Đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành công nghiệp ô tô

Lêi më ®Çu N­íc ta ®ang b­íc vµo giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ më réng héi nhËp quèc tÕ. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái vµ cho phÐp tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ nãi chung vµ tõng ngµnh nãi riªng võa cã thÓ ph¸t triÓn theo h­íng sö dông nhiÒu lao ®éng, nh­ng ®ång thêi chóng ta còng cã thÓ ®i ngay vµo mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc cã c«ng nghÖ cao, hiÖn ®¹i, trong ®ã cã ngµnh c«ng nghiÖp « t« . Sau nhiÒu n¨m t×m h­íng ®i, tõ n¨m 1991 ®Õn nay ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña n­íc ta tõng b­íc h×nh thµnh, kh«ng nh÷ng cung cÊp cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n­íc mét sè l­îng « t« nhÊt ®Þnh, gi¶m bít phÇn nhËp khÈu, mµ cßn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo thu ng©n s¸ch vµ t¹o thªm viÖc lµm míi. H¬n n÷a chóng ta b­íc ®Çu ®· ®­a « t« trë thµnh mét mÆt hµng xuÊt khÈu víi l« hµng « t« ®Çu tiªn xuÊt sang Trung §«ng n¨m 2000. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vÒ vèn ®Çu t­, vÒ c«ng nghÖ vµ c¶ kinh nghiÖm qu¶n lý. Tuy nhiªn, qua h¬n 10 n¨m ph¸t triÓn, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc, ®ßi hái ph¶i ®­îc nghiªn cøu, ph©n tÝch mét c¸ch ®Çy ®ñ th× míi cã thÓ x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nµy trong thêi gian tíi mét c¸ch kh¶ thi, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng. Víi mong muèn t×m hiÓu vµ gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt ®­îc vµ ch­a ®­îc trong lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña n­íc ta, trªn c¬ së ®ã m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« hiÖn cã, em ®· chän vµ viÕt kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: ” §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« ” víi 3 phÇn chÝnh: Ch­¬ng I: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam Ch­¬ng III: ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sü Ph¹m ThÞ Mai Khanh ®· tËn t×nh chØ ®¹o, h­íng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh tèt kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Ch­¬ng I Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« LÞch sö h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Cïng víi c¸c nhu cÇu vÒ “¨n”, “mÆc”, “ë”, th× “®i l¹i” lµ mét trong bèn nhu cÇu cÇn thiÕt cña con ng­êi trong sinh ho¹t hµng ngµy. Tõ viÖc mong muèn sao cho ®i l¹i ®­îc tiÖn lîi h¬n, nhanh h¬n, ®ì tèn søc h¬n, nh©n lo¹i ®· s¸ng t¹o ra nhiÒu lo¹i ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau nh­: xe ngùa, xe ®¹p, xe ®iÖn, m¸y bay,… Víi ­u ®iÓm tèc ®é di chuyÓn cao, c¬ ®éng, kh«ng tèn søc, « t« ®· trë thµnh ph­¬ng tiÖn h÷u Ých ë tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi vµ lµ ph­¬ng tiÖn kh«ng thÓ thiÕu cña ng­êi d©n c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. N¨m 1820 ë §øc, lÇn ®Çu tiªn ng­êi ta nh×n thÊy mét chiÕc xe chuyÓn ®éng b»ng ®éng c¬ h¬i n­íc. ChiÕc xe võa to võa th« kÖch l¹i tu«n ra nhiÒu khãi nªn ®· kh«ng d­îc chÊp nhËn. Cho ®Õn n¨m 1885 chiÕc « t« ch¹y b»ng ®éng c¬ x¨ng ®Çu tiªn ra ®êi do mét ng­êi §øc cã tªn lµ Karl Vesh ph¸t minh. ChiÕc « t« ch¹y b¨ng ®éng c¬ x¨ng nµy ®· thùc sù trë thµnh ph­¬ng tiÖn mang tÝnh thùc dông. Nh­ng thêi ®ã, « t« vÉn bÞ coi lµ nh÷ng cç m¸y th« kÖch, lµ nçi kinh hoµng cña ng­êi ®i ®­êng vµ nã kh«ng thÓ s¸nh ®­îc víi nh÷ng cç xe ngùa sang träng. GÇn 10 n¨m sau, n¨m 1892, t¹i mét cuéc triÓn l·m ë Chicago (Mü) ®· xuÊt hiÖn mét chiÕc « t« ch¹y b»ng ®éng c¬ ®èt trong, cã bèn b¸nh vµ hµng lo¹t tÝnh n¨ng kü thuËt míi nh­ hÖ thèng ®¸nh löa b»ng ®iÖn, bé b¬m dÇu tù ®éng. Ph¸t minh nµy lµ cña «ng IacèplÐp, mét kü s­ c¬ khÝ qu©n ®éi Nga, vµ nã ®· ®­îc thö nghiÖm thµnh c«ng. ChiÕc xe cã thÓ ch¹y víi tèc ®é 20 km/h. Ngay sau ®ã, Nga hoµng ®· ban s¾c lÖnh vÒ quy chÕ vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông c¸c lo¹i xe cã déng c¬ tù vËn hµnh ë n­íc Nga. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ xe « t«, b»ng hiÖu qu¶ thùc tÕ cña nã, ®· trë thµnh lo¹i ph­¬ng tiÖn cña giai cÊp ®Æc quyÒn vµ nh÷ng ng­êi giµu cã. §a sè c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« thêi kú ®ã ®Òu muèn lµm sao s¶n xuÊt ra ®­îc nhiÒu xe cã chÊt l­îng cao mµ gi¸ thµnh thÊp. Môc tiªu ®ã ®· ®­îc thùc hiÖn vµ mét kû nguyªn míi cña « t« b¾t ®Çu: S¶n xuÊt d©y chuyÒn vµ « t« “nh©n d©n”. B¾t ®Çu tõ n­íc §øc, dÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc s¶n xuÊt nh÷ng chiÕc « t« ®Æc biÖt lµ « t« dµnh cho mét ng­êivµ ng­êi s¶n xuÊt ra lo¹i « t« nµy lµ «ng Damler Benz. Nh÷ng chiÕc xe nµy cã tªn lµ Mano, ®­îc b¸n víi gi¸ mµ víi sè tiÒn nµy vµo thêi ®ã ng­êi ta cã thÓ mua ®­îc mét ®µn ngùa vµ thuª rÊt nhiÒu ng­êi lµm. Nh­ vËy, lo¹i xe nµy lµ qu¸ ®¾t ®èi víi giíi b×nh d©n, cho nªn nã chØ ®­îc s¶n xuÊt Ýt nh­ng víi gi¸ thµnh cao vµ ®ã còng lµ mét c¸ch ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« lµm giµu, cßn viÖc s¶n xuÊt thËt nhiÒu víi gi¸ thËt rÎ vÉn lµ ®iÒu khã kh¨n. Vµo n¨m 1902 ë Ph¸p, « t« “Popula” ra ®êi, ng­êi ta gäi lµ xe nh©n d©n. §©y míi chØ lµ tªn gäi, ph¶i ba n¨m sau xe Popula míi thùc sù ®i vµo ®êi sèng cña tÇng líp b×nh d©n. ë Mü, cã mét nhµ s¶n xuÊt tªn lµ Ranson Onsu còng quan t©m ®Õn viÖc s¶n xuÊt nh÷ng chiªc « t« dµnh cho quÇn chóng vµ hµng n¨m ®· cã kho¶ng tõ 3.000 dÕn 4.000 chiÕc xe mang nh·n hiÖu Onsu ®­îc tung ra thÞ tr­êng. Nh»m môc ®Ých qu¶ng c¸o, h·ng nµy cho phÐp mäi ng­êi vµo tham quan nhµ m¸y cña hä. Trong sè nh÷ng ng­êi tham quan cã mét ng­êi th­êng xuyªn cã mÆt, ®ã lµ Henry Ford. §Õn n¨m 1903, sau mét thêi gian dµi chuÈn bÞ, Henry Ford ®· cho ra ®êi chiÕc xe rÎ tiÒn ®Çu tiªn cña m×nh víi gi¸ 1.000 $. Lóc ®ã ng­êi Mü ®ang chuéng lo¹i xe Cadillac hay Pascal víi gi¸ thµnh rÊt cao. Hä cho r»ng nh÷ng chiÕc xe cña Ford lµ ®Ó dµnh cho nh÷ng kÎ bÊt h¹nh v× ng­êi mua chiÕc xe víi gi¸ 1.000 $ lµ kÎ kh«ng may. Nh­ng Henry Ford ®· thµnh c«ng nhê nh÷ng “kÎ bÊt h¹nh” v× hä rÊt ®«ng. §Õn cuèi n¨m 1928, h·ng Ford ®· cho ra ®êi chiÕc xe thø 15 triÖu vµ Henry Ford trë thµnh ng­êi giµu cã nhÊt trong ngµnh s¶n xuÊt « t« thÕ giíi. ¤ng cã c«ng rÊt lín trong viÖc t¹o ra nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt xe h¬i, biÕn nh÷ng chiÕc xe « t« thµnh ph­¬ng tiÖn ®i l¹i cho ng­êi d©n. C¬ cÊu cña d©y chuyÒn nµy ®­îc chia ra lµm nhiÒu kh©u ®Ó l¾p r¸p vµ nh­ vËy tèc ®é l¾p r¸p ®· t¨ng lªn kho¶ng 500 lÇn so víi tr­íc vµ gi¸ c¶ theo ®ã còng gi¶m ®i nhiÒu. Cïng víi viÖc ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, « t« ngµy cµng trë nªn tiÖn Ých vµ phï hîp víi ®êi sèng con ng­êi. Mïa xu©n n¨m 1901, chiÕc xe cã tªn lµ Mercedes ra ®êi vµ ngay lËp tøc nã ®· chinh phôc ngay kh¸ch hµng khã tÝnh nhÊt t¹i §øc. Lo¹i xe víi hÖ thèng ®éng c¬ tuyÖt vêi ®· lµm c¸c lo¹i xe kh¸c cïng thêi trë nªn l¹c hËu kho¶ng 5 n¨m. Sau ®ã vµo nh÷ng n¨m 30 ë §øc l¹i xuÊt hiÖn lo¹i xe bä hung kh¸ næi tiÕng. Nã thùc sù lµ xe nh©n d©n víi gi¸ rÎ, kÝch th­íc gän nhÑ, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. Lo¹i xe ®ã do h·ng Volkswagen s¶n xuÊt vµ nã trë nªn næi tiÕng, ®Æc biÖt lµ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn II. Trªn thÕ giíi trong lÞch sö ph¸t triÓn « t« kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn n­íc Nga. T×nh h×nh s¶n xuÊt « t« cña Nga vao nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû hÇu nh­ ch­a cã g×. ChØ cã vµi c¬ së s¶n xuÊt cña Nga lóc ®ã nhËp c¸c lo¹i khung xe, c¸c chi tiÕt m¸y, sau ®ã hoµn thiÖn t¹i nhµ m¸y c¬ khÝ mang tªn Pi«t Alªchx©y Evic vµ ®ã lµ c¬ së h×nh thµnh c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh s¶n xuÊt « t« ®Çu tiªn. N¨m 1945, nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« Gaz ®· tung ra lo¹i xe míi cã tªn ”ChiÕn th¾ng” víi ®éng c¬ g©y ®­îc sù chó ý vµ gi¸ rÎ. N¨m 1960, chÝnh phñ Italia ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh víi chÝnh phñ Liªn X« (cò) vÒ viÖc s¶n xuÊt lo¹i xe « t« rÊt næi tiÕng lµ Lada. Vµo thËp kû 70 ë Liªn x«, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn m¹nh, mçi ngµy b×nh qu©n cã kho¶ng vµi tr¨m chiÕc « t« ®­îc xuÊt x­ëng vµ mçi n¨m l¹i cã mét kiÓu « t« míi ra ®êi. Trë l¹i tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, ë Texas miÒn T©y Nam n­íc Mü khi nh÷ng má dÇu ®­îc khai th¸c víi quy m« lín lµm gi¸ x¨ng dÇu gi¶m m¹nh th× l­îng xe h¬i ngµy cµng t¨ng lªn vµ dÇn tiÕn vµo x· héi. Lóc nµy quy tr×nh s¶n xuÊt xe h¬i ®· trë nªn ­u viÖt, n­íc Mü ®· biÕn thµnh x· héi ph¸t triÓn víi ®ñ lo¹i xe h¬i. Trong nh÷ng n¨m tõ 1939 ®Õn 1945 chiÕn tranh thÕ giíi næ ra th× nh÷ng nhµ m¸y « t« ®­îc biÕn thµnh n¬i s¶n xuÊt qu©n trang hoÆc chÕ t¹o vò khÝ. Sau chiÕn tranh, ngµnh c«ng nghiÖp « t« l¹i mét lÇn n÷a lªn ng«i. Kü thuËt c¬ b¶n vÒ s¶n xuÊt « t« ®· ®­îc hoµn thiÖn h¬n, xe h¬i cña Mü ®· c¹nh tranh m¹nh mÏ víi c¸c lo¹i xe kh¸c nhê trong xe cã ®iÒu hoµ nhiÖt ®é vµ kÌm theo hµng lo¹t chøc n¨ng kh¸c. Nh÷ng kü thuËt l¾p r¸p xe h¬i b¾t ®Çu ph¸t triÓn cao kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp cña con ng­êi, « t« ®­îc s¶n xuÊt hµng lo¹t. Cïng thêi gian ®ã, NhËt B¶n, mét n­íc b¹i trËn nh­ng ®· ph¸t triÓn kinh tÕ víi mét tiÒm lùc phi th­êng. Ng­êi NhËt B¶n sang Mü ®Ó häc kinh nghiÖm chÕ t¹o « t« vµ hä ®· thµnh c«ng, trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi. Ngµy nay, s¶n xuÊt « t« ®· trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu cña thÕ giíi. C«ng nghiÖp « t« ®­îc ®¸nh gi¸ lµ bé mÆt cho nÒn c«ng nghiÖp mçi quèc gia. Tæng sè « t« trªn thÕ giíi hiÖn nay kho¶ng 660 triÖu xe. Sè l­îng nµy hÇu nh­ kh«ng t¨ng gi¶m trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y vµ s¶n l­îng « t« thÕ giíi gÇn nh­ æn ®Þnh quanh con sè kho¶ng 50 -52 triÖu xe/n¨m, tËp trung vµo 3 trung t©m c«ng nghiÖp lín lµ B¾c Mü, T©y ¢u vµ NhËt B¶n. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, §«ng Nam ¸ vµ Ch©u ¸ còng ®ang næi lªn vµ cã xu h­íng lµ mét trung t©m c«ng nghiÖp « t« cña thÕ giíi trong t­¬ng lai (®¸ng kÓ lµ Hµn Quèc, Th¸i Lan vµ Trung Quèc). C¸c h·ng s¶n xuÊt « t« hµng ®Çu thÕ giíi hiÖn nay lµ: TOYOTA, FORD, CHRYSLER, GM, VW, FIAT, NISSAN, MISUBISHI, PEUGEOT,… Theo t¹p chÝ « t« xe m¸y, n¨m 2000 ë Mü, quèc gia giµu cã nhÊt thÕ giíi, cø 1,3 ng­êi d©n Mü th× cã 1 xe « t«, ë Canada sè ng­êi d©n trªn 1 « t« lµ 1,6; ë Italia con sè t­¬ng øng lµ 1,8; ë §µi Loan lµ 4,7 vµ Hµn Quèc lµ 7. Cßn ë ViÖt Nam hiÖn nay (tÝnh ®Õn thêi ®iÓm 30/6/2002), mét ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, víi h¬n 80 triÖu d©n, th× sè ng­êi b×nh qu©n trªn 1 chiÕc « t« lµ 139. Ngµy nay s¶n xuÊt « t« ®· mang tÝnh quèc tÕ vµ toµn cÇu, sù hîp t¸c vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kh«ng cã biªn giíi, kho¶ng c¸ch ®Þa lý vµ kh«ng gian hÇu nh­ kh«ng cã ý nghÜa. Sù ®Çu t­ cña c¸c n­íc ®an xen nhau vµ hoµ lÉn nhau. §iÒu ®ã gi¶i thÝch mét phÇn cho sù th©m nhËp å ¹t cña c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« hµng ®Çu thÕ giíi vµo ViÖt Nam thêi gian qua. 2. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t« 2.1. VÒ vèn ®Çu t­ So víi vèn ®Çu t­ vµo ®¹i bé phËn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, vèn ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt « t« cao h¬n rÊt nhiÒu, trung b×nh ®Ó s¶n xuÊt mét xe « t« cÇn kho¶ng 15.000-20.000 USD. Mçi « t« cã ®Õn 20.000 -30.000 chi tiÕt, bé phËn kh¸c nhau. C¸c chi tiÕt, bé phËn l¹i ®­îc s¶n xuÊt víi nh÷ng c«ng nghÖ cã ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt, do vËy vèn ®Çu t­ cho viÖc s¶n xuÊt 20.000- 30.000 chi tiÕt th­êng rÊt lín. Thªm vµo ®ã, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ kh«ng ngõng vËn dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt. V× thÕ, ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ban ®Çu bao gåm chi phÝ x©y míi nhµ x­ëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ kü thuËt, ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ,…vµ c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn nh­ mua nguyªn vËt liÖu, b¶o d­ìng nhµ x­ëng, m¸y mãc, b¶o qu¶n hµng ho¸,…th× chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai (R&D) trong lÜnh vùc « t« còng chiÕm mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ t¨ng thªm. 2.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt §©y lµ lÜnh vùc ®ßi hái c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Mét s¶n phÈm « t« ®­îc tung ra trªn thÞ tr­êng lµ sù kÕt hîp cña hµng ngh×n, hµng v¹n chi tiÕt c¸c lo¹i, kh«ng gièng nhau. Mçi chi tiÕt ®Òu cã nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt riªng vµ ®­îc chÕ t¹o theo ph­¬ng ph¸p riªng ë nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña s¶n phÈm. Khi c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn nhiÒu chi tiÕt v­ît qu¸ kh¶ n¨ng thao t¸c cña con ng­êi, yªu cÇu ph¶i cã sù trî gióp cña m¸y mãc kü thuËt. M¸y mãc kü thuËt cµng hiÖn ®¹i cµng gi¶m bít sù nÆng nhäc vµ nguy hiÓm; nh­ng ®iÒu quan träng h¬n lµ d­íi sù ®iÒu khiÓn cña con ng­êi, nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i cã thÓ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p c¸c chi tiÕt thµnh s¶n phÈm cuèi cïng víi x¸c suÊt sai sãt kh«ng ®¸ng kÓ. 2.3. VÒ lao ®éng HiÖn nay, ngµnh s¶n xuÊt « t« kh«ng cßn sö dông mét sè l­îng lín lao ®éng nh­ thêi kú tr­íc vµ nh­ mét sè ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c (l­¬ng thùc, dÖt may, khai kho¸ng,…) do ®· ¸p dông nhiÒu tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt. Trong phÇn lín c¸c nhµ m¸y l¾p r¸p « t« trªn thÕ giíi, ng­êi ta Ýt thÊy bãng d¸ng con ng­êi, c«ng viÖc s¶n xuÊt ®Òu do c¸c r«b«t ®¶m nhËn, con ng­êi chØ ®iÒu khiÓn m¸y mãc chÝnh. Do vËy, sè l­îng lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh kh«ng cao. Thªm vµo ®ã, ®Ó cã thÓ sö dông thµnh th¹o c¸c m¸y mãc hiÖn ®¹i, nh÷ng ng­êi c«ng nh©n ph¶i cã tay nghÒ cao, ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n, ®ßi hái cã chi phÝ lín vµ thêi gian dµi cho ®µo t¹o. MÆc dï ­u thÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ cã nguån nh©n c«ng dåi dµo víi tiÒn c«ng thÊp nh­ng h¹n chÕ lín trong ­u thÕ nµy l¹i lµ chÊt l­îng nguån lao ®éng kh«ng cao. V× vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ngµnh kh«ng tËn dông ®­îc nhiÒu lîi thÕ so s¸nh vÒ nguån lao ®éng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (dåi dµo vÒ sè l­îng, chi phÝ nh©n c«ng thÊp). Thªm vµo ®ã cã thÓ thÊy ®­îc ®©y lµ mét khã kh¨n lín cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« bëi ®©y lµ mét ngµnh kh¸ míi mÎ, kiÕn thøc nghÒ nghiÖp vµ kinh nghiÖm cña ng­êi c«ng nh©n cßn non. 3. Vai trß cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Bªn c¹nh vai trß cung cÊp ph­¬ng tiÖn ®i l¹i tèi ­u, tõ viÖc g¾n chÆt víi c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c«ng nghiÖp « t« cßn ®ãng vai trß thóc ®Èy ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt cña c¸c quèc gia cã ngµnh s¶n xuÊt « t«, ®Æc biÖt lµ khoa häc ®iÖn tö, tù ®éng ho¸, c«ng nghÖ vËt liÖu míi. Së dÜ nh­ vËy lµ do nguån gèc xuÊt xø cña c¸c s¶n phÈm « t« lµ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §øng tr­íc nhu cÇu ngµy cµng cao cña c¸c kh¸ch hµng khã tÝnh, c¸c h·ng s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Ó n¾m ch¾c vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn cña m×nh. ChiÕc « t« ®Çu tiªn xuÊt hiÖn vµo n¨m 1885 ë §øc, ch¹y b»ng ®éng c¬ x¨ng bÞ cho lµ nh÷ng cç m¸y th« kÖch, lµ nçi kinh hoµng cña ng­êi ®i ®­êng ®· buéc c¸c nhµ khoa häc ph¶i nghiªn cøu mét s¶n phÈm kh¸c vµ n¨m 1892 chiÕc « t« ch¹y b»ng ®éng c¬ ®èt trong ®· ra ®êi. Cßn ®èi víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ Ýt ph¸t triÓn th× viÖc x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« tõ sù trî gióp cña n­íc ngoµi ®· thóc ®Èy tiÕn bé trong kü thuËt vµ c«ng nghÖ kh«ng chØ cho riªng ngµnh c«ng nghiÖp « t« mµ cßn t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ngµnh liªn quan kh¸c nh­ ngµnh ho¸ chÊt, ®iÖn tö,…TÝnh ®Õn cuèi thÕ kû XX, thÕ giíi cã kho¶ng 170 n­íc cã c«ng nghiÖp chÕ t¹o hoÆc l¾p r¸p « t«, v× c¸c quèc gia ®Òu hiÓu vµ x¸c ®Þnh ®­îc ngµnh s¶n xuÊt « t« lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cho c¸c ngµnh liªn quan. HiÖn ngµnh ®ang tiªu thô 77% cao su tù nhiªn, 67% s¶n l­îng ch×, 64% gang ®óc, 50% cao su tæng hîp, 40% m¸y c«ng cô, 25% vËt liÖu b¸n dÉn, 18% nh«m, 12% thÐp vµ mét sè l­îng khæng lå c¸c nhiªn liÖu gåm: x¨ng, dÇu diesel, dÇu nhên,…Ngoµi ra, cø 1 ®ång vèn cho s¶n xuÊt « t« cña thÕ giíi th× ph¶i ®Çu t­ 8 ®ång vèn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô cËn vµ b×nh qu©n cø 7 chç lµm viÖc th× cã 1 ng­êi thuéc lÜnh vùc l¾p r¸p & chÕ t¹o « t«. Nh­ vËy, vai trß then chèt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi quèc gia lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. C«ng nghiÖp « t« kh«ng chØ lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®¬n thuÇn mµ nã cßn lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh, lÜnh vùc cã liªn quan vµ lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù tiÕn bé kh«ng ngõng c¸c thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ë c¸c quèc gia cã ngµnh c«ng nghiÖp nµy. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i mét sè quèc gia vµ khu vùc 1. C¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cã thÞ tr­êng « t« ®· b·o hoµ Trong s¶n xuÊt « t« mét yÕu tè quan träng lµ quy m« thÞ tr­êng vµ quy m« s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t lín. Së dÜ nh­ vËy lµ do, mét sè bé phËn chÝnh cña « t« cÇn ph¶i ®­îc s¶n xuÊt víi sè l­îng lín míi ®¶m b¶o cã hiÖu qu¶. Nh­ng do ®Æc ®iÓm d©n sè ë nh÷ng n­íc nµy lµ kh«ng ®«ng nªn mÆc dï kh¶ n¨ng mua s¾m « t« lµ cã th× sè l­îng « t« tiªu thô vÉn lµ kh«ng nhiÒu, tèc ®é tiªu dïng t¨ng rÊt Ýt. C¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ë ®©y kh«ng thÓ t×m kiÕm lîi nhuËn theo c¸ch th«ng th­êng, mµ hä ®· chän c¸c lo¹i xe kh«ng th«ng dông, xe chuyªn dïng vµ xe con cao cÊp cã gi¸ trÞ cao. S¶n l­îng ®­îc hä lùa chän ®Ó s¶n xuÊt ®Òu lµ víi sè l­îng Ýt nh­ sau: - S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe con cao cÊp - S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe bus, xe t¶i lín - S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe t¶i chuyªn dông trªn c¬ së khung xe vµ ®éng c¬ cña c¸c lo¹i c¬ b¶n ®· m«®un ho¸ nªn nhê tÝnh thèng nhÊt nµy mµ sù ®a d¹ng cña c¸c lo¹i xe trªn kh«ng bÞ ph¸ vì vµ kh«ng ®i ng­îc víi quy m« s¶n xuÊt cã tÝnh kinh tÕ Víi c¸c lo¹i xe chuyªn dïng nµy, v× sè l­îng Ýt, khã cã thÓ s¶n xuÊt tù ®éng ho¸ (v× gi¸ thµnh cao) nªn n­íc nµo s¶n xuÊt còng cã chi phÝ gièng nhau, c¸c c­êng quèc « t« Ýt lµm lo¹i nµy (v× tËp trung vµo lµm c¸c lo¹i xe cã sè l­îng lín); do ®ã, c¸c n­íc nhá vÉn cã chç ®øng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« thÕ giíi, mÆc dï s¶n l­îng nhá nh­ng doanh sè kh«ng nhá. Cßn víi c¸c lo¹i xe cao cÊp, mÆc dï s¶n l­îng Ýt nh­ng gi¸ b¸n cao nªn vÉn thu ®­îc lîi nhuËn cao. Tuy nhiªn, ®Ó s¶n xuÊt ®­îc lo¹i xe nµy ®ßi hái tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, vèn ®Çu t­ lín. Ch©u ¢u vµ Mü Ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü vµ Ch©u ¢u ®· ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt sím nh­ ®· giíi thiÖu ë phÇn ®Çu. Theo hiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« quèc tÕ, cø 3 xe s¶n xuÊt t¹i Mü th× cã mét xe mang nh·n hiÖu n­íc ngoµi, do c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi ®Çu t­ t¹i Mü lµm ra. Cø 3 xe xuÊt khÈu t¹i Mü th× cã 2 xe cña c¸c h·ng n­íc ngoµi va sè xe n­íc ngoµi xuÊt khÈu tõ Mü b»ng tæng sè xe 2 h·ng lín cña Mü lµ Ford Motor vµ Chrysler céng l¹i. §øng tr­íc t×nh h×nh nµy, ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü ®ang cã xu h­íng quèc tÕ ho¸. §Ó chèng l¹i ¶nh h­ëng cña c¸c h·ng n­íc ngoµi, c¸c nhµ chiÕn l­îc c«ng nghiÖp « t« Mü ®· tiÕn hµnh mét chiÕn l­îc v­¬n ra n­íc ngoµi. §iÓn h×nh cho h­íng ®i nµy lµ sù hîp nhÊt gi÷a Chrysler vµ Daimler Benz cña §øc ®Ó lËp Daimler Chrysler AC. Ford Motor còng tham gia ®Êu thÇu mua Kia cña Hµn Quèc vµ mua nhiÒu cæ phiÕu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« kh¸c. NhËt B¶n ë NhËt B¶n, tr­íc chiÕn tranh thÞ tr­êng « t« cßn nhá bÐ, nãi tíi ngµnh c«ng nghiÖp « t« chØ lµ nãi tíi nh÷ng xe t¶i dïng cho qu©n sù. Do chiÕn tranh, thiÕt bÞ s¶n xuÊt xuèng cÊp, n¨ng lùc s¶n xuÊt n¨m 1941 cßn lµ 49.000 chiÕc/n¨m mµ ®Õn th¸ng 8 n¨m 1945 ®­îc ®¸nh gi¸ chØ cßn 22.000 chiÕc/n¨m. Sau chiÕn tranh, do chØ cã mét sè nhµ m¸y chÕ t¹o phô tïng nªn NhËt B¶n kh«ng cã ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« sau chiÕn tranh, nhµ n­íc còng kh«ng chñ ®éng tham gia vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« vµ còng kh«ng cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« t­ b¶n d©n téc. ViÖc cÊm s¶n xuÊt « t« th­¬ng phÈm ®­îc qu©n chiÕm ®ãng b·i bá vµo n¨m 1948, tiÕp ®ã lµ viÖc b·i bá lÖnh cÊm s¶n xuÊt « t« con vµo n¨m 1950 ®· t¹o ra sù phôc håi cho ngµnh « t« vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. Ýt l©u sau ®ã, NhËt B¶n ®· cã 11 h·ng xe « t«. Do søc Ðp cña viÖc ph¶i tr¶ kho¶n tiÒn båi th­êng chiÕn tranh nªn NhËt B¶n chñ tr­¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu « t«. §­îc ®¶m b¶o vÒ thÞ tr­êng nªn c¸c nhµ s¶n xuÊt l¸p r¸p « t« víi nh÷ng kü thuËt nhÊt ®Þnh ®· dÇn ®­a kü thuËt tõ bªn ngoµi vµo ®Ó t¨ng c­êng tr×nh ®é kü thuËt cho m×nh. Cô thÓ n¨m 1952, Nissan chuyÓn giao kü thuËt tõ Austin cña Anh; n¨m 1953 Isuzu víi Hillman cña Anh; Hino víi Renault cña Ph¸p,…Trong khi ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt phô tïng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ chän läc ®· dÇn tÝch tô d­íi h×nh thøc hÖ thèng ho¸ hoÆc tù chuyÓn sang s¶n xuÊt. ViÖc kh«ng tån t¹i chÝnh s¸ch cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña nhµ n­íc chøng tá c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i tù nç lùc b¶n th©n vµ thµnh c«ng trong viÖc n¾m ®­îc vèn tõ thÞ tr­êng. Trong chiÕn tranh TriÒu Tiªn n¨m 1952, NhËt B¶n trë thµnh c¨n cø söa ch÷a xe cÊp b¸ch cho Liªn hîp quèc nªn n¨m 1956 luËt biÖn ph¸p l©m thêi ®Ó kh«i phôc ngµnh c¬ khÝ ®· ®­îc ban hµnh nh»m hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh s¶n xuÊt phô tïng « t«. N¨m 1963 viÖc nhËp khÈu « t« ®­îc tù do ho¸ nh­ng lóc nµy c¸c h·ng « t« ®· cã ®­îc søc c¹nh tranh quèc tÕ. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã bÞ chi phèi bëi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp « t« cña Mü-n¬i vèn lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt. V× lo ng¹i sÏ ®Ó mÊt thÞ tr­êng nÕu kh«ng ®èi phã víi luËt lµm cho s¹ch m«i tr­êng kh«ng khÝ ®­îc thùc hiÖn ë Mü n¨m 1970 vµ kÕ ho¹ch thùc nghiÖm c¸c lo¹i xe an toµn do chÝnh phñ Mü khëi x­íng n¨m 1972, c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« ®· ®æ x« vµo viÖc ph¸t triÓn kü thuËt ®éc lËp víi ý muèn cña chÝnh phñ. N¨m 1973 khñng ho¶ng dÇu löa næ ra, c¸c xe tiªu thô Ýt nhiªn kiÖu ®­îc hoan nghªnh ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ kÕt qu¶ lµ chiÕn l­îc ®èi phã nµy ®· thµnh c«ng trong viÖc më réng thÞ tr­êng Mü. Nh­ vËy thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« NhËt B¶n dùa vµo chÝnh s¸ch b¶o hé d­íi d¹ng c¸c quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu xe « t« ®­îc thùc hiÖn ®Õn n¨m 1963 vµ c¸c quy chÕ vÒ thuÕ quan. Trong bèi c¶nh cÊm t­ b¶n n­íc ngoµi tham gia vµo thÞ tr­êng « t« ®Õn n¨m 1971, c¸c h·ng s¶n xuÊt vÉn ®¹t hai môc tiªu lµ thay thÕ nhËp khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. §ång thêi thµnh c«ng nµy cßn nhê vµo ©n huÖ gi¸n tiÕp ®­îc h­ëng bëi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c ngµnh kh¸c trong n­íc; thªm vµo ®ã lµ c¸c h·ng « t« biÕt tranh thñ tèt nh÷ng thay ®æi vÒ ®iÒu kiÖn quèc tÕ. Sè liÖu ë b¶ng sau lµ mét minh chøng cho thµnh c«ng nµy. B¶ng 1: S¶n l­îng « t« cña NhËt B¶n theo thêi kú §¬n vÞ: Ngh×n chiÕc N¨m S¶n xuÊt XuÊt khÈu NhËp khÈu 1955 69 1 7 1960 481 89 4 1965 1.875 194 18 1970 5.289 1.087 20 1975 6.941 1.677 46 1980 11.043 5.967 48 Nguån: T¹p chÝ c«ng nghiÖp Mexico C«ng nghiÖp « t« ®ang lµ ngµnh chñ chèt cña Mexico. Tõ n¨m 1925 Mexico ®· cã c«ng ty l¾p r¸p « t« d¹ng KD cña h·ng FORD, h·ng GM n¨m 1937, h·ng CHRYSLER n¨m 1983. Nhu cÇu « t« lóc ®ã chØ mét bé phËn x· héi nªn s¶n l­îng cßn h¹n chÕ. ViÖc nhËp khÈu CBU lµ ®­îc phÐp nh­ng thùc tÕ l¹i bÞ cÊm nªn ®Õn n¨m 1961 sè h·ng l¾p r¸p KD ®¹t tíi 12 h·ng. Nh÷ng h·ng nµy ph¸t triÓn tíi quy m« s¶n xuÊt 60.000 chiÕc mét n¨m. Thêi kú nµy chÝnh phñ ®Ò ra chÝnh s¸ch « t« nh»m thay thÕ nhËp khÈu « t« con. Néi dung chñ yÕu cña ph¸p lÖnh nµy lµ cÊm nhËp khÈu d¹ng CBU vµ rót bá giÊy phÐp cña nh÷ng h·ng l¾p r¸p trong n­íc cã tû lÖ s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¹t 60%. Tõ thËp niªn 60 b­íc vµo thêi kú ph¸t triÓn vµ trë thµnh n­íc s¶n xuÊt « t« cã vÞ trÝ cao trªn thÕ giíi vµo thËp niªn 80. Sè xe « t« s¶n xuÊt n¨m 1981 ®· ®¹t 597.000 chiÕc, bao gåm c¶ xe « t« con, xe chë hµng, xe buýt vµ xe t¶i, ®øng thø 12 trªn thÕ giíi trong sè 50 n­íc s¶n xuÊt « t«. Ngay c¶ n¨m 1985 lµ n¨m ®ang trong giai ®o¹n khñng ho¶ng kÐo dµi suèt tõ n¨m 1983 ®Õn n¨m 1989 th× sè « t« s¶n xuÊt ®­îc lµ 398.000 chiÕc, chiÕm vÞ trÝ thø 15 trªn thÕ giíi. N¨m 1986 Mexico gia nhËp GATT vµ ¶nh h­ëng ®Çu tiªn ®èi víi ngµnh « t« lµ huû bá chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu CBU. VÒ lÜnh vùc phô tïng « t« còng cã nh÷ng thay ®æi nh­ tõ th¸ng 6 n¨m 1985, 99,1% phô tïng nhËp khÈu cßn lµ ®èi t­îng cÊp phÐp nh­ng ®Õn cuèi n¨m 1987 chØ cßn 14,3%. N¨m 1988 chÝnh phñ ra chÝnh s¸ch chuyÓn sang khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· ph¸t triÓn thµnh ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña Mexico, cã tØ träng ®ãng gãp vµo GDP lµ 1.5%, tØ lÖ « t« chiÕm trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 35% . T¹i Mexico hiÖn nay cã 5 h·ng s¶n xuÊt « t« hoµn chØnh ®éc quyÒn chi phèi thÞ tr­êng vµ ®Òu lµ t­ b¶n n­íc ngoµi. ThÓ chÕ nµy khiÕn trong t­¬ng lai khã cã h·ng nµo tham gia thªm vµo thÞ tr­êng « t« bÊt kÓ lµ t­ b¶n n­íc ngoµi hay trong n­íc. Trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o phô tïng kh«ng cã xÝ nghiÖp t­ b¶n n­íc ngoµi vµ cã kho¶ng h¬n 500 h·ng. Ngµnh phô tïng hiÖn ®ang ph©n lµm hai cùc trong ®ã 40 xÝ nghiÖp hµng ®Çu cña ngµnh nµy chiÕm gÇn 70% toµn bé s¶n l­îng cña ngµnh vµ hÇu hÕt kü thuËt ®­îc ®­a vµo tõ n­íc ngoµi. Mexico ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« dùa vµo viÖc phã th¸c c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p cho t­ b¶n n­íc ngoµi vµ cñng cè c¸c h·ng s¶n xuÊt phô tïng b»ng t­ b¶n d©n téc. ViÖc Mexico thµnh c«ng trong viÖc thay thÕ nhËp khÈu vµ trong c¶ biÕn ngµnh « t« thµnh mét trung t©m ®Ó thu ngo¹i tÖ lµ mét ®iÓm ®¸ng l­u ý. Còng kh«ng thÓ bá qua mét ®iÒu lµ Mexico cã may m¾n do ë gÇn Mü vÒ mÆt ®Þa lý; nh­ng cã thÓ nãi ®©y lµ chÝnh s¸ch sö dông tèt m¹ng l­íi quèc tÕ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« n­íc ngoµi ®ang cã trªn thÕ giíi chø kh«ng b¾t buéc c¸c nhµ t­ b¶n d©n téc ph¶i gãp vèn. Tõ kinh nghiÖm cña nh÷ng n­íc nµy ta thÊy, ViÖt Nam víi quy m« thÞ tr­êng cßn nhá th× viÖc lùa chän c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc quan träng nhÊt lµ trong hoµn c¶nh cßn khã kh¨n vÒ nhiÒu mÆt: vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é c«ng nh©n,…Thêi gian qua, chóng ta vÉn ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp tù do lùa chän s¶n phÈm ®Ó s¶n xuÊt. H¬n 30 lo¹i s¶n phÈm ra ®êi víi phÇn lín lµ c¸c lo¹i xe cao cÊp thùc sù kh«ng phï hîp víi thu nhËp cña sè ®«ng d©n sè ViÖt Nam. Do vËy, viÖc c¸c liªn doanh lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu dÔ hiÓu. 2. C¸c n­íc ASEAN vµ NICs Hµn Quèc §Æc ®iÓm chÝnh cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ c¸c ngµnh nguyªn liÖu nh­ s¾t thÐp, cao su.. .kh«ng ®i tr­íc ngµnh c«ng nghiÖp « t« mµ l¹i song song ph¸t triÓn cïng ngµnh c«ng nghiÖp « t« nh­ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« nh÷ng n¨m 70 lµ nguyªn nh©n lín nhÊt dÉn ®Õn thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc. N¨m 1962 chÝnh phñ ®Ò ra luËt b¶o hé c«ng nghiÖp « t« víi thêi h¹n 5 n¨m víi néi dung chñ yÕu lµ h¹n chÕ nhËp khÈu « t« vµ phô tïng, chØ cho nhËp nh÷ng phô tïng vµ thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho ®Õn khi trong n­íc s¶n xuÊt ®­îc. Tr­íc khi cã luËt nµy, ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« do chÝnh phñ ®Ò ra dù ®Þnh x©y mét nhµ m¸y l¾p r¸p « t« cì lín, mét nhµ m¸y l¾p r¸p « t« cì nhá, mét nhµ m¸y s¶n xuÊt ®éng c¬ Diesel. Do vËy mµ h·ng « t« SIBARU- mét h·ng cã thµnh tÝch thùc tÕ tù chÕ t¹o xe taxi - ®­îc chän lµm nhµ m¸y l¾p r¸p cì lín; h·ng « t« SENARA ®­îc chän lµm h·ng l¾p r¸p « t« cì nhá; cßn 8 h·ng « t« kh¸c tiÕp tôc ®­îc tån t¹i víi tÝnh chÊt lµ nh÷ng “h·ng l¾p r¸p t¹m thêi”. Trªn c¬ së nµy c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« Hµn Quèc b¾t ®Çu ho¹t ®éng, cô thÓ lµ h·ng KIA chuyÓn tõ s¶n xuÊt xe ®¹p sang hîp t¸c s¶n xuÊt d¹ng SKD xe « t« lín chë hµng 3 b¸nh víi h·ng xe m¸y HONDA cña NhËt n¨m 1961; t­¬ng tù nh­ vËy víi h·ng MATSUDA n¨m 1962, cßn h·ng « t« SENARA ®­îc thµnh lËp cïng n¨m nµy th× b¾t ®Çu l¾p r¸p d¹ng SKD xe t¶i h¹ng nhÑ víi h·ng « t« NISSAN. Nh­ng ®Õn n¨m 1964 h·ng « t« SIBARU do thÊt b¹i trong viÖc huy ®éng ngo¹i tÖ nªn ®· kh«ng ®­îc chän lµm h·ng l¾p r¸p « t« cì lín n÷a cßn h·ng SENARA bÞ cho r»ng ®­îc sù ­u ®·i ®Æc biÖt. Thªm n÷a vÊn ®Ò l¾p r¸p SKD cßn bÞ khiÕu n¹i lµ kh«ng lµm lîi cho c¸c h·ng s¶n xuÊt phô tïng trong n­íc vµ h·ng nµy ®· bÞ ®×nh chØ kinh doanh th¸ng 7 n¨m 1963. §Ó cøu v·n thÊt b¹i cña hai h·ng nµy, n¨m 1964 “kÕ ho¹ch tæng hîp ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ” ®­îc ®Ò ra. LuËt nµy nh»m hÖ thèng ho¸ c¸c xÝ nghiÖp chÕ t¹o phô tïng bao gåm c¸c “h·ng l¾p r¸p « t« t¹m thêi” vµ 74 xÝ nghiÖp bªn d­íi liªn hiÖp c«ng nghiÖp « t«, x©y dùng c¬ së ph¸p lý cho mét tËp ®oµn chÕ t¹o « t« mang tÝnh ®éc quyÒn. Nh­ng viÖc chän h·ng SINCHIN lµm h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p chØ mang tÝnh chÝnh trÞ mµ kh«ng ®Õm xØa ®Õn nguyªn lý thÞ tr­êng ®· lµm cho luËt nµy trë thµnh h÷u danh v« thùc. Trªn thùc tÕ c¸c nhµ kinh doanh cã tµi s¶n trong c¸c ngµnh kh¸c khi biÕt viÖc l¾p r¸p « t« lµ cã l·i ®· tham gia vµo thÞ tr­êng nµy. N¨m 1965 h·ng « t« ASIA ®­îc thµnh lËp (s¶n xuÊt SKD theo giÊy phÐp cña SIMCA, FIAT), n¨m 1967 nhãm HYUNDAI ra nhËp thÞ tr­êng nµy (s¶n xuÊt theo giÊy phÐp KD cña h·ng FORD) vµ n¨m 1971 nhãm c«ng nghiÖp KIA ®­îc sù b¶o trî kü thuËt cña h·ng MATSUDA ®· tham gia vµo thÞ tr­êng xe t¶i nhÑ 4 b¸nh. Nh­ vËy lµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Hµn Quèc ®· b¾t ®Çu l¾p r¸p KD xe cña n­íc ngoµi trªn c¬ së ®­a kü thuËt vµo sö dông. Tuy nhiªn lo¹i h×nh nµy ®ßi hái ph¶i cã sù tÝch tô t­ b¶n vµ nh÷ng xÝ nghiÖp l¾p r¸p « t« nay ho¹t ®éng trªn c¬ së hîp ®ång chuyÓn giao kü thuËt mµ c¸c hîp ®ång ®ã chØ thÝch hîp víi tõng lo¹i xe, h¬n n÷a l¹i chØ thÝch hîp víi kü thuËt mang tÝnh l¾p r¸p chø kh«ng ph¶i lµ hîp ®ång mang tÝnh chuyÓn giao kü thuËt. Suèt nh÷ng n¨m 60, do thÞ tr­êng cßn cã quy m« nhá nªn chÝnh phñ chØ ®¹o ph¶i n©ng cao tØ träng hµng s¶n xuÊt trong n­íc nh­ng c¸c nhµ s¶n xuÊt l¾p r¸p ®· kh«ng cã ho¹t ®éng ®Çu t­ thiÕt bÞ nµo kh¸c trªn møc KD c¶, do vËy chØ cã nhãm c«ng nghiÖp KIA ®­îc dù vµo thÞ tr­êng l¾p r¸p « t« n¨m 1971 v× hä ®· høa víi chÝnh phñ lµ sÏ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®éng c¬ trong n­íc. N¨m 1973, chÝnh phñ ®­a ra kÕ ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t« dµi h¹n xuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm cña c¸c ngµnh ®ãng tµu vµ ®iÖn m¸y, dï nhu cÇu trong n­íc kh«ng cã nh­ng biÕt khai th¸c nh©n c«ng rÎ råi xuÊt khÈu nªn ®· thµnh c«ng trong viÖc më réng quy m« ngµnh. Môc tiªu cña kÕ ho¹ch nµy lµ ph¶i h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh tõ kh©u chÕ t¹o ®Õn kh©u l¾p r¸p cuèi cïng, t¹o søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ dùa vµo s¶n xuÊt víi sè l­îng lín, më réng quy m« dùa vµo xuÊt khÈu. C¸c h·ng ®Ò xuÊt víi chÝnh phñ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng dùa theo kÕ ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t« dµi h¹n nh­ng thùc hiÖn ®óng ch­¬ng tr×nh th× chØ cã HYUNDAI. Nhãm KIA vÉn l¾p r¸p KD cßn h·ng SINCHIN kh«ng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc nªn bÞ ng©n hµng c«ng nghiÖp Hµn Quèc mua l¹i vµ ®æi tªn thµnh SEHAN. H·ng ASIA kh«ng lµm g× c¶ nªn n¨m 1976 bÞ rót giÊy phÐp vµ s¸t nhËp vµo KIA thµnh nhµ m¸y chÕ t¹o riªng xe t¶i vµ xe buýt. §Õn cuèi n¨m 1978 ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc ®Æt d­íi quyÒn kiÓm so¸t cña ba nhãm bao gåm DEAWOO, SEHAN vµ HYUNDAI. Tuy vËy nh­ng thÞ tr­êng trong n­íc qu¸ nhá nªn dï tÝnh c¶ sè xe xuÊt khÈu (b¾t ®Çu xuÊt khÈu tõ n¨m 1976) th× c«ng suÊt sö dông thiÕt bÞ cña c¶ ba nhãm ®Òu kh«ng ®Çy 30%. ViÖc c¶ ba nhãm vÉn cã l·i chøng tá c¸c h·ng b¸n « t« víi gi¸ qu¸ cao trong n­íc ®Ó bï lç cho xuÊt khÈu . Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®Çu löa lÇn thø hai n¨m 1979 trong khi chÝnh phñ ¸p dông biÖn ph¸p h¹n chÕ nhu cÇu nh­ t¨ng thuÕ…nªn t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c h·ng xÊu ®i ghª gím. V× thÕ nªn th¸ng 8 n¨m 1980 chÝnh phñ ®· ®Ò ra biÖn ph¸p hîp nhÊt nh»m thèng nhÊt viÖc s¶n xuÊt « t« vÒ mét mèi mµ néi dung chñ yÕu lµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt tõng lo¹i xe. Theo biÖn ph¸p nµy th× HYUNDAI sÏ s¶n xuÊt « t« con cßn KIA ®éc quyÒn xe t¶i d­íi 5 tÊn vµ xe t¶i trªn 5 tÊn vµ xe buýt sÏ do KIA vµ HYUNDAI ®éc quyÒn, nh­ng biÖn ph¸p nµy ®· kh«ng ®­îc thùc hiÖn hoµn toµn. §Õn th¸ng 1 n¨m 1987 biÖn ph¸p trªn bÞ huû bá vµ c¸c xÝ nghiÖp cã thÓ tù do tham gia vµo bÊt kú lÜnh vùc nµo. Tuy nhiªn chñ tr­¬ng cña chÝnh phñ lµ h¹n chÕ c¹nh tranh trong n­íc, lµm cho c¸c xÝ nghiÖp cã l·i, gióp cho qu¸ tr×nh tÝch luü t­ b¶n vµ ®Çu t­ quy m« lín, nãi c¸ch kh¸c lµ hç trî viÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi quy m« lín, gi¶m gi¸ thµnh, t._.¨ng søc c¹nh tranh quèc tÕ, ®iÒu khiÓn xuÊt khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. Do vËy c¸c h·ng míi tham gia vµo thÞ tr­êng kh«ng ph¶i dÔ dµng. ViÖc nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc còng ®­îc tù do ho¸ nh­ng trªn thùc tÕ c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« trong n­íc vÉn ®­îc b¶o hé nhê c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan vµ chÕ ®é thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (sù thùc lµ viÖc nhËp khÈu « t« tõ NhËt lµ bÞ cÊm) TriÓn väng cña c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ t­¬ng ®èi s¸ng sña nhê sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt, cã ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ vµ kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t¨ng sè ®Çu « t« ë Hµn Quèc do mËt ®é « t« míi chØ b»ng 1/3 c¸c n­íc ph¸t triÓn. H¬n n÷a ng­êi ta tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thèng nhÊt b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Khi ®ã ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. C¸c nhµ b×nh luËn cã c¨n cø ®Ó cho r»ng trong thËp kû tíi, Hµn Quèc sÏ chi phèi ngµnh c«ng nghiÖp « t« ch©u ¸ víi s¶n l­îng chiÕm 1/3 tæng khèi l­îng « t« s¶n xuÊt trong khu vùc. Sù ph¸t triÓn nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß qu¶n lý nhµ n­íc ®¸ng häc tËp cña chÝnh phñ Hµn Quèc ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t«, ®iÒu mµ chóng ta cã thÓ häc tËp. C¸c n­íc ASEAN C¸c n­íc ASEAN (trõ Brunei do nh÷ng ®iÒu kiÖn riªng vÒ d©n sè vµ ®Þa lý lµ kh«ng x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t«) ®· sím x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh tõ nh÷ng n¨m 60. Riªng Singapore kh«ng s¶n xuÊt « t« mµ chØ s¶n xuÊt phô tïng. Bèn n­íc Th¸i Lan, Malaysia, Philippines vµ Indonªsia ®Òu cã nhµ m¸y l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt chi tiÕt, bé phËn « t« ®¹t møc néi ®Þa ho¸ cao: Malaysia ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ xe Proton ®Õn 90%, Th¸i Lan ®¹t møc b×nh qu©n lµ 60%,…Tuy nhiªn, do søc mua cßn nhá, thÞ tr­êng hÑp bèn n­íc nµy ®· sím cã sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ trong s¶n xuÊt ®Ó trao ®æi víi nhau trong ch­¬ng tr×nh ®­îc gäi lµ BBC (Brand to Brand Complementation). B»ng c¸ch ®ã, mçi n­íc cã thÓ s¶n xuÊt víi sè l­îng lín ®Ó trao ®æi víi c¸c n­íc c¸c bé phËn chi tiÕt m×nh kh«ng s¶n xuÊt, do ®ã tuy nhu cÇu cña tõng n­íc lµ nhá nh­ng s¶n l­îng s¶n xuÊt vÉn lín vµ cã hiÖu qu¶. ë Philipine, cho ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 1950, « t« ®· ®­îc cung cÊp d­íi h×nh thøc xe nhËp khÈu d¹ng CBU hoÆc lµ tËp hîp phô tïng c¸c xe nhËp khÈu cò råi tù l¾p r¸p lÊy thµnh c¸c xe m¸c Jeepny vµ xe Chapchap-vehicle. Vµ còng t¹i thêi ®iÓm nµy, Philipine ®· b¾t ®Çu l¾p r¸p SKD vµ ®ã lµ sù khëi ®Çu cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« sím nhÊt trong c¸c n­íc ASEAN. Tuy nhiªn, do lËp tr­êng cña chÝnh quyÒn AKINO (tr­íc 1986) ®èi víi chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt « t« lµ më cöa thÞ tr­êng, t¹o c¬ héi kiÕm lêi, cßn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã cña ngµnh « t« th× nh÷ng ng­êi h­ëng lîi ®ã ph¶i ®¶m nhiÖm, g¸nh v¸c. Nh­ng viÖc ph¸t triÓn ngµnh « t« chØ dùa vµo cè g¾ng cña c¸c h·ng « t« kh«ng th«i th× rÊt khã mµ cÇn ®­îc xóc tiÕn trªn c¬ së cña nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, ®an xen víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c, v× thÕ viÖc t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr­êng ®ã lµ do vai trß cña ChÝnh phñ. Do kh«ng nhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy, nªn khi bªn n­íc ngoµi hiÓu ra thÞ tr­êng Philipine kh«ng ®em l¹i c¬ héi h­ëng lîi th× hä ®· dÔ dµng vøt bá nã. DÉn ®Çu trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« khu vùc lµ Th¸i Lan víi ®iÓm khëi ®Çu lµ n¨m 1961 tõ viÖc l¾p r¸p « t« vµ hiÖn nay ®· tiÕn ®Õn xuÊt khÈu c¸c lo¹i xe vµ phô tïng. Kh¸c víi Philipine, ChÝnh phñ Th¸i Lan lu«n cã sù quan t©m s¸t sao ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nµy. Khëi ®Çu cña chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan lµ n¨m 1971, ChÝnh phñ ®Ò ra viÖc h¹n chÕ lo¹i xe l¾p r¸p vµ ®Æt nghÜa vô ph¶i ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt « t« trong n­íc lµ 25%. N¨m 1978, cïng víi viÖc cÊm nhËp khÈu CBU c¸c xe con lo¹i ch­a ®Õn 2300cm3 vµ xe buýt cì lín, ®¸nh thuÕ 200% gi¸ CIF ®èi víi xe con lo¹i trªn 2300cm3 vµ 100% gi¸ CIF ®èi víi c¸c xe hµng nãi chung vµ nh»m b¶o hé c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt « t« trong n­íc. Theo chÝnh s¸ch nµy, tû lÖ s¶n xuÊt « t« con trong n­íc tõ th¸ng 8 n¨m 1982 trë ®i ph¶i ®¹t 40%, « t« chë hµng tõ th¸ng 01/1983 lµ 35%, cßn sau ®ã mçi n¨m t¨ng thªm 5%. ThÕ nh­ng kÕt qu¶ thùc tÕ l¹i kh«ng theo ®­îc quy ®Þnh nµy, do ®ã n¨m 1981 ®· cã sù söa ®æi quy ®Þnh môc tiªu ®Æt ra ®èi víi « t« con n¨m 1986 lµ 50%, xe chë hµng n¨m 1988 lµ 70%. Trong t×nh h×nh quy ®Þnh t­ b¶n n­íc ngoµi chØ ®­îc tham gia vµo xÝ nghiÖp Th¸i Lan møc d­íi mét nöa vèn, c¸c xÝ nghiÖp së t¹i ®· tiÕn hµnh liªn doanh, nç lùc ®­a kü thuËt vµo ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong n­íc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®éng c¬ trong n­íc. Do vËy, xe « t« s¶n xuÊt trong n­íc, víi tÝnh n¨ng t¸c dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn t×nh h×nh cña Th¸i Lan hay c¸i gäi lµ « t« ch©u ¸ (Aisa car) ®· ®­îc c¸c h·ng b¸n ra. Lo¹i xe nµy kh«ng chØ sö dông trong n­íc mµ ®· xuÊt khÈu ®­îc sang c¸c n­íc l©n cËn vµ mét sè n­íc ch©u Phi. §Õn nay Th¸i Lan cã 14 nhµ s¶n xuÊt « t«, n¨ng lùc lµ 1.069.000 xe/n¨m trong ®ã cã 10 nhµ s¶n xuÊt lµ cã xuÊt xø tõ NhËt B¶n. N¨m 1999, Th¸i Lan ®· xuÊt ®­îc 125.702 xe víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu « t« ®¹t 2,15 tû USD, dù ®o¸n n¨m 2005 Th¸i Lan sÏ xuÊt khÈu ®­îc 300.000 xe. ThÞ tr­êng xe « t« cña Th¸i Lan, ®Æc biÖt lµ cña lo¹i xe th­¬ng dông nhá, cabin kÐp ph¸t triÓn rÊt m¹nh, chiÕm tíi 55-60% s¶n l­îng xe « t« cña Th¸i Lan trong khi s¶n l­îng xe con chØ kho¶ng 30%. Trong nhËp khÈu vÒ phô tïng « t« vµ « t«, Th¸i Lan nhËp chñ yÕu tõ NhËt B¶n, chiÕm tíi 66% gi¸ trÞ nhËp khÈu, phÇn cßn l¹i lµ nhËp tõ c¸c n­íc ASEAN. §Õn nay, tû lÖ néi ®Þa ho¸ cña c¸c lo¹i xe « t« cña Th¸i Lan ®· ®¹t ®­îc nh­ sau: + Xe con: 72% + Xe t¶i nhá cabin kÐp: 83% + Xe t¶i lín vµ xe buýt : 45% Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan hiÖn nay t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho 300.000 lao ®éng, doanh sè chiÕm 7% tæng GDP víi 17 nhµ m¸y l¾p r¸p « t«, 1.000 ®¹i lý b¸n « t«, 1.600 phßng tr­ng bµy vµ 1.300 c¬ së dÞch vô b¶o hµnh, söa ch÷a « t« trong c¶ n­íc. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan còng ®· cã 1.500 nhµ cung cÊp (chuyªn s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn), trong ®ã cã 300 nhµ cung cÊp lo¹i 1 (cung cÊp c¸c bé phËn chÝnh cña « t«) mµ 70% lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Th¸i Lan h×nh thµnh “ViÖn nghiªn cøu « t«” (Thailand Automotive Institute) lµ c¬ quan trung gian gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¬ quan ChÝnh phñ, ®Ó nghiªn cøu, so¹n th¶o c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ®Ó tr×nh lªn ChÝnh phñ. Ngoµi ra, ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan còng ®ang mong ®îi nhiÒu ë sù trî gióp cña ChÝnh phñ, ®Æc biÖt lµ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸, trong viÖc thiÕt lËp chÝnh s¸ch dµi h¹n vÒ c«ng nghiÖp « t«, ®Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ cung cÊp, t¨ng c­êng c«ng nghiÖp s¶n xuÊt m¸y, dông cô, khu«n mÉu vµ thóc ®Èy c«ng t¸c ®µo t¹o c«ng nh©n vµ c¸n bé cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong t­¬ng lai. Qua kinh nghiÖm cña Philipine vµ Th¸i Lan ta cã thÓ thÊy vai trß cña Nhµ n­íc trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc quan träng. NÕu Nhµ n­íc kh«ng quan t©m th× viÖc x©y dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ rÊt khã kh¨n. C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc hç trî viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ sù vËn dông mÒm dÎo c¸c chÝnh s¸ch ®ã còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. Nh­ ë Th¸i Lan, ngay c¶ ph¸p lÖnh ®· c«ng bè nh­ng khi thÊy viÖc thùc hiÖn cã khã kh¨n th× l¹i ®­îc ®iÒu chØnh tõ tõ. §iÒu nµy, nÕu nh×n tõ gãc ®é vi m« th× còng cã tr­êng hîp bÞ coi lµ khã cho c¸c doanh nghiÖp do chÝnh s¸ch kh«ng æn ®Þnh, nh­ng vÒ mÆt vÜ m« nã l¹i gi÷ vai trß ®iÒu hoµ chung víi toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. KÕt qu¶ lµ thùc hiÖn ®­îc sù ph¸t triÓn c©n ®èi. Nh×n chung ngµnh c«ng nghiÖp « t« c¸c n­íc ASEAN ®Òu tr¶i qua cÊc giai ®o¹n: C¸c b­íc ®i cña c«ng nghiÖp « t« c¸c n­íc ASEAN vµ Ch©u ¸ B­íc 1: Nh÷ng n¨m 60 B­íc 2: Nh÷ng n¨m 70 B­íc 3: Nh÷ng n¨m 80 B­íc 4: Nh÷ng n¨m 90 Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t« trong n­íc B¾t ®Çu s¶n xuÊt chi tiÕt vµ bé phËn ë trong n­íc §Èy m¹nh s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt lµ bé phËn ë trong n­íc Coi träng tù do c¹nh tranh vµ thÞ tr­êng tù do Giai ®o¹n cña chÝnh s¸ch b¶o hé vµ ph¸t triÓn Giai ®o¹n khuyÕn khÝch tù do c¹nh tranh Nguån: Bé C«ng nghiÖp Kh¸c víi tr­íc ®©y, c¸c n­íc ASEAN ®· h×nh thµnh mét thÞ tr­êng thèng nhÊt, ®iÒu nµy cã lîi cho nh÷ng n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sím vµ m¹nh nh­ng l¹i bÊt lîi ®èi víi nh÷ng n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp yÕu (c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn tr­íc sau còng sÏ lµ thÞ tr­êng réng lín cho c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn). Thêi ®iÓm lÞch sö vÒ bµi häc ASEAN vÒ ph¸t triÓn « t« ®· qua, ViÖt Nam kh«ng thÓ lÆp l¹i bµi häc cña ASEAN ®­îc, l¹i cµng kh«ng thÓ häc Hµn Quèc, §µi Loan lµ nh÷ng n­íc ®­îc sù b¶o trî vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, qu©n sù, viÖn trî rÊt lín cña Mü vÒ vèn vµ c«ng nghÖ (do hoµn c¶nh ®Þa lý, chÝnh trÞ, sau chiÕn tranh Trung Quèc, TriÒu Tiªn cña hä). ViÖt Nam kh«ng cã gi¸ ®èi víi c¸c n­íc ¢u, Mü nh­ Hµn Quèc, §µi Loan, nªn kh«ng cã g× ®¸ng ®Ó hä ­u tiªn, ­u ®·i ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«. Cã thÓ nãi, c¬ héi cho c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ph¸t triÓn lµ rÊt Ýt, c¬ héi ®ã cµng bÐ theo thêi gian khi mµ sù héi nhËp cµng s©u réng, sù ®éc lËp vÒ kinh tÕ cña mçi n­íc cµng Ýt ®i, vµ sù phô thuéc lÉn nhau cµng nhiÒu nªn, n­íc lín sÏ lÊn ¸t n­íc nhá. Tuy nhiªn ë chõng mùc nµo ®ã, ta vÉn cã thÓ rót ra bµi häc rÊt quan träng tõ c«ng nghiÖp « t« ASEAN vµ Ch©u ¸ lµ: vai trß cña Nhµ n­íc trong viÖc ho¹ch ®Þnh ra chiÕn l­îc, c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t«, phï hîp víi bèi c¶nh thÕ giíi, khu vùc vµ hoµn c¶nh cô thÓ cña ViÖt Nam. Xu h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi VÒ tæ chøc s¶n xuÊt So víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh­ c«ng nghiÖp dÖt may, luyÖn kim, khai kho¸ng,…c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« cßn kh¸ non trÎ, víi tuæi ®êi xÊp xØ 100 n¨m, song l¹i lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn chãng mÆt vµ s¶n xuÊt « t« ®· sím mang tÝnh toµn cÇu ho¸. Vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c h·ng « t« ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. C¸c ho¹t ®éng chia t¸ch, s¸p nhËp diÔn ra kh«ng ngõng ®· dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn lín vÒ s¶n xuÊt « t«, chi phèi thÞ tr­êng tõng khu vùc hoÆc mét phÇn cña thÕ giíi. Thªm vµo ®ã, do mét s¶n phÈm « t« ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu chi tiÕt kh¸c nhau nªn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm nµy ®· sím cã sù chuyªn m«n ho¸ cao. Ngµy nay, Ýt cã lo¹i « t« nµo mµ c¸c chi tiÕt, bé phËn cña xe chØ do c¸c nhµ s¶n xuÊt cña mét n­íc cung cÊp. Cã nh÷ng doanh nghiÖp chØ chuyªn cung cÊp mét hoÆc mét sè phô tïng, vµ còng cã nh÷ng doanh nghiÖp chØ chuyªn l¾p r¸p. S¶n xuÊt « t« ®· nhanh chãng ®¹t ®­îc møc s¶n l­îng lín trªn thÕ giíi, do vËy viÖc ph¸t triÓn më réng thÞ tr­êng ra ngoµi ph¹m vi quèc gia lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«. Tuy nhiªn, ®Ó héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i cã ®­îc mét sù thÝch nghi lín víi hµng lo¹t c¸c nhu cÇu kh¸c nhau. Do ®ã, c¸c bé phËn chi tiÕt cña « t« ngµy cµng ®­îc thèng nhÊt ho¸, tiªu chuÈn ho¸, cã thÓ l¾p lÉn, dïng chung cho nhiÒu lo¹i xe cña c¸c h·ng kh¸c nhau. VÝ dô nh­, c¸c nhµ s¶n xuÊt xe TOYOTA ë Mü, NhËt ®Òu cã thÓ t×m mua c¸c chi tiÕt, bé phËn xe tõ c¸c nhµ cung cÊp Th¸i Lan, Malaysia. Sù l¾p lÉn dïng chung ngµy cµng nhiÒu lµm cho c¸c s¶n phÈm, bé phËn, chi tiÕt cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ víi sè l­îng lín. Do ®ã, gi¸ thµnh h¹ h¬n vµ chÊt l­îng tèt h¬n. §iÒu nµy cµng lµm cho sù hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp « t« ®­îc më réng ë ph¹m vi khu vùc vµ thÕ giíi. Xu h­íng vÒ s¶n phÈm Trªn thÕ giíi hiÖn nay, tiªu chuÈn cho mét s¶n phÈm « t« gia t¨ng ngµy cµng m¹nh, tuú theo nhÞp ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ møc ®é c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ cña mçi n­íc. Thªm vµo ®ã, s¶n xuÊt « t« ®· sím mang tÝnh toµn cÇu ho¸. Do vËy, xu h­íng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng s¶n phÈm « t« trªn thÕ giíi nãi chung kh«ng chØ dõng ë viÖc ®¸p øng nhu cÇu vÒ mét ph­¬ng tiÖn phôc vô viÖc ®i l¹i nhanh chãng mµ c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng, kiÓu d¸ng, mÉu m·, mµu s¾c, møc ®é hiÖn ®¹i cña s¶n phÈm còng ®· ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. Xu h­íng ph¸t triÓn s¶n phÈm « t« cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t qua mét sè nÐt sau: + TÝnh tiªu chuÈn hãa, thèng nhÊt ho¸ cao, m«®un ho¸ tõ khung xe, vá xe ®Õn c¸c bé phËn ®éng c¬, hép sè. . . + §­a nhiÒu thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö, tin häc vµo trong ho¹t ®éng cña ®éng c¬ (EFI) vµ tù ®éng ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i xe (tù ®éng dÉn ®­êng, tù ®éng t×m ®­êng v¾ng nÕu bÞ t¾c nghÏn) + T¨ng tÝnh an toµn, tiÖn nghi cao cÊp + T¨ng ®é bÒn sö dông vµ khi cÇn thay thÕ lu«n c¶ côm, kh«ng cÇn söa ch÷a l¹i + Sö dông nhiÒu nguån nhiªn liÖu kh¸c nhau, kÓ c¶ n¨ng l­îng mÆt trêi (« t« ®iÖn, gas, c¶ x¨ng + gas, cån, dÇu thùc vËt,…), thay thÕ cho c¸c nhiªn liÖu tõ dÇu má ngµy cµng c¹n kiÖt. + Gi¶m ån vµ « nhiÔm VÒ thÞ tr­êng Toµn thÕ giíi cã kho¶ng 660 triÖu « t« c¸c lo¹i, tuæi ®êi b×nh qu©n cña « t« lµ 10-11 n¨m. Tæng sè xe cña thÕ giíi trong nhiÒu n¨m kh«ng t¨ng nhiÒu do nhu cÇu cña c¸c n­íc lín nh­ Mü, Anh, §øc, NhËt, Italia,…®· gÇn nh­ ®ñ, t¨ng thªm kh«ng ®¸ng kÓ. Theo dù b¸o cña HiÖp héi s¶n xuÊt « t« NhËt B¶n (JAMA), tõ nay ®Õn n¨m 2005, thÞ tr­êng « t« thÕ giíi chØ t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 2%, trong ®ã c¸c n­íc Ch©u ¢u kh«ng t¨ng, NhËt vµ Mü t¨ng Ýt cßn c¸c n­íc Ch©u ¸ t¨ng 7% vµ Nam Mü t¨ng 5% nh­ng nhu cÇu cña hai khu vùc nµy kh«ng ®¸ng kÓ so víi toµn thÕ giíi. Trªn thùc tÕ, thÞ tr­êng « t« l¹i bÞ chi phèi vµ n¾m gi÷ bëi 1 sè kh«ng nhiÒu c¸c tËp ®oµn « t« lín cña thÕ giíi. Cô thÓ lµ 6 tËp ®oµn: Ford, GM, Daimler Chrysler, Toyota, Volkswagen (VW) & Renault chiÕm h¬n 82% s¶n l­îng « t« cña thÕ giíi. ThÞ phÇn cña c¸c tËp ®oµn nµy vµo n¨m 1999 nh­ sau: + TËp ®oµn GM: 24.3% cña toµn thÕ giíi + TËp ®oµn Daimler Chrysler: 15% + TËp ®oµn FORD: 15.3% + TËp ®oµn TOYOTA: 9.9% + TËp ®oµn VW: 9.1% +TËp ®oµn Renault: 8.9% + PhÇn cßn l¹i: 17.5% B¶ng 2: Sè ng­êi trªn mét « t« cña mét sè n­íc TT Tªn n­íc Ng­êi/1xe TT Tªn n­íc Ng­êi/1xe 1 Ên §é 244,9 6 Hµn Quèc 8,4 2 ViÖt Nam 139 7 NhËt B¶n 2,9 3 Philipines 118,2 8 Mü 1,7 4 Trung Quèc 117 9 Canada 2 5 Th¸i Lan 54 10 Italia 1,9 Nguån: Dù th¶o chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ThÞ tr­êng « t« thÕ giíi ®· gÇn nh­ b·o hoµ, cung ®· v­ît cÇu. Theo t¹p chÝ ¤ t« Ch©u ¸ sè 1 n¨m 2001, n¨m 1999 sè xe « t« tiªu thô ®­îc trªn thÕ giíi lµ 52,858 triÖu xe, trong khi n¨ng lùc s¶n xuÊt lµ 66,8 triÖu xe, tøc lµ d­ thõa tíi 26,7% víi sè l­îng lµ 13,942 triÖu xe. ThÞ tr­êng Trung Quèc, Ên §é vµ ASEAN vÒ l©u dµi lµ cã tiÒm n¨ng lín do mËt ®é ng­êi/xe cßn rÊt cao so víi c¸c n­íc Ch©u ¢u, Mü, NhËt. Tuy nhiªn, do GDP theo ®Çu ng­êi cña c¸c n­íc nµy cßn thÊp nªn ®Ó tiÒm n¨ng trë thµnh hiÖn thùc th× cßn mÊt thêi gian dµi, kho¶ng vµi ba chôc n¨m n÷a. VÒ lao ®éng vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong c«ng nghiÖp « t« S¶n xuÊt « t« trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ®· ®¹t ®Õn s¶n l­îng lín, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu cao nhÊt, míi nhÊt cña khoa häc c«ng nghÖ. Trong ngµnh c¬ khÝ, Ýt cã ngµnh nµo mµ tr×nh ®é tù ®éng ho¸, quy m« cña sù tù ®éng ho¸ vµ r«b«t ho¸ l¹i cao nh­ ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«. C¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt vá xe, khung xe, dËp, hµn, l¾p r¸p,…hoµn toµn tù ®éng ®· ®­îc phæ biÕn ë c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« thÕ giíi. C¸c thµnh qu¶ cña khoa häc c«ng nghÖ ®­îc ¸p dông réng r·i trong c«ng nghiÖp « t« ®· lµm cho gi¸ trÞ lao ®éng qu¸ khø t¨ng lªn vµ gi¸ trÞ lao ®éng sèng gi¶m ®­îc rÊt nhiÒu.YÕu tè con ng­êi vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÝnh theo s¶n phÈm ®· gi¶m ®¸ng kÓ trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y. Khi ph©n tÝch c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm « t« cña c¸c n­íc ASEAN vµ c¸c n­íc kh¸c nh­ Mü, Hµn Quèc, NhËt, chóng ta dÔ dµng hiÓu ®­îc chi phÝ nh©n c«ng cña c¸c n­íc ASEAN rÎ h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc trªn nh­ng ng­îc l¹i c¸c chi phÝ kh¸c l¹i cao h¬n nhiÒu do nguyªn vËt liÖu vµ c¸c ®Çu vµo kh¸c ph¶i nhËp khÈu. Do ®ã, ­u thÕ l©u nay vÉn ®­îc nãi ®Õn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam lµ gi¸ lao ®éng rÎ, th× còng kh«ng bï ®¾p ®­îc víi gi¸ nhËp khÈu nguyªn liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ qu¸ cao tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Bëi vËy, ­u thÕ vÒ lao ®éng rÎ ngµy cµng Ýt cã hiÖu qu¶ vµ ngµy cµng mÊt dÇn ý nghÜa trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« I. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam 1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam Tõ cuèi nh÷ng n¨m 60, s¶n xuÊt « t« vÉn chØ lµ m¬ ­íc cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam. §Þnh h­íng x©y dùng c«ng nghiÖp « t« trong thêi kú nµy lµ ®i tõ s¶n xuÊt phô tïng c¬ b¶n råi n©ng dÇn lªn s¶n xuÊt « t« hoµn chØnh ®· sím béc lé tÝnh kh«ng hiÖn thùc. Nh­ vËy, cã thÓ nãi tõ n¨m 1991 trë vÒ tr­íc, ViÖt Nam ch­a cã ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t«. MÆc dï lóc ®ã còng ®· cã mét vµi nhµ m¸y mang tªn “Nhµ m¸y « t«” nh­ng thùc chÊt ho¹t ®éng ë nh÷ng n¬i ®©y chØ lµ söa ch÷a, b¶o d­ìng, t©n trang mét sè bé phËn nµo ®ã hoÆc chÕ t¹o theo mÉu nh÷ng chi tiÕt mau háng cña « t«. Trang thiÕt bÞ ®­îc ®Çu t­ vµo ®©y rÊt Ýt ái, phÇn lín lµ c¸c lo¹i m¸y chuyªn dïng ®¬n gi¶n, tr×nh ®é kü thuËt thÊp nh­: M¸y rµ su-p¸p, m¸y doa xi lanh, m¸y thö c«ng suÊt ®éng c¬,… Xe « t« sö dông trong thêi kú nµy chñ yÕu cña Liªn X« (cò), Trung Quèc vµ mét sè n­íc §«ng ©u. Th¸ng 6 /1991 ChÝnh phñ ViÖt Nam cÊp giÊy phÐp cho mét sè c«ng ty liªn doanh l¾p r¸p « t« ®Çu tiªn: C«ng ty LD MEKONG cã c«ng suÊt thiÕt kÕ 10.000 xe/ n¨m. Ngay sau ®ã, c«ng ty nµy ®· x©y dùng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh mét nhµ m¸y l¾p r¸p d¹ng CKD c«ng suÊt 10.000 xe/ n¨m, n¨m 1992 mét nhµ m¸y n÷a cña c«ng ty l¹i ra ®êi t¹i khu vùc Cæ Loa, §«ng Anh- Hµ Néi ®Ó l¾p r¸p xe cì trung vµ cì lín, c«ng suÊt 20.000 xe/ n¨m. Còng thêi gian nµy, th¸ng 8/1991, c«ng ty liªn doanh VMC cña nhµ m¸y « t« Hoµ B×nh víi c«ng suÊt thiÕt kÕ 10.900 xe/ n¨m còng ®­îc phÐp ho¹t ®éng. §©y chÝnh lµ nh÷ng c¬ së « t« ra ®êi sím nhÊt. Tuy lµ 2 liªn doanh hoµn toµn kh«ng cã tªn tuæi trong c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi, Ýt vèn, n¨ng lùc c«ng nghÖ vµ kü thuËt cßn thÊp, nh­ng thùc sù ®· më ®Çu cho c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam vµ t¹o nªn søc hÊp dÉn cho c¸c h·ng « t« hµng ®Çu thÕ giíi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam sau khi Mü bá cÊm vËn vµo gi÷a n¨m 1995. Còng cÇn ph¶i nãi thªm r»ng ë thêi ®iÓm 1991, kh«ng mét h·ng « t« cã uy tÝn nµo muèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®Ó s¶n xuÊt, l¾p r¸p. Hä chØ muèn b¸n xe nguyªn chiÕc hoÆc Ýt ra lµ l¾p r¸p SKD ®Ó kh«ng ph¶i ®Çu t­ nhiÒu vÒ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. Nh­ng míi chØ sau 5 n¨m, ®Õn th¸ng 9/1996 trªn toµn quèc, chóng ta ®· cã tíi 14 c«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« hîp t¸c víi hÇu hÕt c¸c h·ng næi tiÕng thÕ giíi. (Xem b¶ng ) B¶ng 3: Danh môc c¸c C«ng ty liªn doanh « t« ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ STT Tªn liªn doanh Sè ngµy cÊp giÊy phÐp C«ng suÊt thiÕt kÕ xe/ n¨m C¸c bªn liªn doanh -Bªn ViÖt Nam -%gãp vèn -Bªn n­íc ngoµi -%gãp vèn 1 C«ng ty LD MEKONG No208/GP ngµy 26/6/1991 (§· s¶n xuÊt tõ n¨m 1992) 20.000 -Nhµ m¸y c¬ khÝ Cæ Loa -Nhµ m¸y SAKYNO -30% -Selio Machinery Co. Ltd(NhËt B¶n) -Sae Young Inter Inc.Ltd (Hµn Quèc ) -70% 2 C«ng ty LD VMC No 228/GP ngµy 19/8/1991 (§· s¶n xuÊt tõ n¨m 1992) 20.000 -Nhµ m¸y « t« Hoµ B×nh -Trancimex -30% -Columbian Motor Corp. (Phillipine) -Imex-Pan Pacific (Phillipines) -70% 3 C«ng ty LD VIDAMCO No 744/GP ngµy 11/12/1993 (§· s¶n xuÊt tõ n¨m 1996) 9.500 -Nhµ m¸y 8798 -35% -Daewoo Corporation (Hµn Quèc) -65% 4 C«ng ty LD VINASTAR No 847/GP ngµy 23/4/1994 (§· s¶n xuÊt tõ n¨m 1995) 17.800 -Vietranscimex -25% -Proton (Malaysia) -Mitsubishi Motor corp (NhËt) -75% 5 C«ng ty LD MERCEDES-BENZ No 1205/GP ngµy 14/4/1995 (§· s¶n xuÊt tõ 1996) 11.000 -SAMCO -Nhµ m¸y “ t« 1/5 -30% -Daimler Benz -Investment Singapore Pte. Ltd -70% 6 C«ng ty LD VINDACO No 1206/GP ngµy 14/4/1995 (§· s¶n xuÊt tõ n¨m 1996) 10.000 - Nhµ m¸y 19/8 -34% -Astra Inter (Indonesia) -Mitra Corp (Indonesia) -66% 7 C«ng ty LD SUZUKI No 1212/GP ngµy 22/4/1995 10.000 -Nhµ m¸y VIKYNO -30% -Suzuki Motor Co.Ltd (NhËt) -Nissho Iwai Co. Ltd (NhËt) -70% 8 C«ng ty LD FORD No 1365/GP ngµy 5/9/1995 26.000 -C«ng ty Diezen S«ng C«ng -25% -Ford Motor Corp (Mü) -75% 9 C«ng ty LD CHRYSLER No 1366/GP ngµy 5/9/1995 17.000 Nhµ m¸y VINAPPRO -30% - Chrysler inter Corp (Mü) -70% 10 C«ng ty LD TOYOTA No 1367/GP ngµy 5/9/1995 20.000 -Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp -20% -Toyota Motor Corp (NhËt) -KUO (Asia) Pte.Ltd (Singapore) -80% 11 C«ng ty ISUZU No 16/GP ngµy 19/10/1995 6000 -SAMCO -GOVIMEX -30% -ISUZU Corp -ITOCHU Corp -70% 12 C«ng ty LD ViÖt- Sin No 1500/GP ngµy 16/2/1996 2.200 -Trancimex -30% -SinBus Engineering Pte.Ltd (Singapore) -70% 13 C«ng ty LD Hino No 1599/GP ngµy 18/5/1996 2.600 -Nhµ m¸y söa ch÷a « t« sè 1 -33% -Hino Motor Ltd. -Sumitomo Corp -77% 14 C«ng ty LD NISSAN No 1687/GP ngµy 30/9/1996 3.600 -Nhµ m¸y c¬ khÝ « t« §µ N½ng -25% -Nissan Motor Co.Ltd -Marubeni Corp -Tan Chong & Son Motor Sdn Bhd (Malaysia) -75% Nguån: Bé C«ng NghiÖp Víi ®­êng lèi CNH - H§H ®Êt n­íc do §¹i héi VIII cña §¶ng ®Ò ra, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· quyÕt ®Þnh x©y dùng c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®i tõ l¾p r¸p ®Õn néi ®Þa ho¸. Ngµy 14/11/1994 v¨n b¶n 2308/ UB-T§ H­íng dÉn vÒ ®Çu t­ l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam do SCCI vµ Bé c«ng nghiÖp nÆng ban hµnh cã 5 yªu cÇu c¬ b¶n: Mét lµ, C¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam trong lÜnh vùc l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ph¶i lµ c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« cã n¨ng lùc tµi chÝnh, c«ng nghÖ vÒ « t«. C¸c c«ng ty th­¬ng m¹i cã thÓ gãp vèn ®Çu t­. Hai lµ, ChÝnh phñ ViÖt Nam khuyÕn khÝch ®Çu t­ theo h×nh thøc liªn doanh Ba lµ, C¸c dù ¸n ph¶i cã ch­¬ng tr×nh néi ®Þa hãa s¶n phÈm t¹i ViÖt Nam, chËm nhÊt tõ n¨m thø 5 kÓ tõ khi s¶n xuÊt ph¶i ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ Ýt nhÊt 5% (tÝnh theo gi¸ trÞ), ®Õn n¨m thø 10 ph¶i ®¹t Ýt nhÊt 30% tû lÖ néi ®Þa ho¸. Bèn lµ, C¸c dù ¸n ph¶i cã cam kÕt cô thÓ vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o ng­êi ViÖt Nam vÒ c¸c mÆt qu¶n lý, chuyªn m«n kü thuËt, c«ng nghÖ. N¨m lµ, C¸c dù ¸n cã ch­¬ng tr×nh xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm hoÆc linh kiÖn phô tïng th× sÏ ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ. Môc tiªu l©u dµi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®­îc x¸c ®Þnh trong Quy ho¹ch tæng thÓ ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 lµ x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam tiªn tiÕn, hoµn chØnh ®Ó ViÖt Nam cã thÓ chÕ t¹o lÊy c¸c lo¹i « t« c¬ b¶n phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu, víi tû lÖ chÕ t¹o néi ®Þa ho¸ kho¶ng 40% vµo n¨m 2010 cho « t« vµ 30% cho phô tïng Nh­ vËy, nÕu nh­ quan ®iÓm x©y dùng c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam thña s¬ khai lµ ®i tõ s¶n xuÊt phô tïng c¬ b¶n råi n©ng dÇn lªn « t« ®· kh«ng cã tÝnh thùc tiÔn th× nay ®· ®­îc thay thÕ bëi con ®­êng ®i tõ l¾p r¸p « t« råi tiÕn hµnh tõng b­íc néi ®Þa ho¸ s¶n xuÊt phô tïng nh­ c¸c n­íc ASEAN vµ Ch©u ¸ ®· tr¶i qua. (Nh­ ®· tr×nh bµy ë Ch­¬ng I) Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 x¸c ®Þnh: “C«ng nghiÖp « t« cña ta còng sÏ tr¶i qua 4 b­íc nh­ ASEAN, hoÆc cã nh÷ng ­u tiªn b¶o hé h¬n, tù do trong khu«n khæ vµ cã kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc, kh«ng c¹nh tranh hçn lo¹n. HiÖn nay, c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®ang ë giai ®o¹n ®Çu víi b­íc 1 lµ ®ang ph¸t triÓn c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t« trong n­íc vµ chuÈn bÞ cho b­íc 2 lµ b¾t ®Çu s¶n xuÊt chi tiÕt vµ bé phËn trong n­íc, tøc lµ ViÖt Nam chËm h¬n c¸c n­íc ASEAN kho¶ng h¬n 30 n¨m trong c«ng nghiÖp « t«, tuy nhiªn qu·ng thêi gian cña c¸c b­íc ta cã thÓ rót ng¾n hoÆc kÐo dµi, chÝnh lµ do chÝnh s¸ch cña chóng ta quyÕt ®Þnh. VÒ m« h×nh qu¶n lý th× mçi n­íc cã mét kiÓu qu¶n lý kh¸c nhau. §Ó tiÕn nhanh vµ v÷ng ch¾c, ViÖt Nam nªn chän m« h×nh qu¶n lý cña Hµn Quèc cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh: NhËp khÈu c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ cã hiÖu qu¶, h¹n chÕ sè l­îng nhµ s¶n xuÊt, h¹n chÕ sè l­îng kiÓu xe, duy tr× sù c¹nh tranh. 2. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam 2.1. T×nh h×nh tiªu thô « t« ë ViÖt Nam Tõ ®Çu thËp kû 90 ®Õn nay (1990-2001) l­îng « t« nhËp khÈu vµ ®¨ng ký míi ë n­íc ta ngµy cµng gia t¨ng, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc vµ n¨m 2001 lµ n¨m ®Ønh cao (t¨ng 46.121 xe « t« so víi n¨m 2000). Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 1995 toµn quèc ®¨ng ký míi tæng sè 113.502 xe « t«, nh­ vËy trong 6 n¨m nµy, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 18.917 xe « t«. Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2001, do cã sù gia t¨ng nhu cÇu ®i l¹i vµ møc sèng cña nhiÒu c¸ nh©n, gia ®×nh ViÖt Nam ®­îc n©ng cao h¬n tr­íc nªn sè l­îng tiªu thô « t« ë thÞ tr­êng n­íc ta t¨ng m¹nh: Toµn quèc ®¨ng ký míi tæng sè 191.979 xe « t« . Nh­ vËy trong 6 n¨m nµy, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 31.996 xe « t«, t¨ng gÇn gÊp ®«i so víi 6 n¨m tr­íc ®ã. Riªng trong 3 th¸ng ®Çu n¨m 2002, toµn quèc ®¨ng ký míi 13.602 xe « t«, n©ng tæng sè xe hiÖn cã trong c¶ n­íc lªn 547.791 xe « t«.(Xem b¶ng) L­îng « t« l­u hµnh t¹i ViÖt Nam tõ 1996 ®Õn 2001 Nguån: T¹p chÝ « t« xe m¸y Nh­ng møc cÇu nµy ch­a lµm hµi lßng c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ch­a b»ng 50% nhu cÇu dù b¸o cña c¸c h·ng s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam. Nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc chËm më réng thÞ phÇn « t« cña n­íc ta lµ do gi¸ thµnh « t« cßn qu¸ cao, ch­a phï hîp víi thu nhËp cña ng­êi d©n ViÖt Nam. N¨m 1997, gi¸ mét chiÕc xe « t« du lÞch l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam dao ®éng tõ 20.000-60.000 USD. §¬n cö, xe Mercedes- Benz C200K sè c¬ khÝ gi¸ 48.194 USD, sè tù ®éng gi¸ 52.920 USD; Mercedes- Benz 140D gi¸ 27.000USD. Xe « t« cò nhËp tõ n­íc ngoµi vÒ gi¸ còng kh«ng thÊp h¬n 4000 USD. Trong khi ®ã thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi d©n ViÖt Nam lµ 280 USD/n¨m, ng­êi giµu nhÊt còng chØ ®¹t tõ 500-1500USD/ th¸ng (ch­a b»ng 1/20 gi¸ « t« vµ 1/2 gi¸ « t« cò nhËp khÈu) T×nh h×nh cung cÊp « t« trong n­íc ¤ t« n­íc ta ®­îc cung cÊp tõ hai nguån chÝnh lµ nhËp khÈu vµ do c¸c liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« trong n­íc cung cÊp. C«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« ViÖt Nam thêi gian qua ph¸t triÓn chËm nh­ng còng ®· s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm, thay thÕ gÇn nh­ toµn bé sè l­îng xe « t« cò kü cña §«ng ¢u tr­íc ®©y. NhiÒu kiÓu mÉu xe tiªn tiÕn ®ang thÞnh hµnh ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh­ Iveco Turbo Daily, BMW 325i, Mitsubisshi Pajero, Ford Laser, Toyota Camry,…®· ®­îc c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« liªn doanh víi ViÖt Nam ®­a vµo n­íc ta, ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu c¸c lo¹i xe du lÞch cho c¸c c¬ quan, c«ng së vµ c¸c quan chøc Nhµ n­íc. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 30/6/2002, chóng ta cã 11 ®¬n vÞ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« (mÆc dï cã 14 dù ¸n l¾p r¸p « t« ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam nh­ng cã 3 dù ¸n kh«ng triÓn khai lµ Chrysler, Nissan, Viet-Sin; Chrysler vµ Viet-Sin bÞ gi¶i thÓ theo quyÕt ®Þnh ra ngµy 6/7/2000 vµ ngµy 18/12/2000, riªng Nissan d·n tiÕn ®é ®Õn 2003) vµ c¶ 11 c¬ së nµy ®Òu lµ liªn doanh. Tæng s¶n l­îng « t« t¹i ViÖt Nam tÝnh tõ ngµy cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®Çu tiªn lµ 68.196 xe víi nhiÒu lo¹i xe kh¸c nhau. S¶n l­îng b×nh qu©n n¨m cña mçi liªn doanh lµ 1300/n¨m vµ mçi lo¹i xe s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam chØ cã s¶n l­îng b×nh qu©n lµ 378 xe/n¨m. Trong khi ®ã víi sè chñng lo¹i xe nµy nÕu ®­îc s¶n xuÊt ë 1 sè n­íc kh¸c trong khu vùc th× s¶n l­îng cña hä gÊp nhiÒu lÇn cña ViÖt Nam, vÝ dô s¶n l­îng « t« n¨m 1992 cña Hµn Quèc lµ 1.754.500 xe. §iÒu nµy cho thÊy sù nhá bÐ vÒ quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« n­íc ta. Khi so s¸nh víi quy m« b×nh qu©n cña ASEAN th× quy m« s¶n xuÊt cña c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam míi chØ b»ng 1% . Thªm vµo ®ã, nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam tá ra thiÕu quan t©m ®Õn c¸c lo¹i xe th­¬ng dông, ®Æc biÖt lµ xe th­¬ng dông chë hµng vµ chë kh¸ch sang träng vµ tiÖn nghi võa ph¶i, hîp víi søc mua vµ gi¸ c­íc vËn t¶i ë ViÖt Nam. HÇu hÕt hai lo¹i xe nµy vÉn ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo d­íi h×nh thøc xe ®· qua sö dông (d­íi 4 n¨m) hoÆc nhËp khÈu sau ®ã ®ãng vá t¹i ViÖt Nam, g©y l·ng phÝ nguån lùc, ngo¹i tÖ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù tån t¹i cña c¸c xe th­¬ng dông cò kü ë ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, mÆc dï Nhµ n­íc ®· cã chÝnh s¸ch h¹n chÕ vµ cÊm nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc ®Ó dµnh thÞ tr­êng néi ®Þa cho c¸c liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« trong n­íc song sè l­îng xe ®­îc tiªu thô lµ xe nhËp khÈu vÉn chiÕm tû träng lín. B¶ng 4 : S¶n l­îng s¶n xuÊt cña 11 liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« ViÖt Nam §¬n vÞ: ChiÕc TT Tªn doanh nghiÖp S¶n l­îng s¶n xuÊt tÝnh ®Õn 30/6/2002 1 C«ng ty LD Toyota 18.146 2 C«ng ty LD Vindaco 3.075 3 C«ng ty LD Ford ViÖt Nam 4.279 4 C«ng ty LD VMC 12.480 5 C«ng ty LD Hino Motors VN 411 6 C«ng ty Vidamco-Daewoo 8.894 7 C«ng ty LD Suzuki 3.415 8 C«ng ty LD Isuzu 2.088 9 C«ng ty LD Mercedes 3.943 10 C«ng ty LD Mª K«ng 5.443 11 C«ng ty LD VinaStar 6.022 Tæng 68.196 Nguån: Bé C«ng nghiÖp T×nh h×nh nhËp khÈu « t« Cïng víi sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ vÒ doanh sè b¸n ra cña « t« do c¸c liªn doanh trong n­íc s¶n xuÊt th× l­îng « t« nhËp khÈu còng t¨ng tr­ëng víi tØ lÖ t­¬ng ®èi cao. NÕu nh­ n¨m 2000 l­îng xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc lµ 10.068 xe th× l­îng xe t­¬ng øng cña n¨m 2001 lµ 27.054 xe. Tõ l­îng xe nhËp khÈu hµng n¨m kho¶ng gÇn 20.000 chiÕc/n¨m trong nh÷ng n¨m 1996-1999 th× l­îng « t« nhËp khÈu n¨m 2000 ®ét ngét gi¶m xuèng cßn h¬n 10.000 chiÕc. LuËt doanh nghiÖp ViÖt Nam ra ®êi n¨m 2000 víi nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n vÒ ®iÒu kiÖn thµnh lËp doanh nghiÖp d· khiÕn sè doanh nghiÖp t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. C¸c doanh nghiÖp ra ®êi vµ nhu cÇu mua « t« cña hä lµ rÊt thiÕt yÕu. ChÝnh v× vËy mµ so víi møc t¨ng tr­ëng 190% cña sè xe do c¸c doanh nghiÖp trong n­íc b¸n ra th× l­îng xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc t¨ng 270% trong n¨m 2001. B¶ng 5: C¬ cÊu nguån cung cÊp s¶n phÈm « t« t¹i ViÖt Nam §¬n vÞ: ChiÕc N¨m Tæng xe tiªu thô C¸c liªn doanh cung cÊp Xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc 1996 24.707 5.538 19.169 1997 19.915 6.535 13.975 1998 23.126 4.906 18.520 1999 23.000 5.915 17.085 2000 23.068 13.540 9.528 2001 46.121 19.097 27024 ThÞ phÇn b×nh qu©n hµng n¨m 100% 34.8% 65.2% Nguån: TBKTVN II. Thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1. Quy m« vèn FDI ®¨ng ký vµ sö dông 1.1. T×nh h×nh vèn ®¨ng ký TÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy, c¸c dù ¸n liªn doanh cã tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 586,945 triÖu USD, chiÕm 10,1% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc khu vùc c«ng nghiÖp nÆng vµ 3,77% trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam. Trong ®ã vèn FDI lµ 389,2 triÖu USD, b»ng 71,6% tæng vèn d¨ng ký. So víi tæng sè vèn cña ngµnh c¬._. thÊp nhÊt lµ 2% trong ®ã phÇn gi¸ trÞ hµn, s¬n, l¾p r¸p lµ chñ yÕu, tØ lÖ sö dông phô tïng linh kiÖn trong n­íc ch­a ®­îc bao nhiªu so víi cam kÕt ban dÇu cña c¸c liªn doanh (chØ míi sö dông mét sè Ýt c¸c chi tiÕt, lÜnh vùc s¶n xuÊt trong n­íc nh­ acquy, s¨m-lèp, ghÕ ngåi,…) Trªn c¬ së ®Ênh gi¸ trªn ta cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn nh­ sau: Sè l­îng c¸c liªn doanh FDI lµ qu¸ nhiÒu so víi thÞ tr­êng xe cao cÊp ë ViÖt Nam cßn nhá, trong khi ®ã thÞ tr­êng xe phæ th«ng ë ViÖt Nam ®ang cã nhu cÇu lín nh­ng l¹i thiÕu nhµ s¶n xuÊt vµ cung cÊp. Gi¸ c¸c lo¹i xe cao cÊp cßn qu¸ cao so víi gi¸ xe thÕ giíi vµ søc mua cña ng­êi d©n ViÖt Nam TØ lÖ néi ®Þa ho¸ cßn qu¸ thÊp-tiÕn tr×nh thùc hiÖn néi ®Þa ho¸ chËm, sè l­îng nhµ cung cÊp phô tïng cßn qu¸ Ýt vµ chØ cung cÊp ®­îc c¸c bé phËn ®¬n gi¶n, Ýt quan träng cña « t« . C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc mµ chñ yÕu lµ chÝnh s¸ch b¶o hé qua thuÕ cÇn hiÖu chØnh l¹i theo h­íng khuyÕn khÝch vµ ®Èy m¹nh néi ®Þa ho¸ thùc sù, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt « t« trong n­íc, nhanh chãng tiÕn ®Õn s¶n xuÊt « t« mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. §Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®Ých thùc ViÖt Nam chóng ta cÇn ®Þnh h­íng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« víi chiÕn l­îc vµ gi¶i ph¸p nh­ d­îc tr×nh bµy ë ch­¬ng sau. Ch­¬ng III ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« I. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 Dù b¸o nhu cÇu « t« ë ViÖt Nam ThÞ tr­êng « t« ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ so víi c¸c n­íc ASEAN vµ thÕ giíi. Hai lý do chÝnh lµm cho thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam khã ph¸t triÓn tr­íc m¾t còng nh­ 5, 10 n¨m tíi lµ: - Møc sèng cßn qu¸ thÊp, b×nh qu©n GDP míi chØ ®¹t trªn 350 USD lµ qu¸ thÊp ch­a t¹o nªn søc mua lín vÒ « t«. - H¹ tÇng c¬ së cßn yÕu kÐm, ®­êng x¸ ch­a ph¸t triÓn, quy ho¹ch ®« thÞ ch­a phï hîp (nhµ kh«ng cã chç ®Ó « t«, ®­êng phè Ýt cã chç ®ç « t«), mÆc dï sè l­îng « t« cña ta theo ®Çu ng­êi cßn ch­a nhiÒu. Dù b¸o thÞ tr­êng xe phæ th«ng H­íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2020 do Bé GTVT so¹n th¶o (4/2000) nhu cÇu vµ thÞ tr­êng vÒ sè l­îng xe chë kh¸ch lµ nh­ sau: + T¨ng tr­ëng h»ng n¨m 9,1% cho giai ®o¹n 2001 - 2010 vµ 7,8% cho giai ®o¹n 2010 - 2020. + Thay thÕ sè « t« ph¶i thanh lý h»ng n¨m lµ 5% (tøc lµ « t« cã tuæi tõ 20 n¨m trë lªn). + Riªng cho giai ®o¹n 2001 - 2003 cÇn thay thÕ sè « t« ph¶i ng­ng ho¹t ®éng theo QuyÕt ®Þnh sè 890/12-04-1999/ Q§- BGTVT vÒ viÖc “Ban hµnh vÒ tiªu chuÈn ngµnh” lµ 6.000 « t« kh¸ch. (2000 xe/n¨m). Nhu cÇu vÒ xe t¶i n«ng dông lµ vµo kho¶ng 35.000 - 40.000 xe /n¨m (xem phô lôc) 1.2. Dù b¸o thÞ tr­êng xe « t« cao cÊp Trong b¶n dù th¶o chiÕn l­îc ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ®· dù b¸o nhu cÇu « t« ViÖt Nam ®Õn 2010: NhiÒu tËp ®oµn « t« lín cña thÕ giíi ®· nghiªn cøu vµ dù b¸o sù ph¸t triÓn cña « t« ViÖt Nam. C¨n cø chñ yÕu ®Ó hä dù b¸o nhu cÇu « t« lµ møc thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ng­êi. Mitsubishi (Sè xe/n¨m) GM (Sè xe/n¨m) Xe cao cÊp 17.300 12.800 Xe phæ th«ng 63.600 47.200 Tæng 80.900 60.000 Tõ nh÷ng nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam, tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc Ch©u ¸ ®· x©y dùng c«ng nghiÖp « t« trong nh÷ng n¨m qua, ViÖn Nghiªn cøu Mitsubishi ®· ®­a ra dù b¸o: N¨m 2005, ë ViÖt Nam sÏ cã kho¶ng 650.000 xe « t«, trong ®ã 60% lµ xe th­¬ng dông, (xe t¶i, c¸c lo¹i xe bus, c¸c lo¹i xe th«ng th­êng) cßn l¹i 40% lµ xe con. Tû lÖ t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m cña xe con lµ 6,7%, xe th­¬ng dông lµ 18%, tõ ®ã thÊy n¨m 2005 nhu cÇu « t« ViÖt Nam hµng n¨m lµ 81.000 xe/n¨m, trong ®ã 80% lµ xe th­¬ng dông (63.000 xe/n¨m). H·ng xe GM cña Mü còng ®­a ra dù b¸o nhu cÇu thÊp h¬n (xem b¶ng trªn). C«ng ty Toyota dù b¸o nhu cÇu xe c¸c lo¹i kho¶ng 60.000 xe/n¨m vµo n¨m 2005, gÇn nh­ dù b¸o cña GM. Nh­ vËy, ta cã thÓ dù b¸o r»ng, nhu cÇu thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam ®Õn 2005 sÏ kho¶ng 13.000 - 17.500 xe con/n¨m vµ tõ 47.000 - 63.500 xe th­¬ng dông/n¨m, tæng nhu cÇu sÏ lµ 65.000 - 80.000 xe c¸c lo¹i. 2. Môc tiªu cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam 2.1.Môc tiªu tr­íc m¾t VÒ c¸c lo¹i xe phæ th«ng (xe t¶i nhá n«ng th«n, xe kh¸ch phæ th«ng, xe taxi phæ th«ng,...) - §¸p øng nhu cÇu trong n­íc kho¶ng 40 - 50% vÒ sè l­îng vµ ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa ®Õn 55% vµo n¨m 2005, (b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®éng c¬ vµ hép sè vµo n¨m 2003 - 2005) - §¸p øng 100% nhu cÇu trong n­íc vÒ sè l­îng vµ ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa ®Õn 85% vµo n¨m 2010, (riªng ®éng c¬ tû lÖ néi ®Þa hãa ®¹t 50% - 70%, vµ hép sè ®¹t 90%). - VÒ c¸c lo¹i xe chuyªn dông: + §¸p øng 20 - 30% nhu cÇu trong n­íc vÒ sè l­îng, ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 40 - 45% vµo n¨m 2005 (nhËp ngo¹i c¸c phÇn ®éng c¬, hÖ chuyÒn ®éng, hÖ ®iÒu khiÓn, khung gÇm,...). + §¸p øng 50 - 60% nhu cÇu trong n­íc vÒ sè l­îng, ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 60% vµo n¨m 2010 (phÇn ®éng c¬ ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 50% - 70% vµ hép sè ®¹t 90%). b. VÒ c¸c lo¹i xe cao cÊp: - §¸p øng 100% nhu cÇu c¸c lo¹i xe du lÞch cao cÊp, ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 15 - 20% vµo n¨m 2005 vµ 35 - 40% vµo n¨m 2010. - §¸p øng 80% nhu cÇu c¸c lo¹i xe th­¬ng dông cao cÊp (xe t¶i, xe bus,...), ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 30% vµo n¨m 2005 vµ 45 - 50% vµo n¨m 2010. 2.2. Môc tiªu l©u dµi S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phæ th«ng, xe cao cÊp, phô tïng vµ linh kiÖn « t« tháa m·n cho nhu cÇu néi ®Þa vµ xuÊt khÈu vµo c¸c n¨m 2015 - 2020. 3. Quan ®iÓm c¬ b¶n x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam 3.1. X©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ viÖc l©u dµi §Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cÇn ph¶i cã mét thêi gian dµi, c¸c n­íc T©y ¢u ph¶i mÊt h¬n 100 n¨m, NhËt B¶n h¬n 50 n¨m, Hµn Quèc h¬n 30 n¨m, vµ ViÖt Nam còng khã cã thÓ lµm nhanh h¬n vµ ch­a thÓ cã c«ng nghiÖp « t« lín m¹nh ngay ®­îc v×: * ThÞ tr­êng néi ®Þa rÊt nhá, møc sèng thÊp, søc mua rÊt h¹n hÑp. GDP theo ®Çu ng­êi hiÖn nay chØ ë møc 350 - 400 USD/n¨m th× ch­a thÓ sím cã nÒn c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn ®­îc. Th¸ng 7 n¨m 1998 trong nghiªn cøu cña Timothy J. Sturgeon Gi¶ng viªn Tr­êng ®¹i häc Masachusetts Hoa Kú, khi nghiªn cøu vÒ triÓn väng c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam, kÕt luËn døt kho¸t mét nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ: mét n­íc ph¶i ®¹t ®­îc GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi kho¶ng 1.000 USD/n¨m, ®Ó t¹o thÞ tr­êng ®ñ lín ®¶m b¶o cho c«ng nghiÖp « t« cã lîi nhuËn vµ møc 4.000 USD/n¨m ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn nhanh. Tõ kÕt luËn ®ã ta thÊy r»ng, nÕu muèn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« theo m« h×nh cña c¸c n­íc T©y ¢u, th× ph¶i mÊt 25 ®Õn 30 n¨m n÷a ViÖt Nam míi héi ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«. * ThÞ tr­êng thÕ giíi ®· b·o hßa. Trªn thÕ giíi, s¶n xuÊt « t« ®· d­ thõa n¨ng lùc, cung lín h¬n cÇu. Sù ph¸ s¶n, sôp ®æ vµ s¸p nhËp cña c¸c tËp ®oµn lín vÒ « t« trªn thÕ giíi lµ minh chøng râ nhÊt cho thùc tÕ cung lín h¬n cÇu vµ sù c¹nh tranh khèc liÖt trong s¶n xuÊt « t« thÕ giíi. Trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam, sÏ chØ cßn l¹i c¸c tËp ®oµn cùc lín vÒ s¶n xuÊt « t« sÏ trô l¹i ®­îc trong t­¬ng lai. * C¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña ViÖt Nam cßn rÊt kÐm (kh«ng thÓ kh¾c phôc trong mét sím mét chiÒu ®­îc), ®­êng x¸ chËm ph¸t triÓn, ®« thÞ vµ nhµ ë chËt hÑp kh«ng cã chç ®ç xe, ®Ó xe. Nh­ng dï víi tÊt c¶ khã kh¨n kÓ trªn còng kh«ng cã nghÜa lµ ViÖt Nam ngay tõ b©y giê kh«ng nªn vµ kh«ng thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«. Do ý nghÜa vµ vÞ trÝ ®Æc biÖt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«, ®Ó CNH - H§H ®Êt n­íc, ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« cho riªng m×nh. Con ®­êng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam lµ: kh«ng thÓ theo c¸ch ®i cña ¢u, Mü, NhËt v× kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc, v× kh«ng ai ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®Ó råi ta c¹nh tranh l¹i víi b¶n th©n hä. Ta còng kh«ng thÓ ®i theo c¸ch ®i cña c¸c n­íc ASEAN v× thêi ®iÓm lÞch sö ®· hoµn toµn ®æi kh¸c, c¬ héi cho c¸c n­íc ASEAN c¸ch ®©y 30 - 35 n¨m sÏ kh«ng cßn n÷a ®èi víi ViÖt Nam. Quan ®iÓm vÒ s¶n phÈm Phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng vµ møc sèng cña ViÖt Nam, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam h×nh thµnh hai lo¹i s¶n phÈm: + Lo¹i xe « t« cao cÊp chñ yÕu phôc vô cho c¸c ®èi t­îng lµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, c¸c thÞ d©n cã møc sèng cao, cho nhu cÇu du lÞch, v¨n hãa, ngo¹i giao,... + Lo¹i xe « t« phæ th«ng, phôc vô cho thÞ tr­êng c¶ n­íc, mµ tr­íc hÕt lµ c¸c nhu cÇu vËn t¶i nhá hµng hãa, n«ng s¶n, trªn c¸c tuyÕn ®­êng x·, liªn huyÖn, liªn x·,... cho nhu cÇu ®i l¹i cña ng­êi d©n víi møc sèng thÊp vµ trung b×nh... 3.3. Quan ®iÓm vÒ thu hót vèn ®Çu t­ Nguyªn t¾c lµ: + TËn dông tèi ®a n¨ng lùc s½n cã cña Tæng c«ng ty VEAM, c¸c Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé GTVT) vµ cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng; + §Çu t­ chiÒu s©u vµ më réng s¶n xuÊt c¸c c¬ së s½n cã. + Phèi hîp vµ hîp t¸c tèi ®a víi c¸c liªn doanh ®ang cã ë ViÖt Nam, ®Ó tËn dông c¸c c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s½n cã vµ gi¶m chi phÝ ®Çu t­ míi vµ trïng l¾p. §Çu t­ míi tõng b­íc ë nh÷ng kh©u c«ng nghÖ c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh chÊt l­îng, phï hîp víi s¶n l­îng, víi nhu cÇu thÞ tr­êng. Quan ®iÓm vÒ khoa häc c«ng nghÖ Xe phæ th«ng ë ViÖt Nam ph¶i ®¶m b¶o kü thuËt lµ hµng ®Çu sau ®ã lµ mü thuËt vµ tiÖn nghi. Do ®ã ph¶i: - An toµn cao nhÊt cho ng­êi sö dông xe vµ ng­êi ®i ®­êng. - §¬n gi¶n, dÔ sö dông, dÔ b¶o d­ìng, b¶o qu¶n vµ dÔ kiÕm vµ dÔ thay thÕ phô tïng phï hîp víi tr×nh ®é phæ th«ng cña ng­êi sö dông xe. - VÒ néi thÊt vµ tiÖn nghi: hiÖn ®¹i vµ sang träng ë møc ®é võa ph¶i vµ thÝch hîp, nh­ng kh«ng ®­îc qu¸ th« thiÓn, xÊu xÝ vµ mÊt mü quan. - §¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ m«i tr­êng vµ « nhiÔm: ån, khÝ x¶. 4. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« 4.1. ChiÕn l­îc s¶n phÈm S¶n xuÊt 2 lo¹i xe: lo¹i xe phæ th«ng, xe chuyªn dïng vµ lo¹i xe cao cÊp a- S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phæ th«ng mµ thÞ tr­êng trong n­íc ®ang cã nhu cÇu lín, c¸c c­êng quèc « t« vµ c¸c liªn doanh « t« hiÖn cã ë ViÖt Nam kh«ng lµm hoÆc hÇu nh­ kh«ng lµm. §ã lµ c¸c lo¹i xe th­¬ng dông nhá ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn, phï hîp víi ®­êng x¸, víi ®iÒu kiÖn sö dông ë ViÖt Nam, víi søc mua cßn thÊp cña n«ng d©n ViÖt Nam vµ cña kinh tÕ t­ nh©n sÏ ph¸t triÓn nhanh trong giai ®o¹n ®Çu cña thÕ kû 21. Lo¹i xe phæ th«ng vµ lo¹i xe chuyªn dïng bao gåm c¸c lo¹i xe: + Xe t¶i nhá n«ng th«n. + Xe taxi phæ th«ng. + Xe chë kh¸ch nhá, liªn huyÖn, liªn x·. + Xe buýt ®­êng dµi liªn tØnh. + C¸c lo¹i xe chuyªn dïng: Xe chë xi m¨ng, xe chë x¨ng, xe ®«ng l¹nh, xe chë r¸c, xe phôc vô ngµnh ®iÖn chiÕu s¸ng, xe chë n­íc, phun n­íc röa ®­êng, xe quÐt ®­êng phè,... C¸c lo¹i xe nµy sè l­îng kh«ng nhiÒu nh­ng gi¸ trÞ cao. Ch­¬ng tr×nh “Xe n«ng dông” ®­îc ®Ò ra ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005 còng thuéc lo¹i xe phæ th«ng kÓ trªn. - S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe chuyªn dïng, ®Æc chñng mµ ta cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c c­êng quèc « t« trªn thÕ giíi, v× s¶n l­îng nhá, nguån vèn ®Çu t­ Ýt, gi¸ xe ViÖt Nam sÏ thÊp h¬n so víi gi¸ xe c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Lo¹i xe phæ th«ng vµ xe chuyªn dïng sÏ lµ s¶n phÈm chÝnh cña c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam bªn c¹nh c¸c lo¹i xe cao cÊp cña 11 Liªn doanh FDI s½n cã. TT Lo¹i xe TÝnh n¨ng s¶n phÈm S¶n l­îng chiÕc/n¨m Ghi chó 1 Xe t¶i nhá n«ng th«n Søc chë 800 - 1000kg, ®Õn 5 tÊn §éng c¬ diezel hoÆc x¨ng 30.000-40.000 Dïng ®éng c¬ x¨ng nhËp ngo¹i dÇn thay thÕ b»ng ®éng c¬ diezel néi ®Þa 2 Xe chë kh¸ch nhá, liªn huyÖn, liªn tØnh. 8 - 25 chç ngåi ®éng c¬ diezel hoÆc x¨ng 5.000-6.500 Dïng khung xe gÇm bÐ vµ ®éng c¬ cña xe t¶i nhá n«ng th«n ë môc trªn 3 Xe taxi phæ th«ng 3000- 4000 4 Xe buýt phæ th«ng lo¹i- 35 chç ngåi 3000- 3500 NhËp ngo¹i khung xe ®éng c¬, hÖ truyÒn ®éng, hÖ tay l¸i 5 C¸c lo¹i xe t¶i chuyªn dông 500- 700 PhÇn cßn l¹i vá xe, ghÕ ®Öm do trong n­íc s¶n xuÊt 6 C¸c lo¹i xe chuyªn dông phôc vô lîi Ých c«ng céng 500- 600 NhËp ngo¹i phÇn khung xe ®éng c¬, hÖ truyÒn ®éng, hÖ tay l¸i vµ c¸c c¬ cÊu bé phËn chuyªn dïng C¸c lo¹i xe phæ th«ng nµy tr­íc hÕt phôc vô thÞ tr­êng néi ®Þa sau ®ã lµ xuÊt khÈu sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Nam Mü, Ch©u Phi, Trung CËn §«ng vµ ASEAN. C«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ c¸c lo¹i xe phæ th«ng vµ xe chuyªn dïng nµy, dÇn tiÕn ®Õn c¸c lo¹i xe cao cÊp khi møc sèng ®· cao vµ thÞ tr­êng néi ®Þa ®ñ lín. b-S¶n xuÊt c¸c lo¹i xe cao cÊp: Bao gåm c¸c lo¹i xe con cao cÊp, sang träng, tiÖn nghi. C¸c lo¹i xe th­¬ng dông cao cÊp: + Xe t¶i c¸c lo¹i lín nhá. + Xe buýt thµnh phè vµ xe buýt ®­êng dµi. Dßng xe nµy sÏ do c¸c liªn doanh FDI s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p theo nhu cÇ cña thÞ tr­êng . 4.2. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt a. C¸c lo¹i xe cao cÊp do c¸c liªn doanh FDI s¶n xuÊt. b. C¸c lo¹i xe phæ th«ng Tæ chøc s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phæ th«ng dùa trªn 2 ®¬n vÞ lµ: a - Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam (Bé C«ng nghiÖp). b - C¸c Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé Giao th«ng vËn t¶i). * Cô thÓ lµ : + Tæng C«ng ty m¸y ®éng lùc vµ M¸y n«ng nghiÖp (Bé C«ng nghiÖp) chñ tr×, phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c ph¸t triÓn viÖc s¶n xuÊt ®éng c¬, hép sè, c¸c hÖ thèng truyÒn ®éng, hÖ thèng l¸i, phanh h·m, c¸c bé phËn c¬ cÊu kh¸c, s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c lo¹i xe n«ng dông, xe chë kh¸ch phæ th«ng, xe chuyªn dông c¸c lo¹i. Tæng C«ng ty VEAM lµ nhµ cung cÊp chñ yÕu c¸c bé phËn, chi tiÕt, c¬ cÊu, cho c«ng nghiÖp « t« phæ th«ng ViÖt Nam. C¸c Tæng C«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé GTVT) chñ tr× s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe bus tõ 25 chç trë lªn, c¸c lo¹i xe chuyªn dïng, xe t¶i nhá. Tû lÖ néi ®Þa hãa ban ®Çu cña c¸c lo¹i xe phæ th«ng do 2 Tæng c«ng ty trªn s¶n xuÊt, kh«ng d­íi 35%. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng l¾p r¸p th­¬ng m¹i trµn lan c¸c lo¹i xe phæ th«ng tõ nay ®Õn 2006, ngoµi c¸c Tæng c«ng ty trªn, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, muèn s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c lo¹i xe phæ th«ng kh¸c cÇn cã ý kiÕn tháa thuËn cña Bé C«ng nghiÖp. II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« Môc tiªu quan träng cña c¸c doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Tuy nhiªn, khi ®Çu t­ vµo mét ngµnh c«ng nghiÖp cßn qu¸ míi mÎ nh­ c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam th× c¸c liªn doanh hÇu nh­ lµ thÊt b¹i trong viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn. §Ó cã thÓ tån t¹i l©u dµi ë thÞ tr­êng tiÒm n¨ng nµy buéc c¸c liªn doanh ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ phï hîp, cô thÓ lµ: Thø nhÊt, ph¶i cã kÕ ho¹ch nghiªn cøu thÞ tr­êng mét c¸ch nghiªm tóc vµ tû mû. §èi víi mçi doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ m×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông sè liÖu b¸o c¸o cña c¸c ®¬n vÞ b¹n hay nh÷ng b¸o c¸o chØ cã tÝnh ®Þnh h­íng cña mét sè tæ chøc trong n­íc. Thø hai, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« nªn tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ lËp kÕ ho¹ch triÓn khai cô thÓ c¸c lo¹i xe trë ng­êi d­íi 15 chç ngåi, xe t¶i d­íi 2 tÊn v× nh÷ng xe nµy cã gi¸ thµnh t­¬ng ®èi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn giao th«ng cßn thÊp kÐm cña ViÖt Nam Thø ba, gi¸ b¸n s¶n phÈm cña c¸c liªn doanh hiÖn nay cßn qu¸ cao so víi gi¸ xe t­¬ng tù trªn thÞ tr­êng quèc tÕ lµ mét phÇn lµ do linh kiÖn, phô tïng chñ yÕu lµ nhËp khÈu. C¸c doanh nghiÖp nªn nghÜ ®Õn viÖc ®Çu t­ cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn thay cho viÖc nhËp khÈu tõ c«ng ty mÑ, h×nh thøc liªn kÕt trong ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt mét sè bé phËn chÝnh cña « t« sÏ lµ hiÖu qu¶ trong hoµn c¶nh hiÖn nay. ViÖc ®Çu t­ cho s¶n xuÊt bé phËn, chi tiÕt « t« võa tranh thñ ®­îc sù ­u ®·i tõ phÝa nhµ n­íc võa gióp ®¬n vÞ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2. Thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt linh kiÖn S¶n xuÊt phô tïng (chi tiÕt, côm chi tiÕt, bé phËn) lµ cèt lâi cña s¶n xuÊt « t«. NÕu chØ ®Çu t­ vµo c¸c liªn doanh l¾p r¸p « t« nh­ hiÖn nay th× dï cã l¾p r¸p ®­îc bao nhiªu « t« ®i ch¨ng n÷a còng vÉn lu«n phô thuéc sù cung cÊp phô tïng cña nhµ s¶n xuÊt gèc, vµ kh«ng bao giê lµm chñ ®­îc s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp « t« . Nguyªn t¾c chung ®Ó thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt phô tïng lµ - H¹n chÕ nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc, níi láng vµ cëi më víi s¶n xuÊt phô tïng - §Þnh møc thuÕ thÊp cho c¸c phô tïng cã tØ lÖ néi ®Þa ho¸ cao, c¸c phô tïng xuÊt khÈu, c¸c phô tïng ®¹t tØ lÖ néi ®Þa ho¸ sím h¬n thêi gian quy ®Þnh, phô tïng ®­îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ cao… - ¦u tiªn vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt c¸c lo¹i phô tïng dïng chung cho c¸c lo¹i xe nh­ s¨m lèp, ¾c quy, kÝnh, ghÕ ®Öm, cßi, ®Ìn, d©y ®iÖn...s¶n xuÊt cíi chÊt l­îng cao, s¶n l­îng lín cho võa nhu cÇu trong n­íc, võa xuÊt khÈu võa trao ®æi lÊy c¸c phô tïng ta ch­a s¶n xuÊt ®­îc. - Møc thuÕ s¶n xuÊt phô tïng thÊp, miÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu s¶n xuÊt phô tïng « t«. - §Æt møc thuÕ cao cho phô tïng nhËp nguyªn chiÕc. 3. X©y dùng c¬ cÊu hîp lý ®èi víi nhµ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm §Æc thï cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ chØ cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ khi ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng thøc s¶n l­îng lín vµ Ýt chñng lo¹i. Do ®ã, ®Ó cã s¶n l­îng lín, phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt kinh tÕ trong t­¬ng lai, ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o « t« n­íc ta trong thêi gian tíi nªn gi¶m sè l­îng nhµ s¶n xuÊt, cã thÓ chØ cÇn kho¶ng 3-4 nhµ s¶n xuÊt lín vµ mét vµi nhµ s¶n xuÊt xe chuyªn dïng. Muèn vËy, tr­íc m¾t ph¶i h¹n chÕ sè l­îng kiÓu xe nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ s¶n xuÊt ®¹t s¶n l­îng cao, gi¸ thµnh h¹ vµ ®­a c«ng nghÖ kü thuËt cao vµo s¶n xuÊt víi suÊt ®Çu t­ thÊp. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· x¸c ®Þnh trong thêi gian tíi chóng ta cÇn ­u tiªn tËp trung l¾p r¸p, chÕ t¹o c¸c lo¹i xe th­¬ng dông nhá. Theo kinh nghiÖm ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Hµn Quèc còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, viÖc lùa chän 1 lo¹i xe ®Ó tËp trung ®Çu t­ tõ ®ã ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®Ó cho ra ®êi c¸c lo¹i xe c¶i tiÕn, hiÖn ®¹i h¬n lµ phï hîp víi nh÷ng n­íc cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ nguån lùc nh­ n­íc ta. ¦u thÕ cña xe th­¬ng dông lµ phï hîp víi søc mua, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cßn thÊp kÐm, cã kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nªn kh¶ n¨ng thu håi tiÒn mua xe vµ nhu cÇu mua xe míi lµ lu«n t¨ng, h¹n chÕ ®­îc t×nh tr¹ng xe cò ®· qu¸ thêi h¹n sö dông vÉn l­u th«ng nh­ hiÖn nay-mét nguyªn nh©n lµm cho cÇu vÒ s¶n phÈm « t« ë n­íc t¨ng chËm ch¹p. Do vËy, chóng ta nªn cã nhiÒu biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ hç trî s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµy. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn b¶o hé cao cho s¶n phÈm chóng ta còng ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm chø kh«ng ph¶i chØ l¾p r¸p. Con ®­êng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®­îc x¸c ®Þnh lµ con ®­êng dµi, cho nªn kh«ng nhÊt thiÕt chóng ta ph¶i nãng véi mµ cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« theo ®óng nghÜa cña nã. 4. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan 4.1.ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng ChÝnh phñ ph¶i cã chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc, xe ®· qua sö dông mµ trong n­íc ®· l¾p r¸p ®­îc. Riªng víi c¸c lo¹i s¶n phÈm míi ®Çu t­ d©y chuyÒn l¾p r¸p ë ViÖt Nam, cho phÐp nhËp mét sè l­îng giíi h¹n « t« nguyªn chiÕc ®Ó lµm mÉu cho viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng hoÆc h­íng dÉn c«ng nh©n l¾p r¸p trong x­ëng. VÒ ®iÓm nµy, nhiÒu ng­êi ®øng trªn quan ®iÓm thiÓn cËn b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng sÏ kh«ng t¸n thµnh. Nh­ng vÒ l©u dµi, nÕu chóng ta b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng mét c¸ch thô ®éng th× chóng ta sÏ bãp chÕt ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p, chÕ t¹o « t« non trÎ cña chóng ta nh­ ®· x¶y ra ë lÜnh vùc s¶n xuÊt « t« ë NewZealand v× ChÝnh phñ cho nhËp xe ®· qua sö dông. ThÞ tr­êng ViÖt Nam vèn qu¸ nhá, nÕu chÝnh s¸ch cÊm nhËp c¸c lo¹i xe kÓ trªn ®­îc thùc hiÖn, sÏ t¹o thÞ phÇn lín cho c¸c liªn doanh l¾p r¸p trong n­íc, ®ång thêi tr¸nh biÕn n­íc ta thµnh mét b·i r¸c cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ngoµi ra, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam míi ph¸t triÓn ch­a l©u, ch¾c ch¾n sÏ tèn nhiÒu phô phÝ, kÐo theo ®ã lµ gi¸ b¸n « t« l¾p r¸p trong n­íc cã nhiÒu kh¶ n¨ng cao h¬n gi¸ thµnh cña chÝnh thµnh phÈm ®ã ®­îc l¾p r¸p, chÕ t¹o ë n­íc ngoµi. Do ®ã, kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng v× môc ®Ých t­ lîi, nhiÒu c¸ nh©n, doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ nhËp lËu c¸c s¶n phÈm nµy vµo trong n­íc, lµm gi¶ phô tïng, g©y rèi lo¹n, mÊt æn ®Þnh thÞ tr­êng. V× vËy, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ cã chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p kiªn quyÕt ng¨n chÆn hµng nhËp lËu, lµm chi tiÕt phô tïng gi¶, ®¸nh thuÕ vµ ph¹t nÆng t¹i n¬i tiªu thô xe nhËp lËu. Nhµ n­íc cÇn ban hµnh luËt ph¸p cô thÓ ®Ó gióp c¸c c¬ quan chøc n¨ng thùc thi thuËn lîi, cã hiÖu qu¶ h¬n. 4.2. ChÝnh s¸ch néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm Thêi gian qua, thùc tÕ néi ®Þa ho¸ ë c¸c liªn doanh ch­a lµm tho¶ m·n mong muèn cña ChÝnh phñ ViÖt Nam, ch­a ®ãng gãp nhiÒu vµo ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ quèc gia. Trong thêi gian tíi, ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a qu¸ tr×nh néi ®Þa ho¸, Nhµ n­íc nªn thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch sau: - HiÖn nay, do møc thuÕ suÊt nhËp khÈu chªnh lÖch qu¸ cao gi÷a thuÕ suÊt nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc vµ thuÕ suÊt nhËp khÈu linh kiÖn ®Ó l¾p r¸p s¶n phÈm trong n­íc nªn c¸c liªn doanh cã xu h­íng ®Èy lïi tiÕn tr×nh néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm bëi dï ch­a tÝch cùc néi ®Þa ho¸ th× vÉn cã thÓ tiÕp tôc duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i trong thêi gian dµi n÷a tr­íc khi tÝnh ®Õn viÖc ph¶i ®Çu t­ s¶n xuÊt thùc sù t¹i ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã viÖc tÝnh thuÕ theo d¹ng rêi ®èi víi linh kiÖn, phô tïng « t« sÏ gÆp khã kh¨n do c¸c chi tiÕt chÕ t¹o phøc t¹p, chi tiÕt kÕt dÝnh víi nhiÒu phô tïng kh¸c Ýt ®­îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o. Do vËy, c¸ch tÝnh vµ møc thuÕ nhËp khÈu cÇn ®­îc x©y dùng c¨n cø theo tû lÖ néi ®Þa ho¸: tû lÖ néi ®Þa ho¸ cµng cao th× møc thuÕ nhËp khÈu cµng gi¶m. - Thµnh lËp tæ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra c¸c liªn doanh l¾p r¸p « t«, nghiªn cøu thÞ tr­êng. Tõ ®ã, ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®Þnh nghiªm ngÆt qu¸ tr×nh néi ®Þa ho¸ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nµy, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p xö lý cô thÓ víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng tu©n thñ, g©y ¸p lùc néi ®Þa ho¸. Chóng ta thËt sù mong muèn «ng muãn cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp chÕ t¹o, nh­ng chóng ta hoµn toµn kh chóng chØ lµ nh÷ng cç m¸y l¾p r¸p c¸c thµnh phÈm, lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ng­êi n­íc ngoµi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam mét c¸ch hîp ph¸p vµ ®ì tèn kÐm. Ng­îc l¹i, chÝnh c¸c dù ¸n n­íc ngoµi muèn ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ph¶i phôc vô ®­îc lîi Ých chung cña ng­êi ViÖt Nam. - Dï sao vÊn ®Ò néi ®Þa ho¸ còng chØ cã chóng ta quan t©m lµ chÝnh. Do ®ã, muèn néi ®Þa ho¸ cã hiÖu qu¶ cÇn thiÕt ph¶i lËp kÕ ho¹ch bá vèn cña Nhµ n­íc. Vèn nµy ®­îc dïng ®Ó thµnh lËp thªm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng, hç trî cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt chi tiÕt trong n­íc, vµ t¨ng vèn cho bªn ViÖt Nam trong liªn doanh, t¹o nguån quü cho qu¸ tr×nh néi ®Þa ho¸ ë c¸c ®¬n vÞ l¾p r¸p nµy. HiÖn t¹i, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng vµ c«ng nghiÖp l¾p r¸p, chÕ t¹o « t« ®· ®­îc ChÝnh phñ liÖt kª vµo danh môc ngµnh s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu, ®©y còng lµ mét khuyÕn khÝch ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. ChÝnh s¸ch thuÕ ChÝnh s¸ch thuÕ lµ mét c«ng cô quan träng nhÊt Nhµ n­íc ta sö dông ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong thêi gian qua. §Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong c¸c liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« trong thêi gian tíi, chÝnh s¸ch thuÕ cña ViÖt Nam cÇn ph¶i c¶i tiÕn theo c¸c h­íng sau: Mét lµ, ®Þnh møc thuÕ thÊp cho c¸c phô tïng cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ cao, c¸c phô tïng xuÊt khÈu, c¸c côm phô tïng ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ sím h¬n quy ®Þnh, phô tïng ®­îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ cao. Xem xÐt ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi c¸c mÆt hµng nµy sao cho hîp lý. Hai lµ, bæ sung danh môc mÆt hµng, m· thuÕ vµ møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi vËt t­ nguyªn liÖu sö dông cho s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn s¶n xuÊt mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc. Ba lµ, cïng víi viÖc kh«ng nhËp « t« cò, xe ®· qua sö dông, cÇn thùc hiÖn gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm lµ « t« th­¬ng m¹i vµ xe chuyªn dông ®­îc s¶n xuÊt, l¾p r¸p trong n­íc. C¸c lo¹i xe du lÞch, do gi¸ thµnh cßn cao vµ kh«ng phôc vô nhiÒu môc ®Ých kinh doanh nªn thÞ phÇn ë ViÖt Nam cßn thÊp, cã thÓ t¨ng thuÕ ®Ó h¹n chÕ s¶n xuÊt. Qua ®ã, c©n ®èi l¹i cung cÇu tõng lo¹i s¶n phÈm « t«. Bèn lµ, n¨m 2006 lµ thêi ®iÓm ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn Ch­¬ng tr×nh ­u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT). §Ó c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë ViÖt Nam kh«ng bÞ bì ngì, ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm ®Õn tõ n­íc ngoµi vµ vÉn kinh doanh cã hiÖu qu¶, tõ n¨m 2003, Tæng côc H¶i quan nªn thùc hiÖn gi¶m dÇn møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm nhËp nguyªn chiÕc tõ n­íc ngoµi mµ ViÖt Nam ch­a tiÕn hµnh s¶n xuÊt, n©ng dÇn ®é khã cña thÞ tr­êng, t¹o tÝnh ®éc lËp, tù chñ cho c¸c doanh nghiÖp. 5. T¨ng c­êng båi d­ìng chuyªn m«n cho c¸n bé qu¶n lý c¬ së s¶n xuÊt, c¸n bé qu¶n lý nhµ n­íc §èi t¸c ViÖt Nam trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt « t« ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty c¬ khÝ chÕ t¹o ®Çu ngµnh nh­ : Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i, c«ng ty c¬ khÝ Sµi Gßn, c«ng ty c¬ khÝ Cê §á, c«ng ty 3983- Bé Quèc phßng,…nªn ng­êi ®¹i diÖn cña c¸c ®èi t¸c nµy ®Òu cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ chÕ t¹o m¸y, thËm chÝ cã ng­êi ®­îc tu nghiÖp ë n­íc ngoµi. Nh­ng xÐt t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m qua, ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ t¹o cßn yÕu kÐm, chÕ t¹o « t« gÇn nh­ kh«ng ph¸t triÓn, l­îng kiÕn thøc nµy cña mäi ng­êi còng ®· dÇn l¹c hËu, cÇn ph¶i ®­îc trang bÞ thªm nh÷ng vÊn ®Ò míi. Thªm vµo ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái nh÷ng nhµ qu¶n lý kh«ng chØ biÕt vÒ chuyªn m«n mµ cßn ph¶i am t­êng vÒ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ cã n¨ng lùc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn ph¶i liªn tôc më c¸c kho¸ båi d­ìng chuyªn m«n, nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé qu¶n lý trong liªn doanh; thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh phèi hîp ®µo t¹o gi÷a c¸c c¬ së s¶n xuÊt « t« trong n­íc víi c¸c viÖn, tr­êng ®¹i häc- n¬i cã c¸c gi¸o s­ tiÕn sÜ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. C¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña Nhµ n­íc còng nªn ®Þnh kú tæ chøc c¸c líp häc ng¾n ngµy, c¸c héi th¶o víi doanh nghiÖp ®Ó giíi thiÖu nh÷ng quy ®Þnh, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý míi, hay d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi cho nhµ qu¶n lý ViÖt Nam trong liªn doanh. Song song víi båi d­ìng chuyªn m«n, nghiÖp vô cho c¸n bé qu¶n lý ë c¬ së s¶n xuÊt, Nhµ n­íc còng ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c viªn chøc lµm viÖc liªn quan ®Õn s¶n xuÊt « t«, th«ng quan mét sè buæi tham quan, kiÕn tËp t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt tiªn tiÕn ë n­íc ngoµi. C«ng t¸c nµy rÊt quan träng v× nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ mét ngµnh kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam. 6. §Èy m¹nh c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé Mét trong nh÷ng khã kh¨n hiÖn nay ¶nh h­ëng ®Õn viÖc t¨ng cÇu tiªu dïng « t« n­íc ta lµ thùc tr¹ng yÕu kÐm cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé. Do vËy trong thêi gian tíi, cÇn thiÕt ph¶i c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé ViÖt Nam. C¸c biÖn ph¸p c¶i thiÖn nªn theo h­íng: - TiÕp tôc kh«i phôc, n©ng cÊp c¸c tuyÕn quèc lé, tØnh lé quan träng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. §ã lµ c¸c tuyÕn B¾c- Nam, c¸c tuyÕn nèi c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c tuyÕn hµnh lang §«ng- T©y, c¸c trôc nan qu¹t ®Õn c¸c cöa khÈu, c¸c tuyÕn vµnh ®ai vµ c¸c trôc h­íng t©m t¹i bèn thµnh phè lín - ¦u tiªn ®Çu t­ cho giao th«ng n«ng th«n, miÒn nói, tiÕn tíi t¨ng tû lÖ ®­êng cÊp phèi t¹i c¸c khu vùc nµy lªn 50%. Ngµnh giao th«ng c«ng chÝnh cïng mét sè ngµnh kh¸c nh­ cÊp tho¸t n­íc, ®iÖn, ®iÖn tho¹i, m«i tr­êng ®« thÞ,…cÇn ph¶i liªn tôc th«ng tin cho nhau, phèi hîp thùc hiÖn c¸c dù ¸n liªn ngµnh, lËp kÕ ho¹ch ®µo bíi, l¾p ®Æt, san lÊp lßng ®­êng khoa häc, tiÕt kiÖm, khÈn tr­¬ng tr¶ l¹i nguyªn tr¹ng, tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng mÆt ®­êng bÞ ®µo , bÞ dë dang hay san lÊp cÈu th¶. KÕt luËn C«ng nghiÖp « t« lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, nh­ng ®Õn nay ®· cã 170/200 nÒn kinh tÕ cña thÕ giíi ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«. §iÒu nµy cho thÊy c«ng nghiÖp « t« lµ ngµnh c«ng nghiÖp phæ biÕn trong c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña hÇu hÕt c¸c quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë n­íc ta nh÷ng n¨m qua, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. §Õn nay trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 11 liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn lµ 326,813 triÖu USD víi n¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm lµ 148.900 chiÕc /n¨m, thu hót ®­îc 2972 lao ®éng vµ hµng n¨m bæ sung vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc mét kho¶n thu ®¸ng kÓ. M­êi n¨m n÷a nhu cÇu « t« ViÖt Nam cã thÓ lµ 105.000 xe trong ®ã 30% lµ xe du lÞch, gi¸ trung b×nh 25.000 USD/xe,70% lµ xe th­¬ng dông, gi¸ trung b×nh 35.000 USD/xe th× ta sÏ cã gi¸ trÞ s¶n l­îng lµ 3,55 tû USD. Víi møc phÊn ®Êu 50% néi ®Þa ho¸ th× ta sÏ t¹o ra gi¸ trÞ lµ 1,67 tû USD, t­¬ng ®­¬ng 8,2 triÖu tÊn g¹o xuÊt khÈu hoÆc 13 triÖu tÊn dÇu th« xuÊt khÈu . Bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc ë trªn, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nhiÒu khã kh¨n: søc mua cña thÞ tr­êng trong n­íc h¹n hÑp trong khi thÞ tr­êng ngoµi n­íc phÇn lín cung ®· v­ît cÇu. §Çu t­ lín, møc s¶n xuÊt kh«ng ®¹t ®­îc dù tÝnh ban ®Çu nªn nhiÒu liªn doanh r¬i vµo t×nh tr¹ng thua lç…§øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n, vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµo ngµnh, tiÒn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh vÒ l©u dµi. Tõ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò nh­ vËy, ngoµi c¸c vÊn ®Ò kh¸c, kho¸ luËn ®· cè g¾ng nªu lªn mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ë n­íc ta trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn, do hiÓu biÕt cßn h¹n hÑp, thêi gian nghiªn cøu ch­a nhiÒu nªn kÕt qu¶ cña kho¸ luËn ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu h¹n chÕ. RÊt mong ®­îc c¸c thÇy, c« chØ b¶o. Cuèi cïng, em xin ®­îc mét lÇn n÷a ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sü Ph¹m ThÞ Mai Khanh ®· tËn t×nh h­íng dÉn, gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi - Ts Vò ChÝ Léc- Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng 2. Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010- Bé C«ng NghiÖp 3. Dù th¶o ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn 2010 – Bé C«ng NghiÖp 4. B¸o c¸o Tæng hîp c¸c chØ tiªu Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p « t« cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn hÕt th¸ng 6/2002 - Bé C«ng NghiÖp 5. T¹p chÝ « t« - xe m¸y sè 1/2000 – sè 11/2002 6. T¹p chÝ C«ng nghiÖp sè 1/1995- sè 26/2002 7. T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ thÕ giíi sè 3/97- 10/02 8. Niªm gi¸m thèng kª 2001- Tæng côc Thèng kª 9. Tãm t¾t Niªm gi¸m thèng kª 2001- Tæng côc Thèng kª 10. www.vnexpress.net 11. www.vneconomy.com.vn MôC lôc Lêi më dÇu………………………………………………………………..1 PHô LôC ._.