©y dùng theo quy ho¹ch” cña KCN ®ã. 5.2. Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ lao ®éng. TÝnh ®Õn hÕt 10/2002, 69 KCN trong c¶ n­íc ®· thu hót ®­îc 25 v¹n lao ®éng. §©y lµ nguån lao ®éng ®¸ng kÓ cã vai trß ngµy cµng to lín ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn vÊn ®Ò lao ®éng t¹i c¸c KCN cÇn ®­îc Nhµ n­íc qu¶n lý. MÆc dï Nhµ n­íc ®· ban hµnh Bé LuËt lao ®éng, ®· cã nh÷ng Quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc sö dông lao ®éng, song vÊn ®Ò sö dông lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vÉn ®ang cßn nhiÒu vÊn ®Ò quan t©m nh­ viÖc tr¶ l­¬ng kh«ng phï hîp víi ngµnh nghÒ, bËc ®µo t¹o cña c«ng nh©n, kh«ng thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc kÝ kÕt hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ, ®Æc biÖt lµ hiÖn t­îng ®¸nh ®Ëp, l¨ng m¹, xØ nhôc lao ®éng ViÖt Nam. VÒ phÝa lao ®éng ViÖt Nam còng gÆp ph¶i vÊn ®Ò nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n, tay nghÒ, kh¶ n¨ng thÝch øng víi c«ng viÖc míi, tr×nh ®é ngo¹i ng÷, kh¶ n¨ng giao tiÕp, phong c¸ch lao ®éng c«ng nghiÖp, ý thøc tæ chøc kØ luËt cßn nhiÒu h¹n chÕ ch­a ®¸p øng ®­îc víi yªu cÇu. T×nh h×nh ®ã ®ßi hái c¸c Ban qu¶n lý KCN- KCX c¸c TØnh t¨ng c­êng kiÓm tra ®«n ®èc c¸c chñ doanh nghiÖp nghiªm tóc thùc hiÖn Bé LuËt lao ®éng vµ c¸c Quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ sö dông lao ®éng, mÆt kh¸c lµ tèt c«ng viÖc tæ chøc ®¨ng kÝ lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c KCN, h­íng dÉn c¸c tËp thÓ lao ®éng ký kÕt tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ víi chñ doanh nghiÖp, nh»m võa ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng võa gióp chñ doanh nghiÖp sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ vµ g¾n bã víi ng­êi lao ®éng. VÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i n÷a lµ ViÖt Nam hiÖn tån t¹i mét nghÞch lý gi÷a nhu cÇu lao ®éng vµ chÊt l­îng lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy nguån lao ®éng cña n­íc ta t­¬ng ®èi dåi dµo (nÕu kh«ng nãi lµ thõa) nh­ng c¸c doanh nghiÖp FDI trong c¸c KCN l¹i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc tuyÓn dông lao ®éng ViÖt Nam. C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc th­êng cè g¾ng gi¶i quyÕt lao ®éng cho KCN ngay t¹i ®Þa ph­¬ng n¬i cã KCN nh­ng th­êng th× c¸c lao ®éng nµy ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp vÒ häc vÊn, tr×nh ®é tay nghÒ, kh¶ n¨ng thÝch øng víi c«ng nghÖ míi, nhÊt lµ lao ®éng kÜ thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ c¶ nh÷ng ®Þa ph­¬ng nh­ Hµ Néi hoÆc thµnh phè Hå ChÝ Minh, t×nh tr¹ng nµy còng x¶y ra. Cho ®Õn nay, n­íc ta cã trªn 40 triÖu lao ®éng, gÇn 25% tËp trung ë thµnh thÞ, sè cßn l¹i ë c¸c vïng n«ng th«n. Sè lao ®éng cã tay nghÒ rÊt Ýt, chØ h¬n 10% l¹i tËp trung chñ yÕu ë c¸c trung t©m c«ng nghiÖp. Theo tÝnh to¸n hiÖn nay th× cÇn cã 20% lao ®éng cã tay nghÒ th× míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn, tøc lµ ph¶i ®µo t¹o thªm 6 triÖu lao ®éng. Nh­ng c¸c tr­êng d¹y nghÒ mçi n¨m chØ cã thÓ ®µo t¹o ®­îc kho¶ng 500 ngµn lao ®éng. Do ®ã, ®©y sÏ lµ mét nguån h¹n chÕ FDI ®æ vµo c¸c KCN ViÖt Nam. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c KCN, nhu cÇu vÒ lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c KCN còng ngµy cµng lín vµ ®ßi hái chÊt l­îng ngµy cµng cao. Nªn ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng lao ®éng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong KCN, cÇn x¸c ®Þnh l¹i c¬ cÊu trong toµn bé hÖ thèng ®µo t¹o, më réng, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh d¹y nghÒ, g¾n thÞ tr­êng lao ®éng víi c¸c c¬ së ®µo t¹o, víi doanh nghiÖp ®Ó gi¸o dôc vµ s¶n xuÊt kinh doanh thµnh mét chu k× khÐp kÝn. Bªn c¹nh ®ã cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®µo t¹o d¹y nghÒ t¹i c¬ së s¶n xuÊt, võa häc võa lµm, ®ång thêi khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tù n©ng cao tr×nh ®é cho b¶n th©n m×nh. Tr­íc m¾t viÖc ®µo t¹o lao ®éng cÇn tËp trung vµo c¸c ngµnh c¬ khÝ chÝnh x¸c, vËn hµnh, l¾p r¸p, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp da giÇy, dÖt, may mÆc, chÕ biÕn thùc phÈm. Bµi häc kinh nghiÖm c¸c n­íc ®· vµ ®ang tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cho thÊy c¸c n­íc nay ®ang xuÊt hiÖn nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ lao ®éng ®Æc biÖt lµ lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi nãi chung vµ c¸c KCN nãi riªng. HiÖn nay, mét sè n­íc trong khèi ASEAN nh­ Indonesia, Th¸i Lan, Malaisia còng ®· x¶y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nguån lao ®éng, lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh trong thu hót FDI. ChÝnh v× vËy, c¸c quèc gia nµy bÞ mÊt nhiÒu c¬ héi thu hót ®Çu t­ hoÆc ph¶i thuª lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n tõ n­íc ngoµi. Vµ kinh nghiÖm cña Hµn Quèc vÒ ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn nguån lao ®éng cã chÊt l­îng cao ®· mang l¹i nh÷ng thµnh c«ng v­ît bËc vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ bµi häc ®¸ng ®Ó cho ViÖt Nam häc hái trong chiÕn l­îc ®µo t¹o lao ®éng phôc vô qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nãi chung vµ ph¸t triÓn c¸c KCN nãi riªng. 5.3. §µo t¹o ®éi ngò qu¶n lý KCN. VÊn ®Ò nh©n lùc trong KCN kh«ng chØ cã ë chÊt l­îng ®éi ngò lao ®éng mµ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý. Nh­ chóng ta ®· biÕt, KCN lµ mét m« h×nh qu¶n lý cßn míi mÎ ®èi víi n­íc ta (thùc sù phæ biÓn tõ n¨m 1994). §éi ngò qu¶n lý c¸c KCN hiÖn nay chñ yÕu ®­îc ®iÒu ®éng tõ c¸c nhµ kinh tÕ, kü thuËt, luËt s­ ®ang lµm qu¶n lý t¹i c¸c m«i tr­êng kh¸c. Trªn thùc tÕ, ch­a cã mét lo¹i h×nh båi d­ìng ®µo t¹o nµo mét c¸ch chÝnh quy cho c¸n bé qu¶n lý KCN. 6. Mét sè vÊn ®Ò kh¸c cÇn ®­îc quan t©m. 6.1. §¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a néi tiªu vµ ngo¹i tiªu. HiÖn nay, ta ®ang nhÊn m¹nh vÒ chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ coi nhÑ thÞ truêng néi ®Þa. C¸c nhµ ®Çu t­ vµo c¸c KCN kh«ng chØ quan t©m ®Õn x©y dùng mµ hä cßn rÊt quan t©m ®Õn thÞ tr­êng gÇn 80 triÖu d©n, cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai nh­ n­íc ta. S¶n phÈm lµm ra t¹i c¸c KCN ph¶i cã søc c¹nh tranh kh«ng chØ ®Ó xuÊt khÈu mµ cßn phôc vô nhu cÇu trong n­íc. Do ®ã, cÇn ®¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu víi hµng ho¸ ®Ó cung cÊp cho thÞ tr­êng néi ®Þa. CÇn t¹o ra c¸c ngµnh nghÒ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã søc c¹nh tranh ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp n©ng cao tØ lÖ néi ®Þa ho¸, h¹n chÕ dÉn ®Õn c¸c h×nh thøc ®¬n thuÇn gia c«ng. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng, h¬n n÷a ®Ó t¹o ra tÝnh c¹nh tranh cao cña hµng ho¸ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam, h¹n chÕ bít c¸c thua thiÖt vµ t¨ng kh¶ n¨ng héi nhËp khi chóng ta b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), HiÖp héi Kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh Du¬ng (APEC) vµ khi trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc mËu dÞch thÕ giíi (WTO). 6.2. Lùa chän ®èi t¸c x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng. HiÖn nay, do thiÕu vèn ®Çu t­ vµ kh¶ n¨ng vËn ®éng ®Çu t­ nªn chóng ta chñ ®éng kªu gäi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo x©y dùng h¹ tÇng KCN. §©y lµ c¸ch lµm riªng biÖt mang tÝnh ®Æc thï ®­îc ¸p dông ë n­íc ta. H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ tranh thñ ®­îc nguån vèn ®Çu t­ vµ kh¶ n¨ng vËn ®éng ®Çu t­ cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, do xuÊt ph¸t tõ lîi Ých kinh tÕ thuÇn tuý, nªn trong viÖc x©y dùng h¹ tÇng KCN c¸c nhµ ®Çu t­ hay quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn, kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ kh¶ n¨ng cho thuª h¹ tÇng mµ cã thÓ bá qua c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i truêng sinh th¸i vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng còng nh­ chÊt l­îng chung cña c¶ KCN. V× vËy, xÐt vÒ môc tiªu thµnh lËp KCN kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã sù thµnh lËp gi÷a Nhµ n­íc vµ chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng, cã khi t¹o ra sù ®èi lËp vÒ quyÒn lîi gi÷a hai phÝa. Do vËy, khi lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng h¹ tÇng KCN cÇn tËp trung vµo c¸c ®èi t­îng sau: - C¸c tËp ®oµn m¹nh, cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ cao ®ñ c¸c yªu cÇu x©y dùng h¹ tÇng KCN, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín cña T©y ¢u, NhËt B¶n, B¾c Mü. - C¸c ®èi t­îng cã ®ñ n¨ng lùc, kinh nghiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh KCN ®Ó võa ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cao cña c¸c khu, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®èi t¸c ViÖt nam häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý, kinh doanh vµ tiÕp thÞ ®Çu t­ cña hä. - C¸c ®èi t¸c cã uy tÝn, cã n¨ng lùc v©n ®éng, thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo KCN. 6.3. Nghiªn cøu thµnh lËp c¸c nhµ kinh doanh KCN. §Ó tr¸nh rñi ro vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong KCN cÇn nghiªn cøu thµnh lËp “HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh KCN” nh»m tr¸nh c¸c hiªn t­îng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh dÉn ®Õn thiÖt h¹i kh«ng ®¸ng cã cho c¸c KCN vµ c¸c doanh nghiÖp trong KCN ph¸ vì sù c©n ®èi cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ. Hiªp héi nµy sÏ lµ ®Çu mèi ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ KCN vµ c¸c doanh nghiÖp KCN hç trî nhau, cung cÊp th«ng tin, trao ®æi kinh nghiÖm thu hót vµ qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t­ ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ nhÊt cña KCN, h×nh thøc c¸c côm KCN bæ sung, hç trî lÉn nhau trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖp héi nµy cã thÓ bao gåm c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN vµ c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c¸c KCN hoÆc c¸c tæ chøc cã nhu cÇu kinh doanh vµ c¸c KCN. KÕt luËn Nh­ chóng ta ®· ph©n tÝch th× thu hót FDI vµo c¸c KCN ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. FDI vµo c¸c KCN ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng ®ãng gãp to lín vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c KCN ViÖt Nam nãi riªng vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Dßng FDI vµo c¸c KCN ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña n­íc ta theo h­íng C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n; t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng, ®em l¹i kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n. FDI thùc sù ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña nã trong c«ng cuéc ph¸t triÓn c¸c KCN ViÖt Nam nãi riªng còng nh­ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nãi chung. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò, tån t¹i vµ v­íng m¾c trong vÊn ®Ò thu hót vµ sö dông FDI vµo c¸c KCN, lµm gi¶m sù quan t©m vµ nhiÖt t×nh ®Çu t­ cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó dßng FDI “ch¶y” vµo c¸c KCN ViÖt Nam ngµy cµng nhiÒu vµ hiÖu qu¶ sö dông chóng cao h¬n, chóng ta cÇn ph¶i gi¶i quyÕt khã kh¨n, v­íng m¾c ®ã vµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n lµ: - X¸c ®Þnh râ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng c¸c KCN. - Cã mét quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn c¸c KCN g¾n liÒn víi viÖc thu hót FDI vµo c¸c KCN. - TiÕp tôc hoµn chØnh khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña KCN, sím cho ra ®êi LuËt KCN, KCX; c¶i tiÕn m« h×nh ph¸t triÓn c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN, vµ chñ ®éng vËn ®éng tiÕp thÞ ®Çu t­ c¸c KCN. - T¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong KCN vµ ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, tæ chøc bé m¸y vµ ®¬n gi¶n h¬n n÷a thñ tôc hµnh chÝnh. - §¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a néi tiªu vµ ngo¹i tiªu, nghiªn cøu thµnh lËp hiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh KCN. Tuy nhiªn, thùc hiÖn ®­îc nh÷ng gi¶i ph¸p nµy kh«ng chØ trong mét sím mét chiÒu. Muèn t¹o ®­îc m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, th«ng tho¸ng h¬n n÷a ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCN ViÖt Nam, chóng ta cÇn ph¶i kiªn ®Þnh thùc hiÖn chóng. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng míi ta sÏ ph¶i v­ît qua nhiÒu khã kh¨n, ®ßi hái sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh c¸c cÊp cïng nhau th¸o gì. Nh­ng chóng ta tin r»ng KCN sÏ thùc sù trë thµnh mét m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ víi ®Çy ®ñ vai trß, ý nghÜa cña nã trong c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ trong ®ã, FDI sÏ gãp phÇn ngµy cµng lín h¬n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c KCN ViÖt Nam. TµI liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam n¨m 2001 vµ giai ®o¹n 1988- 2000, Vô ®Çu t­ n­íc ngoµi - Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 2. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c KCN, KCX ViÖt Nam n¨m 2001 -Vô qu¶n lý KCN - KCX; Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 3. B¸o c¸o t×nh h×nh ph¸t triÓn mét sè ngµnh, lÜnh vùc trong c¸c KCN, KCX t¹i vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé, Nam Bé, Trung Bé n¨m 2001, Vô qu¶n lý KCN - KCX; Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 4. B¸o c¸o t×nh h×nh vµ ph­¬ng h­íng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam- Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Hµ Néi, 27/12/2000 5. Gi¸o tr×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi - Vò ChÝ Léc, NXB Gi¸o Dôc - Hµ Néi, 11/1997 6. H­íng dÉn ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX, KCNC ë ViÖt Nam - NguyÔn M¹nh §øc, NXB Thèng Kª - Hµ Néi,1/1998 7. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ kÕ cÊu h¹ tÇng thêi k× 1996 -2010, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Hµ Néi, 11/1999 8. T¹p chÝ th«ng tin KCN ViÖt Nam c¸c sè n¨m 2001 vµ 2001 - Ban qu¶n lý c¸c KCN - KCX ViÖt Nam. 9. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam c¸c sè n¨m 2001 vµ 2002. 10. T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ c¸c sè n¨m 2001 vµ 2002. ._.