Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn Huyện Con Cuông Tỉnh Nghệ An

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹I häc n«ng nghiÖp hµ néi phan thanh hïng ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i khi nhµ n−íc thu håi ®Êt ë mét sè dù ¸n Trªn ®Þa bµn huyÖn con cu«ng - tØnh nghÖ an luËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp Chuyªn ngµnh: Qu¶n lý ®Êt ®ai M· sè : 60.62.16 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS. nguyÔn xu©n thµnh Hµ Néi - 2010 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. i Lêi cam ®oan - Tôi xin cam ñoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào. - Tôi xin cam ñoan rằng, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn ñã ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược chỉ rõ nguồn gốc. - T«i xin chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ nguån sè liÖu, th«ng tin ®−îc ®Ò cËp trong cuèn LuËn v¨n nµy. Tác giả luận văn Phan Thanh Hïng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. ii Lêi C¶m ¬n Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiªn cøu ®Ò tµi, t«i ®- nhËn ®−îc sù quan t©m gióp ®ì nhiÖt t×nh, sù ®ãng gãp quý b¸u cña nhiÒu c¸ nh©n vµ tËp thÓ, ®- t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó t«i hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy. Lêi ®Çu tiªn, t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TS NguyÔn Xu©n Thµnh, Tr−ëng khoa Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®- trùc tiÕp h−íng dÉn t«i trong suèt thêi gian t«i nghiªn cøu thùc hiÖn ®Ò tµi. T«i xin c¶m ¬n sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c ThÇy, C« gi¸o Khoa Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, Viện Sau §¹i häc, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®- t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i thùc hiÖn ®Ò tµi. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban l-nh ®¹o Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng NghÖ An, Phßng §Êt ®ai (Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng NghÖ An); Phßng Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, Phßng C«ng Th−¬ng, Phßng Thèng kª, Phßng Tµi chÝnh – KÕ ho¹ch, Phßng N«ng nghiÖp & PTNT, V¨n phßng ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt huyÖn, c¸c thµnh viªn trong H§§B GPMB huþÖn Con Cu«ng, UBND x- Bång Khª, UBND x- Chi Khª, UBND ThÞ trÊn vµ mét sè hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®- t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i trong thêi gian nghiªn cøu thùc hiÖn luËn v¨n t¹i ®Þa ph−¬ng. T«i xin c¶m ¬n tíi gia ®×nh, nh÷ng ng−êi th©n, ®ång nghiÖp vµ b¹n bÌ ®- gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. Mét lÇn n÷a t«i xin tr©n träng c¶m ¬n ! T¸c gi¶ luËn v¨n Phan Thanh Hïng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. iii Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc ch÷ viÕt t¾t iv Danh môc b¶ng v Danh môc biÓu ®å vi Danh môc ¶nh vii 1 1.1. 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 2 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.2. 2.2.1. 2.2.1.1 2.2.1.2 2.2.2. 2.2.2.1 2.2.2.2. 2.2.2.3. 2.2.2.4. 2.3. Më ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Môc ®Ých vµ yªu cÇu Mục ñích Yêu cầu Tæng quan nghiªn cøu Kh¸i qu¸t, thuËt ng÷ båi th−êng, hç trî thiÖt h¹i, t¸i ®Þnh c− Båi Th−êng. Hç Trî T¸i ®Þnh c−. ChÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai ë c¸c n−íc trong khu vùc vµ ë ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất c¸c nước khu vực. T¹i Trung Quèc. T¹i Th¸i Lan. Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở Việt Nam. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai tr−íc n¨m 1987. Thêi kú tõ n¨m 1988 ®Õn n¨m 1993. Thêi kú tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 2003. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai từ 2003 ñến nay. ChÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai ë mét sè tØnh, thµnh vµ 1 1 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 4 5 5 7 8 10 13 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. iv 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.4. 2.4.1. 2.4.1.1 2.4.1.2 2.4.2. 2.4.2.1 2.4.2.2 2.4.2. 3 3.1. 3.2. 3.2.1. 3.2.2 3.2.3 3.3. 4 4.1. t¹i ®Þa ph−¬ng hiÖn nay Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở TP Hà Nội ChÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i thu håi ®Êt ®ai t¹i TP HCM Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở tỉnh Nghệ An C«ng t¸c ®Òn bï GPMB khi nhµ n−íc thu håi ®Êt trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An. Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai hiÖn nay Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn ®−îc nghiªn cøu. Thùc tiÔn ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vµ T§C khi thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 197/CP; 84/CP; .. Nh÷ng h¹n chÕ vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc vÒ c«ng t¸c ®Þnh gi¸ ®Êt phôc vô cho môc ®Ých ®Òn bï, T§C khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt. Nh÷ng h¹n chÕ. Nh÷ng gi¶i ph¸p, biÖn ph¸p vÒ ®Þnh gi¸ ®Êt. YÕu tè ph¸p chÕ t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï vµ T§C. §èi t−îng, ph¹m vi, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu Néi dung nghiªn cøu. §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x- héi huyÖn Con Cu«ng. ðiều tra ñánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường giải phãng mÆt b»ng mét sè dù ¸n träng ®iÓm trên ñịa bàn huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An ðánh giá tổng hợp chung của 3 dự án trên ñịa bàn huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ an. Ph−¬ng ph¸p Nghiªn cøu. KÕt qu¶ nghiªn cøu §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x- héi cña huyÖn Con Cu«ng 13 14 14 16 17 17 17 18 21 22 22 23 25 25 25 25 25 25 26 27 27 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. v 4.1.1. 4.1.2 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. 4.2.4. 4.3. 4.3.1. 4.3.2. 4.3.3 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.7.1 4.7.2. 5. 5.1. 5.2. §iÒu kiªn tù nhiªn. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x- héi. S¬ l−îc vÒ 3 dù ¸n nghiªn cøu. Dù ¸n x©y dùng bÖnh viÖn ®a khoa miÒn t©y NghÖ An Dù ¸n ®Çu t− n©ng cÊp, më réng Quèc Lé 7A. Dù ¸n ®Çu t− x©y dùng Nhµ M¸y tinh bét giÊy T©n Hång. C¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn c¸c dù ¸n. KÕt qu¶ nghiªn cøu cô thÓ t¹i 3 dù ¸n. §Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt. §Òn bï thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n trªn ®Êt: C¸c chÝnh s¸ch hç trî vµ t¸i ®Þnh c−. §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï GPMB khi nhµ n−íc thu håi ®Êt t¹i 3 dù ¸n nghiªn cøu. §¸nh gi¸ c«ng t¸c tæ chøc, tr×nh tù thùc hiÖn trong c«ng t¸c ®Òn bï GPMB khi thùc hiÖn 3 dù ¸n trªn ®Þa bµn huyÖn. §¸nh gi¸ chung viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï GPMB t¹i 3 dù ¸n trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch Gi¶i ph¸p tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ KÕt luËn KiÕn nghÞ Tµi liÖu tham kh¶o Phô Lôc 27 32 34 34 35 36 37 39 39 44 47 51 62 64 68 68 69 71 71 72 74 77 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. vi Danh môc ch÷ viÕt t¾t Ký hiÖu Chó gi¶i N§ NghÞ ®Þnh CP ChÝnh phñ TW Trung −¬ng FDI §Çu t− trùc tiÕp tõ n−íc ngoµi UBND Uû ban nh©n d©n Q§-UBND QuyÕt ®Þnh cña uû ban nh©n d©n tØnh QSD§ QuyÒn sö dông ®Êt BTGPMB Båi th−êng gi¶i phãng mÆt b»ng T§C T¸i ®Þnh c− CNH C«ng nghiÖp ho¸ H§H HiÖn ®¹i ho¸ Dù ¸n 1 Dù ¸n XD bÖnh viÖn ®a khoa miÒn t©y NghÖ An Dù ¸n 2 Dù ¸n ®Çu t− n©ng cÊp, më réng Quèc Lé 7A. Dù ¸n 3 Dù ¸n ®Çu t− XD Nhµ M¸y tinh bét giÊy T©n Hång. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. vii Danh môc b¶ng B¶ng 1 B¶ng 2 B¶ng 3 B¶ng 4 B¶ng 5 B¶ng 6 B¶ng 7 B¶ng 8 B¶ng 9 C¬ cÊu sö dông ®Êt ®ai huyÖn Con Cu«ng n¨m 2009 Tæng hîp ®¬n gi¸ ®Òn bï vÒ ®Êt t¹i 3 dù ¸n Tæng hîp ®¬n gi¸ ®Òn bï vÒ tµi s¶n t¹i 3 dù ¸n B¶ng tæng hîp diÖn tÝch thu håi ®Êt cña 03 dù ¸n B¶ng tæng hîp kinh phÝ båi th−êng, hç trî cña 03 dù ¸n Tæng hîp c¸c kho¶n hç trî t¹i 3 dù ¸n nghiªn cøu Quan ®iÓm cña ng−êi cã ®Êt bÞ thu håi trong viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch hç trî vµ T§C. X¸c ®Þnh ®èi t−îng ®−îc ®Òn bï vµ kh«ng ®−îc ®Òn bï. Quan ®iÓm cña ng−êi cã ®Êt bÞ thu håi trong viÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng vµ ®iÒu kiÖn ®−îc ®Òn bï. 29 43 45 46 46 49 50 58 59 Danh môc biÓu ®å BiÓu ®å 1. C¬ cÊu diÖn tÝch ®Êt ®ai huyÖn Con Cu«ng n¨m 2009 30 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. viii Danh môc ¶nh ¶nh 1 ¶nh 2 ¶nh 3 ¶nh 4 ¶nh 5 ¶nh 6 ¶nh 7 ¶nh 8 ¶nh 9 ¶nh 10 ¶nh 11 ¶nh 12 BÖnh viÖn ®ang x©y dùng nh×n tõ phÝa tr−íc BÖnh viÖn ®ang x©y dùng nh×n tõ phÝa sau Nhµ m¸y tinh bét giÊy T©n Hång nh×n tõ bªn ngoµi vµo Nhµ m¸y tinh bét giÊy T©n Hång nh×n tõ phÝa bªn trong Nhµ T§C hé gia ®×nh tù X©y dùng C¸c hé cã ®Êt T§C nh−ng ch−a XD Nhµ ë §o¹n ®−êng ®- ®−îc GPMB qua ThÞ trÊn §o¹n ®−êng ®- ®−îc GPMB qua x- Bång Khª V−íng m¾c GPMB QL 7A th«n Lam Bång-x- Bång Khª V−íng m¾c GPMB QL 7A Liªn T©n, T©n D©n-x- Bång Khª V−íng m¾c GPMB QL 7A t¹i khèi 2 ThÞ TrÊn Con Cu«ng V−íng m¾c GPMB QL 7A t¹i khèi 4 ThÞ TrÊn Con Cu«ng 40 40 42 43 48 48 54 55 60 60 61 61 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 1 1, Më ®Çu 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi §Êt ®ai lµ tµi s¶n v« cïng quý gi¸ cña quèc gia, lµ t− liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, lµ thµnh phÇn quan träng hµng ®Çu cña m«i tr−êng sèng, lµ ®Þa bµn x©y dùng vµ ph¸t triÓn d©n sinh, kinh tÕ s¶n xuÊt, an ninh quèc phßng. Nhµ n−íc thèng nhÊt qu¶n lý ®Êt ®ai theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt, ®¶m b¶o sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. Nhµ n−íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n æn ®Þnh l©u dµi. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, viÖc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt ®¸p øng cho ph¸t triÓn kinh tÕ x- héi lµ viÖc lµm tÊt yÕu xÈy ra th−êng xuyªn ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng trªn toµn l-nh thæ ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ chuyÓn diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp sang quü ®Êt phi n«ng nghiÖp thuéc c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, khu c«ng nghiÖp vµ th−¬ng m¹i dÞch vô du lÞch. Thu håi ®Êt, båi th−êng thiÖt h¹i ®Ó gi¶i phãng mÆt b»ng lµ kh©u then chèt, quan träng. Båi th−êng gi¶i phãng mÆt b»ng lµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu vµ tiªn quyÕt ®Ó triÓn khai c¸c dù ¸n. Thu håi ®Êt lµ vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m phøc t¹p, t¸c ®éng tíi mäi mÆt ®êi sèng, kinh tÕ, x- héi, nh©n v¨n cña nhiÒu ng−êi, cña c¶ céng ®ång d©n c−. Trong ®iÒu kiÖn quü ®Êt còng nh− c¸c nguån tµi nguyªn kh¸c ngµy cµng h¹n hÑp vµ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ngµy cµng ph¸t triÓn th× vÊn ®Ò lîi Ých kinh tÕ cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt vµ giao ®Êt ngµy cµng ®−îc quan t©m h¬n. Cã thể nãi "Giải phãng mặt bằng nhanh là ®- hoàn thành ñược 1/3 ñến 1/2 dự ¸n". Bồi thường giải phãng mặt bằng là vấn ñề hết sức nhạy cảm và phức tạp, nã t¸c ñộng tới mọi vấn ñề ñời sống kinh tế, văn ho¸ x- hội, an ninh quốc phßng của cộng ñồng d©n c−. Ảnh hưởng trực tiếp ñến Nhà nước, Chủ ñầu tư, ñặc biệt là ñối với người d©n cã ñất bị thu hồi. HuyÖn Con Cu«ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ®- ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, n©ng cÊp, më réng ®« thÞ tõng b−íc n©ng cao vËt chÊt vµ ®êi sèng sinh ho¹t cho ®ång bµo d©n téc miÒn nói, ®−a Con Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 2 Cu«ng tõ mét huyÖn nghÌo trong tØnh, ph¸t triÓn vµ phÊn ®Êu ®i lªn trë thµnh thÞ x- du lÞch sinh th¸i, kinh tÕ ph¸t triÓn, c¬ së h¹ tÇng khang trang vµo n¨m 2010, do ñ« thị ñược ñầu tư trở thành Thị x- nªn trong năm 2005-2009 ñược ñầu tư x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh lín, cã gi¸ trị kinh tế cao. Tuy nhiªn c«ng t¸c båi th−êng hç trî, thu håi ®Êt, t¸i ®Þnh c− ®Ó gi¶i phãng mÆt b»ng diÔn ra tiÕn ®é chËm, rÊt chËm vµ cã nh÷ng dù ¸n nhiÒu khi d−êng nh− kh«ng cã tÝnh kh¶ thi, khã gi¶i phãng ®−îc mÆt b»ng. §Ó n¾p b¾t vµ t×m hiÓu kü h¬n vÒ c¸c nguyªn nh©n liªn quan tíi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc tíi c«ng t¸c båi th−êng gi¶i phãng mÆt b»ng (BTGPMB). V× vậy việc lựa chọn nghiªn cứu ñề tài. "ðánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi ñất ở một số dự án trên ñịa bàn huyện Con Cuông- tỉnh Nghệ An” lµ rÊt cÇn thiÕt. 1.2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu 1.2.1. Mục ñích. - ðánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi ñất cña 3 dự án trên ñịa bàn huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An; - ðề xuất một số giải pháp cho việc bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi ñất tiếp theo trong tương lai trên ñịa bàn huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An. 1.2.2. Yêu cầu. - Nắm vững ñược chính sách, pháp luật ñất ñai và chính sách thu hồi bồi thường thiệt hại giải phóng mặt bằng, các văn bản liên quan; - Nguồn số liệu, tài liệu dùng trong kết quả của luận văn phải có tính pháp lý, trung thực, khi ñánh giá từng vấn ñề phải mang tính khách quan và khoa học. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 3 2, Tæng quan nghiªn cøu 2.1. Kh¸i qu¸t, thuËt ng÷ båi th−êng, hç trî thiÖt h¹i, t¸i ®Þnh c−: 2.1.1. Båi Th−êng. §Òn bï thiÖt h¹i cã nghÜa lµ tr¶ l¹i t−¬ng xøng gi¸ trÞ hoÆc c«ng lao cho mét chñ thÓ nµo ®ã bÞ thiÖt h¹i v× mét hµnh vi cña chñ thÓ kh¸c. ViÖc ®Òn bï thiÖt h¹i nµy cã thÓ v« h×nh (xin lçi) hoÆc h÷u h×nh (Båi th−êng b»ng tiÒn, b»ng vËt chÊt kh¸c...), cã thÓ do c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®iÒu tiÕt, hoÆc do tháa thuËn gi÷a c¸c chñ thÓ. 2.1.2. Hç Trî Trªn thùc tÕ, ngoµi c¸c kho¶n båi th−êng thiÖt h¹i nãi trªn th× cßn cã mét h×nh thøc båi th−êng kh¸c gäi lµ viÖc hç trî, hç trî t−¬ng xøng víi gi¸ trÞ hoÆc c«ng lao cho mét chñ thÓ nµo ®ã bÞ thiÖt h¹i v× mét hµnh vi cña chñ thÓ kh¸c. Hỗ trợ là giúp ñỡ nhau, giúp thêm vào. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi ñất là việc Nhà nước giúp ñỡ người bị thu hồi ñất thông qua ñào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí ñể di dời ñến ñịa ñiểm mới [22]. 2.1.3. T¸i ®Þnh c−. Tái ñịnh cư là việc di chuyển ñến một nơi khác với nơi ở trước ñây ñể sinh sống và làm ăn. Tái ñịnh cư bắt buộc ñó là sự di chuyển không thể tránh khỏi khi Nhà nước thu hồi hoặc trưng thu ñất ñai ñể thực hiện các dự án phát triển. Tái ñịnh cư (TðC) ñược hiểu là một quá trình từ bồi thường thiệt hại về ñất, tài sản; di chuyển ñến nơi ở mới và các hoạt ñộng hỗ trợ ñể xây dựng lại cuộc sống, thu nhập, cơ sở vật chất tinh thần tại ñó. 2.2. ChÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai ë c¸c n−íc trong khu vùc vµ ë ViÖt Nam. 2.2.1. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất c¸c nước trong khu vực. 2.2.1.1. T¹i Trung Quèc. VÒ ph¸p luËt ®Êt ®ai, Trung Quèc cã nhiÒu nÐt t−¬ng ®ång víi ph¸p luËt cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, nh×n vÒ tæng thÓ, viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt cña ng−êi Trung Quèc lµ rÊt cao. ViÖc sö dông ®Êt ®ai t¹i Trung Quèc thùc sù tiÕt kiÖm, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 4 Nhµ n−íc Trung Quèc hoµn toµn cÊm viÖc mua b¸n chuyÓn nh−îng ®Êt ®ai. Do vËy thÞ tr−êng ®Êt ®ai gÇn nh− kh«ng tån t¹i mµ chØ cã thÞ tr−êng nhµ cöa. VÒ ®Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt ®ai, Do ®Êt ®ai thuéc së h÷u Nhµ n−íc nªn kh«ng cã chÝnh s¸ch ®Òn bï thiÖt h¹i. Khi nhµ n−íc thu håi ®Êt, kÓ c¶ ®Êt n«ng nghiÖp, tuú tr−êng hîp cô thÓ, Nhµ n−íc sÏ cÊp ®Êt míi cho c¸c chñ sö dông bÞ thu håi ®Êt. VÒ ph−¬ng thøc ®Òn bï thiÖt h¹i, Nhµ n−íc th«ng b¸o cho ng−êi sö dông ®Êt biÕt tr−íc viÖc hä sÏ bÞ thu håi ®Êt trong thêi h¹n mét n¨m. Ng−êi d©n cã quyÒn lùa chän c¸c h×nh thøc ®Òn bï thiÖt h¹i b»ng tiÒn hoÆc b»ng nhµ t¹i khu ë míi. T¹i Thñ ®« B¾c Kinh vµ thµnh phè Th−îng H¶i, ng−êi d©n th−êng lùa chän ®Òn bï thiÖt h¹i b»ng tiÒn vµ tù t×m chç ë míi phï hîp víi c«ng viÖc n¬i lµm viÖc cña m×nh. VÒ gi¸ ®Òn bï thiÖt h¹i, tiªu chuÈn lµ gi¸ thÞ tr−êng. Møc gi¸ nµy còng ®−îc Nhµ n−íc quy ®Þnh cho tõng khu vùc vµ chÊt l−îng nhµ, ®ång thêi ®−îc ®iÒu chØnh rÊt linh ho¹t cho phï hîp víi thùc tÕ, võa ®−îc coi lµ Nhµ n−íc t¸c ®éng ®iÒu chØnh t¹i thÞ tr−êng ®ã. §èi víi ®Êt n«ng nghiÖp, viÖc ®Òn bï thiÖt h¹i theo tÝnh chÊt cña ®Êt vµ lo¹i ®Êt (tèt, xÊu). VÒ t¸i ®Þnh c−, c¸c khu t¸i ®Þnh c− vµ c¸c khu nhµ ë ®−îc x©y dùng ®ång bé vµ kÞp thêi, th−êng xuyªn ®¸p øng yªu cÇu nhiÒu lo¹i c¨n hé víi c¸c nhu cÇu sö dông kh¸c nhau. C¸c chñ sö dông ph¶i di chuyÓn ®Òu ®−îc chÝnh quyÒn chó ý ®iÒu kiÖn vÒ viÖc lµm, ®èi víi c¸c ®èi t−îng, chÝnh s¸ch x- héi ®−îc Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch x- héi riªng. 2.2.1.2. T¹i Th¸i Lan. Th¸i Lan lµ ®Êt n−íc cho phÐp h×nh thøc së h÷u c¸ nh©n víi ®Êt ®ai, do vËy vÒ nguyªn t¾c khi Nhµ n−íc hoÆc c¸c tæ chøc lÊy ®Êt ®Ó lµm bÊt cø viÖc g× ®Òu ph¶i cã sù tho¶ thuËn vÒ sö dông ®Êt gi÷a chñ dù ¸n vµ chñ ®ang sö dông khu ®Êt ®ã (chñ së h÷u) trªn c¬ së mét hîp ®ång. VÒ gi¸ ®Êt ®Ó lµm c¨n cø båi th−êng thiÖt h¹i, c¸c bªn c¨n cø møc gi¸ do mét uû ban cña chÝnh phñ x¸c ®Þnh trªn c¬ së thùc tÕ gi¸ thÞ tr−êng chuyÓn nh−îng bÊt ®éng s¶n. ViÖc båi th−êng thiÖt h¹i chñ yÕu b»ng tiÒn mÆt, sau ®ã ng−êi bÞ thu håi ®em tiÒn nµy ®i mua ®Êt t¹i khu vùc kh¸c. NÕu ph¶i di chuyÓn nhµ ë ®Õn n¬i ë míi, Uû ban nµy sÏ chØ cho ng−êi d©n biÕt m×nh ®−îc ®Õn ®©u, ph¶i tr¶ tiÒn mét lÇn, ®−îc cho thuª hay mua tr¶ gãp... TÊt nhiªn còng cã viÖc bªn bÞ thu håi kh«ng chÊp hµnh, c¬ quan Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn sÏ kiÓm tra mét lÇn n÷a vµ kh¼ng ®Þnh møc gi¸ ®Òn bï ®- hîp lý ch−a vµ dï ®óng hay kh«ng ®óng nÕu ng−êi bÞ thu håi kh«ng di chuyÓn sÏ bÞ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 5 c−ìng chÕ. ViÖc khiÕu n¹i tiÕp tôc sÏ do toµ ¸n gi¶i quyÕt. Thùc tÕ hÇu nh− kh«ng cã tr−êng hîp nµo ph¶i nhê ®Õ sù can thiÖp cña toµ ¸n. ViÖc chuÈn bÞ khu t¸i ®Þnh c− ®−îc chÝnh quyÒn Nhµ n−íc quan t©m ®óng møc, lu«n ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c nhu cÇu t¸i ®Þnh c−, cho nªn hä chñ ®éng ®−îc c«ng t¸c nµy. ViÖc tuyªn truyÒn vËn ®éng ®èi víi c¸c ®èi t−îng ®−îc di dêi ®−îc thùc hiÖn rÊt tèt, gÇn nh− ngay tõ ®Çu, xÊp xØ 100% c¸c hé d©n ®- hiÓu vµ chÊp hµnh chÝnh s¸ch, ph−¬ng ¸n ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng cña Nhµ n−íc. ViÖc bè trÝ c¸n bé cã phÈm chÊt, n¨ng lùc phôc vô c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng ®−îc phÝa b¹n rÊt quan t©m, t¹i c¸c quËn, huyÖn ®Òu cã tæ chøc chuyªn tr¸ch thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. ViÖc thèng nhÊt trong chØ ®¹o, ®iÒu hµnh gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn cña c«ng d©n còng nh− sù ®ång ý cña chÝnh s¸ch, sù ph©n c«ng nhiÖm vô râ rµng, ph©n cÊp râ vÒ tr¸ch nhiÖm, sù phèi hîp cao trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò còng gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. Mét sè kinh nghiÖm cho ViÖt Nam, chÝnh s¸ch ®Òn bï cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan ®- thÓ hiÖn râ c¸c v¨n b¶n cña hä ®Òu ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®iÒu chØnh linh ho¹t theo thùc tÕ. 2.2.2. Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở Việt Nam. 2.2.2.1. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai tr−íc n¨m 1987. Sau khi C¸ch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng, n¨m 1946 n−íc ViÖt Nam D©n chñ céng hßa ®- ban hµnh HiÕn ph¸p ®Çu tiªn, trong ®ã chØ râ:” NhiÖm vô cña d©n téc ta trong giai ®o¹n nµy lµ ph¶i b¶o toµn l-nh thæ, giµnh ®éc lËp hoµn toµn vµ kiÕn thiÕt quèc gia trªn nÒn t¶ng d©n chñ”. Ngµy 14/12/1953, LuËt C¶i c¸ch ruéng ®Êt ra ®êi ®- xo¸ bá quyÒn chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña thùc d©n Ph¸p vµ tay sai ë ViÖt Nam, xãa bá chÕ ®é phong kiÕn, chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña giai cÊp ®Þa chñ, thùc hiÖn chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt cña n«ng d©n. Ngµy 14/4/1959, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®- ban hµnh NghÞ ®Þnh 151/TTg quy ®Þnh thÓ lÖ t¹m thêi vÒ tr−ng dông ruéng ®Êt. §©y cã thÓ coi lµ v¨n b¶n ph¸p quy ®Çu tiªn liªn quan ®Õn viÖc båi th−êng vµ t¸i ®Þnh c− b¾t buéc ë ViÖt Nam. Ngµy 06/7/1959, Liªn bé Uû ban KÕ ho¹ch Nhµ n−íc vµ Bé néi vô ban hµnh Th«ng t− liªn tÞch sè 1424/TTLB h−íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 151/TTg víi c¸c nguyªn t¾c Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 6 c¬ b¶n nh− nh÷ng ng−êi cã ruéng ®Êt bÞ tr−ng dông ®−îc båi th−êng vµ trong tr−êng hîp cÇn thiÕt ®−îc gióp gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm; chØ ®−îc tr−ng dông sè ruéng ®Êt thËt cÇn thiÕt, hÕt søc tiÕt kiÖm ruéng ®Êt cµy cÊy, trång trät; hÕt søc tr¸nh nh÷ng n¬i d©n c− ®«ng ®óc, nghÜa trang liÖt sü, nhµ thê, chïa, ®Òn. C¸ch båi th−êng tèt nhÊt lµ vËn ®éng n«ng d©n ®iÒu chØnh hoÆc nh−îng ruéng ®Êt cho ng−êi bÞ tr−ng dông ®Ó hä tiÕp tôc s¶n xuÊt. Tr−êng hîp kh«ng thùc hiÖn ®−îc nh− vËy, vÒ ®Êt sÏ ®−îc båi th−êng b»ng tiÒn tõ 1 ®Õn 4 n¨m s¶n l−îng th−êng liªn cña ruéng ®Êt bÞ tr−ng dông. Møc båi th−êng c¨n cø thùc tÕ ë tõng n¬i, ®êi sèng nh©n d©n cao hay thÊp, ruéng Ýt hay nhiÒu, tèt hay xÊu mµ ®Þnh. §èi víi ruéng ®Êt bÞ ®µo ®Ó tu bæ ®−êng s¸, lµm ®Ëp th× tuú theo ®Êt bÞ ®µo s©u hay n«ng, s¶n l−îng bÞ gi¶m nhiÒu hay Ýt mµ ®Þnh møc båi th−êng kh«ng qu¸ 2 n¨m s¶n l−îng th−êng niªn... Ngµy 11/01/1970 Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh Th«ng t− 1792/TTg quy ®Þnh mét sè ®iÓm t¹m thêi vÒ båi th−êng thiÖt h¹i nhµ cöa, ®Êt ®ai, c©y cèi hoa mµu cho nh©n d©n ë nh÷ng vïng x©y dùng kinh tÕ, më réng thµnh phè trªn nguyªn t¾c “Ph¶i ®¶m b¶o tho¶ ®¸ng quyÒn lîi kinh tÕ cña hîp t¸c x- vµ cña nh©n d©n”. VÒ møc båi th−êng, Th«ng t− 1792/TTg quy ®Þnh: + §èi víi nhµ cöa th× c¨n cø vµo gi¸ trÞ sö dông, diÖn tÝch mµ ®Þnh gi¸ båi th−êng. + §èi víi ®Êt ®ai, vïng ®ång b»ng chia lµm 4 lo¹i, vïng trung du ®åi nói chia lµm 5 lo¹i, mçi lo¹i cã gi¸ tèi thiÓu vµ gi¸ tèi ®a. + §èi víi c¸c lo¹i c©y l−u niªn, viÖc båi th−êng c¸c c©y ¨n qu¶ dµi ngµy vµ ng¾n ngµy ph¶i c¨n cø vµo s¶n l−îng thu ho¹ch hµng niªn vµ thêi h¹n trång, hoa lîi cña mçi lo¹i c©y ®Ó quy ®Þnh gi¸ båi th−êng. VÒ thÓ thøc båi th−êng: tr−íc hÕt lµ c¸c ngµnh c¬ quan x©y dùng ph¶i liªn hÖ víi chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®Ó tiÕn hµnh c«ng khai chÝnh s¸ch båi th−êng víi nh©n d©n, råi c¨n cø vµo tµi s¶n hiÖn cã (nhµ cöa, s¶n l−îng thu ho¹ch th−êng niªn vµ thêi h¹n h−ëng lîi hoa mµu) c«ng søc bá ra khai ph¸ vµ ph©n lo¹i ®Êt ®ai Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 7 cña ®Þa ph−¬ng mµ ®Þnh gi¸ båi th−êng cho phï hîp. Sau khi thèng nhÊt ®Êt n−íc 1975, HiÕn ph¸p 1980 ra ®êi, t¹i §iÒu 19 quy ®Þnh ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n, Ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh ®Êt ®ai cã gi¸, t¹i QuyÕt ®Þnh sè 201/CP ngµy 01/7/1980 cña Héi ®ång ChÝnh phñ quy ®Þnh “ kh«ng ®−îc ph¸t canh thu t«, cho thuª, cÇm cè hoÆc b¸n nh−îng ®Êt d−íi bÊt kú h×nh thøc nµo, kh«ng ®−îc dïng ®Êt ®Ó thu nh÷ng kho¶n lîi kh«ng do lao ®éng mµ cã...” Nhµ n−íc cÊp ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt, quan hÖ ®Êt ®ai lµ quan hÖ ®¬n thuÇn. 2.2.2.2. Thêi kú tõ n¨m 1988 ®Õn n¨m 1993. LuËt ®Êt ®ai n¨m 1988 ra ®êi dùa trªn quy ®Þnh ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n do Nhµ n−íc thèng nhÊt qu¶n lý. T¹i Kho¶n 4 §iÒu 48 quy ®Þnh: “§Òn bï thiÖt h¹i thùc tÕ cho ng−êi ®ang sö dông ®Êt bÞ thu håi ®Ó giao cho m×nh, båi hoµn thµnh qu¶ lao ®éng vµ kÕt qu¶ ®Çu t− ®- lµm t¨ng gi¸ trÞ cña ®Êt ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.” Héi ®ång Bé tr−ëng ban hµnh QuyÕt ®Þnh 186-H§BT ngµy 31/5/1990, vÒ båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt cã rõng ®Ó sö dông vµo môc ®Ých kh¸c. C¨n cø ®Ó tÝnh møc båi th−êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt cã rõng t¹i QuyÕt ®Þnh nµy lµ diÖn tÝch, chÊt l−îng vµ vÞ trÝ ®Êt. Toµn bé tiÒn båi th−êng ph¶i nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n−íc vµ ®−îc ®iÒu tiÕt theo ph©n cÊp ng©n s¸ch Trung −¬ng 30%, §Þa ph−¬ng 70% ®Ó sö dông vµo môc ®Ých khai hoang, phôc ho¸ vµ ®Þnh canh, ®Þnh c− cho nh©n d©n vïng bÞ thu håi ®Êt. HiÕn ph¸p 1992 ra ®êi lµ b−íc ngoÆt quan träng trong viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®Êt ®ai nãi chung vµ chÝnh s¸ch båi th−êng, GPMB nãi riªng, ®ã lµ: + T¹i §iÒu 17 quy ®Þnh “§Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n do Nhµ n−íc thèng nhÊt qu¶n lý theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt”. + T¹i §iÒu 18 quy ®Þnh “C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ®−îc Nhµ n−íc giao ®Êt sö dông l©u dµi vµ ®−îc chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt”. + T¹i §iÒu 23 quy ®Þnh “Tµi s¶n hîp ph¸p cña c¸ nh©n, tæ chøc kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸. Trong tr−êng hîp thËt cÇn thiÕt v× lý do quèc phßng, an ninh vµ v× Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 8 lîi Ých cña quèc gia, Nhµ n−íc tr−ng mua hoÆc tr−ng dông cã båi th−êng tµi s¶n cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc theo thêi gi¸ thÞ tr−êng. ThÓ thøc tr−ng mua, tr−ng dông do luËt ®Þnh”. 2.2.2.3. Thêi kú tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 2003. LuËt §Êt ®ai 1993 ra ®êi vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 15/10/1993. Víi c¸c quy ®Þnh t¹i LuËt nµy th× “®Êt cã gi¸” vµ ng−êi sö dông ®Êt cã quyÒn vµ nghÜa vô cô thÓ. + T¹i §iÒu 12 quy ®Þnh “Nhµ n−íc x¸c ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®Ó tÝnh thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, thu tiÒn khi giao ®Êt hoÆc cho thuª ®Êt. TÝnh gi¸ trÞ tµi s¶n khi giao ®Êt, båi th−êng thiÖt h¹i khi thu håi ®Êt. ChÝnh phñ quy ®Þnh khung gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®èi víi tõng vïng theo thêi gian”. + §iÒu 27 quy ®Þnh “Trong tõng tr−êng hîp thËt cÇn thiÕt, Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®ang sö dông cña ng−êi sö dông ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých quèc phßng, an ninh vµ v× lîi Ých cña quèc gia, lîi Ých c«ng céng th× ng−êi bÞ thu håi ®Êt ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i” C¨n cø LuËt §Êt ®ai 1993, ChÝnh phñ ®- ban hµnh NghÞ ®Þnh 90/CP ngµy 17/8/1994 quy ®Þnh vÒ viÖc båi th−êng thiÖt h¹i khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt sö dông vµo môc ®Ých an ninh, quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña x- héi vµ sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, Quèc héi ®- liªn tôc söa ®æi LuËt ®Êt ®ai vµo c¸c n¨m 1998 vµ 2001. Theo ®ã, ChÝnh phñ vµ c¸c bé ngµnh ®- ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch båi th−êng GPMB. + NghÞ ®Þnh 22/1998/N§-CP ngµy 24/4/1998 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc båi th−êng thiÖt h¹i khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých an ninh quèc phßng, lîi Ých quèc gia vµ lîi Ých c«ng céng. + Th«ng t− 145/1998/TT-BTC ngµy 04/11/1998 cña Bé Tµi chÝnh h−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 22/1998/N§-CP ngµy 24/4/1998 cña ChÝnh phñ. ChÝnh s¸ch båi th−êng GPMB theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 22/1998/N§- CP vµ th«ng t− 145/1998/TT-BTC: §èi t−îng ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i: ng−êi bÞ thu håi ®Êt cã quyÒn sö dông ®Êt, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 9 quyÒn së h÷u tµi s¶n hîp ph¸p phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §èi t−îng ph¶i ®Òn bï thiÖt h¹i: ng−êi sö dông ®Êt ®−îc Nhµ n−íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt. Ph¹m vi ¸p dông: ®Òn bï thiÖt h¹i khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng. Ph¹m vi ®Òn bï thiÖt h¹i: + §Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt cho toµn bé diÖn tÝch ®Êt thu håi. + §Òn bï vÒ tµi s¶n hiÖn cã. + Trî cÊp ®êi sèng vµ s¶n xuÊt cho nh÷ng ng−êi ph¶i di chuyÓn chç ë, di chuyÓn ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh. + Tr¶ chi phÝ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cho ng−êi cã ®Êt bÞ thu håi mµ ph¶i chuyÓn nghÒ nghiÖp. + Tr¶ c¸c chi phÝ phôc vô trùc tiÕp cho viÖc tæ chøc thùc hiÖn ®Òn bï, di chuyÓn, GPMB. §iÒu kiÖn ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt: §−îc quy ®Þnh rÊt cô thÓ, chi tiÕt t¹i §iÒu 6 NghÞ ®Þnh 22/1998/N§-CP. Gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh ®Òn bï thiÖt h¹i: ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ ®Êt cña ®Þa ph−¬ng ban hµnh kÌm theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ nh©n víi hÖ sè K ®Ó ®¶m b¶o gi¸ ®Êt tÝnh ®Òn bï phï hîp víi kh¶ n¨ng sinh lîi vµ gi¸ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt cña ®Þa ph−¬ng. ChÝnh s¸ch hç trî: + Hç trî æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, chi phÝ ®µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, trî cÊp ngõng viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt. + Chi phÝ di chuyÓn ®èi víi c¸c c¬ quan Nhµ n−íc, tæ chøc chÝnh trÞ-x- héi, ®în vÞ sù nghiÖp, ®¬n vÞ lùc l−îng vò trang nh©n d©n ph¶i di chuyÓn c¬ së ®Õn ®Þa ®iÓm míi. + Hç trî ®èi víi ng−êi sö dông nhµ ë thuéc së h÷u Nhµ n−íc n»m trong ph¹m vi thu håi ®Êt ph¶i ph¸ dì nÕu kh«ng tiÕp tôc thuª nhµ cña Nhµ n−íc. + Hç trî c¸c ®èi t−îng chÝnh s¸ch vµ tiÒn th−ëng ®èi víi tr−êng hîp thùc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 10 hiÖn ®óng kÕ ho¹ch. T¸i ®Þnh c−: §−îc quy ®Þnh cô thÓ, chi tiÕt t¹i Ch−¬ng V nh−: Quy ®Þnh thÈm quyÒn lËp, tr×nh duyÖt khu t¸i ®Þnh c−; ®iÒu kiÖn b¾t buéc ph¶i cã khu t¸i ®Þnh c− vµ viÖc bè trÝ ®Êt ë cho c¸c hé gia ®×nh t¹i khu t¸i ®Þnh c−, nguån vèn x©y dùng khu t¸i ®Þnh c−. Tæ chøc thùc hiÖn: NghÞ ®Þnh quy ®Þnh râ tr×nh tù thùc hiÖn ®Òn bï thiÖt h¹i vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng cÊp, tõng ngµnh, viÖc thµnh lËp vµ nhiÖm vô cña Héi ®ång ®Òn bï GPMB. 2.2.2.4. ChÝnh s¸ch bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai từ 2003 ñến nay. LuËt §Êt ®ai n¨m 2003 ®−îc Quèc héi th«ng qua ngµy 26/11/2003 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/7/2004. C«ng t¸c båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®−îc quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vµ kÌm theo nhiÒu v¨n b¶n d−íi luËt ®−îc ban hµnh ®Ó h−íng dÉn thùc hiÖn: - NghÞ ®Þnh 181/2004/N§-CP ngµy 29/10/2004 cña ChÝnh phñ vÒ thi hµnh LuËt ®Êt ®ai. - NghÞ ®Þnh sè 188/2004/N§-CP ngµy 16/11/2004 vÒ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt vµ khung gi¸ c¸c lo¹i ®Êt. - Th«ng t− sè 114/2004/TT-BTC ngµy 26/11/2004 cña Bé Tµi chÝnh vÒ h−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 188/2004/N§-CP. - NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP ngµy 03/12/2004 cña ChÝnh phñ vÒ båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt. - Th«ng t− sè 116/2004/TT-BTC ngµy 07/12/2004 cña Bé Tµi chÝnh vÒ h−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP. - NghÞ ®Þnh 17/2006/N§-CP ngµy 27/01/2006 cña ChÝnh phñ vÒ söa ®æi bæ sung mét sè §iÒu cña c¸c NghÞ ®Þnh h−íng dÉn thi hµnh LuËt ®Êt ®ai vµ NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP vÒ viÖc chuyÓn c«ng ty Nhµ n−íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. - NghÞ ®Þnh sè 84/2007/N§-CP ngµy 25/5/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh bæ sung vÒ viÖc cÊp GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, thu håi ®Êt, thùc hiÖn quyÒn sö dông ®Êt, tr×nh tù, thñ tôc båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 11 - Th«ng t− liªn tÞch sè 14/2008/BTC-BTNMT ngµy 31/01/2008 cña Bé Tµi chÝnh, Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng h−íng dÉn thùc hiÖn mét sè §iÒu cña NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP ngµy 25/5/2007 cña ChÝnh phñ. Thùc hiÖn viÖc thu håi ®Êt, båi th−êng GPMB, Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých quèc phßng, an ninh, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng; môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ trong c¸c tr−êng hîp ®Çu t− x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao, khu kinh tÕ vµ c¸c dù ¸n ®Çu t− lín theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Cßn ®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt ®- ®−îc xÐt duyÖt th× nhµ ®Çu t− ®−îc nhËn chuyÓn nh−îng, thuª QSD ®Êt, nhËn gãp vèn b»ng QSD ®Êt cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, hé gia ®×nh, c¸ nh©n mµ kh«ng ph¶i thùc hiÖn thñ tôc thu håi ®Êt. C¨n cø quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®−îc c«ng bè mµ ch._.−a cã dù ¸n ®Çu t− th× Nhµ n−íc quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt vµ giao cho tæ chøc ph¸t triÓn quü ®Êt do UBND cÊp tØnh thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn viÖc thu håi ®Êt, båi th−êng, GPMB vµ qu¶n lý quü ®Êt thu håi. Gi¸ ®Êt båi th−êng: Gi¸ ®Êt do Nhµ n−íc quy ®Þnh ®¶m b¶o nguyªn t¾c s¸t víi gi¸ chuyÓn nh−îng QSD ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng; ®Êt t¹i khu vùc gi¸p ranh gi÷a c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kÕt cÊu h¹ tÇng nh− nhau, cïng môc ®Ých sö dông hiÖn t¹i, cïng môc ®Ých sö dông theo quy ho¹ch th× møc gi¸ nh− nhau; gi¸ ®Êt båi th−êng lµ gi¸ ®Êt theo môc ®Ých ®ang sö dông ®−îc UBND cÊp tØnh quy ®Þnh vµ c«ng bè, kh«ng båi th−êng theo gi¸ ®Êt sÏ chuyÓn môc ®Ých sö dông. §èi t−îng ®−îc båi th−êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt: Ng−êi bÞ thu håi ®Êt cã c¸c ®iÒu kiÖn phï hîp víi quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 03/12/2004 cña ChÝnh phñ vÒ båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt (trõ kho¶n 6, kho¶n 8) th× ®−îc båi th−êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt. ChÝnh s¸ch hç trî: Hç trî æn ®Þnh ®êi sèng, s¶n xuÊt, hç trî chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ t¹o viÖc lµm, hç trî di chuyÓn. §Æc biÖt, ®èi víi ng−êi bÞ thu håi trªn 30% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®−îc giao mµ kh«ng ®−îc Nhµ n−íc båi th−êng b»ng ®Êt n«ng nghiÖp t−¬ng øng th× ®−îc hç trî chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 12 t¹o viÖc lµm theo quy ®Þnh: giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt t¹i vÞ trÝ cã thÓ lµm mÆt b»ng s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh phi n«ng nghiÖp, nÕu kh«ng cã ®Êt ®Ó giao th× nh÷ng thµnh viªn trong hé gia ®×nh cßn trong ®é tuæi lao ®éng ®−îc hç trî ®oµ t¹o chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp hoÆc ng−êi bÞ thu håi ®Êt kh«ng cã nguyÖn väng nhËn båi th−êng b»ng ®Êt s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô phi n«ng nghiÖp th× ®−îc båi th−êng b»ng giao ®Êt ë cã thu tiÒn sö dông ®Êt t¹i khu t¸i ®Þnh c− hoÆc t¹i vÞ trÝ trong khu d©n c− phï hîp víi quy ho¹ch; Tr−êng hîp ng−êi bÞ thu håi ®Êt thuéc diÖn hé nghÌo theo tiªu chÝ do Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X- héi c«ng bè theo tõng thêi kú th× ®−îc hç trî ®Ó v−ît qua hé nghÌo. T¸i ®Þnh c−: UBND cÊp tØnh cã tr¸ch nhiÖm lËp vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c−; khu t¸i ®Þnh c− ph¶i ®−îc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®ång bé ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn cho ng−êi sö dông tèt h¬n hoÆc b»ng n¬i ë cò; viÖc bè trÝ t¸i ®Þnh c− ph¶i g¾n víi t¹o viÖc lµm vµ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Tr−êng hîp kh«ng cã khu t¸i ®Þnh c− th× ng−êi bÞ thu håi ®Êt ®−îc båi th−êng b»ng tiÒn vµ ®−îc −u tiªn mua hoÆc thuª nhµ ë thuéc së h÷u cña Nhµ n−íc ®èi víi khu vùc ®« thÞ, båi th−êng b»ng ®Êt ë ®èi víi khu vùc n«ng th«n. Tr×nh tù tæ chøc thùc hiÖn båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c−: §−îc quy ®Þnh rÊt cô thÓ, chi tiÕt trong LuËt §Êt ®ai n¨m 2003 vµ c¸c v¨n b¶n d−íi luËt mµ thÓ hiÖn vÊn ®Ò ®æi míi quan träng ®ã lµ: tr−íc khi bÞ thu håi ®Êt Ýt nhÊt 90 ngµy ®èi víi ®Êt n«ng nghiÖp vµ 180 ngµy ®èi víi ®Êt phi n«ng nghiÖp ng−êi sö dông ®Êt ph¶i ®−îc th«ng b¸o chñ tr−¬ng thu håi ®Êt tõ ®ã cã ®ñ thêi gian ®Ó t×m hiÓu chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh; trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− th× ng−êi bÞ thu håi ®Êt ®Òu ®−îc tham gia trùc tiÕp hoÆc th«ng qua ng−êi ®¹i diÖn; ph−¬ng ¸n båi th−êng, hç trî, t¸i ®Þnh c− ph¶i ®−îc c«ng khai. Nh− vËy, chÝnh s¸ch båi th−êng GPMB cña n−íc ta ®−îc ®Ò cËp tõ rÊt sím vµ lu«n ®−îc ®iÒu chØnh theo xu h−íng ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, ®¸p øng ®ßi hái tõ thùc tiÔn, vÉn gi÷ vai trß ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ ®Êt ®ai ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh, bÒn v÷ng trong ph¸t triÓn gãp phÇn c¶i thiÖn m«i tr−êng ®Çu t−, khai th¸c c¸c nguån lùc tõ ®Êt ®ai cho ®Çu t− ph¸t triÓn. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 13 2.3. ChÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai ë mét sè tØnh, thµnh vµ t¹i ®Þa ph−¬ng hiÖn nay. 2.3.1 Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở TP Hà Nội Hµ Néi cã kho¶ng 600 dù ¸n liªn quan ®Õn c«ng t¸c GPMB, trong ®ã nhiÒu dù ¸n cã quy m« chiÕm dông ®Êt lín nh− Quèc lé 5 kÐo dµi, ®−êng vµnh ®ai 2, khu ®« thÞ Nam Th¨ng Long, s©n vËn ®éng Quèc gia Mü §×nh...§Õn hÕt th¸ng 10 n¨m 2005, trªn ®Þa bµn thµnh phè ®ang triÓn khai kho¶ng 450 dù ¸n liªn quan ®Õn c«ng t¸c GPMB, víi diÖn tÝch ®Êt thu håi lµ 3.150 ha liªn quan ®Õn 62.894 hé gia ®×nh, trong ®ã 408 dù ¸n ®ñ ®iÒu kiÖn tæ chøc GPMB víi 2.196 ha vµ kho¶ng 43.696 hé. §©y thùc sù lµ khèi l−îng c«ng viÖc kh«ng nhá mµ Thµnh phè Hµ Néi ®ang ph¶i gi¶i quyÕt sao cho võa ®¶m b¶o tiÕn ®é cña dù ¸n, c¸c môc tiªu ®Ò ra vµ æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n trong c¸c khu vùc ph¶i gi¶i to¶ di dêi. Tuy nhiªn ®Ó hoµn thµnh c«ng t¸c GPMB trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi kh«ng ph¶i lµ mét viÖc dÔ dµng. Bëi nhiÒu khu vùc quy ho¹ch chi tiÕt ®- ®−îc c«ng bè, c¾m mèc nh−ng viÖc triÓn khai dù ¸n kÐo dµi, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc. NhiÒu quy ho¹ch ®−êng g¾n liÒn víi tuyÕn phè míi ®−îc triÓn khai nh−ng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh− ®−êng Kim Liªn - ¤ chî dõa, ®−êng L¸ng H¹ - Thanh Xu©n. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do c¸c khiÕu kiÖn víi môc ®Ých tån t¹i nhµ cöa t¹i chç ®Ó h−ëng lîi khi Nhµ n−íc ®Çu t− më réng ®−êng. Theo sè liÖu thèng kª, ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay c¸c dù ¸n míi ®¶m b¶o 40 ®Õn 50% quü nhµ ®Êt T§C. Trong n¨m 2005 nhu cÇu cÇn 10.000 c¨n hé vµ l« ®Êt nh−ng thùc tÕ kh¶ n¨ng míi ®¸p øng ®−îc 5.800 c¨n hé, l« ®Êt. T×nh tr¹ng thiÕu quü nhµ, quü ®Êt T§C vÉn ch−a ®−îc gi¶i quyÕt, dùa kiÕn cßn mÊt c©n ®èi. HÇu hÕt c¸c chñ dù ¸n kh«ng chuÈn bÞ ®−îc quü nhµ, quü ®Êt T§C cho dù ¸n cña m×nh. NhiÒu dùa ¸n ph¶i d-n tiÕn ®é do kh«ng cã nhµ, ®Êt ®ai T§C nh− dù ¸n tho¸t n−íc giai ®o¹n I, c¸c dù ¸n do ban qu¶n lý c¸c dù ¸n träng ®iÓm ph¸t triÓn ®« thÞ Hµ Néi lµm chñ dù ¸n. MÆc dï c«ng t¸c GPMB cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp ph¶i th¸o gì nh−ng víi tinh thÇn quyÕt t©m cao, UBND thµnh phè Hµ Néi ®- cã sù chØ ®¹o cô thÓ vµ nghiªm tóc. V× vËy c«ng t¸c GPMB cña Thµnh phè Hµ Néi ®- ®¹t ®−îc nh÷ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 14 kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. N¨m 2004 cã 400 dù ¸n ®ñ ®iÒu kiÖn GPMB, ®- thùc hiÖn bµn giao 365 dù ¸n víi diÖn tÝch 1.878 ha, chi tr¶ 1.450 tû ®ång cho 30.665 hé d©n, sè hé bè trÝ T§C lµ 1.136 hé. So víi n¨m 2003 sè dù ¸n hoµn thµnh GPMB n¨m 2004 t¨ng 26%, diÖn tÝch t¨ng 45%. N¨m 2006 trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi ®- triÓn khai kho¶ng 450 dù ¸n liªn quan ®Õn c«ng t¸c GPMB víi diÖn tÝch thu håi lµ 3.150 ha, liªn quan ®Õn 62.894 hé gia ®×nh, trong ®ã cã 408 dù ¸n ®ñ ®iÒu kiÖn tæ chøc GPMB víi kho¶ng 2.196 ha ®Êt, ®- cã 125 dù ¸n víi 565 ha ®Êt bµn giao ®−îc mÆt b»ng ®Ó thi c«ng, sè tiÒn båi th−êng hç trî ®- chi tr¶ lµ 925 tû ®ång cho 16.953 hé vµ bè trÝ T§C cho kho¶ng 1.606 hé. N¨m 2007 Thµnh phè cßn ph¶i thùc hiÖn bµn giao 95 dù ¸n víi diÖn tÝch 454 ha, sè tiÒn chi tr¶ lµ 709,6 tû ®ång, liªn quan ®Õn 1.096 hé d©n vµ ph¶i bè trÝ T§C cho 956 hé. C«ng t¸c GPMB khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x- héi trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi ®ang ®−îc thùc hiÖn víi nç lùc cao h¬n vµ gi¶i ph¸p míi víi ph−¬ng ch©m quyÕt liÖt h¬n. Nhê vËy c«ng t¸c GPMB ®- ghãp phÇn quan träng vµo qu¸ tr×nh CNH, H§H Thñ ®« Hµ Néi, n©ng cao v¨n minh ®« thÞ. 2.3.2 Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở TP HCM Thµnh Phè Hå ChÝ Minh ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kh¸ tèt nh− ®−a møc gi¸ ®Òn bï ®Êt ®ai lªn s¸t ®óng víi gi¸ cña thÞ tr−êng, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− theo quan ®iÓm n¬i ë míi cña T§C ph¶i cã ®iÒu kiÖn sinh hoat tèt h¬n n¬i ë cò, cho ng−êi d©n tham gia vµo suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn båi th−êng GPMB, c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña hä lµ c¬ së ®Ó ban GPMB c¸c quËn, huyÖn nghiªn cøu thi hµnh nªn rÊt ®−îc ng−êi d©n ®ång t×nh ñng hé trong vòng năm năm trở lại ñây, Thành phố ñã triển khai 412 dự án, diện tích ñất ñã thu hồi của các hộ dân lên tới 60.203.074 m2; tổng số hộ bị ảnh hưởng là 53.853 hộ, trong ñó có 20.014 hộ bị giải tỏa trắng; tổng dự toán chi phí bồi thường cho các hộ dân khi Nhà nước thu hồi ñất lên tới hơn 12.300 tỷ ñồng. 2.3.3 Chính sách bồi thường thiệt hại thu hồi ñất ñai ở tỉnh Nghệ An Trong năm 2005 2008 công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ñã có nhiều Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 15 thay ñổi tích cực NghÖ An ®- lập xong 360 phương án tổng thể và 163 phương án chi tiết về bồi thường giải phóng mặt bằng ñã ñược UBND tØnh, Thành phố phê duyệt với tổng số tiền trªn 100 tỷ ñồng [24]. Nh− dự án xây dựng cơ sở hạ tầng thành phố là 5,9tỷ; Các dự án quy hoạch dân cư là 7,7tỷ; Các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng 30tỷ; Các dự án giao ñất cho nhà ñầu tư là 29tỷ; …vv. *Những vấn ñề tồn tại, vướng mắc - Chế ñộ chính sách về bồi thường thường xuyên thay ñổi, ñặc biệt là các văn bản, Quyết ñịnh của UBND tỉnh ban hành còn nhiều mâu thuẩn chưa thống nhất, khó thực hiện ñặc biệt là việc xác ñịnh loại ñất ñược bồi thường giữa Hội ñồng bồi thường huyÖn, thµnh phè và các Sở, ban ngành cấp tỉnh chưa thống nhất dẫn ñến việc lập phương án bồi thường chậm; nhiều phương án ñã ñược phê duyệt nhưng không thể thực hiện ñược. - Theo nguyên tắc công tác bồi thường giải phóng mặt bằng phải ñược triển khai thực hiện trong thời gian chuẩn bị ñầu tư (ñồng thời với việc lập dự án ñầu tư), khi khởi công xây dựng thì công tác giải phóng mặt bằng phải hoàn tất. Thế nhưng, hầu hết các dự án sau khi tổ chức ñấu thầu xong Chủ ñầu tư mới triển khai công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, dẫn ñến vừa thi công, vừa giải phóng mặt bằng cho nên một số công trình khi vướng mắc về giải phóng mặt bằng phải ngừng thi công hoặc thi công dỡ dang không triệt ñể. - Một số phương án sử dụng vốn ngân sách nhà nước khi phương án ñược phê duyệt Chủ ñầu tư giải quyết kinh phí ñể chi trả còn chậm, khi có kinh phí thì giá cả bồi thường thay ñổi phải lập lại phương án. - Công tác xây dựng các khu tái ñịnh cư phục vụ giải phóng mặt bằng phải ñược thực hiện trước khi lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, thế nhưng trong thời gian vừa qua, việc chuẩn bị ñất tái ñịnh cư không ñáp ứng ñược yêu cầu, có nhiều dự án quá trình thực hiện việc giải phóng mặt bằng phải dừng lại do chưa bố trí ñược ñất tái ñịnh cư. - Việc xây dựng bảng giá ñất, tài sản phục vụ công tác giải phóng mặt bằng chưa phù hợp, không sát với giá thị trường (chỉ bằng 50% ñến 70% giá trị Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 16 trường) cho nên các hộ dân bị ảnh hưởng không chấp nhận, phát sinh nhiều kiến nghị, khiếu nại. 2.3.4. C«ng t¸c ®Òn bï GPMB khi nhµ n−íc thu håi ®Êt trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An. * T×nh h×nh chung: T¹i tØnh NghÖ An nãi chung vµ huyÖn Con Cu«ng nãi riªng, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, c¸c dù ¸n ®Çu t− cã sö dông ®Êt t¹i thêi ®iÓm nµy ®ang gia t¨ng c¶ vÒ sè l−îng vµ quy m« diÖn tÝch. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, Uû ban nh©n d©n huyÖn vµ c¸c ngµnh chøc n¨ng võa lµm, võa nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn chÝnh s¸ch trªn c¬ së ®¶m b¶o quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng−êi bÞ thu håi ®Êt, ®¶m b¶o tu©n thñ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ h−íng dÉn cña c¸c Bé, Ngµnh Trung −¬ng, TØnh. Trong thêi gian qua, c«ng t¸c ®Òn bï GPMB ®- ®−îc c¸c ngµnh, c¸c cÊp thùc hiÖn mét c¸ch tÝch cùc, tuy cßn nhiÒu v−íng m¾c, song phÇn nµo còng gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò bµn giao mÆt b»ng cho c¸c dù ¸n. C«ng t¸c ®Òn bï GPMB lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, khã kh¨n do nhiÒu yÕu tè c¶ vÒ chñ quan lÉn kh¸ch quan, Ýt cã khu«n mÉu ®Ó ¸p dông hµng lo¹t, lu«n tån t¹i m©u thuÉn gi÷a ng−êi ®−îc båi th−êng vµ ng−êi ph¶i båi th−êng, vÒ møc båi th−êng; mÆt kh¸c qu¸ tr×nh triÓn khai cßn phô thuéc vµo nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh, nhiÒu ®èi t−îng sö dông ®Êt; ChÝnh s¸ch vÒ c«ng t¸c båi th−êng cã thay ®æi tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng, ngay trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng còng cã sù thay ®æi cô thÓ cho tõng dù ¸n chi tiÕt vÒ møc hç trì cña UBND tØnh, HuyÖn ph¶i trÝch ng©n s¸ch ®Ó hç trì phÇn nµo cho chñ sö dông ®Êt cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n. *. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®−îc trong n¨m 2007. Trong năm 2007công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ñã có nhiều thay ñổi tích cực. Kết quả cụ thể ñạt ñược như sau: Héi ®ång båi th−êng GPMB HuyÖn Con Cu«ng ®- lập xong mét sè dù ¸n trong ®iÓm trªn 11 phương án chi tiết về bồi thường giải phóng mặt bằng ñã ñược UBND tØnh phê duyệt với tổng số tiền 24,4 tỷ ñồng. Nh− Dù ¸n ®−êng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 17 ®iÖn 110Kv, §−êng giao th«ng ThÞ trÊn Con Cu«ng ®i x- B×nh ChuÈn dµi 34km, T¸i ®Þnh c− ®ång bµo d©n téc §an Lai trªn 50 hé c¶ hai giai ®o¹n, S©n v©n ®éng huyÖn, Tr−êng trung cÊp nghÒ MiÒn Nói gÇn 6,0ha, §−êng Th¹ch Ngµn ®i b¶n B¸ H¹ dµi 18km...vv. 2.4. Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng thiÖt h¹i ®Êt ®ai hiÖn nay. 2.4.1. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn ®−îc nghiªn cøu. 2.4.1.1. Thùc tiÔn ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. VÊn ®Ò ®Òn bï vµ GPMB ë ViÖt Nam ®- ®−îc ®Æt ra tõ rÊt sím. Tõ 14/4/1959 ®- cã NghÞ ®Þnh 151/TTg, Th«ng t− sè 1792 TTg ngµy 11/1/1970 cña ChÝnh phñ vµ cho ®Õn nghÞ ®Þnh 22/1998/N§ - CP ngµy 24/4/1998 vµ hiÖn nay chóng ta ®ang thùc hiÖn ®Òn bï theo N§ 197, 84, 69. Nghiªn cøu kü néi dung c¸c v¨n b¶n ph¸p quy trªn ®©y thÊy râ ®−îc mét ®iÒu lµ c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï GPMB xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tiÔn vµ ®−îc ®iÒu chØnh tÝch cùc ®Ó phï hîp víi c¸c biÕn ®éng cña thùc tiÔn. Trªn thùc tÕ ®- cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc ®¶m b¶o sù c©n ®èi vµ æn ®Þnh trong ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch ®−îc ®Çu t− vµ t−¬ng ®èi gi÷ ®−îc nguyªn t¾c c«ng b»ng. Tuy vËy, nÕu so víi nh÷ng yªu cÇu míi th× vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò bÊt cËp, ®ã lµ: * Ban ®Çu viÖc "®Òn bï thiÖt h¹i khi nhµ n−íc thu håi ®Êt" vÉn mang phong c¸ch "huy ®éng thêi chiÕn", ph¶i ®Æt lîi Ých x- héi, lîi Ých c«ng céng lªn trªn hÕt, s½n sµng hy sinh lîi Ých c¸ nh©n, nªn viÖc ®Òn bï lµ tuú thuéc vµo hoµn c¶nh cô thÓ, ch−a cã tiªu chuÈn, ®Þnh møc râ rµng vµ ng−êi bÞ ¶nh h−ëng s½n sµng chÞu ®ùng, cßn nhµ qu¶n lý còng xem lµ chuyÖn ®−¬ng nhiªn vµ ®¬n gi¶n, v¶ l¹i trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung th× viÖc xö lý cã ®iÒu kiÖn dÔ dµng thùc hiÖn... Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã yªu cÇu rÊt cô thÓ vÒ c«ng b»ng x- héi, lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸ nh©n ®−îc t«n träng vµ khuyÕn khÝch ph¸t huy ®ång thêi víi lîi Ých x- héi vµ lîi Ých céng ®ång con ng−êi cô thÓ võa lµ ®éng lùc võa lµ môc tiªu cña ph¸t triÓn ... Nªn nh÷ng quy ®Þnh ®- cã lµ ch−a ®Çy ®ñ, xÐt vÒ mÆt x- héi th× ch−a ®¶m b¶o ®−îc sù c©n b»ng gi÷a lîi Ých chung (Nhµ n−íc, x- héi, céng ®ång) vµ lîi Ých riªng (c¸ nh©n, hé gia ®×nh, tæ chøc bÞ ¶nh h−ëng). Trong nhiÒu tr−êng hîp, môc tiªu gi¶i phãng mÆt b»ng nhanh gän, Ýt tèn kÐm ®−îc quan t©m nhiÒu h¬n so víi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 18 môc tiªu ®Òn bï sao cho ng−êi chÞu ¶nh h−ëng kh«i phôc møc sèng ban ®Çu. VÊn ®Ò cÇn ®−îc nhËn thøc l¹i cho thËt ®Çy ®ñ lµ viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng lµ mét phÇn kh«ng thÓ xem nhÑ cña néi dung ph¸t triÓn; c¸c ho¹t ®éng nh»m kh«i phôc møc sèng cña nh÷ng ng−êi bÞ ¶nh h−ëng còng cã ý nghÜa quan träng nh− viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt ®−îc gi¶i phãng ®ång thêi cßn ®−îc ®¶m b¶o c¸c hiÖu qu¶ kinh tÕ x- héi lµ h¬n h¼n so víi tr−íc khi gi¶i phãng mÆt b»ng, kh«ng thÓ chÊp nhËn mét t×nh tr¹ng lµ trong khi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng mang l¹i lîi Ých cho sè ®«ng th× l¹i ph¶i ®Èy mét sè ng−êi vèn ®ang sö dông ®Êt ®ã vèn ®ang khã kh¨n thËm chÝ cßn kh«ng ®−îc nh− tr−íc khi x©y dùng c«ng tr×nh. * Do ch−a hoµn toµn tho¸t khái c¬ chÕ bao cÊp nªn kinh phÝ dïng ®Ó ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng ®Òu rót tõ ng©n s¸ch trong khi lîi Ých do ph¸t triÓn mang l¹i ch−a trë thµnh nguån thu ®Çy ®ñ, æn ®Þnh vµ hîp ph¸p cña nhµ ®Çu t−. Th«ng th−êng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt, x- héi ®−îc x©y dùng míi ®Òu lµm cho gi¸ ®Êt vïng l©n cËn t¨ng lªn, sau khi c«ng tr×nh hoµn thµnh ng−êi ®ang sö dông ®Êt ®ã ®−¬ng nhiªn ®−îc h−ëng mµ kh«ng ph¶i lµm bÊt kú nghÜa vô nµo chÝnh ®iÒu nµy kh«ng chØ h¹n chÕ n¨ng lùc gi¶i quyÕt nhiÖm vô gi¶i phãng mÆt b»ng, mµ cßn lµm ph¸t sinh quan hÖ bÊt b×nh ®¼ng kinh tÕ - x- héi l©u dµi vÒ sau. HÇu hÕt c¸c dù ¸n x©y dùng n−íc ta ®Òu ¸ch t¾c viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng lµm cho tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh kh«ng ®¹t kÕ ho¹ch. §iÒu ®ã ®- g©y ra thiÖt h¹i kh«ng nhá cho ®Çu t− x©y dùng. NhiÒu n¬i mÆc dï viÖc ®Òn bï GPMB ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®- dÉn tíi sù khiÕu kiÖn cña nh©n d©n kÐo dµi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc. Trong sù khiÕu kiÖn ®ã c¸i chÝnh vÉn lµ ng−êi d©n kh«ng tho¶ m-n víi sù ®Òn bï cña chñ dù ¸n hoÆc sù ®Þnh gi ¸®Òn bï thiÕu c«ng b»ng. 2.4.1.2. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vµ T§C khi thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 197/CP; 84/CP; 69/CP. + YÕu tè qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vµ t¸i ®Þnh c−. HiÖn nay, nhu cÇu vÒ ®Êt ®ai ®Ó phôc vô môc ®Ých an ninh, quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng ngµy cµng t¨ng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc thu håi ®Êt GPMB lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó triÓn khai c¸c dù ¸n nh−ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 19 ®©y l¹i lµ kh©u nhiÒu ¸ch t¾c mµ chñ yÕu lµ do c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai cña c¸c ®Þa ph−¬ng cßn yÕu kÐm, kh«ng chÆt chÏ, nhiÒu v−íng m¾c trong quan hÖ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai ®Ó tån ®äng kh¸ dµi kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc... ®Òu xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai, c«ng t¸c ®Þnh gi¸ ®Êt, n¨ng lùc thÓ chÕ vµ tÝnh ph¸p lý trong x- héi. + T¸c ®éng cña nhiÖm vô ®iÒu tra kh¶o s¸t, ®o ®¹c, lËp b¶n ®å ®i¹ chÝnh: ViÖc ®iÒu tra kh¶o s¸t, ®o ®¹c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh (B§§C) vµ ®¸nh gi¸ ph©n h¹ng ®Êt ®−îc thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¶ n−íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Êt ®ai, nã cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c ®Õn bï GPMB vµ T§C cña c¸c dù ¸n. Th«ng tin B§§C héi ®ång ®Òn bï cã c¬ së ph¸p lý x¸c ®Þnh c¸c th«ng tin ban ®Çu vÒ thöa ®Êt, nh÷ng th«ng tin nµy ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt khu vùc dù ¸n. HiÖn nay, nhiÒu ®Þa ph−¬ng thùc hiÖn c«ng t¸c nµy rÊt chËm so víi nhu cÇu sö dông vµ nhu cÇu qu¶n lý, cã kho¶ng 70 - 80 % cÊp x- ch−a cã B§§C, yÕu tè nµy lµm ¶nh h−ëng ®Õn nhiÖm vô qu¶n lý cña c¸c ®Þa ph−¬ng vµ trùc tiÕp lµ viÖc x©y dùng ph−¬ng ¸n ®Òn bï thiÖt h¹i trong c«ng t¸c ®Òn bï GPMB vµ T§C khi nhµ n−íc thu håi ®Êt. + T¸c ®éng cña c«ng t¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ho¸ viÖc sö dông ®Êt ®Õn c«ng t¸c ®Õn bï GPMB vµ T§C Quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®ai lµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p vµ c¬ së khoa häc kü thuËt, khoa häc x- héi ®Ó ph©n chia ®Êt ®ai theo lo¹i sö dông chÝnh ®- ®−îc luËt ®Êt ®ai quy ®Þnh nh»m sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn ®Êt ®ai. §iÒu 18 HiÕn ph¸p 92 quy ®Þnh "Nhµ n−íc thèng nhÊt qu¶n lý toµn bé ®Êt ®ai theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt, ®¶m b¶o sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶" §iÒu 16, 17, 18 LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña luËt ®Êt ®ai quy ®Þnh thÈm quyÒn quy ho¹ch, néi dung quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt, thÈm quyÒn xÐt duyÖt quy ho¹ch ®Êt ®ai. §èi víi c«ng t¸c ®Òn bï GPMB vµ T§C, néi dung quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cã t¸c ®éng mang tÝnh chÊt ®Þnh h−íng tõ kh©u ®Çu h×nh thµnh dù ¸n ®Õn kh©u cuèi GPMB vµ lËp khu T§C (nÕu cã). + NhiÖm vô ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý, sö dông ®Êt t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï T§C. LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x- héi ®Êt n−íc. ChÝnh s¸ch ®Òn bï GPMB vµ T§C còng ®−îc ®Ò cËp ®Õn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 20 trong nhiÒu cuéc héi th¶o cÊp Nhµ n−íc ®Ó t×m biÖn ph¸p söa ®æi hoµn thiÖn cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, trong ®ã "cã thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n". Tuy nhiªn, cßn nhiÒu v−íng m¾c trong qu¸ tr×nh ¸p dông cô thÓ, t×nh tr¹ng mét chÝnh s¸ch cã qu¸ nhiÒu v¨n b¶n h−íng dÉn ch−a ®−îc kh¾c phôc, nªn hiÖu qu¶ ph¸p luËt kh«ng cao, tÝnh ph¸p chÕ trong x- héi bÞ h¹n chÕ. + Giao ®Êt, cho thuª ®Êt t¸c ®éng ®Õn ®Òn bï GPMB vµ T§C. NhiÖm vô giao ®Êt, cho thuª ®Êt cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï GPMB vµ T§C, nguyªn t¾c giao ®Êt, cho thuª ®Êt ph¶i c¨n cø vµo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc, nh−ng nhiÒu ®Þa ph−¬ng ch−a thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c nµy, h¹n møc ®Êt ®−îc giao vµ nghÜa vô ®ãng thuÕ ®Êt quy ®Þnh kh«ng râ rµng, t×nh tr¹ng qu¶n lý ®Êt ®ai thiÕu chÆt chÏ. NhiÒu ®Þa ph−¬ng tù ý giao ®Êt, cho thuª ®Êt khi ch−a cã cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt. + §¨ng ký ®Êt ®ai, lËp vµ qu¶n lý hå s¬ ®Þa chÝnh, qu¶n lý hîp ®ång, thèng kª, kiÓm kª, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. §¨ng ký, thèng kª ®Êt ®ai, lËp hå s¬ ®Þa chÝnh (HS§C), cÊp CNQSD§ lµ néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai, ngoµi môc ®Ých ®¶m b¶o quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c chñ thÓ sö dông ®Êt, qua ®ã Nhµ n−íc n¾m ®−îc nguån tµi nguyªn ®Êt trªn ph¹m vi toµn quèc theo qui ho¹ch, kÕ ho¹ch. HS§C cã vai trß quan träng hµng ®Çu ®Ó "Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai trong thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n", lµ c¬ së x¸c ®Þnh tÝnh ph¸p lý cña ®Êt ®ai. Tr−íc khi cã luËt ®Êt ®ai n¨m 1998, hÖ thèng tµi liÖu ®Êt ®ai ®−îc thiÕt lËp chñ yÕu dùa trªn kÕt qu¶ sè liÖu cña b¶n ®å gi¶i thöa, sè môc kª, thèng kª ®Êt ®ai, néi dung sæ s¸ch ph¶n ¸nh quü ®Êt theo tõng lo¹i ®Êt, chñ sö dông ®Êt, nh−ng kh«ng ®Ò cËp ®Õn c¬ së ph¸p lÝ cña ®Êt ®ai. Thêi kú nµy c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai bÞ bu«ng láng nªn hiÖn t−îng bÞ lÊn chiÕm ®Êt c«ng, bá ruéng hoang ho¸, sö dông ®Êt kh«ng ®óng môc ®Ých, cÊp ®Êt sai thÈm quyÒn lµ hiÖn t−îng phæ biÕn trong c¶ n−íc. + Gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai, khiÕu n¹i, tè c¸o c¸c vi ph¹m trong c«ng viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï T§C. Nhµ n−íc khuyÕn khÝch hoµ gi¶i tranh chÊp trong nh©n d©n, LuËt §Êt §ai n¨m 2003 ph©n cÊp râ thÈm quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai vµ ph©n chia c¸c lo¹i tranh chÊp. Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ®Êt ®ai, khiÕu naÞ, tè c¸o c¸c Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 21 hµnh vi vi ph¹m trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai lµ mét nhiÖm vô quan träng cña c«ng t¸c Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai, nh»m gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, sö dông ®Êt. KÕt qu¶ thèng kª cña c¬ quan thanh tra Nhµ n−íc cho thÊy h¬n 70% sè vô tranh chÊp, khiÕu n¹i tè c¸o hµng n¨m lµ thuéc lÜnh vùc tranh chÊp ®Êt ®ai vµ theo ®¸nh gi¸ cña 5 ®oµn c«ng t¸c ®Æc biÖt cña ChÝnh Phñ ®−îc giao gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn vÒ ®Êt ®ai t¹i 30 tØnh, thµnh phè thuéc ®iÓm nãng vÒ tranh chÊp, khiÕu kiÖn ®Êt ®ai trong n¨m 2008 th× qu¸ nöa sè vô khiÕu kiÖn cã nguyªn nh©n ®Òn bï thiÖt h¹i do ng−êi bÞ thu håi ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i GPMB khi nhµ n−íc thu håi ®Êt. +. YÕu tè ®Þnh gi¸ ®Êt vµ gi¸ ®Êt t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï GPMB vµ T§C. Lµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p kinh tÕ nh»m tÝnh to¸n l−îng gi¸ trÞ cña ®Êt ®ai b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh khi chóng tham gia trong mét thÞ tr−êng nhÊt ®Þnh. V× vËy, vÒ nguyªn t¾c viÖc ®Þnh gi¸ ®Êt còng nh− ®Þnh gi¸ c¸c tµi s¶n th«ng th−êng nh−ng ®Êt ®ai lµ mét tµi s¶n ®Æc biÖt, gi¸ ®Êt ngoµi c¸c yÕu tè vÒ kh«ng gian, thêi gian, kinh tÕ, ph¸p luËt chi phèi, nã cßn bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè t©m lý x- héi. Cho nªn, ®Þnh gi¸ ®Êt ®−îc biÓu hiÖn lµ sù −íc tÝnh vÒ gi¸ trÞ cña quyÒn sö dông ®Êt b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ cho mét môc ®Ých ®- ®−îc x¸c ®Þnh t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh. ViÖc ®Þnh gi¸ ®Êt hiÖn nay chñ yÕu ®−îc sö dông lµ ph−¬ng ph¸p so s¸nh trùc tiÕp vµ ph−¬ng ph¸p thu nhËp. Theo quy ®Þnh t¹i LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003, ViÖc ®Þnh gi¸ ®Êt ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c s¸t víi gi¸ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng. Thùc tÕ cho thÊy, b¶ng gi¸ ®Êt c¸c ®Þa ph−¬ng c«ng bè hµng n¨m ch−a phï hîp víi nguyªn t¾c nªu trªn dÉn tíi c¸c khiÕu kiÖn cña ng−êi bÞ thu håi ®Êt vµ g©y ¸ch t¾c trong thùc hiÖn båi th−êng, GPMB. Theo kÕt qu¶ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng kiÓm tra thi hµnh LuËt §Êt ®ai cho thÊy trong 17.480 ®¬n khiÕu kiÖn vÒ ®Êt ®ai th× khiÕu kiÖn vÒ GPMB chiÕm 70,64% mµ khiÕu kiÖn vÒ gi¸ ®Êt båi th−êng thÊp h¬n gi¸ thÞ tr−êng chiÕm 70% khiÕu kiÖn vÒ GPMB. [6] 2.4.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc vÒ c«ng t¸c ®Þnh gi¸ ®Êt phôc vô cho môc ®Ých ®Òn bï, T§C khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 22 2.4.2.1. Nh÷ng h¹n chÕ. Nh− trªn ®- tr×nh bµy, mÆc dï ®- cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong viÖc x©y dùng gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh ®Òn bï thiÖt h¹i khi thu håi ®Êt gióp cho Nhµ n−íc khi x©y dùng gi¸ ®Êt ®- tiÕn gÇn ®Õn gi¸ thùc tÕ. ViÖc x©y dùng gi¸ ®Êt sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nªn kh«ng thÓ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ cho mét môc ®Ých cô thÓ, ®ång thêi gi¸ ®Êt trªn thÞ tr−êng lu«n biÕn ®éng, trong khi ®ã viÖc x©y dùng b¶ng gi¸ ®Êt do c¬ quan Nhµ n−íc tiÕn hµnh l¹i dùa vµo b¶ng gi¸ ®Êt ®−îc x©y dùng tõ tr−íc kh«ng ®−îc ®iÒu chØnh, bæ sung, th× dï hÖ sè K cã ®−îc ®iÒu chØnh t¨ng hay gi¶m ®Õn 50% còng khã cã thÓ ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña quyÒn sö dông ®Êt. MÆt kh¸c, viÖc ph©n lo¹i ®Êt, ph©n lo¹i vÞ trÝ vµ ph©n h¹ng ®Êt do ®- kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay vµ còng phÇn nµo ¸p ®Æt chñ quan cña ng−êi lµm c«ng t¸c ®Þnh gi¸ dÉn ®Õn ®Êt ®−îc x©y dùng vÉn ch−a phï hîp víi thùc tÕ thÞ tr−êng. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña phÇn lín ®¬n khiÕu n¹i liªn quan ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï thiÖt h¹i GPMB trong thêi gian qua. Do ®ã ®Ó c«ng t¸c x©y dùng gi¸ ®Êt trong c«ng t¸c ®Òn bï thiÖt h¹i, GPMB thêi gian tíi ph¶i söa ®æi, bæ sung mang tÝnh khoa häc, s¸t ®óng víi thùc tÕ. 2.4.2.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p, biÖn ph¸p vÒ ®Þnh gi¸ ®Êt. Nhµ n−íc qui ®Þnh khung gi¸ ®Êt cho tõng vïng, theo tõng thêi gian vµ nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i ®Êt. BÊt kú mét tæ chøc, c¸ nh©n nµo khi tham gia vµo viÖc ®Þnh gi¸ ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc ®- ®Þnh. C¨n cø vµo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. UBND cÊp tØnh qui ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i ®Êt phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i ®Þa ph−¬ng ®Ó sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau, trong ®ã cã môc ®Ých tÝnh ®Òn bï thiÖt h¹i khi bÞ thu håi ®Êt. H×nh thµnh c¸c tæ chøc ®Þnh gi¸ ®éc lËp ®Ó lµm c«ng t¸c ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan cña kÕt qu¶ ®Þnh gi¸. V× ®©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó Nhµ n−íc lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt cho môc ®Ých thu håi ®Êt vµ lµm n¬i n¾m ch¾c ®−îc qui luËt cña thÞ tr−êng vµ sÏ h×nh thµnh gi¸ c¶ theo thÞ tr−êng. Thùc hiÖn c«ng t¸c ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt (®¨ng ký ban ®Çu vµ ®¨ng ký biÕn ®éng), hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý cho tõng ®¬n vÞ ®Êt ®ai (HS§C, GCNQSD§...). Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 23 Tæ chøc ®¨ng ký bÊt ®éng s¶n lµ ®Ó kÕt thóc vÒ mÆt ph¸p lý, qu¸ tr×nh nµy Nhµ n−íc xem xÐt tÝnh hîp ph¸p cña chñ së h÷u, quyÒn sö dông ®Êt vµ së h÷u tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt. Th«ng qua viÖc ®¨ng ký biÕn ®éng cña bÊt ®éng s¶n, Nhµ n−íc triÓn khai vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x- héi cña m×nh (trong ®ã chÝnh s¸ch ®Òn bï, GPMB). Cã sù thèng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. T¨ng c−êng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c ®Þnh gi¸ nãi chung vµ ®Þnh gi¸ bÊt ®éng s¶n nãi riªng. 2.4.2. YÕu tè ph¸p chÕ t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®Òn bï vµ T§C. ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thùc hiÖn cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ch−a ®ång bé, kÞp thêi, thay ®æi liªn tôc lµ c¬ së ®Ó ng−êi bÞ thu håi ®Êt so s¸nh, khiÕu kiÖn lµm chËm tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. - C«ng t¸c ®Òn bï ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng cßn tr¸i víi qui ®Þnh, viÖc ¸p dông sai chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch g©y nªn sù thiÖt thßi cho ng−êi bÞ thu håi ®Êt, næi bËt lµ chÝnh s¸ch hç trî. Qua ®iÒu tra thùc tÕ ë NghÖ An, Hµ Néi... hÇu nh− c¸c dù ¸n kh«ng cã chÝnh s¸ch hç trî di chuyÓn (mÆc dï trong ph−¬ng ¸n qui ®Þnh cã c¸c møc hç trî), hoÆc nÕu cã th× rÊt Ýt, dÉn ®Õn viÖc nh©n d©n th¾c m¾c, hoang mang, kh«ng tin vµo chÝnh s¸ch cña §¶ng vµo Nhµ n−íc. Bªn c¹nh ®ã viÖc ®µo t¹o chuyÓn nghÒ ®èi víi c¸c dù ¸n cã qui m« thu håi ®Êt n«ng nghiÖp lín ch−a ®−îc c¸c chñ ®Çu t− chó träng. Thùc tr¹ng trªn lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÞ ¶nh h−ëng kh«ng cã c«ng ¨n, viÖc lµm ngµy cµng t¨ng ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng. - Ngoµi ®¸nh gi¸ tr×nh ®é cña d©n trÝ, sù hiÓu ph¸p luËt cña nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng cßn h¹n chÕ, c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vÒ chÝnh ®Òn bï GPBM ch−a ®−îc chÝnh quyÒn c¸c cÊp, Héi ®ång ®Òn bï c¸c dù ¸n coi träng thùc hiÖn. Sè liÖu ®iÒu tra x- héi héi häc 10 tØnh, thµnh phè cho thÊy tr−íc khi triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®Òn bï gi¶i to¶, trong tæng sè hé ¶nh h−ëng, chØ cã 39,12% sè hé ®−îc nghe phæ biÕn nghÞ ®Þnh 22/CP vµ luËt ®Êt ®ai. V× vËy t×nh tr¹ng ng−êi d©n kh«ng hiÓu biÕt, hiÓu kh«ng ®óng chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n−íc vµ chÝnh s¸ch ®Òn bï thiÖt h¹i lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, nh©n d©n khiÕu kiÖn ngµy cµng nhiÒu, hiÖu ph¸p luËt bÞ gi¶m sót, thiÖt h¹i kinh tÕ... Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 24 NghÜa vô cña ng−êi bÞ ¶nh h−ëng. Do nhËn thøc vµ ý nghÜa thùc hiÖn ph¸p luËt cña ng−êi d©n bÞ h¹n chÕ nªn cã nhiÒu tr−êng hîp, nhiÒu dù ¸n, ng−êi bÞ ¶nh h−ëng chÊp hµnh ch−a nghiªm chØnh qui ®Þnh cña N§ 22/CP. Thùc tÕ, nhiÒu hé gia ®×nh cã ®Êt bÞ thu håi cè t×nh ch©y ú, cho r»ng møc ®Òn bï vµ hç trî nh− vËy lµ ch−a tho¶ ®¸ng lµm ¶nh h−ëng tíi tiÕn ®é GPMB vµ thùc hiÖn dù ¸n. §Ó gi÷ g×n kØ c−¬ng cña ph¸p luËt, ngoµi viÖc tuyªn truyÒn vµ gi¸o dôc ph¸p luËt trong nh©n d©n, khi cÇn thiÕt, ®¹i diÖn c¸c c¬ quan Nhµ n−íc t¹i ®Þa ph−¬ng ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh trong mäi tr−êng hîp ®èi víi c¸c hé gia ®×nh, c¸ nh©n cè t×nh vi ph¹m qui ®Þnh cña ph¸p luËt (kÓ c¶ h×nh thøc c−ìng chÕ), ®ång thêi ph¶i kÞp thêi xö lý ®èi víi c¸n bé c¸c cÊp khi cã hµnh vi cöa quyÒn, øc._.m cña c¸c cÊp, c¸c ®¬n vÞ, phßng ban.. - Vai trß cña Tæ chøc §¶ng vµ c¸c ®oµn thÓ: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 64 C¸c cÊp uû §¶ng th−êng xuyªn qu¸n triÖt viÖc thùc hiÖn c¸c LuËt vµ c¸c v¨n b¶n d−íi LuËt cña trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng vÒ ®Êt ®ai. C¸c tæ chøc §oµn thÓ c¸c cÊp nh− MÆt trËn tæ quèc ViÖt Nam, Héi n«ng d©n, Héi phô n÷, Héi cùu chiÕn binh, §oµn thanh niªn ®- ph¸t huy vai trß trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc, vËn ®éng c¸c héi viªn ®oµn viªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch Ph¸p LuËt §Êt ®ai. - Héi ®ång ®Òn bï GPMB huyÖn cã nhiÖm vô: + Gióp UBND huyÖn chØ ®¹o toµn bé c«ng t¸c ®Òn bï GPMB cho c¸c c«ng tr×nh trªn ®Þa bµn huyÖn. + H−íng dÉn, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña tæ chuyªn viªn gióp viÖc vÒ ®Òn bï GPMB trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï vµ GPMB ë ®Þa ph−¬ng. + Gi¶i quyÕt nh÷ng v−íng m¾c ph¸t sinh trong c«ng t¸c ®Òn bï vµ GPMB. - Tæ chuyªn viªn gióp viÖc cho héi ®ång BTGPMB huyÖn cã nhiÖm vô: Thùc hiÖn viÖc kiÓm kª, lËp hå s¬, ph−¬ng ¸n ®Òn bï cho c¸c dù ¸n ®Çu t− tr×nh cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt. Tham gia cïng chñ ®Çu t−, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng gi¶i quyÕt c¸c v−íng m¾c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ®Òn bï GPMB. Nh×n chung c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn vµ sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ cña c¸c cÊp, ngµnh trong huyÖn lµ t−¬ng ®èi ®ång bé. C«ng t¸c tæ chøc vµ thùc hiÖn phï hîp víi quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP cña ChÝnh phñ vµ QuyÕt ®Þnh sè 147/Q§-UB ngµy 19/102/2007 cña UBND tØnh NghÖ An gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é bµn giao ®Êt ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n, tiÕt kiÖm ®−îc nhiÒu tiÒn cña, nh©n lùc, æn ®Þnh ®êi sèng x- héi. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn gÆp mét sè tån t¹i vµ v−íng m¾c, ®¬n vÞ thùc hiÖn ®Òn bï GPMB lµ kiªm nhiÖm tõ nhiÒu phßng ban. Do t×nh tr¹ng chung c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng cßn yÕu kÐm, nhiÒu bÊt cËp dÉn ®Õn viÖc triÓn khai c«ng t¸c ®Òn bï, x¸c ®Þnh c¸c ®èi t−îng, x¸c ®Þnh c¸c cÊp h¹ng nhµ, vËt kiÕn tróc .v.v.. còng nh− viÖc x¸c ®Þnh gi¸ ®Òn bï, hç trî rÊt khã kh¨n, phøc t¹p. §©y lµ mét trong nh÷ng tån t¹i lín Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 65 nhÊt trong c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn viÖc ®Òn bï GPMB cña huyÖn Con Cu«ng vµ còng nh− cña tØnh NghÖ An. 4.6. §¸nh gi¸ chung viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï GPMB t¹i 3 dù ¸n trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng. §©y lµ 3 dù ¸n lín cã tÇm quan träng trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn ThÞ x- Trµ L©n. ViÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï hç trî GPMB khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt vÒ c¬ b¶n ®- thùc hiÖn theo NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP; N§ sè 84/2007/N§-CP; N§ sè 69/2009/N§-CP cña ChÝnh Phñ. Bªn c¹nh ®ã ®Ó thÓ chÕ c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch, ý kiÕn chØ ®¹o cña TØnh uû, Héi ®ång nh©n d©n, Uû ban nh©n d©n tØnh NghÖ An ®- cã nhiÒu v¨n b¶n h−íng dÉn chØ ®¹o mang tÝnh quyÕt ®Þnh trong lé tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn tØnh Nhµ. C¸c v¨n b¶n ban hµnh trong thêi gian nµy thÓ hiÖn sù ®ång bé, tËp trung trong chØ ®¹o, s¸t thùc trong thùc tÕ vµ më ra mét h−íng suy nghÜ míi trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc vÒ mäi mÆt. Qua viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï, hç trî cña Trung −¬ng còng nh− cña TØnh cho thÊy: QuyÒn lîi hîp ph¸p cña ng−êi sö dông ®Êt bÞ thu håi ®−îc ®¶m b¶o, qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï GPMB c«ng khai, c«ng b»ng, d©n chñ vµ ®oµn kÕt, thèng nhÊt ý chÝ trong chØ ®¹o cña TØnh, HuyÖn ®- h¹n chÕ viÖc khiÕu n¹i, tè c¸o cña nh©n d©n, ®ång thêi n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n−íc trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai vµ qu¶n lý vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n. Bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, huyÖn Con Cu«ng cßn gÆp mét sè khã kh¨n, v−íng m¾c nh−: * VÒ nhËn thøc t− t−ëng vµ ý thøc chÊp hµnh chÝnh s¸ch ph¸p luËt: - NhËn thøc, t− t−ëng vµ ý thøc chÊp hµnh chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña nh©n d©n nãi chung vµ ng−êi bÞ thu håi ®Êt ch−a cao. NhiÒu ®èi t−îng khi ®- ®−îc ¸p dông ®Çy ®ñ c¸c chÝnh s¸ch, ®- ®−îc vËn ®éng thuyÕt phôc nh−ng vÉn cè t×nh chèng ®èi, kh«ng chÊp hµnh viÖc thu håi ®Êt còng nh− ph−¬ng ¸n ®Òn bï thiÖt hai. MÆt kh¸c, hä l¹i l«i kÐo kÝch ®éng nh©n d©n kh«ng chÊp hµnh chÝnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 66 s¸ch cña Nhµ n−íc, lµm ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn ®é gi¶i phãng mÆt b»ng vµ thi c«ng dù ¸n. - Tr×nh ®é nhËn thøc cña mét sè c¸c c¸n bé trong c¸c c¬ quan Nhµ n−íc ë c¸c cÊp thùc hiÖn c«ng t¸c nµy còng cã nhiÒu ®iÓm kh«ng thèng nhÊt g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. §Æc biÖt lµ viÖc x¸c ®Þnh c¸c ®èi t−îng vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®−îc ®Òn bï, hç trî vµ t¸i ®Þnh c−. - C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng kh«ng cã sù liªn tôc vµ kÕ thõa c¶ vÒ nh©n lùc vµ hå s¬ qu¶n lý: Kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng râ rµng, kh«ng thèng kª ®Çy ®ñ vµ kh«ng th−êng xuyªn chØnh lý biÕn ®éng nhÊt lµ nh÷ng khu vùc tr−íc ®©y lµ khu d©n c− n«ng th«n, nh−ng nay l¹i lµ khu d©n c− ®« thÞ, gi¸ ®Êt cã sù chªnh lÖch lín, c¸n bé cÊp x-, thÞ kh«ng cã th«ng tin ®Çy ®ñ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. * VÒ ®èi t−îng vµ ®iÒu kiÖn ®−îc ®Òn bï. Do tr×nh ®é qu¶n lý cßn yÕu kÐm, tinh thÇn thùc hiÖn ph¸p luËt cña ng−êi d©n ch−a cao, ch−a nghiªm dÉn ®Õn nhiÒu khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, c«ng b»ng c¸c ®èi t−îng ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i vµ ®iÒu kiÖn ®−îc ®Òn bï. NÕu nh− coi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµ giÊy tê hîp ph¸p nhÊt ®Ó ®−îc ®Òn bï thiÖt h¹i th× phÇn lín ng−êi bÞ thu håi ®Êt l¹i ch−a cã, v× viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt còng cã nhiÒu trë ng¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng kh¾c phôc, ®Æc biÖt ®èi víi ®Êt ë ven c¸c trôc ®−êng giao th«ng chÝnh, hoÆc ë c¸c khu d©n c− n«ng th«n mµ ë ®ã viÖc qu¶n lý phô thuéc vµo trÝ nhí cña c¸c c¸n bé x-, th«n, b¶n. * VÒ møc ®Òn bï thiÖt h¹i: + §èi víi ®Êt ®ai: - Víi ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: Trong cïng mét khu vùc, theo quy ®Þnh, cã sù chªnh lÖch rÊt lín so víi gi¸ ®Êt ë vµ ®Êt v−ên liÒn kÒ ®Êt ë, g©y khã kh¨n cho viÖc ®Òn bï khi thu håi ®Êt n«ng nghiÖp. Trong thùc tÕ hiÖn nay, viÖc thu håi ®Êt ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n chñ yÕu lµ ®Êt n«ng nghiÖp vµ cã ng−êi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 67 n«ng d©n l¹i sinh sèng b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kh«ng cã ngµnh nghÒ hoÆc thu nhËp kh¸c, ®Þa ph−¬ng l¹i kh«ng cßn quü ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó giao bï l¹i, ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn ®é gi¶i phãng mÆt b»ng. - Víi ®Êt ë: ViÖc ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc cßn h¹n chÕ, tøc lµ nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt thiÕu c¶ tÝnh khoa häc vµ c¶ thùc tÕ, dÉn ®Õn thiÖt h¹i ®èi víi Nhµ n−íc hoÆc ®èi víi nh©n d©n. Møc gi¸ chuyÓn nh−îng thùc tÕ phô thuéc vµo diÖn tÝch, h×nh thÓ cña thöa ®Êt vµ b¶n th©n c¸c ®èi t−îng tham gia giao dÞch, cho nªn viÖc tÝnh to¸n lµm sao ®Ó ¸p dông møc gi¸ thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c thöa ®Êt n»m trong ph¹m vi gi¶i phãng mÆt b»ng lµ ®iÒu kh«ng ®¬n gi¶n. Qu¸ tr×nh lËp ph−¬ng ¸n ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng kh«ng thÓ xong trong ngµy 1 ngµy 2 mµ thËm chÝ cã dù ¸n kÐo tõ n¨m nµy qua n¨m kh¸c, còng v× thÞ tr−êng nµy lu«n biÕn ®éng, do ®ã, viÖc sö dông møc gi¸ ®Êt ®−îc x¸c ®Þnh t¹i thêi ®iÓm ®Òn bï kh¸c víi thêi ®iÓm lËp ph−¬ng ¸n ®Òn bï thiÖt h¹i còng g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. Møc gi¸ quy ®Þnh t¹i khung gi¸ cña UBND huyÖn cßn thÊp vµ cßn nhiÒu bÊt cËp, ch−a t−¬ng xøng víi gi¸ thùc tÕ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt, chÝnh v× vËy, ng−êi bÞ thu håi ®Êt kh«ng thÓ dïng sè tiÒn nµy ®Ó mua mét m¶nh ®Êt t−¬ng ®−¬ng víi m¶nh ®Êt bÞ thu håi. MÆt kh¸c còng v× chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc quy ®Þnh gi¸ ®Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt t−¬ng ®−¬ng gi¸ chuyÓn nh−îng thùc tÕ; viÖc qu¶n lý thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n cßn láng lÎo, nªn ng−êi d©n yªu cÇu ®Òn bï thiÖt h¹i víi møc gi¸ rÊt cao vµ tËp trung khiÕu kiÖn ®Ó g©y søc Ðp víi Nhµ n−íc, Nhµ n−íc còng kh«ng cã nh÷ng c¨n cø, lý do x¸c ®¸ng tr¶ lêi ng−êi d©n. + §èi víi vËt kiÕn tróc, hoa mµu, vËt nu«i: Gi¸ ®Òn bï thiÖt h¹i ®èi víi c¸c tµi s¶n trªn ®Êt lµ gi¸ t−¬ng øng møc thiÖt h¹i thùc tÕ, nghÜa lµ mÊt ®Õn ®©u ®Òn bï ®Õn ®ã vµ ®−îc ®Òn bï hoµn toµn theo gi¸ trÞ x©y dùng míi. * C¸c chÝnh s¸ch hç trî vµ t¸i ®Þnh c−. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 68 Mét trong nh÷ng h¹n chÕ quan träng cña chÝnh s¸ch ®Òn bï ë ViÖt Nam lµ chñ yÕu tËp trung vµo viÖc ®Òn bï thiÖt h¹i vÒ ®Êt vµ tµi s¶n trªn ®Êt mµ ch−a thùc sù quan t©m tíi viÖc æn ®Þnh cuéc sèng vµ t¸i ®Þnh c−. NhiÒu dù ¸n ®Çu t− kh«ng quan t©m tíi viÖc hç trî vµ kh«i phôc cuéc sèng cho nh÷ng ng−êi ph¶i di chuyÓn nhµ ë tíi n¬i ë míi mµ qua ®ã thu nhËp cña gia ®×nh cã thÓ bÞ sa sót trÇm träng, gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n tr−íc. NÕu nh− víi ®Êt ®« thÞ, yÕu tè gi¸ ®Êt ®Òn bï thiÖt h¹i lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n trong viÖc chÊp hµnh ph−¬ng ¸n ®Òn bï thiÖt h¹i vµ lµm chËm tiÕn ®é triÓn khai c¸c c«ng tr×nh th× víi ®Êt n«ng nghiÖp (lµ t− liÖu s¶n xuÊt chÝnh cña n«ng d©n) th× khi thu håi ®Êt víi quy m« lín, gi¸ ®Êt kh«ng hoµn toµn lµ yÕu tè dÉn tíi khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n vµ tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n. Víi tû lÖ d©n sè vµ ®Êt ®ai cao so víi ®« thÞ khu d©n c− n«ng th«n l¹i Ýt ®−îc ®Çu t− vµ n«ng d©n chñ yÕu l¹i sinh sèng b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kh«ng cã ngµnh nghÒ phô kh¸c vµ kh«ng ®−îc Nhµ n−íc ®Çu t− trong chuyÓn nghÒ. Do vËy, khi bÞ thu håi ®Êt víi quy m« lín, bøc xóc cña d©n lµ hä sÏ sèng b»ng g×, con ch¸u cña hä sÏ ra sao khi ®Êt n«ng nghiÖp - nguån thu nhËp chÝnh, nay kh«ng cßn n÷a. Bªn c¹nh ®ã, c¸c dù ¸n th−êng cã h×nh thøc hç trî th«ng qua hç trî mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh. Kho¶n tiÒn nµy ph¸t huy t¸c dông kh¸c nhau. Víi ng−êi n¨ng ®éng hoÆc cã kh¶ n¨ng th× nã ph¸t huy t¸c dông th«ng qua ®Çu t− sinh lîi. Víi mét sè ng−êi kh¸c th× kho¶n tiÒn ®ã ®−îc tiªu dïng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh sau ®ã dÉn ®Õn thÊt nghiÖp. §iÒu nµy kh«ng chØ ¶nh h−ëng ®Õn cuéc sèng gia ®×nh mµ cßn ¶nh h−ëng ®Õn c¶ x- héi. V× vËy, viÖc chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp lµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n−íc vµ cña c¶ chñ ®Çu t−. C¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch ®Òu ch−a quy ®Þnh cô thÓ vÒ quy tr×nh lËp vµ thÈm ®Þnh kÕ ho¹ch t¸i ®Þnh c−, do ®ã c«ng t¸c ®Òn bï thiÖt h¹i vµ t¸i ®Þnh c− cña dù ¸n ®Òu kh«ng ®−îc chuÈn bÞ cÈn thËn vµ ®óng tr×nh tù, thiÕu sù phèi kÕt Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 69 hîp gi÷a c¸c bªn liªn quan vµ sù t− vÊn, gãp ý cña c¸ nh©n, tËp thÓ ng−êi bÞ thu håi ®Êt còng nh− t¹i n¬i cã ®Êt ®Ó chuÈn bÞ lµm khu t¸i ®Þnh c− ®ã. ViÖc triÓn khai c«ng t¸c t¸i ®Þnh c− th−êng bÞ ®éng, bëi v× c¸c dù ¸n lín, ph¶i di chuyÓn nhiÒu hé d©n th−êng kh«ng chuÈn bÞ tr−íc ®−îc khu t¸i ®Þnh c− do kh«ng ®ñ vèn ®Ó x©y dùng khu t¸i ®Þnh c− tr−íc, mét phÇn do viÖc lËp hå s¬ sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng khu t¸i ®Þnh c− còng ph¶i cã dù ¸n, còng ph¶i gi¶i phãng mÆt b»ng, g©y nhiÒu khã kh¨n vµ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó di d©n, gi¶i phãng mÆt b»ng thùc hiÖn dù ¸n ®óng tiÕn ®é. MÆt kh¸c, viÖc x¸c ®Þnh ®Þnh møc t¸i ®Þnh c− cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i. T¹i huyÖn Con Cu«ng viÖc cÊp ®Êt t¸i ®Þnh c− ®−îc x¸c ®Þnh chñ yÕu dùa vµo viÖc t¸ch hé, cho nªn mét sè hé lîi dông vµo ®iÒu kiÖn nµy ®- lµm thñ tôc t¸ch hé nh»m môc ®Ých xin ®−îc mét suÊt t¸i ®Þnh c−. ViÖc lµm nµy g©y ra hiÖn t−îng tiªu cùc, g©y khã kh¨n cho viÖc lËp khu t¸i ®Þnh c−. 4.7. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng 4.7.1 Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch - HÖ thèng chÝnh s¸ch ®Êt ®ai hiÖn nay tuy ®- ®−îc tËp trung nghiªn cøu, ®iÒu chØnh vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tù nhÊt ®Þnh nh−ng vÉn cßn mang tÝnh ch¾p v¸, thiÕu ®ång bé, kh«ng æn ®Þnh vµ ch−a gi¶i quyÕt ®−îc tËn gèc nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý, sö dông ®Êt ®ai mµ lÞch sö ®Ó l¹i nã ®−îc thÓ hiÖn t×nh tr¹ng khiÕu kiÖn kÐo dµi, khiÕu kiÖn ®«ng ng−êi, v−ît cÊp cßn nhiÒu vµ phæ biÕn. V× vËy, cÇn tËp trung ®Çu t− nghiªn cøu chØnh söa hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®Êt ®ai ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, kÕ thõa, ®ång bé, phï hîp víi thùc tiÔn vµ gi¶i quyÕt c¨n b¶n c¸c mèi quan hÖ ®Êt ®ai. - VÊn ®Ò gi¸ ®Êt ®Ò nghÞ Nhµ n−íc cho thµnh lËp c¬ quan ®Þnh gi¸ ®Êt chuyªn nghiÖp, më c¸c kho¸ ®µo t¹o, båi d−ìng cho lùc l−îng lµm c«ng t¸c ®Þnh gi¸ ®Êt theo h−íng chÝnh quy, hiÖn ®¹i. - ChÝnh s¸ch hç trî: §Ò xuÊt bæ sung nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi viÖc ®µo t¹o nghÒ, chuyÓn ®æi s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng, vÊn ®Ò bè trÝ viÖc lµm; cÇn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 70 ®iÒu chØnh c¸c møc hç trî cao h¬n ®Ó viÖc hç trî thùc sù ph¸t huy hiÖu qu¶. CÇn bæ sung quy ®Þnh trî cÊp cho ng−êi d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt kh«ng cã viÖc lµm vµ thiÕu viÖc lµm ®Æc biÖt ®èi víi hé chÝnh s¸ch vµ hé nghÌo, lao ®éng trªn 35 tuæi. §Æc biÖt lµ hç trî ngõi d©n trong ®µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, chuyÓn ®æi s¶n xuÊt vµ t×m kiÕm viÖc lµm. - ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c−: §Ò xuÊt bæ sung quy ®Þnh hç trî ng−êi d©n trong tr−êng hîp tæng sè tiÒn båi th−êng, hç trî kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh khi di chuyÓn chç ë vµo khu t¸i ®Þnh c−. 4.7.2. Gi¶i ph¸p tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch - C«ng t¸c x©y dùng, qu¶n lý vµ c«ng khai quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cÇn ®−îc thùc hiÖn nghiªm. §Æc biÖt coi träng viÖc x©y dùng quy ho¹ch ph¶i b¸n s¸t ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ x- héi cña ®Þa ph−¬ng, ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi khi thùc hiÖn. Tr¸nh t×nh tr¹ng quy ho¹ch treo nh−ng vÉn ph¶i ®iÒu chØnh bæ sung quy ho¹ch trµn lan, g©y mÊt lßng tin trong nh©n d©n. - Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vÒ tr×nh tù thñ tôc trong c«ng t¸c thu håi ®Êt, båi th−êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt. - Th−êng xuyªn tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®Êt ®ai nãi chung vµ chÝnh s¸ch båi th−êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c− khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt nãi riªng tíi ng−êi d©n. - Ngoµi viÖc båi th−êng, hç trî b»ng tiÒn, c¸c ®Þa ph−¬ng cÇn cã nh÷ng kÕ ho¹ch cô thÓ trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, vËn dông hç trî nh÷ng g× mµ Nhµ n−íc vµ UBND cÊp tØnh cho phÐp, ®Ó ng−êi cã thu håi ®Êt ®- phÇn thiÖt thßi khi ph¶i di chuyÓn chç ë. - Ph¶i cã quan ®iÓm vµ nhËn thøc trong GPMB, T§C n¬i ë míi, cuéc sèng míi cña c¸c hé d©n T§C ph¶i h¬n hoÆc Ýt ra còng b»ng n¬i ë cò. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 71 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn 5.1.1. Con Cu«ng lµ huyÖn miÒn nói ®- vµ ®ang chuÈn bÞ cho x©y dùng thµnh lËp thÞ x- Trµ L©n vµo cuèi n¨m 2010 víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn 173.831,12 ha, trong ®ã: 164.255,77 ha ®Êt n«ng nghiÖp, 3.112,55 ha ®Êt phi n«ng nghiÖp vµ 6.462,8 ha ®Êt ch−a sö dông, cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x- héi rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th−¬ng m¹i du lÞch sinh th¸i. V× vËy, vÊn ®Ò thu håi ®Êt, båi th−êng GPMB thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− lµ tÊt yÕu. 5.1.2. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Êt ®ai cña Con Cu«ng trong nh÷ng n¨m qua ®- ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nh−: lËp xong quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt giai ®o¹n 2008-2010 vµ cã tÝnh ®Õn n¨m 2020; cÊp giÊy chøng nhËn QSD ®Êt cho 25.112 hé/26.255 hé sö dông ®Êt ®¹t tû lÖ 95,64%. Tuy nhiªn, cßn mét sè tån t¹i nh−: Quy ho¹ch sö dông ®Êt ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn, hËu qu¶ vÊn ®Ò cÊp ®Êt tr¸i thÈm quyÒn, sö dông ®Êt sai môc ®Ých, hå s¬ ®Þa chÝnh l−u tr÷ vÒ nguån gèc ®Êt ®ai cña nh÷ng n¨m tr−íc ®©y cßn nhiÒu phøc t¹p… g©y khã kh¨n trong ph©n lo¹i vµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm sö dông ®Êt khi thùc hiÖn gi¶i phãng mÆt b»ng. 5.1.3. ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng, hç trî khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®−îc Héi ®ång BTGPMB vµ UBND huyÖn Con Cu«ng thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh cña ChÝnh Phñ còng nh− cña UBND tØnh NghÖ An. (+). Qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n båi th−êng hç trî vÒ ®Êt, c©y trång, vËt kiÕn tróc cho 20 hé d©n dù ¸n 1 vµ 311 hé d©n vµ 33 tæ chøc dù ¸n 2 vµ 52 hé d©n vµ 06 BQL Th«n dù ¸n 3 lµ ®óng quy ®Þnh ®−îc ng−êi d©n chÊp nhËn tû lÖ GPMB ®¹t 95%. Tuy nhiªn c¸c hé d©n DA N©ng cÊp QL7A cã diÖn tÝch ®Êt n»m trong HLAT GT (N§ 36/N§-CP) yªu cÇu ®−îc båi th−êng lµ kh«ng ®óng víi quy ®Þnh cña UBND tØnh NghÖ An, nh−ng UBND huyÖn ch−a thùc sù quyÕt liÖt ®Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o vÖ thi c«ng. (+). VÒ hç trî: ViÖc hç trî di chuyÓn mµ kh«ng hç trî, æn ®Þnh ®êi sèng, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 72 kinh phÝ thuª nhµ ë dù ¸n x©y dùng BÖnh viÖn §KKV kh«ng ®óng quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 147 cña UBND tØnh quy ®Þnh. (+). VÒ gi¸ ®Êt: Gi¸ ®Êt ë vµ n«ng nghiÖp ch−a s¸t víi gi¸ thÞ tr−êng. 5.1.4. C«ng t¸c t¸i ®Þnh c−, lao ®éng, viÖc lµm cña ng−êi d©n thùc hiÖn c¬ b¶n ®óng víi quy ®Þnh cña Nhµ n−íc hiÖn hµnh, nh−ng quy tr×nh thùc hiÖn thu håi ®Êt ch−a ®óng víi QuyÕt ®Þnh sè 147 cña UBND tØnh NghÖ An quy ®Þnh. 5.1.5. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt. - VÒ chÝnh s¸ch: ®Ò nghÞ rµ so¸t, bæ sung c¸c quy ®Þnh trong båi th−êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c− cho phï hîp víi thùc tÕ cuéc sèng vµ yªu cÇu cuéc sèng, cô thÓ lµ: gi¸ ®Êt cÇn ®−îc x©y dùng s¸t víi gi¸ thÞ tr−êng ; ChÝnh s¸ch hç trî cÇn quan t©m ®Õn hé bÞ thu håi trªn 30% ®Êt n«ng nghiÖp, hé nghÌo, lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm. - VÒ thùc hiÖn chÝnh s¸ch: c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng cÇn thùc hiÖn tèt tuyªn truyÒn, phæ biÕn chÝnh s¸ch båi th−êng GPMB ®Ó mäi ng−êi biÕt vµ thùc hiÖn, coi c«ng t¸c båi th−êng, GPMB, vÊn ®Ò hç trî ®êi sèng viÖc lµm cho ng−êi d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt lµ nhiÖm vô träng t©m ph¶i gi¶i quyÕt. C¸c ®Þa ph−¬ng cÇn cã kÕ ho¹ch t− vÊn, gióp ®ì ng−êi bÞ thu håi ®Êt trong viÖc sö dông tiÒn båi th−êng hç trî, ®µo t¹o, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ bè trÝ viÖc lµm. 5.2. KiÕn nghÞ - CÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt; qu¶n lý, chØnh lý biÕn ®éng vµ cËp nhËt hÖ thèng hå s¬ ®Þa; VÊn ®Ò x©y dùng gi¸ ®Êt, nhÊt lµ gi¸ ®Êt n«ng nghiÖp ®óng víi kh¶ n¨ng sinh lîi cña ®Êt vµ gi¸ chuyÓn nh−îng trªn thÞ tr−êng. - §Ò nghÞ x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, hÖ thèng ®µo t¹o, d¹y nghÒ chung cho ®Þa ph−¬ng mµ träng t©m lµ lùc l−îng lao ®éng n«ng nghiÖp bÞ thu håi ®Êt ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. - §Ò nghÞ n©ng møc hç trî di chuyÓn, æn ®Þnh ®êi sèng, æn ®Þnh viÖc lµm cho ng−êi bÞ thu håi ®Êt ®Ó chÝnh s¸ch hç trî ph¸t huy hiÖu qu¶. CÇn quan t©m nh÷ng lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng; hé gia ®×nh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 73 chÝnh s¸ch, hé nghÌo vµ cËn nghÌo. - Thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ x©y dùng gi¸ vµ thùc hiÖn c«ng t¸c BTGPMB, T§C cÊp huyÖn, ®éi ngò c¸n bé lam c«ng t¸c GPMB ph¶i cã tr×nh ®é chuyÖn m«n, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, t©m huyÕt, trung thùc khi thi hµnh nhiÖm vô. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 74 Tµi LiÖu tham Kh¶o 1. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2007), Báo cáo kiểm tra thi hành Luật ñất ñai, Hà Nội. 2. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2007), Hội nghị kiểm ñiểm công tác quản lý nhà nước về Tài nguyên và Môi trường 27/02/2007, Hà Nội 3. Care Quốc tế tại Việt Nam- Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (2005), Quản lý và sử dụng ñất ñai ở nông thôn Miền Bắc nước ta, NXB Lao ñộng- xã hội. 4. Chính phủ, Nghị ñịnh số 22/1998/Nð-CP ngày 24/4/1998 “về việc ñền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi ñất ñể sử dụng vào mục ñích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng”. 5. Chính phủ, Nghị ñịnh số 197/2004/Nð-CP ngày 03/12/2004 về bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư khi Nhà nước thu hồi ñất. 6. Chính phủ, Nghị ñịnh 84(2007), Nghị ñịnh 84/2007/Nð-CP quy ñịnh bổ sung về việc cấp GCNQSDð, thu hồi ñất, thực hiện quyền sử dụng ñất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái ñịnh cư khi nhà nước thu hồi ñất và giải quyết khiếu nại về ñất ñai, Chính phủ, ngày 25-5-2007 7. Chính phủ, Nghị ñịnh 69(2009), Nghị ñịnh số 69/2009/Nð-CP quy ñịnh bổ sung về quy hoạch sử dụng ñất, giá ñất, thu hồi ñất, bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư, Chính phủ, ngày 13/8/2009 8. Chính sách thu hút ñầu tư vào thị trường Bất ñộng sản Việt Nam (2006), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 9. Quốc hội, Hiến pháp 1980, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà nội -1980. 10. Quốc hội, Hiến pháp 1992, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà nội -1992. 11. Hoàng Thị Anh (2006), Nghiên cứu tác ñộng của việc thực hiện chính sách bồi, thường giải phóng mặt bằng ñến ñời sống và việc làm của người dân khi bị Nhà nước thu hồi ñất trong một số dự án thuộc ñịa bàn huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc, Luận văn thạc sỹ nông nghiệp, ðại học Nông nghiệp Hà Nội. 12. Hồ Thị Lam Trà, Nguyễn Văn Quân (2006), Giáo trình ðịnh Giá ñất, NXB nông nghiệp Hà Nội. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 75 13. Ngân hàng phát triển Châu Á (2005), Dự án nâng cao hiệu quả thị trường cho người nghèo 14. Ngân hàng phát triển Châu Á (2006), Cẩm nang về Tái ñịnh cư (Hướng dẫn thực hành) 15. Những ñiều cần biết về giá ñất, bồi thường hỗ trợ thu hồi ñất (2005), NXB Tư Pháp 16. Phan Văn Hoàng (2006), ðánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi ñất ở một số dự án trên ñịa bàn thành phố Hải Phòng, Luận văn thạc sỹ nông nghiệp, ðại học Nông nghiệp Hà Nội. 17. Quốc hội, Luật ñất ñai (1988), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 18. Quốc hội, Luật ñất ñai (1993), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 19. Quốc hội, Luật ñất ñai (2003), NXB Bản ñồ, Hà Nội. 20. Quốc hội, Luật sửa ñổi, bổ sung một số ñiều của Luật ñất ñai (1998), NXB Bản ñồ, Hà Nội 21. Quốc hội, Luật sửa ñồi, bổ sung một số ñiều của Luật ñất ñai (2001), NXB Bản ñồ, Hà Nội 22. Quốc hội, Luật ðất ñai 2003, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà nội – 2003. 23. Tôn Gia Huyên, Nguyễn ðình Bồng (2006), Quản lý ñất ñai và Thị trường ñất ñai, NXB Bản ñồ, Trung tâm ñiều tra quy hoach- Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hà Nội. 24. Trung tâm phát triển quỹ ñất Thành phố, Báo cáo số 946/UBND-ðB, ngày 15/12/2009 Về việc: “Báo cáo số liệu ñể tổng kết công tác bồi thường giải phóng mặt bằng năm 2008 ”. 25. Trung tâm Ngôn ngữ và văn hoá Việt Nam- Bộ Giáo dục và ðào tạo (1998), ðại từ ñiển Tiếng việt, NXB Văn hoá- Thông tin, Hà Nội 26. Trương Phan (1996), Quan hệ giữa quy hoạch ñất ñai và phát triển kinh tế (nội dung thu hồi ñất, chế ñộ bồi thường và tính công bằng), Cục Công nghiệp, Bộ Kinh tế ðài Loan. 27. Viện Nghiên cứu ðịa chính (2008), Báo cáo kết quả nghiên cứu ñề tài ðiều Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 76 tra nghiên cứu xã hội học về chính sách ñền bù giải phóng mặt bằng và tái ñịnh cư, Hà Nội. 28. Ủy ban nhân dân Thành phố Vinh (2006), Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2006 và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2007 (Báo cáo số 09/BC-UBND ngày 05 tháng 01 năm 2006). 29. UBND TP Vinh (2008), Niên giám thống kê. 30. UBND Tỉnh Nghệ An (2006), Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2006 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2007 (Báo cáo số 546/BC-UBND ngày 23 tháng 12 năm 2006) 31. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 74/Qð-UBND ngày 31/8/2005 “V/v ban hành quy ñịnh về bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư khi Nhà nước thu hồi ñất trên ñịa bàn tỉnh Nghệ An”. 32. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 72/2006/Qð.UBND ngày 31/7/2006 “V/v sửa ñổi, bổ sung Quyết ñịnh số 74/Qð-UBND ngày 31/8/2005 của UBND tỉnh Nghệ An ban hành quy ñịnh về bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư khi Nhà nước thu hồi ñất trên ñịa bàn tỉnh Nghệ An”. 33. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 157/2006/Qð-UBND ngày 28/12/2006 của UBND tỉnh Nghệ An “v/v Ban hành quy ñịnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất ở, ñất vườn, ao trong cùng thửa ñất với ñất ở”. 34. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 147/2007/Qð-UBND ngày 19/12/2007 “V/v ban hành quy ñịnh về bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư khi Nhà nước thu hồi ñất trên ñịa bàn tỉnh Nghệ An”. 35. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 04/2010/Qð-UBND ngày 19/01/2010 “V/v ban hành quy ñịnh về bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư khi Nhà nước thu hồi ñất trên ñịa bàn tỉnh Nghệ An”. 36. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 135/2009/Qð-UBND ngày 31/12/2009 “V/v ban hành B¶ng gi¸ c¸c lo¹i ®Êt n¨m 2010 trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng”. 37. UBND tỉnh Nghệ An, Quyết ñịnh số 48/2010/Qð-UBND ngày 30/7/2010 “vÒ viÖc ®iÒu chØnh, bæ sung b¶ng gi¸ c¸c lo¹i ®Êt n¨m 2010 trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng”. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 77 PHô LôC mÉu phiÕu ®iÒu tra Tªn dù ¸n: X©y dùng bÖnh viÖn ®a khoa MiÒn T©y. Sè phiÕu 01 Hä tªn chñ hé: Hoµng Danh TrÞ. Tuæi 55 §Þa chØ: Th«n, xãm(khèi) T©n Trµ. X-(Ph−êng) x- Bång Khª Tæng sè nh©n khÈu cña gia ®×nh. 6 khÈu néi dung ®iÒu tra I.T×nh h×nh ®êi sèng cña hé tr−íc vµ sau khi bÞ thu håi ®Êt: 1. DiÖn tÝch cña hé gia ®×nh tr−íc vµ sau khi bÞ thu håi ®Êt: DiÖn tÝch (m2) STT Lo¹i ®Êt Tr−íc Sau Thêi h¹n sö dông ®Êt T×nh tr¹ng sö dông ®Êt 1 §Êt n«ng nghiÖp 2777,9 392,1 NhËn kho¸n Trång chÌ 2 §Êt l©m nghiÖp 3 §Êt mÆt n−íc NTTS 4 §Êt phi n«ng nghiÖp 5 §Êt ë 400 0 L©u dµi Nhµ ë C4 Tæng céng 3177,9 392,1 2. Läai nhµ ë thuéc së h÷u cña gia ®×nh «ng (bµ) ( nhµ cÊp 3, nhµ cÊp 4, nhµ t¹m): Nhµ cÊp 4 m¸i lîp ngãi, t−êng x©y bao quanh kiªn cè... 3. Nguån thu nhËp chÝnh trong gia ®×nh tr−íc khi bÞ thu håi ®Êt: Møc ®é quan träng trong gia ®×nh STT Nguån thu nhËp Nguån chÝnh Nguån phô 1 C©y l−¬ng thùc (lóa, khoai, ng«..) 2 C©y hoa mµu (rau, ®Ëu, l¹c..) 3 C©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp.. Trång ChÌ 4 DÞch vô Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 78 5 TiÒn l−¬ng, phô cÊp, trî cÊp 6 Nguån thu nhËp kh¸c X NhËn xÐt: Gia ®×nh thuéc c«ng nh©n N«ng tr−êng, cã hoµn c¶nh kh¸ khã kh¨n, nguån thu nhËp chÝnh lµ s¶n xuÊt ChÌ, cã 6 khÈu trong ®ã cã 03 lao ®éng chÝnh, nguån thu nhËp phô lµ ®i lµm thuª, lµ m−ín… II. Trong qu¸ tr×nh thu håi ®Êt: - C¬ quan nµo ra quyÕt ®Þnh, th«ng b¸o viÖc thu håi ®Êt cña hé gia ®×nh «ng (bµ): UBND huyÖn Con Cu«ng. - Sau khi ®−îc th«ng b¸o gia ®×nh cã ®−îc mêi häp tham gia héi nghÞ vÒ båi th−êng ®Êt ®ai, tµi s¶n cña m×nh kh«ng? 06 lÇn - DiÖn tÝch bÞ thu håi vµ gi¸ båi th−êng cô thÓ: STT Lo¹i ®Êt DiÖn tÝch bÞ thu håi (m2) Båi th−êng b»ng tiÒn (1000®) Båi th−êng b»ng T§C (m2) Ghi chó 1 §Êt n«ng nghiÖp 2385,8 25% 2 §Êt l©m nghiÖp 3 §Êt ë 400 150 4 §Êt phi n«ng nghiÖp 5 Tæng Céng 2785,8 150 - Gi¸ båi th−êng c¸c c«ng tr×nh vµ c©y trång trªn diÖn tÝch ®Êt bÞ thu håi: Theo ®óng b¶ng gi¸ do UBND tØnh NghÖ An quy ®Þnh. - Nh÷ng cam kÕt, chÝnh s¸ch hç trî tõ c¬ quan båi th−êng, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ doanh nghiÖp (®µo t¹o nghÒ míi, tuyÓn dông lao ®éng, cho vay vèn s¶n xuÊt, cÊp ®Êt t¸i ®Þnh c−..) CÊp ®Êt T§C vµ hç trî di chuyÓn chç ë. III. §èi t−îng vµ ®iÒu kiÖn ®−îc båi th−êng, hç trî: 1.Trong viÖc xÐt duyÖt ®èi t−îng ®−îc båi th−êng, hç trî, gia ®×nh «ng (bµ) cã gÆp nh÷ng khã kh¨n v−íng m¾c g× kh«ng: kh«ng. 2.Theo «ng (bµ) quy ®Þnh vÒ viÖc båi th−êng, hç trî ®- hîp lý ch−a: Gia ®×nh thÊy gi¸ hç trî ®Êt 25% phÇn tr¨m gi¸ ®Êt n«ng nghiÖp lµ thÊp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 79 3. Trong qua tr×nh xÐt duyÖt ®èi t−îng vµ ®iÒu kiÖn ®−îc båi th−êng, hç trî «ng(bµ) cã ®¬n th− ý kiÕn g× kh«ng: kh«ng. 4. ¤ng(bµ) cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng vµ ®iÒu kiÖn ®−îc båi th−êng cña Nhµ n−íc: Héi ®ång BT GPMB huyÖn lµ theo ®óng quy ®Þnh. IV. ChÝnh s¸ch hç trî vµ t¸i ®Þnh c−: 1. Gia ®×nh «ng (bµ) cã thuéc ®èi t−îng −u tiªn kh«ng: kh«ng 2.Gia ®×nh «ng(bµ) ®−îc hç trî bao nhiªu: 2.000.000® di chuyÓn. 3.Møc nh− thÕ ®- ®¶m b¶o cho gia ®×nh æn ®Þnh ®êi sèng s¶n xuÊt hay ch−a: Qu¸ thÊp so víi thùc tÕ. 4.Theo «ng(bµ) viÖc lËp khu t¸i ®Þnh c−, bè trÝ ®Êt ë vµ cë h¹ tÇng t¸i ®Þnh c− ®- c«ng b»ng, phï hîp ch−a: diÖn tÝch T§C qu¸ nhá, gia ®×nh chñ yÕu lµ lµm n«ng kh«ng cã ®Êt lµm v−ên ®Ó c¶i t¨ng gia s¶n xuÊt, ë chËt hÑp gia ®×nh kh«ng quen, nh−ng còng ph¶i chÊp nhËn. 5.¤ng(bµ) cã ®¬n th− g× viÖc hç trî vµ lËp khu t¸i ®Þnh c− kh«ng: Kh«ng, chØ ®Ò xuÊt b»ng miÖng t¹i c¸c cuéc häp 6.¤ng(bµ) cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc tÝnh to¸n hç trî vµ t¸i ®Þnh c− cña Nhµ n−íc:Lµm ®óng, nh−ng gi¸ nh− thÕ lµ thÊp. V. T×nh h×nh ®êi sèng cña hé gia ®×nh sau khi bÞ thu håi ®Êt vµ nhËn båi th−êng: 1.KÓ tõ sau khi bÞ thu håi ®Êt vµ nhËn ®−îc tiÒn båi th−êng cho ®Õn nay, cuéc sèng cña gia ®×nh «ng (bµ) diÔn ra nh− thÕ nµo (®êi sèng, sinh ho¹t,viÖc lµm, thu nhËp, chi tiªu, gi¸o dôc..) qu¸ khã kh¨n, thiÕu ®Êt s¶n xuÊt…. 2.Gia ®×nh «ng (bµ) ®- nhËn ®−îc tæng sè tiÒn båi th−êng lµ: 438.275.264®. 3.Gia ®×nh «ng (bµ) ®- sö dông sè tiÒn båi th−êng ®ã vµo viÖc g×: 4. HiÖn nay trong gia ®×nh «ng (bµ) cã lao ®éng nµo ®−îc tuyÓn dông vµo lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp ho¹t ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng kh«ng? Kh«ng. VI. Tr×nh tù thùc hiÖn vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh: 1.Tr×nh tù thùc hiÖn vµ tr¸ch nhiÖm cña Héi ®ång båi th−êng lµm nh− thÕ ®- phï hîp ch−a: gia ®×nh chØ biÕt thÕ, kh«ng hiÓu nhiÒu. 2.Héi ®ång båi th−êng ®- tu©n thñ theo nguyªn t¾c c«ng b»ng, d©n chñ, c«ng khai ch−a: ®- häp 06 lÇn. 3.¤ng(bµ) cã ®¬n th− g× vÒ tr×nh tù thùc hiÖn vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh kh«ng: kh«ng. VI. ý kiÕn cña gia ®×nh: §Ò nghÞ diÖn tÝch T§C ph¶i réng vµ gÇn víi n¬i s¶n xuÊt, vµ n©ng sè tiÒn ®Òn bï lªn 70% theo gi¸ thÞ tr−êng ®Ó gia ®×nh ®ì khã kh¨n… Con Cu«ng, ngµy 5 th¸ng 4 n¨m 2010 Chñ hé ký tªn (§- ký) Hoµng Danh TrÞ STT Môc ®Ých sö dông Sè tiÒn (1000®) KÕt qu¶ sö dông tiÒn båi th−êng ®èi víi ®êi sèng sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé 1 X©y dùng míi nhµ cöa 300.000 XD nhµ C3 2 Mua s¾m tµi s¶n 3 Cho, biÕu, tÆng 4 Göi tiÕt kiÖm 5 §Çu t− gi¸o dôc 6 §Çu t− s¶n suÊt 7 Chi tiªu sinh ho¹t 8 Chi phÝ kh¸c Cßn l¹i Dù phßng khi ®au, èm ._.