Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

LỜI MỞ ĐẦU Với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế hiên nay ,các tổ chức và doanh nghiệp phải tận dụng triệt để những khả năng của mình , đặc biệt là phải chú trọng tới phát triển nguồn nhân lực đồng nghĩa với việc tăng cường công tác đào tạo và phát trriển vì đây chính là yếu tố quan trọng nhất ,cơ bản nhất để phát triển nguồ nhân lực . Do vậy đào tạo và phát triển luôn có trong mỗi doanh nghiệp và thường xuyên được sử dụng , công việc này quyết định tới tồn tại và phát triển của doanh nghiệp cả trong hiện tại và trong lâu dài . Tuy nhiên , phần lớn các doanh nghiệp hiện nay có đội ngũ cán bộ chưa đồng bộ , trình độ năng lực còn hạn chế và trong các hoạt động của doanh nghiệp thi đào tạo và phát triển chưa thực sự đựoc coi trọng điều đó đã làm cho các doanh nghiệp không tận dụng được hết khả năng của mình . Trong khi đó các doanh nghệp chỉ tập chung vào những côngviệc trước mắt điều đó sẽ gây khó khăn cho sự phất triển về tương lai của doanh nghiệp . Do vậy chú trọng đến vấn đề đào tạo và phát trển throng doanh nghệp là một yêu cầu đặt ra đối với các nhà quản lý và đây cũng là lý do để em chọn đề tài này. Với kiến thức còn hạn chế cho nên bài viết của em chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, em rất mong được sự góp ý, bổ sung của cô để bài viết của em dược hoàn thiện hơn . Em xin chân thành cảm ơn CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ VẤN ĐỀ ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC I . KHÁI NIỆM , MỤC ĐÍCH , Ý NGHĨA TẦM QUAN TRỌNG CỦA ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP Khái niệm về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực Đào tạo và phát triển là lĩmh vực hoạt động liên quan trực tiếp tới nguồn nhân lực trong doanh nghệp , tới công việc và kỹ năng làm việc của họ . Đào tạo là tổng thể các hoạt động học tập nhằm giúp người lao động có thể làm việc có hiệu quả hơn trong nhiệm vụ và chức năng của mình tức là được nâng cao tay nghề, người lao động qua đào tạo sẽ có được những kiến thức kỹ năng cần thiết , từ đó sẽ phát huy được năng lực của mình . Phát triển là tổng thể các hoạt động học tập và các hoạt động đó vượt ra khỏi phạm vi công việc trước mắt , giúp cho người lao động có thể thực hiện công việc trong tương lai và phát triển nghề nghiệp nói chung của họ . Còn phát triển nguồn nhân lực là tổng thể các hoạt động được thực hiện một cách có tổ chức trong những khoảng thời gian nhất định nhằm thay đổi hành vi nghề nghiệp của người lao động . Giáo dục là tổng thể các hoạt động học tập nhằm giúp người lao động bước vào một nghề nghiệp mới hay chuyển sang nghề khác phức tạp hơn khó khăn hơn mà họ có thể nhanh chóng đáp ứng được . Trong công tác đào tạo phải kết hợp tất cả các khái niệm đó để có hương , kế hoạch đào tạo sao cho phù hợp . Việc đầu tư vào đào tạo và phát trển không những sẽ demlại một hoạt động hiệu quả cho doanh nghiệp mà còn thu hút và sử dụng tốt những người có năng lực có trình độ, ngoài ra còn tạo ra một môi trường tích cực cho người lao động Mục đích , ý nghĩa của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực Mục đích của đào tạo và phát triển Trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp phải hoạt động linh hoạt và đa dạng , do vậy các hoạt động về đào tạo và phát triển là vấn đề rất phức tạp, phải hoạt động trong các hoạt đông khác nhau với các hình thức khác nhau . Do vậy người lãnh đạo cũng như người lao động đều phải hiểu và nắm rõ mục đích của đào tạo và phát triển . Mục đích thứ nhất là định hưóng được cho người được đào tạo , người được đào tạo hướng dẫn , giải thích nhằm hiểu mục tiêu nhu cầu của công việc cung cấp chỉ dẫn cho họ những kiến thức mới , nâng cao nhận thức của họ để mỗi người có được một định hướng riêng cho mình từ đó họ có thể thấy được khả năng của mình có thể đáp ứng và tham gia cho chưong chình đào taịo nào, công việc nào . Mục đích thứ hai là phát triển tốt kỹ năng cuả người lao động và của người qủa lý . Người quản lý phải có kỹ năng ,trình độ chuyên môn giỏi mới có thể quản lý được trong những tình huốnh thay đổi, để có được các chính sách phù hợp , người lao động cần phải có kỹ năng tốt mới đáp ứng được công việc phức tạp hơn khó khăn hơn, khi nâng cao công nghệ hoặc công việc thay đổi . Mục đích thứ ba là nâng cao ý thức trách nhiệm cho người lao động . Đào tạo cho người lao động có ý thức trách nhiệm cao , nâng cao nhận thức để họ tự có ý thức trong công việc , tuân thủ chấp hành những nội quy đề ra, bên cạnh đó cần kết hợp bố trí an toàn nơi làm việc .Những công việc đó sẽ góp phần làm giảm rủi ro , giảm chi phí cho doanh nghiệp Mục đích thứ tư là đào tạo sao cho đạt hiệu quả nhất , điều này sẽ làm giảm được chi phí cho doanh nghiệp , đào tạo được đúng người đúng việc, tận dụng được nguồn lực tiềm năng của doanh nghiệp ... Và vấn đề này nếu đạt được sẽ đem lại hiệu quả sản xuất tốt cho cả doanh nghiệp . ý nghĩa của đào tạo và phát triển . Đào tạo và phát triển có một ý nghĩa rất quan trọng trong quả trị nguồn nhân lực , từ các mục đích trên ta thấy qua việc đào tạo và phát triển sẽ làm cho người lao động nâng cao hơn về trình độ , kỹ năng làm việc từ đó sẽ đem lại hiệu quả cao hơn cho doanh nghiệp , cụ thể người lao động ssẽ được nâng cao về những mặt sau : Kỹ năng được nâng lên ,từ đó sẽ làm tăng năng suất chất lượng và hiệu quả công việc . Việc đào tạo và phát triển sẽ làm cho người lao động giảm được thời gian thực tập nhanh chóng làm quen với công việc từ đó tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp. Công tác đào tạo và phát triển còn giúp cho người lao động nâng cao về trình độ , nhận thức từ đó sẽ gắn và nâng cao trách nhiệm trong quá trình làm việc tạo một bầu không khí tích cực cho nghiệp . Đào tạo và phát triển còn giúp cho doanh nghiệp đạt được các mục tiêu về kế hoạch hoá nguồn nhân lực và trong việc sắp xếp nhân lực , ngoài ra còn giúp cho doanh nghiệp cải thiện được điều kiện làm việc tận dụng được các khả năng của mình góp phần đạt được các mục tiêu mà doanh nghiệp đặt ra . Tầm quan trọng của đào tạo và phát triển . Hiện nay nền kinh tế cúa nước ta là nền kinh tế thị trường vận động theo cơ chế thị trường cho nên trong nền kinh tế luôn có sự vận động và phát triển, các doanh nghiệp cũng phải thay đổi các chiến lược sản xuất phù hợp với thị trường ,chỉ đáp ứng được thị trưòng doanh nghiệp mới tồn tại được, hơn nữa hoạt động trong cơ chế thị trường đòi hỏi phải cạnh tranh quyết liệt doanh nghiệp nào mà thắng lợi trong cạnh trang tức là có tầm nhìn và có các chính sách phát triển theo hướng mà thị trường hướng tới thì sẽ mang lại lợi nhuận cao . Trong cơ chế này các doanh nghiệp đều phải tự hạch toán kinh doanh và mục tiêu lớn nhất của doanh nghiệp là lợi nhuận Vậy làm như thế nào để doanh nghiệp thay đổi được theo thị trường và sử dụng đội ngũ lao động như thế nào cho phù hợp với chiến lược sản xuất và chi phí là tối thiểu nhất luôn là một câu hỏi đặt ra đòi với những nhà quản lý. Và để làm được điều này thì các doanh nghiệp phải thực hiện tốt công tác đào tạo và phát triển nếu làm được như vậy thì không những làm cho doanh nghiệp thay đổi được theo cơ chế thị trường mà còn làm cho doanh nghiệp ổn định trên con đường phát triển lâu dài Mối quan hệ giữa đào tạo - phát triển với kế hoạch hoá và sử dụng lao động trong doanh nghiệp . Đào tạo và phát triển với kế hoạch hoá nguồn nhân lực . Đào tạo và phát triển có mối quan hệ mật thiết với kế hoạch hoá nguồn nhân lực và chỉ có thông qua đào tạo và phát triển mơí thực hiện được kế hoạch hoá nguồn nhân lực vì kế hoạch hóa nguồn nhân lực là quá trình thông qua đó các doanh nghiệp đảm bảo được đầy đủ chất lượng và số lượng nguồn nhân lực phù hợp với yêu cầu công việc . Đào tạo và phát triển sẽ góp phần đẩm bảo về chất lượng cũng như số người cần thiết cho kế hoạch hoá . Với mục tiêu phát triển của doanh nghiệp , kế hoạch hoá nguồn nhân lực có nhiệm vụ dự báo nhu cầu lao động đáp ứng mục tiêu sản xuất kinh doanh và đánh giá thực trạng nguồn nhân lực mà doanh nghiệp hiện có , để các nhà quản lý dựa vào đó để có kế hoạch phát triển cho mình .Kế hoạch hoá nguồn nhân lực gồm có những nội dung cơ bản sau : + Số lượng lao động cần tuyển , chất lượng ra sao , tuyển ở đâu , thị trường nào ?... + Bố trí sắp xếp lực lượng lao động như thế nào ? + Dự kiến các chương trình đào tạo và phát triển như thế nào ? Kế hoạch hoá nguồn nhân lực với đào tạo và phát triển được thể hiện ở sơ đồ sau: Chiến lược sản xuất kinh danh Các mực tiêu cần đạt tới Kế hoạch hoá nguồn nhân lực Dự báo nhu cầu về nhân lực So sánh giữa nhu cầu và khả năng sẵn có Khả năng sẵn có về nhân lực Xác định những thiếu hụt về số lượng và chất lượng lao động Đề ra các giải pháp Tuyển dụng từ thị trường lao động Bố trí sắp xếp lại lực lượng Đào tạo và phát triển Theo sơ đồ đó thì từ chiến lược sản xuất kinh doanh cùng với các mục tiêu và kế hoạch danh nghiệp sẽ tiến hành dự báo nhu cầu về nhân lực ,và khả năng sẵn có về nhân lực sau đó tiến hành cân đối để tìm ra những thiếu hụt không hợp lý và đề ra các giải pháp tuyển dụng đào tạo và bố trí nguồn lực . c. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực với vấn đề sử dụng lao động trong danh nghiệp . Sau khi được đào tạo người lao động sẽ được nâng cao về trình độ , kỹ năng tay nghề ,từ đó họ sẽ có thể đảm đương được những công việc mới hơn khó khăn hơn ,phức tạp hơn . Điều đó cũng có nghĩa là một loạt các vấn đề như bố trí họ ở những công việc có cấp bậc cao hơn với tiền lương và các phúc lợi, điều kiện lao động , khả năng thăng tiến ... cũng phải được nâng lên. Để đánh giá hiệu quả sử dụng lao đông người ta sử dụng các chỉ tiêu sau: Tiền lương bình quân đầu người Doanh thu bq trên một người  Tổng doanh thu trong năm  (1) =  Tổng số lao động trong năm  Tổng quỹ tiền lương trong năm  (2) =  Tổng số lao động trong năm Lợi nhuận bình quân trên một người  Tổng lợi nhuận trong năm (3) = Tổng số lao động trong năm Năng suất lao động bình quân trên một người Tổng sản phẩm sản suất trong năm (4) = Tổng số lao động trong năm Chỉ tiêu (1) Phản ánh doanh thu bình quân đạt được trong năm nó phản ánh về mức độ hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp chỉ tiêu cao chứng tỏ doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả đã tận dụng tốt chi phí sản xuất . Tuy vậy chỉ tiêu này mới chỉ đánh giá chung chung , để hiểu rõ hơn ta phải có các chỉ tiêu (2) và (3) .các chỉ tiêu này phản ánh lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp sau khi đã chừ đi chi phí , chỉ tiêu cao thì doanh nghiệp thực sự làm ăn có hiệu quả . Chỉ tiêu (4) phản ảnh năng suất về sản lượng của bình quân một người ,chỉ tiêu này mà cao hơn so với trước khi đào tạo ,kết hợp với chỉ tiêu (1) mà máy móc công nghệ không có sự thay đổi thì chứng tỏ việc tăng năng suất là do công tác đào tạo có hiệu quả , còn nếu do thay đổi công nghệ mà năng suất tăng thì cũng phải có công tác đào tạo ở trong đó . II. NỘI DUNG CỦA ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC . 1. Tiến trình xây dựng một chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . Với mỗi một doanh nghiệp đều phải xây dựng một tiến trình đào tạo nguồng nhân lực cho mình , tiến trình đó phải phù hợp với nhu cầu về nhân lực của doanh nghiệp . Tiến trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực được thể hiện trong các bước sau: +. Bước1: Xác định nhu cầu đào tạo . Người quản lý xác định khi nào ở đâu , kỹ năng nao , kến thức nào loại lao động là bao nhiêu người để trả lời họ dựa vào những công việc sảy ra . -Phân tích nhu cầu lao động của doanh nghiệp, tức là phân tích những nhu cầu số lượng cần thiết ở tổ hợp kỹ năng khác nhau theo từng trình độ và từng bộ phận của doanh nghiệp theo từng thời kỳ ( nhìn từ kế hoạch sản xuất , lao động ) . -Phân tích yêu cầu về các kiến thức kỹ năng cần thiết về công việc (nhìn thấy trong bảng xác định yêu cầu với người thực hiện công việc ). -Phân tích tình trạng thực tế về kiến thức kỹ năng hiện có của người lao động . Công nhân sản xuất dẫn đến số bậc thợ /Số thợ . Lao động quản lý liên quan đến chức năng công việc định trên. +Bước2: Xác định chương trình mục tiêu đào tạo . Là kết quả cần đạt được sau đào tạo , mục tiêu phải hợp lý (không cao quá , không thấp quá ), cụ thể rõ ràng. Xác định mục tiêu đào tạo cho thấy những kỹ năng cụ thể cần đào tạo và trình độ kỹ năng đạt được sau đàọ tạo . Cho thấy số người được đào tạo và cơ cấu của học viên . -Mục tiêu đào tạo còn xác định được thời gian đào tạo nó phụ thuộc vào yêu cầu sau khi đào tạo người được đào tạo có thể kiểm tra chất lượng bằng phương pháp thống kê cho bất kỳ một dây chuyền sản xuất nào. +Bước3: Lựa chọn đối tượng đào tạo . Phải chọn được đúng người phù hợp với khả năng, để có được ta cần xác định nhu đầu và động cơ đào tạo . phân tích tác dụng của đào tạo đối với người được đào tạo và phân tích về khả năng triển vọng của người được đào tạo . +Bưới4: Xây dựng chương trình đào tạo và lựa chọn phương pháp đào tạo Xây dựng chương trình đào tạo gồm những môn học nầo , kỹ năng nào cần được đào tạo sâu và cần có những phương pháp phù hợp với đối tượng . + Bước 5: Dự tính về chi phí đào tạo có hai loại chi phí là chi phí tài chính và chi phí cơ hội Chi phí tài chính là chi phí trực tiếp phải bỏ ra trong quá trình đào tạo , còn chi phí cơ hội là những khoản mất đi mà lẽ ra những người được đào tạo làm ra trong quá trình đựoc đào tạo . + Bước 6 : Lựa chọn và đào tạo giáo viên có thể ở trong hay ngoài doanh nghiệp , có trình độ văn hoá , kiến thức chuyên môn , kỹ năng sư phạm . Đào taọ giáo viên để người giáo viên hiểu được hai vấn đề đó là mục tiêu môn học cần đạt được và họ nắm được thực tế (bối cảnh công việc ) đưa họ đưa ra được nội dung đào tạo . + Bước 7 : Đánh giá chương chình đào tạo . Xác định xem mục tiiêu đào tạo có đạt duợc hay không ? ,xét mặt mạnh, mặt yếu của toàn bộ chương trình để cóa thay đổi phù hợp . Xác định được hiệu quả của chương trình . Ta có thể hiện các bước trên bằng sơ đồ sau : Môi trường bên ngoài Môi trường bên trong định rõ nhu cầu đào tạo và phát triển ấn định các mục tiêu cụ thể và xây dựng chương trình đaod tạo và phát triển Lựa chọn các phương phát thích hợp Lựa chọn các phương tiện thích hợp Thực hiện chương trình đào tạo và phát triển Đánh giá các chương trình đào tạo và phát triển ` Trong các bước trên thì bước xác định một chương trình đào tạo thích hợp là cực kỳ quan trọng nó không những đạt được mục tiêu đề ra mà còn giảm bớt được chi phí đào tạo , sau đây là các phương pháp mà dựa vào đó nhà quản lý có thể lựa chọn phương pháp thích hợp . 2.Các hình thức đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . Có hai hình thức đào tạo cơ bản đó là đào tạo trong công việc và đào tạo ngoài công việc . 2.1 Đào tạo trong công việc : Là phương pháp đào tạo trực tiếp cho người làm việc ,người học trong đó người học sẽ học những kiến thức , kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế thực hiện công việc dưới sự chỉ dẫn của người lao động lành nghề hơn . Hình thức đào tạo này gồm những phương pháp sau : Phương pháp dạy kèm (Coaching ). Đây là phương pháp mang tính chất kèm cặp dưới sự chỉ dẫn công việc, người chỉ dẫn giải thích các cách thức , mục tiêu ,người học sẽ làm thử đến khi thực hiện đượccác công việc này . Cách này thường đào tạo cho nhân viên trực tiếp sản xuất và những người quả lý . + Phương pháp đào tạo học nghề : Đây là một phương pháp phối hợp giữa học lý thuyết với phưong pháp đào tạo tại chỗ ., người được đào tạo sẽ được học lý thuyết sau đó được xuống sở làm dưới sử chỉ dẫn của người có kinh nghiệm ,có trình độ cao hơn , phương pháp này thường dùng trong các nghề thủ công . + Phương pháp kèm cặp chỉ bảo (Coaching and Counchinh ). Đây là phương pháp đào tạo tại chỗ ,để phát triển cấp quản lý trên cơ sở một kèm một . Cá nhân được cử chức vụ nào đó sẽ được học và theo sát cấp trên trực tiếp hoặc người cố vấn (Người quản lý nào đó trong bộ máy của doanh nghiệp)để học . Ngài việc quan sát , cấp dưới này cũng được chỉ định một số công việc quan trọng đòi hỏi phải có kỹ năng làm nhất định . Để dạt được kết quẳ đó ,cấp quả lý dạy kèm phải có một kiếm thức toàn diện về công việc họ phải là những người có nhiệt huyết và có kỹ năng sư phạm . Phương pháp luân chuyển công việc : Là sự luân chuyển một cách có tổchức đối tượng học viên từ công việc này tới công việc khác nhằm cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm việc khác nhau trong tổ chức . Phương pháp này được thục hiện bằng cách đưa người học tới một bộ phận khác nhưng nhiệm vụ vẫn thế ,hoặc đưa tới bộ phận khác và thay đổi chức năng nhiệm vụ hoặc có thể luân chuyển nội bộ trong lĩnh vực chuyên môn tức là người học không phải chuyển sang bộ phận khác mà lần lượt làm những công việc khác nhau . Ưu điểm của phương pháp này là người học nhanh chóng nắm đượi kỹ năng thực hiện công việc của mình và chương trình đào tạo mang tính kinh tế cao. Nhược điểm của phương pháp này là người học cũng có thể học những yếu tố lạc hậu của người dạy vì người dạy cũng có những điểm sai và học viên nắm lý thuyết không có hệ thống . Ngoài mực đích trên đây phương pháp này còn tạo sự hứng thú cho cán bộ công nhân viên thay đổi đưọc công việc nhàm chán và còn giúp cho nhân viên có nhiều tay ngnhề để có thể đối phó với các tình huống sảy ra . Để phương pháp này có hiệu quả cần phải có sự tổ chức hợp đồng chặt chẽ giữa người dạy và người học . 2.2 Đào tạo ngoài công việc Là phương pháp trong đó người học được tách khỏi sự thực hiện các công việc thực tế, trong đào tạo này gồm gác phương pháp sau: Tổ chức các lớp cạnh doanh nghiệp : là những lớp đào tạo do doanh nghiệp tổ chức , tiến hành dưạ trên cơ sở vật chất có sẵn tại doanh nghiệp . Chương chình này có thể chia thành các giai đoạn từ lý thuyết đến thực hành . Về lý thuyết được đào tạo tại các lớp ở doanh nghiệp còn về thực hành thì có thể đưa công nhân trực tiếp đến nơi sản xuất và hướng dẫn giống như là kèm cặp . Với cách này nó giúp cho công nhân củadoanh nghiệp nhanh chóng nắm vững về kỹ năng nghề nghiệp và lý thuyết có hệ thống hơn , tính kinh tế của chương trình này cao, giúp đào tạo nhiều công nhân hơn . Gửi người đi học tới các trường các lớp chính quy: Đây là chương trình đào tạo là cơ sở là chuyên ngàng . Trong chuyên ngàng vừa kết hợp lý thuyết vừa kết hợp thực hành . Ưu điiểm của chương trình này là : Người học viên ra trường nắm kiến thức lý thuyết có hệ thống và quá trình thực tập giúp cho họ có khả năng làm việc thực tế . Nhược điểm : chi phí cho chương trình lớn , tốn nhiều thời gian tuy nhiên hình thức này là rất quan trọng cho định hướng phát triển của doanh nghiệp và rất phổ biến hiện nay. Các doanh nghiệp, cơ quan có thể tổ chức các bài giảng, thảo luận hội nghị ngắn ngày . Ưu điểm của chương trình này là rất bổ ích dạy cho người quả lý những kiến thức về quản lý , cho người quả lý các kiến thức kỹ năng cần thiết ,ở hội nghị sẽ trao đổi thông tin , cung cấp kiến thức cập nhập . Hình thức này được áp dụng nhiều ở các nước tiên tiến d. Đào tạo theo chương trình hoá với sự trợ giúp của máy tính. Trong đó nội dung đào tạo được viết sẵn trên đĩa mềm của máy tính mà người học chỉ cần mở sử dụng không cần hướng dẫn . Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm được chi phí không cần người dạy . Và giúp người học mô phỏng như thực tế . Nhược điểm do thiếu vai trò cuả thầy giáo người học có thể thiếu kiến thức và kỹ năng e. Các phương pháp khác : Như là phưong pháp đào tạo bằng các phương tiện nghe nhìn, trên các thông tin đại chúng như đài, tivi ... 3.Điều kiện đảm bảo hiệu quả trong công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. a.Điều kiện về tổ chức Các doanh nghiệp cần tổ chức ra các bộ phận, chuyên trách làm công tác giám sát và đánh giá cá khoá đào tạo trong doanh nghiệp. Ban giám đốc phải có những quyết định phát huy những mặt đạt được, những mặt còn tồn tại để điều chỉnh kịp thời. Điều kiện về quản lý: Phải có các công cụ để quản lý , quy chế quản lý liên quan đến đào tạo và phát triển, như: quy chế sử dụng các nguồn kinh phí đào tạo nhằm sử dụng có hiệu quả và các quy chế liên quan đến quyền lợi nghĩa vụ trách nhiệm người lao động. Điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật. Công tác đào tạo phát triển là công việc phức tạp do đó cần phải có đầy đủ các phương tiện kỹ thuật để sử lý thông tin và học tập . Ngoài ra còn phải có các lớp học, phòng học đầy đủ phương tiện để đáp ứng được cho các lớp học cạnh doanh nghiệp. Bên cạnh đó cần phải có đội ngũ cán bộ quả lý chuyên trách, kiêm nhiệm về công tác đào tạo , có đầy đủ về kiến thức xã hội, kiến thức quản lý cũng như khả năng phân tích các thông tin để có thể có khả năng ra các kế hoạch phù hợp. 4. Các phương hướng đánh giá hiệu quả công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp . Các quan điểm về hiệu quả công tác đào tạo và phát triển . Hiệu quả của đào tạo và phát triển nguồn nnhân lực được hiểu là các chỉ tiêu kinh tế phản ánh quá trình đầu tư cho công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp biểu hiện qua các lợi ích kinh tế xã hội và Hiệu quả thu được được thể hiện qua các nội dung sau. + Thứ nhất là: người được đào taọ sẽ nhanh chóng nắm bắt được kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ , kinh nghiệm để ứng dụng vào các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ đem lại hiệu quả cao . + Thứ hai là: người lao động được đào tạo tốt sẽ thực hiện công việc của mình tốt mang lại doanh thu cao không những bù đắp được chi phí cho đào tạo mà còn bù đắp được cả những chi phí sản xuất mà lợi nhuận được tăng cao hơn + Thứ ba là: đào tạo phát triển góp phần được những mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp phù hợp với mục tiêu đề ra . ngoài ra còn tạo ra được đội ngũ cán bộ nhân viên kế cận cho sự phát triển của doanh nghiệp . Các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả của chương trình đào tạo và phát triển . a. Lượnghoá những chi phí và lợi ích thu được từ hoạt động đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . Khi cần thực hiện một chương trình đào tạo cho doanh nghiệp cần phải dự tính được những chi phí đầu tư cho chương trình đó cũng như xác định được những lợi mà chương trình đào tạo mang lại cho doanh nghiệp và cá nhân người được đào tạo. Nếu không tính toán được những chi phí đó thì dẫn đến tình trạng doanh nghiệp sẽ chi phí đầu tư cho chương trình thiếu hoặc thừa mà hiệu hiệu quả đào tạo lại không cao khi đó doanh nghiệp sẽ gây lãng phí cả về mặt tài chính lẫn thời gian vậyviệc lượng hoá những chi phí và lợi ích thu được từ chương trình đào tạo là việc làm cấp thiết của các nhà quản lý . Một là xác định chi phí đào tạo cho các khoá đào tạo và phát triền nguồn nhân lực tại doanh nghiệp . Hai là: Xác định lợi ích thu được của chương trình trình đào tạo , về cá nhân thì thu được những lợi ích về sự thoả mãn công việc trong việc tạo động lực lao đông qua việc đào tạo người được đào tạo sẽ làm việc với năng xuất lao động cao hơn , thu nhập cao hơn và có nhiều cơ hội thămg tiến .Về phía doanh nghiệp qua đào tạo sẽ nâng cao chất lượng sản phẩm tạo ưu thế cạnhtranh với các doanh nghiệp khác . Mặt khác còn tạo cho doanh nghiệp có đựơc một đội ngũ lao đông đồng bộ . b. Đánh giá hiệu quả công tác đào tạo theo mục tiêu đào tạo . Việc đánh giá nhu cầu đào tạo dựa vào mục tiêu của đào tạo sẽ được tiến hành từ việc phân tích tốt nhu cầu đào tạo sẽ góp phần thực hiện tốt công tác đào tạo với chất lượng cao . Vì vậy việc đánh giá hiệu quả đào tạo phát triển dựa trên mục tiêu đào tạo sẽ cho ta biết được chương trình đào tạo sẽ thự hiện được đến đâu và có phù hợp với mong muốn của doanh nghiệp hay không . Nếu mục tiêu của doanh nghiệp đế ra trong quá trinh đàotạo đạt được thì việc phát triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp là thắng lợi như : Chỉ tiêu lợi nhuận , doanh thu , năng xuất lao động , trình độ quản lý được tăng lên sau quá trình đào tạo từ đây có thể suy ra được doanh nghiệp dã sử dụng hiệu quả về vốn đầu tư cho đào tạo , đào tạo được đúng người có kỹ năng kiến thức được áp dụng vào sản xuất mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp. Uu điểm của phương pháp này là dễ sử dụng , dễ tính toán chỉ việc dựa trên cơ sở thiết kế chương trình đào tạo . Nhược điểm là khó có thể lượng hoá được chính xác các chỉ tiêu này nhiều khi mục tiêu đào tạo sai lệch do đánh giá chưa đúng về hiệu quả đào tạo sẽ làm cho việc phát triển của doanh nghiệp bị ảnh hưởng . c. Đánh giá hiệu quả đào tạo theo trình độ . Việc đánh giá theo phương pháp này theo các chỉ tiêu dựa vào trình độ lành nghề, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ và năng xuất lao động . Chỉ tiêu về năng xuất lao động theo công thức sau. Qo W = T W: Là năng xuất lao động của từng nhân viên . Qo: Doanh thu từng năm đã quy đổi. T: Số lượng nhân viên . Qo được tính theo công thức sau: Qo = Q (I+I1)(I+I2).......(I+In) Q : doanh thu từng năm chứa quy đổi I1,I2.....In là chỉ số giá từng năm 1,2,....n Trong phần này chúng ta chỉ xét các yếu tố gắn liền với việc sử dụng kiến thức học được áp dụng trong sản xuất kinh doanh , các yếu tố gắn liền với con người như trình độ chuyên môn nghiệp vụ của người lao động , trình độ quả lý tổ chức hoạt động doanh nghiệp . Tuy nhiên đối với các bị phận quản lý lượng hoá các hiệu quả đào tậo là rất khó do vậy chỉ có thể đưa ra các chỉ tiêu đánh giá như: Kiến thức chuyên môn nghiệp vụ : người quản lý hiểu lý luận thực tế, lĩnh vực chuyên môn như thế nào ?. Trình độ giao tiếp : Thể hiện ở những giao tiếp , sự hiểu biết về xã hội Trình độ năng lực lãnh đạo : Biết quản lý phù hợp với cơ chế , biết sử dụng phát hiện những người có năng lực có trình độ . biết khen thưởng kỷ luật đúng mức , sử dụng giải quyết công việc hiệu quả nhanh nhạy và có khả năng ra quyết định phù hợp với mục tiêu. Người lãnh đạo có khả năng phân tích giải quyết những tình huống phát sinh trong quá trình sản xuất d. Đánh giá hiệu quả đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thông qua việc so sánh giữa lợi ích thu được và chi phí bỏ ra. Xuất phát từ lợi ích thu được bao giờ cũng phải lớn hơn chi phí bỏ ra, việc đánh giá hiệu quả theo cách này rất có ý nghĩa . Trước hết ta phải tính toán những chi phí bỏ ra cho hoạt động đào tạo được tính theo công thức sau: C = åCi C: Là tổng chi phí bỏ ra đào tạo và phát triển trước năm n. Ci: Là những chi phí cấu thành nên tổng chi phí đào tạo . Chi phí cấu thành bao gồm : Chi phí cho các khoá đào tạo và được bắt đầu từ các năm trước năm n và đến n là kết thúc và chi phí cho đào tạo bắt đầu và kết thúc ở năm n., trên cơ sở đó doanh nghiệp so sánh tổng chi phí đó với lợi ích thu được . +Các lợi ích thu được sẽ gồm: Những lợi ích thu được từ cá nhân ngưòi được đào tạo như kỹ năng thực hiện công việc tốt hơn , sự thoả mãn với công việc tăng lên . Trình độ quản lý của các cán bộ quản lý đạt hiệu quả hơn do kỹ năng nâng lên sẽ có các quyết định đúng đắn và đạt được mục tiêu kinh doanh . Doạnh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh được thể hiện qua các mục tiêu sau. -Chỉ tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp tính theo công thức . H = TR - TC Trong đó H: Là lợi nhuận thu được sau một năm kinh doanh TR: là tổng doanh thu TC: Là tổng chi phí Nếu H > 0 mà lợi nhuận thu được lớn hơn các năm trước mà không có sự thay đổi về công nghệ chứng tỏ việc đào tạo và phát triển của doanh nghiệp sẽ đạt được hiệu quả cao để xác định hiệu quả của việc đào tạo ta dùng thêm các chỉ tiêu sau . Chỉ tiêu chi phí đào tạo bình quân một nhân viên (Hc) Chiphí đào tạo trong năm Hc = Số ngươi được đi đào tạo hàng năm Xác định hiệu quả đào tạo trên cơ sở lợi nhuận , doanh thu tính trên năm n cho một đơn vị chi phí đào tạo . Hp Hp = Chi phí đào tạo năm Hp: Là lợi nhuận năm n trên một đơn vị chi phí đào tạo năm n TRn Ht = Chi phì đào tạo nă m n Ht là doanh thu thu đựoc trên một năm tính chomột đơn vị chi phí đàotạo Chi phí đào tạo trong năm n Td = Lợi nhuận thu được từ đào tạo và phát triển năm n Nếu Td càng nhỏ thì thời gian thu hồi chi phí đào tạo càng ít chứng tỏ doanh nghiệp hoạt động càng hiệu quả . e. Một vài phương pháp đánh giá hiệu quả của đào tạo và phát triển Ngoài các phương pháp trên doanh nghiệp còn có thể sử dụng các phương pháp trắc nghiệm phỏng vấn hoặc thông qua các hành vi thái độ của ngưòi được đàotạo . Ý nghĩa từ việc đánh giá hiệu quả của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực Nó giúp cho các doanh nghiệp xácđịnh được kỹ năng kiến thức và thái độ của cán bộ quản lý và nhân viên và qua đó doanh nghiệp tìm được những ưu nhược điểm của phương trình đào tạo và đề ra các biện pháp giải quyết và những kinh nghiệm để lập các các kế hoạch cho các chương trình đào tạo tới. 4.4. Một vài các phương pháp nâng cao hiệu quả của công tác đào tạo và phát triển . Các kế hoạch phát triển: Gồm các kế hoạch về ngắn hạn , trung hạn , dài hạn các kế hoạch này phải được xem xét kỹ trước khi quyết định để sao cho đáp ứng được nhưng thay đổi trong hiện tại và lâu dài như chiến lược sản xuất hoặc chuyển giao máy móc công nghệ Yêu cầu trong tổ chức đào tạo . Đây là vấn đề hết sức quan trọng , do vậy phải xác định rõ nhu cầu đào tạo và tổ chức đào tạo phải hợp lý thích hợp tức là phải phố trí thời gian học , nơi học , cách thức giảng dạy và mục tiêu của đàtạo , thật hợp lý và rõ ràng. Muồn vậy trong tổ chức đàotạo cần phải: Cung cấp đầy đủ trang thiết bị , dụng cụ cần thiết cho đàotạo và phát triển vì như vậy mới giúp được cho học viên có đièu kiện học tập tốt từ đó sẽ đem lại hiệu quả cao . Cần phải xây dựng chỉ tiêu đánh giá hiệu quả công tác đào tạo cần đanh giá về khả năng tiếp thu các kiến thức nghề nghiệp ý thức học tập của nhân viên . -Cần phải lập quỹ đào tạo và phân bổ chi phí cho đào tạo . Các quỹ đàotạo có thể lấy từ quỹ đầu tư phái triển của doanh nghiệp hoặc trích tư lợi nhuận khi cần phải đàotạo . Về việc Phân bổ chi phí đàotạo thì cần phải hợp lý để tránh được lãng phí , việc phân bổ này có thể được tiến hành theo các bước sau : Bước1: Tính toán chính xác chi phí phân bổ cho từng khâu đàotạo và dự tính các chi phí phát sinh khi xây dựng các chương trình đaotạo . Bước2: Tính những chi phí thực tế liên quan đến cung cấp trang thiết bị , tài liệu cơ sở vật chất phục vụ công tác đàotạo và các khoản thù lao dành cho giáo viên và nhân viên được đàotao . Bước3: Giám sát chặt chẽ quá trình đào tạo và phân bổ chi phí kịp thời để đem lại hiệu quả kinh tế cao . Bước4: Cần phải bổ sung chi phí đàotạo cho chương trình kịp thời nếu như có sự cố trong quá trình đàotạo , phải lấy hiệu quả đàotạo làm mục tiêu cơ bản . Kết thúc một chương trình đàotạo cần phải sắp xếp và phố trí nguời được đào tạo vào những công việc phù hợp việc bố trí hợp lý sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao và còn có tác dụng tạo động lực cho người lao động. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP CHO CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP I. THỰC TRẠNG ._.