Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt TP Nha Trang Tỉnh Khánh Hòa

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU 1.1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi : Ñi cuøng xu höôùng coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, quaù trình ñoâ thò hoùa cuõng ñang dieãn ra heát söùc maïnh meõ caû veà toác ñoä laãn quy moâ, veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Nhöng beân caïnh nhöõng maët tích cöïc ñoù, ñaát nöôùc chuùng ta ñang phaûi ñoái maët vôùi moät thaùch thöùc voâ cuøng to lôùn, ñoù chính laø tình traïng oâ nhieãm moâi tröøông-moái quan taâm haøng ñaàu cuûa toaøn nhaân loaïi. Quaù trình ñoâ thò hoùa ñaõ daãn ñeán tình traïng caùc vuøng ñaát töï nhieân tröôùc ñaây bieán thaønh caùc khu daân cö, caùc cô sôû haï taàng hay caùc coâng trình nhaân taïo laøm cho caùc khoaûng troáng chöùa raùc khoâng coøn nöõa, vaán ñeà ñoå boû raùc trôû neân voâ cuøng caáp baùch aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi. Ngaøy nay raùc thaûi khoâng chæ taêng nhanh veà soá löôïng maø coøn ña daïng veà thaønh phaàn, do ñoù ñieàu caàn thieát chuùng ta neân laøm laø tìm ra moät giaûi phaùp toát nhaát, hôïp lyù nhaát ñeå quaûn lyù raùc. Nha Trang laø moät thaønh phoá caáp II , ñaây ñöôïc coi laø trung taâm kinh teá , vaên hoùa, giaùo duïc, thöông maïi cuûa Khaùnh Hoøa, ñaëc bieät Nha Trang laø moät thaønh phoá du lòch noåi tieáng trong nöôùc vaø khaép theá giôùi. Nha Trang coù toång daân soá khoaûng 363.414 ngöôøi vôùi hôn 350.000 khaùch vaõng lai, do ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi veà ñieàu kieän töï nhieân, taøi nguyeân khoaùng saûn neân Nha Trang ñaõ sôùm phaùt trieån veà moïi maët. Beân caïnh söï phaùt trieån ñoù laø söï gia taêng raát nhanh veà khoái löôïng raùc, toác ñoä taêng trung bình haèng naêm laø 11,7%, do ñoù vôùi quan ñieåm quaûn lyù raùc coå ñieån nhö hieän nay taïi thaønh phoá Nha Trang, heä thoáng quaûn lyù raùc chính quy ñaõ khoâng coøn ñuû khaû naêng ñaûm ñöông heát coâng vieäc cuûa mình, daãn ñeán khoái löôïng raùc chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù coøn khaù lôùn, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán ñôøi soáng ngöôøi daân. Vì theá yeâu caàu ñaët ra laø phaûi coù moät giaûi phaùp toát hôn, phuø hôïp hôn ñeå quaûn lyù löôïng raùc thaûi ñang gia taêng maïnh nhö hieän nay. Nhaän ñònh ñöôïc vaán ñeà noùng boûng naøy, ñeà taøi “Ñaùnh giaù hieän traïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït thaønh phoá Nha Trang-tænh Khaùnh Hoøa” ñaõ ñöôïc choïn laøm luaän vaên toát nghieäp Khoa moâi tröôøng vaø Coâng ngheä Sinh hoïc tröôøng ÑH Kyõ thuaät Coâng ngheä TpHCM. 1.2. Muïc ñích cuûa ñeà taøi : Treân cô sôû khaûo saùt thu thaäp soá lieäu, keát hôïp vôùi taøi lieäu saün coù trong nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây ôû TP.Nha Trang_tænh Khaùnh Hoøa, ñoà aùn taäp trung giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà sau: Ñaùnh giaù hieän traïng CTR sinh hoaït treân ñòa baøn Tp.Nha Trang Ñöa ra caùc giaûi phaùp caûi thieän heä thoáng quaûn lyù CTR sinh hoaït taïi Tp.Nha Trang. Ñeà taøi nhaèm goùp phaàn naâng cao hieäu quaû trong coâng taùc quaûn lyù CTR , giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng do CTR gaây ra. 1.3. Noäi dung nghieân cöùu : Toång quan veà CTR Sô löôïc veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá_xaõ hoäi vaø moâi tröôøng TP.Nha Trang. Coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi TP.Nha Trang. Ñaùnh giaù hieän traïng CTR sinh hoaït treân ñòa baøn TP. Nha Trang. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù CTR sinh hoaït taïi Tp.Nha Trang. Keát luaän – kieán nghò. 1.4. Phöông phaùp nghieân cöùu : 1.4.1.Phöông phaùp luaän : Döïa vaøo hieän traïng dieãn bieán moâi tröôøng, caùc döõ lieäu moâi tröôøng cô sôû phaûi ñöôïc nghieân cöùu, thu thaäp chính xaùc, khaùch quan. Töø ñoù, ñaùnh giaù phöông aùn thöïc hieän caàn thieát nhaèm ñem laïi hieäu quaû cao cho coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vôùi söï gia taêng daân soá, toác ñoä ñoâ tò hoùa, taêng tröôûng kinh teá dieãn ra maïnh meõ taïi Nha Trang laø tieàn ñeà cho nguoàn phaùt sinh CTR sinh hoaït ngaøy caøng gia taêng caû veà khoái löôïng vaø ña daïng veà thaønh phaàn. Do ñoù, CTR sinh hoaït ñaõ vaø ñang xaâm phaïm maïnh vaøo caùc heä sinh thaùi töï nhieân, moâi tröôøng gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán veû myõ quan ñoâ thò, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù vaø xöû lyù thích hôïp. Vôùi khoái löôïng phaùt sinh lôùn, vieäc thu gom vaø xöû lyù CTR sinh hoaït ñang gaây nhieàu khoù khaên cho coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò, löôïng CTR chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù trieät ñeå ñang laø moái ñe doaï lôùn ñeán ñôøi soáng nhaân daân, ñaây chính laø vaán ñeà moâi tröôøng maø caùc caáp laõnh ñaïo, caùc nhaø quaûn lyù ñoâ thò luoân quan taâm vaø tìm caùch giaûi quyeát. 1.4.2. Phöông phaùp cuï theå : Thu thaäp taøi lieäu lieân quan : tham khaûo taøi lieäu cuûa nhieàu taùc giaû, töø caùc baùo caùo khoa hoïc. Thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu taïi coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò TP.Nha Trang; UBND tænh Khaùnh Hoøa. Khaûo saùt thöïc teá taïi TP.Nha Trang, phaùt phieáu thaêm doø taïi xaõ Vónh Löông ñeå naém roõ tình hình quaûn lyù raùc taïi thaønh phoá. Phaân tích, toång hôïp : treân cô sôû thoâng tin caàn thieát ñöôïc thu thaäp, quan saùt, ñieàu tra ta tieán haønh phaân tích, choïn loïc roài toång hôïp moät caùch logic, coù heä thoáng phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø noäi dung ñeà ra. Tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia trong lónh vöïc quaûn lyù CTR. 1.5. Yù nghóa khoa hoïc cuûa ñeà taøi : Giaûi quyeát oâ nhieãm moâi tröôøng laø vaán ñeà caáp baùch vaø caàn thieát, do ñoù vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng laø moät coâng cuï khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm phaân tích, döï baùo caùc taùc ñoäng coù lôïi, coù haïi tröïc tieáp hay giaùn tieáp, tröôùc maét vaø laâu daøi goùp phaàn haïn cheá caùc taùc ñoäng tieâu cöïc. Tìm ra giaûi phaùp thích hôïp cho coâng taùc quaûn lyù CTR sinh hoaït treân ñòa baøn TP.Nha Trang treân cô sôû ñeà xuaát caùc bieän phaùp phaân loaïi raùc taïi nguoàn, thu gom hieäu quaû, trieät ñeå löôïng CTR phaùt sinh haèng ngaøy Qua ñoù ta thaáy ñöôïc vieäc giaùo duïc yù thöùc baûo veä moâi tröôøng, baûo veä söùc khoûe coäng ñoàng laø voâ cuøng quan troïng nhaát laø trong thôøi ñaïi coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 1.6. Giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu veà CTR sinh hoaït cuûa rieâng TP. Nha Trang. Do giôùi haïn veà thôøi gian neân ñeà taøi chæ ñi saâu vaøo hoaït ñoäng thu gom, vaän chuyeån raùc thaûi sinh hoaït cuûa thaønh phoá. Quùa trình thöïc hieän döïa treân cô sôû tìm hieåu, nghieân cöùu, toång hôïp ñeå laøm roõ caùc vaán ñeà caàn quan taâm. Chöông 2 : TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN Ñeå coù cô sôû khoa hoïc cho vieäc ñaùnh giaù vaø ñeà ra giaûi phaùp cho Tp Nha Trang, trong chöông naøy trình baøy caùc khaùi nieäm cô baûn vaø nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát veà chaát thaûi raén ñoâ thò. 2.1 khaùi nieäm veà chaát thaûi raén Chaát thaûi raén (Solid Waste) laø toøan boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa mình ( bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng …) trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng. Raùc laø thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ chaát thaûi raén coù hình daïng töông ñoái coá ñònh, bò vöùt boû töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Raùc sinh hoaït hay chaát thaûi raén sinh hoaït laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi. Chaát thaûi raén sinh hoaït laø chaát thaûi phaùt sinh töø caùc quaù trình sinh hoaït cuûa caùc hoä gia ñình, caùc chôï, khu thöông maïi, cô quan, tröôøng hoïc, coâng vieân… 2.2 . Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén : Caùc nguoàn chuû yeáu phaùt sinh CTR ñoâ thò bao goàm : + Töø caùc khu daân cö (chaát thaûi sinh hoaït) ( loaïi CTR phaùt sinh bao goàm chaát thaûi thöïc phaåm, giaáy, bía cöùng, nhöïa deûo, ñoà da ,ñoà goã, thuûy tinh, nhoâm, kim loaïi, raùc ñöôøng phoá, chaát thaûi sinh hoaït nguy haïi…) + Töø caùc trung taâm thöông maïi + Töø caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, coâng trình coâng coäng + Töø caùc dòch vuï ñoâ thò, saân bay + Töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp + Töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng ñoâ thò + Töø caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø töø caùc ñöôøng oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá 2.3. Phaân loaïi chaát thaûi raén : Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén laø moät coâng vieäc khaù phöùc taïp bôûi söï ña daïng veà chuûng loaïi, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chuùng. Coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhaèm muïc ñích chung laø coù bieän phaùp xöû lyù thích ñaùng, gia taêng khaû naêng taùi cheá vaø taùi söû duïng laïi caùc vaät lieäu trong chaát thaûi nhaèm ñem laïi hieäu quaû kinh teá, baûo veä moâi tröôøng. CTR ña daïng vì vaäy coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhö : Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù_xöû lyù : Phaân loaïi CTR theo daïng naøy ngöôøi ta chia laøm caùc chaát chaùy ñöôïc, caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoãn hôïp Baûng 2.1: Phaân loaïi theo coâng ngheä xöû lyù Thaønh phaàn Ñònh nghóa Thí duï 1.Caùc chaát chaùy ñöôïc: - Giaáy - Haøng deät - Raùc thaûi - Co,û rôm, goã cuûi - Chaát deûo - Da vaø cao su - Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy. - Coù nguoàn goác töø sôïi. - Caùc chaát thaûi ra töø ñoà aên, thöïc phaåm. - Caùc thöïc phaåm vaø vaät lieäu ñöôïc cheá taïo töø goã, tre. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm töø chaát deûo. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm töø thuoäc da vaø cao su. - Caùc tuùi giaáy, caùc maûnh bìa, giaáy veä sinh, … - Vaûi len, … - Caùc rau quaû, thöïc phaåm,… - Ñoà duøng baèng goã nhö baøn gheá, voû döøa,… - Phim cuoän, bòch nilon,… - Tuùi xaùch da, caëp da, voû ruoät xe,… 2.Caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc: - Kim loaïi saét - Kim loaïi khoâng phaûi saét. - Thuyû tinh - Ñaù vaø saønh söù - Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét. - Caùc kim loaïi khoâng bò nam chaâm huùt. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm cheá taïo baèng thuyû tinh. - Caùc vaät lieäu khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim loaïi vaø thuyû tinh. - Haøng raøo, da, naép loï, … - Voû hoäp nhoâm, ñoà ñöïng baèng kim loaïi,… - Chai loï, ñoà duøng baèng thuyû tinh, boùng ñeøn,… - Voû trai, oác, gaïch, ñaù, goám söù, … 3.Caùc chaát hoãn hôïp - Taát caû caùc vaät lieäu khaùc khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1 vaø 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy. - Ñaù, ñaát, caùt (Nguoàn:Baûo veä Moâi tröôøng trong xaây döïng cô baûn, Leâ Vaên Naõi, Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc Kyõ Thaät,1999) Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng: Raùc thöïc phaåm: bao goàm phaàn thöøa thaûi, khoâng aên ñöôïc sinh ra trong quaù trình löu tröõ, cheá bieán, naáu aên, … Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa loaïi raùc naøy laø phaân huyû nhanh trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng aåm. Quaù trình phaân huyû thöôøng gaây ra muøi hoâi khoù chòu. Raùc boû ñi : bao goàm caùc chaát chaùy ñöôïc vaø khoâng chaùy ñöôïc, sinh ra töø caùc hoä gia ñình, coâng sôû, hoaït ñoäng thöông maïi, … Caùc chaát chaùy ñöôïc nhö giaáy, plastic, vaûi, cao su, da, goã, … vaø chaát khoâng chaùy ñöôïc nhö thuûy tinh, voû hoäp kim loaïi, … Tro xæ: vaät chaát coøn laïi trong quaù trình ñoát cuûi, than, rôm, raï, laù,… ôû caùc hoä gia ñình, coâng sôû, nhaø haøng, nhaø maùy, xí nghieäp,… Chaát thaûi xaây döïng vaø phaù huyû coâng trình: chaát thaûi töø quaù trình xaây döïng, söûa chöõa nhaø ôû tö nhaân, coâng trình thöông maïi vaø nhöõng coâng trình khaùc goïi laø chaát thaûi xaây döïng. Chaát thaûi naøy bao goàm: buïi, ñaù, beâ toâng, gaïch, goã, ñöôøng oáng, daây ñieän, khoái löôïng cuûa chuùng raát khoù tính toaùn. Chaát thaûi töø nhaø maùy xöû lyù: chaát thaûi naøy coù töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc, nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Thaønh phaàn chaát thaûi loaïi naøy ña daïng vaø phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù. Chaát thaûi naøy thöôøng laø chaát thaûi raén hoaëc buøn (nöôùc chieám 25 – 95%) Chaát thaûi noâng nghieäp: vaät chaát loaïi boû töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp nhö goác rôm raï, caây troàng, chaên nuoâi,… Chaát thaûi nguy haïi: bao goàm chaát thaûi hoaù chaát, sinh hoïc deã chaùy, deã noå hoaëc mang tính phoùng xaï theo thôøi gian coù aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, ñoäng vaät, thöïc vaät. Nhöõng chaát thaûi naøy thöôøng xuaát hieän ôû theå loûng, khí vaø raén. Ñoái vôùi chaát thaûi loaïi naøy thì vieäv thu gom, xöû lyù phaûi heát söùc thaän troïng. 2.4 Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi taén : Vieäc tính toaùn toác ñoä phaùt sinh CTR laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong vieäc quaûn lyù raùc thaûibôûi töø ñoù ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng raùc phaùt sinh trong töông lai ôû moät khu vöïc ñeå coù keá hoaïch quaûn lyù. Ngöôøi ta söû duïng moät soá loaïi phaân tích sau ñaây ñeå ñònh löôïng raùc thaûi ôû moät khu vöïc : + Ño khoái löôïng + Phaân tích thoáng keâ + Döïa treân caùc ñôn vò thu gom raùc ( vd:thuøng chöùa ) + Phöông phaùp xaùc ñònh tæ leä raùc thaûi + Tính caân baèng vaät chaát. Nhaø maùy Xí nghieäp Löôïng vaøo (Nguyeân lieäu+nhieân lieäu ) Löôïng raùc thaûi Löôïng ra Hình 2.1 : Sô ñoà tính caân baèng vaät chaát Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán toác ñoä phaùt sinh CTR : Söï phaùt trieån kinh teá vaø neáp soáng : Caùc nghieân cöùu cho thaáy söï phaùt sinh chaát thaûi lieân heä tröïc tieáp vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa moät coäng ñoàng. Löôïng chaát thaûi sinh hoaït ñaõ ñöôïc ghi nhaän laø coù giaûm ñi khi coù söï suy giaûm veà kinh teá( roõ nhaát laø rong thôøi gian khuûng hoaûng cuûa theá kyû 17 ).Phaàn traêm vaät lieäu ñoùng goùi ( ñaëc bieät laø tuùi nilon ) ñaõ taêng leân trong 3 thaäp kyû qua vaø töông öùng laø tyû troïng khoái löôïng ( khi thu gom ) cuûa chaát thaûi cuõng giaûm ñi. Maät ñoä daân soá : Caùc nghieân cöùu xaùc minh raèng khi maät ñoä daân soá taêng leân, nhaø chöùc traùch seõ phaûi thaûi boû nhieàu raùc thaûi hôn, nhöng khoâng phaûi raèng daân soá ôû coäng ñoàng coù maät ñoä cao hôn saûn sinh ra nhieàu raùc thaûi hôn maø laø daân soá ôû coäng ñoàng coù maät ñoä thaáp coù caùc phöông phaùp khaùc chaúng haïn nhö laøm phaân compost trong vöôøn hay ñoát raùc sau vöôøn. Söï thay ñoåi theo muøa : Trong nhöõng dòp nhö leã giaùng sinh, teát aâm lòch ( tieâu thuï ñænh ñieåm ) vaø cuoái naêm taøi chính ( tieâu thuï thaáp ) thì söï thay ñoåi veà löôïng raùc thaûi ñaõ ñöôïc ghi nhaän. Taàn soá vaø phöông phaùp thu gom : Vì caùc vaán ñeà naøy naûy sinh ñoái vôùi raùc thaûi trong vaø quanh nhaø, caùc gia ñình seõ tìm caùch khaùc ñeå thaûi raùc. Ngöôøi ta phaùt hieän raéng neáu taàn soá thu gom raùc thaûi giaûm ñi, vôùi söï thay ñoåi giöõa caùc thuøng 90 lít sang caùc thuøng di ñoäng 240 lít löôïng raùc thaûi ñaõ taêng leân ñaëc bieät laø raùc thaûi vöôøn. Do ñoù vaán ñeà raát quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng raùc phaùt sinh koâng chæ töø löôïng raùc ñöôïc thu gom maø coøn xaùc ñònh löôïng raùc ñöôïc vaän chuyeån thaúng ra khu choân laáp, vì raùc thaûi vöôøn ñaõ töøng ñöôïc xe vaän chuyeån ñeán nôi choân laáp. Ngoaøi ra coøn coù caùc yeáu toá khaùc nhö : dö luaän, yù thöùc coäng ñoàng…Theo döï aùn moâi tröôøng Vieät Nam Canada ( Viet Nam Canada Environment Project ) thì toác ñoä phaùt sinh raùc ñoâ thò ôû Vieät Nam nhö sau : + Raùc thaûi khu daân cö ( Residential wastes ) : 0,3_0,6 Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi thöông maïi ( commercial wastes ): 0,1_0,2 Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi queùt ñöôøng ( Steet sweeping wastes ): 0,05_0,2Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi coâng sôû ( Institution wastes ): 0,05_0,2Kg/ngöôøi/ngaøy Tính trung bình ôû Vieät Nam : 0,5_0,6Kg/ngöôøi/ngaøy 2.5 Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén : Giaù trò cuûa caùc thaønh phaàn trong CTR ñoâ thò coù theå thay ñoåi theo vò trí, theo muøa, theo ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc. Thaønh phaàn CTR ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi. Baûng 2.2 : Thaønh phaàn CTR ñoâ thò phaân theo nguoàn phaùt sinh Nguoàn chaát thaûi Phaàn traêm troïng löôïng Dao ñoäng Trung bình Nhaø ôû vaø khu thöông maïi, tröø caùc chaát thaûi ñaëc bieät vaø nguy hieåm 50_75 62.0 Chaát thaûi ñaëc bieät ( daàu, loáp xe, thieát bò ñieän, bình ñieän ) 3 - 12 5.0 Chaát thaûi nguy haïi 0,1 – 1,0 0,1 Cô quan 3 – 5 3,4 Xaây döïng vaø phaù dôõ 8 – 20 14.0 Laøm saïch ñöôøng phoá 2 – 5 3,8 Caây xanh vaø phong caûnh 2 – 5 3,0 Coâng vieân vaø caùc khu vöïc tieâu khieån 1,5_3 2,0 Löu vöïc ñaùnh baét 0,5_1,2 0,7 Buøn ñaëc töø nhaø maùy xöû lyù 3 – 8 6,0 Toång coäng 100 (Nguoàn: Geoge Tchobanaglous,etal, Megraw-Hill Inc, 1993) Baûng 2.3 : Thaønh phaàn cuûa CTR ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù Thaønh phaàn Phaàn traêm troïng löôïng Khoaûng giaù trò Trung bình Thöïc phaåm 6 – 25 15 Giaáy 25 – 45 40 Bìa cöùng 3 – 15 4 Chaát deûo 2 – 8 3 Vaûi vuïn 0 – 4 2 Cao su 0 – 2 0,5 Da vuïn 0 – 2 0,5 Saûn phaåm vöôøn 0 – 20 12 Goã 1 – 4 2 Thuyû tinh 4 – 16 8 Xoáp 2 – 8 6 Kim loaïi khoâng theùp 0 – 1 1 Kim loaïi theùp 1 – 4 2 Buïi, tro, gaïch 0 – 10 4 Toång coäng 100 (Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä vaø coäng söï, quaûn lyù CTR, Haø Noäi, 2001) Baûng 2.4 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa CTR sinh hoaït Chaát thaûi Phaàn traêm khoái löôïng Phaàn traêm thay ñoåi Muøa möa Muøa khoâ Giaûm Taêng Thöïc phaåm 11,1 13,5 21,0 Giaáy 45,2 40,6 11,5 Nhöïa deûo 9,1 8,2 9,9 Chaát höõu cô khaùc 4,0 4,6 15,0 Chaát thaûi vöôøn 18,7 24,0 28,3 Thuyû tinh 3,5 2,5 28,6 Kim loaïi 4,1 3,1 24,4 Chaát trô vaø chaát thaûi khaùc 4,3 4,1 4,7 Toång coäng 100 100 (Nguoàn: George Tchobanaglous vaø coäng söï) 2.6. Thu gom, löu giöõ vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén: 2.6.1. Thu gom CTR: Quy hoaïch thu gom CTR laø vieäc ñaùnh giaù caùc caùch thöùc söû duïng nguoàn nhaân löïc vaø thieát bò ñeå tìm ra moät caùch saép eáp hieäu quaû nhaát. Caùc yeáu toá caàn xem xeùt khi tieán haønh quy hoaïch thu gom CTR bao goàm : CTR ñöôïc taïo ra : soá löïông, tyû troïng, nguoàn taïo thaønh. Phöông thöùc thu gom : thu gom rieâng bieät hay keát hôïp. Möùc ñoä dòch vuï caàn cung caáp : leà ñöôøng, loái ñi.. Taàn suaát thu gom vaø naêng suaát thu gom : soá coâng nhaân vaø toå chöùc cuûa moät kíp, laäp loä trình thu gom theo töøng khu vöïc, ghi cheùp nhaät kyù vaø baùo caùo. Söû duïng hôïp ñoàng thaønh phoá hoaëc caùc dòch vuï tö nhaân. Thieát bò thu gom : kích côõ, chuûng loaïi, soá löôïng, söï thích öùng vôùi caùc coâng vieäc khaùc. Khoâi phuïc nguoàn löïc : giaù thaønh, thò tröôøng, thu gom, phaân loaïi,… Tieâu huûy : phöông phaùp, ñòa ñieåm, chuyeân chôû, tính phaùp lyù. Maät ñoä daân soá : kích thöôùc nhaø cöûa, soá löôïng ñieåm döøng, löôïng CTR taïi moãi ñieåm, nhöõng ñieåm döøng coâng cuï… Caùc ñaëc tính vaät lyù cuûa khu vöïc : hình daïng vaø chieàu roäng ñöôøng phoá, ñòa hình, moâ hình giao thoâng ( giôø cao ñieåm, ñöôøng moät chieàu…) Khí haäu : möa gioù, nhieät ñoä… Ñoái töôïng vaø khu vöïc phuïc vuï : daân cö ( caùc hoä caù theå vaø nhöõng ñieåm döøng coâng coäng ), doanh nghieäp, nhaø maùy. Caùc nguoàn taøi chính vaø nhaân löïc. Caùc tieâu chí chính ñaëc tröng cho hieäu quaû thu gom : + Soá taán chaát thaûi ñöôïc thu gom trong moät giôø. + Toång soá hoä ñöôïc phuïc vuï trong moät giôø laøm vieäc cuûa moät kíp. + Chi phí cuûa moät ngaøy thu gom. + Chi phí cho moãi laàn döøng ñeå thu gom. + Soá löôïng ngöôøi ñöôïc phuïc vuï bôùi 1 xe trong 1 tuaàn. 2.6.2.Caùc phöông thöùc thu gom : Thu gom ñònh kyø taïi töøng hoä gia ñình : trong heä thoáng naøy caùc xe thu gom chaïy theo moät quy trình ñeàu ñaën, theo taàn suaát ñaõ ñöôïc thoûa thuaän tröôùc. Coù nhieàu caùch aùp duïng khaùc nhau nhöng ñieåm chung laø moãi gia ñình ñöôïc yeâu caàu phaûi coù thuøng raùc rieâng trong nhaø vaø mang ñeán cho ngöôøi thu gom raùc vaøo nhöõng thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm ñaõ ñöôïc quy ñònh tröôùc. Thu gom ven ñöôøng : trong moät soá tröôøng hôïp chính quyeàn thaønh phoá cung caáp nhöõng thuøng raùc ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoùa cho töøng hoä gia ñình, thuøng raùc naøy ñöôïc ñaët tröôùc cöûa nhaø ñeå coâng nhaân veä sinh thu gom leân xe raùc. Heä thoáng thu gom naøy phaûi ñöôïc thöïc hieän ñeàu ñaën vaø moät thôøi gian bieåu töông ñoái chính xaùc 2.6.3.Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån CTR : Heä thoáng thu gom ñöôïc chia thaønh 2 loaïi döïa theo kieåu vaän haønh goàm heä thoáng xe thuøng di ñoäng vaø heä thoáng xe thuøng coá ñònh. Heä toáng xe thuøng di ñoäng : laø heä thoáng thu gom trong ñoù caùc thuøng chöùa ñaày raùc ñöôïc chuyeân chôû ñeán baõi thaûi roài ñöa thuøng khoâng veà vò trí taäp keát raùc ban ñaàu. Heä thoáng naøy phuø hôïp ñeå vaän chuyeån CTR töø caùc nguoàn taïo ra nhieàu CTR, Cuõng coù theå nhaác thuøng raùc ñaõ ñaày leân xe vaø thay baèng thuøng roãng taïi ñieåm taäp keát. Heä thoáng xe thuøng coá ñònh : laø heä thoáng thu gom trong ñoù caùc thuøng chöùa ñaày raùc vaãn coá dònh ñaët ôû nôi taäp keát raùc, tröø moät khoaûng thôøi gian raát ngaén nhaác leân ñoå raùc vaøo xe thu gom. Baûng2.5 : caùc loaïi thuøng chöùa söû duïng vôùi caùc heä thoáng thu gom khaùc nhau Xe Kieåu thuøng chöùa Dung tích ( yd3) Heä thoáng tuøng chöùa di ñoäng Xe naâng Xe saøn nghieâng Xe coù tôøi keùo Söû duïng vôùi boä phaän eùp coá ñònh Hôû phía treân Söû duïng boä phaän eùp coá ñònh Thuøng chöùa ñöôïc trang bò maùy eùp Hôû phía treân, coù mooùc keùo Thuøng kín coù mooùc keùo phía treân ñöôïc trang bò maùy eùp 6-12 12-50 15-40 20-40 15-40 20-40 Heä thoáng thuøng chöùa coá ñònh Xe eùp, boác dôõ baèng maùy Xe eùp, boác dôõ baèng maùy Xe eùp, boác dôõ baèng maùy Phía treân kín vaø boác dôõ beân caïnh Thuøng chöùa ñaëc bieät ñeå thu gom raùc sinh hoaït töø caùc nhaø ôû rieâng reõ Caùc thuøng chöùa nhoû baèng nhöïa deûo hay kim loaïi maï ñieän, caùc tuùi nhöïa hay giaáy coù saün 1-8 0,23-0,45 ( 60-120gal ) 0,08-0,21 ( 22-55gal ) ( nguoàn : George Tchobanoglous, et al, Mc Graw-Hill Inc, 1993 ) Chuù thích : yd3 * 0,7646 = m3 Gal * 0,003785 = m3 2.6.4.Sô ñoà hoùa heä thoáng thu gom : 2.6.4.1.Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng : Kieåu thoâng thöôøng : Töø cô quan baét ñaàu haønh trình laøm vieäc Veà cô quan keát thuùc ca laøm vieäc Chôû thuøng ñaày Chôû thuøng khoâng Ñieåm taäp trung ( baõi choân laáp, traïm trung chuyeån hoaëc xöû lyù ) Kieåu thay thuøng ( thay ñoåi vò trí thuøng ) Töø cô quan ñeán vôùi thuøng khoâng baét ñaàu haønh trình laøm vieäc Xe vôùi thuøng khoâng veà cô quan keát thuùc ca laøm vieäc Ñieåm taäp trung ( baõi choân laáp, traïm trung chuyeån hoaëc xöû lyù ) Hình 2.2 : sô ñoà trình töï vaän haønh- hoaït ñoäng cuûa loaïi xe thuøng di ñoäng 2.6.4.2.Trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng coá ñònh : Ñieåm taäp trung Xe khoâng töø cô quan ñeán Xe ñaõ ñaày thuøng CTR Xe chôû khoâng taûi ñeán haønh trình tieáp theo hoaëc veà cô quan keát thuùc ca laøm vieäc Hình 2.3 : sô ñoà trình töï vaän haønh – hoaït ñoäng cuûa loaïi xe thuøng coá ñònh 2.6.5. Choïn tuyeán ñöôøng thu gom, vaän chuyeån : Caùc yeáu toá caàn xem xeùt khi choïn tuyeán ñöôøng vaän chuyeån + Xeùt ñeán chính saùch vaø quy taéc hieän haønh coù lieân quan tôùi vieäc taäp trung CTR, soá laàn thu gom 1 tuaàn + Ñieàu kieän vaän haønh cuûa heä thoáng vaän chuyeån, caùc loaïi xe vaän chuyeån. + Tuyeán ñöôøng caàn phaûi choïn cho luùc baét ñaàu haønh trình vaø keát thuùc haønh trình phaûi ôû ñöôøng phoá chính. + ÔÛ vuøng ñòa hình doác thì haønh trình naân xuaát phaùt töø choã cao xuoáng thaáp. + Chaát thaûi phaùt sinh taïi caùc nuùt giao thoâng, khu phoá ñoâng ñuùc thì phaûi ñöôïc thu gom vaøo caùc giôø coù maät ñoä giao thoâng thaáp. + Nhöõng nguoàn taïo thaønh CTR vôùi khoái löôïng lôùn caàn phaûi toå chöùc vaän chuyeån vaøo luùc ít gaây aùch taéc, aûnh höôûng cho moâi tröôøng. + Nhöõng vò trí coù CTR ít vaø phaân taùn thì vieäc vaän chuyeån phaûi toå chöùc thu gom cho phuø hôïp. Taïo laäp tuyeán ñöôøng vaän chuyeån: + Chuaån bò baûn ñoà vò trí caùc ñieåm taäp trung CTR treân ñoù coù chæ roõ soá löôïng, thoâng tin nguoàn CTR. + Phaûi phaân tích thoâng tin vaø soá lieäu, caàn thieát phaûi laäp baûng toång hôïp thoâng tin. + Phaûi sô boä choïn tuyeán ñöôøng theo 2 hay 3 phöông aùn, so saùnh caùc tuyeán ñöôøng caân nhaéc baèng caùch thöû daàn ñeå choïn ñöôïc tuyeán ñöôøng hôïp lyù. 2.7. Xöû lyù CTR : Xöû lyù CTR laø phöông phaùp laøm giaûm khoái löôïng vaø tính ñoäc haïi cuûa raùc, hoaëc chuyeån raùc thaønh vaät chaát khaùc ñeå taän duïng thaønh taøi nguyeân thieân nhieân. Khi löïa choïn caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén caàn xem xeùt caùc yeáu toá sau: Thaønh phaàn tính chaát chaát thaûi raén sinh hoaït Toång löôïng chaát thaûi raén caàn ñöôïc xöû lyù Khaû naêng thu hoài saûn phaåm vaø naêng löôïng Yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng. 2.7.1 Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc bao goàm caùc phöông phaùp cô baûn: - Phaân loaïi - Giaûm theå tích cô hoïc - Giaûm kích thöôùc cô hoïc 2.7.1.1. Phaân loaïi chaát thaûi: Phaân loaïi chaát thaûi laø quaù trình taùch rieâng bieät caùc thaønh phaàn coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït, nhaèm chuyeån chaát thaûi töø daïng hoãn taïp sang daïng töông ñoái ñoàng nhaát. Quaù trình naøy caàn thieát ñeå thu hoài nhöõng thaønh phaàn coù theå taùi sinh coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït, taùch rieâng nhöõng thaønh phaàn mang tính nguy haïi vaø nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng. 2.7.1.2. Giaûm theå tích baèng phöông phaùp cô hoïc: Neùn, eùp raùc laø khaâu quan troïng trong quaù trình xöû lyù chaát thaûi raén. Ôû haàu heát caùc thaønh phoá, xe thu gom thöôøng ñöôïc trang bò boä phaän eùp raùc nhaèm taêng khoái löôïng raùc, taêng söùc chöùa cuûa raùc vaø taêng hieäu suaát chuyeân chôû cuõng nhö keùo daøi thôøi gian phuïc vuï cho baõi choân laáp. 2.7.1.3 . Giaûm kích thöôùc cô hoïc: Laø vieäc caét, baêm raùc thaønh caùc maûnh nhoû ñeå cuoái cuøng ta ñöôïc moät thöù raùc ñoàng nhaát veà kích thöôùc. Vieäc giaûm kích thöôùc raùc coù theå khoâng laøm giaûm theå tích maø ngöôïc laïi coøn laøm taêng theå tích raùc. Caét, giaõ, nghieàn raùc coù yù nghóa quan troïng trong vieäc ñoát raùc, laøm phaân vaø taùi cheá vaät lieäu. 2.7.2 . Phöông phaùp hoùa hoïc : Ñeå giaûm theå tích vaø thu hoài caùc saûn phaåm, caùc phöông phaùp hoùa hoïc chuû yeáu söû duïng trong xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm: ñoát, nhieät phaân vaø khí hoùa. 2.7.2.1. Ñoát raùc : Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lyù cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho moät loaïi raùc nhaát ñònh khoâng theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp khaùc. Phöông phaùp thieâu huûy raùc thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù caùc loaïi raùc thaûi coù nhieàu thaønh phaàn deã chaùy. Thöôøng ñoát baèng nhieân lieäu ga hoaëc daàu trong caùc loø ñoát chuyeân duïng vôùi nhieät ñoä treân 10000C. Öu ñieåm : Khaû naêng tieâu huûy toát ñoái vôùi nhieàu loaïi raùc thaûi. Coù theå ñoát chaùy caû kim loaïi, thuûy tinh, nhöïa, cao su, moät soá loaïi chaát döôùi daïng loûng vaø baùn raén vaø caùc loaïi chaát thaûi nguy haïi. Theå tích raùc coù theå giaûm töø 75 - 96%, thích hôïp cho nhöõng nôi khoâng coù ñieàu kieän veà maët baèng choân laáp raùc, haïn cheá toái ña vaán ñeà oâ nhieãm do nöôùc raùc, coù hieäu quaû cao ñoái vôùi chaát thaûi coù chöùa vi truøng deã laây nhieãm vaø caùc chaát ñoäc haïi. Naêng löôïng phaùt sinh khi ñoát raùc coù theå taän duïng cho caùc loø hôi, loø söôûi hoaëc caùc ngaønh coâng nghieäp caàn nhieät vaø phaùt ñieän. Nhöôïc ñieåm: Khí thaûi töø caùc loø ñoát coù nguy cô gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñaëc bieät laø caùc vaán ñeà phaùt thaûi chaát oâ nhieãm dioxin trong quaù trình thieâu ñoát caùc thaønh phaàn nhöïa. + Vaän haønh daây chuyeàn phöùc taïp, ñoøi hoûi naêng löïc kyõ thuaät vaø tay ngheà cao. + Giaù thaønh ñaàu tö lôùn, chi phí tieâu hao naêng löôïng vaø chi phí xöû lyù cao. 2.7.2.2 Nhieät phaân : Laø caùch duøng nhieät ñoä cao vaø aùp suaát tro ñeå phaân huûy raùc thaønh caùc khí ñoát hoaëc daàu ñoát, coù nghóa laø söû duïng nhieät ñoát. Quaù trình nhieät phaân laø moät quaù trình kín neân ít taïo khí thaûi oâ nhieãm, coù theå thu hoài nhieàu vaät chaát sau khi nhieät phaân. Thí duï: moät taán raùc thaûi ñoâ thò ôû Hoa Kyø sau khi nhieät phaân coù theå thu hoài laïi 2 gallons daàu nheï, 5 gallons haéc in vaø nhöïa ñöôøng, 25 pounds chaát amonium sulfate, 230 pounds than, 133 gallons chaát loûng röôïu. Taát caû caùc chaát naøy ñeàu coù theå taùi söû duïng nhö nhieân lieäu. 2.7.2.3 Khí hoùa : Quaù trình khí hoùa bao goàm quaù trình ñoát chaùy moät phaàn nhieän lieäu carton ñeå hoøan thaønh moät phaàn nhieân lieäu chaùy ñöôïc giaøu CO2, H2 vaø moät soá hydrocarbon no, chuû yeáu laø CH4. Khí nhieân lieäu chaùy ñöôïc sau ñoù ñöôïc ñoát chaùy trong ñoäng cô ñoát trong hoaëc noài hôi. Neáu thieát bò khí hoùa ñöôïc vaän haønh ôû ñieàu kieän aùp suaát khí quyeån söû duïng khoâng khí laøm taùc nhaân oxy hoùa, saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình khí hoùa laø khí naêng löôïng thaáp chöùa CO, CO2, H2, CH4 vaø N2, haéc in chöùa C vaø chaát trô chöùa saün trong nhieân lieäu vaø chaát loûng gioáng nhö daàu nhieät phaân. 2.7.3 Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc 2.7.3.1 UÛ raùc thaønh phaân compost : UÛ sinh hoïc (compost) coù theå ñöôïc coi nhö laø quaù trình oån ñònh sinh hoùa caùc chaát höõu cô ñeå thaønh caùc chaát muøn. Vôùi thao taùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt moät caùch khoa hoïc taïo moâi tröôøng toái öu ñoái vôùi quaù trình. Quaù trình uû höõu cô töø raùc höõu cô laø moät phöông phaùp truyeàn thoáng, ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån hay ngay caû caùc nöôùc phaùt trieån nhö Canada. Phaàn lôùn caùc gia ñình ôû ngoaïi oâ caùc ñoâ thò töï uû raùc cuûa gia ñình mình thaønh phaân boùn höõu cô (Compost) ñeå boùn cho vöôøn cuûa chính mình. Caùc phöông phaùp xöû lyù phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå aùp duïng ñeå giaûm khoái löôïng vaø theå tích chaát thaûi, saûn phaåm phaân compost duøng ñeå boå sung chaát dinh döôõng cho ñaát, vaø saûn phaåm khí methane. Caùc loaïi vi sinh vaät chuû yeáu tham gia quaù trình xöû lyù chaát thaûi höõu cô bao goàm vi khuaån, naám, men vaø antinomycetes. Caùc quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí hoaëc kî khí, tuøy theo löôïng oxy coù saün. 2.7.3.2 UÛ hieáu khí: UÛ raùc hieáu khí laø moät coâng ngheä ñöôïc söû duïng roäng raõi vaøo khoûang 2 thaäp kyû gaàn ñaây, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Trung Quoác, Vieät Nam. Coâng ngheä uû raùc hieáu khí döïa treân söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån hieáu khí ñoái vôùi sö._.ï coù maët cuûa oxy. Caùc vi khuaån hieáu khí coù trong thaønh phaàn raùc khoâ thöïc hieän quaù trình oxy hoùa cacbon thaønh ñioxitcacbon (CO2). Thöôøng thì chæ sau 2 ngaøy, nhieät ñoä raùc uû taêng leân khoûang 450C vaø sau 6 - 7 ngaøy ñaït tôùi 70 - 750C. nhieät ñoä naøy ñaït ñöôïc chæ vôùi ñieàu kieän duy trì moâi tröôøng toái öu cho vi khuaån hoaït ñoäng, quan troïng nhaát laø khoâng khí vaø ñoä aåm. Söï phaân huûy khí dieãn ra khaù nhanh, chæ sau khoûang 2 - 4 tuaàn laø raùc ñöôïc phaân huûy hoøan toøan. Caùc vi khuaån gaây beänh vaø coân truøng bò phaân huûy do nhieät ñoä uû taêng cao. Beân caïnh ñoù, muøi hoâi cuõng bò huûy nhôø quaù trình huûy yeáu khí. Ñoä aåm phaûi ñöôïc duy trì toái öu ôû 40 - 50%, ngoaøi khoûang naøy quaù trình phaân huûy ñeàu bò chaäm laïi. 2.7.3.3.UÛ yeám khí: Coâng ngheä uû yeám khí ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû Aán Ñoä ( chuû yeáu ôû quy moâ nhoû). Quaù trình uû naøy nhôø vaøo söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån yeám khí. Coâng ngheä naøy khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö ban ñaàu toán keùm, song noù coù nhöõng nhöôïc ñieåm sau: Thôøi gian phaân huûy laâu, thöôøng laø 4 – 12 thaùng Caùc vi khuaån gaây beänh luoân toàn taïi vôùi quaù trình phaân huûy vì nhieät ñoä phaân huûy thaáp. Caùc khí sinh ra töø quaù trình phaân huûy laø khí methane vaø khí sunfuahydro gaây muøi khoù chòu. Öu ñieåm : Loaïi tröø ñöôïc 50% löôïng raùc sinh hoaït bao goàm caùc chaát höõu cô laø thaønh phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí. Söû duïng laïi ñöôïc 50% caùc chaát höõu cô coù trong thaønh phaàn raùc thaûi ñeå cheá bieán laøm phaân boùn phuïc vuï noâng nghieäp theo höôùng caân baèng sinh thaùi. Haïn cheá vieäc nhaäp khaåu phaân hoùa hoïc ñeå baûo veä ñaát ñai. Tieát kieäm ñaát söû duïng laøm baõi choân laáp. Taêng khaû naêng choáng oâ nhieãm moâi tröôøng. Caûi thieän ñôøi soáng coäng ñoàng. Vaän haønh ñôn giaûn, baûo trì deã daøng. Deã kieåm soaùt chaát löôïng saûn phaåm. Giaù thaønh töông ñoái thaáp, coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Phaân loaïi raùc thaûi ñöôïc caùc chaát coù theå taùi cheá nhö ( kim loaïi maøu, theùp, thuûy tinh, nhöïa, giaáy, bìa…) phuïc vuï cho coâng nghieäp. Trong quaù trình chuyeån hoùa, nöôùc raùc seõ chaûy ra. Nöôùc naøy seõ thu laïi baèng moät heä thoáng raõnh xung quanh khu vöïc ñeå tuaàn hoøan töôùi vaøo raùc uû ñeå boå sung ñoä aåm. Nhöôïc ñieåm: Möùc ñoä töï ñoäng cuûa coâng ngheä chöa cao. Vieäc phaân loaïi chaát thaûi vaãn phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp thuû coâng neân deã gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe. Naïp lieäu thuû coâng, naêng suaát keùm. Phaàn tinh cheá chaát löôïng keùm do töï trang töï cheá. Phaàn pha troän vaø ñoùng bao thuû coâng, chaát löôïng khoâng ñeàu. Biogas : Raùc coù nhieàu chaát höõu cô, nhaát laø phaân gia suùc ñöôïc taïo ñieàu kieän cho vi khuaån kî khí phaân huûy taïo thaønh khí methane. Khí methane ñöôïc thu hoài duøng laøm nhieân lieäu. Baõi choân laáp raùc veä sinh : Choân laáp hôïp veä sinh laø moät phöông phaùp kieåm soaùt söï phaân huûy cuûa chaát thaûi raén khi chuùng ñöôïc choân neùn vaø phuû laáp beà maët. Chaát thaûi raén trong baõi choân laáp seõ bò tan röõa nhôø quaù trình phaân huûy sinh hoïc beân trong ñeå taïo ra saûn phaåm cuoái cuøng laø caùc chaát giaøu dinh döôõng nhö axit höõu cô, nitô, caùc hôïp chaát amon vaø moät soá khí nhö CO2, CH4. Nhö vaäy veà thöïc chaát choân laáp hôïp veä sinh chaát thaûi raén ñoâ thò vöøa laø phöông phaùp tieâu huûy sinh hoïc, vöøa laø bieän phaùp kieåm soaùt caùc thoâng soá chaát löôïng moâi tröôøng trong quaù trình phaân huûy chaát thaûi khi choân laáp. Phöông phaùp naøy ñöôïc nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi aùp duïng trong quaù trình xöû lyù raùc thaûi. Thí duï ôû Hoa Kyø treân 80% löôïng raùc thaûi ñoâ thò ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp naøy; hoaëc ôû caùc nöôùc Anh, Nhaät Baûn… Ngöôøi ta cuõng hình thaønh caùc baõi choân laáp raùc veä sinh theo kieåu naøy. Öu ñieåm: - Coù theå xöû lyù moät löôïng lôùn chaát thaûi raén. - Chi phí ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng cuûa BCL khoâng quaù caùo. - Do bò neùn chaët vaø phuû ñaát leân treân neân caùc loaïi coân truøng, chuoät boï, ruoài muoãi khoù coù theå sinh soâi naûy nôû. - Caùc hieän töôïng chaùy ngaàm hay chaùy buøng khoù coù theå xaûy ra, ngoaøi ra coøn giaûm thieåu ñöôïc muøi hoâi thoái gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. - Laøm giaûm naïn oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët. - Caùc BCL khi bò phuû ñaày, chuùng ta coù theå söû duïng chuùng thaønh caùc coâng vieân, laøm nôi sinh soáng hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc. - Ngoaøi ra trong quaù trình hoaït ñoäng baõi choân laáp chuùng ta coù theå thu hoài khí ga phuïc vuï phaùt ñieän hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc. - BCL laø phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén reû tieàn nhaát ñoái vôùi nhöõng nôi coù theå söû duïng ñaát. - Ñaàu tö ban ñaàu thaáp so vôùi nhöõng phöông phaùp khaùc. - BCL laø moät phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén trieät ñeå khoâng ñoøi hoûi caùc quaù trình xöû lyù khaùc nhö xöû lyù caën, xöû lyù caùc chaát khoâng theå söû duïng, loaïi boû ñoä aåm (trong caùc phöông phaùp thieâu raùc, phaân huûy sinh hoïc…) Nhöôïc ñieåm: - Caùc BCL ñoøi hoûi dieän tích ñaát ñai lôùn, moät thaønh phoá ñoâng daân coù soá löôïng raùc thaûi caøng nhieàu thì dieän tích baõi thaûi caøng lôùn. - Caàn phaûi coù ñuû ñaát ñeå phuû laáp leân chaát thaûi raén ñaõ ñöôïc neùn chaët sau moãi ngaøy. - Caùc lôùp ñaát phuû ôû caùc BCL thöôøng hay bò gioù thoåi moøn vaø phaùt taùn ñi xa. - Ñaát trong BCL ñaõ ñaày coù theå bò luùn vì vaäy caàn ñöôïc baûo döôõng ñònh kyø. - Caùc BCL thöôøng taïo ra khí methane hoaëc hydrogen sunfite ñoäc haïi coù khaû naêng gaây noå hay gaây ngaït. Tuy nhieân ngöôøi ta coù theå thu hoài khí methane coù theå ñoát vaø cung caáp nhieät. 2.7.4. Phöông phaùp taùi cheá : Taùi cheá laø hoaït ñoäng thu hoài laïi töø chaát thaûi caùc thaønh phaàn coù theå söû duïng ñeå cheá bieán thaønh caùc saûn phaåm môùi söû duïng laïi cho caùc hoaït ñoäng sinh hoaït vaø saûn xuaát. Coâng ngheä taùi cheá phuø hôïp vôùi raùc khoái löôïng lôùn vaø nguoàn thaûi raùc coù ñôøi soáng cao. Öu ñieåm: - Tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân bôûi vieäc söû duïng vaät lieäu ñöôïc taùi cheá thay cho vaät lieäu goác. - Giaûm löôïng raùc thoâng qua vieäc giaûm chi phí ñoå thaûi, giaûm taùc ñoäng moâi tröôøng do ñoå thaûi gaây ra, tieát kieäm dieän tích choân laáp. Coù theå thu hoài lôïi nhuaän töø caùc hoaït ñoäng taùi cheá. Nhöôïc ñieåm: Chæ xöû lyù ñöôïc vôùi tyû leä thaáp khoái löôïng raùc ( raùc coù theå taùi cheá ) - Chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh cao - Ñoøi hoûi coâng ngheä thích hôïp - Phaûi coù söï phaân loaïi raùc trieät ñeå ngay taïi nguoàn. 2.7.5 Ñoå thaønh ñoáng hay baõi hôû : Ñaây laø phöông phaùp coå ñieån ñaõ ñöôïc loaøi ngöôøi aùp duïng töø raát laâu ñôøi. Phöông phaùp naøy coù nhieàu nhöôïc ñieåm nhö sau: + Taïo caûnh quan khoù coi, gaây caûm giaùc khoù chòu khi con ngöôøi thaáy hay baét gaëp chuùng. + Khi ñoå thaønh ñoáng raùc thaûi seõ laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc loaïi ñoäng vaät gaëm nhaám, caùc loaïi coân truøng, caùc vi sinh vaät gaây beänh sinh soâi naûy nôû gaây nguy hieåm cho söùc khoûe con ngöôøi. + Caùc baõi raùc hôû bò phaân huûy laâu ngaøy seõ ræ nöôùc taïo neân vuøng laày loäi, aåm öôùt vaø töø ñoù hình thaønh caùc doøng nöôùc roø ræ chaûy thaám vaøo caùc taàng ñaát beân döôùi, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, hoaëc taïo thaønh doøng chaûy traøn, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët. + Baõi raùc hôû seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí do quaù trình phaân huûy raùc taïo thaønh caùc khí coù muøi hoâi thoái. Maët khaùc ôû caùc baõi raùc hôû coøn coù theâm hieän töôïng “chaùy ngaàm” hay coù theå chaùy thaønh ngoïn löûa vaø taát caû caùc quaù trình treân seõ daãn ñeán hieän töôïng oâ nhieãm khoâng khí. Coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp reû tieàn nhaát, chæ tieâu toán chi phí cho coâng vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc töø nôi phaùt sinh ñeán baõi raùc. Tuy nhieân, phöông phaùp naøy laïi ñoøi hoûi moät dieän tích baõi thaûi lôùn, do vaäy ôû caùc thaønh phoá ñoâng daân cö vaø quyõ ñaát khan hieám thì noù seõ trôû thaønh phöông phaùp ñaét tieàn coäng vôùi nhieàu nhöôïc ñieåm neâu treân. Chöông 3 : GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, KINH TEÁ_XAÕ HOÄI VAØ MOÂI TRÖÔØNG TP.NHA TRANG Ñeå coù cô sôû xaây döïng giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén raát caàn thieát phaûi hieåu roõ ñaëc ñieåm cuûa thaønh phoá. Trong chöông naøy trình baøy moät soá thoâng tin cô baûn veà ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi cuûa thaønh phoá Nha Trang. Noäi dung trình baøy goàm ñaëc ñieåm moâi tröôøng töï nhieân nhö: vò trí ñòa lyù, ñaëc ñieåm ñòa hình, khí haäu, ñòa chaát thoå nhöôõng, heä thöïc vaät; ñaëc ñieåm thuyû vaên; ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi; hieän traïng moâi tröôøng treân ñòa baøn TP.Nha Trang bao goàm hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc, aûûnh höôûng cuûa raùc thaûi tôùi chaát löôïng moâi tröôøng TP.Nha Trang vaø ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån TP.Nha Trang ñeán naêm 2020. 3.1. ñaëc ñieåm töï nhieân: 3.1.1 Vò trí ñòa lyù : Thaønh phoá Nha Trang naèm saùt bôø bieån Ñoâng, coù toïa ñoä ñòa lyù 12,15° vó Baéc vaø 109,12° kinh Ñoâng, laø moät thaønh phoá naèm ôû ñieåm cöïc Ñoâng cuûa ñaát nöôùc, gaàn haûi phaän Quoác teá nhaát, coù moái lieân heä giao thoâng thuaän lôïi ñoái vôùi caû nöôùc baèng ñöôøng saét, ñöôøng boä, ñöôøng thuûy vaø ñöôøng haøng khoâng, coù caûng bieån thuaän lôïi lieân heä vôùi quoác teá. 3.1.2 Ñaëc ñieåm ñòa hình : Thaønh phoá Nha Trang coù 02 daïng ñòa hình chính : Vuøng nuùi : Bao boïc ôû 03 phía (Baéc, Taây vaø Nam) vôùi ñoä cao trung bình 500m. Phía Ñoâng, ôû ngoaøi bieån coù 19 ñaûo lôùn nhoû, caùch bôø töø 1 ñeán 10km, coù ñoä cao trung bình 400m. Vuøng ñoàng baèng : Dieän tích chieám khoaûng 30% dieän tích töï nhieân cuûa Thaønh phoá, taäp trung chuû yeáu ôû phía Baéc vaø Nam soâng Caùi Nha Trang, coù theå chia laøm 03 khu vöïc : Khu phía Baéc soâng Caùi : Ñoä cao 4-6m xen keõ vôùi caùc söôøn ñoài ñoä cao töø 15-20m vaø caùc ngoïn nuùi cao 100m. Khu phía Nam soâng Caùi : Chaïy doïc theo bôø bieån. Khu phía Taây : Doïc bôø soâng Caùi Nha Trang vaø khu ruoäng truõng coù xen keõ laøng maïc, coát cao döôùi 3m, nhieàu naêm bò ngaäp luït vaøo thaùng 10-11 do luõ cuûa soâng Caùi vaø thuûy trieàu cuûa bieån. 3.1.3 Khí haäu, thôøi tieát : Nha Trang coù khí haäu nhieät ñôùi noùng, aåm, chòu aûnh höôûng cuûa khí haäu ñaïi döông neân maùt meû, oân hoøa trong caû naêm, muøa heø naéng nhieàu nhöng khoâng noùng böùc, muøa ñoâng coù möa nhöng khoâng laïnh, raát phuø hôïp cho vieäc phaùt trieån du lòch, nghæ döôõng. Nhieät ñoä khoâng khí : Nhieät ñoä trung bình naêm : 26,5°C. Toång nhieät trong naêm : 9.820°C. Löôïng möa : Toång löôïng möa trung bình naêm : 1.252mm. Löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu trong naêm, 85% löôïng möa taäp trung vaøo nhöõng thaùng muøa möa (Töø thaùng 9 ñeán thaùng 12) gaây neân uùng ngaäp cuïc boä. Löôïng boác hôi : Löôïng boác hôi trung bình naêm : 1.187mm, töông ñöông löôïng möa naêm, nhöng laïi taäp trung vaøo nhöõng thaùng muøa khoâ, neân xaûy ra hieän töôïng thieáu nöôùc ñeå phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi soáng. Gioù : Höôùng gioù thònh haønh trong naêm laø Baéc, Ñoâng – Baéc, Ñoâng – Nam. Toác ñoä gioù bình quaân 6m/giaây. Gioù Taây – Nam khoâ, noùng ít xuaát hieän (chæ khoaûng 5-10 ngaøy/naêm). Ít bò aûnh höôûng cuûa baõo. Naéng : Soá giôø naéng trung bình naêm 2.482 giôø, soá giôø naéng trung bình ngaøy töø 6 ñeán 7 giôø. Vaøo muøa möa, xen keõ giöõa nhöõng ñôït möa laø nhöõng ngaøy naéng aám thuaän tieän cho vieäc toå chöùc du lòch, nghæ döôõng quanh naêm. 3.1.4 Ñòa chaát, thoå nhöôõng : Thaønh phoá Nha Trang naèm trong vuøng coù caáu taïo ñòa chaát heä Ñeä töù, goàm: Boài tích soûi, caùt, seùt. Ñöùt gaõy ôû phía Taây, phía Baéc vaø ñöùt gaõy giaû ñònh ven bieån. Ñaát coù khaû naêng chòu löïc toát ( P = 2kg/cm²). Vuøng ven bieån ñaïi boä phaän maët phuû laø caùt bieån (coù nôi daøy tôùi 3m), ôû saâu laø seùt. Caùc ñoài nuùi chuû yeáu laø ñaù granít, Rionit vaø Mac – ma, lôùp phuû laø ñaát thòt pha saïn soûi (daêm saïn tôùi 50-60%), chaân ñoài laø ñaù daêm, ñaù taûng 30-50cm. Saâu 4m döôùi laø lôùp phong hoùa taøn tích daøy 2-3m ñeán 5-7m möùc ñoä caùt chaûy ít. Lôùp ñaát thòt phuû treân laø ñaát xaùm feralit treân ñaù macma axit, ñaù phieán seùt, granite vaø ñaù meï khaùc. Ñaát xaùm feralit coù ñaëc ñieåm chung laø chua, taàng maët bò xoùi moøn, röûa troâi neân ngheøo haøm löôïng caùc haït seùt vaø hình thaønh taàng B feralit, ñoä no bazô thöôøng < 50%. 3.1.5 Heä thöïc vaät : ÔÛ Nha Trang hieän coøn chuû yeáu laø röøng thöù sinh, röøng taïp xen laãn caùc traûng caây buïi, coû vaø thaûm caây troàng aên traùi, hoa maøu khaùc. 3.1.6 Ñaëc ñieåm thuûy vaên : - Thuûy trieàu : Vònh Nha Trang coù cheá ñoä thuûy trieàu hoãn hôïp, thieân veà nhaät trieàu . Möïc nöôùc bieån trung bình + 1.28m. Soùng coù ñoä cao lôùn nhaát 1-2m (veà muøa ñoâng) döôùi daïng soùng luøng. Ñoä maën cuûa nöôùc bieån 30-35% (Theo Baùo caùo Khoa hoïc cuûa Vieän Nghieân Cöùu Bieån). - Soâng ngoøi : Coù 02 löu vöïc : + Soâng Caùi Nha Trang : Daøi 60km chaûy qua Dieâu Khaùnh vaø Nha Trang, thöôïng nguoàn coù nhieàu chi löu (soâng Kheá, soâng Giang, soâng Caàu, soâng Choø) vaø nhieàu thaùc (thaùc Ngöïa, thaùc Traâu…) löu löôïng nöôùc 40m³/s (löu löôïng muøa kieät 11-14m³/s). Dieän tích löu vöïc 1.750km². Möïc nöôùc soâng trung bình 1,36m, möïc nöôùc soâng cao nhaát 2,05m vaø thaáp nhaát 0,48m. + Soâng Cöûa Beù : Laø moät nhaùnh phaân löu cuûa soâng Caùi Nha Trang, veà muøa khoâ khoâng coù nöôùc (neân goïi laø soâng Caân hoaëc soâng Taéc), veà muøa möa do nöôùc soâng Caùi traøn qua vaø nöôùc cuûa ñoàng ruoäng vuøng Dieâu Khaùnh taäp trung laïi chaûy qua Phuù Vinh roài ra Cöûa Beù. 3.2. Ñaëc ñieåm kinh teá_xaõ hoäi : 3.2.1 Ñaëc ñieåm kinh teá : Maïng löôùi giao thoâng : TP.Nha Trang laø moät thaønh phoá coù ñöôïc heä thoáng giao thoâng hoaøn chænh hôn so vôùi caùc thaønh phoá khaùc ôû caùc tænh mieàn Trung, ôû ñaây coù ñaày ñuû caùc loaïi hình giao thoâng: ñöôøng saét, ñöôøng boä, ñöôøng thuûy, ñöôøng haøng khoâng.Trong ñoù maïng löôùi giao thoâng ñöôøng boä laø phaùt trieån nhaát, beán xe lieân tænh coù ñaàu moái giao thoâng vôùi taát caû caùc tænh thaønh phoá trong caû nöôùc. Ngoaøi ra taïi thaønh phoá Nha Trang maät ñoä maïng löôùi giao thoâng raát cao, toång chieàu daøi laø 120 Km vôùi dieän tích laø 1340.000 m2 ñöôøng nhöïa.Nhöng nhìn chung caùc ñöôøng ôû ñaây vaãn chöa toát, ngoaøi moät soá ñöôøng ñaõ ñöôïc naâng caáp caûi thieän ñuùng tieâu chuaån coøn laïi laø caùc con ñöôøng ngaén vaø heïp, ngoaøi ra coøn toàn taïi nhieàu con heûm nhoû chöa ñöôïc ñoå nhöïa thöôøng hay laày loäi vaøo muøa möa gaây khoù khaên cho giao thoâng cuõng nhö haïn cheá quaù trình thu gom raùc. Heä thoáng giao thoâng ñöôøng thuûy , ñöôøng saét, haøng khoâng cuõng phaùt trieån toát thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån haøng hoùa thöông maïi, phuïc vuï khaùch du lòch trong vaø ngoaøi nöôùc. Hoaït ñoäng kinh teá treân ñòa baøn : Gía trò taêng tröôûng kinh teá cuûa TP.Nha Trang cao trung bình 4_5%, vôùi ñònh höôùng taêng tröôûng kinh teá trong nhöõng naêm tôùi seõ ñöa leân 7_8%.Hoaït ñoäng kinh teá dieãn ra raát soâi ñoäng vaø ña daïng, nhieàu ngaønh ngheà, ñaëc bieät laø caùc ngaønh dòch vuï du lòch, khai thaùc vaø cheá bieán noâng laâm thuûy haûi saûn, nuoâi troàng thuûy saûn, ngaønh khai thaùc vaø cheá bieán khoaùng saûn vaø vaät lieäu xaây döïng, ngaønh söûa chöõa vaø cheá taïo taøu bieån, ngaønh saûn xuaát haøng tieâu duøng vaø xuaát khaåu. Caû thaønh phoá coù hôn 700 cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, 89 cô sôû coâng nghieäp xaây döïng cô baûn, 189 thöông nghieäp khaùch saïn, nhaø haøng vaø nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc khaùc. 3.2.2 Ñaëc ñieåm xaõ hoäi: Qua ngoùt moät traêm naêm hình thaønh vaø phaùt trieån, Thaønh phoá Nha Trang töø moät ñieåm daân cö nhoû ngheà caù naèm hai beân bôø cöûa soâng Caùi Nha Trang (tröôùc1895) ñaõ trôû thaønh moät thaønh phoá coù treân 36 vaïn daân, ñoàng thôøi laø trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoùa vaø khoa hoïc kyõ thuaät cuûa Tænh Khaùnh Hoøa vaø laø moät ñieåm nghæ maùt – du lòch noåi tieáng trong vaø ngoaøi nöôùc Theo soá lieäu Phoøng thoáng keâ Thaønh phoá Nha Trang, tính ñeán 31/12/2006 Daân soá toaøn Thaønh phoá laø 363.414 ngöôøi, trong ñoù daân soá noäi thaønh laø 282.219 ngöôøi (chieám 77.65% daân soá toaøn Thaønh phoá). Baûng3.1 : phaân boá dieän tích, daân soá TP.Nha Trang ñeán 31/12/2006 STT Ñôn vò xaõ phöôøng Dieän tích Km2 Daân soá Maät ñoä(ngöôøi/Km2) 1 P.Vónh Hoøa 11,564 11,342 981 2 P.Vónh Haûi 4,476 17,614 3,935 3 P.Vónh Phöôùc 1,365 26,233 19,218 4 P.Vónh Thoï 0,62 10,386 16,752 5 P.Ngoïc Hieäp 3,348 14,119 4,217 6 P.Vaïn Thaéng 0,346 11,045 31,922 7 P.Phöông Sôn 0,46 10,852 23,591 8 P.Xuaân Höông 0,63 13,842 21,971 9 P.Vaïn Thaïnh 0,374 13,230 35,374 10 P.Phöông Saøi 0,365 12,795 35,055 11 P.Phöôùc Taân 0,4 14,654 36,635 12 P.Phöôùc Tieán 0,28 11,726 41,879 13 P.Phöôùc Haûi 2,56 16,720 6,531 14 P.Phöôùc Long 4,271 19,441 4,552 15 P.Loäc Thoï 1,3 13,866 10,666 16 P.Phöôùc Hoøa 0,945 13,852 14,658 17 P.Taân Laäp 0,61 14,717 24,126 18 P.Vónh Nguyeân 42,43 20,547 484 19 P.Vónh Tröôøng 1,85 15,238 8,237 20 Xaõ Vónh Löông 45,89 13,302 290 21 Xaõ Vónh Phöông 32,803 10,375 316 22 Xaõ Vónh Ngoïc 8,765 10,857 1,239 23 Xaõ Vónh Thaïnh 3,5 9,555 2,730 24 Xaõ Vónh Hieäp 2,61 7,219 2,766 25 Xaõ Vónh Trung 7,9 7,754 982 26 Xaõ Vónh Thaùi 14,38 8,096 563 27 Xaõ Phöôùc Ñoàng 56,65 14,037 248 28 Toaøn thaønh phoá 250,692 363,414 1,438 Daân soá trong tuoåi lao ñoäng khu vöïc noäi thò naêm 2006 khoaûng 216.830 ngöôøi chieám 79% daân soá toaøn Thaønh phoá. Toång lao ñoäng laøm vieäc trong caùc ngaønh kinh teá khoaûng 94.000. Ñôøi soáng ngöôøi daân töông ñoái oån ñònh, nguoàn thu nhaäp cao, ñôøi soáng y teá giaùo duïc ñöôïc chuù troïng, haàu heát ngöôøi daân ôû ñaây ñaõ ñöôïc phoå caäp tieåu hoïc Toå chöùc xaõ hoäi töông ñoái traät töï, nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây do löôïng sinh vieân vaø daân nhaäp cö ñoâng neân vieäc quaûn lyù chöa ñöôïc toát laém. Ngoaøi ra ñaây coøn laø moät thaønh phoá du lòch neân thöôøng phaùt sinh nhieàu teä naïn xaõ hoäi ñaëc tröng cuûa caùc thaønh phoá du lòch. (Nguoàn soá lieäu: Phoøng Thoáng Keâ Thaønh phoá Nha Trang thaùng 02/2006) 3.3. Hieän traïng moâi tröôøng treân ñòa baøn tp.nha trang 3.3.1 Hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí: Keát quaû quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh taïi khu vöïc cho thaáy caùc chæ tieâu NO2, SO2 coøn naèm trong tieâu chuaån cho pheùp, nhöng ñoä oàn laïi cao hôn tieâu chuaån cho pheùp töø 1_1.2 laàn. Baûng 3.2 : giaù trò trung bình chaát löôïng khoâng khí moät soá khu vöïc ôû TP. Nha Trang Vò trí Thoâng soá Ñôn vò Thôøi gian ño TCVN5949_1995 TCVN5937_1995 TCVN5938_1995 2003 2004 2005 Ñoàng Ñeá KÑ:90.099 VÑ:12038’ Ñoä oàn Buïi NO2 SO2 HC dBA mg/m3 mg/m3 mg/m3 mg/m3 74 1.125 0.006 0.045 3.70 73 0.598 0.006 0.045 3.70 74 1.125 0.005 0.064 8.28 60 0.3 0.4 0.5 5.0 Khu lieân cô KÑ:109019’.548 VÑ:12025’.486 Ñoä oàn Buïi NO2 SO2 HC dBA mg/m3 mg/m3 mg/m3 mg/m3 64 0.503 0.005 0.043 3.18 62 0.503 0.005 0.043 3.18 65 0.719 0.004 0.055 9.44 60 0.3 0.4 0.5 5.0 Ngaõ ba Bình Taân KÑ:109020’.295 VÑ:12020’984 Ñoä oàn Buïi NO2 SO2 HC dBA mg/m3 mg/m3 mg/m3 mg/m3 73 0.473 0.005 0.038 2.40 72 0.473 0.005 0.038 2.40 74 1.063 0.003 0.071 8.31 75 0.3 0.4 0.5 5.0 ( nguoàn : baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng, naêm 2006 ) Caùc keát quaû quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh taïi moät soá khu vöïc ôû thaønh phoá Nha Trang cho thaáy moâi tröôøng khoâng khí chöa bò oâ nhieãm bôûi caùc khí axit nhö NO2,SO2. Moät soá chæ tieâu nhö tieáng oàn, buïi,HC cao hôn tieâu chuaån moâi tröøông cho pheùp seõ coù nhöõng aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán söùc khoûe, ñôøi soáng sinh hoaït cuûa coäng ñoàng. 3.3.2 Hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc: Nguoàn nöôùc maët ôû Khaùnh Hoøa chuû yeáu laáy töø soâng suoái treân ñòa baøn tænh phuïc vuï cho nhu caàu saûn xuaát noäng nghieäp, coâng nghieäp vaø sinh hoaït.Phaân vaø nöôùc thaûi sinh hoaït daân cö soáng ôû caùc ñaûo trong vònh Nha Trang, caùc chaát thæ töø nuoâi troàng thuûy saûn vôùi haøng nghìn loàng nuoâi toâm huøm, caùc loaøi tuûy saûn khaùc coäng vôùi söï phaùt trieån thieáu quy hoaïch trong nhieàu naêm qua ñaõ taïo ra moät caûnh quan raát xaáu vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc taïi moät soá vuøng trong vònh. Maët khaùc moät soá hoä daân soáng treân caùc ñaûo vaø khu vöïc cöûa soâng Caùi Nha Trang khoâng coù nhaø veä sinh, ñaõ phoùng ueá ra baõi bieån hoaëc tröïc tieáp xuoáng soâng, bieån goùp phaàn khoâng nhoû vaøo tình traïng oâ nhieãm vuøng vònh.Vieäc quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët taïi soâng Caùi_Nha Trang, nôi laáy nöôùc cho traïm caáp nöôùc sinh hoaït cuûa thaønh phoá Nha Trang thì haàu heát caùc chæ tieâu moâi tröôøng ñeàu ñaït tieâu chuaån TCVN 5942_1995 nhöng vaãn coù nhöõng chæ tieâu cao hôn tieâu chuaån moâi tröôøng cho pheùp ñoái vôùi nguoàn nöôùc caáp sinh hoaït nhö : haøm löïông chaát raén lô löûng ( TSS), daàu môõ (HC) cao hôn tieâu chuaån cho pheùp töø 1 ñeán 1.5 laàn, coliform cao hôn tieâu chuaån cho pheùp gaáp nhieàu laàn. Ñoái vôùi caùc traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc maët phuïc vuï cho caùc muïc ñích khaùc nhö : caàu Bình Taân ( Nha Trang), caàu saét ( soâng Caùi_Nha Trang) haàu heát caùc chæ tieâu moâi tröôøng ñeàu ñaït tieâu chuaån , moät soá chæ tieâu cao hôn tieâu chuaån moâi tröôøng cho pheùp : HC (cao hôn töø 1 ñeán 1.5 laàn), coliorm cao hôn gaáp nhieàu laàn Baûng 3.3 : keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët : Thoâng soá Caàu Bình Taân Caàu Saét Ñôn vò ño Keát quaû ño TCVN 5942_1995 Ñôn vò ño Keát quaû ño TCVN 5942_1995 pH Mg/l 8.0 5.5_9 Mg/l 7.7 5.5_9 TSS Mg/l 68.0 80 Mg/l 41.6 80 DO Mg/l 5.7 >=2 Mg/l 6.49 >=2 BOD5 Mg/l 4.91 <25 Mg/l 3.28 <25 NO3_N Mg/l 0.104 15 Mg/l 0.081 15 Zn Mg/l 0.023 2 Mg/l 0.02 2 Cu Mg/l 0.004 1 Mg/l 0.002 1 As Mg/l 0.004 0.1 Mg/l 0.004 0.1 HC Mg/l 0.444 0.3 Mg/l 0.465 0.3 Coliform MPN/100ml 242125 10000 MPN/100ml 30525 10000 ( nguoàn : baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng , naêm 2006 ) Nöôùc bieån ven bôø : Hieän nay, daàu môõ töø taøu thuyeàn vaän taûi haøng hoùa, taøu du lòch, thuyeàn ñaùnh caù thaûi ra trong quaù trình hoaït ñoäng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây neân tình trang gia taêng haøm löôïng daàu môõ trong nöôùc bieån, ñaëc bieät laø xung quanh khu vöïc Caûng Nha Trang, haøng naêm coù haøng chuïc vuï xaû thaûi daàu môõ ñöôïc ghi nhaän, gaây oâ nhieãm dieän roäng cho moät soá vuøng bieån. Vieäc thi coâng caùc coâng trình ven bôø, nhaát laø caùc döï aùn san laáp bieån ñeå phaùt trieån caùc khu daân cö, ñoâ thò môùi ñaõ vaø ñang laøm gia taêng haøm löôïng chaát raén lô löûng trong nöôùc bieån ven bôø ôû moät soá khu vöïc trong vònh Nha Trang.Haøm löôïng chaát thaûi raén lô löûng gia taêng trong nöôùc laøm gia taêng söï laéng ñoïng traàm tích treân caùc raïn san hoâ, coû bieån. Khu vöïc chòu nhieàu aûnh höôûng nhaát laø khu vöïc Vuõng Me, Baõi Truû, Baõi Tieân, Ñöôøng Ñeä, Cöûa Beù ( cöûa soâng Taéc ) , cöûa soâng Loâ, doïc ñöôøng soâng Loâ_Cuø Hin. Ngoaøi ra moãi khi trieàu xuoáng, vaø ñaëc bieät khi coù möa to ôû treân löu vöïc, nöôùc soâng Caùi Nha Trang thöôøng xuyeân mang caùc chaát raén lô löûng gaây oâ nhieãm doïc bôø bieån baõi taém chính cuûa Nha Trang. Trong vaøi naêm gaàn ñaây tænh ñaõ thöïc hieän vieäc quan traéc chaát löôïng nöôùc bieån ven bôø haøng naêm vôùi taàn suaát quan traéc 4 laàn/naêm. Taïi traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc baõi taém ( Ñaøi lieät só_vònh Nha Trang ) thì haàu heát caùc chæ tieâu ñeàu ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng cho pheùp, moät soá chæ tieâu : TSS, vaùng daàu môõ( tính theo HC), coliform cao hôn tieâu chuaån cho pheùp Baûng 3.4 : caùc chæ tieâu quan traéc taïi Ñaøi lieät só_vònh Nha Trang : Thoâng soá Ñôn vò Keát quaû ño TCVN5943_1995 2003 2004 2005 pH 7.9 8.1 8.1 6.5_8.5 TSS mg/l 36.6 27.3 49.1 25 DO mg/l 6.25 5.97 6.31 >=4 BOD5 mg/l 1.35 1.19 2.23 <20 Zn mg/l 0.019 0.017 0.018 0.1 Cu mg/l 0.002 0.003 0.003 0.02 As mg/l 0.002 0.003 0.003 0.05 HC mg/l 0.379 0.417 0.488 00 3.3.3.Aûnh höôûng cuûa raùc thaûi tôùi chaát löôïng moâi tröôøng TP.Nha Trang: Taïi TP.Nha Trang do ñieàu kieän töï nhieân coù nhieàu nhaùnh soâng chaûy qua neân vieäc oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët do raùc thaûi laø ñieàu raát deã nhaän thaáy. Neáu vieäc quaûn lyù raùc khoâng chaët cheõ, töø choã oâ nhieãm nguoàn nöôùc seõ keùo theo haøng loaït caùc haäu quaû khaùc nhö ; caùc loaøi sinh vaät trong nöôùc seõ bò huûy dieät töø töø, daãn ñeán suy giaûm tính ña daïng sinh hoïc bieån. Beân caïnh ñoù coøn aûnh höôûng ñeán naêng suaát nuoâi troàng thuûy haûi saûn, ñaây laø moät toån thaát raát nghieâm troïng cho neàn kinh teá vì taïi thaønh phoá naøy neàn kinh teá gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng nuoâi troàng vaø cheá bieán thuûy haûi saûn. Ngoaøi ra chaát löôïng nöôùc bieån coù vai troø raát quan troïng trong vieäc thu huùt khaùch du lòch vì ñaây ñöôïc coi laø moät baõi taém xinh ñeïp, giaøu tieàm naêng. Aûnh höôûng cuûa raùc ñeán söùc khoûe ngöôøi daân ôû ñaây laø moät moái lo ngaïi ñaùng ñöôïc chuù yù. Do ôû ñaây ngöôøi daân ñaõ quen söû duïng tröïc tieáp nöôùc soâng trong sinh hoaït haèng ngaøy, ñoù chính laø nguoàn gaây beänh raát lôùn maø chuùng ta caàn döï baùo tröôùc. Beân caïnh vieäc aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc, raùc coøn aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng khoâng khí. Döôùi taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá to, ñoä aåm vaø söï toàn taïi vi sinh vaät caùc loaïi seõ laøm cho phaân, raùc höõu cô bò phaân huûy sinh hoïc sinh ra caùc chaát ñoäc nhö HS, CH…theâm vaøo ñoù moät soá buïi baån naám moác, baøo töû töø caùc ñoáng raùc seõ bay vaøo khoâng khí gaây nhieãm baån khoâng khí aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Vieäc toàn taïi caùc ñieåm taäp keát raùc ôû nhieàu con ñöôøng laøm maát veû myõ quan cuûa thaønh phoá vaø aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng sinh hoaït veä sinh cuûa caùc hoä gia ñình soáng gaàn ñoù. 3.4. ÑÒNH HÖÔÙNG QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN TP.NHA TRANG ÑEÁN NAÊM 2020 : 3.4.1.Muïc tieâu – nhieäm vuï Xây dựng thành trung tâm du lịch lớn của cả nước, có sức hấp dẫn du khách quốc tế Thành phố đạt tiêu chuẩn đô thị loại I, phát huy vai trò đô thị trung tâm vùng Duyên hải Nam trung bộ. 3.4.2. Caùc giaûi phaùp quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò Định hướng phát triển không gian – phân khu chức năng đô thị + Khu trung tâm thành phố hiện hữu. + Ưu tiên phát triển du lịch – thương mại. + Ưu tiên dải không gian ven biển (trong cự ly 500m đến bờ biển) cho phát triển du lịch. Caùc chöông trình phaùt trieån : 1. Xây dựng công viên phía Tây đường Lê Hồng Phong thành công viên vui chơi giải trí chất lượng cao. 2. Củng cố vai trò là trung tâm hành chính, chính trị, văn hoá của Tỉnh: Xây dựng chương trình làm đẹp không gian kiến trúc cảnh quan của các khu vực công sở, đóng góp vào cảnh quan đô thị du lịch ven biển. 3. Nâng cao chất lượng môi trường sống trong các khu dân cư. Chú trọng đến các hạng mục còn thiếu như: sân chơi, chợ, trường học, cây xanh … 4. Nâng cao ý thức của người dân về xây dựng cảnh quan chung của toàn đô thị, tạo dựng hình ảnh thành phố của biển và hoa – cây xanh (từ cây xanh công cộng đến cây xanh trong khuôn viên của mỗi công trình), không có rác thải bừa bãi… 5. Phát triển và mở rộng đô thị 6. Khu vực Nam, Tây - Nam Nha Trang: Hình thành các khu đô thị mới. Phát triển các khu dân cư, hình thành và hoàn thiện các khu du lịch biển, du lịch núi. 7. Khu vực Bắc Nha Trang: Cải tạo, nâng cấp đô thị cũ; Tận dụng địa hình kề núi, sát biển để phát triển du lịch; hình thành trung tâm giáo dục đào tạo tại khu vực Hòn Nghê; phát triển công nghiệp, ga đường sắt, vùng rau, hoa và vườn ươm. 8. Khu vực Tây Nha Trang: Là khu thành phố mới. 9. Phát triển các khu chức năng mới của thành phố như: dân cư, thương mại, hành chính, công nghiệp – công nghệ cao, giáo dục chuyên nghiệp và một phần là các khu nhà nghỉ và dịch vụ du lịch khai thác cảnh quan ven sông Cái.... 10. Cần xem xét giữ lại các khu dân cư hiện hữu ở mức độ tối đa. 11. Về lâu dài, nên xem xét chuyển hệ thống trung tâm hành chính hiện nay trong khu vực ven biển và trong khu trung tâm về phía Tây, dành qũy đất cho phát triển du lịch. Đối với hệ thống đảo: Đầu tư nâng cấp các khu du lịch biển đảo thành các tổ hợp du lịch sinh thái bao gồm làng du lịch, khu nghỉ mát; phát triển các dịch vụ vui chơi giải trí trên biển với nhiều hình thức đa dạng phong phú. Hiện đại hóa các khu du lịch biển hiện có. Hệ thống trung tâm : 1.Trung tâm hành chính tỉnh và thành phố: Nên quy hoạch sẵn quỹ đất trong khu đô thị mới phía Tây để trong tương lai xa có thể di chuyển hệ thống trung tâm hành chính của Tỉnh và Thành phố về phía Tây, dành qũy đất gần biển cho phát triển du lịch, thương mại. 2.Các trung tâm du lịch : toàn bộ dải không gian ven biển, hệ thống đảo, có thể kết hợp với một số mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp giữ lại trong khu đô thị mới phía Tây và một số khu nghỉ và dịch vụ ven sông Cái. 3.Các trung tâm thương mại: xây dựng trung tâm thương mại lớn trên qũy đất sân bay Nha Trang, tại khu đô thị cửa ngõ phía Nam Thành phố và tại khu đô thị mới phía Tây thành phố. 4.Các trung tâm giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ: quy hoạch thêm hai làng đại học mới ở khu vực Hòn Nghê và khu đô thị mới Tây Nha Trang kết hợp với khu công nghệ cao. 5.Các trung tâm công nghiệp : Cần rà soát ngoài một số cụm công nghiệp hiện có và có kế hoạch di chuyển những._.hoân laáp chaát thaûi cho Tp. Nha Trang. 6.1. Caùc yeâu caàu chung cuûa phöông thöùc quaûn lyù CTR : Vieäc giaûm thieåu caùc thaønh phaàn khoâng mong muoán trong saûn xuaát vaø sinh hoaït, taän duïng laïi ngyueân lieäu phuïc vuï cho quaù trình saûn xuaát laø muïc tieâu quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù CTR. Vì vaäy caàn coù nhöõng keá hoaïch quaûn lyù treân phöông tieän toång theå, xöû lyù kòp thôøi, phuø hôïp vaø hieäu quaû. Veà cô baûn phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu: Ngaên ngöøa, giaûm thieåu CTR taïi nguoàn. Vieäc ngaên ngöøa taïi nguoàn seõ laøm giaûm khoái löôïng lôùn caùc thaønh phaàn vaø khoái löôïng raùc sinh ra. Ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát : Aùp duïng coâng ngheä saûn xuaát saïch hôn vaøo saûn xuaát, coù theå aùp duïng caùc tieâu chuaån nhö : ISO 9001, 14001 nhaèm giaûm ñi löôïng chaát thaûi, ñoàng thôøi taêng chaát löôïng saûn phaåm, quaûn lyù ñöôïc voøng ñôøi saûn phaåm… Ñoái vôùi caùc hoä gia ñình, cô quan xí nghieäp, tröôøng hoïc, beänh vieän…: Caàn tieát kieäm nguyeân nhieân lieäu, vaät duïng trong coâng vieäc haøng ngaøy traùnh laõng phí vaø gaây taêng löôïng raùc. 6.2. Döï baùo phaùt sinh chaát thaûi raén ñoâ thò tp.nha trang ñeán naêm 2020 6.2.1 Döï baùo daân soá Tp Nha Trang ñeán naêm 2020 : Buøng noå daân soá laø moät trong nhöõng yeáu toá raát quan troïng aûnh höôûng ñeán löôïng raùc thaûi haèng ngaøy. Hieän nay, daân soá TP.Nha Trang laø 363.414 ngöôøi (naêm 2006), daân soá noäi thaønh chieám 77.65% daân soá toøan TP, vôùi tyû leä taêng daân soá trung bình haøng naêm laø 1.02% Vôùi toác ñoä gia taêng daân soá thu thaäp ñöôïc, söû duïng moâ hình Euler caûi tieán ñeå döï baùo toác ñoä gia taêng daân soá töø nay ñeán naêm 2020 cuûa toaøn TP Trong ñoù: Ni: daân soá taïi naêm i Ni+1: daân soá taïi naêm tính toaùn (ngöôøi) : khoaûng thôøi gian cheânh leäch (thöôøng laáy = 1 naêm) r: toác ñoä gia taêng daân soá Keát quaû tính toaùn daân soá Tp Nha Trang ñeán naêm 2020 ñöôïc trình baøy trong baûng sau: Baûng 6.1 : Daân soá Tp Nha Trang ñeán naêm 2020 öùng vôùi r = 1,02% Naêm Ni Ni’+1 Ni+1/2 Ni+1 Daân soá 2007 363.414 367120,823 365267,411 367139,728 367.140 2008 367.140 370884,828 369012,414 370903,923 370.904 2009 370.904 374687,221 372795,610 374706,515 374.707 2010 374.707 378529,011 376618,006 378548,504 378.549 2011 378.549 382410,200 380479,600 382429,892 382.430 2012 382.430 386330,786 384380,393 386350,680 386.351 2013 386.351 390291,780 388321,390 390311,878 390.311 2014 390.311 394292,172 392301,586 394312,476 394.312 1015 394.312 398333,982 396322,991 398354,495 398.354 2016 398.354 402417,211 400385,605 402437,933 402.438 2017 402.438 406542,868 404490,434 406563,802 406.564 2018 406.564 410710,953 408637,477 410732,102 410.732 2019 410.732 414921,466 412826,733 414942,833 414.943 2020 414.943 419175,419 417059,209 419197,004 419.197 6.2.2 Döï baùo toác ñoä phaùt sinh CTR taïi Tp Nha Trang ñeán naêm 2020 : Song song vôùi vieäc taêng daân soá thì vieäc gia taêng cuûa khoái löôïng CTR laø ñieàu taát nhieân. Döï ñoaùn khoái löôïng CTR phaùt sinh trong töông lai laø vaán ñeà caàn thieát vaø quan troïng ñeå coù keá hoaïch ñaàu tö cho vieäc quaûn lyù. Ôû ñaây khoái löôïng raùc seõ ñöôïc döï ñoùan trong khoaûng thôøi gian töø naêm 2007 ñeán naêm 2020 ñeå coù cô sôû cho vieäc laäp keá hoaïch thu gom vaø xöû lyù. Caên cöù vaøo tyû leä gia taêng daân soá cuûa khu vöïc döï aùn haøng naêm vaø möùc ñoä thaûi raùc cuûa ngöôøi daân thay ñoåi theo töøng naêm treân ñaàu ngöôøi chuùng ta coù theå döï baùo taûi löôïng raùc thaûi cuûa toaøn Thò xaõ giai ñoaïn 2007 – 2020. öôùc tính toác ñoä thaûi raùc cuûa toøan TP.Nha Trang hieän nay laø 1,35 kg/ngöôøi/ngaøy. Theo ñaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, toác ñoä thaûi raùc bình quaân ñaàu ngöôøi seõ ngaøy moät taêng vaø döï baùo toác ñoä thaûi raùc ñeán naêm 2020 döï tính seõ laø 1,7 kg/ngöôøi/ngaøy. Keát quaû tính toaùn ñöôïc ñöa ra ôû baûng Coâng thöùc döï ñoaùn aùp duïng nhö sau: Khoái löôïng raùc thaûi (taán/ngaøy) = [toác ñoä thaûi raùc (kg/ngöôøi/ngaøy) * daân soá trong naêm] /1000. Baûng 6.2 : Döï baùo khoái löôïng chaát thaûi raén ñeán naêm 2020 Naêm Toác ñoä thaûi raùc (kg/ngöôøi/ngaøy) Khoái löôïng raùc thaûi (taán/ngaøy) Khoái löôïng raùc thaûi ( taán/naêm) 2007 1,35 495,639 180.908 2008 1,35 500,720 182.762 2009 1,40 524,590 191.475 2010 1,40 529,969 193.438 2011 1,50 573,645 209.380 2012 1,50 579,527 211.527 2013 1,50 585,467 213.695 2014 1,60 630,899 230.278 2015 1,60 637,366 232.638 2016 1,60 643,901 235.023 2017 1,65 670,830 244.853 2018 1,65 677,708 247.363 2019 1,70 705,403 257.472 2020 1,70 712,635 260.111 Nhö vaäy toång löôïng raùc thaûi ñöa ra baõi haøng ngaøy khoaûng 495,639 taán vaøo naêm 2007 vaø taêng leân khoaûng 712,635 taán vaøo naêm 2020 6.2.3 Döï baùo veà nhu caàu vaän chuyeån: Vôùi löôïng thieát bò chính nhö treân, hieän coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò coù ñuû khaû naêng vaän chuyeån khoaûng 500 taán raùc/ngaøy. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu vaän chuyeån raùc ñeán naêm 2020 ta caàn phaûi tính toaùn thieát bò vaän chuyeån qua baûng 6.3 Baûng 6.3 : Döï baùo nhu caàu vaän chuyeån ñeán naêm 2020 Naêm Khoái löôïng raùc (taán/ngaøy) Soá löôïng thieát bò vaän chuyeån Khaû naêng vaän chuyeån raùc (taán/ngaøy) Naêng suaát vaän chuyeån (taán/xe/ngaøy) 2007 2008 495,639 500,720 29 500_510 18 2009 2010 2011 2012 524,590 529,969 573,645 579,527 30 530_580 19 2013 2014 2015 2016 585,467 630,899 637,366 643,901 32 590_650 20 2017 2018 2019 2020 670,830 677,708 705,403 712,635 34 670_720 21 6.3. Ñeà xuaát giaûi phaùp phaân loaïi raùc taïi nguoàn: RSH muoán taùi cheá hieäu quaû laøm phaân boùn hoaëc caùc vaät lieäu khaùc goùp phaàn taïo ra kinh teá töø raùc thaûi thì phaûi thu gom, phaân loaïi taïi nguoàn.Hoaït ñoäng phaân loaïi raùc taïi nguoàn coù theå ñöôïc tieán haønh taïi caùc hoä gia ñình, caùc ñieåm trung chuyeån, caùc baõi thaûi… Hoaït ñoäng phaân loaïi raùc chuû yeáu laø baèng phöông phaùp thuû coâng ( duøng tay ñeå phaân loaïi raùc tuøy theo nhöõng muïc ñích khaùc nhau ). CTR seõ ñöôïc phaân thaønh ba loaïi, danh muïc caùc loaïi raùc caàn ñöôïc phaân loaïi ñöôïc trình baøy trong baûng sau: Baûng 6.4: Danh muïc caùc loaïi raùc caàn phaân loaïi Phaân loaïi STT Raùc höõu cô deã phaân huyû (thuøng maøu xanh) Raùc taùi cheá (thuøng maøu vaøng) Caùc loaïi raùc khaùc ( thuøng maøu ñen ) 1 Rau quaû Kim loaïi Tro, gaïch 2 Thöïc phaåm Naép loï Saønh söù 3 Laù caây Thuyû tinh Vaûi, haøng deät 4 Saûn phaåm noâng nghieäp Nilon Goã 5 Caùc chaát höõu cô khaùc Giaáy Thaïch cao Ñoái vôùi caùc hoä gia ñình, cô sôû saûn xuaát töï trang bò caùc thuøng hoaëc duøng caùc loaïi bòch nilon thì phaûi ñeå rieâng caùc thaønh phaàn raùc nhö quy ñònh, coøn tröôøng hoïc, beänh vieän, chôï, nôi coâng coäng taát caû ñeàu ñöôïc ñaët ba loaïi thuøng raùc coù maøu saéc nhö treân taïi moãi ñieåm. ÔÛ Nha Trang toàn taïi moät hình thöùc phaân loaïi raùc khaù phoå bieán ñoù laø nhaët raùc ( nhöõng loaïi coù theå söû duïng baùn pheá lieäu ) taïi caùc baõi thaûi.Coâng vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu baèng tay vaø khoâng an toaøn veà maët veä sinh. Böôùc ñaàu, muoán aùp duïng chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn ñaït ñöôïc hieäu quaû cao caàn phaûi thöïc hieän caùc chöông trình sau: + Tuyeân truyeàn giaùo duïc ñeå naâng cao yù thöùc vaø thoùi quen cuûa ngöôøi daân trong vieäc phaân loaïi raùc thaûi ( ñaëc bieät chuù yù ñeán vaán ñeà veä sinh khi phaân loaïi ). + Höôùng daãn cho ngöôøi daân caùch thöïc hieän PLRTN. + Trang bò cho ngöôøi daân thieát bò duøng ñeå PLRTN + Cöû caùn boä phong traøo ñi giaùm saùt, nhaéc nhôû, ñoäng vieân ngöôøi daân tham gia, chaáp haønh nghieâm chænh vieäc thu gom, phaân loaïi raùc. + Ñöa vaøo chöông trình giaùo duïc veà vaán ñeà thu gom, phaân loaïi raùc thaûi, ñaëc bieät laø töø luùc caùc beù coøn nhoû (maãu giaùo, caáp I). ngoaøi nhöõng baøi giaûng caàn keát hôïp theâm tranh veõ, caùc troø chôi ñeå giuùp cho caùc beù hình dung ra ñöôïc caùch thöùc thu gom, phaân loaïi raùc thaûi taïi gia ñình vaø treân ñöôøng phoá, taäp cho caùc beù hình thaønh thoùi quen ngay töø ñaàu. Moät khi ngöôøi daân ñaõ coù yù thöùc töï nguyeän cuõng nhö thoùi quen veà vaán ñeà naøy thì vaán ñeà veà raùc thaûi cuõng seõ ñöôïc giaûi quyeát. 6.4. Caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc thu gom, vaän chuyeån, choân laáp chaát thaûi taïi tp.nha trang 6.4.1 Caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc thu gom: Phöông phaùp chung naâng cao hieäu quaû quaûn lyù cho heä thoáng thu gom raùc taïi TP.Nha Trang Nhìn chung TP.Nha Trang laø thaønh phoá bieån du lòch noåi tieáng, caàn phaûi giöõ gìn caûnh quan ñoâ thò trong saïch, vôùi toác ñoä gia taêng daân soá ngaøy caøng nhanh laøm cho löôïng raùc phaùt sinh ngaøy caøng nhieàu, do ñoù caàn phaûi ñaàu tö theâm phöông tieän thieát bò ñeå phuïc vuï toát coâng taùc thu gom vaø vaän chuyeån. 1. Phöông phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù taïi khu vöïc ñaõ coù heä thoáng quaûn lyù raùc : Hieän nay phaïm vi phuïc vuï cuûa coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò raát coù giôùi haïn, vôùi 11 phöôøng trung taâm cuûa thaønh phoá laø ñöôïc thu gom töông ñoái ñaày ñuû, 7 phöôøng coøn laïi chæ ñöôïc thu gom ôû caùc truïc ñöôøng chính vaø coøn nhieàu xaõ ngoaïi thaønh chöa coù heä thoáng thu gom. Nhö vaäy moät ñieàu chuùng ta caàn caân nhaéc laø coù neân môû roäng phaïm vi thu gom hay khoâng vaø vieäc môû roäng phaïm vi nhö theá seõ do ai ñaûm nhieäm, vaán ñeà maø heä thoáng raùc chính quy ñang gaëp khoù khaên laø caùn caân taøi chính cuûa hoï khoâng caân ñoái giöõa ngöôøi daân vaø nhaø nöôùc neân heä thoáng thu gom raùc khoâng ñuû khaû naêng môû roäng theâm phaïm vi thu gom nhöng vôùi öu ñieåm hieän nay veà giôø giaác thu gom, söï ñoàng boä veà phöông tieän cuõng nhö söï linh hoaït trong vieäc ñieàu phoái nhaân löïc neân vieäc duy trì 1 heä thoáng nhö hieän nay laø raát toát nhöng phaûi laøm sao cho caùn caân taøi chính chuyeån daàn töø nhaø nöôùc sang nhaân daân. Muoán coù söï thay ñoåi naøy chính quyeàn thaønh phoá caàn phaûi : + Naâng cao khaû naêng tham gia cuûa ngöôøi daân vôùi heä thoáng thoâng qua vieäc ñoùng phí thu gom ñaày ñuû. Thaät ra ngöôøi daân ôû ñaây tham gia ñoùng phí töông ñoái cao, chæ 1 phaàn hoä daân ñöôïc thu gom giaùn tieáp laø khoâng tham gia toát, qua ñoù ta coù theå thaáy ñöôïc raèng caàn thay ñoåi caùch phuïc vuï khi ñoù hoï seõ saün saøng tham gia ñoùng phí thu gom, vì nhö hieän nay khi hoï ñöôïc thu gom giaùn tieáp, khoaûng caùch töø nhaø ñeán taän ñieåm heïn raát xa trong khi gaàn nhaø laïi coù nhieàu khoaûng khoâng gian troáng hay gaàn bôø soâng neân coù xu höôùng vöùt raùc taïi nhöõng nôi ñoù. Nhöng neáu chuùng ta giaùo duïc yù thöùc cho hoï cuøng vôùi vieäc ra ñieàu luaät caám hoï xaû raùc vaøo caùc khu vöïc ñoù vaø coù heä thoáng thu gom phuïc vuï tröïc tieáp thì khaû naêng ngöôøi daân tham gia raát cao. Khi giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà taøi chính thì vieäc duy trì heä thoáng raát deã daøng. 2. phöông phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù ñoái vôùi nhöõng khu vöïc chöa ñöôïc thu gom : Nhöõng phöôøng xaõ coøn laïi chöa ñöôïc thu gom theo xu höôùng phaùt trieån cuûa xaõ hoäi löôïng raùc thaûi ra ngaøy caøng nhieàu, maø vôùi heä thoáng chính quy thì khoâng ñuû khaû naêng ñaûm nhaän heát coâng vieäc cuûa mình. Nhö vaäy moät khi nhu caàu thöïc teá quaù cao thì töï nhieân seõ coù nhöõng heä thoáng khaùc xuaát hieän ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñoù. Hieän taïi TP.Nha Trang toàn taïi 3 khu vöïc daân cö + Khu daân cö soáng ôû trung taâm thaønh phoá bao goàm 11 phöôøng vaø taát caû nhöõng phöôøng naøy ñeàu ñaõ ñöôïc thu gom raùc töông ñoái ñaày ñuû. Ñoái vôùi khu naøy thì chæ caàn naâng cao hieäu quaû quaûn lyù theo moâ hình nhö hieän nay. + Khu daân cö soáng ôû khu vöïc baùn noâng thoân thaønh thò : bao goàm 7 phöôøng, nhöõng phöôøng naøy chæ môùi thu gom ñöôïc moät phaàn chuû yeáu laø caùc hoä gia ñình soáng ôû caùc truïc ñöôøng nhöïa, coøn nhöõng khu vöïc soáng xa ñöôøng nhöïa thì khoâng ñöôïc thu gom hay ñöôïc thu gom giaùn tieáp daãn ñeán khoâng hôïp taùc. + Khu daân cö soáng ôû noâng thoân : bao goàm 8 xaõ coøn laïi, coù hôn moät nöûa daân soá ôû caùc xaõ naøy soáng baèng ngheà noâng neân raùc ôû ñaây chöùa nhieàu thaønh phaàn höõu cô deã phaân huûy, nhöng haàu heát hoï chöa thaáy ñöôïc taàm aûnh höôûng quan troïng cuûa raùc, do ñoù raùc thöôøng ñöôïc vöùt moät caùch böøa baõi. Vì vaäy neân höôùng daãn ngöôøi daân ôû ñaây caùch laøm phaân töø raùc vì phöông phaùp naøy ñem laïi nhieàu lôïi ích, maët khaùc coøn coù thuaän lôïi laø caùc hoä gia ñình ôû ñaây coù khoaûng khoâng gian nhaát ñònh ñeå tieán haønh quy trình laøm phaân raùc. Loaïi phaân höõu cô laøm töø raùc naøy raát toát cho vieäc boùn ruoäng vöôøn, töø ñoù giuùp ngöôøi daân tieát kieäm ñöôïc moät nguoàn taøi chính cho vieäc mua phaân boùn. TP.Nha Trang ngoaøi 3 khu vöïc daân cö caàn quaûn lyù thì bôø bieån cuõng caàn coù chính saùch quaûn lyù cho phuø hôïp vì bôø bieån gaén lieàn vôùi veû myõ quan thaønh phoá, tính chaát moâi tröôøng ven bieån vaø caû söùc haáp daãn ñoái vôùi du khaùch. Hieän nay, raùc bôø bieån chuû yeáu laø raùc sinh hoaït cuûa du khaùch, caùc dòch vuï buoân baùn vaø nhöõng hoä daân soáng gaàn ñaáy, raùc bôø bieån caàn phaûi ñöôïc thu gom tuyeät ñoái, nghieâm caám vöùt raùc böøa baõi ñeå khoâng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc bieån vaø myõ quan baõi bieån vì ñaây chính laø boä maët cuûa Nha Trang-Thaønh phoá bieån xinh ñeïp. Phöông phaùp cuï theå : Ñoái vôùi raùc hoä daân: Sau khi thöïc hieän phaân loaïi raùc taïi caùc hoä gia ñình, phaàn raùc taùi cheá ñöôïc gom baùn cho ngöôøi mua pheá lieäu,phaàn raùc thaûi coøn laïi seõ ñöïng trong tuùi nilon hoaëc boû vaøo thuøng raùc gia ñình ( raùc höõu cô deã bò phaân huûy phaûi ñöôïc ñeå rieâng ) Ñoái vôùi caùc hoä daân ôû caùc maët ñöôøng lôùn : ñöôïc phaùt nhöõng thuøng nhöïa gioáng nhau vaø coù theå duøng laïi ñöôïc ñeå löu tröõ chaát thaûi, caùc thuøng naøy coù theå tích 30_40 lít vaø coù naáp ñaäy kín.Caùc hoä daân coù traùch nhieäm ñaët caùc thuøng chöùa raùc tröôùc nhaø vaøo tröôùc thôøi ñieåm thu gom ñònh saün ñeå coâng taùc thu gom cuûa ñoäi veä sinh ñöôïc thöïc hieän deã daøng vaø ñuùng lòch trình, hoaëc coù theå ñem raùc ñoå vaøo caùc thuøng raùc coâng coäng theo ñuùng quy ñònh.Vieäc thu gom raùc seõ ñöôïc thöïc hieän haèng ngaøy, raùc seõ ñöôïc ñoå vaøo trong caùc xe taûi neùn eùp loaïi 7m3 vaø 15m3 ñöôïc söû duïng trong ñieàu kieän ñöôøng phoá ñuû roäng cho pheùp hoaït ñoäng.Caùc xe taûi neùn eùp sau khi ñaõ ñoå ñaày raùc seõ ñi thaúng ñeán baõi choân laáp. Ñoái vôùi caùc ñöôøng phoá heïp vaø caùc ngoõ vaéng ( caùc xe taûi khoâng vaøo ñöôïc ) : ñeán giôø thu gom, khi nghe coù tieáng keûng cuûa coâng nhaân veä sinh ngöôøi daân phaûi tröïc tieáp mang raùc ra ñoå, coâng vieäc naøy phaûi ñöôïc tieán haønh ñuùng thôøi gian quy ñònh ( töø 6h saùng hoaëc17h30_18h chieàu, tuøy theo tuyeán ñöôøng) ñeå traùnh tình traïng raùc bò toàn ñoäng gaây muøi hoâi thoái, maát veä sinh. Ngoaøi ra caùc xe caûi tieán, xe ñaåy tay cuõng ñöôïc söû duïng ôû baát kyø ñaâu coát ñeå taêng hieäu quaû coâng taùc thu gom. Quy trình thu gom, phaân loaïi, vaän chuyeån raùc ñöôïc ñöa ra trong hình sau : RTSH Phaân loaïi sô boä taïi nguoàn Raùc sau khi phaân loaïi Ñieåm heïn Xe eùp raùc, xe ñaåy tay, xe caûi tieán Thuøng raùc coâng coäng 240L – 660L Baõi choân laáp Taän duïng baùn pheá lieäu Pheá lieäu Thuøng raùc gia ñình loaïi 30_40 L Hình 6.1 : Quy trình thu gom , phaân loaïi, vaän chuyeån raùc Ñoái vôùi raùc chôï: Phaàn CTR naøy ñöôïc queùt doïn vaø thu gom taïi nôi phaùt sinh vaø ñöôïc vaän chuyeån baèng xe eùp raùc vôùi taàn suaát 2laàn/ngaøy.Theo ñaëc tính veà thaønh phaàn, raùc chôï thöôøng coù löôïng CHC cao, keát quaû phaân tích cuûa trung taâm coâng ngheä vaø moâi tröôøng cho thaáy thaønh phaàn höõu cô trong raùc chôï laø 30,27%. Vì vaäy, löôïng chaát thaûi naøy caàn ñöôïc xöû lyù tröïc tieáp (khoâng caàn phaân loaïi) taïi baïi xöû lyù (choân laáp hoaëc laøm phaân compost). Ñoái vôùi raùc thaûi taïi nhaø haøng, khaùch saïn, cô quan, tröôøng hoïc: Cuõng seõ ñöôïc trang bò caùc thuøng raùc loaïi 240_660L, haèng ngaøy coâng nhaân veä sinh seõ chuyeån raùc ñeán ñieåm heïn theo ñuùng giôø quy ñònh ñeå caùc xe eùp raùc tieáp nhaän vaø chôû thaúng ra baõi raùc. Rieâng ñoái vôùi caùc nhaø haøng, cöûa haøng dòch vuï aên uoáng lôùn löôïng raùc thaûi töông ñoái nhieàu, chuû yeáu laø raùc höõu cô, vì vaäy coâng taùc thu gom phaûi thöïc hieän trieät ñeå, traùnh tình traïng toàn ñoäng. Ñoái vôùi raùc ñöôøng phoá, raùc taïi baõi bieån : Caàn phaûi trang bò caùc thuøng chöùa raùc doïc caùc ñöôøng phoá vaø khu vöïc baõi bieån, söû duïng 3 loaïi thuøng raùc nhö ñeà xuaát treân ñeå ngöôøi daân thöïc hieän nghieâm tuùc vieäc phaân loaïi raùc, nhöng vì ñaây laø thaønh phoá du lòch, löôïng du khaùch raát ñoâng ñeán töø nhieàu quoác gia treân theá giôùi neân coù theå hoï coøn chöa bieát nhieàu veà quy ñònh phaân loaïi raùc taïi ñaây, chính vì vaäy ngoaøi vieäc söû duïng caùc thuøng raùc coù maøu khaùc nhau ta caàn phaûi ghi chuù thích ñaày ñuû treân moãi thuøng raùc ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå tham gia moät caùch deã daøng. Löôïng raùc thaûi naøy seõ ñöôïc CNVS thu gom vôùi taàn xuaát 1 laàn/ngaøy, sau ñoù taäp trung ôû caùc ñieåm heïn vaø ñöôïc vaän chuyeån thaúng ra baõi ñoå. Ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát, KCN: Coâng taùc thu gom, phaân loaïi CTR coâng nghieäp taïi nguoàn caàn ñöôïc chuù trong quan taâm. Söû duïng thuøng chöùa raùc theo tieâu chuaån coù maøu ( nhö ñeà xuaát treân ) ñeå phaân loaïi vaø thuaän lôïi cho vieäc thu gom, vaän chuyeån. Ngoaøi ra, löôïng chaát thaûi ñoäc haïi caàn phaûi ñöôïc trang bò caùc thuøng chöùa rieâng laøm baèng theùp, coù naép ñaäy kín (thuøng maøu cam ). Tuøy theo quy moâ saûn xuaát maø phaân boá soá löôïng thuøng raùc thích hôïp. Ñoái vôùi KCN, caùc cô sôû saûn xuaát coù löôïng raùc thaûi lôùn phaûi boá trí baõi trung chuyeån vaø nôi chöùa chaát thaûi phuø hôïp ñeå haïn cheá toái ña khaû naêng gaây oâ nhieãm ñeán xung quanh. CTR sau khi phaân loaiï, löu tröõ seõ ñöôïc vaän chuyeån veà baõi raùc baèng caùc phöông tieän chuyeân duøng ñeå traùnh rôi vaõi doïc ñöôøng. Rieâng ñoái vôùi chaát thaûi nguy haïi, caùc cô sôû saûn xuaát phaûi thöïc hieän bieän phaùp xöû lyù thích hôïp. Ñoái vôùi raùc thaûi y teá: Raùc thaûi cuûa caùc beänh vieän, trung taâm y teá chöùa nhieàu vi truøng gaây beänh, coù khaû naêng laây lan dòch beänh cao. Nhöng haàu heát caùc cô sôû y teá taïi Nha Trang hieän nay khoâng coù duïng cuï chöùa thích hôïp, vì vaäy ñeå ñaûm baûo tuaân thuû quy ñònh cuûa boä y teá vaø giaûm ruæ ro do nhöõng chaát thaûi laây nhieãm gaây ra neân ñaët taïi ñaây hai loaïi thuøng ñeå thu gom: + Thuøng (maøu xanh) ñeå RTSH + Thuøng (maøu cam) ñeå chaát thaûi y teá nguy haïi. Raùc thaûi y teá sau khi ñöôïc phaân loaïi thì RTSH ñöôïc CNVS ñeán thu gom vaø vaän chuyeån veà baõi raùc. Coøn raùc thaûi nguy haïi seõ ñöôïc vaän chuyeån baèng xe chuyeân duøng sang xöû lyù ôû loø ñoát raùc thaûi y teá cuûa beänh vieän Tp Nha Trang. 6.4.2 Caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc vaän chuyeån- trung chuyeån : Ñi cuøng vôùi xu theá phaùt trieån cuûa thaønh phoá laø löôïng chaát thaûi phaùt sinh vôùi khoái löôïng lôùn trong töông lai, do ñoù caàn thieát phaûi coù nhöõng thay ñoåi veà coâng ngheä vaän chuyeån, thu gom cuûa ngaønh veä sinh cho phuø hôïp vì noù khoâng nhöõng giuùp giaûm bôùt nhieàu coâng ñoaïn, tieát kieäm thôøi gian vaø söùc lao ñoäng ñoàng thôøi coøn goùp phaàn laøm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng, taïo veû myõ quan cho thaønh phoá. Caàn giaûm caùc ñieåm thu nhaän raùc nhaát laø ôû caùc tuyeán ñöôøng chaät heïp nhaèm giaûm löôïng xe thoâ sô taäp trung vaøo caùc giôø cao ñieåm gaây aùch taéc giao thoâng. Taêng theâm löôïng xe vaän chuyeån, trang bò maùy moùc, duïng cuï ñeå vieäc vaän chuyeån raùc töø caùc ñieåm heïn leân xe oâ toâ ñöôïc thöïc hieän nhanh choùng sao cho moãi xe döøng ôû moãi traïm khoâng quaù 15 phuùt, traùnh tình traïng xe caûi tieán, xe ñaåy tay chôø ôû ñieåm heïn quaù laâu, nhö vaäy seõ tieát kieäm ñöôïc giôø coâng lao ñoäng cho coâng nhaân. Ñoái vôùi caùc phöông tieän taøu thuyeàn chôû raùc ôû caùc ñaûo veà thaønh phoá caàn phaûi ñöôïc phuû kín baït traùnh hieän töôïng raùc vöông vaõi gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc bieån, caàn trang bò taøu thuyeàn coù coâng suaát cao ñeå tieát kieäm chi phí vaän haønh. Hieän nay taïi Nha Trang caùc ñieåm taäp keát raùc cuõng laø caùc traïm trung chuyeån, do ñoù deã gaây aùch taéc giao thoâng vaø laøm maát my õquan thaønh phoá. Chính vì vaäy, caàn thieát phaûi xaây döïng caùc traïm trung chuyeån raùc rieâng bieät chuùng coù vai troø vöøa toái öu hoùa naêng suaát lao ñoäng cuûa ñoäi thu gom vaø ñoäi xe, vöøa giaûm ñöôïc löôïng raùc thaûi ñöa ñeán baõi raùc chung cuûa thaønh phoá, traïm trung chuyeån coù theå taïo ñieàu kieän cho nhöõng ngöôøi bôùi raùc khoâng chính thöùc vaø nhöõng ñoäi quaân bôùi raùc coù toå chöùc thöïc hieän coâng vieäc phaân loaïi raùc taïi nguoàn, taùi söû duïng laïi caùc vaät lieäu coù khaû naêng thu hoài. Taïi caùc ñòa ñieåm ñöôïc ñeà xuaát ñeå xaây döïng caùc nhaø veä sinh coâng coäng neân hình thaønh caùc traïm trung chuyeån keát hôïp vôùi caùc nhaø veä sinh naøy nhaèm taêng hieäu quaû ôû nhöõng vuøng coù khoâng gian heïp vaø giaûm chi phí cho vieäc xaây döïng. Song song vôùi vieäc xaây döïng caùc traïm trung chuyeån caàn ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc roø ræ. Caàn phaûi phun xòt thöôøng xuyeân vaø coù phöông phaùp giaùm saùt vieäc phun xòt caùc cheá phaåm khöû muøi vaø dieät coân truøng. 6.4.3. Keá hoaïch choân laáp chaát thaûi: Hieän nay toaøn thaønh phoá Nha Trang chæ coù 1 baõi ñoå chaát thaûi duy nhaát ôû ñeøo ruø rì, khi raùc ñaày seõ ñöôïc san uûi vaø laán sang daõy nuùi khaùc do ñoù hoaït ñoäng choân laáp chaát thaûi ôû ñaây coù theå coù nhöõng taùc ñoäng veà moâi tröôøng vaø söùc khoûe coäng ñoàng, bao goàm söï nhieãm baån nguoàn nöôùc ngaàm, nöôùc maët vaø oâ nhieãm khoâng khí taïi vaø xung quanh baõi choân laáp. Theâm vaøo ñoù laø vieäc moät soá hoä daân soáng ngay taïi baõi, haèng ngaøy nhaët pheá lieäu taïi ñaây, tình traïng soáng chung vôùi raùc nhö theá gaây aûnh höôûng heát söùc nghieâm troïng ñeán söùc khoûe ngöôøi daân. Do ñoù vieäc caàn thieát tröôùc maét laø phaûi thöïc hieän di dôøi choã ôû cho caùc hoä daân ôû ñaây, tieáp theo ñoù caàn tieán haønh phuïc hoài caøng sôùm caøng toát baõi ñoå raùc thaûi naøy. Moät soá ñeà xuaát cho vieäc phuïc hoài baõi thaûi: + Phuïc hoài hình daïng ñaàm neùn chaát thaûi ñeå hình thaønh khoái ñaát vaø beà maët nghieâng oån ñònh cho vieäc thoaùt nöôùc möa. + Xaây döïng raõnh möông beà maët ñeå thoaùt nöôùc möa vaø traùnh doøng nöôùc chaûy vaøo trong khu vöïc baõi choân laáp. + Xaây döïng baõi chöùa vaø ñaäp thu gom ñeå thu gom nöôùc raùc phaùt sinh töø chaát thaûi. + Neân phuû moät lôùp ñaát giaøu seùt leân treân caùc phaàn khaùc cuûa beà maët baõi ñoå thaûi ñeå giaûm söï xaâm nhaäp cuûa nöôùc möa. Ngoaøi ra, trong töông lai coù theå xaây döïng theâm moät baõi choân laáp chaát thaûi roäng khoaûng 25ha treân khoaûng ñaát cuûa thoân Löông Hoa_xaõ Vónh Löông : + Vò trí cuûa baõi choân laáp chaát thaûi naøy ñöôïc löïa choïn döïa treân cô sôû phuø hôïp vôùi nguoàn phaùt sinh chaát thaûi cuõng nhö hieän traïng söû duïng ñaát xung quanh vaø thuaän lôïi veà maët ñöôøng xaù, coù theå ñöôïc môû roäng ñeå trôû thaønh baõi choân laáp chaát thaûi laâu daøi cho thaønh phoá. + Khu vöïc baõi choân laáp naøy laø ñaát noâng thoân vaø ñaát töï nhieân coù maät ñoä daân cö thaáp neân vieäc di dôøi vaø boá trí taùi ñònh cö cho caùc hoä daân ôû ñaây cuõng deã daøng thöïc hieän hôn. Ngoaøi ra, thaønh phoá neân ñaàu tö xaây döïng moät nhaø maùy cheá bieán phaân compost töø raùc thaûi vì noù khoâng nhöõng mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá maø noù coøn goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng. Moät soá lôïi ích quan troïng töø vieäc laøm phaân compost : Laøm giaøu ñaát troàng: Boå sung caùc CHC, muøn ñeå phuïc hoài ñaát baïc maøu. Tieâu dieät moät soá beänh laøm haïi caây troàng vaø saâu boï kyù sinh. Gia taêng dung löôïng dinh döôõng vaø khaû naêng giöõ nöôùc trong caû ñaát seùt vaø ñaát caùt. Khoâi phuïc caáu truùc ñaát troàng sau khi caùc vi sinh vaät töï nhieân trong ñaát troàng bò suït giaûm do söû duïng phaân boùn hoaù hoïc. Giaûm maïnh nhu caàu söû duïng thuoác tröø saâu vaø phaân boùn. Giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà ñaát, nöôùc vaø khoâng khí. Taïo thuaän lôïi cho vieäc phuïc hoài ñaát aåm, taïo moâi tröôøng soáng cho caây baèng caùch laøm giaøu dinh döôõng cho ñaát bò oâ nhieãm, ñaát bò keát cöùng vaø ñaát khoù troàng troït. Caûi thieän naïn oâ nhieãm: Haáp thuï caùc muøi hoâi. Keát chaët caùc kim loaïi naëng vaø ngaên chuùng nhieãm vaøo caùc nguoàn nöôùc ñöôïc caây troàng haáp thuï hoaëc gaây ñoäc haïi veà sinh hoïc ñoái vôùi con ngöôøi. Giaûm thieåu thuoác phoøng beänh cho caây troàng. Traùnh ñöôïc söï saûn sinh khí metan vaø nöôùc thaûi roø ræ trong caùc BCL baèng caùch chuyeån CHC trong caùc BCL thaønh phaân compost. KEÁT LUAÄN_KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN : Nha Trang laø moät thaønh phoá caáp II , ñaây ñöôïc coi laø trung taâm kinh teá , vaên hoùa, giaùo duïc, thöông maïi cuûa Khaùnh Hoøa. Beân caïnh söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá ñoù laø söï gia taêng raát nhanh veà khoái löôïng raùc, daãn ñeán khoái löôïng raùc chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù coøn khaù lôùn, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán ñôøi soáng ngöôøi daân. Nghieân cöùu ñeà ra giaûi phaùp quaûn lyù raùc ñoâ thò cho Thaønh phoá Nha Trang laø moät yeâu caàu caáp baùch vaø caàn thieát. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi nhaèm goùp phaàn naâng cao hieäu quaû trong coâng taùc quaûn lyù CTR , giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng do CTR gaây ra. Caùc keát quaû nghieân cöùu coù theå toùm taét nhö sau: Ñaõ trình baøy toång quan veà caùc khaùi nieäm cô baûn vaø nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát veà chaát thaûi raén ñoâ thò; Xem xeùt moät soá thoâng tin cô baûn veà ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi cuûa thaønh phoá Nha Trang. Noäi dung trình baøy goàm ñaëc ñieåm moâi tröôøng töï nhieân nhö: vò trí ñòa lyù, ñaëc ñieåm ñòa hình, khí haäu, ñòa chaát thoå nhöôõng, heä thöïc vaät; ñaëc ñieåm thuyû vaên; ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi; Ñaõ phaân tích hieän traïng moâi tröôøng treân ñòa baøn TP.Nha Trang bao goàm hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc, aûûnh höôûng cuûa raùc thaûi tôùi chaát löôïng moâi tröôøng TP.Nha Trang vaø ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån TP.Nha Trang ñeán naêm 2020. Trong phaàn chính, luaän vaên ñaõ khaûo saùt hieän traïng coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi tp. Nha Trang, bao goàm nguoàn phaùt sinh vaø thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït taïi TP.Nha Trang, kKhoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït, toå chöùc quaûn lyù coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò TP.Nha Trang, hieän traïng heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån CTR treân ñòa baøn TP.Nha Trang nhö quy trình thu gom, vaän chuyeån vaø trung chuyeån, caùc hình thöùc xöû lyù raùc thaûi sinh hoaït taïi TP.Nha Trang. Luaän vaên cuõng ñaõ khaùi quaùt tình hình quaûn lyù raùc taïi Khaùnh Hoøa vaø ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù raùc sinh hoaït taïi Khaùnh Hoøa, treân cô sôû ñoù ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén taïi Tp.Nha Trang thoâng qua nhaän ñònh cuûa ngöôøi daân xaõ Vónh Löông veà heä thoáng thu gom raùc chính quy, ñaõ ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù raùc taïi TP.Nha Trang veà caùc maët moâi tröôøng phaùp lyù, cô caáu toå chöùc, quy trình kyõ thuaät, taøi chính. Keát quaû chính cuûa luaän vaên laø ñaõ ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït Tp.Nha Trang treân cô sôû phaân tích caùc yeâu caàu chung cuûa phöông thöùc quaûn lyù CTR , döï baùo phaùt sinh chaát thaûi raén ñoâ thò TP.Nha Trang ñeán naêm 2020, döï baùo daân soá Tp Nha Trang ñeán naêm 2020, toác ñoä phaùt sinh CTR taïi Tp Nha Trang ñeán naêm 2020, döï baùo veà nhu caàu vaän chuyeån. Caùc ñeà xuaát bao goàm caùc giaûi phaùp phaân loaïi raùc taïi nguoàn, caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù nhö caùc bieän phaùp hoaøn thieän coâng taùc thu gom, hoaøn thieän coâng taùc vaän chuyeån- trung chuyeån vaø keá hoaïch choân laáp chaát thaûi Nhìn chung coâng taùc quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït cuûa TP.Nha Trang trong nhöõng naêm qua ñaõ coù nhieàu tieán boä ñaùng keå vaø ngaøy caøng hoaøn thieän hôn, tuy nhieân cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên vaø trôû ngaïi, do ñoù caàn tìm ra giaûi phaùp thích hôïp ñeå coâng taùc quaûn lyù ñöôïc hoaøn thieän hôn. Taùc giaû hi voïng luaän vaên seõ laø taøi lieäu tham khaûo boå ích cho caùc ban ngaønh taïi tænh Khaùnh Hoøa vaø Thaønh phoá Nha Trang KIEÁN NGHÒ Moät soá kieán nghò goùp phaàn naâng cao hieäu quaû trong coâng taùc quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït thaønh phoá : + Caàn phaûi coù luaät phaùp roõ raøng, taêng cöôøng kieåm tra, xöû phaït caùc haønh vi vi phaïm VSMT nhaèm taïo thoùi quen cho ngöôøi daân trong vaán ñeà giöõ gìn veä sinh ñoâ thò. + Taêng cöôøng chính saùch giaùo duïc cho ngöôøi daân, tuyeân truyeàn, phoå bieán, vaän ñoäng moïi ngöôøi cuøng tham gia. + Caàn thí ñieåm chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn nhaèm taän duïng vaø taùi cheá pheá lieäu giuùp giaûm chi phí thu gom, vaän chuyeån vaø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. + Coù keá hoaïch theo doõi, ñaøo taïo, taäp huaán ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm naâng cao trình ñoä, yù thöùc, traùch nhieäm trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. + Caàn thay ñoåi quan ñieåm quaûn lyù raùc coå ñieån, ñöa heä thoáng thu gom raùc xuoáng ôû caáp cô sôû vaø ñeå cho ngöôøi daân tham gia vaøo heä thoáng thu gom nhö phaùt trieån hình thöùc thu gom raùc daân laäp. + Nhaø nöôùc neân coù keá hoaïch naâng ñôõ caùc heä thoáng raùc daân laäp vaø taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc naøy phaùt trieån moät caùch beàn vöõng, song song beân caïnh heä thoáng thu gom raùc chính quy. ._.