Đầu tư bảo vệ rừng & phát triển nông thôn huyện Đăk R`lấp tỉnh Đăk Lăk - Vùng đệm của vườn quốc gia Cát Tiên - Bài học…
Tài liệu Đầu tư bảo vệ rừng & phát triển nông thôn huyện Đăk R`lấp tỉnh Đăk Lăk - Vùng đệm của vườn quốc gia Cát Tiên - Bài học…: ... Ebook Đầu tư bảo vệ rừng & phát triển nông thôn huyện Đăk R`lấp tỉnh Đăk Lăk - Vùng đệm của vườn quốc gia Cát Tiên - Bài học…
Tóm tắt tài liệu Đầu tư bảo vệ rừng & phát triển nông thôn huyện Đăk R`lấp tỉnh Đăk Lăk - Vùng đệm của vườn quốc gia Cát Tiên - Bài học…, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Sù giµu cã vÒ tµi nguyªn rõng cña níc ta vµ sù g¾n bã cña rõng ®èi víi ®êi sèng cña c¸c céng ®ång d©n téc ViÖt Nam qua nhiÒu thêi k× lÞch sö xa xa cho ®Õn ngµy nay ®· ®îc ®óc kÕt thµnh c©u tôc ng÷ "Rõng vµng, biÓn b¹c". Do ®iÒu kiÖn khÝ hËu nãng Èm, c¸c kiÓu thùc b× thèng trÞ ë níc ta thuéc rõng rËm nhiÖt ®íi Èm, quanh n¨m thêng xanh. Th¶m thùc vËt rõng thùc sù lµ mét "kho vµng" chøa ®ùng nhiÒu ®éng vËt, thùc vËt ®a d¹ng, cã gi¸ trÞ. Rõng ViÖt Nam cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao. MÆc dï ®· tr¶i qua nhiÒu biÕn ®éng, ®· cã mét sè loµi ®éng thùc vËt bÞ huû diÖt, nhng ë nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng ViÖt Nam vÉn cã gi¸ trÞ b¶o tån cao.
Thêi xa xa, cha cã ®îc nh÷ng bót tÝch ghi chÐp vÒ sù giµu cã cña tµi nguyªn rõng ë níc ta mµ chØ cã c¸c truyÒn thuyÕt, truyÖn d©n gian hoÆc ca dao, tôc ng÷ truyÒn miÖng ®Ó ca ngîi sù giµu cã cña tµi nguyªn rõng. Vµo thÕ kie XVIII, trong "V©n ®µi lo¹i ng÷", Lª Quý §«n ®· nãi tû mØ ®Õn nhiÒu lo¹i c©y rõng nh: c¸c c©y cã bét, c©y cã chÊt th¬m, c©y cã dÇu, c©y cã sîi, c©y ®Ó lµm giÊy, c©y cã chÊt nhuém, c©y dïng ®Ó th¾p s¸ng, c¸c lo¹i gç quý vµ gç th«ng, c¸c lo¹i tre, vÇu, c¸c lo¹i chim thó cã gi¸ trÞ. Mét sè tµi liÖu bót kÝ vµo cuèi thÕ kØ 18, ®Çu thÕ kØ 19 cña c¸c t¸c gi¶ trong níc, c¸c nhµ hµng h¶i, c¸c th¬ng nh©n, c¸c nhµ truyÒn gi¸o ngêi níc ngoµi ®· m« t¶ ®Êt níc ta nh lµ mét vïng ®Êt giµu cã vÒ tµi nguyªn rõng, lµ n¬i cã thÓ s¨n t×m c¸c lo¹i h¬ng liÖu, ngµ voi, gç quý ë rõng.
MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh dùng níc, gi÷ níc, nh©n d©n ta ®· tõng dùa vµo c¸c khu rõng ®Ó x©y dùng c¸c c¨n cø kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m hoÆc c¸c c¨n cø ®Ó khëi nghÜa ®Ó chèng l¹i ¸ch ®« hé thèng trÞ cña ngo¹i bang. C¸c khu rõng Lam S¬n (Thanh Ho¸), Yªn ThÕ (B¾c Giang), T©n Trµo (tuyªn Quang)… vµ ®Þa danh cña nhiÒu khu rõng kh¾p n¬i trªn ®Êt níc ta ®· g¾n liÒn víi nhiÒu chiÕn c«ng lÞch sö cña cha «ng trong qu¸ khø vµ ngµy nay ®· trë thµnh nh÷ng khu rõng di tÝch lÞch sö - v¨n ho¸ ®Ó lu truyÒn cho thÕ hÖ mai sau.
Nh vËy, rõng níc ta võa cã gi¸ trÞ vÒ kinh tÕ, m«i trêng l¹i võa cã gi¸ trÞ vÒ v¨n ho¸ -lÞch sö. Nhng hiÖn nay ®ang tån t¹i mét thùc tr¹ng ®au lßng lµ hiÖn tîng mÊt rõng xÈy ra liªn tôc víi tèc ®é ngµy cµng t¨ng nhanh. §Ó cã thÓ chÆn ®øng hiÖn tîng mÊt rõng, duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc còng nh c¸c gi¸ trÞ vèn cã cña rõng níc ta th× ho¹t ®éng ®Çu t cho rõng lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc. Nhng ®Çu t sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®Çu t nh thÕ nµo ®Ó cã thÓ nhanh chãng kh«i phôc vèn rõng còng nh b¶o vÖ bÒn v÷ng diÖn tÝch rõng hiÖn cã lµ mét c©u hái phøc t¹p. §Ó tr¶ lêi ®îc phÇn nµo c©u hái ®ã, em ®· chän ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh lµ: " §Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn §¨k R'lÊp tØnh §¨k L¨k - vïng ®Öm cña vên quèc gia C¸t Tiªn- bµi häc cho ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng bÒn v÷ng".
§Ò tµi nghiªn cøu ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n trong khu«n khæ dù ¸n "B¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i khu b¶o tån thiªn nhiªn Ch Mom R©y vµ Vên Quèc Gia C¸t Tiªn" tõ n¨m 1998 ®Õn nay vµ mét sè ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 ®Õn nay.
§Ò tµi sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª vµ ph¬ng ph¸p duy luËn biÖn chøng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch.
§Ò tµi ®îc kÕt cÊu lµm ba ch¬ng:
Ch¬ng I. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung
Ch¬ng II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i huyÖn §¨l R'lÊp tØnh §¨k L¨k.
Ch¬ng III. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng bÒn v÷ng ë ViÖt Nam.
§Ó cã thÓ cã ®îc luËn v¨n hoµn chØnh, en xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o cña Bé m«n kinh tÕ ®Çu t ®· tËn t×nh dËy dç em trong suèt nh÷ng n¨m häc qua. Em xin c¶m ¬n c¸c c« chó, anh chÞ lµm viÖc t¹i Ban qu¶n lý c¸c dù ¸n L©m nghiÖp - Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®· tËn t×nh gióp ®ì em trong thêi gian em thùc tËp t¹i Ban. §Æc biÖt em xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c nhÊt tíi c« gi¸o Phan Thu HiÒn - ngêi ®· híng dÉn, gióp ®ì em tËn t×nh trong thêi gian qua ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n cña m×nh.
ch¬ng I
mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung
I-/ tæng quan vÒ ho¹t ®éng ®Çu t
1-/ Kh¸i niÖm ®Çu t
Trong lÞch sö ph¸t triÓn, c¸c nhµ kinh tÕ häc ®Òu cho r»ng: ®Çu t vµ tÝch luü vèn cho ®Çu t lµ nh©n tè quan träng cho s¶n xuÊt, cho viÖc gia t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cho nÒn kinh tÕ vµ cho sù t¨ng trëng. C¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn mµ ®¹i diÖn ®iÓn h×nh lµ A®am Smith trong cuèn "Cña c¶i cña c¸c d©n téc" ®· cho r»ng vèn ®Çu t lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh chñ yÕu cña sè lao ®éng h÷u dông vµ hiÖu qu¶... §Õn nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû 20, Nhµ kinh tÕ häc Nurkse cho r»ng viÖc thiÕu vèn ®Çu t lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®ãi nghÌo, ®ång thêi «ng chØ ra "vßng luÈn quÈn" ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ vai trß cña ®Çu t trong viÖc ph¸ vì "vßng luÈn quÈn" ®ã. Nh vËy, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng: Kh«ng cã ®Çu t th× kh«ng cã sù ph¸t triÓn. VËy ®Çu t lµ g×? ThuËt ng÷ ®Çu t (Investment) cã thÓ ®îc hiÓu ®ång nghÜa víi viÖc bá ra, sù hi sinh. Theo ®Þnh nghÜa chung nhÊt, ®Çu t nãi chung lµ sù hi sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
2-/ B¶n chÊt ho¹t ®éng ®Çu t
Tõ kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ ®Çu t, xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt vµ ph¹m vi lîi Ých do ®Çu t ®em l¹i chóng ta cã thÓ ph©n biÖt c¸c lo¹i ®Çu t sau:
2.1. §Çu t tµi chÝnh (®Çu t tµi s¶n tµi chÝnh)
§Çu t tµi s¶n tµi chÝnh lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá ra cho vay hoÆc mua c¸c chøng chØ cã gi¸ ®Ó hëng l·i suÊt ®Þnh tríc (göi tiÕt kiÖm, mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ) hoÆc l·i suÊt tïy vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh. §Çu t tµi s¶n tµi chÝnh kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ (nÕu kh«ng xÐt ®Õn quan hÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc nµy) mµ chØ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tµi chÝnh cña tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t . Víi sù ho¹t ®éng cña h×nh thøc ®Çu t tµi chÝnh, vèn bá ra ®Çu t ®îc lu chuyÓn dÔ dµng, khi cÇn cã thÓ rót ra mét c¸ch nhanh chãng (rót tiÕt kiÖm, chuyÓn nhîng tr¸i phiÕu, cæ phiÕu cho ngêi kh¸c). §iÒu ®ã khuyÕn khÝch ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó ®Çu t . §Ó gi¶m ®é rñi ro hä cã thÓ ®Çu t vµo nhiÒu n¬i, mçi n¬i mét Ýt tiÒn. §©y lµ mét nguån cung cÊp vèn quan träng cho ®Çu t ph¸t triÓn.
2.2. §Çu t th¬ng m¹i
§Çu t th¬ng m¹i lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó mua hµng hãa vµ sau ®ã b¸n víi gi¸ cao h¬n nh»m thu lîi nhuËn do chªnh lÖch gi¸ khi mua vµ khi b¸n. Lo¹i ®Çu t nµy còng kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ (nÕu kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th¬ng), mµ chØ lµm t¨ng tµi s¶n tµi chÝnh cña ngêi ®Çu t trong qu¸ tr×nh mua ®i b¸n l¹i, chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸ gi÷a ngêi b¸n víi ngêi ®Çu t vµ ngêi ®Çu t víi kh¸ch hµng cña hä. Tuy nhiªn, ®Çu t th¬ng m¹i cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu th«ng cña c¶i vËt chÊt do qu¸ tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn t¹o ra, tõ ®ã thóc ®Èy ®Çu t ph¸t triÓn, t¨ng thu ng©n s¸ch, t¨ng tÝch luü vèn cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô nãi riªng vµ nÒn s¶n xuÊt x· héi nãi chung.
2.3. §Çu t ph¸t triÓn
Trong khi xem xÐt ®Çu t tµi chÝnh vµ ®Çu t th¬ng m¹i chóng ta thÊy hai h×nh thøc ®Çu t trªn ®Òu kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ, nhng ®Òu ®ãng vai trß hç trî cho ®Çu t ph¸t triÓn. Tõ ®ã, ta thÊy ®îc tÇm quan träng cña ®Çu t ph¸t triÓn, nhng cô thÓ ®Çu t ph¸t triÓn lµ g×? §¬n gi¶n ®Çu t ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ, nh»m t¨ng tiÒm lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c, lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cña mäi ngêi d©n trong x· héi. §ã lµ viÖc bá tiÒn ra ®Ó x©y dùng, söa ch÷a nhµ cöa vµ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ vµ båi dìng ®µo t¹o nguån nh©n lùc, thùc hiÖn c¸c chi phÝ thêng xuyªn g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n nµy nh»m duy tr× tiÒm lùc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ®ang tån t¹i vµ t¹o tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ x· héi.
3-/ Vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn.
3.1. §Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn.
TiÒn vèn, vËt t, lao ®éng cÇn thiÕt cho dù ¸n thêng lín, hµng n¨m vèn chi cho ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n thuéc vèn ng©n s¸ch chiÕm 20% tæng chi ng©n s¸ch. ChÝnh v× sö dông nguån vèn lín nh vËy nªn viÖc huy ®éng vèn cho c¸c dù ¸n khã kh¨n vµ qu¶n lý nguån vèn ph¶i ®îc ®Æc biÖt quan t©m. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng dù ¸n ®Çu t cßn ®ßi hái lîng lao ®éng dåi dµo nhng khi dù ¸n kÕt thóc, vÊn ®Ò lao ®éng rÊt khã gi¶i quyÕt, lµm t¨ng lîng thÊt nghiÖp trong x· héi g©y ra mét lo¹t vÊn ®Ò x· héi vµ tÖ n¹n x· héi...
Thêi gian cÇn thiÕt cho mét dù ¸n thêng kÐo dµi. Thêi gian ®Çu t kÐo dµi dÉn ®Õn ®é rñi ro m¹o hiÓm trong ®Çu t cao do kh«ng lêng tríc hÕt nh÷ng yÕu tè bÊt ®Þnh trong thêi gian ®Çu t. §ång thêi, ®ång vèn tõ lóc dù ¸n b¾t ®Çu thùc hiÖn dù ¸n bÞ ø ®äng, kh«ng sinh lêi lµm cho viÖc qu¶n lý trong qu¸ tr×nh ®Çu t khã kh¨n h¬n, dÔ bÞ l·ng phÝ vÒ vËt t, lao ®éng vµ nguån vèn.
§a sè c¸c c«ng tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn ®îc t¹o ra ë mét vÞ trÝ cè ®Þnh, do vËy, nã chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi cña vïng. VËy, vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i lµm sao ®Ó ph¸t huy ®îc lîi thÕ cña vïng ®Ó gi¶m bít c¸c chi phÝ cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t vµ vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t.
3.2. Vai trß cña ®Çu t ph¸t triÓn.
Theo c¸c lý thuyÕt kinh tÕ vµ thùc tiÔn ®· chøng minh r»ng ®Çu t ph¸t triÓn lµ nh©n tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ cña sù t¼ng trëng cña mçi quèc gia. Vai trß nµy cña ®Çu t ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau:
3.2.1. Trªn gi¸c ®é toµn bé nÒn kinh tÕ
a) §Çu t võa t¸c ®éng ®Õn tæng cung võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu
§Çu t t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu: §Çu t lµ yÕu tè chiÕm tû träng lín trong tæng cÇu cña toµn bé nÒn kinh tÕ, ®Çu t thêng chiÕm 24 - 28% trong c¬ cÊu tæng cÇu cña tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi. §èi víi tæng cÇu, t¸c ®éng cña ®Çu t lµ ng¾n h¹n. Khi tæng cung cha kÞp thay ®æi, sù t¨ng lªn cña ®Çu t lµm cho tæng cÇu t¨ng, kÐo theo s¶n lîng c©n b»ng t¨ng tõ Q0 - Q1 vµ gi¸ c¶ cña c¸c ®Çu vµo cña ®Çu t t¨ng tõ P0 - P1. §iÓm c©n b»ng dÞch chuyÓn tõ E0 - E1. Hay muèn tiÕn hµnh mua m¸y mãc thiÕt bÞ th× ph¶i cã tiÒn ®Ó ®Çu t vµ tiÕn hµnh huy ®éng c¸c nguån lùc nhµn rçi ®ang “n»m chÕt” trong d©n vµo ho¹t ®éng kinh tÕ. Khi ®ã c¸c tiÒm lùc nµy ®îc khai th¸c vµ ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh nµo ®ã nh t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, t¨ng ngo¹i tÖ...
§Çu t t¸c ®éng ®Õn tæng cung: Khi thµnh qu¶ cña ®Çu t ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi ®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung, ®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n t¨ng lªn, kÐo theo s¶n lîng tiÒm n¨ng t¨ng tõ Q1 - Q2 vµ do ®ã gi¸ c¶ s¶n phÈm gi¶m tõ P1- P2. Khi ®ã tÊt yÕu tiªu dïng t¨ng lªn. T¨ng tiªu dïng ®Õn lît m×nh l¹i tiÕp tôc kÝch thÝch s¶n xuÊt h¬n n÷a. S¶n xuÊt ph¸t triÓn lµ nguån gèc c¬ b¶n ®Ó t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi.
Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i lóc nµo t¨ng ®Çu t còng dÉn tíi t¨ng tæng cung bëi lÏ nÕu tæng cÇu kh«ng co gi·n th× viÖc ra ®êi mét c¬ së s¶n xuÊt míi cã thÓ lµm cho mét lo¹t c¬ së s¶n xuÊt cò ph¶i rót khái thÞ trêng.
b. §Çu t cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ.
§Çu t gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ, tuy nhiªn do sù t¸c ®éng kh«ng ®ång thêi vÒ mÆt thêi gian cña ®Çu t ®èi víi tæng cung vµ tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ lµm cho mçi sù thay ®æi cña ®Çu t dï lµ t¨ng hay gi¶m th× ®Òu cïng mét lóc võa lµ yÕu tè duy tr× sù æn ®Þnh, võa lµ yÕu tè ph¸ vì sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ cña mäi quèc gia.
Ch¼ng h¹n, khi t¨ng ®Çu t, cÇu c¸c yÕu tè ®Çu t t¨ng lµm cho gi¸ c¸c hµng ho¸ cã liªn quan t¨ng (gi¸ chi phÝ vèn, gi¸ c«ng nghÖ, lao ®éng vËt t) ®Õn mét møc ®é nµo ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. §Õn lît m×nh l¹m ph¸t lµm cho s¶n xuÊt ®×nh trÖ, ®êi sèng cña ngêi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n do tiÒn l¬ng ngµy mét thÊp h¬n, th©m hôt ng©n s¸ch, kinh tÕ ph¸t triÓn chËm l¹i. MÆt kh¸c, t¨ng ®Çu t lµm cho cÇu c¸c yÕu tè cã liªn quan t¨ng, s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh nµy ph¸t triÓn thu hót thªm lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng, gi¶m tÖ n¹n x· héi. TÊt c¶ nh÷ng t¸c ®éng nµy t¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Hay khi gi¶m ®Çu t th× nã còng cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn nÒn kinh tÕ mçi quèc gia. Mét mÆt, khi gi¶m ®Çu t s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh chËm ph¸t triÓn do thiÕu vèn, gi¶m lùc lîng lao ®éng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, ®êi sèng cña ngêi lao ®éng còng gi¶m...MÆt kh¸c khi gi¶m ®Çu t th× gi¸ c¸c hµng ho¸ cã liªn quan kh«ng t¨ng, thËm chÝ cßn gi¶m khi ®ã nã gi¶m ®îc l¹m ph¸t.
Nh trªn cho thÊy ®Çu t lu«n cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn nÒn kinh tÕ, v× vËy trªn gi¸c ®é qu¶n lý ph¶i gi¶m t¸c ®éng xÊu, t¨ng t¸c ®éng tÝch cùc nh»m duy tr× ®îc sù æn ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
c. §Çu t t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng trëng ë møc trung b×nh th× tû lÖ ®Çu t ph¶i ®¹t 15 - 25% so víi GDP tuú thuéc vµo ICOR mçi níc.
NÕu ICOR kh«ng ®æi th× møc t¨ng GDP hoµn toµn phô thuéc vµo vèn ®Çu t.
ChØ tiªu ICOR cña mçi níc phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè, thay ®æi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña mçi níc. Kinh nghiÖm c¸c níc cho thÊy, chØ tiªu ICOR phô thuéc m¹nh vµo c¬ cÊu kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t trong c¸c nghµnh, c¸c vïng l·nh thæ còng nh phô thuéc vµo hiÖu qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch nãi chung. Th«ng thêng, ICOR trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n ICOR trong c«ng nghiÖp.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Çu t ®ãng vai trß nh mét có hÝch ban ®Çu t¹o ®µ cho sù cÊt c¸nh cña nÒn kinh tÕ, ®iÒu nµy ®· ®îc chøng minh qua nÒn kinh tÕ cña c¸c níc NICs, c¸c níc §«ng Nam ¸ nh Th¸i Lan, Singapore...
d. §Çu t t¸c ®éng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Kinh nghiÖm cña c¸c níc trªn thÕ giíi cho thÊy con ®êng tÊt yÕu ®Ó cã thÓ t¨ng trëng nhanh tèc ®é mong muèn (tõ 9 - 10%) lµ t¨ng cêng ®Çu t nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh ë khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §èi víi c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng ngiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai vµ c¸c kh¶ n¨ng sinh häc, ®Ó ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng tõ 5 - 6% lµ rÊt khã kh¨n. Nh vËy, chÝnh s¸ch ®Çu t quyÕt ®Þnh sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c quèc gia nh»m ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu t cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ, kinh tÕ, chÝnh trÞ... cña nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n, lµm bµn ®¹p thóc ®Èy c¸c vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn.
e. §Çu t víi viÖc t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa häc c«ng nghÖ.
C«ng nghÖ lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. §Çu t lµ sù tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña níc ta hiÖn nay.
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng cã hai con ®êng c¬ b¶n ®Ó cã c«ng nghÖ lµ tù nghiªn cøu ph¸t minh ra c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ níc ngoµi. Dï tù nghiªn cøu hay nhËp tõ níc ngoµi cÇn ph¶i cã tiÒn, cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t. Mäi ph¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t sÏ lµ nh÷ng ph¬ng ¸n kh«ng kh¶ thi.
3.2.2. §èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô.
a. §Çu t quyÕt ®Þnh sù ra ®êi cña c¸c c¬ së.
§Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô nµo th× ph¶i cã vèn ®Çu t ®Ó x©y dùng nhµ xëng, cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ m¸y mãc trªn nÒn bÖ, tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn c¸c chi phÝ kh¸c g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng trong mét chu kú cña c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt võa t¹o ra. C¸c ho¹t ®éng nµy chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t cho ra ®êi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô míi.
b. §Çu t quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c¬ së.
Khi doanh nghiÖp ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng, sau mét thêi gian c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt sÏ bÞ hao mßn, h háng, l¹c hËu. §Ó duy tr× ®îc sù ho¹t ®éng b×nh thêng cÇn ph¶i ®Þnh kú tiÕn hµnh söa ch÷a lín hoÆc thay míi c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· h háng hao mßn nµy hoÆc ®æi míi ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng míi cña sù ph¸t triÓn khoa häc - kü thuËt vµ nhu cÇu tiªu dïng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph¶i mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ míi thay thÕ cho c¸c trang thiÕt bÞ cò ®· lçi thêi. §Ó nh÷ng c«ng viÖc trªn trë thµnh hiÖn thùc th× ta ph¶i bá tiÒn ra ®Ó ®Çu t. Khi ®ã ®Çu t ®ång nghÜa víi sù tån t¹i cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô.
c. §Çu t quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së.
C¸c c¬ së muèn ra ®êi, tån t¹i th× ph¶i cÇn cã vèn ®Çu t. Nhng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ dõng l¹i ®ã mµ muèn t¹o ra sù ph¸t triÓn, t×m chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng th× c¸c doanh nghiÖp l¹i tiÕp tôc ®Çu t vµo khoa häc c«ng nghÖ thÝch hîp, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ, më réng c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ...
4-/ C¸c nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t .
4.1. Vèn ®Çu t
Vèn ®Çu t lµ toµn bé chi phÝ ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®Çu t bao gåm chi phÝ cho viÖc kh¶o s¸t, quy ho¹ch ®Çu t, cho phÝ chuÈn bÞ ®Çu t, chi phÝ thiÕt kÕ vµ x©y dùng, chi phÝ mua s¾m m¸y mãc vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ vµ c¸c chi phÝ kh¸c trong tæng dù to¸n.
Cã nhiÒu h×nh thøc ®Ó ph©n lo¹i vèn ®Çu t trong ®ã, cã h×nh thøc ph©n lo¹i liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t . Theo tiªu thøc nµy c¸c yÕu tè cÊu thµnh vèn ®Çu t bao gåm:
Vèn ®Çu t x©y dùng vµ l¾p ®Æt.
Vèn ®Çu t mua s¾m m¸y mãc vµ thiÕt bÞ.
Vèn ®Çu t kiÕn thiÕt c¬ b¶n kh¸c.
4.2. C¸c nguån vèn ®Çu t
Vèn ®Çu t ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån chÝnh sau:
- Vèn Ng©n s¸ch Nhµ níc: bao gåm Ng©n s¸ch Trung ¬ng vµ Ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng. Vèn ng©n s¸ch Nhµ níc h×nh thµnh tõ tÝch luü cña nÒn kinh tÕ vµ ®îc Nhµ níc bè trÝ trong kÕ ho¹ch Ng©n s¸ch ®Ó cÊp cho c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh thuéc kÕ ho¹ch Nhµ níc.
- Vèn tÝn dông ®Çu t bao gåm: Vèn cña Ng©n s¸ch Nhµ níc chuyÓn sang ®Ó bï ®¾p l·i suÊt cho vay, vèn huy ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trong níc vµ c¸c tÇng líp d©n c. Vèn vay dµi h¹n cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông quèc tÕ vµ kiÒu bµo cña níc ngoµi.
- Vèn ®Çu t tù cã cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §èi víi c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh, vèn nµy ®îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i, vèn khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i, tiÒn thanh lý tµi s¶n vµ c¸c nguån thu kh¸c theo quy ®Þnh cña Nhµ níc.
- Vèn hîp t¸c liªn doanh víi níc ngoµi: vèn nµy do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi trùc tiÕp ®Çu t vµo ViÖt Nam b»ng tiÒn níc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®îc ChÝnh phñ ViÖt nam chÊp nhËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh hoÆc thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh, xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.
- Vèn vay níc ngoµi bao gåm vèn do ChÝnh phñ vay theo hiÖp ®Þnh ký kÕt víi níc ngoµi, vèn do c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô trùc tiÕp vay cña tæ chøc c¸ nh©n ë níc ngoµi vµ vèn do ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn ®i vay.
- Vèn viÖn trî cña c¸c tæ chøc níc ngoµi.
- Vèn huy ®éng cña nh©n d©n b»ng tiÒn, vËt liÖu ho¹c c«ng cô lao ®éng.
5-/ Tæng quan vÒ dù ¸n ®Çu t
5.1. Kh¸i niÖm dù ¸n
Dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hå s¬ tµi liÖu tr×nh bµy mét c¸ch chi tiÕt vµ cã hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng vµ chi phÝ theo mét kÕ ho¹ch cña mét c«ng cuéc ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hoÆc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh vµ thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh trong t¬ng lai l©u dµi.
5.2 Chu k× cña dù ¸n ®Çu t
Chu k× cña dù ¸n ®Çu t lµ c¸c bíc hoÆc c¸c giai ®o¹n mµ mét dù ¸n ph¶i tr¶i qua b¾t ®Çu tõ khi dù ¸n míi chØ lµ ý ®å ®Õn khi dù ¸n ®îc hoµn thµnh chÊm døt ho¹t ®éng.
ý ®å vÒ dù ¸n míi
SX KD DV
Thùc hiÖn ®Çu t
ChuÈn bÞ ®Çu t
ý ®å vÒ dù ¸n ®Çu t
Ta cã thÓ minh ho¹ chu k× cña dù ¸n theo s¬ ®å sau ®©y:
6-/ KÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña ®Çu t
6.1. KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t
KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t biÓu hiÖn ë khèi lîng vèn ®Çu t ®· ®îc thùc hiÖn, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®îc huy ®éng hoÆc n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô t¨ng thªm.
6.1.1. Khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn.
Khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn lµ tæng sè tiÒn ®· chi ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña c«ng cuéc ®Çu t bao gåm: c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t, x©y dùng nhµ cöa vµ cÊu tróc c¬ së h¹ tÇng, mua s¾m trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ chi phÝ kh¸c theo giai ®o¹n thiÕt kÕ dù to¸n vµ ®îc ghi trong dù ¸n ®Çu t dîc duyÖt.
Khi tÝnh khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn ph¶i tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c sau:
§èi víi c¸c c«ng cuéc ®Çu t quy m« lín, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t dµi th× vèn ®Çu t ®îc tÝnh lµ thùc hiÖn tõng ho¹t ®éng, tõng giai ®o¹n cña mçi c«ng cuéc ®Çu t ®· hoµn thµnh.
§èi víi nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t quy m« nhá, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t ng¾n th× sè vèn bá ra ®îc tÝnh vµo khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn khi toµn bé c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh ®Çu t kÕt thóc.
§èi víi nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t tõ vèn vay, vèn tù cã cña d©n th× c¸c chñ ®Çu t c¨n cø vµo quy ®Þnh, ®Þnh møc ®¬n gi¸ chung cña Nhµ níc, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®Çu t vµ ho¹t ®éng cô thÓ cña m×nh ®Ó tÝnh møc ®Çu t thùc hiÖn cña ®¬n vÞ c¬ së, cña tõng dù ¸n, tõng c«ng trÝnh x©y dùng trong tõng ®iÒu kiÖn.
6.1.2. Tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm.
Tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng lµ tõng c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh, ®èi tîng x©y dùng cã kh¶ n¨ng ph¸t huy t¸c dông ®éc lËp ( lµm ra s¶n phÈm hµng ho¸ hoÆc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho x· héi ®· ®îc ghi trong dù ¸n ®Çu t ) ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt, mua s¾m, ®· lµm xong thñ tôc nghiÖm thu, sö dông vµ cã thÓ ®a vµo ho¹t ®éng ngay ®îc.
N¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm: lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt phôc vô cña tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®îc huy ®éng vµo sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm hoÆc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô quy ®Þnh ®îc ghi trong dù ¸n ®Çu t.
*) §èi víi mét c«ng cuéc ®Çu t th× c¸c tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng vµ t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm chÝnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña lÜnh vùc nµy. Chóng biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ hoÆc gi¸ trÞ hiÖn vËt.
Sù kÕt hîp gi÷a 2 chØ tiªu gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ hiÖn vËt cña kÕt qu¶ ®Çu t sÏ ®¶m b¶o cung cÊp mét c¸ch toµn diÖn nh÷ng luËn cø nh»m xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn ®Çu t. Trªn c¬ së ®ã, cã thÓ ®Ò ra biÖn ph¸p ®Èy m¹nh tèc ®é ®Çu t tËp trung hoµn thµnh døt ®iÓm ®a nhanh c«ng tr×nh vµo ho¹t ®éng, ®ång thêi viÖc sö dông hai chØ tiªu nµy sÏ ph¶n ¸nh kÞp thêi quy m« tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn trong c¸c ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
NÕu chØ nghiªn cøu kÕt qu¶ ®Çu t cha ®ñ, nã chØ ph¶n ¸nh mÆt lîng. ®Ó nghiªn cøu ®îc mÆt chÊt cña qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Çu t ph¶i nghiªn cøu hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t.
6.2. HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t
HiÖu qu¶ ®Çu t lµ ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn mèi quan hÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Æt ra cña ho¹t ®éng ®Çu t víi c¸c chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó cã c¸c kÕt qu¶ ®ã. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã ho¹t ®éng ®Çu t ph¶i ®îc xem xÐt tõ hai gãc ®é
Tuú thuéc vµo môc ®Ých sö dông vµ cÊp qu¶n lý c¸c kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t, khi xem xÐt hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cÇn ph©n biÖt hiÖu qu¶ tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi.
6.2.1. HiÖu qu¶ tµi chÝnh.
HiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ møc ®é ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô trªn c¬ së vèn ®Çu t ®· sö dông so víi thêi kú kh¸c hoÆc so víi ®Þnh møc chung.
HiÖu qu¶ tµi chÝnh x¸c ®Þnh b»ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc nhê sö dông c¸c nguån vèn ®Çu t ®· bá ra. CÇn ph©n biÖt hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi vµ hiÖu qu¶ t¬ng ®èi cña vèn ®Çu t. §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ theo tõng ngµnh kinh tÕ nãi riªng, tiªu chuÈn hiÖu qu¶ kinh tÕ ( tuyÖt ®èi ) lµ mèi quan hÖ gi÷a t¨ng thu nhËp quèc d©n so víi t¨ng vèn ®Çu t vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt ®· mang l¹i hiÖu qu¶ ®ã hoÆc lµ møc ®é ®¸p øng nhiÖm vô kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ®· ®Ò ra khi thùc hiÖn ®Çu t. KÕt qu¶ ®Çu t rÊt ®a d¹ng, do ®ã, ®Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t ph¶i dïng mét hÖ thèng chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch. Mçi chØ tiªu ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh cña hiÖu qu¶ vµ ®îc sö dông trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
HÖ thèng c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm:
C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh trùc tiÕp: ph¶n ¸nh t¬ng quan gi÷a c¸c kÕt qu¶ trùc tiÕp do ho¹t ®éng ®Çu t ®em l¹i so víi vèn ®Çu t ®· sö dông, ®ã lµ c¸c chØ tiªu:
- Tû suÊt sinh lêi vèn ®Çu t ( cßn gäi lµ hÖ sè thu håi vèn ®Çu t). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é lîi nhuËn thuÇn ( lîi nhuËn rßng ) thu ®îc tõ mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn, kÝ hiÖu lµ RR, c«ng thøc tÝnh nh sau:
NÕu tÝnh cho tõng n¨m ho¹t ®éng th×:
Wipv
RRi =
Ivo
Trong ®ã:
- Wipv: lµ lîi nhuËn thuÇn thu ®îc n¨m i tÝnh theo mÆt b»ng gi¸ trÞ khi c¸c kÕt qu¶ ®Çu t b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông.
- Ivo: lµ tæng sè vèn ®Çu t thùc hiÖn tÝnh ®Õn thêi ®iiÓm c¸c kÕt qu¶ ®Çu t b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông.
NÕu tÝnh cho toµn bé c«ng cuéc ®Çu t th× tÝnh chØ tiªu møc thu nhËp thuÇn toµn bé c«ng cuéc ®Çu t tÝnh cho mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t ( npv) nh sau:
NPV
npv =
Ivo
Trong ®ã:
- NPV lµ tæng thu nhËp thuÇn cña toµn bé dù ¸n tÝnh ë mÆt b»ng thêi gian khi c¸c kÕt qu¶ ®Çu t b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông.
+ ChØ tiªu thu nhËp thuÇn ( NPV )
NPV = å( Bi - Ci ) * 1/ ( 1 + r )i
NPV > 0 Dù ¸n ®îc chÊp thuËn vµ cã l·i.
+ ChØ tiªu hÖ sè hoµn vèn néi bé ( IRR ). Lµ tû suÊt lîi nhuËn mµ nÕu ®îc sö dông ®Ó tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n thu vµ chi cña toµn bé c«ng cuéc ®Çu t vÒ mÆt b»ng thêi gian ë hiÖn t¹i sÏ lµm cho tæng thu c©n b»ng víi tæng chi.
C«ng cuéc ®Çu t ®îc coi lµ cã hiÖu qu¶ khi:
IRR >= IRR ®Þnh møc.
IRR ®Þnh møc cã thÓ lµ l·i suÊt ®i vay nÕu ph¶i vay vèn ®Çu t, cã thÓ lµ tû suÊt lîi nhuËn ®Þnh møc do nhµ níc quy ®Þnh, cã thÓ lµ møc chi phÝ c¬ héi nÕu sö dông vèn tù cã ®Ó ®Çu t.
+ ChØ tiªu thêi h¹n thu håi vèn ®Çu t:
Ivo
T =
Wpv
+ ChØ tiªu ®iÓm hoµ vèn.
f
P =
( P - v )
Trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ tõng ngµnh kinh tÕ, hiÖu qu¶ vèn ®Çu t ®îc biÓu hiÖn b»ng hÖ sè hiÖu qu¶:
HÖ sè hiÖu qu¶ vèn ®Çu t ®îc tÝnh nh sau:
D ( V + M )
E =
K
Trong ®ã: E lµ hÖ sè hiÖu qu¶ vèn ®Çu t
D ( V + M ) lµ møc t¨ng hµng n¨m gi¸ trÞ t¨ng thªm.
K lµ sè vèn ®Çu t thùc hiÖn.
§èi víi tõng dù ¸n, ®Ó ®¬n gi¶n h¬n ngêi ta cã thÓ tÝnh hÖ sè hiÖu qu¶ lµ tû sè gi÷a lîi nhuËn víi sè vèn ®Çu t ®· bá ra.
6.2.2. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t
Lîi Ých kinh tÕ x· héi cña ®Çu t ®îc hiÓu lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c lîi Ých mµ nÒn kinh tÕ x· héi thu ®îc so víi c¸c ®ãng gãp mµ nÒn kinh tÕ vµ x· héi ®· ph¶i bá ra khi thùc hiÖn ®Çu t. Nh÷ng lîi Ých mµ x· héi thu ®îc chÝnh lµ sù ®¸p øng cña ®Çu t ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña x· héi, cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng sù ®¸p øng nµy cã thÓ ®îc xem xÐt mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nh ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, phôc vô viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng cña nhµ níc, gãp phÇn chèng « nhiÔm m«i trêng, c¶i t¹o m«i sinh…hoÆc ®o lêng b»ng c¸c tÝnh to¸n ®Þnh lîng nh møc t¨ng thu cho ng©n s¸ch, møc gia t¨ng sè ngêi cã viÖc lµm, møc t¨ng thu ngo¹i tÖ. Chi phÝ mµ x· héi ph¶i g¸nh chÞu khi mét c«ng cuéc ®Çu t ®îc thùc hiÖn bao gåm toµn bé c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, cña c¶i vËt chÊt, søc lao ®éng mµ x· héi dµnh cho ®Çu t thay v× sö dông vµo c¸c c«ng viÖc kh¸c trong t¬ng lai kh«ng xa.
Mét c«ng cuéc ®Çu t chøng minh ®îc r»ng sÏ ®em l¹i cho x· héi mét lîi Ých lín h¬n c¸i gi¸ mµ x· héi ph¶i tr¶ th× dù ¸n míi xøng ®¸ng ®îc hëng nh÷ng u ®·i mµ nÒn kinh tÕ dµnh cho nã.
a) C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t
§èi víi mét quèc gia, môc tiªu chñ yÕu cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ tèi ®a ho¸ phóc lîi. Môc tiªu nµy thêng thÓ hiÖn trong c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi níc. §èi víi mét dù ¸n mang tÝnh chÊt céng ®ång, môc tiªu chñ yÕu lµ tèi ®a ho¸ phóc lîi, môc tiªu ®îc thÓ hiÖn th«ng qua kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña dù ¸n. C¸c môc tiªu ®îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c kÕ ho¹ch lµ:
- N©ng cao møc sèng d©n c thÓ hiÖn gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ møc gia t¨ng thu nhËp, sè l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi, sè ngêi ®îc tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô x· héi…
- Gia t¨ng sè lao ®éng cã viÖc lµm, ®©y lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chñ yÕu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ c¸c dù ¸n ®Çu t ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cÇn quan t©m.
- Ph©n phèi l¹i thu nhËp thÓ hiÖn qua sù ®ãng gãp cña c«ng cuéc ®Çu t vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao ®êi sèng cña tÇng líp d©n c.
- T¨ng thu vµ tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ, th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu h¹n chÕ nhËp khÈu
- TËn dông, b¶o vÖ hay khai th¸c tµi nguyªn cha ®îc quan t©m hay míi ph¸t hiÖn.
- Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o cã t¸c dông g©y ph¶n øng d©y chuyÒn thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ kh¸c.
- Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c ®Þa ph¬ng nghÌo, c¸c vïng xa x«i d©n c tha thít nhng cã nhiÒu triÓn väng vÒ tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.
b) Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi do thùc hiÖn ®Çu t.
*) XuÊt ph¸t tõ gãc ®é cña nhµ ®Çu t :
Nhµ ®Çu t lµ c¸c doanh nghiÖp, lîi Ých kinh tÕ x· héi cña ®Çu t ®îc xem xÐt biÖt lËp víi nh÷ng t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ ®èi víi nã (nh trî gi¸ ®Çu vµo, bï lç ®Çu ra.. cña nhµ níc). Trong trêng hîp nµy ph¬ng ph¸p ®îc ¸p dông lµ dùa trùc tiÕp vµo sè liÖu cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cu¶ ho¹t ®éng ®Çu t ®Ó tÝnh c¸c chØ tiªu ®Þnh lîng vµ thùc hiÖn c¸c xem xÐt mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh sau:
- Møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch (c¸c kho¶n nép vµo ng©n s¸ch khi c¸c kÕt qu¶ ®Çu t b¾t ®Çu ho¹t ®éng nh thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ ®Êt, lÖ phÝ chuyÓn tiÒn..) tõng n¨m vµ cho c¶ ®êi dù ¸n (tæng sè vµ tÝnh b×nh qu©n trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t ).
- Sè chç lµm viÖc t¨ng thªm tõng n¨m vµ c¶ ®êi dù ¸n (tæng sè vµ b×nh qu©n tÝnh trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t ).
- Sè ngo¹i tÖ thùc thu tõ ho¹t ®éng ®Çu t tõng n¨m vµ c¶ ®êi dù ¸n (tæng sè vµ b×nh qu©n tÝnh trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t ). Ph¬ng ph¸p tÝnh nh sau:
- Tæng chi tiÒn néi tÖ tÝnh trªn 1 ®¬n vÞ ngo¹i tÖ thùc thu
- Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng sau khi ®Çu t so víi tríc khi ®Çu t (tæng sè vµ tÝnh trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t ) tõng n¨m vµ b×nh qu©n c¶ ®êi dù ¸n .
- Møc n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ngêi lao ®éng. ThÓ hiÖn ë ._.chØ tiªu bËc thî b×nh qu©n thay ®æi sau khi ®Çu t so víi tríc khi ®Çu t vµ møc thay ®æi nµy tÝnh trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t .
- T¹o thÞ trêng míi vµ møc ®é chiÕm lÜnh thÞ trêng do tiÕn hµnh ®Çu t.
Doanh thu do b¸n s¶n phÈm
Møc ®é chiÕm lÜnh cña c¬ së t¹i thÞ trêng nµy
thÞ trêng míi =
do ®Çu t Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm
cïng lo¹i t¹i thÞ trêng nµy
- N©ng cao tr×nh ®é kÜ thuËt cña s¶n xuÊt: thÓ hiÖn ë møc thay ®æi cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n sau khi ®Çu t so víi tríc khi ®Çu t vµ møc thay ®æi nµy tÝnh trªn 1000 ®ång vèn ®Çu t.
- N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña lao ®éng qu¶n lý: thÓ hiÖn ë sù thay ®æi møc ®¶m nhiÖm qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý lao ®éng, qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh cña lao ®éng qu¶n lý sau khi ®Çu t so víi tríc khi ®Çu t.
- C¸c t¸c ®éng ®Õn m«i trêng.
- §¸p øng viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, c¸c nhiÖm vô cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi k×.
*) §èi víi c¸c cÊp qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc, cña ®Þa ph¬ng vµ cña ngµnh: khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t ph¶i tÝnh ®Õn mäi chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn ®Çu t (chi phÝ ®Çy ®ñ), mäi lîi Ých trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp (lîi Ých ®Çy ®ñ) thu ®îc do ®Çu t ®em l¹i.
Chi phÝ ë ®©y bao gåm chi phÝ cña nhµ ®Çu t , cña ®Þa ph¬ng ngµnh vµ cña ®Êt níc. C¸c lîi Ých ë ®©y bao gåm lîi Ých mµ nhµ ®Çu t, ngêi lao ®éng, ®Þa ph¬ng vµ c¶ nÒn kinh tÕ ®îc hëng.
§Ó x¸c ®Þnh chi phÝ, lîi Ých ®Çy ®ñ cña c¸c c«ng cuéc ®Çu t ph¶i sö dông c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, tÝnh l¹i c¸c gi¸ ®Çu vµo vµ ®Çu ra theo gi¸ x· héi (gi¸ Èn, gi¸ tham kh¶o) kh«ng thÓ sö dông gi¸ thÞ trêng ®Ó tÝnh thu chi vµ lîi Ých kinh tÕ x· héi v× gi¸ thÞ trêng chÞu sù chi phèi cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh cña nhµ níc. Do ®ã gi¸ thÞ trêng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ x· héi thùc tÕ. Ch¼ng h¹n ë ViÖt Nam gi¸ lao ®éng, gi¸ mét sè nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc cña chóng. TiÒn l¬ng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng n¨ng suÊt lao ®éng mµ thêng thÊp h¬n (cã n¬i cã lóc l¹i cao h¬n) trong khi gi¸ mét sè yÕu tè kh¸c l¹i cao h¬n. V× vËy, khi tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t tÇm cì lín hay bao qu¸t mét vïng, mét ngµnh réng lín hay quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ th× ph¶i ®iÒu chØnh c¸c gi¸ nµy theo gi¸ x· héi, ph¶i lu ý ®Õn c¸c yÕu tè bªn ngoµi cã ¶nh hëng ®Õn dù ¸n vµ ngîc l¹i.
ii-/ c¬ së cña ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ rõng
1-/ Mét sè kh¸i niÖm vÒ rõng
Rõng lµ mét quÇn thÓ sinh vËt ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo quy luËt cña tù nhiªn, lµ vïng ®Êt cã nhiÒu c©y cèi mäc l©u n¨m, cã thó vËt sinh sèng vµ chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ x· héi. Khi d©n sè thÕ giíi cha ph¸t triÓn th× rõng h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn chØ tu©n theo quy luËt cña tù nhiªn. Nhng cµng ngµy rõng cµng chÞu nhiÒu h¬n t¸c ®éng cña con ngêi, bëi rõng võa lµ tµi nguyªn võa lµ t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng.
C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông chñ yÕu, rõng ®îc ph©n thµnh ba lo¹i sau:
- Rõng phßng hé ®îc sö dông ®Ó b¶o vÖ nguån níc, b¶o vÖ ®Êt, chèng xãi mßn, h¹n chÕ thiªn tai, ®iÒu hoµ khÝ hËu, b¶o vÖ m«i trêng. Rõng phßng hé ®îc ph©n thµnh rõng phßng hé ®Çu nguån, rõng phßng hé ch¾n giã, ch¾n c¸t, rõng phßng hé ch¾n sãng, lÊn biÓn, rõng phßng hé b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i.
- Rõng ®Æc dông ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó b¶o tån thiªn nhiªn, mÉu chuÈn hÖ sinh th¸i rõng quèc gia, nghiªn cøu khoa häc, b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ vµ danh lam th¾ng c¶nh, phôc vô nghØ ng¬i, du lÞch. Rõng ®Æc dông ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i: vên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu v¨n ho¸ x· héi, khu nghiªn cøu thÝ nghiÖm.
- Rõng s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh gç, c¸c lo¹i l©m s¶n kh¸c, ®éng vËt rõng vµ kÕt hîp phßng hé, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i.
Vïng ®Öm lµ phÇn diÖn tÝch bao quanh c¸c khu rõng ®Æc dông, c¸c khu b¶o tån víi b¸n kÝnh tèi thiÓu lµ 1 km vµ tèi ®a lµ 10 km. Vïng ®Öm cã thÓ cã rõng hoÆc kh«ng cã rõng. Cã diÖn tÝch, ranh giíi râ rµng, thuéc quyÒn qu¶n lý cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®ãng trªn ®Þa bµn.
2-/ Chøc n¨ng cña rõng
Chøc n¨ng m«i trêng: Rõng lµ n¬i tËp trung b¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc, c¸c loµi ®éng vËt thùc vËt cïng sèng víi con ngêi vµ lµ vèn dù tr÷ l©u dµi phôc vô cho lîi Ých con ngêi.
Kh¶ n¨ng phßng hé m«i trêng cña rõng nh phôc håi vµ c¶i t¹o ®Êt ®ai, ®iÒu tiÕt nguån níc vµ h¹n chÕ lò lôt còng nh h¹n h¸n, phßng chèng b·o giã, trît ®Êt, c¶i t¹o khÝ hËu, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò hÊp thô khÝ CO2 trong kh«ng khÝ. B¶n th©n rõng còng lµ mét d¹ng m«i trêng sèng nh ®Êt, níc kh«ng khÝ nhng rõng l¹i cã kh¶ n¨ng chi phèi, c¶i thiÖn c¸c m«i trêng kh¸c mµ nã tiÕp xóc nh ®Êt níc kh«ng khÝ v× vËy ngêi ta gäi rõng lµ nh©n tè chñ ®¹o vµ b¶o vÖ ph¸t triÓn rõng lµ biÖn ph¸p bÒn v÷ng nhÊt ®Ó c¶i thiÖn m«i trêng sèng cho con ngêi. DiÔn biÕn vÒ lò lôt, thiÖt h¹i vÒ thiªn tai xÈy ra ë nhiÒu vïng cña níc ta, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®ît lò khñng khiÕp vµo cuèi n¨m 1999 ë c¸c tØnh miÒn Trung Trung Bé cã phÇn nguyªn nh©n quan träng tõ n¹n mÊt rõng, ®· cho thÊy tÇm quan träng cña rõng ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i trêng sèng cña con ngêi.
Chøc n¨ng cung cÊp l©m s¶n: Nhu cÇu l©m s¶n còng nh nguyªn vËt liÖu kh¸c ngµy cµng cao ®Ó ®¸p øng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa ®Êt níc. Trong dù b¸o 13,5 triÖu m3 gç n¨m 2010 th× cã kÕt cÊu sau ®©y: gç ®å dïng íc 2,0 triÖu m3 , gç x©y dùng1,5 nguyªn liÖu giÊy 6,0 triÖu m3 , v¸n nh©n t¹o 3,0 triÖu m3 , trô má 0,5 triÖu m3 nhu cÇu kh¸c 0,5 triÖu m3.§Ó ®¸p øng nhu cÇu trªn ngoµi gi¶i ph¸p cho nhËp nguyªn liÖu cßn cÇn c¸c gi¶i ph¸p vÒ m«i trêng lµ b¶o vÖ rõng, mét trong c¸c vÊn ®Ò cÊp thiÕt ph¶i lµm lµ tõ n¨m 2000 céng ®ång quèc tÕ vµ c¸c nhµ tiªu thô gç trªn thÕ giíi g©y søc Ðp ngîc víi c¸c nhµ cung cÊp gç vµ ®ç méc lµ ph¶i b¶o vÖ ®îc rõng th× míi ®îc xuÊt khÈu s¶n phÈm b»ng c¸ch chØ lu th«ng bu«n b¸n trªn mäi thÞ trêng gç quèc tÕ khi s¶n phÈm gç b¸n ®· ®îc d¸n nh·n sinh th¸i, dï lµ gç trßn, gç xÎ hay hµng ho¸ cã sö dông gç. §©y lµ tiÕn tr×nh "qu¶n lý rõng bÒn v÷ng vµ chøng chØ rõng" .
Chøc n¨ng x· héi: Rõng lµ mét d¹ng m«i trêng sèng, còng lµ ®èi tîng cña s¶n xuÊt t¸c ®éng ®Ó s¶n xuÊt nguyªn liÖu, hµng ho¸ vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho con ngêi. Rõng lµ lo¹i tµi nguyªn cã thÓ tù t¸i t¹o nÕu biÕt khai th¸c sö dông hîp lý.
HÖ thèng 422 l©m trêng quèc doanh, c¸c dù ¸n trång rõng do quèc tÕ tµi trî… hÖ thèng c¸c nhµ m¸y v¸n nh©n t¹o, hÖ thèng nh÷ng vïng nguyªn liÖu vµ chÕ biÕn, dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng sÏ thu hót hµng chôc v¹n lao ®éng t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho hµng triÖu ngêi d©n sèng trªn ®Þa bµn.
3-/ Nh÷ng thuËn lîi cho ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn khu ®Öm
3.1 ChiÕn lîc cña nhµ níc vµ khu«n khæ ph¸p luËt
Mèi quan t©m vµ sù u tiªn cña chÝnh phñ ViÖt Nam ®èi víi sù xuèng cÊp vÒ m«i trêng vµ nguån tµi nguyªn ®îc thÓ hiÖn trong mét sè v¨n kiÖn, trong viÖc ban bè luËt vµ c¸c ch¬ng tr×nh. Trong sè nµy v¨n kiÖn quan träng nhÊt lµ KÕ ho¹ch hµnh ®éng m«i trêng quèc gia ®a ra th¸ng 8 n¨m 1995. V¨n kiÖn nµy t¹o nªn c¬ së cho c¸c ho¹t ®éng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña ViÖt Nam trong c¸c vÊn ®Ò m«i trêng. Mét trong bèn ch¬ng tr×nh u tiªn ®èi víi viÖc qu¶n lý nguån tµi nguyªn ®îc x¸c ®Þnh trong KÕ ho¹ch hµnh ®éng m«i trêng quèc gia lµ b¶o tån rõng vïng cao vµ tÝnh qu¶n lý ®a d¹ng sinh häc vµ b¶o vÖ rõng ®Çu nguån. Thªm n÷a bèn v¨n kiÖn kh¸c m« t¶ chi tiÕt h¬n chiÕn lîc cña chÝnh phñ ViÖt Nam trong viÖc b¶o vÖ rõng vµ b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc: ChiÕn lîc B¶o tån quèc gia (1984), KÕ ho¹ch hµnh ®éng L©m nghiÖp nhiÖt ®íi (1991), KÕ ho¹ch quèc gia vÒ M«i trêng vµ Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (1995) vµ KÕ ho¹ch cho sù ®a d¹ng sinh häc cña ViÖt Nam (1995). Trong khu«n khæ nµy, sù nhÊn m¹nh chñ yÕu lµ nh»m vµo viÖc b¶o vÖ nh÷ng mÉu vËt sèng cña tÊt c¶ c¸c hÖ sinh th¸i rõng chÝnh trong mét hÖ thèng quèc gia cña c¸c vïng ®îc b¶o vÖ díi d¹ng c¸c vên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn. HiÖn nay 87 vïng ®îc b¶o vÖ víi diÖn tÝch 1,08 triÖu ha ®· ®îc x¸c ®Þnh râ. ChÝnh phñ còng nhËn thÊy r»ng ngoµi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, tÝnh hÖ thèng cña c¸c vïng ®îc b¶o vÖ ®ßi hái ph¶i ®Ò cËp nh÷ng nguyªn nh©n cña sù phô thuéc vµo rõng vµ x©m lÊn rõng: sù nghÌo ®ãi vµ sù bÊp bªnh vÒ l¬ng thùc.
HiÖn cã mét sè luËt vµ ®iÒu lÖ vÒ sö dông vµ b¶o vÖ nguån rõng. LuËt quan träng nhÊt lµ S¾c lÖnh b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng 1991. S¾c luËt nµy thiÕt lËp 3 lo¹i ®Êt rõng: rõng phßng hé (c¸c rõng ®Çu nguån vµ c¸c vïng ®Çm lÇy), rõng ®Æc dông (c¸c vïng ®îc b¶o vÖ) vµ c¸c rõng s¶n xuÊt. Mét sè nghÞ ®Þnh ®ang thi hµnh nh»m cñng cè viÖc b¶o vÖ rõng còng ®· ®îc ban hµnh. Nh÷ng nghÞ ®Þnh ®ã cô thÓ ho¸ nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý cho mçi lo¹i rõng, t¸ch biÖt viÖc b¶o vÖ rõng víi kinh doanh rõng, t¸ch riªng vai trß cña c¸c l©m trêng vµ giao ®Êt giao rõng tíi ngêi sö dông t¹i ®Þa ph¬ng.
Tõ n¨m 1993, Bé L©m nghiÖp ®· cã v¨n b¶n quy ®Þnh viÖc qu¶n lý vµ sö dông vïng ®Öm cña VQG vµ c¸c KBTTN (c«ng v¨n sè 1586 LN/ KL, ngµy 13/7/1993). §Õn nay, ®· h×nh thµnh c¸c quy chÕ qu¶n lý vïng ®Öm, quy ®Þnh râ rµng h¬n vÒ ranh giíi, vÒ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, vÒ mèi quan hÖ gi÷a ban qu¶n lý khu b¶o tån vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, vÒ chÝnh s¸ch ®èi víi vïng ®Öm. N¨m 1997, ®· cã hai cuéc héi th¶o vÒ vïng ®Öm: cuéc héi th¶o t¹i TP HCM do VQG B¹ch M·, WWF vµ SNV tæ chøc vµ cuéc héi th¶o t¹i HuÕ do Héi khoa häc vµ KÜ thuËt L©m nghiÖp tæ chøc, ®· t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc xem xÐt vÊn ®Ò vïng ®Öm mét c¸ch toµn diÖn.
Nh vËy, ®· cã mét hÖ thèng ph¸p luËt t¬ng ®èi ®Çy ®ñ lµm c¬ së cho ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn vïng ®Öm. C¸c v¨n kiÖn, c¸c ch¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch b¶o vÖ rõng còng gãp phÇn hç trî rÊt lín cho bÊt k× mét ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn vïng ®Öm nµo. §©y chÝnh lµ m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi thu hót ®Çu t vµo lÜnh vùc nµy.
3.2 HÖ thèng tæ chøc
HÖ thèng bé m¸y qu¶n lý cña ngµnh l©m nghiÖp ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. C¬ cÊu qu¶n lý ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn khu ®Öm còng ngµy cµng hoµn chØnh h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t vµo lÜnh vùc nµy. Cô thÓ:
ë møc quèc gia, hÖ thèng tæ chøc cho viÖc qu¶n lý tµi nguyªn tù nhiªn ®ang ë trong mét t×nh tr¹ng chuyÓn tiÕp. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vèn cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi lÜnh vùc tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®îc thµnh lËp n¨m 1995 b»ng c¸ch s¸t nhËp ba bé cò (Bé N«ng NghiÖp vµ C«ng NghÖ Thùc PhÈm, Bé L©m NghiÖp, Bé Thuû Lîi). MÆc dï c¬ cÊu nµy ®· ®îc thiÕt lËp, viÖc ph©n chia chøc n¨ng vµ tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c Côc vÉn cßn ë giai ®o¹n ®Þnh h×nh. Tuy vËy, sù s¸t nhËp cña ba ph©n ngµnh lµ nh»m cñng cè c¸c mèi t¬ng quan vµ c¸c ph¬ng thøc tiÕp cËn ®a ngµnh trong viÖc qu¶n lý c¸c nguån lùc.
Trong Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Côc KiÓm L©m cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ, bao gåm c¶ c¸c ho¹t ®éng diÔn ra trong c¸c vïng ®îc b¶o vÖ. Cô thÓ h¬n n÷a Côc kiÓm l©m cã tr¸ch nhiÖm theo dâi viÖc thi hµnh ph¸p luËt, c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c ®iÒu lÖ liªn quan ®Õn b¶o vÖ vµ qu¶n lý rõng vµ vËn chuyÓn c¸c s¶n phÈm rõng. Nã còng thóc ®Èy nhËn thøc cña c«ng chóng, ®¶m ®¬ng viÖc kiÓm to¸n, qu¶n lý vµ sö dông chõng 8000 nh©n viªn lµm viÖc t¹i thùc ®Þa trªn toµn quèc. CÊu tróc c¬ quan KiÓm l©m ®îc më réng ra trªn toµn quèc díi d¹ng c¸c Chi Côc KiÓm L©m ë c¸c cÊp tØnh vµ huyÖn.
ë cÊp tØnh, huyÖn. C¸c së n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp tØnh vµ c¸c phßng n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp huyÖn cã c¸c chøc n¨ng phôc vô ®èi ngîc víi c¸c chøc n¨ng cña c¸c Chi côc kiÓm l©m. C¸c së n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp tØnh hiÖn nay ®ang ®îc tæ chøc l¹i thµnh c¸c Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh ®Ó kÕt hîp c¸c ho¹t ®éng vÒ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû s¶n vµ nguån níc. Qu¶n lý vïng ®îc b¶o vÖ ë cÊp thùc ®Þa lµ tr¸ch nhiÖm cña Ban qu¶n lý do mét Gi¸m ®èc ®øng ®Çu. Gi¸m ®èc b¸o c¸o lªn chi côc kiÓm l©m vµ côc kiÓm l©m nÕu lµ c¸c khu b¶o tån tù nhiªn vµ Côc kiÓm l©m nÕu lµ VQG (v× ChÝnh phñ cÊp mét phÇn vèn). NhiÒu c¬ quan nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c ho¹t ®éng ë khu ®Öm, bao gåm Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Së Giao th«ng vËn t¶i tØnh vµ Së §Þa chÝnh tØnh. NhiÒu vïng ®îc b¶o vÖ n»m s¸t víi l©m trêng quèc doanh, nh÷ng l©m trêng nµy cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tÊt c¶ ®Êt rõng s¶n xuÊt, cung cÊp dÞch vô x· héi vµ còng cã chøc n¨ng ph¸t triÓn céng ®ång. VÒ mÆt nµy chøc n¨ng cña c¸c l©m trêng quèc doanh chång chÐo lªn chøc n¨ng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. C¸c ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c thùc thÓ nµy n»m díi sù ®iÒu phèi cña UBND tØnh. TÝnh hiÖu qu¶ cña sù ®iÒu phèi nµy kh¸c nhau gi÷a c¸c tØnh.
4-/ Quan ®iÓm kÕt hîp gi÷a b¶o tån vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng tµi nguyªn rõng
§Ó duy tr× sù sèng cña b¶n th©n vµ tiÕp tôc sù ph¸t triÓn nßi gièng, ngay tõ thêi nguyªn thuû con ngêi ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, chÕ biÕn thµnh nh÷ng vËt phÈm cÇn thiÕt cho m×nh hoÆc ®Ó c¶i thiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn t¹o nªn m«i trêng sèng thÝch hîp cho m×nh. Trong lóc tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng ®ã con ngêi ®· Ýt nhiÒu t¸c ®éng tíi thiªn nhiªn. ThËm chÝ, ®Ó chÕ ngù ®îc thiªn nhiªn con ngêi ®· t¹o nªn nh÷ng m©u thuÉn s©u s¾c gi÷a môc tiªu ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi víi c¸c qu¸ tr×nh diÔn biÕn cña tù nhiªn.V× thÕ ®· g©y nªn sù t¸c ®éng hai mÆt lîi vµ h¹i tíi lîi Ých tríc m¾t vµ l©u dµi cña con ngêi. ThÕ nhng con ngêi kh«ng thÓ v× thÕ mµ kh«ng ph¸t triÓn mµ con ngêi cÇn ph¶i biÕt gi÷ sao cho ph¸t triÓn kh«ng t¸c ®éng mét c¸ch tiªu cùc tíi m«i trêng cã nghÜa lµ gi÷ c©n b»ng gi÷a ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. §Êy chÝnh lµ môc tiªu cña quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
§Êy lµ ë ph¹m vi réng, thu hÑp l¹i ta chØ xem xÐt t¸c ®éng cña x· héi ngêi sèng t¹i c¸c vïng ®Öm cña c¸c khu rõng phßng hé, rõng ®Æc dông th× mèi quan hÖ trªn còng kh«ng thay ®æi. T¸c ®éng hai mÆt ®îc thÓ hiÖn rÊt râ: ngêi d©n t¹i c¸c vïng ®Öm sèng dùa vµo nguån tµi nguyªn rõng vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng khai th¸c, s¨n b¾n, vµ ®Õn mét lóc nµo ®ã khi rõng bÞ khai th¸c qu¸ møc th× m«i trêng sinh th¸i cña vïng sÏ bÞ ph¸ vì, thiªn tai, th¶m ho¹ sÏ xÈy ra. Mèi quan hÖ nµy ®îc thÓ hiÖn nh sau:
Ph¸ rõng
Thiªn tai
NghÌo ®ãi
VËn dông quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµo ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng chóng ta cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn céng ®ång x· héi sèng ë c¸c vïng ®Öm. CÇn tiÕn hµnh c¶i thiÖn møc sèng cña céng ®ång x· héi nµy song song víi c«ng t¸c b¶o tån ®a d¹ng sinh häc rõng. Cã nghÜa lµ ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng muèn thµnh c«ng th× cÇn ph¶i kÕt hîp víi c¸c ch¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn n«ng th«n vïng ®Öm vÒ kinh tÕ, gi¸o dôc, y tÕ, c¬ së h¹ tÇng…vµ ph¶i t¹o ®îc ®iÒu kiÖn cho céng ®ång tham gia vµo c¸c dù ¸n b¶o tån vµ ph¸t triÓn rõng th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng cho nh÷ng ngêi d©n vïng rõng vµ g¾n chÆt ho¹t ®éng cña l©m nghiÖp víi ho¹t ®éng toµn diÖn cña n«ng d©n. §©y chÝnh lµ néi dung mµ ®Ò tµi muèn ®Ò cËp tíi.
5-/ §Æc trng cña ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng
Ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng lµ mét ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn nªn ®ßi hái vèn ®Çu t lín, thêi gian ®Çu t kÐo dµi h¬n n÷a c¸c kÕt qu¶ ®Çu t ph¶i cÇn mét thêi gian rÊt dµi míi ph¸t huy t¸c dông. ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng rÊt Ýt thu hót ®îc vèn ®Çu t cña t nh©n nh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn kh¸c. Ho¹t ®éng ®Çu t nµy chñ yÕu sö dông vèn ng©n s¸ch cña nhµ níc hoÆc vèn vay hay vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c tæ chøc quèc tÕ.
Lao ®éng trong ngµnh l©m nghiÖp võa mang tÝnh n«ng nghiÖp võa mang tÝnh c«ng nghiÖp; nh÷ng ngêi d©n tham gia trång rõng võa ph¶i n¾m b¾t ®îc c¸c ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i ®Êt, lo¹i níc, lo¹i c©y trång l¹i võa ph¶i n¾m ®îc kÜ thuËt ch¨m sãc nu«i trång hiÖn ®¹i, biÕt sö dông c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp phôc vô ho¹t ®éng cña m×nh. Ngoµi ra ngµnh l©m nghiÖp cßn ®ßi hái mét lîng lao ®éng rÊt lín cho ho¹t ®éng ch¨m sãc vµ b¶o vÖ rõng.
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng kh«ng mÊy hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t t nh©n v× ®Æc trng cña tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy. C¸c dù ¸n vÒ rõng thêng mang l¹i rÊt Ýt lîi nhuËn, c¸c hiÖu qu¶ cña nã chñ yÕu lµ c¸c hiÖu qu¶ ®èi víi x· héi vµ m«i trêng. Nhng nh÷ng hiÖu qu¶ nµy l¹i quyÕt ®Þnh sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i cña x· héi loµi ngêi, chÝnh v× vËy ®Çu t cho lÜnh vùc nµy lµ kh«ng thÓ bá qua.
iii-/ thùc tr¹ng rõng vµ ®Çu t b¶o vÖ rõng ë viÖt nam
1-/Thùc tr¹ng rõng ë ViÖt Nam
Rõng ViÖt Nam chøa ®ùng nhiÒu loµi thùc vËt, trong sè nh÷ng loµi nµy cã nh÷ng loµi cã tÝnh ®Æc trng theo vïng, trong ®ã cã nhiÒu loµi cã nguy c¬ tuyÖt chñng. Trong sè nh÷ng loµi c©y ®îc x¸c ®Þnh trªn thÕ giíi, 10% ®îc xem lµ chØ thÊy ë ViÖt Nam. Nh÷ng rõng nµy còng chøa ®ùng sù ®a d¹ng cña nhiÒu loµi ®éng vËt vµ loµi chim quý hµng ®Çu cña lôc ®Þa §«ng Nam Ch©u ¸. Trong vµi n¨m gÇn ®©y hai loµi cã vó míi lµ Dª sõng dµi Vò Quang vµ Mang lín (mét loµi nai) ®· ®îc ph¸t hiÖn trong khu rõng vïng cao cña hai tØnh T©y Nguyªn. Tríc nh÷ng ph¸t hiÖn nµy chØ cã 3 loµi cã vó kh¸c ®îc ph¸t hiÖn ë thÕ kØ nµy (loµi Okapi ë Zaire n¨m 1906, loµi Kouprey ë §«ng D¬ng n¨m 1937 vµ loµi Chocoan Peccary ë Parraguay n¨m 1975). NhiÒu nhµ khoa häc tin r»ng tiÒm n¨ng cho nh÷ng ph¸t hiÖn míi vÉn cßn cao, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng cao biªn giíi víi Cam Pu Chia vµ Céng Hoµ D©n Chñ Nh©n D©n Lµo. ThÕ nhng, diÖn tÝch rõng che phñ tù nhiªn trªn tæng diÖn tÝch cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang gi¶m ë tèc ®é trung b×nh chõng 350.000 ha/n¨m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cô thÓ:
1.1.Thùc tr¹ng rõng ViÖt Nam tÝnh ®Õn n¨m 1995
Tríc n¨m 1945, rõng tù nhiªn ë níc ta cã diÖn tÝch vµo kho¶ng 14,3 triÖu ha (theo tµi liÖu cña Maurand. P) vµ ph©n bè t¬ng ®èi ®ång ®Òu trªn c¸c vïng. Theo sè liÖu cña ViÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng c«ng bè kÕt qu¶ cña dù ¸n "diÔn biÕn tµi nguyªn rõng" n¨m 1995, diÖn tÝch rõng tù nhiªn cßn ë níc ta vµo n¨m 1995 lµ 8.252.500 ha, tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng B¾c Trung Bé, Duyªn H¶i Trung Bé vµ T©y Nguyªn. DiÖn tÝch rõng ë níc ta biÕn ®æi qua c¸c thêi k× ®îc biÓu diÔn b»ng biÓu sau:
B¶ng 1: BiÕn ®æi vÒ diÖn tÝch rõng qua c¸c lÇn kiÓm kª
§¬n vÞ: 1000 ha
N¨m
Rõng tù nhiªn
Rõng trång
Tæng sè
§é che phñ cña rõng (%)
1995
8252
1050
9305
28.2
1990
8430
745
9175
27.8
1985
9308
584
9892
30.1
1980
10486
422
10908
32.1
1976
11077
92
11169
33.8
1943
14300
0
14300
43.0
(Tµi liÖu chuÈn bÞ khi x©y dùng dù ¸n 5 triÖu ha rõng)
§é che phñ cña rõng n¨m 1995 lµ 28,2 % nhng nÕu chØ tÝnh rõng tù nhiªn th× ®é che phñ cña rõng tù nhiªn chØ cßn 25,3 %. Nh vËy, trong h¬n 50 n¨m qua, xu thÕ mÊt rõng ®· diÔn ra liªn tôc trªn ®Êt níc ta. Trong xu thÕ mÊt rõng cña c¶ níc, n¹n mÊt rõng ®· x¶y ra ë c¸c vïng víi møc ®é kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng vïng cÇn cã rõng che phñ cao ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu phßng hé, gi÷ ®Êt, b¶o vÖ m«i trêng th× ®é che phñ cña rõng ®· gi¶m xuèng møc qu¸ thÊp, ë møc b¸o ®éng vÒ sù gi¶m thÊp kh¶ n¨ng cung cÊp vµ hiÖu Ých phßng hé. TÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng còng ®· bÞ gi¶m sót nghiªm träng.
1.2.Thùc tr¹ng rõng ViÖt Nam tÝnh ®Õn n¨m 1999
Víi nh÷ng nç lùc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng tù nhiªn, tÝnh ®Õn n¨m 1999, diÖn tÝch rõng trong c¶ níc cã 10.915.592 ha. §é che phñ cña rõng lµ 33,2 % (kh«ng tÝnh c©y gç trång ph©n t¸n vµ c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m t¸n lín). Trong tæng diÖn tÝch rõng ®ã, rõng tù nhiªn cã 9.444.198 ha, chiÕm 86,52% tæng diÖn tÝch ®Êt cã rõng; rõng trång cã 1.471.394 ha, chiÕm 13,48% tæng diÖn tÝch ®Êt cã rõng.
So víi diÖn tÝch rõng c¶ níc ®· c«ng bè n¨m 1995 lµ 9.305.000 ha, th× thÊy trong 5 n¨m (tõ 1995-1999) diÖn tÝch rõng c¶ níc t¨ng thªm h¬n 1,6 triÖu ha, t¨ng lªn kho¶ng 17%. Trong ®ã diÖn tÝch rõng tù nhiªn t¨ng lªn gÇn 1,2 triÖu ha, t¨ng h¬n 14%; diÖn tÝch rõng trång t¨ng lªn 0,4 triÖu ha t¨ng thªm 40%.
Nh÷ng tµi liÖu theo dâi tµi nguyªn rõng hµng n¨m vµ kÕt qu¶ cña 2 ®ît kiÓm kª rõng toµn quèc ®· c«ng bè n¨m 1993 vµ 1999 cho thÊy: trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®é che phñ cña rõng trªn toµn quèc vµ ë mét sè vïng trong níc ®· t¨ng lªn. §ã lµ mét dÊu hiÖu ®¸ng phÊn khëi nhng ë thêi ®iÓm nµy, vÉn cÇn c¶nh b¸o r»ng n¹n mÊt rõng ë níc ta cha chÊm døt. Nh÷ng nç lùc vÒ trång rõng míi vµ t¸i sinh rõng cha ®ñ bï ®¾p n¹n mÊt rõng.
§iÒu ®ã ®ßi hái nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý cho ho¹t ®éng b¶o tån vµ ph¸t triÓn rõng. Sù ra ®êi cña nh÷ng dù ¸n ®Çu t b¶o vÖ rõng sÏ më ra c¬ héi tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña rõng ViÖt Nam vµ hiÖu qu¶ cña nh÷ng dù ¸n nµy sÏ quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò sèng cßn cña rõng ViÖt Nam.
ChÝnh v× tèc ®é suy gi¶m rõng nghiªm träng, bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng nguy c¬ ®e do¹ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña rõng ngµy mét gia t¨ng, ®Ó cã thÓ duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng ViÖt Nam th× ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng ®· trë thµnh mét yªu cÇu cÊp thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay.
2-/ Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng ViÖt Nam thêi gian qua
Trong thêi k× ®æi míi, Bé L©m nghiÖp (1995 trë vÒ tríc) vµ Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (1995 trë vÒ sau) ®· cã nhiÒu thay ®æi vÒ bè trÝ vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch l©m nghiÖp theo híng tËp trung chó ý cao ®é ®Õn c¸c c«ng t¸c vÒ qu¶n lý, b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn rõng. C¸c kÕ ho¹ch, quy ho¹ch ph¸t triÓn rõng dµi h¹n ®· ®îc x©y dùng ®Ó thóc ®Èy viÖc chuyÓn ®æi tõ tr¹ng th¸i khai th¸c l¹m dông tµi nguyªn rõng sang giai ®o¹n b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn rõng. Nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ ®· ®îc tiÕn hµnh:
2.1.X©y dùng c¸c khu rõng phßng hé träng ®iÓm
§Õn n¨m 1990, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt trªn 40 c«ng tr×nh rõng phßng hé, trong ®ã cã 4 c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh lµ c«ng tr×nh träng ®iÓm cÊp nhµ níc, ®ã lµ c¸c c«ng tr×nh rõng phßng hé ®Çu nguån ë c¸c lu vùc: S«ng §µ, Thuû lîi Th¹ch Nham, Thuû ®iÖn TrÞ An, Thuû lîi DÇu TiÕng, víi diÖn tÝch rõng vµ ®Êt rõng ph©n bè trªn 12 tØnh, 56 huyÖn vµ 258 x·. Riªng c«ng tr×nh phßng hé rõng ®Çu nguån S«ng §µ ®ßi hái ph¶i x©y dùng kho¶ng 800.000 ha rõng phßng hé ®Çu nguån.
Trong thêi k× tõ 1991-1994, nhµ níc ®Çu t kho¶ng 61 tû ®ång tõ nguån vèn XDCB ®Ó x©y dùng rõng phßng hé ®Çu nguån ë 4 c«ng tr×nh träng ®iÓm nµy, trong ®ã ®Çu t x©y dùng rõng phßng hé ®Çu nguån S«ng §µ chiÕm h¬n 50 % tæng vèn ®Çu t.
Nhê tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch x©y dùng rõng phßng hé, ®Èy m¹nh giao ®Êt, kho¸n rõng ®Õn hé gia ®×nh, thùc hiÖn khoanh nu«i t¸i sinh h¬n 228 ha rõng tù nhiªn, trång míi 2 v¹n ha rõng. §Õn ®Çu n¨m 1995, ®é che phñ cña rõng ë c¸c vïng nµy t¨ng thªm ®îc 4-6%.
Nh vËy, ho¹t ®éng x©y dùng c¸c khu rõng phßng hé trong thêi gian qua kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã kÕt qu¶ nhng thùc tÕ lµ c¸c diÖn tÝch rõng phßng hé hiÖn cã vÉn cha ®ñ ®¸p øng yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng, chèng xãi mßn, sôt lë..Thªm vµo ®ã tÇm quan träng cña rõng phßng hé ®èi víi m«i trêng sèng cña ngêi d©n ®ßi hái chÝnh phñ vµ c¸c nhµ ®Çu t cÇn cã c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t hîp lý cho ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn c¸c khu rõng phßng hé ë níc ta.
2.2. Ph¸t triÓn hÖ thèng rõng ®Æc dông
C¸c vên quèc gia, c¸c khu rõng cÊm ®îc lËp víi môc ®Ých b¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc ë ViÖt Nam. Më ®Çu, n¨m 1962 Vên quèc gia Cóc Ph¬ng ®îc thµnh lËp, vµ trong giai ®o¹n 1962- 1975 cã 49 khu rõmg ®Æc dông ®îc ®Ò xuÊt. §Õn n¨m 1986, cã 73 khu rõng ®Æc dông ®· ®îc c«ng nhËn víi diÖn tÝch 769.512 ha. §Õn khi bíc vµo thêi k× ®æi míi, hÖ thèng rõng ®Æc dông cña níc ta ®· ®îc quy ho¹ch, bè trÝ vµ thiÕt lËp suèt tõ B¾c ®Õn Nam.
Tuy nhiªn, tÝnh ®Õn n¨m 1986 nhËn thøc vÒ t¸c dông cña hÖ thèng rõng ®Æc dông cha ®Çy ®ñ, sù quan t©m cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp cha ®óng møc vµ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ nguån lùc tµi chÝnh, nªn viÖc qu¶n lý, ph¸t triÓn, x©y dùng c¸c khu rõng ®Æc dông cßn h¹n chÕ. Vµo thêi k× ®æi míi nhê nh÷ng chuyÓn híng vÒ chiÕn lîc ph¸t triÓn l©m nghiÖp, víi sù quan t©m cña chÝnh phñ vµ sù hîp t¸c cña céng ®ång quèc tÕ, nªn viÖc ®Çu t, x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng rõng ®Æc dông ë níc ta ®· ®îc chó ý vµ ph¸t triÓn m¹nh h¬n.
Tõ n¨m 1993, chÝnh phñ ®· ®Çu t x©y dùng vµ qu¶n lý rõng ®Æc dông theo khu«n khæ ch¬ng tr×nh 327 vµ kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n, kÕ ho¹ch nghiªn cøu khoa häc cña ngµnh L©m nghiÖp. Tõ n¨m 1995 Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®· chó ý nhiÒu h¬n ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn rõng ®Æc dông, cô thÓ:
- §· ®iÒu tra, c«ng bè nh÷ng khu rõng ®Æc dông quan träng víi tæng diÖn tÝch kho¶ng 70% l·nh thæ ®Ó tr×nh chÝnh phñ xem xÐt, më réng diÖn tÝch rõng ®Æc dông cña níc ta lªn kho¶ng 2,1 triÖu ha.
- Rµ so¸t l¹i nh÷ng khu rõng ®Æc dông ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp, chuyÓn ®æi vÞ trÝ mét sè khu b¶o tån thiªn nhiªn thµnh Vên quèc gia, ®a tæng sè VQG ®îc thiÕt lËp vµ b¶o vÖ ë níc ta lªn ®Õn 11 ®¬n vÞ, ph©n bè réng r·i tõ B¾c ®Õn Nam, tõ vïng nói ®Õn h¶i ®¶o.
- ThiÕt lËp Ban qu¶n lý c¸c khu rõng ®Æc dông, qui ®Þnh ban qu¶n lý lµ chñ rõng vµ chñ ®Çu t ë tÊt c¶ c¸c VQG vµ 35 KBTTN. ë tÊt c¶ c¸c VQG thµnh lËp h¹t kiÓm l©m ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng cña lùc lîng chuyªn tr¸ch b¶o vÖ rõng.
- LËp luËn chøng kinh tÕ kÜ thuËt vµ dù ¸n x©y dùng rõng ®Ó ®Çu t tõ nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n vµ vèn cña ch¬ng tr×nh 327. Nhê ®ã rõng, c¬ së h¹ tÇng vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña mét sè khu rõng ®Æc dông ®· ®îc c¶i thiÖn mét c¸ch ®¸ng kÓ.
- Kh¶o s¸t vµ lËp dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n tæng hîp ë c¸c vïng ®Öm cña nh÷ng khu ®Æc dông quan träng vµ thu hót ®îc nhiÒu quèc gia tæ chøc quèc tÕ, cung cÊp nguån vèn ODA thùc hiÖn dù ¸n.
C¸c Vên Quèc Gia vµ Khu b¶o tån ®îc thµnh lËp ®Òu nh»m môc ®Ých b¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc vÒ loµi hiÖn cã t¹i c¸c khu rõng ®Æc dông nµy. Nh÷ng nç lùc mµ chÝnh phñ ®· thùc hiÖn trong thêi gian qua lµ ®¸ng ghi nhËn nhng thùc tÕ n¹n ch¸y rõng vÉn liªn tiÕp xÈy ra, nhiÒu loµi ®éng vËt quý hiÕm ®· gÇn ®i ®Õn chç tuyÖt chñng hoµn toµn do n¹n s¨n b¾n trém…V× vËy, ®Ó cã thÓ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng theo quan ®iÓm bÒn v÷ng, cÇn tiÕp tôc t×m kiÕm nh÷ng nh©n tè lµm c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn rõng vµ cã nh÷ng ph¬ng ph¸p b¶o tån thÝch hîp.
2.3. Qu¶n lý vµ sö dông ®Êt trèng ®åi träc. Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh 327 trong thêi k× 1993-1998.
Tõ n¨m 1993-1998 c¸c c¬ quan chÝnh phñ ®· lËp ch¬ng tr×nh môc tiªu ë cÊp Nhµ níc ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh 327, nh»m ®Çu t vµo c¸c ngµnh l©m nghiÖp, n«ng nghiÖp, ng nghiÖp, ®Þnh canh ®Þnh c vµ kinh tÕ míi. Tõ n¨m 93-96 môc tiªu vµ ®èi tîng cña ch¬ng tr×nh ®· ®îc ®iÒu chØnh nhiÒu lÇn. N¨m 1994 tËp trung chñ yÕu vµo nhiÖm vô b¶o vÖ rõng ë nh÷ng vïng xung yÕu, n¬i cßn ®ång bµo du canh du c, ph¸ rõng lµm rÉy vµ phñ xanh ®åi nói träc ë miÒn nói vµ trung du. N¨m 1995 lÊy nhiÖm vô phñ xanh lµm chñ yÕu, tËp trung vµo hai néi dung chÝnh: b¶o vÖ rõng phßng hé ®Æc dông ë nh÷ng n¬i cßn ®ång bµo d©n téc du canh du c, ph¸ rõng lµm rÉy g¾n víi ®Þnh canh ®Þnh c, phñ xanh ®åi träc ë miÒn nói, trung du. Tõ n¨m 96-98, ch¬ng tr×nh tËp trung vµo nhiÖm vô t¹o míi rõng phßng hé, rõng ®Æc dông víi nhiÖm vô chñ yÕu lµ trång rõng phßng hé, rõng ®Æc dông, khoanh nu«i t¸i sinh b¶o vÖ rõng ë nh÷ng n¬i xung yÕu.
Trong thêi gian 6 n¨m (1993-1998), ch¬ng tr×nh 327 ®· ®Çu t 2.981,6 tû ®ång. Trong ®ã cã ng©n s¸ch ®Çu t 2.180,8 tû ®ång, vèn vay kh«ng l·i 420,4 tû ®ång, vèn sù nghiÖp 380,3 tû ®ång. Víi vèn ®Çu t ®ã ch¬ng tr×nh 327 ®· ®éng viªn søc lùc, tiÒn cña vµ trÝ tuÖ nh©n d©n trùc tiÕp b¶o vÖ ®îc 1,6 triÖu ha rõng tù nhiªn, khoanh nu«i t¸i sinh ®îc 700.000 ha rõng ë nh÷ng n¬i vïng xung yÕu theo h×nh thøc kho¸n ®Õn hé gia ®×nh, trång míi ®îc 640.000 ha rõng, trång ®îc 88.700 ha c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ c¸c lo¹i (trong ®ã 20.000 ha cao su, 7500 ha chÌ, 6500 ha cµ phª), x©y dùng ®îc 31.290 vên hé gia ®×nh ë trung du vµ miÒn nói, di chuyÓn vµ d·n d©n ®îc 92.400 hé, x©y dùng 5000 km ®êng d©n sinh, khai hoang c¶i t¹o ®ång ruéng ®îc 24.900 ha, x©y dùng 103.300 m2 nhµ ë cho c¸c tr¹m y tÕ, líp häc, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi nhá.
Ch¬ng tr×nh 327 ®îc thùc hiÖn theo chñ tr¬ng " §éng viªn cao ®é søc lùc, trÝ tuÖ, tiÒn cña cua mäi thµnh phÇn kinh tÕ díi mäi h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau, tham gia c¸c dù ¸n vÒ sö dông ®Êt trèng ®åi nói träc, rõng b·i båi ven biÓn vµ mÆt níc" . Ch¬ng t×nh ®· ®a ra ®îc mét sè chÝnh s¸ch vÒ giao ®Êt, giao rõng, ®Çu t ®Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng sö dông ®åi nói träc trong thêi k× ®æi míi. §©y chÝnh lµ mét bµi häc cÇn ®îc ghi nhËn trong c«ng cuéc ph¸t triÓn l©m nghiÖp, hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
2.4. T¨ng cêng b¶o vÖ tµi nguyªn rõng
Thñ tíng chÝnh phñ ®· nhiÒu lÇn chØ thÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó chÆn ®øng n¹n ph¸ rõng. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®· ®Èy m¹nh c«ng t¸c giao ®Êt l©m nghiÖp, thùc hiÖn kho¸n rõng cho c¸c hé gia ®×nh b¶o vÖ, t¨ng cêng lùc lîng kiÓm l©m vµ ®æi míi c¸c thÓ chÕ. §ång thêi còng x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ rõng nh: x¸c ®Þnh ranh giíi rõng ®Æc dông, rõng phßng hé trªn thùc ®Þa b»ng mét hÖ thèng møc b¶ng râ rµng, tiÕn hµnh kiÓm kª rõng, gi¶m s¶n lîng khai th¸c tõ rõng tù nhiªn, t¨ng cêng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu l©m s¶n, ®Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶n lý di d©n ®Õn c¸c vïng rõng,t¨ng cêng phßng chèng ch¸y rõng, kiÖn toµn ®æi míi tæ chøc kiÓm l©m, lËp l¹i trËt tù kØ c¬ng trong lÜnh vùc khai th¸c vµ lu th«ng l©m s¶n, ®Èy m¹nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh 327 vµ c¸c dù ¸n trång rõng, b¶o tån thiªn nhiªn…nhê ®ã ®· n©ng cao ®é che phñ cña rõng.
Cã thÓ nãi c«ng t¸c b¶o vÖ rõng, kiÓm so¸t di d©n ë c¸c vïng rõng nói, qu¶n lý ho¹t ®éng khai th¸c l©m s¶n vµ truy quÐt c¸c tæ chøc c¸ nh©n ph¸ rõng ®· ®¹t kÕt qu¶ t¬ng ®èi tèt vµ ngµy cµng tiÕn bé h¬n. Song c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng vÉn cßn ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu thö th¸ch vµ ®ßi hái sù hîp t¸c cña nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng, cña ngêi d©n th× ho¹t ®éng nµy míi thùc sù ®¹t ®îc kÕt qu¶ mong muèn.
2.5. Më réng hîp t¸c quèc tÕ trong ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng
Sau ngµy thèng nhÊt ®Êt níc, c¸c quan hÖ hîp t¸c vÒ l©m nghiÖp víi c¸c níc XHCN ®Æc biÖt lµ Liªn X« vµ CHDC §øc tiÕp tôc ®îc t¨ng cêng. Chóng ta ®· ®îc hç trî trong viÖc x©y dùng quy ho¹ch, thiÕt kÕ qu¶n lý rõng, n©ng cao n¨ng lùc khai th¸c rõng t¹i Qu¶ng Ninh, U«ng BÝ…
Sau khi trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña liªn hîp quèc (20/9/1977) vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®a d¹ng ho¸ - ®a ph¬ng ho¸, ngµnh l©m nghiÖp ViÖt Nam ®· më réng hîp t¸c víi nhiÒu níc, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi._.cËp n«ng l©m nghiÖp ë c¸c céng ®ång d©n c c¸c d©n téc cßn Ýt, tr×nh ®é tiÕp cËn víi tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ, chuyÓn giao tiÕn bé kÜ thuËt míi ®Õn ngêi d©n miÒn nói cßn chËm, chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé phæ cËp cßn cha tho¶ ®¸ngv.v..HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cha h×nh thµnh réng kh¾p vµ cha cã nhiÒu ho¹t ®éng thiÕt thùc ë c¸c x· vµ th«n b¶n. Nh×n chung ngêi d©n sau khi nhËn ®Êt, kho¸n rõng vÉn cßn thiÕu hiÓu biÕt kü thuËt, thiÕu th«ng tin, cßn lóng tóng trong viÖc x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh tÕ hé gia ®×nh.
Trong khi ®ã, ®Ó ph¸t triÓn, thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n trong lÜnh vùc nµy cÇn sö dông c¶ c¸c nguån lao ®éng dåi dµo vµo ho¹t ®éng qu¶n lý, s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ rõng. V× vËy, vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån nh©n lùc kh«ng chØ tr«ng vµo c¸c c¸n bé kiÓm l©m, c¸c c¸n bé nhµ níc cña ngµnh l©m nghiÖp…mµ ph¶i nh×n vµo nh÷ng ngêi lao ®éng l©m nghiÖp trong x· héi. BiÖn ph¸p giao kho¸n ®Êt, kho¸n rõng lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. NÕu nh trong thêi k× bao cÊp, lùc lîng lao ®éng cao nhÊt cña ngµnh l©m nghiÖp chØ cã kho¶ng 220.000 ngêi, chñ yÕu lµ c«ng nh©n c¸c l©m trêng, th× ngµy nay ngµnh l©m nghiÖp ®· cã hµng triÖu lao ®éng n«ng d©n tham gia nghÒ rõng, ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, kinh tÕ trang tr¹i. Bøc tranh l©m nghiÖp níc ta ®ang khëi s¾c, l«i kÐo hµng triÖu lao ®éng n«ng d©n tham gia b¶o vÖ ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng, t¹o ra mét sc m¹nh míi cho sù nghiÖp ph¸t triÓn l©m nghiÖp.
CÇn rµ so¸t l¹i hÖ thèng ®µo t¹o l©m nghiÖp ®Ó bè trÝ c©n ®èi c¸c ngµnh nghÒ ®µo t¹o, c¬ cÊu c¸c bËc häc, ®Þa ®iÓm c¸c trêng häc. Tæ chøc l¹i hÖ thèng nguån nh©n lùc l©m nghiÖp cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao sè lîng vµ tr×nh ®é cña c¸c chñ rõng, cña nh÷ng ngêi lao ®éng trùc tiÕp vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý rõng. G¾n liÒn c¸c c¬ së khoa häc víi c¸c môc tiªu ph¸t triÓn l©m nghiÖp, ph¸t triÓn hÖ thèng khuyÕn l©m, ®Èy m¹nh c«ng t¸c chuyÓn giao kÜ thuËt, c¶i tiÕn c¸c chÝnh s¸ch vÒ BV&PTR lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n nh»m d¶m b¶o tÝnh ®a d¹ng sinh häc vµ ®¶m b¶o rõng thêng xanh hiÖn cã ë níc ta.
Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ vÒ phÝa nhµ níc nh»m ®Èy m¹nh ®Çu t, còng nh n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t vµo c«ng cuéc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng trong thêi gian tíi.
2-/ Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c nhµ lËp vµ qu¶n lý dù ¸n
Trªn c¬ së nh÷ng ®Þnh híng, chÝnh s¸ch cña nhµ níc, c¸c nhµ lËp dù ¸n sÏ c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cña tõng ®Þa ph¬ng ®Ó tiÕn hµnh dù ¸n ®Çu t, hiÖu qu¶ cña mçi dù ¸n phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè. Trong khu«n khæ h¹n chÕ cña ®Ò tµi em chØ xin ®a ra mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o tiÕn ®é cña dù ¸n ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n trªn ®Þa bµn huyÖn, trªn c¬ së ®ã rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t cña c¸c dù ¸n sÏ tiÕn hµnh ®Çu t trong lÜnh vùc nµy. Cô thÓ:
2.1. C¸c dù ¸n ®Çu t b¶o vÖ rõng ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c ph¸t triÓn rõng bÒn v÷ng
Ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ bÒn v÷ng vèn rõng nãi riªng hay tµi nguyªn thiªn nhiªn nãi chung chÝnh lµ gi÷ c©n b»ng gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng b¶o vÖ tµi nguyªn. Ph¸t triÓn hay khai th¸c vèn rõng trªn c¬ së bÒn v÷ng ph¶i ®¶m b¶o ®îc c¸c chøc n¨ng cña rõng nh: chøc n¨ng phßng hé, cung cÊp l©m s¶n vµ b¶o vÖ m«i trêng sèng cña rõng. Dù ¸n b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n mµ chuyªn ®Ò t×m hiÓu lµ mét trong nh÷ng dù ¸n ®¶m b¶o nguyªn t¸c ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®èi víi rõng ®Çu tiªn ë ViÖt Nam. Th«ng qua ®ã, ®Ó thùc hiÖn ®îc ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng bÒn v÷ng, mét dù ¸n ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau:
2.1.1. Nguyªn t¾c thø nhÊt: t«n träng vµ quan t©m ®Õn cuéc sèng céng ®ång
Thùc tiÔn qu¶n lý rõng cña dù ¸n trong thêi gian qua ®· cho thÊy: nÕu chØ dùa vµo lùc lîng nhµ níc, kh«ng quan t©m ®Õn lîi Ých cña ngêi d©n th× viÖc qu¶n lý nguån tµi nguyªn rõng kh«ng thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ mong muèn. Khi ®ã, c¸c chÝnh s¸ch ph¸p luËt, hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý nguån tµi nguyªn rõng, c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh còng kh«ng ®ñ ng¨n c¶n viÖc rõng vÉn bÞ tµn ph¸.
ChÝnh v× vËy t«n träng vµ quan t©m ®Õn cuéc sèng céng ®ång lµ mét nguyªn t¾c v« cïng quan träng. Nguyªn t¾c nµy nãi lªn tr¸ch nhiÖm cña dù ¸n trong viÖc quan t©m ®Õn céng ®ång d©n c vïng ®Öm cña c¸c khu vùc rõng ®îc b¶o vÖ. C¸c dù ¸n cÇn ph¶i chia xÎ mét c¸ch c«ng b»ng phóc lîi vµ chi phÝ trong viÖc sö dông tµi nguyªn vµ b¶o vÖ rõng víi céng ®ång d©n c vïng ®Öm.
Tõ tríc ®Õn nay, c¸ch qu¶n lý cña ta thiÕu bÒn v÷ng, cha cã chÝnh s¸ch râ rµng vµ kh¶ thi ®èi víi ngêi d©n vµ ®Þa ph¬ng n¬i cã rõng. C¸c dù ¸n do thiÕu tµi chÝnh nªn thêng tiÕn hµnh qu¶n lý theo ph¬ng thøc khÐp kÝn, kh«ng chia xÎ lîi Ých, Ýt trao ®æi th«ng tin v× vËy ngêi d©n kh«ng hiÓu ®îc néi dung c«ng viÖc cña c¸c vên quèc gia hay khu b¶o tån, sinh ra ngê vùc. VÊn ®Ò then chèt lµ chóng ta ph¶i g¾n lîi Ých sèng cßn cña ngêi d©n víi tµi nguyªn rõng. ChØ khi nµo tµi nguyªn rõng trë thµnh tµi s¶n cña ngêi d©n, "ch¸y rõng nh ch¸y nhµ" th× ngêi d©n s½n sµng hi sinh tÊt c¶ ®Ó b¶o vÖ tµi nguyªn rõng, kh«ng chØ b¶o vÖ mµ cßn ph¸t triÓn vµ sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn quý gi¸ nµy.
Muèn vËy, cÇn ph¶i quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu cÊm, ngoµi ra cßn cã nh÷ng ®iÒu kh«ng cÊm hoÆc chØ h¹n chÕ. Nh©n d©n sèng ë trong c¸c vïng ®Öm sÏ ®îc hëng nh÷ng g× cña rõng, bao nhiªu, vµo thêi gian nµo, viÖc nµy ph¶i ®îc c«ng khai ®Ó kiÓm so¸t. C¸i g× còng cÊm th× sÏ kh«ng kiÓm so¸t ®îc vµ cµng thiÖt h¹i nhiÒu h¬n lµ cho sö dông mét phÇn nhng cã kiÓm tra. Cã vµi n¬i cÊm h¸i qu¶ t¬i (lo¹i qu¶ b¸n ®îc gi¸) do ®ã thay v× trÌo h¸i ngêi ta chÆt h¹ c¶ c©y cho nhanh (lÊy trém) kÕt qu¶ c©y rõng bÞ tµn ph¸.
Dùa trªn c¬ së nguyªn t¾c nµy, c¸c dù ¸n b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn c¸c khu rõng ®Æc dông nªn phèi hîp víi c¸c dù ¸n hç trî vµ ph¸t triÓn n«ng th«n trªn cïng ®i¹ bµn, cïng tiÓu vïng sinh th¸i; c¸ch tèt nhÊt lµ dù ¸n nªn cã mét kho¶n môc ®Çu t cho viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi d©n. ViÖc g¾n nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cña ngêi d©n víi viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng sÏ t¨ng thªm lßng tin vµ l«i kÐo ngêi d©n tham gia tù nguyÖn vµo c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n. §iÒu nµy sÏ ®îc cô thÓ ho¸ ë nguyªn t¾c thø t sÏ ®îc tr×nh bÇy tiÕp sau ®©y.
2.1.2 Nguyªn t¾c 2: thay ®æi tËp tôc vµ thãi quen c¸ nh©n
Tríc ®©y vµ ngay c¶ hiÖn nay nhiÒu ngêi trong chóng ta kh«ng biÕt c¸ch sèng bÒn v÷ng. Sù nghÌo khã buéc ngêi d©n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó tån t¹i nh: ph¸ rõng lµm n¬ng rÉy, s¨n b¾n chim thó, khai th¸c rõng bõa b·i... Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã xÈy ra liªn tôc ®· lµm suy gi¶m vµ c¹n kiÖt vèn rõng. V× lÏ ®ã, c¸c dù ¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c ho¹t ®éng nh»m thay ®æi th¸i ®é vµ hµnh vi cña ngêi d©n vïng ®Öm. C¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®µo t¹o ®îc thùc hiÖn th«ng qua ®Çu t c¶i t¹o, n©ng cÊp hÖ thèng y tÕ, gi¸o dôc sÏ hç trî vÒ kinh tÕ cho ngêi d©n vµ cho céng ®ång biÕt sö dông bÒn v÷ng nguån tµi nguyªn.
ViÖc thay ®æi th¸i ®é vµ hµnh vi cña con ngêi ®ßi hái ph¶i cã mét chiÕn dÞch tuyªn truyÒn ®ång bé. CÇn cã ch¬ng tr×nh gi¸o dôc trong nhµ trêng: tõ cÊp häc mÉu gi¸o, phæ th«ng ®Õn ®¹i häc ®Ó mäi ngêi ý thøc ®îc r»ng: nÕu con ngêi cã th¸i ®é hµnh vi ®óng ®¾n víi m«i trêng thiªn nhiªn th× tÊt nhiªn con ngêi sÏ ®îc tËn hëng vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ chÝnh b¶n th©n thiªn nhiªn sÏ phôc vô lîi Ých cña con ngêi tèt h¬n, l©u bÒn h¬n n÷a; nhng nÕu con ngêi cã th¸i ®é tµn nhÉn víi thiªn nhiªn, th× lóc nµo ®ã con ngêi sÏ gÆp ph¶i nh÷ng bÊt h¹nh do chÝnh b¶n th©n m×nh g©y ra. Ho¹t ®éng tuyªn truyÒn cÇn n©ng cao nhËn thøc cña ngêi d©n theo c¸c chñ ®Ò sau:
- N©ng cao nhËn thøc cña ngêi d©n vÒ gi¸ trÞ cña nguån tµi nguyªn rõng (gç vµ l©m s¶n ngoµi gç), ®Æc biÖt lµ gi¸ trÞ phßng hé, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i; kiÕn thøc vÒ luËt chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn rõng.
- ChuyÓn giao nh÷ng tiÕn bé khoa häc míi vÒ n«ng l©m nghiÖp nh gièng vËt nu«i c©y trång, kü thuËt trång c©y l¬ng thùc, c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp, vêm ¬m vµ c©y l©m nghiÖp, b¶o vÖ rõng, khoanh nu«i t¸i sinh vµ trång dÆm bæ xung.. mµ ®i¹ ph¬ng cã nhu cÇu.
- KÕ thõa, chän läc sö dông nh÷ng kiÕn thøc b¶n ®Þa cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng. Tæng kÕt vµ phæ biÕn nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt giái cña c¸c hé gia ®×nh cã thu nhËp kinh tÕ cao.
- VËn dông nh÷ng hÖ thèng canh t¸c bÒn v÷ng vÒ b¶o vÖ c¶i t¹o vµ sö dông ®Êt dèc chèng xãi mßn, n«ng l©m kÕt hîp...
- Thùc hiÖn kÜ thuËt g©y trång, b¶o vÖ vµ khai th¸c l©m s¶n ngoµi gç lín. Thùc hiÖn kÜ thuËt khai th¸c, b¶o qu¶n, s¬ chÕ vµ chÕ biÕn n«ng l©m s¶n.
- B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn thùc vËt rõng vµ ®éng vËt quý hiÕm.
- Båi dìng kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ cho n«ng d©n ®Ó hä s¶n xuÊt, dÞch vô, kinh doanh; cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng gi¸ c¶ n«ng l©m s¶n ®Ó hä tù x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt hé gia ®×nh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
- Qu¶n lý kinh tÕ hé gia ®×nh vµ trang tr¹i n«ng l©m nghiÖp.
- Tæ chøc qu¶n lý vµ x©y dùng céng ®ång lµng b¶n.
2.1.3 Nguyªn t¾c thø ba: ®Ó cho céng ®ång tù qu¶n lý rõng
Rõng kh«ng ph¶i lµ cña riªng mét c¸ nh©n hay céng ®ång nµo, rõng lµ tµi s¶n chung cña toµn nh©n lo¹i, nhng viÖc cøu lÊy rõng l¹i phô thuéc vµo niÒm tin vµ sù ®ãng gãp cña mçi c¸ nh©n, mçi gia ®×nh sèng trong céng ®ång gÇn rõng nhÊt. H¬n n÷a, tÝnh céng ®ång lµ mét trong nh÷ng ®Æc thï cña x· héi ViÖt Nam. Con ngêi ViÖt Nam víi t×nh lµng nghÜa xãm, ®oµn kÕt th¬ng yªu ®ïm bäc nhau trong mèi quan hÖ céng ®ång, dßng hä, huyÕt thèng, cïng tÝch luü vµ chia xÎ cho nhau nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kiÕn thøc b¶n ®Þa. Hä cã cïng t©m lý d©n téc, cïng ng«n ng÷, dÔ th«ng c¶m. Uy tÝn vµ vai trß g¬ng mÉu cña c¸c giµ lµng trëng b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn céng ®ång. NhiÒu céng ®ång lµng x· tù x©y dùng h¬ng íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng vµ ®îc ngêi d©n tù gi¸c thùc hiÖn.
Trong thùc tiÔn níc ta, ë nhiÒu céng ®ång ngêi d©n tù thµnh lËp nh÷ng c©u l¹c bé khuyÕn n«ng khuyÕn l©m tù nguyÖn, nhãm hé cïng së thÝch (ch¨n nu«i, trång c©y l¬ng thùc, c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp..) ®Ó cïng hîp t¸c vµ truyÒn b¸ kinh nghiÖm s¶n xuÊt. §©y lµ nh÷ng h×nh thøc tæ chøc tù nguyÖn rÊt tèt, gãp phÇn nh©n réng kÕt qu¶ cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m. ChÝnh v× vËy viÖc sö dông ph¬ng ph¸p quy ho¹ch sö dông ®Êt, sau ®ã giao quyÒn sö dông ®Êt rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp cho céng ®ång lµ mét bµi häc hiÖu qu¶ cho c¸c dù ¸n b¶o vÖ rõng bÒn v÷ng.
ë c¸c céng ®ång lµng b¶n hiÖn nay cã nhiÒu tæ chøc ®oµn thÓ quÇn chóng nh §oµn thanh niªn, Héi phô n÷, Héi n«ng d©n, Héi phô l·o, Héi lµm vên..Sù phèi hîp ®ång bé cña c¸c tæ chøc nµy t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp cho céng ®ång trong viÖc b¶o vÖ, sö dông hîp lý vµ ph¸t triÓn nguån tµi nguyªn rõng. Muèn ph¸t huy vai trß cña céng ®ång trong ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng mçi dù ¸n cÇn ®Æc biÖt quan t©m thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c sau:
- §µo t¹o c¸n bé ngêi ®Þa ph¬ng, nhÊt lµ c¸c d©n téc Ýt ngêi. Hä cã cïng t©m lý d©n téc, cïng chung ng«n ng÷, dÔ vËn ®éng thuyÕt phôc ngêi d©n ®Þa ph¬ng vµ sÏ trë thµnh h¹t nh©n ®Çu tÇu g¬ng mÉu trong c¸c phong trµo céng ®ång.
- Cho phÐp céng ®ång cã thÓ ®iÒu khiÓn toµn bé cuéc sèng cña m×nh bao gåm viÖc ®îc hëng sö dông nguån tµi nguyªn tõ rõng, ®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vèn rõng t¹i ®Þa ph¬ng m×nh, còng nh ®îc tham gia bµn b¹c th¶o luËn c¸c ph¬ng ¸n b¶o vÖ nguån tµi nguyªn rõng ®Ó cã thÓ g¾n tr¸ch nhiÖm cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng víi ho¹t ®éng qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng.
- Cho phÐp céng ®ång sö dông tµi nguyªn trong vïng tho¶ m·n mét sè nhu cÇu cuéc sèng nh»m gi¶m thiÓu viÖc ph¸ ho¹i, khai th¸c rõng tr¸i phÐp. Cho phÐp céng ®ång khai th¸c mét sè loµi nhÊt ®Þnh thùc chÊt lµ dù ¸n cã thÓ kiÓm so¸t ®îc ho¹t ®éng cña céng ®ång.
- T¹o mäi ®iÒu kiÖn gióp ®ì céng ®ång b¶o vÖ vèn rõng trªn ®Þa bµn cña m×nh (hç trî vèn cho giao kho¸n b¶o vÖ rõng, hç trî kinh phÝ khoanh nu«i t¸i sinh b¶o vÖ rõng…). NÕu mçi céng ®ång tù qu¶n lý ®îc nguån tµi nguyªn rõng vµ ph©n phèi phï hîp víi lîi Ých ®a sè ngêi sö dông th× c«ng viÖc sÏ ®îc thuËn lîi.
2.1.4. Nguyªn t¾c thø t: T¨ng cêng ®éng lùc gi÷ rõng
Ngµy nay, viÖc b¶o vÖ rõng theo híng qu¶n lý bÒn v÷ng ngµy cµng ®îc quan t©m nhiÒu h¬n, vÊn ®Ò cèt lâi cÇn ph¶i gi¶i quyÕt lµ t¹o nguån thu nhËp æn ®Þnh cho nh÷ng hé nhËn kho¸n rõng ngay trªn diÖn tÝch rõng cña hä. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ muèn b¶o vÖ rõng theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× kh«ng thÓ tho¸t ly ph¬ng thøc s¶n xuÊt N«ng - L©m kÕt hîp, hai vÊn ®Ò ph¶i ®îc kÕt hîp mét c¸ch chÆt chÏ. §©y lµ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt lÊy ng¾n nu«i dµi, s¶n xuÊt l©m nghiÖp trªn diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp ®Ó lµm c¬ së, t¹o ®iÒu kiÖn hç trî, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµm nghÒ rõng trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc b¶o vÖ c©y l©m nghiÖp l©u dµi, trong khi kinh phÝ b¶o vÖ rõng cña nhµ níc qu¸ h¹n hÑp.
Thùc hiÖn ph¬ng thøc s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp lµ sö dông tèi u c¸c nguån nh: nguån lao ®éng nhµn rçi cña nh÷ng hé nhËn kho¸n rõng ®Ó võa trång trät, ch¨n nu«i, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hµng ho¸ t¹o nguån thu nhËp, cïng víi khai th¸c dÞch vô du lÞch sinh th¸i vµ b¶o tån c¶nh quan thiªn nhiªn.
Thùc tÕ, diÖn tÝch rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp trong c¸c khu b¶o tån ®Òu cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµy, cã nh÷ng khu vùc s½n cã c¶nh quan vµ c©y rõng, nÕu tæ chøc tèt sÏ khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng du lÞch sinh th¸i, thu hót lîng kh¸ch tham quan rÊt lín. Nhng ®Õn nay tiÒm n¨ng nµy vÉn cha ®îc tËn dông triÖt ®Ó nªn kinh tÕ cña nh÷ng chñ hé nhËn kho¸n rõng cha ph¸t triÓn, ®ãi nghÌo vÉn tiÕp tôc theo ®uæi, hä thêng bá rõng ®i lµm thuª lµm mín kiÕm sèng vµ ng©n s¸ch nhµ níc hµng n¨m ph¶i ®Çu t thuª mín lao ®éng ®i gi÷ rõng thay cho hä, ®ã lµ mét nghÞch lý nhng buéc ph¶i thùc hiÖn ®Ó b¶o vÖ rõng.
Nh vËy, viÖc lång ghÐp ®Çu t b¶o vÖ rõng vµ ®Çu t ph¸t triÓn n«ng th«n lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn b¶o tån rõng bÒn v÷ng. Song song víi viÖc giao kho¸n b¶o vÖ rõng, khoanh nu«i t¸i sinh b¶o vÖ rõng c¸c dù ¸n nªn thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c khuyÕn n«ng, gióp ®ì bµ con tiÕp cËn c¸c gièng míi vµ kÜ thuËt nu«i trång míi nh»m c¶i thiÖn n¨ng suÊt, t¨ng thu nhËp vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hä. NÕu x©y dùng ®îc c¸c m« h×nh s¶n xuÊt n«ng - l©m vµ b¶o vÖ rõng nh trong dù ¸n b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· ®Ò cËp ë trªn th× chóng ta sÏ cã mét m« h×nh mang tÝnh kinh tÕ x· héi l©u dµi, rÊt cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµm nghÒ rõng tõng bíc t¹o nguån thu nhËp æn ®Þnh vµ rõng tÊt yÕu sÏ ®îc b¶o vÖ theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng
2.1.5. Nguyªn t¾c thø n¨m: kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng
Mét dù ¸n ®Çu t b¶o vÖ rõng bÒn v÷ng cÇn quan t©m ®Õn nh÷ng khÝa c¹nh kinh tÕ cña thiªn nhiªn, cña viÖc b¶o vÖ c¸c hÖ sinh th¸i vµ tËp trung vµo nh÷ng mèi liªn hÖ gi÷a hÖ thèng kinh tÕ víi thiªn nhiªn nh»m ph©n tÝch xem chóng ta cã thÓ thùc sù b¶o vÖ sù ®a d¹ng sinh häc cña rõng nh thÕ nµo. ViÖc kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ b¶o vÖ rõng cã thÓ cã vai trß quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ vÒ ®a d¹ng sinh häc vµ chøc n¨ng cña rõng. Ho¹t ®éng nµy cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng tiÒn vµ sù hµi lßng cña céng ®ång trong viÖc b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng.
Mçi dù ¸n lu«n ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng yÕu tè ngo¹i lai, nh÷ng vËt g©y « nhiÔm, nh÷ng vËt thÓ kh«ng ®îc tÝnh ®Õn ë thÞ trêng l¹i cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸ ho¹i rõng. Vµ c¶ nh÷ng yÕu tè nh hµnh lang bá ngá, ®êng ®i c«ng céng, së h÷u chung tµi nguyªn còng ph¸ ho¹i rõng. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh ë níc ta lµ viÖc më ®êng Trêng S¬n ®i qua Vên Quèc Gia Cóc Ph¬ng ®· vµ ®ang ®Æt ra rÊt nhiÒu tranh c·i vÒ ¶nh hëng cña nã víi ho¹t ®éng b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc cu¶ khu b¶o vÖ. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ chóng ta cÇn t×m gi¶i ph¸p nh÷ng c«ng cô chÝnh s¸ch nh»m kh¾c phôc nh÷ng chç trèng trong thÞ trêng g©y ra bëi nh÷ng nh©n tè ngo¹i lai hoÆc sù nhiÔu lo¹n. Cuèi cïng, tÊt nhiªn lµ vÊn ®Ò mµ níc ta ®ang ph¶i ®¬ng ®Çu, ®ã lµ n¹n ph¸ rõng ®Ó canh t¸c n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn diÖn tÝch ®Êt míi. Chóng ta ph¶i ®¬ng ®Çu víi sù lùa chän, hoÆc lµ cø tiÕp tôc hoÆc quyÕt ®Þnh chÊm døt ngay ®Ó b¶o vÖ thiªn nhiªn. Vµ tÊt nhiªn chóng ta ph¶i xem xÐt vÊn ®Ò trªn c¶ hai khÝa c¹nh ph¸t triÓn diÖn tÝch hay b¶o vÖ.
Chóng ta biÕt r»ng thêng nÈy sinh nh÷ng t¸c ®éng néi t¹i m¹nh mÏ gi÷a ph¬ng thøc kinh tÕ vµ hÖ sinh th¸i. Chóng ta cã nÒn s¶n xuÊt vµ tiªu thô lu«n lu«n më réng víi mét hÖ sinh th¸i gÇn nh lµ cè ®Þnh hoÆc cã xu híng gi¶m. D©n sè t¹i c¸c vïng ®Öm t¨ng lªn cïng víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng ngõng ph¸t triÓn dÉn tíi ngµy cµng gi¶m ®Þa bµn ®Ó hÖ sinh th¸i rõng ph¸t huy chøc n¨ng. Vµ viÖc ®ã ®¬ng nhiªn ph¸ ho¹i ®a d¹ng sinh vËt. Lêi gi¶i cho vÊn ®Ò nµy lµ chóng ta ph¶i b¶o vÖ ®îc ®a d¹ng sinh vËt vµ hÖ sinh th¸i rõng b»ng c¸ch sö dông ®Êt tæng hîp chøc n¨ng, t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp trªn l·nh ®Þa ®îc b¶o vÖ. Chóng ta nªn tiÕp tôc ph¸t triÓn c¸c m« h×nh sö dông ®Êt mµ trong ®ã nh÷ng t¸c ®éng lªn hÖ sinh th¸i rõng vµ nh÷ng t¸c ®éng cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®Õn ®a d¹ng sinh vËt ®· ®îc tÝnh ®Õn.
2.2. Hoµn thiÖn dù ¸n ®Çu t
Mét dù ¸n ®Çu t ph¶i qua 3 giai ®o¹n: chuÈn bÞ ®Çu t, thùc hiÖn ®Çu t vµ vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t. HiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ®Çu t sÏ ®îc h×nh thµnh vµ ghi nhËn tõ cuèi giai ®o¹n thø hai vµ chñ yÕu trong giai ®o¹n thø ba cña dù ¸n, nhng c¶ ba giai ®o¹n cã vai trß quyÕt ®Þnh nh nhau ®èi víi hiÖu qu¶ cña dù ¸n. V× vËy, ®Ó n©ng cao kÕt qu¶ còng nh hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ®Çu t th× viÖc hoµn thiÖn tõng giai ®o¹n cña dù ¸n ®Çu t lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
2.2.1. Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t.
Trong ba giai ®o¹n trªn th× giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t: t¹o tiÒn ®Ò vµ quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña toµn bé dù ¸n. V× vËy vèn chuÈn bÞ ®Çu t lu«n ®îc bè trÝ nhiÒu nhÊt tõ tríc tíi nay. Trong c¸c n¨m gÇn ®©y c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn trong nghiÖm thu, ®Èy nhanh tiÕn ®é vµ tõng bíc tiªu chuÈn ho¸ c¸c c«ng viÖc tõ kh©u lËp ®Ò c¬ng, dù to¸n, kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa chÊt, mÉu ho¸ hå s¬ b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, ®a c¸c yªu cÇu vÒ b¸o c¸o ®Òn bï di d©n t¸i ®Þnh c, b¸o c¸o t¸c ®éng m«i trêng vµo néi dung lËp b¸o c¸o kh¶ thi. Nh×n chung c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t cã nhiÒu cè g¾ng. Tuy nhiªn cßn mét sè dù ¸n cha ®¸p øng yªu cÇu thñ tôc trong viÖc lËp hå s¬, thÈm ®Þnh.
ChÊt lîng mét sè hå s¬ b¸o c¸o kh¶ thi vµ thiÕt kÕ kü thuËt cña nhiÒu ®¬n vÞ t vÊn nhÊt lµ C«ng ty t vÊn ®Þa ph¬ng hoÆc c¸c trung t©m cña viÖn, trêng lµm cha ®¹t dÉn ®Õn t×nh tr¹ng giai ®o¹n sau ph¶i ®iÒu chØnh nhiÒu so víi giai ®o¹n tríc lµm kÐo dµi tiÕn ®é ¶nh hëng ®Õn vèn ®Çu t. B¸o c¸o thÈm ®Þnh dù ¸n cña mét sè c«ng ty t vÊn ph¶i lµm ®i lµm l¹i nhiÒu lÇn míi ®îc WB th«ng qua cho triÓn khai thi c«ng vµ míi ®îc gi¶i ng©n.
VËy víi c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t cßn nhiÒu thiÕu sãt sÏ dÉn tíi dù ¸n ®îc ®i vµo thùc hiÖn bÞ kÐo dµi, c¸c tæ chøc viÖn trî kh«ng cÊp vèn g©y thiÖt h¹i rÊt lín, nhiÒu c«ng tr×nh muèn khÈn tr¬ng ®i vµo thùc hiÖn do giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t cha ®¹t lµm cho c«ng tr×nh bÞ chËm tiÕn ®é...
§Ó giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t cã hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c tuyÓn chän t vÊn cÇn cã tû lÖ thÝch hîp gi÷a t vÊn trong níc vµ t vÊn níc ngoµi, nh»m kÕt hîp kinh nghiÖm lËp dù ¸n cña c¸c nhµ t vÊn níc ngoµi víi sù hiÓu biÕt vÒ phong tôc tËp qu¸n cña vïng dù ¸n cña c¸c nhµ t vÊn trong níc. C«ng t¸c kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ®Þa ph¬ng cÇn cã sù tham gia cña ngêi d©n (ph¬ng ph¸p PRA) th× dù ¸n sÏ ph¶n ¸nh trung thùc vµ kh¸ch quan t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi, ®iÒu kiÖn tù nhiªn… t¹i vïng sÏ tiÕn hµnh dù ¸n.
2.2.2. Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t.
Trong giai ®o¹n nµy vÊn ®Ò thêi gian vµ tiÕn ®é lµ quan träng nhÊt trªn c¬ së ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt. Bëi v× vèn ®Çu t kh«ng sinh lêi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t do ®ã nÕu kÐo dµi chóng ta mÊt mét kho¶n l·i do tæn thÊt bëi thêi tiÕt g©y ra. VËy ®Ó c«ng t¸c ®Çu t nãi chung vµ ®Çu t vµo b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng nãi riªng ®¹t hiÖu qu¶ th× viÖc xem xÐt vµ hoµn thiÖn giai ®o¹n nµy lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. Kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých trùc tiÕp cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng mµ nã chÝnh lµ yÕu tè thu hót vèn ®Çu t cña c¸c nhµ tµi trî cña nh©n d©n.
Víi giai ®o¹n nµy th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c sau:
2.1.2.1. ThiÕt lËp kÕ ho¹ch hµnh ®éng trªn c¬ së cã sù tham gia cña ngêi d©n
Thùc tiÔn ph¸t triÓn l©m nghiÖp cho thÊy b¶o vÖ rõng lµ sù nghiÖp cña toµn d©n. Sù nghiÖp b¶o vÖ rõng chØ thµnh c«ng khi nµo thu hót ®îc sù tham gia cña toµn d©n, trong ®ã vai trß cña nh÷ng ngêi d©n sèng gÇn rõng rÊt quan träng. Thµnh c«ng hay thÊt b¹i vÒ b¶o vÖ rõng cã mèi liªn hÖ víi t©m tr¹ng, th¸i ®é, tr×nh ®é vµ ý thøc cña ngêi d©n ®èi víi rõng.
CÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn, gi¸o dôc phæ cËp ®Ó ngêi d©n n©ng cao nhËn thøc ®èi víi rõng vµ n©ng cao kiÕn thøc b¶o vÖ rõng. Céng ®ång d©n c sèng gÇn rõng cã quan hÖ chÆt chÏ vµ l©u ®êi víi rõng, nªn cÇn cã chÝnh s¸ch, tæ chøc vµ c¬ chÕ ®Ó ¸p dông qu¶n lý l©m nghiÖp céng ®ång ®èi víi nh÷ng th«n b¶n ë gÇn rõng.
B¶o vÖ rõng ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn nhiÒu néi dung nh: sö dông rõng ®óng môc ®Ých, phßng chèng löa rõng, phßng chèng s©u bÖnh, chèng chÆt ph¸ rõng. V× vËy, mét mÆt cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vËn ®éng toµn d©n tham gia b¶o vÖ rõng, mÆt kh¸c cÇn x©y dùng lùc lîng chuyªn tr¸ch vµ nßng cèt ®Ó b¶o vÖ rõng nhÊt lµ ®Ó phßng chèng s©u bÖnh, phßng chèng ch¸y rõng vµ thõa hµnh ph¸p luËt.
2.1.2.2. C«ng t¸c ®Êu thÇu.
Trong c¸c n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c ®Êu thÇu tiÕp tôc ®îc triÓn khai tÝch cùc vµ thùc hiÖn nghiªm tóc theo c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cho vay vèn. NhiÒu gãi thÇu ®· ®îc më vµ hµng tr¨m tû ®ång d«i d sau kÕt qu¶ ®Êu thÇu ®· ®îc Nhµ níc vµ Bé cho phÐp ®Çu t vµo viÖc bæ sung hoµn thiÖn c¸c h¹ng môc ®Çu t vµ cho viÖc n©ng cao h¬n tr×nh ®é qu¶n lý b¶o vÖ rõng.
Nh×n chung c«ng t¸c ®Êu thÇu ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc, ®óng quy chÕ. Qua hµng tr¨m gãi thÇu do viÖc tiÕn hµnh nghiªm tóc ®óng quy chÕ râ rµng c«ng khai minh b¹ch nªn cha cã trêng hîp nµo ph¶i ®Êu thÇu l¹i hoÆc cã khiÕu kiÖn th¾c m¾c ph¶i xö lý. C¸c nhµ thÇu ®îc chän ®a sè lµ cã ®ñ n¨ng lùc, hoµn thµnh ®óng tiÕn ®é vµ ®¶m b¶o chÊt lîng.
NhiÒu nhµ thÇu t vÊn vµ x©y dùng ®· t¨ng cêng ®Çu t trang thiÕt bÞ, ®Çu t trÝ tuÖ c¶i tiÕn c«ng t¸c, n©ng cao n¨ng lùc vÒ mäi mÆt. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÒu nhµ thÇu ®· b¸m s¸t hîp ®ång, theo dâi gi¸m s¸t chÆt chÏ chÊt lîng, tiÕn ®é nh»m ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu cña hîp ®ång ®· ký kÕt.
Nhng c¸ biÖt cã mét vµi trêng hîp lùa chän ph¶i c¸c nhµ thÇu thùc chÊt yÕu vÒ tr×nh ®é kü thuËt vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh. Mét sè ®¬n vÞ lu«n lu«n trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn do nî nÇn kh«ng cã kinh phÝ ®Ó thi c«ng b×nh thêng mÆc dï ®îc Ban Qu¶n lý dù ¸n thanh to¸n c¸c khèi lîng hoµn thµnh mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi nhng vÉn thi c«ng kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng vµ tiÕn ®é.
Trong c«ng t¸c ®Êu thÇu cßn cã mét vµi gãi thÇu cã hiÖn tîng dµn xÕp, ch¹y thÇu... Hå s¬ mêi thÇu cã nh÷ng viÖc thiÕu chÆt chÏ, ph¶i bæ sung xö lý lµ cÇn thiÕt nhng cha kiªn quyÕt ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ cã biÖn ph¸p xö lý theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
C¸c chñ ®Çu t cÇn t¨ng cêng c¸n bé vµ chuyªn tr¸ch c«ng t¸c ®Êu thÇu trong c¸c kh©u thÈm tra hå s¬ ®å ¸n kü thuËt, hå s¬ mêi thÇu, chÊm thÇu, ®¶m b¶o kh¸ch quan trung thùc. C«ng t¸c thÈm ®Þnh gi¸ tróng thÇu ph¶i rµ so¸t kü h¬n, kiªn quyÕt lo¹i bá nh÷ng chi phÝ bÊt hîp lý vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c sai sãt ph¶i bæ sung khèi lîng, ®iÒu chØnh cÊp ®Êt, ®¬n gi¸... lµ nh÷ng nguyªn nh©n g©y nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Êu thÇu, giao thÇu.
CÇn cã biÖn ph¸p h¹n chÕ ®¬n vÞ tróng thÇu võa ®ñ víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh, ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n vµ thiÕt bÞ, kh«ng cho phÐp dµn tr¶i qu¸ t¶i so víi kh¶ n¨ng cña mét sè C«ng ty trong vµ ngoµi ngµnh nh hiÖn nay.
2.1.2.3. VÒ quy ho¹ch sö dông vµ giao ®Êt, giao rõng
Quy ho¹ch sö dông vµ giao ®Êt, giao rõng lµ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - x· héi quan träng nhÊt lµm tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn c¸c hÖ canh t¸c. VÒ vÊn ®Ò nµy nhµ níc ta ®· cã mét hÖ thèng luËt ph¸p kh¸ ®Çy ®ñ, tuy nhiªn trong thùc tÕ vÉn cßn nhiÒu ¸ch t¾c vµ trë ng¹i thuéc vÒ ph¬ng ph¸p vµ c¸c ph¬ng ¸n thùc thi cô thÓ ë cÊp vÜ m« (cÊp th«n, x·). Mét sè khuyÕn nghÞ vÒ QHSD§ vµ chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng
- Quy ho¹ch sö dông ®Êt:
+ CÇn cã dù ¸n cô thÓ quy ho¹ch sö dông ®Êt xuèng ®Õn cÊp x·, x¸c ®Þnh râ ranh giíi c¸c lo¹i ®Êt theo môc ®Ých sö dông, ®Æc biÖt lµ gi÷a ®Êt l©m nghiÖp vµ ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó h¹n chÕ viÖc lÊn chiÕm rõng tù nhiªn.
+ Quy ho¹ch dµi h¹n vïng trång c©y c«ng nghiÖp vµ vïng di d©n tù do ®Ó h¹n chÕ ph¸ rõng vµ chiÕm dông ®Êt ®ai.
+ Quy ho¹ch vïng n¬ng rÉy t¹m thêi trªn c¬ së t«n träng phong tôc tËp qu¸n vµ nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt vÒ l¬ng thùc cña ®ång bµo d©n téc, tõng bíc h¹n chÕ vµ gi¶m dÇn diÖn tÝch canh t¸c n¬ng rÉy.
- Giao ®Êt, giao rõng
+ Thùc hiÖn giao ®Êt giao rõng ®Õn hé vµ cã ph¬ng ¸n sö dông ®Êt rõng kÌm theo híng dÉn kÜ thuËt ®Ó ngêi d©n sö dông ®óng môc ®Ých. Cô thÓ ho¸ tiªu chuÈn vµ ®èi tîng nhËn kho¸n ®Êt l©m nghiÖp. §Æc biÖt lµ chó träng ®Õn kh¶ n¨ng thùc thi c¸c ph¬ng ¸n cña c¸c chñ hé nhËn kho¸n. §èi víi ®Êt trèng ®åi nói träc chØ nªn giao kho¸n nh÷ng diÖn tÝch ®· cã dù ¸n trång rõng, kh«ng nªn giao ®Êt trèng ®Ó khoanh nu«i phôc håi v× nh vËy rÊt dÔ bÞ chuyÓn ®æi sang môc ®Ých kh¸c.
+ §æi míi c¬ chÕ giao ®Êt, giao rõng cho c¸c ®èi tîng sö dông cô thÓ nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p nh©n vµ lîi Ých kinh tÕ l©u dµi cho ngêi sö dông, ®¶m b¶o tÝnh an toµn cho QHSD§.
2.2.3 Giai ®o¹n vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t.
ë giai ®o¹n nµy c¸c c«ng tr×nh hç trî ho¹t ®éng b¶o vÖ rõng (tr¹m kiÓm l©m, ®êng vµo c¸c khu b¶o tån…) ®i vµo ho¹t ®éng chÝnh thøc,n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng; c¸c c«ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn n«ng th«n cho c¸c vïng ®Öm (c«ng tr×nh thuû lîi, ®êng s¸, c¸c c¬ së y tÕ, gi¸o dôc…) còng ®îc ®a voµ sö dông . V× vËy trong giai ®o¹n nµy viÖc qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh rÊt quan träng.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh kh«ng chØ chó träng vµo khai th¸c mµ cßn ph¶i quan t©m ®óng møc ®Õn viÖc söa ch÷a n©ng cÊp thêng xuyªn c«ng tr×nh, cÇn qu¶n lý theo quy tr×nh quy ph¹m kü thuËt. C«ng t¸c b¶o vÖ c«ng tr×nh cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng quan t©m xö lý.
Lµm tèt c«ng t¸c nµy th× c«ng tr×nh sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao vèn ®Çu t ph¸t huy t¸c dông, t¹o ra sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn.
Tãm l¹i, hoµn thiÖn dù ¸n ®Çu t cho ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng gãp phÇn ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho c«ng cuéc ®¶m b¶o tÝnh ®a d¹ng sinh häc cho c¸c vïng rõng hiÖn cßn vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho nh©n d©n vïng ®Öm.
*)Ho¹t ®éng b¶o tån rõng bÒn v÷ng muèn thµnh c«ng th× ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ b¶o vÖ søc sèng vµ tÝnh ®a d¹ng cña rõng. B¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng bao gåm ®a d¹ng vÒ loµi ®éng thùc vËt, ®a d¹ng vÒ gen di truyÒn trong mçi loµi. §©y lu«n lµ néi dung chÝnh trong c¸c dù ¸n b¶o tån. Tuy nhiªn trong ph¹m vi nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò t«i ®· kh«ng ®Ò cËp nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò nµy. Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ lµm næi râ c¸c t¸c ®éng cña ngêi d©n vïng ®Öm lªn rõng, nh÷ng hiÖu qu¶ ®èi víi c«ng cuéc b¶o vÖ rõng nhê c¸c ho¹t ®éng ®Çu t vµo vïng ®Öm, chÝnh v× vËy c¸c gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt còng chØ nh»m n©ng cao ¶nh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t cho vïng ®Öm ®èi víi c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng.
kÕt luËn
Rõng níc ta cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng nhng l¹i ®ang ®øng tríc nguy c¬ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. Nguån tµi nguyªn rõng níc ta lµ dåi dµo s½n cã nhng kh«ng ph¶i lµ v« tËn. ChÝnh v× lÏ ®ã b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng hiÖn cã chÝnh lµ ®¶m b¶o cuéc sèng cña ngêi d©n, ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt, ®¶m b¶o m«i trêng sèng an toµn.
Ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng kh«ng thÓ chØ tuyªn truyÒn, h« hµo mµ ®ßi hái mét nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn lín, c¸c dù ¸n ®Çu t cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch cô thÓ. §Çu t cho b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng g¾n víi ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn n«ng th«n vïng ®Öm lµ mét híng ®Çu t bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶. §©y lµ mét híng ®i míi cho ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng ®èi víi mét ®Êt níc mµ ®êi sèng còng nh hiÓu biÕt cña ngêi d©n cßn rÊt thÊp nh níc ta.
Trong khu«n khæ cña mét luËn v¨n tèt nghiÖp, víi nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng ë huyÖn §¨k R'lÊp tØnh §¨k L¨k nãi riªng còng nh ho¹t ®éng ®Çu t b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng ë níc ta nãi riªng mµ t«i ph¸t hiÖn ®îc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t«i chØ xin ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc phÇn nµo nh÷ng khã kh¨n tån t¹i ®ã; còng nh bµi häc kinh nghiÖm nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t cho b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng theo híng bÒn v÷ng. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p mµ ®Ò tµi ®a ra chñ yÕu míi mang tÝnh lý thuyÕt, mang tÝnh kh¸i qu¸t, ®Ó nh÷ng ý kiÕn nµy cã thÓ thùc sù ph¸t huy hiÖu qu¶ ®ßi hái cã nh÷ng nghiªn cøu s©u s¾c vµ s¸t thùc h¬n khi vËn dông chóng vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph¬ng, tõng vïng.
Do h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh tr×nh ®é cña ngêi nghiªn cøu, ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý vµ phª b×nh tõ phÝa thÇy c«, b¹n bÌ vµ nh÷ng ngêi thùc sù quan t©m ®Õn ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng cña ViÖt Nam.
Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n tíi c¸c thÇy c« gi¸o cña Bé m«n kinh tÕ §Çu t, c¸c c« chó lµm viÖc trong Ban qu¶n lý dù ¸n L©m nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c« gi¸o Phan Thu HiÒn - nh÷ng ngêi ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi cña m×nh.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ ®Çu t - PGS.PTS NguyÔn Ngäc Mai (chñ biªn) - nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc.
2. Gi¸o tr×nh lËp vµ qu¶n lý dù ¸n - Th.S Tõ Quang Ph¬ng- nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc.
3. Gi¸o tr×nh c¬ së khoa häc m«i trêng - nhµ xuÊt b¶n ®¹i häc quèc gia Hµ Néi
4. L©m nghiÖp ViÖt Nam 1945-2000 qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm- Nhµ xuÊt b¶n thèng kª.
5. Rõng trong tÇm nh×n cña thêi ®¹i- nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ.
6. Rõng vµ x©y dùng vèn rõng - nhµ xuÊt b¶n thanh niªn.
7. NghÞ quyÕt 183 cña Héi ®ång bé trëng vÒ c«ng t¸c trång c©y g©y rõng.
8. T¹p chÝ N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - n¨m 1999, 2000, 2001, 2002
9. T¹p chÝ l©m nghiÖp - n¨m 2000,2001, 2002.
10. B¸o ®Çu t - n¨m 2000, 2001, 2002.
11. T¹p chÝ sinh häc - 2001.
12. T¹p chÝ khoa häc- x· héi- m«i trêng - 2001, 2002.
13. T¹p chÝ kinh tÕ sinh th¸i- 2001, 2001
14. T¹p chÝ m«i trêng- 2002
môc lôc
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
B0046.doc
