Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp cải thiện môi trường khu vực dọc kênh Thanh Hóa - Lò Gốm - TPHCM

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU ÑAËT VAÁN ÑEÀ Thaønh phoá HCM laø moät thaønh phoá lôùn nhaát Vieät Nam, ñöôïc xaây döïng töø theá kyû 17, laø thaønh phoá treû vôùi nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån, laø ñieåm nuùt cuûa caùc tuyeán ñöôøng quan troïng, coù nhieàu cô hoäi thu huùt ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñaây cuõng laø moät trung taâm vaên hoaù, kyõ thuaät quan troïng cuûa caû nöôùc. Traûi qua nhieàu thôøi kyø thaønh phoá vaãn tieáp tuïc phaùt trieån vôùi quaù trình ñoâ thò hoaù dieãn ra nhanh choùng trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Maät ñoä daân soá cuõng nhö caùc coâng trình kieán truùc cuõng taêng leân nhanh. Nhöng caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät coøn chaäm so vôùi toác ñoä phaùt trieån ñoâ thò hoaù hieän nay, ñaëc bieät laø caùc coâng trình phuùc lôïi coâng coäng chöa ñöôïc ñaàu tö nhieàu do ngaân saùch coøn haïn cheá. Vieäc xaây döïng vaø duy tö baûo döôõng haøng naêm heä thoáng thoaùt nöôùc khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu, hieän nay ñang xuoáng caáp do maät ñoä daân soá taêng quaù nhanh trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Söï laán chieám keânh, raïch caøng laøm cho heä thoáng thoaùt nöôùc caøng trôû neân quaù taûi, oâ nhieãm moâi tröôøng cuõng nhö tình traïng ngaäp uùng thöôøng xuyeân xaûy ra. Vaán ñeà nhaø cöûa caát chen chuùc treân keânh, raïch cuûa moät soá baø con ngheøo. Nhaø ven keânh keùo theo haøng loaït caùc vaán ñeà oâ nhieãm nhö raùc röôûi, veä sinh thaûi ra haøng ngaøy treân keânh laøm cho nöôùc soâng trôû neân ñen, khoâng khí khoâng ñöôïc trong laønh gaây neân muøi hoâi. Nhaø ven keânh vaø treân keânh laøm taéc ngheõn doøng chaûy, taïo ra caùc ñieåm chöùa chaát thaûi cho caùc hoä daân soáng treân keânh, gaây oâ nhieãm traàm troïng moâi tröôøng khu vöïc, gaây khoù khaên cho coâng taùc quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc, quaûn lyù moâi tröôøng . Thaønh Phoá Hoà Chí Minh laø ñænh trong tam giaùc phaùt trieån veà moïi maët giöõa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Vuõng Taøu, Baø Ròa laø ñòa phöông ñöùng ñaàu trong caû nöôùc veà thu huùt ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi. Ñeå taïo moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi cho tình traïng phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi, vieäc ñaàu tö caùc coâng trình kyõ thuaät haï taàng hieän nay ñaõ trôû thaønh böùc xuùc. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm: - Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng - Ñeà xuaát bieän phaùp caûi thieän moâi tröôøng khu vöïc doïc keânh Taân Hoùa-Loø Goám. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU - Nghieân cöùu vaø khaûo saùt thöïc ñòa. - Ñieàu tra vaø nhaän xeùt, ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng khu vöïc doïc keânh Taân Hoùa-Loø Goám. - Ñaùnh giaù vaø nhaän xeùt veà döï aùn baûo veä moâi tröôøng ñaõ coù treân khu vöïc doïc keânh Taân Hoùa-Loø Goám. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi thieän moâi tröôøng khu vöïc doïc keânh Taân Hoùa -Loø Goám. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI - Thôøi gian thöïc hieän: thaùng 10/2007-12/2007 - Phaïm vi nghieân cöùu: khu vöïc doïc keânh Taân Hoùa-Loø Goám, TPHCM PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU - Thu thaäp nhöõng soá lieäu, thoâng tin veà töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi cuûa khu vöïc nghieân cöùu. - Thu thaäp, baûo quaûn. - Khaûo saùt thöïc ñòa. - Phöông phaùp phoûng vaán. - Phoûng vaán, thu thaäp yù kieán cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc nghieân cöùu. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC – KINH TEÁ – XAÕ HOÄI 1.6.1 YÙ nghóa khoa hoïc Hieän nay, coâng taùc choáng ngaäp uùng vaø giaûi quyeát ngaäp ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc xaùc ñònh laø moät vaán ñeà heát söùc caáp thieát, caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây ñaõ xaùc ñònh caùc nguyeân nhaân gaây ngaäp chi tieát leân töøng ñieåm, nhöng ñaëc tính, tính chaát caùc ñieåm ngaäp thì haàu nhö chöa ñöôïc nghieân cöùu moät caùch khoa hoïc. Raát nhieàu caùc döï aùn ñaõ ñöôïc trieån khai vôùi nhieàu quy moâ khaùc nhau, tuy nhieân, taát caû dieãn ra ñieàu khoâng ñoàng boä, nhaát quaùn vaø khoâng ít trong soá ñoù thieáu cô sôû khoa hoïc daãn ñeán khoâng phaùt huy ñöôïc hieäu quaû toái ña caùc nguoàn voán ñaàu tö. Do ñoù, vieäc trieån khai treân cô sôû phaân vuøng theo löu vöïc thoaùt nöôùc keát hôïp vôùi nghieân cöùu, xaùc ñònh ñaày ñuû ñaëc tính, tính chaát cuûa caùc ñieåm ngaäp thoâng qua xöû lyù soá lieäu ñieàu tra, qua ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp kòp thôøi ñeå giaûi quyeát tình hình ngaäp uùng vaø oâ nhieãm moâi tröôøng cho khu vöïc. 1.6.2 YÙ nghóa kinh teá vaø xaõ hoäi Vaán ñeà ngaäp nöôùc ñoâ thò hieän nay ñaõ aûnh höôûng tieâu cöïc raát nhieàu trong ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi cuûa ngöôøi daân. Theo thoáng keâ chöa ñaày ñuû, moãi naêm, ngaäp nöôùc laøm toån thaát veà kinh teá ñeán haøng tyû ñoàng nhöng treân thöïc teá, nhöõng thieät haïi veà thôøi gian bò maát do keït xe vì ngaäp nöôùc, tieàm naêng du lòch, toån haïi veà vaät chaát nhaø cöûa, caùc coâng trình xaây döïng, haï taàng cô sôû, xe maùy thieát bò, nhieân lieäu…ñeán aûnh höôûng veà söùc khoûe vaø tinh thaàn cuûa con ngöôøi, nhöõng thieät haïi höõu hình vaø voâ hình neáu tính ñaày ñuû seõ raát lôùn. Giaûi quyeát vaán ñeà ngaäp ngheït vaø oâ nhieãm ñoâ thò cuõng laø baøi toaùn kinh teá xaõ hoäi raát phöùc taïp. Tuy nhieân, khi vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát, nhöõng thaønh quaû do noù mang laïi laø raát lôùn, ngoaøi giaûm ñi nhöõng toån thaát veà kinh teá, naâng cao giaù trò cuûa quyõ ñaát xaây döïng, noù coøn giuùp cho ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân khu vöïc ñöôïc naâng cao hôn, giaûm caùc beänh taät do ngaäp nöôùc vaø oâ nhieãm gaây ra nhö beänh da lieãu, ñöôøng ruoät, soát xuaát huyeát…taïo ñöôïc nieàm tin trong nhaân daân veà ñöôøng loái vaø söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá. CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, KINH TEÁ VAØ XAÕ HOÄI ÔÛ KHU VÖÏC DOÏC KEÂNH TAÂN HOÙA - LOØ GOÁM 2.1 TOÅNG QUAN VEÀ KHU VÖÏC KEÂNH TAÂN HOÙA – LOØ GOÁM 2.1.1 Vò trí ñòa lyù khu vöïc: Keânh Taân Hoùa-Loø Goám laø moät trong nhöõng doøng keânh thoaùt nöôùc chính cuûa thaønh phoá vôùi chieàu daøi keânh chính laø 7,84 Km. Keânh Taân Hoùa-Loø Goám naèm trong khu giaùp ranh giöõa noäi thaønh vaø vuøng ven thaønh phoá Hoà Chí Minh, chaûy qua ñòa baøn 4 quaän : Taân Bình, quaän 6, quaän 11 vaø quaän Taân Phuù. Ñaây laø khu thaønh phoá môùi phaùt trieån ñöôïc hình thaønh töø nhöõng naêm 70 do laøn soùng daân cö töø noâng thoân ñoå veà trong chieán tranh, coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp cuûa khu vöïc naøy phaùt trieån do lôïi theá cuûa vuøng giaùp ranh giöõa vuøng ven (nguoàn nguyeân lieäu) vaø vuøng trung taâm (tieâu thuï vaø baùn saûn phaåm). Khu vöïc naøy coù tính chaát töï phaùt neân haï taàng kyõ thuaät raát yeáu keùm, khoâng ñaùp öùng caùc tieâu chuaån ñoâ thò. Quaù trình phaùt trieån cuûa thaønh phoá ñaõ môû roäng trung taâm ra ñeán gaàn nhö toaøn boä löu vöïc keânh, vai troø cuûa löu vöïc keânh vì theá ngaøy caøng trôû neân quan troïng ñoái vôùi boä maët thaønh phoá. Ranh giôùi khu vöïc ñöôïc giôùi haïn bôûi caùc tuyeán ñöôøng Phía Baéc: khu vöïc Baøu Caùt quaän Taân Bình. Phía Ñoâng: ñöôøng Loø Sieâu-Laïc Long Quaân. Phía Taây: ñöôøng AÂu Cô. Phía Nam: keânh Taøu Huû. 2.1.2 Vai troø cuûa khu vöïc Naèm trong khu vöïc taäp trung cao daân cö, ñaây laø khu vöïc quan troïng cuûa thaønh phoá, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán moät soá hoaït ñoäng chính yeáu cuûa thaønh phoá. Tình traïng oâ nhieãm vaø boài laáp cuûa keânh hieän nay ñaõ aûnh höôûng traàm troïng ñeán vieäc thoaùt nöôùc cuûa khu vöïc. Moät soá khu vöïc doïc keânh treân thöôïng nguoàn bò oâ nhieãm naëng do nöôùc thaûi coâng nghieäp. Moät soá khu vöïc khaùc thöôøng ngaäp uùng vaø ruùt raát chaäm sau khi möa do caùc chi löu cuûa keânh bò laán chieám, boài thöôøng. 2.2 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN 2.2.1 Ñaëc ñieåm khí haäu Khí haäu vuøng nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo, coù 2 muøa roõ reät, muøa möa vaø muøa khoâ. Coù tính oån ñònh cao, thay ñoåi khí haäu nhoû giöõa caùc naêm. Khoâng coù thieân tai, haàu nhö khoâng coù baõo luït, chæ bò aûnh höôûng nheï, khoâng ñaùng keå. Nhieät ñoä khoâng khí : Nhieät ñoä khoâng khí ít thay ñoåi giöõa caùc thaùng trong naêm, bieân ñoä dao ñoäng trong khoaûng 5-7oC, nhieät ñoä trung bình naêm laø 27oC Baûng 2.1 Caùc ñaëc tröng nhieät ñoä Nhieät ñoä trung bình naêm 27oC Nhieät ñoä trung bình thaùng cao nhaát 29oC(thaùng 4) Nhieät ñoä toái cao tuyeät ñoái 40oC(thaùng 4) Nhieät ñoä trung bình thaùng thaáp nhaát 21oC Nhieät ñoä toái thaáp tuyeät ñoái 13,8oC(thaùng 1/1937) ( Nguoàn : Traïm Khí Töôïng Thuûy vaên Thaønh Phoá, 2005) Möa : Löôïng möa veà muøa möa chieám 95% caû naêm. Löôïng möa veà muøa khoâ chieám 5% caû naêm. Baûng 2.2 Caùc ñaëc tröng cheá ñoä möa Caùc yeáu toá ñaëc tröng cheá ñoä möa Trò soá (mm) Löôïng möa trung bình naêm 1.979 Löôïng möa lôùn nhaát naêm 2.718 Löôïng möa nhoû nhaát naêm 1.553 Soá ngaøy möa trung bình 154 Löôïng möa trung bình thaùng lôùn nhaát 338 (thaùng 9) Soá ngaøy möa trung bình lôùn nhaát 22 (thaùng 9) Löôïng möa trung bình thaùng nhoû nhaát 3 Löôïng möa cöïc ñaïi 177 Löôïng möa thaùng cöïc ñaïi 603 ( Nguoàn : Traïm Khí Töôïng Thuûy vaên Thaønh Phoá, 2005) Ñoä aåm khoâng khí : Ñoä aåm khoâng khí raát cao vaøo caùc thaùng muøa möa leân ñeán möùc ñoä baõo hoøa 100%. Vaøo caùc thaùng khoâ, ñoä aåm giaûm, ñoä aåm töông ñoái cho bôûi baûng sau: Baûng 2.3 Ñoä aåm töông ñoái trong caùc thaùng taïi Tp. Hoà Chí Minh thaùng Ñoä aåm töông ñoái (%) Trung bình Lôùn nhaát Nhoû nhaát 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 77 74 74 76 83 86 87 86 87 87 84 81 99 99 98 99 99 100 100 99 100 100 100 100 23 22 20 21 33 30 40 44 43 40 33 29 ( Nguoàn : Traïm Khí Töôïng Thuûy vaên Thaønh Phoá, 2005) Löôïng boác hôi : Löôïng boác hôi haøng naêm töông ñoái lôùn : 1.399 m. Löôïng boác hôi lôùn trong caùc thaùng muøa khoâ, bình quaân trong caùc thaùng naéng: 5-6 mm/ngaøy (thaùng 3,4). Söï boác hôi töø maët nöôùc theo öôùc tính khoaûng 600mm vuøng ven bieån vaø 500mm saâu trong ñaát lieàn. Soá giôø chieáu saùng trung bình haøng naêm laø 2.299 giôø, cöôøng ñoä aùnh saùng vaøo giöõa muøa khoâ coù khi ñeán 100.000lux. 2.2.2 Ñaëc ñieåm ñòa hình Thaønh Phoá Hoà Chí Minh laø vuøng tieáp giaùp giöõa mieàn goø, ñoài thuoäc mieàn Ñoâng Nam Boä vaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long, moät phaàn tieáp giaùp ven bieån. Xu theá ñiaï hình thaáp daàn töø Baéc– Ñoâng Baéc xuoáng Taây –Taây Nam. Coù theå chia ra laøm caùc vuøng ñòa hình nhö sau : - Vuøng trieàn goø : ôû Thuû Ñöùc, Hoùc Moân, Baéc Bình Chaùnh, Goø Vaáp, moät phaàn Taân Bình, quaän 1,3. Ñòa hình vuøng naøy khaù phöùc taïp, loài loõm daïng löôïn soùng, coù ñoä doác lôùn, thuaän tieän cho vieäc thoaùt nöôùc. - Vuøng thaáp : naèm ôû phía Nam vaø Ñoâng Nam thaønh phoá, bao goàm : Ñoâng Hoùc Moân, Nam Bình Chaùnh, Nam Thuû Ñöùc, Nhaø Beø, quaän 4, 6, 8. Ñòa hình vuøng naøy töông ñoái thaáp vaø baèng phaúng, maët ñaát bò chia caét bôûi maïng löôùi soâng, raïch chaèn chòt. Khu vöïc naøy chòu aûnh höôûng maïnh meõ cuûa thuûy trieàu, phaûi san neàn vôùi khoái löôïng lôùn khi xaây döïng. - Vuøng truõng raát thaáp : naèm ôû phía Taây, Taây Nam thaønh phoá, laø veät truõng keânh Thaày Cai, An Haï. Ñaây laø nôi giaùp nöôùc laïi chòu aûnh höôûng luõ ngoaïi lai töø Ñoàng Thaùp ñoå veà thöôøng bò ngaäp uùng vaøo muøa möa, khoâng phuø hôïp vôùi vieäc phaùt trieån ñoâ thò. - Keânh Taân Hoùa-OÂng Buoâng coù thöôïng löu thuoäc vuøng trieàn goø vaø haï löu thuoäc vuøng thaáp. 2.2.3 Ñaëc ñieåm thuûy vaên soâng raïch Heä thoáng soâng raïch Soâng Ñoàng Nai : lôùn nhaát vuøng Ñoâng Nam Boä, cung caáp vaø tieâu thoaùt nöôùc cho moät löu vöïc roäng lôùn cuûa Ñoâng Nam Boä vaøo khoaûng 23.000 km2, trong ñoù coù thaønh phoá Hoà Chí Minh, löu löôïng vaøo muøa kieät töø 75m3/s ñeán 200m3/s. Soâng Saøi Goøn : cuõng laø moät con soâng lôùn cuûa vuøng Ñoâng Nam Boä, coù löu vöïc khoaûng 5.400 km2, ñoaïn chaûy qua thaønh phoá coù beà roäng töø 225 m ñeán 370 m, chieàu saâu ñeán 20m. Soâng naøy hôïp löu vôùi soâng Ñoàng Nai ôû cöûa Caùt Laùi, ñoaïn soâng hôïp löu coøn goïi laø soâng Nhaø Beø chaûy thaúng ra bieån. Maïng löôùi soâng, raïch cuûa thaønh phoá cuõng gioáng nhö cuûa vuøng Nam Boä, raát chaèn chòt vaø daøy ñaëc, neáu chæ tính rieâng phaàn keânh, raïch naèm trong khu vöïc noäi thaønh vaø giöõ nhieäm vuï chính laø thoaùt nöôùc thì goàm 5 heä thoáng chính vôùi toång chieàu daøi caùc keânh, raïch chính laø 55.585 m vaø chieàu daøi caùc chi löu laø 36.436 m (treân toång dieän tích noäi thaønh laø 14.040 ha, maät ñoä keânh chính laø 4m/ha). Bao goàm caùc heä thoáng chính: Keânh Taân Hoùa-Loø Goám (ñoái töôïng nghieân cöùu) Keânh Taøu Huû-Keânh Ñoâi-Keânh Teû Raïch Beán Ngheù Keânh Nhieâu Loäc- Thò Ngheø Keânh Tham Löông-Soâng Beán Caùt-Vaøm Thuaät Cheá ñoä thuûy vaên Thaønh phoá Hoà Chí Minh naèm ôû haï löu heä thoáng soâng Ñoàng Nai - Saøi Goøn, treân vuøng ñòa hình töông ñoái baèng phaúng vaø ñoä cao phaàn lôùn < 2m neân chuïi aûnh höôûng cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu bieån Ñoâng. Beân caïnh ñoù, cheá ñoä thuûy trieàu, thuûy lôïi coøn chòu taùc ñoäng roõ neùt cuûa vieäc khai thaùc caùc hoà chöùa nöôùc taïi thöôïng löu (Trò An, Daàu Tieáng, Thaùc Mô hieän nay vaø Haøm Thuaän-Ña Mi, Phöôùc Hoøa trong töông lai gaàn…) Toång dieän tích maët nöôùc hieän nay khoaûng 16% toång dieän tích Thaønh Phoá. Maät ñoä doøng chaûy trung bình khoaûng 3,8 km/km2. Vôùi phaàn thaáp truõng coù ñoä cao döôùi 2m bao goàm caùc vuøng ven soâng vaø maët nöôùc chieám ñeán 61% dieän tích töï nhieân, laïi naèm ôû vuøng cöûa soâng vôùi nhieàu coâng trình ñieàu tieát lôùn ôû thöôïng nguoàn neân nguy cô ngaäp uùng raát cao. Hai con soâng nhaän nöôùc thaûi vaø nöôùc möa chính cuûa thaønh phoá laø: - Soâng Ñoàng Nai, con soâng lôùn nhaát vuøng Ñoâng Nam Boä, dieän tích thoaùt nöôùc khoaûng 23.000km2, löu löôïng vaøo muøa khoâ dao ñoäng trong 75-200m3/s. - Soâng Saøi Goøn hôïp löu vôùi Soâng Ñoàng Nai taïi Caùt Laùi laøm thaønh soâng Nhaø Beø, chaûy ra bieån Ñoâng, coù dieän tích thoaùt nöôùc khoaûng 5.400km2, ñoaïn chaûy qua thaønh phoá roäng 225-370m, saâu toái ña 20m. Thaønh phoá coù maïng löôùi soâng ngoøi vaø keânh daøy ñaëc, nhöõng keânh thoaùt nöôùc ñöôïc phaân nhoùm thaønh 5 löu vöïc, trong ñoù nhöõng keânh chính coù toång chieàu daøi 55,6Km, keânh phuï (chaûy vaøo keânh chính) coù toång chieàu daøi 36,4 Km. 5 löu vöïc thoaùt nöôùc chính ñoù laø: Löu vöïc Keânh Nhieâu Loäc - Thò Ngheø. Löu vöïc Taøu Huû – Keânh Ñoâi – Keânh Teû. Löu vöïc Beán Ngheù. Löu vöïc Taân Hoùa - Loø Goám (löu vöïc nghieân cöùu) Löu vöïc Tham Löông – Beán Caùt – Vaøm Thuaät. Soâng ngoøi trong thaønh phoá ñöôïc noái thoâng vôùi nhau vaø chòu aûnh höôûng maïnh meõ thuûy trieàu töø Bieån Ñoâng, coù 03 thôøi kyø thuûy trieàu trong moät naêm: Thaùng 01 – 3: thuûy trieàu trung bình. Thaùng 4 – 8: thuûy trieàu thaáp. Thaùng 9 – 12: thuûy trieàu cao. Trieàu cöôøng cao nhaát thöôøng ôû thôøi ñieåm trung vaø haï tuaàn moãi thaùng (aâm lòch). Bieân ñoä trieàu thay ñoåi töø 1,7 – 2,5m, cao nhaát theo ghi nhaän ñöôïc laø 3,95m. Söï xaâm nhaäp maën vaøo muøa khoâ laø moät vaán ñeà heát söùc nghieâm troïng do aûnh höôûng cuûa trieàu ñi raát saâu vaøo ñaát lieàn. Trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2005, nöôùc maën ñaõ xaâm nhaäp saâu, aûnh höôûng raát lôùn saûn xuaát vaø cung caáp nöôùc saïch cho nhaân daân thaønh phoá. Hieän nay, maët caét keânh Taân Hoaù – Loø Goám bò co heïp vaø caïn do buøn, raùc vaø xaø baàn ñöôïc ñoå böøa baõi xuoáng keânh, laøm giaûm taùc ñoäng thau röûa cuûa thuûy trieàu qua keânh Taøu Huû – Beán Ngheù. Tuy nhieân, do phaûi tieâu thoaùt nöôùc tröïc tieáp vaøo keânh Taøu Huû – Beán Ngheù neân chòu aûnh höôûng raát lôùn veà thuûy vaên cuûa doøng keânh naøy. 2.2.4 Ñaëc ñieåm ñòa chaát coâng trình, ñòa chaát thuûy vaên 2.2.4.1 Ñòa chaát coâng trình Löu vöïc nghieân cöùu naèm ôû phía ñaàu nam cuûa ñòa taàng Indosinian, ñöïôc hình thaønh trong quaù trình taïo nuùi kyû ñaïi trung sinh Mesozoic. Vuøng chaâu thoå Meâ Koâng baét ñaàu bò luùn ôû thôøi ñieåm ñaïi taân sinh sôùm nhaát ( caùch ñaây 65 trieäu naêm), coù cöôøng ñoä maïnh nhaát vaøo giai ñoaïn hình thaønh traàm tích Miocene (caùch ñaây 23 trieäu naêm), sau ñoù giaûm daàn theo tæ leä ñeán nay. Daõy taàng ñòa chaát: Baûy ñôn vò rieâng bieät döïa treân tuoåi ñòa chaát ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong moät daõy caùc lôùp traàm tích phuø sa. Caùc ñôn vò thöôøng trôû neân daøy theo höôùng kieán taïo chaâu thoå Meâ Koâng vôùi caùc lôùp ñaát troài leân theo höôùng giaûm ñoä tuoåi, ñoù laø: - Ñôn vò Miocene – N1 : daøy 10 – 40m ôû phía Nam, 40 – 80m ôû phía Baéc. - Ñôn vò Pliocene – N2 : daøy 10 – 20m ôû phía Baéc, 20 – 80m ôû phía Nam. Traàm tích Pleistocene döôùi – Q1 : ñoä daøy thay ñoåi töø 2 – 10m ôû phía Baéc ñeán 100m ôû phía Nam. - Traàm tích Pleistocene döôùi – Q2-3 : ôû phía Ñoâng chuû yeáu laø caùt laáy töø 5 –20m, xa veà phía Taây, ñoä daøy taàng seùt gia taêng, coù nôi leân ñeán 20m. - Ñôn vò Pleistocene treân – Q3 : troài leân phía Taây soâng Saøi Goøn vaø ñöôïc tìm thaáy ôû khu vöïc nghieân cöùu, chuùng bao goàm caùt mòn ñeán seùt vôùi söï phaùt trieån ñaù ong thöù caáp thöôøng coù ñoä daøy nhoû hôn 10m nhöng coù theå ñeán 20m. - Ñôn vò Holocene – Q4 : traàm tích naøy tieáp giaùp vôùi ñoàng baèng chaâu thoå Meâ Koâng vôùi cao trình nhoû hôn 2m ( so vôùi möïc nöôùc bieån trung bình), ñöôïc hình thaønh chuû yeáu laø seùt vaø ñaát seùt vôùi nhöõng lôùp phuï caùt vaø soûi, thöôøng thì ñoä daøy chöa leân ñeán 10m nhöng caù bieät coù theå leân 40m. - Ñôn vò ñaát do con ngöôøi taïo thaønh: vaät lieäu ña daïng naøy laø moät thaønh phaàn hoån hôïp goàm soûi, caùt , ñaát thòt vaø ñaát seùt. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng maûnh cuûa beâ toâng, gaïch, kim loaïi, göông, nhöïa, caùc chaát höõu cô… Ñoä chaéc thay ñoåi töø loûng ñeán chaët vaø töø raát meàm ñeán chaéc. Ñôn vò ñaát do con ngöôøi taïo thaønh naèm treân vaø phuû haàu heát dieän tích laø moät yeáu toá raát quan troïng aûnh höôûng lôùn ñeán khaû naêng thaám cuûa beà maët. Lôùp beà maët do con ngöôøi taïo ra bao goàm caùc thaûm thöïc vaät, ñaát neùn chaët, beâ toâng vaø nhöïa ñöôøng… Khi lôùp phuû beà maët laø thaûm thöïc vaät ( coâng vieân, boàn coû,..) thì khaû naêng thaám cao vaø löôïng nöôùc ñöôïc löu tröõ laâu hôn, ñieàu tieát ñöôïc doøng nöôùc chaûy, ngöôïc laïi khi lôùp phuû beà maët laø beâ toâng, nhöïa ñöôøng thì nöôùc möa seõ bò chaûy traøn doàn taát caû vaøo maïng löôùi coáng vaø cöôøng ñoä cao deã gaây hieän töôïng luït. Ngoaøi ra, söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi coøn lieân quan ñeán beà maët hieän höõu nhö san laáp caùc ao hoà keânh raïch töï nhieân, laøm giaûm khaû naêng tieáp nhaän vaø löu tröõ nöôùc. Heä soá thaám beà maët lieân quan vaø chòu taùc ñoäng raát lôùn töø beà maët naøy vaø do ñoù doøng chaûy ñoâ thò coù lieân quan maät thieát ñeán heä soá phuû cöùng. 2.2.4.2 Ñòa chaát thuûy vaên Khu vöïc ñoàng baèng haï löu bao goàm caùc lôùp traàm tích phuø sa bôû rôøi cuûa kyû thöù tö Neogene. Theo nghieân cöùu thì ñòa taàng coù caùt vaø soûi trong caùc lôùp traàm tích boài laéng naøy laø taàng ngaäm nöôùc. Nhöõng taàng ngaäm nöôùc naøy ñang ñöôïc xem xeùt khai thaùc cho sinh hoaït vaø saûn xuaát cho hieän nay vaø trong töông lai. Vôùi söï phaùt trieån sôùm hôn, trung taâm thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc xaây döïng treân vò trí cao hôn naèm döôùi caùc lôùp traàm tích coå (Pleistocene). Caùc vuøng ngoaïi oâ veà höôùng Taây vaø höôùng Nam ñöôïc xaây döïng treân nhieàu lôùp traàm tích môùi (Holocene). Khu vöïc döï aùn bao goàm caùc khu vöïc ñöôïc tìm thaáy treân nhöõng lôùp traàm tích cuõ hôn cuõng nhö nhöõng lôùp môùi hôn vaø nhöõng boài tích chaâu thoå. Caùc lôùp traàm tích thuoäc ñôn vò Holocene coù ñoä daøy töø 2.5 – 40m. ÔÛ quaän 5, 11, Taân Bình coù ñoä daøy thöôøng khoâng quaù 10m nhöng ôû quaän 6 ñoä daøy gia taêng theo höôùng Taây Nam vaø thöôøng laø hôn 20m. Traàm tích laø seùt pha höõu cô raát meàm, meàm, ñoä deûo töø thaáp ñeán cao, seùt pha caùt ( ñaát coù haït mòn keát dính) vaø thænh thoaûng laø caùt pha seùt raát bôû rôøi, hoaëc caùt pha thòt. Caùc lôùp traàm tích Pleistocene naèm döôùi coù ñoä daøy vöôït quaù 50m. Chuùng coù caáu taïo laø caùt pha seùt, caùt, caùt pha thòt coù ñoä chaët trung bình (ñaát coù kích thöôùc haït thoâ khoâng keát dính) vaø thænh thoaûng chuùng laø seùt pha caùt chaët. Ñaát do con ngöôøi boài laép coù ñoä daøy ñieån hình töø 0,5 – 3,0m vaø coù thaønh phaàn thay ñoåi. Tình traïng nöôùc ngaàm cuûa löu vöïc nghieân cöùu tröôùc kia dao ñoäng trong khoaûng 1m, nhöng hieän nay ñaõ tuït giaûm maïnh do hieän töôïng khai thaùc nöôùc ngaàm böøa baõi. Hieän töôïng suït giaûm möïc nöôùc ngaàm naøy laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng ñaõ phaù huûy lôùp moùng cuûa caùc coâng trình xaây döïng (phaù huûy caùc lôùp beâ toâng choân ngaàm, muïc caùc lôùp cöø traøm gia coá, luùn suït ñaát…). 2.3 KHAÙI QUAÙT ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ XAÕ HOÄI TREÂN KHU VÖÏC 2.3.1 Ñaëc ñieåm xaõ hoäi 2.3.1.1 Sô löôïc lòch söû vaø ñaëc ñieåm hieän traïng kinh teá, xaõ hoäi thaønh phoá Trong boái caûnh chung cuûa ñaát nöôùc, neàn kinh teá thaønh phoá Hoà Chí Minh cuõng coù nhöõng bieán chuyeån theo giai ñoaïn nhöng vì laø moät trung taâm kinh teá naêng ñoäng neân nhìn chung luoân luoân ôû möùc phaùt trieån cao nhaát toaøn quoác. Coù theå toùm löôïc neàn kinh teá thaønh phoá qua caùc thôøi kyø nhö sau : Tröôùc 1954 : thaønh phoá Hoà Chí Minh (Saøi Goøn-Chôï Lôùn) laø thuû phuû cuûa Nam Kyø, vöïa luùa cuûa caû nöôùc, goàm 2 khu vöïc chính : Saøi Goøn laø trung taâm haønh chính vaø Chôï Lôùn laø trung taâm thöông maïi. Ñöôïc chính quyeàn Thöïc daân taäp trung ñaàu tö heä thoáng haï taàng kyõ thuaät neân heä thoáng cô sôû haï taàng khaù hoaøn thieän, laø moät thaønh phoá thuoäc ñiaï ñieån hình ñöôïc xem nhö moät “hoøn ngoïc Vieãn Ñoâng”. Maëc duø khoâng coù nhöõng chæ soá kinh teá chuaån möïc ñeå ñaùnh giaù nhöng qua möùc löông thöïc bình quaân naêm 1945 laø 103kg/ngöôøi thì thöïc chaát Saøi Goøn vaãn laø moät thaønh phoá ngheøo so vôùi theá giôùi. Töø 1954-1975 : neàn kinh teá haøng hoaù baét ñaàu coù daáu hieäu phaùt trieån nhôø vaøo haøng tæ dollar tieàn vieän trôï cuûa Myõ. Tuy nhieân, chieán tranh ñaõ gaây ra söï taäp trung haøng trieäu ngöôøi ôû nieàm nam veà thaønh phoá, taïo neân tình traïng phaùt trieån oà aït, khoâng theå kieåm soaùt vaø xaây döïng caùc coâng trình phuïc vuï theo kòp. Neàn kinh teá chuû yeáu döïa vaøo nguoàn vieän trôï, saûn xuaát chính laø saûn phaåm tieâu duøng, thieáu caùc cô sôû vöõng chaéc ñeå coù theå ñoäc laäp phaùt trieån. Caùc keá hoaïch, döï aùn thöïc hieän trong giai ñoaïn naøy cuõng ñeàu döïa vaøo nguoàn voán vieän trôï. Sau 1975 : trong nhöõng naêm cuoái thaäp kyû 70 ñeán ñaàu 80, neàn kinh teá keá hoaïch döïa treân söï trao ñoåi haøng hoaù giöõa caùc nöôùc xaõ hoäi Chuû Nghóa trong khoái töông trôï kinh teá COMECON vaø vieän trôï Lieân Xoâ leân ñeán 1 tæ dollar haøng naêm, moät soá lôùn nhaø maùy ñöôïc xaây döïng, caùc hôïp taùc xaõ noâng nghieäp ra ñôøi laø haït nhaân chính giöõa nhieäm vuï saûn xuaát noâng nghieäp. Tuy ñaït ñöôïc khaù nhieàu thaønh quûa nhöng neàn kinh teá khoâng tieán nhanh nhö yù muoán, ñoäng löïc phaùt trieån thieáu yeáu toá caïnh tranh neân kinh teá khoâng phaùt trieån, ngöôøi daân vaãn chöa thoaùt khôûi caûnh ñoùi ngheøo. Sau ñoù, ñoàng thôøi vôùi söï tan raõ cuûa Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Xaõ Hoäi Chuû Nghóa ôû Ñoäng Aâu, Vieät Nam baét ñaàu chuyeån neàn kinh teá theo höôùng kinh teá thò tröôøng. Söï ñaàu tö vaøo haï taàng (nhö giao thoâng, thuûy ñieän…) bôûi nguoàn vieän trôï tröôùc ñoù cuûa caùc nöôùc Xaõ Hoäi Chuû Nghóa ñaõ taïo cô sôû cho neàn kinh teá Vieät Nam coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng keå. Thaønh phoá Hoà Chí Minh trôû thaønh khu vöïc phaùt trieån nhanh nhaát trong caû nöôùc. 2.3.1.2 Lòch söû keânh Taân Hoaù – Loø Goám Caùch ñaây 300 naêm keânh Taân Hoùa – Loø Goám ñaõ ñoùng vai troø quan troïng laø heä thoáng giao thoâng thuûy noái phaàn phía Nam cuûa thaønh phoá vôùi heä thoáng keânh raïch taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Vaøo nhöõng naêm ñaàu theá kyû 19, khu vöïc naøy chuû yeáu laø ñaàm laày. Laøng Goám laø moät trong nhöõng laøng tieåu thuû coâng nghieäp noåi tieáng cuûa Saøi Goøn xöa, hoaït ñoäng kinh teá thöù hai chuû yeáu laø noâng nghieäp. Ñaàu naêm 1940 loø nung goám vaø gaïch ngöng hoaït ñoäng. Giao thoâng baèng thuyeàn ghe ñoùng vai troø quan troïng trong khu vöïc. Haøng hoaù ñöôïc vaän chuyeån caùc vuøng khaùc nhau doïc theo keânh. Ñieàu naøy chöùng toû moái lieân laïc chaët cheõ cuûa ñöôøng xaù vaø keânh raïch giöõa keânh Taân Hoùa – Loø Goám vaø phaàn coøn laïi cuûa thaønh phoá. Moät soá ñöôøng phoá chính chaïy doïc keânh nhö ñöôøng Renault (nay laø ñöôøng Haäu Giang), hoaëc ñöôøng Alexandre de Rhodes (hieän nay laø ñöôøng Huøng Vöông). Naêm 1880 thöôïng nguoàn cuûa keânh ngaén hôn. Treân thöïc teá keânh Taân Hoùa laø ñoaïn keânh ñaøo noái vôùi soâng Caàn Giuoäc. Taïi thôøi ñieåm ñoù khoâng coù haï taàng chính veà phía Taây. Naêm 1945 keânh ñöôïc noái vôùi hai keânh khaùc moät noái vôùi Chôï Lôùn qua keânh Bonnard keânh kia laø De Ceinture chaïy veà phía Baéc. Cuøng vôùi quaù trình ñoâ thò hoaù, söï phaùt trieån giao thoâng ñöôøng thuûy bò chaäm laïi, do thöông maïi phaùt trieån nhanh choùng trong khu vöïc Saøi Goøn, Chôï Lôùn, hoaït ñoäng tieåu thuû coâng nghieäp bò ñaåy ra ngoaïi oâ. Trong khi caùc hoaït ñoäng kinh teá lieân quan ñeán giao thoâng thuûy bò chaäm laïi vaøo nhöõng naêm 1980, caùc khu vöïc boû troáng doïc keânh daàn daàn bò ngöôøi nhaäp cö laán chieám. Laøn soùng ngöôøi nhaäp cö ñaàu tieân laø haäu quaû cuûa chieán tranh choáng Myõ. Söï phaùt trieån nhanh choùng tieáp theo cuûa thaønh phoá “ñoåi môùi” vaøo ñaàu naêm 1986, ñaõ thuùc ñaåy quaù trình ñoâ thò hoaù vaø coâng nghieäp hoaù moät caùch töï phaùt. Laøn soùng nhaäp cö thöù hai do nguyeân nhaân kinh teá, töø caùc vuøng noâng thoân nhaäp cö vaøo thaønh phoá, ña soá töø caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø caùc tænh nieàm trung. Daân nhaäp cö mua ñaát baát hôïp phaùp hoaëc laø chieám ñaát coâng. Nhöõng ngöôøi ñeán tröôùc xaây döïng nhöõng khu nhaø luïp xuïp treân bôø keânh, nhöõng ngöôøi ñeán sau xaây nhaø treân maët keânh. Hieän nay, möùc soáng cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc naøy töông ñoái thaáp so vôùi caùc vuøng daân cö noäi thaønh khaùc cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh, chieám tyû leä ñoâng ñaûo nhaát laø taàng lôùp daân cö ngheøo vaø trung bình, nhöõng ngöôøi thôï laøm thueâ cho chuû cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp trong vuøng. Ñaëc bieät coù nhöõng hoä daân soáng vôùi möùc quaù khoå, naèm trong vieän xoaù ñoùi giaûm ngheøo cuûa thaønh phoá. Möùc soáng thaáp ñi keøm theo trình ñoä daân trí thaáp, chieám tyû leä lôùn cuûa daân cö trong khu vöïc naøy laø boä phaän ngöôøi Hoa vaø ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi Hoa ngheøo, so vôùi coäng ñoàng ngöôøi Hoa ôû Quaän 5, Quaän 10 thaønh phoá Hoà Chí Minh. Moät tyû leä khoâng nhoû daân cö naøy khoâng bieát ñoïc, bieát vieát tieáng Vieät. Ngoaøi coäng ñoàng ngöôøi Hoa laø daân cö baûn ñòa ( laø caùc cö daân noâng thoân phaùt trieån leân ) vaø caùc daân môùi ñöôïc ñònh cö töø mieàn Baéc, mieàn Trung vaøo. Tình hình y teá, söùc khoûe coäng ñoàng nôi ñaây thuoäc loaïi yeáu keùm so vôùi caùc vuøng noäi thaønh khaùc cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh. Cuøng vôùi söï phaùt trieån nhanh cuûa kinh teá thaønh phoá Hoà Chí Minh. Trong thôøi kinh teá thò tröôøng môû cöûa, söï khôûi saéc veà moïi maët cuûa cuoäc soáng xaõ hoäi ñaõ taùc ñoäng toaøn dieän leân khu vöïc naøy möùc soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng ñöôïc taêng leân keùo theo ñôøi soáng vaên hoaù vaø yù thöùc cuûa ngöôøi daân cuõng ñöôïc caûi thieän. Nhöõng vuøng ñaát hoang troáng ngaøy xöa baây giôø ñaõ moïc leân nhaø xöôûng saûn xuaát coâng nhieäp – tieåu thuû coâng nghieäp, caùc xí nghieäp lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi hoaëc caùc ngoâi nhaø nhieàu taàng… Maïng löôùi giao thoâng töø caùc ñöôøng lôùn ñeán caùc heûm nhoû cuõng ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông söûa chöõa, naâng caáp, maïng löôùi thoaùt nöôùc daàn ñöôïc caûi thieän. 2.3.2 Ñaëc ñieåm hieän traïng kinh teá Toång saûn phaåm noäi ñòa thaønh phoá Hoà Chí Minh (GDP) taêng gaàn 2,5 laàn trong 9 naêm qua ( tính theo USD) töø 36.975 tyû VNÑ (3,4 tyû USD ) leân ñeán 131,523 tyû VNÑ ( 8,3 tyû USD). Möùc ñoä phaùt trieån kinh teá thöïc söï ñaùng keå vaø beàn vöõng, möùc taêng tröôûng bình quaân trong giai ñoaïn 1985 – 1990 laø 7,8%, 12,6% trong giai ñoaïn 1990 – 1995, 10,2% trong giai ñoaïn 1995 – 2000 vaø treân 11% trong giai ñoaïn 2004 ñeán nay. Trong naêm 2005, möùc ñoä GDP öôùc tính ñaït 11,.6% Baûng 2.4 Möùc ñoä taêng tröôûng GDP cuûa thaønh phoá Thaønh phaàn 1985 – 1990 1990 – 1995 1995 – 2000 Naêm 2005 Coâng nghieäp - VLXD 10,5% 16,2% 12,7% 12,7% Thöông maïi – Dòch vuï 6,9% 11,2% 8,4% 11,1% Noâng – Laâm - Ngö 3,5% 3,8% 1,2% -2,9% Toång 7,8% 12,6% 10,2% 11,6% (Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ, 2005) Boán quaän chieám khoaûng töø 9 – 11% saûn löôïng cuûa thaønh phoá, naêm 2005, toång saûn löôïng ñaït treân 700 trieäu USD. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø khu vöïc xuaát khaåu cuûa Vieät Nam, thöôøng chieám treân 40% giaù trò xuaát khaåu cuûa quoác gia. Caùc giaù trò xuaát khaåu ghi nhaän taêng töø 221 trieäu naêm 1990 ñeán 2,6 tyû USD naêm 1995: 6,3 tyû USD naêm 2001 vaø 9,816 tyû USD naêm 2005. Giaù trò nhaäp khaåu naêm 2005 vaøo khu vöïc thaønh phoá Hoà Chí Minh laø 5,644 tyû USD. CHÖÔNG 3: HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG – ÑAÙNH GIAÙ NHÖÕNG AÛNH HÖÔÛNG CUÛA HIEÄN TRAÏNG ÑOÁI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG DOÏC KEÂNH TAÂN HOÙA – LOØ GOÁM 3.1 HIEÄN TRAÏNG THOAÙT NÖÔÙC 3.1.1 Moâ taû heä thoáng thoaùt nöôùc hieän höõu Heä thoáng thoaùt nöôùc trong löu vöïc laø heä thoáng thoaùt nöôùc chung ( cuøng mang chöùc naêng thoaùt nöôùc möa vaø nöôùc thaûi ), ñöôïc chia ra laøm 4 caáp döïa treân kích thöôùc vaø chöùc naêng nhö sau: - Caáp 1 : Thöôøng caùc keânh hoaëc caùc raïch töï nhieân, coù nhieäm vuï tieáp nhaän vaø chuyeån taûi löu löôïng chính cho moät khu vöïc hoaëc caû löu vöïc. - Caáp 2 : Laø caùc coáng ngaàm ( hoäp hoaëc troøn ), thoâng thöôøng coù kích thöôùc > 1000mm ôû ñoä saâu töø 2 – 5m coù nhieäm vuï thu gom nöôùc töø caùc tuyeán caáp 3 vaø ñoå vaø tuyeán caáp 1 thoâng qua cöûa xaû. - Caáp 3 : Laø nhöõng ñöôøng coáng coù kích thöôùc trung bình, nhaän nöôùc töø tuyeán caáp 4 vaø ñoå vaøo tuyeán caáp 2, ngoaøi ra coøn coù chöùc naêng thu nöôùc möa qua caùc mieäng thu treân leà hoaëc döôùi ñöôøng. - Caáp 4 : Thöôøng coù kích thöôùc < 600mm, ñöôïc noái tröïc tieáp töø caùc hoä gia ñình hoaëc moät soá coáng heûm nhoû khaùc, sau ñoù xaû vaøo caùc tuyeán caáp 2, 3. Theo söï phaân caáp quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc hieän nay, maïng thoaùt nöôùc caáp 1, 2 vaø 3 do Sôû Giao Thoâng Coâng Chaùnh quaûn lyù ( ñoaïn coù chöùc naêng giao thoâng thuûy do Khu ñöôøng soâng tröïc tieáp quaûn lyù , ñoaïn chæ coù chöùc naêng thoaùt nöôùc vaø coáng caáp ._.2, 3 Khu Quaûn lyù Giao Thoâng Ñoâ Thò quaûn lyù ), caùc Quaän Huyeän ñöôïc phaân chia quaûn lyù coáng caáp 4 vaø moät phaàn coáng caáp 3 ( tuøy ñieàu kieän moãi nôi ). Keânh raïch Keânh Taân Hoùa – Loø Goám vôùi chieàu daøi 7,84 Km chaûy vaøo keânh Taøu Huû, do ñoù chòu söï chi phoái vaø aûnh höôûng raát lôùn cuûa keânh Taøu Huû ôû haï löu. Töø thöôïng löu, keânh Taân Hoùa – Loø Goám coù kích thöôùc khaù oån ñònh vaø coù beà roäng taêng daàn veà phía haï löu vôùi beà roäng thay ñoåi töø 6m ôû thöôïng löu vaø roäng daàn veà haï löu khoaûng gaàn 60m, chieàu saâu doïc keânh thay ñoåi töø 2 – 5m. Ñoä doác loøng keânh trung bình khoaûng 0,1%. Keânh chính Taân Hoùa – Loø Goám goàm 3 ñoaïn keânh hôïp thaønh laø: Keânh Taân Hoùa : tieâu nöôùc cho phaàn thöôïng löu cuûa löu vöïc ( Taân Bình, Taân Phuù). OÂng Buoâng : tieâu nöôùc cho khu vöïc trung löu löu vöïc (moät phaàn Quaän 11, Taân Phuù, Quaän 6). Loø Goám : tieâu thoaùt nöôùc cho khu vöïc haï löu ( Quaän 6). Moät soá keânh nhoû phuï lieân quan khaùc cuõng coù aûnh höôûng quan troïng ñeán khaû naêng tieâu thoaùt nöôùc cuûa löu vöïc nhö sau: Raïch Baøu Traâu – Keânh Hieäp Taân : daøi khoaûng 2.400m, tieâu nöôùc töø höôùng Taây – Baéc cuûa löu vöïc (thuoäc Quaän Taân Phuù). Raïch Ñaàm Sen : daøi khoaûng 600m : tieâu nöôùc möa chaûy traøn töø Coâng vieân Ñaàm Sen vaø caùc vuøng laân caän khaùc. Raïch Baø Laøi : daøi khoaûng 300m : tieâu thoaùt nöôùc veà phía Taây Loø Goám, tuy nhieân tröôùc ñaây doøng raïch bò ngaäp raùc, chöùc naêng tieâu thoaùt nöôùc coøn raát thaáp. Thaønh phoá ñaõ coù döï aùn xaây döïng caûi taïo raïch naøy, thay theá raïch baèng coáng hoäp (do Ban Quaûn lyù Döï Aùn Quaän 6 laøm chuû ñaàu tö) taát caû ñöôïc hoaøn thaønh trong naêm 2005. Nhìn chung, bôø keânh hoaøn toaøn oån ñònh vaø khoâng coù daáu hieäu bò saït lôû, xoùi moøn lôùn naøo. Haøng ngaøy, doøng keânh bò moät löôïng lôùn chaát thaûi raén thaûi döôùi doøng keânh, moät soá chìm vaø laéng taïi choã, moät soá nheï hôn thì noåi leân treân beà maët. Coù 23 caàu vaø coáng naèm doïc theo keânh, trong soá ñoù coù 8 caàu – coáng lôùn ñöôïc thieát keá baêng keânh vôùi khaåu ñoä heïp vaø gaàm caàu thaáp ñaõ haïn cheá doøng chaûy vaø laø taùc nhaân löu giöõ raùc thaûi gaây aùch taét vaø giaûm khaû naêng thoaùt nöôùc ( caàu Hoaø Bình, Ñaëng Nguyeân Caån…). Hình 3.1 : Raùc döôùi chaân caàu baét qua keânh Vieäc xaây döïng laán chieám böøa baõi laøm nhaø ôû ven keânh gaây trôû ngaïi lôùn ñeán doøng chaûy vaø laø nguoàn gaây oâ nhieãm quan troïng do tình traïng thieáu yù thöùc vaø phöông tieän veä sinh, caùc chaát thaûi ñöôïc thaûi xaû tröïc tieáp xuoáng doøng keânh. Nhìn chung, maïng löôùi keânh raïch thoaùt nöôùc trong löu vöïc bò heïp kích thöôùc, khoâng ñöôïc baûo döôõng, duy tu naïo veùt kòp thôøi neân ñaõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thoaùt nöôùc cho khu vöïc. Vaán ñeà naøy daãn ñeán tình traïng ngaäp uùng cuïc boä trong caùc khu vöïc cö daân doïc löu vöïc keânh, laø nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc. 3.1.2 Maïng löôùi coáng ngaàm. Maïng löôùi coáng ngaàm trong löu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám haàu heát laø daïng troøn vaø moät soá coáng hoäp hoaït ñoäng nhö moät heä thoáng tieâu thoaùt nöôùc keát hôïp chuyeån taûi caû nöôùc möa chaûy traøn laãn nöôùc thaûi vaøo keânh. Nöôùc thaûi bao goàm caû nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp. Doïc theo tuyeán keânh coù 31 cöûa xaû (treân toång soá 412 cöûa xaû cuûa thaønh phoá). Quaän Toång chieàu daøi cuûa coáng thoaùt nöôùc (m) <400 mm 500 mm 600 mm 800 mm 1000 mm 1200 mm 1500 mm 1500x1200 BC 2000x2000 BC Toång coäng TBình+T Phuù 16.679 300 15.715 12.633 2.770 700 780 50.787 Quaän 11 36.935 3.117 11.920 3.180 3.100 850 650 1.210 60.354 Quaän 6 50.600 7.500 5.200 1.000 860 540 1.500 602 67.200 Toång 104.214 3.417 35.135 21.013 6.870 2.410 1.197 1.500 1.182 178.341 Baûng 3.1 Maïng löôùi coáng thoaùt nöôùc hieän höõu löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám (Nguoàn : Quaän Taân Bình + Taân Phuù+ Quaän 11, 2003) Caùc nghieân cöùu khaûo saùt töø naêm 2001 ñeán nay, maïng löôùi thoaùt nöôùc treân ñòa baøn thaønh phoá noùi chung vaø löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám noùi rieâng ñaõ xuoáng caáp. Ngoaøi moät soá khu vöïc môùi ñöôïc xaây döïng vaø laép ñaët, coøn laïi haàu heát quaù cuõ vaø khoâng coøn ñaùp öùng ñuû yeâu caàu thoaùt nöôùc chung cho khu vöïc. Ñaây cuõng laø moät khu vöïc môùi ñöôïc ñoâ thò hoaù neân chính toác ñoä ñoâ thò hoaù quaù nhanh ñaõ laøm cho maïng löôùi coáng phaùt trieån khoâng ñoàng boä vaø hieäu quaû. Moät soá khu daân cö môùi xaây döïng cuõng ñöôïc laép ñaët coáng thoaùt nöôùc, nhöng chính vieäc ñaáu noái khoâng ñuùng quy trình kyõ thuaät vaø söï quaù taûi cuûa tuyeán tieáp nhaän ñaõ goùp phaàn gaây ra hieän töôïng ngaäp uùng. Cuõng chính ñoâ thò hoaù naøy ñaõ laøm giaûm ñi roõ reät dieän tích thöïc phuû, caùc hoà laâu nay coù chöùc naêng ñieàu tieát nöôùc bò laáp boû, taát caû ñaõ taïo ra nhöõng ñieàu kieän heát söùc baát lôïi khaû naêng thoaùt nöôùc cho khu vöïc. 3.1.3 Haàm töï hoaïi Haàm töï hoaïi ñöôïc xaây döïng roäng raõi, haàu nhö ôû caùc hoä daân, vaên phoøng, chung cö ñeàu coù trang bò haàm töï hoaïi vaø heä thoáng nöôùc thaûi sinh hoaït rieâng. Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá laø heä thoáng thoaùt nöôùc chung. Cuõng nhö vieäc xem xeùt ñeán ñieàu kieän thöïc teá taïi Vieät Nam thì vieäc söû duïng haàm töï hoaïi laø töông ñoái phuø hôïp. Hieän nay, ña soá caùc haàm töï hoaïi ñeàu ñöôïc xaây döïng döôùi nhaø do haïn cheá veà khoâng gian xaây laép. Nöôùc thaûi sinh hoaït gia ñình ñöôïc chia laøm 2 loaïi. Loaïi thöù nhaát laø töø beáp vaø nhaø taém, loaïi thöù hai laø töø nhaø veä sinh. Thöïc teá thöôøng thaáy ôû Vieät Nam, nöôùc thaûi xaû töø beáp vaø nhaø taém ñoå tröïc tieáp vaøo heä thoáng tieâu nöôùc caáp 4 ( voán coù cuøng moät hình thöùc treân khaép maïng löôùi thoaùt nöôùc keát hôïp ) naèm doïc theo haàu heát caùc con ñöôøng vaø heûm nhoû. Nöôùc thaûi töø khu nhaø veä sinh ñöôïc thu gom tröôùc tieân vaøo beå töï hoaïi, doøng xaû töø beå töï hoaïi seõ ñöôïc thaûi tieáp tuïc vaøo heä thoáng tieâu thoaùt nöôùc caáp 4. Tuy nhieân, coù moät boä phaän hoä daân khoâng coù beå töï hoaïi vaø do ñoù, nöôùc thaûi thoâ töø nhaø veä sinh xaû tröïc tieáp vaøo ñöôøng coáng caáp 4 maëc duø vieäc laøm naøy laø traùi quy ñònh. Theo moät keát quaû nghieân cöùu naêm 2003 cuûa coâng taùc xaõ hoäi töø khoaûng 1.500 hoä gia ñình ñaõ cho thaáy khoaûng 87% caùc hoä gia ñình coù beå töï hoaïi, coøn laïi laø khoâng söû duïng maø xaû tröïc tieáp vaøo coáng caáp 4. Trong thöïc teá hieän nay, theo nghieân cöùu cuûa Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò, chæ coù khoaûng 70% soá haàm töï hoaïi laø xaây döïng ñuùng tieâu chuaån, ñaây cuõng laø moät nguyeân nhaân chính laøm giaûm hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi cuûa haàm töï hoaïi vaø caùc vaán ñeà thaám, roø ræ gaây oâ nhieãm. 3.1.4 Hieän traïng caùc hoà ñieàu hoaø, ñaàm chöùa nöôùc Nhö ñaõ moâ taû, löu vöïc TH – LG coù ñòa hình baèng phaúng vaø cao trình thaáp, vôùi caùc cao trình maët ñaát thay ñoåi cao ñoä +0.6 ñeán khoaûng +5m treân möïc nöôùc bieån. Veà phöông dieän lòch söû, vuøng naøy vöøa laø vuøng ñaát noâng nghieäp vöøa laø ñaát truõng, nhöng hieän nay ñang ñöôïc khai thaùc hoaëc san laáp cuïc boä do quaù trình ñoâ thò hoaù. Coù moät vaøi khu vöïc truõng ôû löu vöïc chuû yeáu ôû phía Taây trung vaø haï löu keânh TH – LG, hoaït ñoäng nhö caùc hoà chöùa nöôùc töï nhieân vaø chuû yeáu thu gom nöôùc möa cuïc boä taïi khu vöïc hay nöôùc luõ töø caùc khu vöïc khaùc. Trong khu vöïc coù Ñaàm Sen laø coù dieän tích lôùn (khoaûng 5 ha) nhöng Ñaàm Sen ñöôïc thieát keá laø khu vui chôi giaûi trí, khoâng cho nöôùc thaûi töø keânh chaûy vaøo neân khoâng coù taùc duïng chöùa luõ vaø khoâng coù taùc duïng laø hoà chöùa nöôùc cho khu vöïc Ñaàm Sen. 3.1.5 Chaát löôïng löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám Nöôùc thaûi coâng nghieäp cuûa caùc ñôn vò saûn xuaát naèm treân löu vöïc keânh thuoäc caùc quaän 6, 11, Taân Bình, Taân Phuù chöa ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. Nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa caùc hoä daân, cô sôû kinh doanh dòch vuï naèm treân löu vöïc. Heä thoáng keânh Taân Hoùa – Loø Goám bò oâ nhieãm naëng neà do saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp cuøng vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coäng ñoàng daân cö soáng treân löu vöïc. Yeáu toá deã nhaän bieát nhaát cuûa tình traïng chaát löôïng nöôùc laø möùc oâ nhieãm höõu cô raát cao, phaûn aùnh baèng giaù trò raát cao BOD5 vaø COD, ñaëc bieät laø ñoái vôùi löu löôïng thaáp ( khi trieàu kieät hoaëc khoâng möa). Giaù trò DO taïi caùc khu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám raát thaáp (thöôøng döôùi 1mg/l). Noàng ñoä BOD5 leân ñeán 2.100 mg/l vaø COD leân ñeán 3.200 mg/l, giaù trò trung bình khoaûng 300 mg/l, vöôït quaù tieâu chuaån nöôùc maët loaïi B ( TCVN 5942 – 1995 ). Giaù trò Coliform vöôït quaù tieâu chuaån TCVN ( 10.000/100ml) raát nhieàu laàn vaø giaù trò cao nhaát leân ñeán 13x106 MPN/100ml, chöùng toû möùc ñoä oâ nhieãm vi sinh raát lôùn. Kim loaïi naëng coù ñoäc tính cao nhö thuûy ngaân ( Hg), cadmium (Cd) vaø Asen (As) hieän dieän ôû möùc thaáp hôn giaù trò tieâu chuaån. Tuy nhieân haøm löôïng Keõm (Zn) vaø Crom (Cr) vöôït ñaùng keå so vôùi tieâu chuaån. Söï hieän dieän Zn vaø Cr trong nöôùc cho thaáy möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nöôùc caùc ngaønh nhö : deät nhuoäm, xi maï vaø thuoäc da laø raát lôùn. Hình 3.2: Nöôùc keânh Baûng 3.2 Danh saùch moät soá cô sôû saûn xuaát xaû nöôùc thaûi vaøo heä thoáng keânh Taân Hoùa – Loø Goám STT Teân cô sôû Ngaønh ngheà 1 Cty TNHH Quaûng Ñaït Saûn xuaát haït chuoãi voû soø 2 Taân Bình Minh Saûn xuaát pheøn chua 3 DNTN Phöông Nam Saûn xuaát nöôùc töông 4 Cty TNHHSXTMDV Vaïn Phuùc Myû phaåm 5 Cô sôû Vónh Phaùt Saûn xuaát taïo haït nhöïa 6 Taêng Minh Phaùt Saûn xuaát gia coâng haït gaïo 7 Cô sôû Toaøn Thaønh Saûn xuaát gia coâng haït gaïo 8 Huyønh Tieåu Bình Xay taïo haït nhöïa 9 Traàm Quoác Hoaøi Saûn xuaát kem 10 Lyù Ngoïc Lan Xay keo pheá lieäu 11 Cty cao su Beán Thaønh Cao su 12 Thaéng Lôïi Nhöïa 13 Giang Thanh Thuûy tinh 14 DNTN Hieäp Thaønh Danh Nhöïa 15 Tröông Hieàn – chi nhaùnh Öng Thaønh Nhöïa 16 Raïng Ñoâng Nhöïa 17 Boâ raùc Taân Hoaù 18 Boâ raùc Toáng Vaên Traâm 19 Traàn Vaên Thuûy tinh 20 Quang Xung Höng Thuûy tinh 21 Tröông Hoaø Thuûy tinh 22 Traàn kim Ngoïc OÙ keo 23 Vuõ Thò Bích Thuaän Xaây nhöïa, pheá lieäu 24 Nguyeãn Thò Tuù Trinh Taåy nhuoäm vaûi 25 Nguyeãn Thò Thöôøng Taåy nhuoäm vaûi 26 Nguyeãn Thò Ngoïc Lan Taåy nhuoäm vaûi 27 Ñaøm Vaên Thaùi Taåy nhuoäm vaûi 28 Ngoâ Thò Vaïn Thoï Taåy nhuoäm vaûi 29 Nguyeãn Vaên Khoa Taåy nhuoäm vaûi 30 Höng Thaùi Thuoäc gia 31 Cty TNHH Vónh Thaéng Sôn ( Nguoàn : Phoøng Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Quaän 6, naêm 2005) Hình 3.3 : Cô sôû saûn xuaát xaû nöôùc thaûi tröïc tieáp ra keânh Hình 3.4 :Nöôùc thaûi sinh hoaït thaûi ra keânh 3.2 HIEÄN TRAÏNG SÖÛ DUÏNG ÑAÁT 3.2.1. Tình hình söû duïng ñaát Phaïm vi nghieân cöùu treân löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám vôùi dieän tích löu vöïc thoaùt nöôùc tröïc tieáp vaøo keânh coù dieän tích khoaûng gaàn 15 Km2. Ñaëc ñieåm cuûa löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám laø moâi tröôøng ñoâng daân cö, chieám khoaûng 50% dieän tích ñaát. Ña soá khu vöïc daân cö ñöôïc xaây döïng thaáp, maät ñoä daøy ñaët. Ñaët tröng ñoái vôùi nhaø ôû ven truïc loä chính laø taàng treät hoaëc laàu moät thöôøng ñöôïc laøm nôi kinh doanh. Nhieàu khu vöïc nhaø xaây döïng töø xöa ñöôïc söû duïng laøm nhaø ôû caùc hoä daân coù thu nhaäp thaáp, nôi naøy voán coù nhieàu vaán ñeà veà moâi tröôøng. Moät soá khu vöïc bò ngaäp luït, moät soá nôi khaùc thì thieáu caùc dòch vuï tieän ích cô baûn, ví duï nhö heä thoáng cung caáp nöôùc tröïc tieáp vaø maïng löôùi thoaùt nöôùc ñaït yeâu caàu. Söï laán chieám lan traøn caùc bôø keânh, chuû yeáu laø keânh Taân Hoùa – Loø Goám, raïch Haøng Baøng, Baøu Traâu…Raát nhieàu nhaø ôû ñöôïc xaây döïng heát söùc toài taøn vaø thieáu caùc tieän ích cô baûn laø ñaëc ñieåm theå hieän söï phaùt trieån baáp beân ôû ñaây. Khu vöïc Bình Phuù, Quaän 6 ( phöôøng 10, 11 ) coù nhöõng khu ñaát môùi phaùt trieån beàn vöõng. Ña soá ñaát ôû ñaây ñaõ ñöôïc quy hoaïch vaø ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng ñoâ thò, khu vöïc naøy cuõng ñang trong giai ñoaïn phaùt trieån, thöôøng daønh cho caùc hoä thu nhaäp khaù, cao, phuø hôïp cho caùc muïc ñích thöông maïi vaø coäng ñoàng, chaúng haïn nhö Sieâu thò Metro, khu lieân hôïp theå thao, khu chôï môùi. Ñaëc ñieåm coâng ngheäp ôû ñaây laø caùc cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình vaø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ( SMEs) khaùc. Tuy nhieân haàu heát caùc xí nghieäp lôùn hôn thöôøng ñöôïc xaây döïng töø raát laâu vaø bò haïn cheá bôûi söï phaùt trieån cuûa cö daân xung quanh. Coâng nghieäp laø haïng muïc söû duïng ñaát lôùn thöù hai, chieám khoaûng 10% toång dieän tích ñaát. Loâ ñaát coâng nghieäp beàn vöõng nhaát naèm ôû khu vöïc Taân Bình vaø Taân Phuù trong khu vöïc gaàn keânh. Quaän 6 cuõng coù moät dieän tích coâng nghieäp gaàn keânh Taøu Huû, nhöng do vieäc thi coâng xaây döïng ñaïi loä Ñoâng Taây maø hieän nay haàu nhö khoâng ñöôïc söû duïng. Vieäc phaùt trieån coâng nghieäp taïi choã khoâng deã daøng vaø bò giôùi haïn do tình traïng taêng tröôûng trong löu vöïc keânh. Möùc ñoä oâ nhieãm coâng nghieäp raát cao, hôn 90% nöôùc thaûi töø caùc ñôn vò saûn xuaát coâng nghieäp xaû vaøo keânh khoâng qua xöû lyù. Do vaäy, cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp gaây oâ nhieãm hieän nay ñang vaø ñaõ laø ñoái töôïng di dôøi ban ñaàu ra khoûi keânh ñeán caùc khu coâng nghieäp quy hoaïch, nôi coù ñaày ñuû phöông tieän xöû lyù nöôùc thaûi. Theo phöông phaùp öu tieân, caùc cô sôû saûn xuaát naøo naèm trong “ danh saùch ñen” seõ bò di dôøi tröôùc hay ñoùng cöûa ngöng hoaït ñoäng. Baûng 3.3 Tình hình söû duïng ñaát hieän nay trong khu vöïc Loaïi ñaát Dieän tích ñaát Quaän 11 Quaän 6 Quaän Taân Bình Taân Phuù Toång coäng Daân cö 137,62 243,93 469,88 851,44 Coäng ñoàng söû duïng 7,09 16,76 4,57 28,41 Coâng nghieäp 26,83 31,69 98,40 156,92 Nhaø kho 3,99 1,79 2,72 8,51 Khoâng gian xanh 37,83 15,06 3,45 56,34 Quaân ñoäi 0,00 2,04 0,00 2,02 Ñaát troáng/ ñaát khoâng söû duïng 62,97 69,39 33,10 165,46 Ñöôøng xaù/ keânh vaø nhöõng tieän ích khaùc 4,97 26,18 55,24 86,39 Toång coäng 281,30 406,84 667,37 1.355,51 ( Nguoàn :Döï aùn PMU, naêm 2003) 3.2.2 Keá hoaïch söû duïng ñaát Döï aùn quy hoaïch toång theå Thaønh phoá ñaõ ñöôïc UÛy Ban Nhaân Daân Thaønh phoá Hoà Chí Minh pheâ chuaån naêm 1993 vaø ñieàu chænh laïi naêm 1997 laø cô sôû cho keá hoaïch söû duïng cuûa Thaønh Phoá. Theo chæ thò 32 ngaøy 23/9/1998 cuûa Thuû töôùng Chính Phuû laø ñieàu chænh quy hoaïch kinh teá xaõ hoäi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñeán 2010. Theo baùo caùo naøy thì döï kieán cô caáu söû duïng ñaát töø 2001 ñeán 2010 nhö sau : Baûng 3.4 Döï kieán cô caáu söû duïng ñaát Tp.HCM töø 2001 – 2010 TT Loaïi ñaát 2000 2005 2010 Trò soá (ha) Cô caáu (%) Trò soá (ha) Cô caáu (%) Trò soá (ha) Cô caáu (%) Toång dieän tích ñaát 209.199 100 209.199 100 209.199 100 1 Ñaát noâng nghieäp 95.288 45,8 85.735 41,0 69.965 33,4 2 Ñaát laâm nghieäp 33.472 16,0 35.500 17,0 37.500 17,9 3 Ñaát chuyeân duøng 23.544 10,7 29.184 14,0 38.184 18,3 4 Ñaát khu daân cö 16.685 7,0 19.483 9,3 25.475 12,2 5 Ñaát chöa söû duïng 40.210 19,2 39.297 19,4 38.075 18,2 (Nguoàn : Baùo caùo ñieàu chænh quy hoaïch KT – XH thaønh phoá HCM ñeán 2010,2005) 3.3 SÔ LÖÔÏC TÌNH HÌNH RAÙC THAÛI TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 3.3.1 Hieän traïng raùc thaûi vaø thu gom taïi TPHCM Nhieäm vuï quaûn lyù raùc taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñöôïc phaân boå nhö sau: Sôû Giao Thoâng Coâng Chaùnh vaø caùc xí nghieäp Quaän Huyeän, thöïc hieän vieäc quaûn lyù raùc döôùi söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa UBND Thaønh Phoá Hoà Chí Minh vaø UBND Quaän. Taïi caáp Thaønh Phoá, Sôû Giao Thoâng Coâng Chaùnh chòu traùch nhieäm thi haønh caùc quy trình veà veä sinh coâng coäng vaø moâi tröôøng. UBND Quaän laø cô quan caáp Quaän chuïi traùch nhieäm quaûn lyù vieäc queùt doïn ñöôøng phoá vaø thu gom raùc cuûa caùc hoä daân. 3.3.1.1 Heä thoáng taùc nghieäp Caùc Coâng Ty vaø Xí Nghieäp thöïc hieän caùc coâng taùc, queùt ñöôøng phoá thu gom raùc, trung chuyeån raùc vaø xöû lyù, boá trí raùc. Coâng taùc naøy ñöôïc giao cho töøng coâng ty, xí nghieäp ôû caùc Quaän Huyeän, hoaëc caùc coâng ty cuûa Sôû GTCC tuøy thuoäc vaøo chöùc naêng vaø noå löïc cuûa moãi nôi. Ví duï coâng taùc thu gom, queùt raùc ñöôøng ñöôïc giao cho dòch vuï coâng ích cuûa caùc quaän, huyeän, vieäc vaän chuyeån ñöôïc giao chuû yeáu cho Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò vaø caùc Quaän huyeän coù phöông tieän chuyeân chôû nhö quaän 1, quaän 3 vaø moät vaøi coâng ty tö nhaân cuõng ñöôïc tham gia trong coâng taùc vaän chuyeån naøy, vieäc quaûn lyù caùc baõi raùc ñöôïc giao chuû yeáu cho Coâng ty Xöû Lyù Chaát Thaûi. Nhìn chung cô caáu toå chöùc cuûa caùc quaän, huyeän laø töông töï nhau, nhöng cô sôû vaät chaát vaø trang thieát bò, trình ñoä caùn boä quaûn lyù raát khaùc nhau. Beân caïnh caùc öu ñieåm do lòch söû vaø hoaøn caûnh, baûn thaân caùc toå chöùc naøy cuõng bieåu loä raát nhieàu nhöôïc ñieåm, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay. Vì lyù do treân maø ñieàu kieän vaø cô sôû ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà quaûn lyù chöa thoaû ñaùng. Heä thoáâng thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh chöa ñöôïc ñaàu tö vaø quaûn lyù phuø hôïp vôùi nhu caàu thöïc teá, maëc duø ñaõ coù nhieàu coá gaéng nhöng raùc vaãn coøn oâ nhieãm toaøn dieän ñeán moâi tröôøng soáng. 3.3.1.2 Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån raùc cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh Hieän nay, vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc trong Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc thöïc hieän bôûi hai heä thoáng chuû yeáu: Heä thoáng thu gom cuûa nhaø nöôùc (Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò, caùc xí nghieäp coâng trình ñoâ thò huyeän). Heä thoáng thu gom daân laäp. Vieäc thu gom raùc töø caùc hoä daân ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu do caùc toå chöùc thu gom daân laäp thöïc hieän vaø xí nghieäp coâng trình ñoâ thò quaän huyeän (thu gom doïc theo maët tieàn caùc tuyeán ñöôøng chính). Vieäc thu gom raùc thöông maïi, caùc cô quan lôùn thöôøng coù hôïp ñoàng thu gom ñaëc bieät vôùi coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò. Thôøi gian thu gom töø 15 giôø, nhöng treân thöïc teá töø 6 giôø saùng (chuû yeáu raùc sinh hoaït). Raùc chôï ñöôïc taäp trung taïi chôï 18 giôø coù xe eùp ñeán thu gom. 3.3.1.3 Coâng ty löu tröõ vaø thu gom Ñoái vôùi caùc hoä daân, raùc thöôøng ñöôïc chöùa ôû nhaø, trong caùc bao niloâng, ñoâi khi coøn ñöôïc chöùa trong caùc thuøng töï cheá trong khoaûng thôøi gian 24 giôø, ñoâi khi laâu hôn coù theå laø 2-3 ngaøy. Vieäc thu gom raùc trong caùc khu daân cö laø coâng taùc khoù khaên vaø phöùc taïp vì nhieàu lyù do: quaûn lyù keùm, thieáu yù thöùc veä sinh cuûa ngöôøi daân, thieáu caùc boâ raùc veä sinh…..Ngoaøi ra söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá cuõng gaây khoù khaên cho coâng taùc thu gom raùc. ÔÛ caùc khu daân cö raùc töø trong nhaø ñöôïc ñöa ra phía beân ngoaøi. Löôïng raùc naøy ñöôïc caùc nhaân vieân thu gom cuûa coâng ty veä sinh chaát leân xe ñaåy tay (khoaûng 3.101 chieác, dung tích moãi chieác khoaûng 1-1,5m3 trong ñoù khoaûng 1.281 chieác cuûa quoác doanh) ñöa raùc ñeán caùc ñieåm thu gom. Moãi xe thu ñöôïc khoaûng 200 hoä, taûi troïng khoaûng 500-600kg vaø quay voøng 2-3 chuyeán moät ngaøy, baét ñaàu töø 6 giôø saùng vaø keát thuùc khoaûng 17-21 giôø tuøy theo chu kyø ñaùo laïi cuûa caùc xe eùp. 3.3.1.4 Caùc ñieåm taäp keát raùc – Traïm trung chuyeån Treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù khoaûng 369 ñieåm taäp trung laáy raùc. Moät soá ñieåm taäp trung raùc chôï nhö chôï Bình Taây, Caàu Muoái…vaø caùc boâ raùc mang tính chaát traïm trung chuyeån. Heä thoáng trung chuyeån raùc hieän nay coøn raát ít caùc traïm trung chuyeån nhö Taân Hoùa, Quaän 8, Hoà Vaên Hueâ, Toân Thaát Thuyeát. Caùc traïm trung chuyeån naøy ña soá quaù taûi, haàu nhö caùc xe thu gom ñeàu phaûi chôø ñôïi vì dieän tích nhoû vaø khoâng ñuû phöông tieän thu gom kòp thôøi. Rieâng 2 traïm Laïc Long Quaân, Quaän 11 vaø phöôøng 12 quaän Goø Vaáp coù maët baèng roäng, ñöôïc trang bò phöông tieän vaø cô sôû vaät chaát töông ñoái toát neân ñaõ ñaùp öùng nhu caàu trong khu vöïc. Taïi caùc ñieåm thu gom thôøi gian chôø ñôïi cuûa caùc xe eùp raùc ( töø caùc xe gom raùc ôû khu vöïc daân cö trong ñòa baøn laân caän) aûnh höôûng nhieàu ñeán thôøi gian hoaït ñoäng cuûa xe. Maët khaùc, vieäc caùc xe raùc taäp trung taïi moät ñoaïn phoá gaây caûn trôû giao thoâng, muøi raùc vaø raùc rôi vaõi töø caùc xe thu gom gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. 3.3.1.5 Caùc phöông tieän vaän chuyeån Heä thoáng vaän chuyeån ña soá laø caùc xe coù taûi troïng töø 4 taán trôû leân. Vaän chuyeån töø traïm trung chuyeån ra baõi raùc, moät soá xe eùp raùc lôùn laáy raùc töø caùc nôi taäp trung trong thaønh phoá vaän chuyeån thaúng ra caùc baõi raùc. Soá löôïng xe vaän chuyeån hieän nay laø : xe eùp 2-4 taán khoaûng 103 chieác, xe treân 6-10 taán khoaûng 48 chieác. Ñeå ñaùp öùng ñuû cho nhu caàu phöông tieän chuyeân chôû, caùc ñôn vò ñaõ söû duïng moät löôïng lôùn xe taûi caùc loaïi. Hieän nay raùc ñöôïc ñoå ôû 9 baõi raùc: Baõi Taân Thoân Hieäp, Ñoâng Thaïch, Goø Caùt, Vónh Loäc, Xuaân Thôùi Sôn…Vôùi nhu caàu chuyeân chôû khoái löôïng raùc lôùn hôn trong thôøi gian tôùi, caùc xe seõ phaûi chaïy taêng chuyeán hoaëc phaûi taêng soá löôïng xe chôû. Hoaït ñoäng cuûa löôïng xe naøy seõ aûnh höôûng ñeán giao thoâng (vaøo ban ngaøy) vaø goùp phaàn taêng theâm oâ nhieãm moâi tröôøng (caùc xe quaù cuõ, chôû quaù ñaày, phuû baït khoâng kyõ) cuõng aûnh höôûng ñeán heä thoáng ñöôøng xaù (ñoái vôùi caùc xe taûi naëng). Hôn nöõa, ñaàu tö cho heä thoáng quaûn lyù, phöông tieän, nhaân coâng cuõng laø ñieàu caàn quan taâm. Beân caïnh löôïng lôùn raùc thaûi töø sinh hoaït cuûa caû thaønh phoá, raùc queùt ñöôøng vaø xaø baàn (raùc thaûi sinh ra töøù caùc ñieåm xaây döïng, töø giai ñoaïn thaùo dôõ ñaäp phaù) cuõng chieám tyû leä lôùn veà khoái löôïng ñang ñöôïc quan taâm. Moät phaàn raùc thaûi naøy ñöôïc chôû thaúng ñeán nhöõng ñòa ñieåm caàn ñöôïc san laáp maët baèng, phaàn coøn laïi ñöôïc taäp trung veà baõi raùc Vónh Loäc. Vôùi toác ñoä phaùt trieån veà moïi maët cuûa thaønh phoá nhö hieän nay vaø trong töông lai, heä thoáng toå chöùc quaûn lyù hieän taïi chaéc chaén seõ gaëp nhieàu khoù khaên khi ñöùng tröôùc yeâu caàu phaûi tìm ra bieän phaùp hôïp lyù trong quaûn lyù chaát thaûi ñang gia taêng theo toác ñoä phaùt trieån cuûa thaønh phoá. Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån raùc trong töông lai gaàn ñaây caàn phaûi ñöa vaøo heä thoáng quaûn lyù thoáng nhaát caùc phöông tieän caàn ñöôïc boå sung vaø hoaøn thieän hôn môùi coù theå hoaït ñoäng moät caùch coù hieäu quaû. 3.3.2 Tình hình raùc thaûi taïi khu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám Raùc thaûi töø caùc cô sôû kinh doanh, chôï töï phaùt naèm doïc theo tuyeán keânh, taøu ghe buoân baùn treân keânh, daân sinh soáng doïc keânh vaø khaùch vaõng lai ( nhöõng ngöôøi kinh doanh nhoû: baùn döøa, traùi caây, thu gom ve chai…) gaây taéc ngheõn cöûa xaû, doøng chaûy. Hình 3.5 : Raùc ôû hai beân bôø keânh Hình 3.6 : Raùc bò vöùt böøa baõi xuoáng keânh Raùc thaûi töø caùc hoä gia ñình laø nguoàn ñaùng keå gaây oâ nhieãm keânh Taân Hoùa – Loø Goám. Moät phaàn ba caùc hoä daân ñoå raùc thaûi xuoáng keânh vaø hai beân bôø keânh. Raùc thaûi töø caùc hoä gia ñình ñöôïc thu gom, ñaët tröôùc caùc ngoâi nhaø ñeå nhöõng ngöôøi thu gom ñeán cho vaøo xe ba gaùc. Chính quyeàn ñòa phöông khoâng toå chöùc hoaït ñoäng thu gom raùc ôû qui moâ naøy. Hình 3.7:Ñieåm taäp keát raùc Baûng 3.5 thaønh phaàn raùc sinh hoaït Soá TT Thaønh phaàn Tæ leä % 1 Rau caûi, traùi caây 86,9 2 Tre 2,6 3 Voû soø oác 0,2 4 Giaáy 1,3 5 Bìa hoäp 0,4 6 Nhöïa cöùng 0,4 7 Nhöïa meàm 3,3 8 Kim loaïi maøu 0,6 9 Thuyû tinh maûnh saønh 0,3 10 Cao su 1,5 11 Vaûi voùc 1,9 12 Soûi beâ toâng 0,5 13 Vaät lieäu höõu cô khaùc 0,1 ( Nguoàn: Phoøng Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Quaän 6) Ngöôøi thu gom daân laäp taïi Quaän 6 vaän chuyeån raùc ñeán ñieåm heïn laáy raùc ñeå chôø xe taûi cuûa quaän ñöa raùc ñeán Traïm Trung Chuyeån Laïc Long Quaân. Töø ñaây, vaøo ban ñeâm xe taûi cuûa quaän vaø thaønh phoá vaän chuyeån raùc ñeán baõi choân raùc. Heä thoáng thu gom goàm 4 böôùc raát naëng neà , toán chi phí vaø raát caàn ñöôïc caûi tieán. Vaän chuyeån raùc do ngöôøi thu gom daân laäp thöïc hieän raát thieáu toå chöùc vaø maát veä sinh. Qui trình naøy cuõng khoâng phuø hôïp vôùi vieäc quaûn lyù taùi cheá raùc. Ñeå caûi thieän vieäc thu gom raùc töø caùc hoä gia ñình vaø giaûm bôùt oâ nhieãm keânh, döï aùn ñaõ thöïc hieän caùc hoaït ñoäng taïi 5 phöôøng cuûa Quaän 6: Toå chöùc laïi heä thoáng thu gom raùc thaûi quanh Traïm Trung Chuyeån Baø Laøi taïi caùc Phöôøng 3, 4, 7 vaø 8. Xaây döïng moät Traïm Trung chuyeån raùc nhoû taïi ñieåm heïn laáy raùc ôû ñöôøng Baø laøi phöôøng 7. Muïc tieâu Giaûm bôùt 1 böôùc trong heä thoáng thu gom raùc thaûi Giaûm bôùt thôøi gian chôø ñôïi taïi caùc ñieåm taäp keát raùc. Caûi tieán toå chöùc caùc hoaït ñoäng taùi cheá raùc. Caûi thieän veä sinh vaø moâi tröôøng gaàn nôi thu gom. CHÖÔNG 4 : CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VAØ SÖÏ CAÁP THIEÁT 4.1 QUAN ÑIEÅM CHÆ ÑAÏO 4.1.1 Quan ñieåm veà kyõ thuaät Vieäc thay ñoåi hoaøn toaøn hieän traïng laø moät vaán ñeà raát khoù khaên, do ñoù khi quy hoaïch, caûi taïo laïi heä thoáng keânh raïch, heä thoáng thoaùt nöôùc, thu gom vaø vaän chuyeån raùc, taùi ñònh cö…coá gaéng ñöa ra caùc giaûi phaùp kyõ thuaät phuø hôïp vôùi hieän traïng vaø taän duïng caùc yeáu toá coù saün. Vôùi nhieàu coâng cuï hoã trôï maïnh meõ, söï tieán boä cuûa khoa hoïc kyõ thuaät trong thôøi ñaïi hieän nay raát nhanh choùng, trong khi ñoù, thì ñaây laø moät coâng trình seõ toàn taïi khaù laâu, vì theá, caùc giaûi phaùp kyõ thuaät phaûi coù tính linh hoaït, deã daøng chuyeån ñoåi khi xuaát hieän coâng ngheä môùi tieân tieán hôn giuùp giaûm chi phí ñaàu tö, ñem laïi hieäu quaû kinh teá. Caùc giaûi phaùp kyõ thuaät caàn phaûi baùm saùt muïc tieâu, nhu caàu veà möùc ñoä giaûi quyeát cuûa töøng giai ñoaïn ñeå traùnh gaây laõng phí moät caùch khoâng caàn thieát voán ñaàu tö, ñem laïi hieäu quaû ñaàu tö lôùn nhaát. 4.1.2 Quan ñieåm veà kinh teá Vieät Nam vaãn coøn laø moät nöôùc ngheøo treân theá giôùi, neàn kinh teá ñang trong giai ñoaïn phuïc hoài raát nhieàu voán ñaàu tö trong toaøn boä caùc maët hoaït ñoäng ñeå phaùt trieån, vieäc xaây döïng heä thoáng kyõ thuaät haï taàng coøn trong tình traïng bao caáp moät phaàn hay hoaøn toaøn bôûi ngaân saùch nhaø nöôùc, vì vaäy, vieäc quy hoaïch xaây döïng heä thoáng keânh raïch phaûi coù caân ñoái caên cöù vaøo nhu caàu cuûa xaõ hoäi vaø khaû naêng veà voán trong giai ñoaïn, traùnh tình traïng baát caäp giöõa caùc heä thoáng kyõ thuaät haï taàng vôùi nhau. Voán ñaàu tö laø vaán ñeà coát yeáu xaùc ñònh tính khaû thi cuûa döï aùn, xeùt khaû naêng cuûa neàn kinh teá Vieät Nam, khoù coù theå töï löïc xaây laïi heä thoáng keânh raïch, caàn phaûi coù söï hoã trôï cuûa caùc nguoàn ñaàu tö töø ngoaøi nöôùc vôùi caùc ñieàu kieän keøm theo veà laõi suaát, veà caùc nhöôïng boä hoaëc söï öu ñaõi trong caùc hoaït ñoäng ôû lónh vöïc khaùc. 4.2 QUAN ÑIEÅM VEÀ XAÕ HOÄI Möùc thu nhaäp treân ñaàu ngöôøi ôû Vieät Nam noùi chung vaø Thaønh phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng coøn thaáp so vôùi Theá giôùi, caùc chæ tieâu veà kinh teá cho thaáy Vieät Nam laø moät nöôùc ngheøo ñang treân ñaø phaùt trieån. Xu höôùng chung laø töøng böôùc töï löïc veà caùc chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh, khai thaùc, trôï giuùp töø nguoàn voán ngaân saùch. Tuy nhieân, nguoàn thu naøy phaûi coù söï caân ñoái treân tæ leä thu nhaäp cuûa ngöôøi daân, phaûi coù caùc tæ leä hôïp lyù giöõa caùc khoaûng chi trong ñôøi soáng haøng ngaøy cho caùc nhu caàu : aên, maëc, ôû , ñieän, nöôùc, giaûi trí, y teá, giaùo duïc… YÙ thöùc veä sinh coäng ñoàng, cung caùch sinh hoaït trong ñoâ thò cuûa ngöôøi daân coøn keùm, caùc giaûi phaùp kyõ thuaät caàn chuù yù ñeán caùc ñieàu kieän naøy ñeå ñeà xuaát caùc bieän phaùp thöïc hieän cuõng nhö bieän phaùp quaûn lyù sau naøy höõu hieäu. Khaû thi, traùnh tình traïng heä thoáng hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû do bò taùc ñoäng bôûi caùc yeáu toá naøy. Ñaây laø yeáu toá raát quan troïng ñeå döï aùn thaønh coâng. Yeáu toá oån ñònh trong ñôøi soáng cuûa nhaân daân raát caàn ñöôïc chuù troïng, phöông aùn choïn thöïc hieän phaûi laø phöông aùn ít gaây trôû ngaïi ñeán sinh hoaït cuûa coäng ñoàng xaõ hoäi hoaëc coù nhöng möùc ñoä chaáp nhaän ñöôïc. Do ñoù, giaûi phaùp kyõ thuaät, keá hoaïch vaø bieän phaùp trieån khai döï aùn phaûi coù söï phoái hôïp ñoàng boä vôùi caùc döï aùn khaùc veà coâng trình kyõ thuaät haï taàng. 4.3 CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN 4.3.1 Cô sôû khoa hoïc Caùc nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc treân löu vöïc, quaù trình nghieân cöùu, hoïc taäp vaø laøm vieäc cuøng vôùi caùc chuyeân gia Bæ, ñoàng thôøi tham gia caùc cuïm coâng trình töông töï ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ nhö Thailand, Singapore, Malaysia…laø cô sôû ñeå nghieân cöùu. Tuy nhieân, do ñieàu kieän khaùc nhau cuûa moãi ñaát nöôùc, vieäc öùng duïng caùc coâng ngheä linh hoaït ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå. 4.3.2 Cô sôû thöïc teá Treân moät löu vöïc oâ nhieãm traàm troïng nhö löu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám, vieäc choïn ra moät khu vöïc ñeå xöû lyù caûi thieän toaøn dieän veà maët moâi tröôøng laø moät vaán ñeà khoù khaên vaø phöùc taïp. Khu vöïc ñoù phaûi thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau : Laø moät khu vöïc mang tính chaát ñaëc tröng cuûa löu vöïc Naèm gaàn raïch Maät ñoä xaây döïng thaáp CHÖÔNG 5: ÑAÙNH GIAÙ AÛNH HÖÔÛNG ÑOÁI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG – KINH TEÁ – XAÕ HOÄI KHI THÖÏC HIEÄN MOÄT SOÁ DÖÏ AÙN 5.1 AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG VAØ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI TRONG THÔØI GIAN THÖÏC HIEÄN DÖÏ AÙN Vieäc xaây döïng, caûi taïo laïi keânh Taân Hoùa – Loø Goám seõ caûi thieän moâi tröô._.aïo caùc ñöôøng oáng tieâu thoaùt nöôùc Xaây döïng maïng tieâu thoaùt nöôùc môùi ñaït yeâu caàu Haønh lang ngaên luõ Ñaäp ngaên trieàu, ngaên luõ Vuøng chöùa luõ Vieäc giaûi quyeát ngaäp uùng cho Thaønh phoá noùi chung vaø löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám noùi rieâng laø moät yeâu caàu caáp baùch vaø nhaát thieát phaûi thöïc hieän treân cô sôû cuûa söï phaùt trieån beàn vöõng vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Vôùi quan ñieåm luoân toân troïng söï toàn taïi cuûa töï nhieân vaø höôùng ñeán moät moâi tröôøng môû, coù theå trieån khai moät soá giaûi phaùp nhö sau: 6.1.1.1 Caûi thieän keânh raïch thoaùt nöôùc Môû roäng vaø ñaøo keânh laø phöông aùn neân ñöôïc öu tieân choïn löïa cho bao goàm vieäc duy trì keânh hieän höõu nhö keânh hôû vaø taêng naêng löïc cuûa keânh ñeå phuø hôïp vôùi vieäc chuyeån taûi nöôùc möa vôùi chu kyø luõ trung bình 5 naêm baèng caùch môû roäng vaø naïo veùt doïc keânh. Vieäc môû roäng keânh vaãn theo tuyeán keânh hieän höõu nhaèm giaûm thieåu vieäc giaûi toûa ñeå thu hoài ñaát vaø vaán ñeà taùi ñònh cö lieân quan. Thaønh phoá ñaõ maát raát nhieàu ao, hoà, ñaàm, raïch thoaùt nöôùc do quaù trình ñoâ thò hoaù khoâng theo quy hoaïch. Do ñoù, vôùi vieäc caûi taïo maïng löôùi thoaùt nöôùc hieän nay, caàn thieát phaûi coù theâm nhöõng khoâng gian thoaùng vôùi nhöõng doøng keânh hôû vaø khoâng gian xanh doïc haøng lang ñeå giaûm thieåu söï oâ nhieãm vaø khoâ khan nhö hieän taïi. Ñoái vôùi thöôïng löu keânh Taân Hoùa – Loø Goám ( ñoaïn Hoøa Bình trôû veà Ñoàng Ñen), caàn phaûi nghieân cöùu veà khaû naêng thoaùt nöôùc vaø vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng. Vôùi ñieàu kieän hieän taïi, chuùng ta ñang söû duïng heä thoáng thoaùt nöôùc chung, cao trình ñaùy keânh ôû ñaây töông ñoái cao neân khoâng bò aûnh höôûng bôûi thuûy trieàu neân vaøo muøa khoâ, ñoaïn keânh naøy seõ chæ coøn nöôùc thaûi sinh hoaït, saûn xuaát löu thoâng neân seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng. Do ñoù, coù theå caûi taïo ñoaïn keânh naøy trôû thaønh coáng hoäp kích thöôùc lôùn, khoâng gian treân seõ troàng caây xanh vaø xaây döïng haønh lang quaûn lyù. ÔÛ thôøi ñieåm hieän nay, doïc theo keânh chính Taân Hoùa – Loø Goám coù haøng chuïc caây caàu baéc ngang vôùi nhieàu keát caáu khaùc nhau : caàu chòu löïc coù troïng taûi lôùn nhö Caàu Baø Laøi, Caàu OÂng Buoâng, ñeán nhöõng caây caàu laép döïng baèng saét theùp, beâ toâng, caàu goã vaø nhöõng oáng coáng troøn, hoäp. Nhöõng chieác caàu naøy voâ tình trôû thaønh nhöõng thaét nuùt, hoaëc laøm tích tuï raùc reán, gaây caûn trôû raát lôùn ñoái vôùi doøng chaûy. Do ñoù, caàn thieát phaûi caûi taïo chuùng cho thích hôïp vôùi khaåu ñoä cuûa loøng keânh. Moät vaán ñeà khoù khaên nhaát hieän nay khi caûi taïo keânh chính laø vieäc giaûi toûa caùc hoä daân laán chieám, xaâm haïi keânh vaø cöûa xaû thoaùt nöôùc. Caùc hoä daân naøy haàu heát laø nhöõng ngöôøi lao ñoäng ngheøo töø caùc nôi khaùc di cö ñeán. Do ñoù, nhaát thieát phaûi giaûi toûa di dôøi nhöõng hoä daân naøy ñeå traû laïi maët baèng môû roäng loøng keânh, xaây döïng haønh lang quaûn lyù doïc keânh. Moät thöïc teá ñaõ chöùng minh trong muøa möa naêm 2005, khu vöïc buøng binh Caây Goõ vaø Hoaøng Leä Kha ñaõ giaûm ngaäp haún khi döï aùn “ Naïo veùt caûi taïo keânh Taân Hoùa- Loø Goám” (UDC laøm chuû ñaàu tö ) ñaõ giaûi toûa moät phaàn caùc khu nhaø oå chuoät laán chieám loøng keânh. 6.1.1.2 Naâng cao trình maët ñaát. Hieän nay löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám coù nhieàu vuøng cao trình hôn +2,0m, töùc cao trình chuaån ñöôïc pheâ duyeät cuûa thaønh phoá, dieän tích coù cao trình thaáp hôn + 2,0m öôùc tính hieän nay khoaûng 5.149.000 m2, chuû yeáu naèm ôû khu vöïc Quaän 6, 11. Ñoái vôùi nhöõng khu vöïc truõng, bieän phaùp giaûm ngaäp hieäu quaû nhaát, trieät ñeå nhaát laø keát hôïp naâng cao trình maët ñaát vôùi xaây döïng laïi maïng löôùi thoaùt nöôùc. Vieäc naâng neàn trong caùc khu vöïc chöa phaùt trieån seõ töông ñoái deã daøng (ñieån hình laø khu vöïc Bình Phuù theo quy hoaïch seõ naâng toái thieåu laø +2,0m) do caùc coâng trình haï taàng chöa ñöôïc phaùt trieån vaø xaây döïng nhieàu. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc khu vöïc coù maät ñoä phaùt trieån daøy ñaëc seõ ñaëc bieät khoù khaên, phöùc taïp, trôû ngaïi vaø toán keùm, do ñoù phaûi toán moät thôøi gian raát daøi môùi coù theå naâng ñöôïc ñoàng ñeàu ñeán cao trình chuaån. Tröø khi moät taùi phaùt trieån toaøn dieän ñöôïc thöïc hieän, phöông aùn naøy töông ñoái khaû thi trong ñieàu kieän taùi phaùt trieån, xaây döïng môùi töøng khu nhoû theo moät ñònh höôùng vaø quy hoaïch chi tieát. Vaán ñeà naøy nhaát thieát caàn phaûi coù laõnh ñaïo nhaát quaùn vaø quyeát taâm töø phía chính quyeàn. 6.1.1.3 Caûi thieän heä thoáng coáng tieâu thoaùt nöôùc Caùc ñöôøng oáng tieâu thoaùt nöôùc hieän nay haàu heát ñaõ quaù taûi, hö hoûng khoâng ñaït yeâu caàu tieâu thoaùt nöôùc cho caùc khu vöïc, thaäm chí caùc tuyeán thoaùt nöôùc môùi ñöôïc xaây döïng cuõng naèm ôû tình traïng töông töï. Do ñoù, ñeå giaûm ngaäp cho khu vöïc nhaát thieát phaûi taïo laïi maïng löôùi thu gom caáp 2, 3, 4 cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu thoaùt nöôùc möa hieän taïi. Nhìn chung, döï kieán caûi taïo heä thoáng ñöôøng coáng lieân quan ñeán vieäc baûo döôõng maïng löôùi hieän höõu vaø xaây döïng, môû roäng coáng taïi nhöõng vò trí coâng suaát chuyeån taûi hieän taïi khoâng ñaùp öùng ñuû. Xaây döïng hoá ga, mieäng thu nöôùc ñuùng tieâu chuaån vaø khoaûng caùch taêng coâng suaát tieáp nhaän, ñoàng thôøi giaûm thieåu löôïng chaát thaûi raén troâi theo vaøo heä thoáng. Do maët ñaát ôû löu vöïc töông ñoái baèng phaúng vôùi cao trình thaáp neân ñoä doác thuûy löïc tính cho maïng thoaùt nöôùc khoâng cao, gaây khoù khaên trong quaù trình chuyeån taûi. Trong ñieàu kieän doøng chaûy trong coáng chæ laø nöôùc thaûi, caàn phaûi thu nöôùc vaøo heä thoáng coáng bao daãn veà nhaø maùy xöû lyù thoâng qua mieäng xaû traøn. Do ñaëc thuø löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám chòu söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi phaûi môû roäng löu vöïc, dieän tích vuøng ñaàm, hoà gaàn nhö bò maát ñi neân vieäc keânh chính bò quaù taûi laø ñieàu khoù traùnh khoûi. Kích thöôùc coáng hoäp ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thoaùt nöôùc laø 11m x 3m, raát khoù khaên cho thi coâng vaø giaûi phoùng maët baèng. Caùc tuyeán thoaùt nöôùc caáp 2 ñöôïc caûi taïo neân theo caùc tuyeán thoaùt nöôùc cuõ bôûi tröôùc ñoù noù ñaõ hình thaønh theo caùc tieåu löu vöïc. Vieäc vaïch tuyeán, tính toaùn maïng löôùi thoaùt nöôùc caáp 2, 3, 4 khoâng khoù, nhöng vaán ñeà quan troïng laø coáng thoaùt nöôùc vaãn ñaûm baûo khaû naêng tieâu thoaùt nhöng kinh phí caûi taïo vaø xaây döïng thaáp nhaát. Ñeå vaán ñeà ñaûm baûo giao thoâng thöïc hieän toát vaø ñaûm baûo chaát löôïng cho coâng trình, phöông aùn vaø coâng ngheä thi coâng caàn phaûi thay ñoåi, toát nhaát neân öùng duïng coâng ngheä kích thöôùc oáng trong thi coâng coáng thoaùt nöôùc. Löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám hieän ñang coù raát nhieàu khu daân cö môùi hình thaønh, chöa kòp phaùt trieån caùc haï taàng cô sôû ñi keøm. Do ñoù, caàn thieát phaûi coù nhöõng tính toaùn xaây döïng maïng löôùi thoaùt nöôùc, traùnh tình traïng ngaäp cuïc boä. 6.1.1.4 Haøng lang ngaên luõ, ñaäp ngaên trieàu Haøng lang ngaên luõ Ngoaïi tröø vieäc môû roäng vaø naïo veùt keânh chính, taïi moät soá ñieåm doïc haønh lang quaûn lyù cuûa keânh coù cao trình thaáp khi neàn ñaát chöa naâng ñöôïc, coù theå xaây döïng moät soá ñoaïn töôøng luõ. Hieän nay, doïc theo bôø keânh ñaõ coù moät soá ñoaïn ñaõ xaây döïng bôø keø ngaên khoâng cho nöôùc luõ traøn moãi khi coù trieàu cao. Tuy nhieân, caùc ñoaïn chöa keø treân chöa tính ñeán tình traïng ngaäp cuïc boä do nöôùc chaûy traøn gaây neân khi möa. Bieän phaùp naøy giuùp cho nhöõng ñieåm cao trình thaáp khoâng caàn phaûi môû loøng keânh quaù roäng , lieân quan ñeán vaán ñeà giaûi phoùng maët baèng. Tuy nhieân, noù seõ laøm maát myõ quan vaø coù theå gaây ngaäp cuïc boä taïi moät soá vò trí ven keânh. Ngoaøi ra, vieäc möïc nöôùc trieàu deành cao hôn ñoä ñöôøng hieän höõu seõ gaây khoù khaên cho vieäc tieâu thoaùt nöôùc töø coáng ra keânh. Trong tröôøng hôïp naøy, phöông aùn duy nhaát aùp duïng cho khu vöïc laø söû duïng bôm tieâu nöôùc. Hình 6.1 :Ñoaïn keânh coù bôø keø Hình 6.2 : Ñoaïn keânh chöa coù bôø keø Ñaäp ngaên trieàu Ngoaøi ra ta coøn coù theå tính ñeán phöông aùn xaây döïng ñaäp ngaên trieàu gaàn khu vöïc cöûa keânh. Nguyeân lyù vaän haønh laø vaøo muøa möa, khi coù trieàu cöôøng cöûa ñaäp seõ ñoùng laïi, taän duïng loøng keânh laø beå chöùa nöôùc khi möa xaûy ra, traùnh aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu laøm deành nöôùc gaây ngaäp. Vaø khi trieàu xuoáng seõ môû cöûa phay ñeå nöôùc tieâu thoaùt bình thöôøng. Tuy nhieân, bieän phaùp naøy khoâng theå aùp duïng ñöôïc vôùi nhöõng traän möa coù vuõ löôïng vaø cöôøng ñoä cao, loøng keânh seõ khoâng ñuû khaû naêng chöùa nöôùc möa chaûy traøn. Do ñoù, vôùi tröôøng hôïp naøy neân keát hôïp xaây döïng traïm bôm. Phöông phaùp naøy ñaõ ñöôïc UDC nghieân cöùu vaø aùp duïng cho döï aùn ngaên trieàu Bình Trieäu – Bình Lôïi – Raïch Laêng – Caàu Boâng, coù khaû naêng chöùa nöôùc möa laø 270.00m3 vaø 2 traïm bôm (ñaët taïi Bình Lôïi vaø Caàu Boâng) coù toång suaát 200.000m3/h (coâng trình ñang thi coâng). Ngoaøi ra coøn coù moät döï aùn vaøo cuoái naêm 2005 laø ñaäp ngaên trieàu Vaên Thaùnh. Ñaây laø moät giaûi phaùp mang tính laâu daøi gioáng nhö caùch xöû lyù cuûa caùc khu vöïc coù cao trình thaáp so vôùi möïc nöôùc bieån, thöôøng xuyeân chòu aûnh höôûng cuûa trieàu. Tuy nhieân, noù seõ haïn cheá giao thoâng thuûy taïi haï löu cuûa löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám voán ñaõ toàn taïi töø raát laâu. 6.1.1.5 Vuøng chöùa luõ Vieäc taêng khaû naêng giaûm ngaäp baèng caùc hoà chöùa laø moät phöông phaùp toát, nhieàu nghieân cöùu quy hoaïch, ñaëc bieät laø trong quy hoaïch 5 löu vöïc ngoaïi vi thaønh phoá raát quan taâm ñeán vaán ñeà naøy. Tuy nhieân hieän nay, caùc ao hoà coù khaû naêng chöùa luõ cho löu vöïc khoâng coøn nhieàu do quaù trình ñoâ thò hoaù ñaõ san laáp. Khaû naêng xaây döïng caùc hoà chöùa loä thieân laø khoâng khaû thi do quyõ ñaát khoâng ñaùp öùng ñöôïc. Hieän trong löu vöïc chæ coøn Ñaàm Sen laø coù khaû naêng naøy, tuy nhieân ñaây laïi laø khu du lòch neân vieäc taän duïng khai thaùc laø khoâng khaû thi. Vieäc xaây döïng caùc tuyeán coáng coù quy caùch cuõng coù duïng vöøa thoaùt nöôùc toát cuõng nhö taän duïng kích côõ laøm beå chöùa nöôùc taïm thôøi. ÔÛ moät soá quoác gia phaùt trieån treân theá giôùi, phöông phaùp naøy cuõng ñöôïc aùp duïng roäng ñoái vôùi vuøng coù khaû naêng tieâu thoaùt keùm. Tuy nhieân, ñoái vôùi chuùng ta chæ neân tính toaùn xaây döïng coáng thoaùt nöôùc vôùi tieâu chí ñuû khaû naêng tieâu thoaùt cho khu vöïc do lieân quan ñeán vaán ñeà kinh teá. 6.1.2 Giaûi phaùp phi coâng trình 6.1.2.1 Taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc Trieån khai caùc chöông trình nhaèm taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa caùc cô quan chuyeân ngaønh lieân quan, caàn thoáng nhaát taäp trung quaûn lyù vaøo moät ñaàu moái ñeå coù theå trieån khai caùc chöông trình keá hoaïch cuõng nhö caùc phöông aùn, caûi taïo naâng caáp ñoàng boä. Ñaùnh giaù chaát löôïng heä thoáng thoaùt nöôùc: öùng duïng nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi keát hôïp vôùi caùc phöông tieän thuû coâng khaûo saùt ñaùnh giaù tình traïng, chaát löôïng coáng ñeå baûo trì kòp thôøi nhöõng hö hoûng, traùnh xaûy ra caùc tröôøng hôïp luùn suïp gaây taéc ngheõn doøng chaûy vaø aûnh höôûng löu thoâng. Caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc seõ ñöa vaøo heä thoáng thoâng tin quaûn lyù GIS. Kieåm soaùt ngaäp vaø oâ nhieãm : khaûo saùt ño ñaïc caùc ñieåm ngaäp trong muøa möa luõ, keát hôïp vôùi öùng duïng caùc moâ hình moâ phoûng ñeå xaùc ñònh ñöôïc tính chaát, mang tính ñònh löôïng tình hình ngaäp cuûa thaønh phoá. Tình hình oâ nhieãm cuõng caàn ñöôïc theo doõi hôïp lyù nhaèm phaùt hieän nguyeân nhaân vaø giaûi phaùp xöû lyù kòp thôøi. Xaây döïng heä thoáng thoâng tin quaûn lyù GIS ( Goegraphical Information System ) chuyeân ngaønh thoaùt nöôùc. Taêng cöôøng naêng löïc vaø theå cheá cho cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cuõng nhö thi coâng duy tu baûo döôõng vaø ñaàu tö xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc ( phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, quaûn lyù taøi chính keá toaùn, heä thoáng vaän haønh, baûo döôõng, ñaøo taïo, caùc trang thieát bò, maùy moùc….) Xaây döïng phöông aùn toaøn dieän heä thoáng thoaùt nöôùc, daàn tieán ñeán xaõ hoäi hoaù caùc lónh vöïc theo chuû tröông cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc. Thu phí baûo veä moâi tröôøng, böôùc ñaàu taïo yù thöùc cho ngöôøi daân veà vieäc söû duïng dòch vuï vaø chi phí do baûn thaân gaây oâ nhieãm, taïo ñieàu kieän buø ñaép caùc cho phí veà vaän haønh vaø phaùt trieån heäâ thoáng, traû voán vay… 6.1.2.2 Xaây döïng caùc haønh lang phaùp lyù Laäp quy hoaïch chi tieát cho thaønh phoá, trong ñoù coù quy hoaïch thoaùt nöôùc laø moät trong nhöõng öu tieân haøng ñaàu. Xaây döïng, ban haønh quy cheá baûo veä heä thoáng thoaùt nöôùc. Coâng boá vaø nghieâm caám vieäc san laáp, laán chieám keânh raïch mang chöùc naêng thoaùt nöôùc. Xaây döïng theå cheá vaø toå chöùc laïi ngaønh thoaùt nöôùc ñoâ thò theo moâ hình chöông trình khung 338/BXD – KTQH ngaøy 10/3/2003 cuûa Boä Xaây Döïng. 6.1.2.3 Quan heä coäng ñoàng Caàn phaûi yù thöùc raèng vai troø cuûa coäng ñoàng ñoái vôùi heä thoáng thoaùt nöôùc laø raát quan troïng. Hieän nay vaø trong töông lai, caàn thöïc hieän caùc coâng taùc nhaèm xaây döïng moái quan heä coäng ñoàng toát ñeïp vaø naâng cao yù thöùc cuûa ngöôøi daân trong xaây döïng vaø baûo veä heä thoáng thoaùt nöôùc, cuï theå nhö sau: Thöïc hieän caùc chöông trình tuyeân truyeàn vaän ñoäng nhaân daân baûo veä heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò. Phoái hôïp vôùi caùc ñoaøn theå, caùc toå chöùc quaàn chuùng phoå bieán, trieån khai caùc quy ñònh, ñieàu luaät veà baûo veä moâi tröôøng, giaùo duïc ngöôøi daân yù thöùc baûo veä keânh raïch vaø heä thoáng thoaùt nöôùc. Huy ñoäng chaát xaùm cuûa xaõ hoäi vaøo coâng taùc choáng ngaäp. Vôùi caùc döï aùn xaây döïng caûi taïo heä thoáng thoaùt nöôùc caàn phaûi ñöôïc thaåm ñònh ñuùng theo quy trình quaûn lyù chaát löôïng. 6.2 DI DÔØI VAØ TAÙI ÑÒNH CÖ 6.2.1 Ñoái vôùi caùc cô sô saûn xuaát Caùc bieän phaùp quy hoaïch hôïp lyù nhaèm giaûm bôùt möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát. Quy hoaïch hôïp lyù giöõa caùc cô sôû saûn xuaát vaø khu daân cö ñeå giaûm nheï oâ nhieãm cho ngöôøi daân. Xoaù boû caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm naëng neà xen keõ trong khu daân cö. Di dôøi caùc nhaø maùy , xí nghieäp vaø caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ra ngoaïi thaønh hoaëc khu taäp trung saûn xuaát. Caùc cô sô saûn xuaát TTCN veà cuøng moät vò trí nhaèm taïo ñieàu kieän cho coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng thuaän tieän hôn. 6.2.2 Ñoái vôùi caùc hoä daân Nhaø luïp xuïp laán chieám doïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám laøm keânh bò oâ nhieãm naëng neà. Theo ñieàu tra cho thaáy daân cö ñaõ soáng laâu naêm ôû khu vöïc naøy vaø phaàn lôùn laøm caùc ngheà lao ñoäng khoâng coù chuyeân moân. Daân cö P.11 phaàn lôùn raát ngheøo vaø phaûi ñoái maët vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi nhö ma tuùy, maïi daâm. Ñieàu kieän nhaø ôû raát keùm vaø ngay saùt beân caïnh keânh. Caûi thieän ñieàu kieän soáng doïc keânh ñoøi hoûi phaûi taùi ñònh cö moät soá hoä daân. Muïc tieâu Cung caáp cho nhöõng ngöôøi ngheøo bò aûnh höôûng bôûi döï aùn giaûi phaùp taùi ñònh cö phuø hôïp vôùi caùc phöông tieän taøi chính vaø loái soáng cuûa hoï. Taêng cöôøng naêng löïc coäng ñoàng vaø chính quyeàn ñòa phöông trong vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà taùi ñònh cö. Ñaùnh giaù caùc phöông aùn taùi ñònh cö khaùc nhau. Chính saùch ñeàn buø vaø taùi ñònh cö Laäp chính saùch ñeàn buø vaø taùi ñònh cö chi tieát ñeå höôùng daãn quaù trình hoã trôï caùc hoää daân di dôøi. Haàu heát caùc hoä daân ñeàu raát ngheøo, nhieàu ngöôøi coù tình traïng nhaø ñaát hôïp phaùp, coá gaéng veà chính saùch ñeàn buø vaø taùi ñònh cö nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa ngöôøi daân ñeå hoï töï taïo nôi ôû môùi baèng caùch: - Xaùc ñònh möùc ñeàn buø vaø hoã trôï lieân quan ñeán tình traïng phaùp lyù vaø ñaát, nhaø ôû vaø haï taàng. - Xaùc ñònh caùc phöông aùn taùi ñònh cö trong tröôøng hôïp ñaát ñaõ coù saün daønh cho ngöôøi daân vaø khaû naêng cho vay. - Chính saùch ñöôïc trieån khai döïa treân khuoân khoå luaät phaùp Vieät Nam vaø ruùt kinh nghieäm töø caùc döï aùn khaùc vôùi yeáu toá ñaàu vaøo cuoái cuøng töø chính quyeàn thaønh phoá. Hình 6.3: Daân laán chieám bôø keânh laøm nhaø ôû Hình 6.4 : Ngöôøi daân soáng ven keânh Hình 6.5 : Nhaø ôû ven keânh MOÄT SOÁ ÑEÀ XUAÁT QUAÛN LYÙ RAÙC 6.3.1 Ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát Coøn ñoái vôùi raùc thaûi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát caàn phaûi coù caùc vò trí chöùa raùc taïm thôøi, baûo ñaûm veä sinh vaø vaän chuyeån ñeán nôi theo ñuùng quy ñònh. Ngoaøi ra caàn phaûi xaây döïng nhieàu traïm chöùa raùc doïc theo 2 beân bôø keânh gaàn khu daân cö ñeå ngöôøi daân coù choå ñoå raùc, haïn cheá vieäc ñoå raùc xuoáng loøng keânh. Löïa choïn caùc coâng ngheä hôïp lyù, mang tính kinh teá cao, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam. Taêng cöôøng hôn nöõa cho söï nghieäp ñaøo taïo caùc caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm taïo ra moät ñoäi nguõ caùn boä chuyeân moân vöõng vaøng caùc cô quan nghieân cöùu, quaûn lyù vaø ngay caû caùc caùn boä phuï traùch coâng taùc baûo veä moâi tröôøng cuûa töøng xí nghieäp coâng nghieäp. Giaùo duïc veä sinh coâng nghieäp, baûo veä moâi tröôøng cho CBCNV caùc xí nghieäp cuõng nhö nhaân daân xung quanh vôùi muïc tieâu taïo ra yù thöùc trong moãi ngöôøi, giaûm thieåu toái ña caùc chaát thaûi vaøo moâi tröôøng. 6.3.2 Ñoái vôùi caùc hoä daân Ñeå coù moät heä thoáng quaûn lyù raùc phuø hôïp thì caàn phaûi laøm roõ caùc böôùc nhö thu gom, löu tröõ, vaän chuyeån, phöông phaùp giaùo duïc ... Duïng cuï chöùa raùc taïi hoä gia ñình laø caùc bao ni loâng, thuøng nhöïa, caàn xeù… Kích thöôùc moãi loaïi laø khaùc nhau khoâng ñoàng ñeàu phuï thuoäc vaøo möùc ñoä phaùt thaûi cuûa töøng hoä gia ñình. Heä thoáng thu gom caùc xe thu gom chaïy theo moät quy trình ñeàu ñaën (2- 3 laàn haøng tuaàn hoaëc moãi ngaøy…) Nhöõng xe naøy seõ döøng ôû moãi ngaõ ba, ngaõ tö… hoaëc ñaàu heûm. Khi ñoù moïi ngöôøi ôû gaàn ñoù ñem raùc töø nhaø ra ñoå vaøo xe. Coù nhieàu daïng khaùc nhau cuûa hình thöùc thu gom naøy nhöng ñieåm chung laø yeâu caàu moïi gia ñình phaûi coù thuøng raùc rieâng cho mình ôû moãi nhaø vaø mang ñeán cho ngöôøi thu gom raùc vaøo nhöõng thôøi ñieåm quy ñònh tröôùc. Heä thoáng thu gom beân leà ñöôøng ñoøi hoûi phaûi coù dòch vuï ñeàu ñaën vaø thôøi gian thu gom laø chính xaùc. Caùc hoä daân caàn phaûi laáy laïi thuøng raùc sau khi ñaõ ñöôïc ñoã heát raùc. Caùc thuøng raùc naøy phaûi coù daïng chuaån. Neáu khoâng söû duïng nhöõng thuøng raùc chuaån thì coù theå coù hieän töôïng raùc khoâng ñöôïc ñoå ra heát thuøng. Trong ñieàu kieän naøy raùc coù theå bò gioù thoåi bay hay suùc vaät laøm tung ra laøm giaûm hieäu quaû thu gom. Xaây döïng nhöõng haønh lang kyõ thuaät doïc keânh traùnh laøm suït lôû bôø keânh, xaây döïng nhöõng hang raøo chaén doïc theo nôi taäp trung daân cö ñoâng ñuùc, nhaèm haïn cheá vieäc vöùt raùc böøa baõi xuoáng keânh. Xaây döïng cuoäc soáng vaên minh vaø veä sinh moâi tröôøng trong daân chuùng, caûi taïo môùi caùc haàm töï hoaïi, giaùo duïc cho ngöôøi daân coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng, khoâng phoùng ueá töï do xuoáng loøng keânh. 6.4 CAÙC GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ ÑEÅ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG DOÏC KEÂNH TAÂN HOÙA – LOØ GOÁM Ngoaøi caùc bieän phaùp toång hôïp choáng ngaäp baûo veä moâi tröôøng treân löu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám, ngoaøi caùc bieän phaùp khoa hoïc kyõ thuaät, caùc bieän phaùp mang tính hoã trôï mang tính quaûn lyù chung hoaëc mang tính kyõ thuaät hoã trôï cuõng goùp phaàn ñaùng keå vaøo söï thaønh coâng cuûa coâng taùc xöû lyù vaø haïn cheá oâ nhieãm nguoàn nöôùc treân keânh Taân Hoùa– Loø Goám, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng trong laønh vaø phuïc vuï cho söï nghieäp phaùt trieån chung xaõ hoäi. 6.4.1 Caùc bieän phaùp kyõ thuaät mang tính hoã trôï. Ñaây cuõng laø bieän phaùp kyõ thuaät nhöng khoâng ñoùng vai troø chuû yeáu trong quaù trình laøm giaûm thieåu oâ nhieãm nguoàn nöôùc cho löu vöïc. Caùc bieän phaùp mang tính hoã trôï naøy coù theå aùp duïng tuøy hoaøn caûnh, tình hình vaø nhìn chung thì chuùng coù theå goùp phaàn tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp vaøo vieäc laøm giaûm thieåu oâ nhieãm nguoàn nöôùc trong löu vöïc. Caùc bieän phaùp naøy bao goàm : - Caùc phöông aùn xöû lyù caùc chaát thaûi ( khí thaûi, chaát thaûi raén ) taïi caùc cô sôû saûn xuaát hoaëc caùc khu daân cö. - AÙp duïng caùc coâng ngheä khoâng hoaëc ít chaát thaûi. - Phöông aùn xöû lyù chaát thaûi : khí thaûi vaø chaát thaûi raén taïo ra töø caùc cô sôû saûn xuaát CN – TTCN ngoaøi vieäc gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng cho löu vöïc noùi chung, cuõng giaùn tieáp gaây ra oâ nhieãm nguoàn nöôùc noùi chung. Caùc chaát thaûi raén naøy coù thaønh phaàn ña ñaïng vaø phöùc taïp : töø caùc nguoàn raùc röôûi töø caùc hoä daân cho ñeán caùc chaát pheá thaûi töø caùc cô sôû saûn xuaát CN – TTCN. Caùc chaát thaûi naøy ñoâi khi laïi thaûi tröïc tieáp xuoáng doøng keânh gaây tình traïng öù ñoïng ôû moät vaøi ñoaïn phía ñaàu nguoàn, khi laéng xuoáng seõ goùp phaàn taïo theâm lôùp buøn laéng tích tuï laøm caûn trôû doøng chaûy, taêng cao khaû naêng phaân huûy kî khí lôùp buøn naøy taïo ra caùc muøi hoâi thoái. 6.4.2 Caùc bieän phaùp toå chöùc vaø quaûn lyù Xaây döïng vaø toå chöùc caùc caùn boä chuyeân traùch veà baûo veä moâi tröôøng trong caùc xí nghieäp coâng nghieäp vaø heä thoáng quaûn lyù theo ngaønh ñeå coù theå quaûn lyù chaët cheõ hôn caùc coâng taùc baûo veä moâi tröôøng ôû töøng cô sôû. 6.4.3 Coâng taùc kieåm tra vaø giaùm saùt moâi tröôøng Vieäc giaùm saùt moâi tröôøng laø moät coâng taùc quan troïng giuùp cho caùc nhaø khoa hoïc vaø caùc nhaø quaûn lyù naém roõ ñöôïc hieän traïng moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû coâng nghieäp cuõng nhö hieän traïng cuûa caùc coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, töø ñoù coù nhöõng keá hoaïch vaø bieän phaùp cuï theå nhaèm caûi thieän coâng ngheä, xöû lyù oâ nhieãm nhaèm baûo veä moâi tröôøng. Thöôøng xuyeân kieåm tra, giaùm saùt khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát trong ñòa baøn khu vöïc, nhaát laø caùc cô sôû coù khaû naêng gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc cho keânh Taân Hoùa – Loø Goám. Coâng taùc giaùm saùt moâi tröôøng caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân, taäp trung vaøo caùc cô sôû gaây ra oâ nhieãm maïnh. Vieäc giaùm saùt moâi tröôøng caàn ñöôïc thöïc hieän baèng caùch ño ñaïc chæ tieâu, thoâng soá oâ nhieãm cuï theå nhaèm coù cô sôû khoa hoïc chính xaùc veà caùc nguoàn gaây ra oâ nhieãm cuûa xí nghieäp coâng nghieäp. Maët khaùc ñeå caûi thieän tình hình moâi tröôøng treân löu vöïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám, coøn coù nhöõng giaûi phaùp ñöôïc ñeà nghò döôùi ñaây : - Phuïc hoài khaû naêng giao thoâng thuûy cho tuyeán keânh : caàn phaûi naïo veùt loøng raïch taïi nhöõng ñoaïn phuïc vuï cho yeâu caàu giao thoâng thuûy vôùi kích thöôùc cuûa loøng raïch ñaùp öùng ñöôïc khaû naêng löu thoâng cuûa caùc loaïi phöông tieän cho pheùp. - Ñeå khaéc phuïc tình traïng ngaäp uùng, caàn phaûi tu söûa laïi caùc ñöôøng coáng thoaùt nöôùc cho löu vöïc. - Hoaøn chænh heä thoáng thoaùt nöôùc, ñaùp öùng caùc nhu caàu veà tieâu nöôùc, thoaùt nöôùc,… Caûi thieän chaát löôïng nöôùc keânh, choáng oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc keânh nhaát thieát phaûi xaây döïng heä thoáng phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho toaøn löu vöïc. Xaùc ñònh giaûi phaùp thöïc hieän : Baûng 6. 1 : Caûi thieän chaát löôïng nöôùc keânh STT Giaûi phaùp Kyõ thuaät Quaûn lyù Nhaän thöùc 1 Tuyeân truyeàn giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc x 2 Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït, coâng nghieäp tröôùc khi thaûi x 3 Tuyeân truyeàn saûn xuaát saïch hôn, xöû lyù cuoái ñöôøng oáng x x 4 Toå chöùc thu gom, quaûn lyù raùc daân cö x x x 5 Bôø keø, naïo veùt ñöôøng keânh x x 6 Quaûn lyù toång theå nguoàn nöôùc ( töø ñaàu nguoàn ) x x 7 Quan traéc chaát löôïng nöôùc keânh x 8 Quaûn lyù vieäc söû duïng nöôùc ngaàm x Baûng 6.2: Giaûm thieåu tình traïng ngaäp uùng STT Phöông phaùp Kyõ thuaät Quaûn lyù Nhaän thöùc 1 Khai thoâng keânh Taân Hoùa – Loø Goám Giaûi toaû nhaø ven keânh Naïo veùt môû roäng loøng keânh x x 2 Caûi taïo heä thoáng coáng raõnh Naïo veùt thöôøng xuyeân coáng Laép ñaët theâm heäâ thoáng môùi Laép ñaët theâm löôùi chaén raùc x x 3 Naâng caáp caùc con ñöôøng bò ngaäp uùng x x 4 Laép ñaët traïm bôm nöôùc thaûi nhaát laø trong muøa möa vaø khi trieàu cöôøng x x 5 Giaùo duïc yù thöùc ngöôøi daân: khoâng thaûi raùc treân keânh raïch x x 6 Ñeà ra nhöõng bieän phaùp xöû lyù cuï theå cho töøng tröôøng hôïp vi phaïm x x 7 Coù nhöõng thuøng thu gom raùc thaûi cho töøng hoä gia ñình x Baûng 6.3 : Caûi thieän chaát löôïng khoâng khí STT Phöông phaùp Kyõ thuaät Quaûn lyù Nhaän thöùc 1 Xöû lyù nöôùc thaûi ( beå töï hoaïi – Traïm xöû lyù – keânh) x 2 Xaây döïng coáng hoäp (giaûm thieåu muøi) x x 3 Troàng theâm caây xanh x x 4 Saûn xuaát saïch hôn, xöû lyù cuoái ñöôøng oáng taïi caùc cô sôû saûn xuaát x x 5 Giaûm duøng than, cuûi (thay theá gas, ñieän…) x x 6 Taêng cöôøng caùc thuøng raùc coâng coäng x 7 Thay ñoåi nguyeân lieäu duøng cho caùc phöông tieän giao thoâng x Baûng 6.4 : Caûi thieän vieäc quaûn lyù heä thoáng thu gom raùc Phöông phaùp Kyõ thuaät Quaûn lyù Nhaän thöùc 1 Ñoaøn thanh nieân, hoäi phuï nöõ, toå daân phoá…goùp yù, nhaéc nhôû, giaùo duïc nhaän thöùc cho ngöôøi daân x 2 Toå chöùc nhöõng cuoäc thi ñoá vui, keå chuyeän, vaên ngheä chuû ñeà moâi tröôøng x x 3 Tuyeân truyeàn, poter, flyer cho ngöôøi daân veà nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng x x 4 Ñeà ra nhöõng bieän phaùp xöû lyù nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm Tuyeân döông khen thöôûng nhöõng nhaø, khu phoá coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng x x 5 Quaûn lyù toát ñoäi nguõ thu gom raùc, boá trí traïm trung chuyeån hôïp lyù x x 6 Phaân loaïi raùc taïi nguoàn x 7 Boå sung, tu boå, quaûn lyù toát thieát bò vaän chuyeån raùc x x 8 Qui ñònh thôøi gian thu gom raùc haøng ngaøy, taêng cöôøng thôøi gian laáy raùc taïi caùc chôï x x 9 Xaây döïng nhaø maùy xöû lyù raùc x 10 Phaân loaïi caùc loaïi raùc sinh hoaït, saûn xuaát, raùc y teá x x 11 Qui ñònh thôøi gian vôùt raùc treân keânh x x CHÖÔNG 7: KEÁT LUAÄN KIEÁN NGHÒ 7.1 KEÁT LUAÄN 1. Giaûi quyeát vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng raát quan troïng ôû thaønh phoá, theå hieän söï quan taâm ñeán ñieàu kieän soáng cuûa ngöôøi daân. Vieäc caûi thieän moâi tröôøng doïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám mang yù nghóa heát söùc quan troïng ñoái vôùi caùc hoä daân noùi chung vaø moät soá löôïng lôùn ngöôøi daân coù hoaït ñoäng lieân heä. Ñaây laø vaán ñeà phöùc taïp lieân quan ñeán haøng traêm hoä gia ñình, taùc ñoäng maïnh ñeán söï bieán ñoåi moâi tröôøng, quy hoaïch ñoâ thò. Vieäc chænh trang ñoâ thò taùi ñònh cö cho ngöôøi daân soáng doïc theo keânh. Xaây döïng moâi tröôøng laø moät chuû tröông ñuùng ñaén ñöôïc baø con nhaân daân ñoàng tình uûng hoä. 2. Beân caïnh ñoù tình hình ngaäp uùng löu vöïc Taân Hoùa – Loø Goám cuõng heát söùc quan troïng, noù ñöôïc hình thaønh töø raát nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau vaø gaây ra nhöõng toån thaát lôùn aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi daân. 3. Hieän nay doïc theo keânh Taân Hoùa– Loø Goám tình hình raùc sinh hoaït moät phaàn lôùn caùc hoä daân ñoå raùc thaûi xuoáng keânh. Chöa coù heä thoáng thu gom hoaøn chænh. Veà phöông tieän thu gom vaãn chöa ñaït tieâu chuaån nhieàu xe thu gom raùc vaãn coøn phaûi côi nôùi vaø chaát löôïng veä sinh khoâng ñöôïc baûo ñaûm. 7.2 KIEÁN NGHÒ 7.2.1 Ñoái vôùi chính quyeàn 1. Caàn coù moät chính saùch hoã trôï tích cöïc vaø hieäu quaû ñeå vaän ñoäng ngöôøi daân cuøng tham gia caûi thieän moâi tröôøng. Söï tham gia naøy coù theå tröïc tieáp baèng voán hoaëc laø caùc hình thöùc giaùn tieáp khaùc. 2. Caàn phaûi caûi taïo laïi maïng löôùi coáng thoaùt nöôùc vôùi quy hoaïch maïng löôùi hoaøn chænh. 3. Caàn xaây döïng bôø keø cho nhöõng ñoaïn keânh chöa coù bôø keø. 4. Môû roäng keânh ñoái vôùi nhöõng ñoaïn keânh quaù heïp. 5. Thöôøng xuyeân naïo veùt keânh cho nöôùc löu thoâng. 6. Caàn phaûi coù coáng hoäp ñoái vôùi nhöõng ñoaïn keânh nôi maø coù daân cö ñoâng nhaèm giaûm thieåu muøi hoâi, traùnh aûnh höôûng ñeán söùc khoeû ngöôøi daân vaø khoâng laøm maát myõ quan ñoâ thò. 7. Caàn coù chính saùch quy hoaïch vaø taùi ñònh cö ñoái vôùi nhöõng caên nhaø oå chuoät soáng treân keânh vaø ven keânh. 8. Caàn phaûi xaây döïng nhieàu traïm chöùa raùc doïc theo hai bôø keânh gaàn khu daân cö ñeå ngöôøi daân coù choå ñoå raùc, haïn cheá vieäc ñoå raùc xuoáng loøng keânh. 9. Xaây döïng raøo chaén doïc theo nôi taäp trung daân cö nhaèm haïn cheá vieäc vöùt raùc böøa baõi xuoáng keânh. 10. Quy ñònh thôøi gian vôùt raùc. 11. Caàn phaûi caûi thieän caùc phöông tieän thu gom ñaït tieâu chuaån nhaèm naâng cao hieäu quaû thu gom. 12. Caàn coù chính saùch hoå trôï cho caùc cô sôû ñaàu tö heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi tröôùc khi thaûi vaøo keânh. 13. Caùc caùn boä moâi tröôøng caàn phaûi coù caùc bieän phaùp hieän höõu ñeà ngaên chaën söï laøm nhieãm baån trôû laïi loøng keânh. 14. Taêng cöôøng ñoäi nguõ caùn boä moâi tröôøng coù trình ñoä chuyeân moân veà vieäc quaûn lyù vaø giaùm saùt moâi tröôøng doïc theo keânh Taân Hoaù – Loø Goám. 7.2.2 Ñoái vôùi ngöôøi daân 1. Moãi gia ñình phaûi coù thuøng raùc rieâng. 2. Phaân loaïi raùc taïi nguoàn. 3. Phaûi ñoå raùc ñuùng nôi quy ñònh khoâng ñoå raùc böøa baõi xuoáng keânh. 4. Xöû phaït thích ñaùng ñoái vôùi caùc cô sôû vaø caù nhaân toå chöùc coù haønh vi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö vieäc thaûi nöôùc vaø xaû raùc böøa baõi xuoáng loøng keânh. 5. Giaùo duïc yù thöùc coäng ñoàng baûo veä moâi tröôøng cho ngöôøi daân soáng trong khu vöïc. 6. Tuyeân truyeàn, poster, flyer cho ngöôøi daân veà vaán ñeà moâi tröôøng. 7. Tuyeân döông khen thöôûng nhöõng nhaø, khu phoá coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng. ._.