Đánh giá doanh nghiệp nhằm thực hiện cho việc chuyển đôi thành Công ty cổ phần tại Công ty ĐỨC HẢI

LÔØI MÔÛ ÑAÀU Töø sau những naêm vôùi chính saùch ñoåi môùi neàn kinh teá cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ,nöôùc ta töø moät neàn kinh teá taäp trung quan lieâu bao caáp ñaõ vöïc daäy phaùt trieån maïnh meõ baèng moät neàn kinh teá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theo ñöôøng loái xaõ hoäi chuû nghóa .Trong ñöôøng loái ñoåi môùi kinh teá ñoù thì chuû tröông coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp ,ñaëc bieät laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø khuyeán khích tö nhaân hoùa neàn kinh teá laø vaán ñeà ñöôïc Ñaûng Chính phuû Nhaø nöôùc ta ñaët leân haøng ñaàu vaø coi ñaây laø neàn taûng ñeå phaùt trieån neàn kinh teá Vieät Nam vaø cuõng laø ñieåm töïa ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc . Do vieäc baát caäp trong vaán ñeà xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ñeå xuùc tieán quaù trình coå phaàn hoùa caùc Doanh nghieäp, cho ñeán nay nhieàu doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaãn chöa coå phaàn ñöôïc .Ñònh giaù doanh nghieäp hay ñaùnh giaù doanh nghieäp laø moät quaù trình xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Coù theå noùi ñaây laø moät vöôùng maéc to lôùn vaø phoå bieán ôû haàu heát caùc nöôùc khi thöïc hieän chöông trình tö nhaân hoùa laø nguyeân nhaân chuû yeáu laøm chaäm tieán trình coå phaàn hoùa ôû nöôùc ta. Trong boái caûnh ñoù Coâng ty ĐỨC HẢI vì muïc tieâu muoán chuyeån hoùa thaønh Coâng ty coå phaàn nhaèm môû roäng quy moâ veà saûn xuaát ñaàu tö vaø ñöa coå phieáu ra thò tröôøng. Vì vaäy vieäc coå phaàn cuõng khoâng traùnh khoûi nhöõng khoù khaên chung cuûa caû nöôùc khi tieán haønh chuyeån ñoåi. Vieäc chuyeån ñoåi thaønh coâng ty coå phaàn ôû Coâng ty laø muïc ñích phaùt trieån cho töông lai do vaäy chuaån bò moïi maët cho tieán trình chuyeån ñoåi ôû Coâng ty ĐỨC HẢI ñöôïc tieán haønh nhanh choùng vaø thuaän lôïi ñang laø moái quan taâm cuûa Laõnh ñaïo Coâng ty vaø caùc Phoøng ban. Qua tìm hieåu vaø thích thuù vôùi vaán ñeà coå phaàn hoùa Doanh nghieäp cuõng nhö vieäc chuyeån ñoåi hình thöùc Doanh nghieäp thaønh coâng ty coå phaàn toâi quyeát ñònh choïn ñeà taøi “ ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP NHẰM PHUÏC VUÏ CHO VIEÄC CHUYEÅN ÑOÅI THAØNH COÂNG TY COÅ PHAÀN TAÏI COÂNG TY ĐỨC HẢI” laøm khoùa luaän toát nghieäp cho mình. Vì thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi ngaén nguûi vaø haïn cheá veà kieán thöùc chaéc chaén khoùa luaän khoâng traùnh khoûi nhöõng sai soùt raát mong Quyù Thaày Coâ, caùc Anh Chò trong Coâng ty vaø baïn ñoïc löôïng thöù vaø uûng hoä. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn . Ê Sinh vieân thöïc hieän TẠ NGỌC TRIẾT. A.DOANH NGHIEÄP VAØ GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP. I- GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP. Giaù trò haøng hoùa ñöôïc xaùc ñònh baèng chi phí lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát ñeå saûn xuaát ra noù. Giaù trò doanh nghieäp laø moät khaùi nieäm toàn taïi song song vôùi doanh nghieäp , noù vaãn hieän höõu ngay caû khi khoâng coù söï chuyeån nhöôïng mua baùn. Giaù trò doanh nghieäp laø moät khaùi nieäm noùi leân moät söï ñaùnh giaù thuaàn tuùy , laø caên cöù vaøo tính höõu ích cuûa noù .Tính höõu ích aáy chính laø khi hoaït ñoäng taïo ra lôïi nhuaän vaø doøng lôïi nhuaän sau naøy. Giaù trò doanh nghieäp coøn laø chæ tieâu raát quan troïng vaø ñoøi hoûi nhaø quaûn trò taøi chính phaûi kuoân luoân quan taâm . Noù coøn laø thöôùc ño hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp treân thò tröôøng. II-GIAÙ CAÛ DOANH NGHIEÄP Giaù caû doanh nghieäp laø keát quaû chuyeån nhöôïng quyeàn sôû höõu doanh nghieäp.Giaù caû laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa doanh nghieäp , noù ñöôïc hoäi tuï toaøn boä caùc caân nhaéc khaùch quan vaø chuû quan cuûa beân mua vaø beân baùn trong quaù trình chuyeån nhöôïng . Noù theå hieän moät cuoäc trao ñoåi thaät söï vaø laø keát quaû cuûa söï chuyeån nhuôïng. Nhö vaäy, giaù caû döïa treân neàn taûng cuûa giaù trò , coøn giaù trò thì laïi phuï thuoäc vaøo giaù trò söû duïng. Trong moät soá tröôøng hôïp thì giaù caû doanh nghieäp vaø giaù trò doanh nghieäp ñoàng nhaát vôùi nhau. Nhöng moái quan heä naøy coøn phaûi chòu söï chi phoái cuûa qui luaät cung caàu treân thò tröôøng. Tuy vaäy, giaù caû doanh nghieäp coù theå khaùc vôùi giaù trò doanh nghieäp , vì ñieàu naøy coøn phuï thuoäc vaøo ngöôøi mua vaø nguôøi baùn. Ngöôøi baùn coù noùng loøng muoán baùn ngay hay khoâng vaø ngöôøi mua coù saün loøng mua laïi vôùi baát cöù giaù naøo hay khoâng ?. B. ÑÒNH GIAÙ GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP. I- KHAÙI NIEÄM ÑÒNH GIAÙ. Ñònh giaù doanh nghieäp cuõng nhö ñònh giaù moät loaïi haøng hoùa treân thò tröôøng , laø ñöa ra ñöôïc möùc giaù maø ngöôøi baùn muoán baùn vaø ngöôøi mua muoán mua. Do vaäy, ñònh giaù doanh nghieäp laø moät coâng vieäc heát phöùc taïp chöù khoâng hoaøn toaøn ñôn giaûn nhö moät loaïi haøng hoùa dòch vuï treân thò tröôøng . Ñieàu naøy lieân quan ñeán vieäc ñaùnh giaù taát caû caùc maët hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp cuõng nhö tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp. Coù quan ñieåm cho raèng : “ Ñònh giaù doanh nghieäp laø moät coâng vieäc mang tính ngheä thuaät nhieàu hôn laø khoa hoïc duø ngöôøi ñònh giaù coù söû duïng moät soá kyõ thuaät ñònh giaù “.Taïi sao laïi cho raèng nhö vaäy ? Vì ta bieát raèng caùc coå ñoâng , caùc nhaø ñaàu tö taøi chính mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp laø mua töông lai cuûa doanh nghieäp , mua nhöõng doøng lôïi töùc döï kieán trong töông lai chöù khoâng phaûi mua quaù khöù hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Vì vaäy, vieäc ñònh giaù laø öôùc löôïng nhöõng thaønh tích trong töông lai neân ít nhieàu seõ mang tính chuû quan . Ngoaøi ra, coù yù kieán cho raèng giaù trò doanh nghieäp nhö laø moät “caùi ñeïp” vaø moãi ngöôøi seõ coù caùch nhìn khaùc nhau . Toùm laïi , ñònh giaù doanh nghieäp laø döïa vaøo caùc thuoäc tính cuûa doanh nghieäp ñeå ñöa ra möùc giaù hôïp lyù maø ngöôøi baùn ( chuû sôû höõu doanh nghieäp ) cuõng nhö ngöôøi mua ( nhaø ñaàu tö taøi chính ) chaáp nhaän ñöôïc . Nhö vaäy, ñònh giaù doanh nghieäp cuõng phaûi döïa vaøo thuoäc tính giaù trò söû duïng cuûa noù ñeå ñöa ra giaù trò trao ñoåi. II- CAÙC YEÂU CAÀU KHI ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP. Gioáng nhö yeâu caàu ñònh giaù moät loaïi haøng hoùa giaûn ñôn , ñònh giaù doanh nghieäp cuõng phaûi tuaân theo quy luaät giaù trò , quy luaät cung caàu cuûa thò tröôøng trong neàn kinh teá saûn xuaát haøng hoùa . Quy luaät giaù trò ñoøi hoûi vieäc saûn xuaát kinh doanh vaø trao ñoåi haøng hoùa döïa treân cô sôû hao phí lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát . Quy luaät cung caàu cuûa thò tröôøng cho raèng giaù caû cuûa haøng hoùa treân thò tröôøng thì phuï thuoäc vaøo moái quan heä khaùch quan giöõa cung vaø caàu. Ngoaøi ra, trong ñònh giaù coøn coù yeâu caàu quan trong lieân quan ñeán thuoäc tính giaù trò söû duïng cuûa loaïi haøng hoùa , ñaëc bieät laø ñònh giaù phaûi döïa vaøo doøng lôïi nhuaän trong töông lai maø ta döï kieán seõ thu ñöôïc . Ñoàng thôøi , ñònh giaù lieân quan ñeán quyeát ñònh ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö taøi chính . Trong quaù trình ñònh giaù ngöôøi chuû sôû höõu doanh nghieäp phaûi chöùng minh ñöôïc söï roõ raøng , coù cô sôû mang tính thuyeát phuïc cao cuûa caùc doøng lôïi nhuaän döï kieán trong töông lai, thì môùi coù khaû naêng ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö taøi chính chaáp nhaän . III- MOÄT SOÁ PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP PHOÅ BIEÁN TREÂN THEÁ GIÔÙI. Vieäc ñònh giaù giaù trò doanh nghieäp ñeå mua baùn vaø chuyeån quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp raát phöùc taïp vaø coù nhieàu moâ hình ñònh giaù khaùc nhau, treân theá giôùi vieäc ñònh giaù xoay quanh hai thuoäc tính cuûa moät loaïi haøng hoaù ñaëc bieät laø doanh nghieäp , doanh nghieäp laø moät taøi saûn , noù coù giaù trò veà maët taøi saûn , nhöng doanh nghieäp cuõng coù giaù trò veà maët söû duïng laø coù theå taïo ra doøng tieàn teä sau naøy khi ñöôïc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Vì vaäy, neáu ñöùng veà giaùc ñoä “giaù trò” vaø cho raèng giaù trò caùc taøi saûn maø doanh nghieäp ñoù coù ñöôïc ngang baèng vôùi soá tieàn maët ñöôïc söû duïng ngay , ta seõ coù phöông phaùp ñònh giaù theo moâ hình taøi saûn . Coøn ôû giaùc ñoä laø nhaø ñaàu tö taøi chính , quan taâm ñeán “giaù trò söû duïng “ cuûa loaïi haøng hoùa ñaëc bieät laø doanh nghieäp, thì chuû sôû höõu baùn ñi moät doanh nghieäp töùc laø baùn ñi toaøn boä nhöõng thu nhaäp döï kieán phaùt sinh trong töông lai maø hoï ñang naém giöõ ñeå ñoåi laáy moät soá tieàn ôû thôøi ñieåm hieän taïi. Luùc naøy ta seõ coù moâ hình ñònh giaù döïa treân caùc chöùng khoaùn cuûa coâng ty, moâ hình ñònh giaù döïa vaøo vieäc döï ñoaùn doøng tieàn maët töï do ( coøn goïi laø moâ hình doøng tieàn chieát khaáu ) hay moâ hình voán hoùa caùc keát quaû kinh doanh döï ñoaùn trong töông lai. Ngoaøi ra coøn coù phöông phaùp ñònh giaù döïa vaøo phaân tích, so saùnh coâng ty ñang ñònh giaù vôùi caùc coâng ty töông töï. Phöông phaùp ñònh giaù theo moâ hình taøi saûn . Phöông phaùp naøy döïa treân moät ñònh ñeà ñôn giaûn laø : “ Giaù trò cuûa doanh nghieäp laø giaù trò cuûa taøi saûn do doanh nghieäp naém giöõ “,baèng nghieäp vuï keá toaùn , ta coù theå naém baét ñöôïc giaù trò veà taøi saûn naøy theo phöông trình : Taøi saûn coù roøng = Taøi saûn hieän naém giöõ – Nôï phaûi traû. Moâ hình naøy ôû nöôùc Phaùp thöôøng xuyeân ñöôïc söû duïng ñeå tham khaûo . Giaù trò cuûa moâ hình naøy thöôøng laø “ giaù saøn “ cuûa giaù trò doanh nghieäp. @ Caùc böôùc tính toaùn cho moâ hình naøy nhö sau : Tính toaùn taøi saûn coù roøng. Döïa vaøo bieân baûn kieåm keâ vaø giaù trò treân soå saùch keá toaùn taïi thôøi ñieåm gaàn vôùi vieäc ñònh giaù , ta seõ coù ñöôïc giaù trò taøi saûn maø doanh nghieäp hieän ñang naém giöõ vaø nôï phaûi traû( trong baûng caân ñoái keá toaùn vaø thö xaùc nhaän coâng nôï vôùi khaùch haøng ). Ñaùnh giaù laïi taøi saûn . Theo qui ñònh cuûa luaät leä keá toaùn thì giaù trò taøi saûn ñöôïc phaûn aùnh vaøo soå saùch keá toaùn vôùi nguyeân giaù vaø sau ñoù laø caùc phaàn laøm giaûm tröø ( khaáu hao ). Do vaäy, giaù trò soå saùch caùc taøi saûn laø khoâng phaûn aùnh ñöôïc giaù trò kinh teá, khaû naêng sinh lôøi cuûa noù , cuõng nhö giaù trò hieän taïi treân thò tröôøng .Chính vì leû ñoù ta phaûi ñaùnh giaù laïi. Vieäc ñaùnh giaù laïi thöôøng do caùc UÛy ban cuûa Chính phuû ,Nhaø nöôùc laäp ra vaø hoaït ñoäng , bao goàm : Boä Taøi chính , Hoäi ñoàng doanh nghieäp ,Boä chuû quaûn,.v.v… Phöông phaùp ñònh giaù döïa treân moâ hình caùc chöùng khoaùn hieän coù ôû Coâng ty. @ Phöông phaùp naøy ñöôï tính baèng coâng thöùc : Giaù trò doanh nghieäp = Giaù trò traùi phieáu + Giaù trò coå phieáu Ñònh giaù traùi phieáu : a.1. Traùi phieáu chieát khaáu ( zero coupon bonds ). Laø loaïi traùi phieáu khoâng traû laõi ñònh kyø vaøo thôøi ñieåm phaùt haønh , caên cöù vaøo laõi suaát thò tröôøng , ngöôøi ta tính ra toaøn boä möùc laõi maø nhaø ñaàu tö ñöôïc höôûng ñeå khaáu tröø vaøo giaù mua traùi phieáu , do ñoù giaù mua thaáp hôn hoaëc baèng so vôùi meänh giaù vaø ñöôïc goïi laø giaù chieát khaáu , nhöng ñeán kyø ñaùo haïn , traùi chuû ñöôïc traû laïi soá voán goác baèng meänh giaù cuûa traùi phieáu. @ Coâng thöùc tính : PV = Trong ñoù : F : Meänh giaù cuûa traùi phieáu. n : Soá naêm ñaùo haïn cuûa traùi phieáu . r : Tyû suaát chieát khaáu. PV : Giaù trò hieän taïi cuûa traùi phieáu. a.2. Traùi phieáu coù laõi suaát oån ñònh. Laø loaïi traùi phieáu maø laõi suaát cuûa noù khoâng thay ñoåi trong suoát thôøi gian traùi phieáu löu haønh treân thò tröôøng . Tröôøng hôïp 1 : Laõi suaát traùi phieáu ñöôïc thanh toaùn 1 naêm 1 laàn : PV = C x Trong ñoù : C : Laõi traùi phieáu [ ( C = C% x F ),C% laø laõi suaát traùi phieáu ]. F : Meänh giaù cuûa traùi phieáu . n : Soá naêm ñaùo haïn cuûa traùi phieáu . r : Tyû suaát chieát khaáu . PV : Giaù trò hieän taïi cuûa traùi phieáu. Tröôøng hôïp 2 : Laõi traùi phieáu ñöôïc thanh toaùn 06 thaùng 01 laàn : PV = x + Trong ñoù : C , PV , r , n , F nhö tröôøng hôïp 1. Ñònh giaù coå phieáu : Coå phieáu laø nhöõng chöùng khoaùn voán ñöôïc phaùt haønh döôùi daïng chöùng chæ hoaëc buùt toaùn ghi soå , xaùc nhaän quyeàn sôû höõu vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi sôû höõu traùi phieáu ñoái vôùi taøi saûn vaø voán cuûa chuû theå phaùt haønh . Vieäc ñònh giaù coå phieáu phöùc taïp hôn ñònh giaù traùi phieáu raát nhieàu bôûi vì : Khoâng bieát chaéc chaén caùc khoaûn thu nhaäp nhaän ñöôïc trong töông lai. Khoâng coù ngaøy ñaùo haïn vaø giaù trò ñaùo haïn. Coå phieáu mang tính ruûi ro cao nhaát trong caùc loaïi chöùng khoaùn , vì vaäy, tyû suaát chieát khaáu phaûi phaûn aùnh ñöôïc ñieàu naøy laø raát khoù khaên. Veà toång quaùt : Giaù trò cuûa coå phieáu laø toång hieän giaù cuûa taát caû caùc phaàn chia lôøi trong töông lai. Coâng thöùc tính toång quaùt : P = Trong ñoù : D : laø coå töùc chia lôøi ôû naêm thöù i. r : Tyû suaát chieát khaáu. P: Hieän giaù cuûa coå phieáu. b1- Tröôøng hôïp coå töùc khoâng taêng. Nhaø ñaàu tö ñöôïc höôûng moät khoaûn lôïi töùc coá ñònh vaø ñònh kyø vôùi thôøi haïn laø voâ haïn. Goïi D laø coå töùc ñöôïc aán ñònh tröôùc ( naêm tröôùc). Ta coù : D = D= D = .......... = D. r : Tyû suaát chieát khaáu. P: Hieän giaù cuûa coå phieáu. Coâng thöùc tính : P = + + +…….+ . Hay : P = . b2- Tröôøng hôïp coå töùc taêng ñeàu. Coå töùc taêng ñeàu vôùi toác ñoä “g” cho moãi naêm. Goïi g laø toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng ty , cuõng laø toác ñoä taêng tröôûng cuûa lôïi nhuaän vaø coå töùc . D : Coå töùc naêm ñaàu tö. D = D( 1+ g). D = D( 1+g) = D( 1+ g). D = D( 1+ g). Maø : P = = + +……..+ +…. P = vôùi r > g. Ñieàu kieän cho moâ hình taêng tröôûng ñeàu laø toác ñoä taêng tröôûng “g” phaûi nhoû hôn “r”. b3- Tröôøng hôïp coå töùc taêng khoâng ñeàu. Trong tröôøng hôïp naøy Coâng ty phaûi traûi qua ít nhaát moät giai ñoaïn taêng tröôûng cao goïi laø giai ñoaïn sieâu taêng tröôûng, vôùi g > r. Sau ñoù seõ taêng chaäm laïi vaø cuoái cuøng seõ taêng tröôûng ñeàu vôùi toác ñoä taêng tröôûng g < r. Sô ñoà bieåu dieãn ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa coå phieáu trong tröôøng hôïp “g” taêng khoâng ñeàu 0 1 2 3 4 5 D D D D D D g g g P = + . Trong ñoù : D, D : laàn löôït laø coå töùc chia lôøi ôû naêm thöù i vaø thöù T+1 . r : Tyû suaát chieát khaáu. g : Toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng ty töø naêm 0 ñeán naêm2. g : Toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng ty töø naêm 2 ñeán naêm 3. g : Toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng ty töø naêm 4 trôû veà sau. P: Hieän giaù cuûa coå phieáu. 3-Phöông phaùp ñònh giaù döïa vaøo doøng tieàn chieát khaáu. Phöông phaùp duøng caùc doøng thu nhaäp tính trong töông lai ñeå ñònh giaù doanh nghieäp ôû hieän taïi . Phöông phaùp naøy khaùc vôùi phöông phaùp ñònh giaù döïa treân cô sôû doøng lôïi nhuaän. a-Phaân bieät giöõa löu löôïng tieàn teä vaø lôïi nhuaän. Löu löôïng tieàn teä khoâng gioáng nhö lôïi nhuaän , khi thay ñoåi caùch haïch toaùn thì lôïi nhuaän coù theå thay ñoåi trong khi ñoù löu löôïng tieàn teä khoâng coù söï thay ñoåi naøo.Moät trong nhöõng öu ñieåm cuûa vieäc ñònh giaù giaù trò doanh nghieäp theo löu löôïng tieàn teä laø traùnh ñöôïc nhöõng phöùc taïp do vieäc ño löôøng lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp . Do coù nhöõng khaùc bieät trong phöông phaùp haïch toaùn töùc laø vieäc aùp duïng nhöõng kyõ thuaät haïch toaùn keá toaùn khaùc nhau coù theå laøm cho lôïi nhuaän khaùc nhau. Ví duï : Haïch toaùn doanh thu cho kyø haïn naøo ? Chaúng haïn nhö haøng baùn chöa thu ñöôïc tieàn laø moät nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh laøm aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän trong haïch toaùn keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Neáu doanh nghieäp chöa thu ñöôïc tieàn thì duø keá toaùn coù phaûn aùnh laõi, doanh nghieäp chöa chaéc seõ thu ñöôïc tieàn vaø do ñoù khoâng coù tieàn maët ñeå chi cho caùc nghieäp vuï khaùc. Ñònh giaù theo phöông phaùp doøng tieàn maët cho pheùp ngöôøi ñònh giaù quan taâm nhieàu hôn ñeán thôøi ñieåm seõ thu ñöôïc tieàn . Tieàn thu veà duøng ñeå traû nôï, phaân phoái lôïi töùc coå phaàn cho coå ñoâng, ñaùp öùng nhu caàu voán luaân chuyeån hay mua saém taøi saûn coá ñònh. Löu löôïng tieàn teä laø thöôùc ño toát hôn ñeå ñònh giaù doanh nghieäp so vôùi lôïi nhuaän , ñaëc bieät laø khi coù söï gia taêng maïnh meõ veà nhu caàu voán ñeå thay theá nhöõng trang thieát bò cuõ kyõ laïc haäu. Toùm laïi, ñieàu quan troïng nhaát khoâng phaûi laø caùc khoaûn thu chi, maø laø thôøi ñieåm phaùt sinh caùc doøng tieàn noùi treân. Chi phí naøo ñöôïc tính vaøo chi phí saûn xuaát trong kyø , coøn chi phí naøo ñöôïc voán hoùa ñeå trích khaáu hao? Vieäc haïch toaùn caùc khoaûn chi phí naøy seõ laøm cho lôïi nhuaän thay ñoåi , trong luùc ñoù thì doøng tieàn chi phí khoâng thay ñoåi. Phöông phaùp khaáu hao naøo ñeå tính khi xaùc ñònh chi phí tröôùc khi ra lôïi nhuaän? Töông töï nhö haïch toaùn chi phí, vieäc aùp duïng phöông phaùp khaáu hao nhanh seõ laøm cho lôïi nhuaän giaûm, nhöng thaät ra thì doøng tieàn chi phí laïi lôùn hôn nhieàu, coù nguoàn ñeå taùi ñaàu tö ñöôïc nhanh hôn, ôû ñaây ta hieåu raèng khoaûn tieàn khaáu hao laø doøng tieàn thu vaøo khi tính toaùn trong quan ñieåm taøi chính. Phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho cuõng aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän? Ví duï : Moät doanh nghieäp maø giaù nhaäp sau cao hôn giaù nhaäp tröôùc thì vieäc aùp duïng phöông phaùp haøng toàn kho theo phöông phaùp nhaäp sau xuaát tröôùc – LIFO ( Last In First Out ) seõ laøm giaûm lôïi nhuaän cuûa coâng ty. Vì theá, soá thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp cuõng ít ñi. Ñieàu naøy laøm cho lôïi nhuaän taêng leân nhöng doøng tieàn laïi khoâng thay ñoåi. b-Coâng thöùc ñònh giaù. Giaù trò doanh nghieäp luoân ñöôïc xaùc ñònh nhö laø giaù trò chieát khaáu cuûa löu löôïng tieàn teä trong suoát thôøi kyø ñònh giaù coäng vôùi moät giaù trò döï kieán cuûa doanh nghieäp taïi cuoái thôøi kyø ñònh giaù. Giaù trò naøy cuõng ñöôïc chieát khaáu veà hieän giaù. @ Coâng thöùc xaùc ñònh : GTDN = + . Trong ñoù : CF : Löu löôïng tieàn teä qua caùc naêm. PV: Giaù trò cuûa doanh nghieäp taïi cuoái thôøi kyø ñònh giaù. r : Tyû suaát hoaøn voán. n : Thôøi gian ñònh giaù( soá naêm). Giaù trò ñeán haïn PVñöôïc tính töông töï nhö coå phieáu thöôøng vaø ñöôïc qui veà hieän giaù. c- Caùch xaùc ñònh Cash Flow roøng : Ñeå hieåu roõ veà Cash Flow roøng ta xeùt moät ví duï sau : Chi phí ñöôïc xaùc ñònh töø baùo caùo thu nhaäp döï kieán trong töông lai. Baùo caùo thu nhaäp giaû ñònh ôû moät coâng ty X nhö sau : 1, Doanh thu thuaàn : 1,000. 2, Giaù voán haøng baùn : 400. 3, Laõi goäp ( 1-2) : 600 4, Chi phí chung : + Chi phí quaûn lyù : 150. + Khaáu hao taøi saûn coá ñònh : 50. 5, EBIT( laõi tröôùc thueá vaø laõi vay)(3-4) : 400. 6, Laõi vay : 100. 7, Laõi tröôùc thueá ( 5-6) : 300. 8, Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (28%) : 84. 9, Laõi thuaàn ( 7-8) : 216. 10,Thu nhaäp treân moãi coå phieáu ( EPS) : 2,16. ( Soá löôïng coå phieáu ñang löu haønh laø 10 coå phieáu). CF = Doanh thu thuaàn – ( Giaù voán haøng baùn + + Chi phí quaûn lyù + Thueá thu nhaäp doanh nghieäp) CF = Doøng tieàn thu veà - Doøng tieàn chi ra Cash in flows - Cash out flows. CF= (EBIT - Thueá TNDN) + Khaáu hao TSCÑ. 4-Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp baèng voán hoùa lôïi nhuaän. Moâ hình ñònh giaù naøy döïa treân khaû naêng sinh lôøi cuûa coâng ty trong töông lai. Giaû söû lôïi töùc haøng naêm cuûa coâng ty laø D, D, D,…vaø cuoái chu kyø phaân tích ta coù theå thu laïi ñöôïc theâm giaù trò V.Tyû suaát hoaøn voán cuûa coâng ty laø r, ta coù coâng thöùc tính Giaù trò doanh nghieäp: GTDN = + . Trong ñoù : D: Lôïi töùc naêm thöù t. r : Tyû suaát chieát khaáu. n : Thôøi gian ñònh giaù. V: Giaù trò doanh nghieäp vaøo cuoái thôøi kyø phaân tích. Giaù trò V ñöôïc tính töông töï nhö coå phieáu thöôøng vaø ñöôïc qui veà hieän giaù. Neáu giaû söû coù söï taêng tröôûng ñeàu lôïi töùc haøng naêm laø g < r thì giaù trò cuûa doanh nghieäp laø: GTDN = . 5-Phöông phaùp ñònh giaù theo moâ hình taøi saûn môû roäng ( Phöông phaùp Goodwill). Phöông phaùp naøy ngoaøi vieäc chuù troïng ñeán giaù trò taøi saûn höõu hình cuûa doanh nghieäp, cuõng quan taâm ñeán caùc giaù trò taøi saûn voâ hình nhö lôïi theá thöông maïi, ta coù coâng thöùc : GTDN = Giaù trò taøi saûn roøng ñaùnh giaù laïi + Giaù trò hieän taïi cuûa löu löôïng tieàn teä do yeáu toá voâ hình ñem laïi. a-Giaù trò taøi saûn roøng ñaùnh giaù laïi. Ñöôïc tính nhö trong moâ hình taøi saûn. Ñònh giaù giaù trò hieän taïi cuûa löu löôïng tieàn teä do yeáu toá voâ hình ñem laïi. Vieäc ñònh giaù naøy coù raát nhieàu moâ hình, trong ñoù moâ hình thoâng duïng vaø coù tính ñaëc tröng nhaát laø : “Moâ hình tieàn lôøi ñöôïc thu ngaén” cuûa Goodwill. Laäp luaän cô baûn cuûa moâ hình naøy laø vieäc voán hoùa vaø löôïng hoùa caùc yeáu toá taïo neân giaù trò taøi saûn voâ hình cheânh leäch khaû naêng sinh lôïi cao so vôùi chi phí traû cho taøi saûn roøng maø doanh nghieäp ñöa vaøo söû duïng. GOODWILL =. Trong ñoù : R : Khaû naêng thu lôïi nhuaän roøng qua caùc naêm. S : Taøi saûn coù höõu hình ñöa vaøo saûn xuaát kinh doanh. I :Chi phí cho vieäc söû duïng taøi saûn coù höõu hình. r : Tyû suaát hoaøn voán . n : Thôøi kyø hoaøn voán. GTDN = GOODWILL + Giaù trò taøi saûn roøng ñaùnh giaù laïi. 6-Phöông phaùp ñònh giaù döïa vaøo phaân tích, so saùnh vôùi caùc coâng ty töông töï. YÙ töôûng chính cuûa phöông phaùp naøy laø ñöa ra moät thöøa soá nhaân ( Valuation Multiples) baèng caùch so saùnh moät soá chæ tieâu coâng ty ñang ñònh giaù. Phöông phaùp naøy ñöôïc tính toaùn baèng nhöõng böôùc sau : Böôùc 1 : Phaân tích coâng ty caàn ñònh giaù: Chuùng ta xem xeùt coâng ty veà caùc maët : Saûn phaåm qui trình saûn xuaát : xem xeùt caùc saûn phaåm cuûa coâng ty coù tính caïnh tranh cao hay khoâng ? Maãu maõ ra sao? Coù ña daïng hoùa saûn phaåm hay khoâng? Chaát löôïng theá naøo? Qui trình saûn xuaát coù lieân tuïc kheùp kín hay khoâng? Caùc trang thieát bò maùy moùc phuïc vuï saûn xuaát coù hieän ñaïi khoâng?. Caùc ñaëc tính vaän haønh : xem xeùt chu kyø saûn xuaát daøi hay ngaén töø thôøi ñieåm ñaët haøng ñeán thôøi ñieåm giao haøng. Caáu truùc caïnh tranh : xem xeùt tính caïnh tranh cuûa nhöõng coâng ty töông töï treân thò tröôøng , xem xeùt thò phaàn cuûa coâng ty. Caùc khaùch haøng quen thuoäc : xem xeùt trong caáu truùc doanh thu thì tyû leä khaùch haøng quen thuoäc chieám tyû leä bao nhieâu phaàn traêm, nhieàu hay ít caùc nhaø cung caáp caùc saûn phaåm lao vuï cho Coâng ty, doanh nghieäp, laø nhöõng khaùch haøng quen thuoäc hay khoâng, coù phaûi laø nhaø cung caáp cuûa ñoái thuû caïnh tranh hay khoâng? Böôùc 2 :Xaùc ñònh caùc soá nhaân : Ta so saùnh giöõa coâng ty caàn ñònh giaù vôùi caùc coâng ty töông töï veà caùc yeáu toá sau : Chæ soá EPS trong 5 naêm gaàn ñaây nhaát. Döï truø EPS trong 2 naêm keá tieáp. Thö giaù ( Book Value). EBIT : Laõi tröôùc thueá vaø laõi vay. EBITDA : Lôïi nhuaän tröôùc thueá, laõi vay, khaáu hao vaø traû nôï. Doanh soá bình quaân trong 5 naêm gaàn ñaây nhaát. Taøi saûn hieän coù cuûa Coâng ty. Laáy giaù trò trung bình cuûa coâng ty töông töï so saùnh vôùi giaù trò tính ñöôïc cuûa coâng ty ñang ñònh giaù, ta ñöôïc moät soá nhaân cho moät soá yeáu toá so saùnh. Böôùc 3 : Tính giaù trò cuûa coâng ty theo töøng yeáu toá : Töø böôùc 2, ta laáy soá nhaân töøng yeáu toá nhaân vôùi giaù trò tính ñöôïc cuûa coâng ty ñang ñònh giaù theo töøng yeáu toá, ta seõ coù ñöôïc giaù trò cuûa coâng ty ñang ñònh giaù theo töøng yeáu toá . Sau ñoù, laáy laáy trung bình coù troïng soá cuûa caùc giaù trò tính theo töøng yeáu toá, chuùng ta ñöôïc giaù trò coâng ty ñònh giaù theo phöông phaùp so saùnh vôùi caùc coâng ty töông töï. @ Chuù yù : Trong phöông phaùp naøy, khi laáy troïng soá cuûa caùc yeáu toá, chuùng ta phaûi döïa vaøo vieäc phaân tích moät soá ñaëc tính quan troïng ôû phaàn treân ñeå caên cöù vaøo ñoù maø choïn troïng soá thích hôïp. @Nhaän xeùt: -Phöông phaùp naøy mang tính thöïc teá vaø laø phöông phaùp ñöôïc caùc coâng ty chuyeân ñònh giaù ôû Myõ aùp duïng tính toaùn. -Phöông phaùp naøy cuõng theå hieän ñöôïc öu ñieåm laø quan taâm ñaày ñuû ñeán moïi khía caïnh cuûa doanh nghieäp. Ñi töø yeáu toá neàn taûng laø giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp cho ñeán caùc yeáu toá khaùc nhö doøng lôïi nhuaän, EBIT,EBITDA vaø caû doanh thu. -Ngoaøi ra, coøn so saùnh khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng chöùng khoaùn thoâng qua yeáu toá EPS. -Laáy giaù trò trung bình neân chia seû ñöôïc ruûi ro cuûa vieäc döï toaùn. Trong ñieàu kieän neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay thì phöông phaùp naøy chöa theå aùp duïng ñöôïc toaøn boä. Tuy nhieân, neáu thay moät soá yeáu toá töông töï coù trong heä thoáng keá toaùn nöôùc ta nhö EPS thay baèng tyû suaát lôïi nhuaän roøng treân voán chuû sôû höõu, vaø ñöôïc caùc thoâng soá cuûa phöông phaùp thoâng tin veà ñoái thuû caïnh tranh, trung bình ngaønh cuõng phaûi coâng khai thì vieäc aùp duïng phöông phaùp naøy seõ cho hieäu quaû cao hôn, mang tính khaû thi hôn. 7-Vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn voâ hình. Chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần - Theo Thông tư số 126/2004/TT-BTC ban hành ngày 24/12/2004, Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện như sau: trường hợp doanh nghiệp không đủ điều kiện cổ phần hoá thì áp dụng hình thức sắp xếp khác phù hợp với quy định của pháp luật, không cấp thêm vốn nhà nước để cổ phần hóa...Đến thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp, những tài sản không cần dùng, tài sản ứ đọng, tài sản chờ thanh lý chưa được xử lý thì không tính vào giá trị doanh nghiệp. Doanh nghiệp tiếp tục xử lý số tài sản này trước khi có quyết định giá trị doanh nghiệp. Đến thời điểm có quyết định giá trị doanh nghiệp, nếu còn tài sản chưa xử lý, doanh nghiệp có trách nhiệm bảo quản, chuyển giao cho Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp để xử lý theo quy định hiện hành. Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp không bán lại tài sản này cho doanh nghiệp...Tài sản phúc lợi được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách hoặc có nguồn gốc từ ngân sách, nếu doanh nghiệp cổ phần hoá tiếp tục sử dụng được tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá...Trường hợp doanh nghiệp thực hiện hình thức thuê đất: nếu đang thuê thì không tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp, công ty cổ phần tiếp tục ký hợp đồng thuê đất theo quy định của pháp luật và quản lý sử dụng đúng mục đích, không được nhượng bán, Nếu diện tích đất đã được nhận giao, đã nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách nhà nước, mua quyền sử dụng đất của các cá nhân, pháp nhân khác nay chuyển sang thuê đất thì chỉ tính vào giá trị doanh nghiệp các khoản chi phí làm tăng giá trị sử dụng đất và giá trị tài sản trên đất như: chi phí đền bù, giải toả, san lấp mặt bằng... Tröôøng hôïp doanh nghieäp coù giaù trò thöông hieäu ñaõ ñöôïc xaùc ñònh hoaëc ñaõ ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän cao hôn giaù trò lôïi theá kinh doanh xaùc ñònh theo qui ñònh treân thì caên cöù vaøo giaù trò thöông hieäu ñaõ phaûn aùnh treân soå keá toaùn hoaëc giaù trò ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän ñeå tính vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa. Tröôøng hôïp thaáp hôn thì tính theâm phaàn cheânh leäch vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa. Veà giaù trò quyeàn söû duïng ñaát : Ñoái vôùi dieän tích ñaát doanh nghieäp nhaø nöôùc ñi thueâ : Doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc hieän coå phaàn hoùa sau khi chuyeån sang Coâng ty coå phaàn vaãn keá thöøa hôïp ñoàng thueâ ñaát vaø coù traùch nhieäm thöïc hieän ñaày ñuû caùc qui ñònh veà söû duïng ñaát ñai cuûa nhaø nöôùc. Tröôøng hôïp doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ mua quyeàn söû duïng ñaát cuûa caùc caù nhaân hoaëc phaùp nhaân khaùc baèng tieàn coù nguoàn goác töø ngaân saùch Nhaø nöôùc thì chuyeån sang thueâ ñaát nhö qui ñònh taïi Ñieàu 29 Nghò ñònh soá 04/2000/NÑ-CP ngaøy 11/02/2000 cuûa Chính phuû veà thi haønh luaät söûa ñoåi boå sung moät soá Ñieàu cuûa Luaät ñaát ñai. Khi thöïc hieän coå phaàn hoùa chæ tính vaøo giaù trò doanh phaàn chi phí ñeå laøm taêng giaù trò söû duïng ñaát vaø giaù trò taøi saûn treân ñaát nhö : chi phí ñeàn buø, giaûi toûa, san laáp maët baèng… Ñoái vôùi dieän tích ñaát doanh nghieäp ñaõ ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñeå kinh doanh nhaø vaø haï taàng maø doanh nghieäp khoâng phaûi noäp hoaëc ñaõ noäp tieàn thu veà chuyeån quyeàn söû duïng ñaát nhöng ñeán thôøi ñieåm ñònh giaù coù phaùt sinh cheânh leäch tieàn thu veà chuyeån quyeàn söû duïng ñaát thì phaûi tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát hoaëc khoaûn cheânh leäch veà giaù trò quyeàn söû duïng ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa. Giaù trò quyeàn söû duïng ñaát ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû khung giaù chuyeån quyeàn söû duïng ñaát hieän haønh do caáp coù thaåm quyeàn coâng boá. Ñoái vôùi dieän tích ñaát doanh nghieäp ñaõ söû duïng ñeå lieân doanh vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc thì giaù trò quyeàn söû duïng ñaát goùp voán lieân doanh cuõng tính vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa nhö qui ñònh. IV-MOÂ HÌNH ÑÒNH GIAÙ TAÏI VIEÄT NAM. Trong quaù trình coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn thì giaù trò caùc doanh nghieäp ñöôïc ñònh giaù töông töï theo moâ hình taøi saûn môû roäng. 1-Caên cöù xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. a-Treân soå saùch : -Soá lieäu giao voán gaàn nhaát . -Bieân baûn xeùt duyeät quyeát toaùn 3 naêm tröôùc khi coå phaàn hoùa. -Toaøn boä chöùng töø soå saùch lieân quan . b- Soá lieäu kieåm keâ thöïc teá : -Taøi lieäu kieåm keâ veà taøi saûn, voán, vaät tö, haøng hoùa,… -Bieân baûn ñoái chieáu coâng nôï caùc beân ñaõ xaùc nhaän . -Hôïp ñoàng, giaáy pheùp lieân doanh ( neáu coù). -Caùc taøi lieäu khaùc veà ñaàu tö taøi chính . c- Hieän traïng vaø giaù hieän haønh cuûa töøng loaïi taøi saûn vaät tö haøng hoùa. 2- Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp theo thoâng tö cuûa Boä Taøi chính Giaù trò thöïc teá cuûa doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû kieåm keâ, phaân loaïi vaø ñaùnh giaù xaùc ñònh giaù trò thöïc teá cuûa toaøn boä taøi saûn ñeå coå phaàn hoùa cuûa doanh nghieäp theo giaù trò thò tröôøng taïi thôøi ñieåm ñònh giaù. 2.1 Ñoái vôùi taøi saûn laø hieän vaät: a- Chæ ñaùnh giaù laïi nhöõng taøi saûn cuûa doanh nghieäp döï kieán seõ tieáp tuïc söû duïng sau khi chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn. Khoâng ñaùnh giaù laïi nhöõng taøi saûn doanh nghieäp khoâng caàn duøng, taøi saûn öù ñoïng, taøi saûn chôø thanh lyù ñöôïc loaïi tröø khoâng tính vaøo giaù trò thöïc teá cuûa cuûa doanh nghieäp coå phaàn hoùa nhö qui ñònh taïi Khoaûn 2 Ñieàu 15 cuûa Nghò ñònh soá 64/2002/NÑ-CP. b- Giaù trò thöïc teá cuûa taøi saûn ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû giaù thò tröôøng vaø chaát löôïng cuûa taøi saûn taïi thôøi ñieåm ñònh giaù. c- Chaát löôïng cuûa taøi saûn ñöôïc xaùc ñònh baèng giaù trò coøn laïi theo tyû leä % so vôùi nguyeân giaù taøi saûn môùi mua saém hoaëc môùi ñaàu tö xaây döïng. Vieäc xaùc ñònh chaát löôïng ta._.øi saûn cuûa doanh nghieäp ñeå coå phaàn hoùa phaûi ñaûm baûo caùc nguyeân taéc quy ñònh taïi Chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần - Theo Nghị định 187/2004/NĐ-CP ban hành ngày 16/11/2004, Chính phủ quy định: các doanh nghiệp nhà nước được giao đất sử dụng làm mặt bằng xây dựng trụ sở, văn phòng giao dịch và đất sản xuất nếu lựa chọn hình thức Nhà nước giao đất sẽ được tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp...Phương thức tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá quy định rõ: doanh nghiệp cổ phần hoá có tổng giá trị tài sản theo sổ sách kế toán từ 30 tỷ đồng trở lên thì việc xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá thực hiện thông qua các tổ chức có chức năng định giá như các công ty kiểm toán, công ty chứng khoán, tổ chức thẩm định giá, ngân hàng đầu tư trong nước và ngoài nước có năng lực định giá, nếu dưới 30 tỷ đồng thì không nhất thiết phải thuê tổ chức định giá...Đối với phát hành cổ phần lần đầu, các doanh nghiệp phải tổ chức đấu giá công khai, ít nhất 20% vốn điều lệ, đồng thời những nhà đầu tư chiến lược có thể được mua tối đa 20% trong số này với giá ưu đãi. Trong khi đó, người lao động trong doanh nghiệp cổ phần hóa thay vì được mua cổ phần với giá sàn sẽ chỉ được giảm 40% so với giá đấu giá và cũng chỉ áp dụng với số cổ phần ưu đãi (100 cổ phần cho mỗi năm thực tế làm việc)... d- Giaù thò tröôøng duøng ñeå xaùc ñònh giaù trò thöïc teá taøi saûn laø : - Giaù ñang mua, baùn treân thò tröôøng coäng chi phí vaän chuyeån laép ñaët (neáu coù) ñoái vôùi nhöõng taøi saûn laø maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän taûi coù löu thoâng treân thò tröôøng. Neáu laø taøi saûn ñaëc thuø khoâng coù löu thoâng treân thò tröôøng thì tính theo giaù mua cuûa nhöõng taøi saûn cuøng loaïi, coù cuøng coâng suaát hoaëc tính naêng töông ñöông.Tröôøng hôïp khoâng coù taøi saûn töông ñöông thì tính theo giaù taøi saûn ghi treân soå saùch keá toaùn. - Ñôn giaù ñaàu tö xaây döïng do cô quan coù thaåm quyeàn quy ñònh ñoái vôùi taøi saûn laø saûn phaåm ñaàu tö, xaây döïng. Rieâng ñoái vôùi caùc coâng trình môùi hoaøn thaønh ñaàu tö xaây döïng trong 03 naêm tröôùc khi coå phaàn hoùa thì söû duïng giaù trò quyeát toaùn coâng trình ñaõ ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät. e- Ñoái vôùi taøi saûn coá ñònh heát khaáu hao hoaëc duïng cuï quaûn lyù ñaõ phaân boå heát giaù trò nhöng ñeán thôøi ñieåm coå phaàn hoùa doanh nghieäp vaãn ñang söû duïng thì phaûi ñaùnh giaù laïi ñeå tính boå sung vaøo giaù trò doanh nghieäp theo nguyeân taéc quy ñònh taïi muïc “c” noùi treân. 2.2- Ñoái vôùi taøi saûn baèng tieàn thì tính theo soá dö voán baèng tieàn ñaõ kieåm quyõ hoaëc ñaõ ñoái chieáu xaùc nhaän vôùi Ngaân haøng taïi thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Neáu soá dö laø ngoaïi teä thì phaûi ñaùnh giaù laïi theo tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân Ngaân haøng do Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá taïi thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. 3.3- Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi thu laø caùc khoaûn nôï ñaõ ñoái chieáu, xaùc nhaän hoaëc ñang luaân chuyeån taïi thôøi ñieåm ñònh giaù. 3.4- Ñoái vôùi caùc khoaûn chi phí dôû dang ( bao goàm : chi phí saûn xuaát kinh doanh, chi phí söï nghieäp, chi phí ñaàu tö xaây döïng cô baûn) thì tính theo soá dö chi phí thöïc teá treân soå keá toaùn. 3.5- Ñoái vôùi taøi saûn kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn vaø daøi haïn thì tính theo soá dö thöïc teá treân soå keá toaùn ñaõ ñoái chieáu xaùc nhaän taïi thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. 3.6- Ñoái vôùi caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn vaø daøi haïn maø Coâng ty coå phaàn tieáp seõ tuïc keá thöøa thì ñöôïc tính theo soá dö treân soå keá toaùn. Rieâng ñoái vôùi caùc khoaûn ñaàu tö goùp voán, mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp khaùc thì xaùc ñònh laïi giaù trò coå phaàn vaø giaù trò voán goùp theo giaù trò voán chuû sôû höõu theå hieän trong baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp maø doanh nghieäp coå phaàn hoùa goùp voán hoaëc mua coå phaàn taïi thôøi ñieåm gaàn nhaát tröôùc thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa. 3.7- Ñoái vôùi taøi saûn laø voán goùp lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi : tröôøng hôïp doanh nghieäp coå phaàn hoùa keá thöøa thì giaù trò taøi saûn voán goùp lieân doanh ñöôïc tính vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa treân cô sôû : - Giaù trò voán chuû sôû höõu ( khoâng bao goàm soá dö Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi) ñöôïc theå hieän trong baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty lieân doanh taïi thôøi ñieåm gaàn nhaát tröôùc thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa, ñaõ ñöôïc cô quan kieåm toaùn ñoäc laäp kieåm toaùn. - Tyû leä voán goùp vaøo lieân doanh cuûa doanh nghieäp coå phaàn hoùa. - Tyû giaù chuyeån ñoåi giöõa ñoàng ngoaïi teä goùp voán vôùi ñoàng Vieät Nam theo tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do Ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá taïi thôøi ñieåm ñònh giaù ( ñoái vôùi tröôøng hôïp Coâng ty lieân doanh haïch toaùn baèng ngoaïi teä). Tröôøng hôïp doanh nghieäp goùp voán lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi baèng giaù trò quyeàn söû duïng ñaát thì giaù trò quyeàn söû duïng ñaát goùp voán lieân doanh cuõng ñöôïc tính vaøo giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa theo quy ñònh treân. Giaù trò taøi saûn goùp voán lieân doanh xaùc ñònh treân cô sôû neâu treân laø caên cöù ñeå xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa ; khoâng ñieàu chænh giaù trò voán goùp lieân doanh treân giaáy pheùp ñaàu tö. V-XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP THEO QUAN ÑIEÅM CUÛA NHAØ ÑAÀU TÖ VAØ NHAØ QUAÛN TRÒ. Nhìn nhaän laïi heä thoáng phöông phaùp ñònh giaù doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc cho thaáy chuùng ñöôïc xaây döïng döïa treân hai taàm nhìn cô baûn, ñoù laø taàm nhìn cuûa nhaø ñaàu tö vaø nhaø quaûn trò doanh nghieäp, taát nhieân söï phaân bieät chæ coù tính chaát töông ñoái. Muïc tieâu haønh ñoäng cuûa hai caùch nhìn naøy khoâng haún coù söï ñoàng nhaát hoaøn toaøn vôùi nhau : 1-Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö . Muïc tieâu cuûa nhaø ñaàu tö laø ñoä an toaøn cuûa ñoàng voán ñaõ boû ra khoûi tay vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa noù. Moãi ñoàng voán boû ra phaûi thu veà caøng nhanh caøng toát, phaûi khoâng ngöøng sinh lôøi vaø sinh lôøi caøng nhieàu caøng toát. Chính vì leõ ñoù maø caùc tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc xaây döïng döïa treân vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm boû voán vaø thu hoài ñöôïc, ñoàng thôøi xaùc ñònh ñaõ boû ra bao nhieâu vaø thu veà bao nhieâu? Ñoù cuõng chính laø lyù do quyeát ñònh söï ra ñôøi vaø thöøa nhaän trong thöïc teá cuûa lyù thuyeát veà doøng tieàn vaø lyù thuyeát hieän taïi hoùa giaù trò trong vieäc ñaùnh giaù vaø löïa choïn caùc döï aùn ñaàu tö ñang ñöôïc söû duïng phoå bieán hieän nay. Trong hoaït ñoäng mua baùn doanh nghieäp, döôùi con maét cuûa nhaø ñaàu tö, doanh nghieäp toàn taïi nhö moät döï aùn cuï theå, nhö moät “coã maùy” coù chöùa ñöïng khaû naêng saûn sinh ra thu nhaäp. Ñieàu nhaø ñaàu tö muoán bieát ngay laø caùc khoaûn thu nhaäp döôùi caùc hình thöùc khaáu hao, lôïi nhuaän roøng, lôïi töùc coå phaàn, giaù trò nhöôïng baùn thanh lyù seõ phaùt sinh nhö theá naøo? Nhaø ñaàu tö chæ ñi ñeán quyeát ñònh mua doanh nghieäp khi coù theå nhìn thaáy caùc doøng tieàn ñoù trong töông lai vôùi moät ñoä tin caäy nhaát ñònh veà soá löôïng vaø thôøi ñieåm phaùt sinh caùc khoaûn tieàn. Chính vì theá, caùc phöông phaùp ñònh giaù doanh nghieäp nhaø ñaàu tö ñöa ra laø phöông phaùp hieän taïi hoùa doøng lôïi töùc coå phaàn, phöông phaùp lôïi nhuaän, phöông phaùp chieát khaáu doøng thu nhaäp,… Song coù ñieàu, ñeå döï baùo ñöôïc caùc doøng tieàn ñaùnh giaù ñöôïc söï an toaøn cuûa ñoàng voán, ñaùnh giaù tính chaéc chaén cuûa caùc khoaûn thu nhaäp, ñoøi hoûi nhaø ñaàu tö phaûi coù naêng löïc quaûn trò. Nhaø ñaàu tö phaûi hieåu bieát caùch tính thu nhaäp cuûa nhaø quaûn trò, phaûi hieåu bieát söï taùc ñoäng cuûa caùc phöông phaùp tính khaáu hao, caùc caùch phaân boå chi phí cho haøng döï tröõ, nhöõng taùc ñoäng ñoøn baåy cuûa cô caáu nôï, bieát phaân tích dieãn bieán cuûa nguoàn voán vaø söû duïng voán, phaân tích phaân chia lôïi töùc coå phaàn ,… Toùm laïi, nhaø ñaàu tö phaûi coù naêng löïc toái thieåu veà quaûn trò doanh nghieäp, caøng coù naêng löïc quaûn trò caøng toát. Tuy nhieân, ñoù thöôøng khoâng phaûi laø naêng löïc chuyeân moân phoå bieán cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Hoï caàn phaûi troâng ñôïi vaøo nhöõng keát luaän tö vaán coù traùch nhieäm cuûa nhaø quaûn trò. 2- Ñoái vôùi nhaø quaûn trò. Muïc tieâu vaø ñoäng cô cuûa nhaø quaûn trò laø gì? Nhaø quaûn trò haønh ñoäng nhaân danh ai? Nhaø quaûn trò soáng nhôø vaøo ñoàng löông maø chuû sôû höõu chi traû vaø haønh ñoäng nhaân danh chuû sôû höõu. Song, toaøn boä taøi saûn cuûa doanh nghieäp laïi ñöôïc hình thaønh döïa treân caùc traùi quyeàn khaùc nhau.Oâng ta luoân phaûi ñoái maët vôùi vieäc neân söû duïng ñoàng voán ñöôïc taøi trôï nhö theá naøo? Luoân bò raøng buoäc bôûi caùc qui ñònh cuûa luaät Thueá, caùc ñònh möùc, caùc chæ tieâu, tieâu chuaån chi phí, caùc caùch phaân boå chi phí sao cho hôïp lyù nhaát,… Töøng nhaø ñaàu tö chæ quan taâm ñeán ñoàng voán cuûa mình boû ra bao nhieâu vaø thu veà ñöôïc bao nhieâu. Coøn nhaø quaûn trò ít quan taâm ñeán ñieàu naøy hôn, maø chuû yeáu quan taâm ñeán toång nguoàn voán ñöôïc caáp phaùt vaø tyû leä sinh lôøi toái thieåu cuûa toång nguoàn voán ñoù laø oâng ta ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa mình. Töùc laø, oâng ta chæ coù boån phaän laøm ra moät “caùi baùnh”,caùc nhaø ñaàu tö chia nhau “caùi baùnh” ñoù. Coù chaêng, thì oâng ta chæ höôùng daãn caùch chia theo hieåu bieát cuûa mình maø thoâi. Lôïi ích cuûa nhaø quaûn trò gaén boù moät caùch chaët cheõ vôùi söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp. Vì vaäy, muïc tieâu cuûa hoï laø phaûi laøm cho doanh nghieäp toàn taïi, cuõng vì theá maø ñoäng cô trong hoaït ñoäng quaûn trò laø toái ña hoùa giaù trò doanh nghieäp nhaèm laøm taêng tieàm löïc taøi chính, gia taêng khaû naêng toàn taïi laâu daøi cuûa doanh nghieäp. Giaù trò cuûa moät doanh nghieäp trong con maét cuûa nhaø quaûn trò laø khaû naêng tröôøng toàn cuûa doanh nghieäp ñoù. Hoï coù khuynh höôùng thuyeát phuïc caùc coå ñoâng giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå taùi ñaàu tö, coù khuynh höôùng veõ ra nhöõng “caùi baùnh” lôùn ñeå thuyeát phuïc nhaø ñaàu tö hy sinh hoaëc giaûm tieâu duøng hieän taïi. Hoï haønh ñoäng thieân veà söï an toaøn vaø ñaûm baûo ñoä tin caäy cho lôøi tö vaán cuûa mình nhieàu hôn laø ñi theo söï phieâu löu maïo hieåm cuûa caùc coå ñoâng. Vôùi nhöõng ñoäng cô ñoù, yù kieán tö vaán cuûa nhaø quaûn trò cho caùc nhaø ñaàu tö veà giaù trò doanh nghieäp thöôøng döïa treân löôïng taøi saûn thöïc cuûa doanh nghieäp. Töùc laø, caùc phöông phaùp nhö giaù trò noäi taïi, giaù trò thay theá,…laø nhöõng phöông phaùp ñònh löôïng caùc khoaûn thu nhaäp coù theå troâng thaáy moät caùch roõ raøng, coù ñoä tin caäy döôøng nhö chaéc chaén seõ ñöôïc neâu ra ñeå ñaûm baûo uy tín cuûa mình tröôùc “khaùch haøng”. Caùc phöông phaùp naøy seõ thuyeát phuïc ñöôïc caùc nhaø ñaàu ngaïi maïo hieåm, nhöõng ngöôøi maø chöa tin töôûng ôû nhöõng khoaûn thu nhaäp tieàm taøng coù theå phaùt sinh trong doanh nghieäp. Cuõng caàn noùi theâm raèng, söï phaân tích treân ñaây chæ laø moät khía caïnh caét nghóa nhöõng ñoäng cô khaùc nhau trong haønh ñoäng cuûa caùc nhaø quaûn trò. Noùi chung thì muïc tieâu cuûa nhaø ñaàu tö vaø nhaø quaûn trò cuøng nhaát trí vôùi nhau. Nhöng khoâng phaûi luùc naøo haønh ñoäng quaûn trò cuõng nhaèmvaøo tieâu chuaån hieäu quaû cuûa caùc nhaø caáp voán. Chính vì theá, ñeå ngaên ngöøa xu höôùng lieân tuïc veõ ra nhöõng “caùi baùnh” vaø caùc xu höôùng töông töï khaùc, caùc cô cheá tieàn löông, tieàn thöôûng, veà vieäc öu tieân phaùt haønh coå phieáu cho nhaø quaûn trò bieán hoï thaønh ñoàng sô’ höõu laø nhöõng giaûi phaùp ñaëc bieät coù hieäu quaû nhaèm haïn cheá söï khaäp khieãng cuûa hai ñoäng cô noùi treân. Ngoaøi ra, vieäc xem xeùt quan ñieåm cuûa nhaø ñaàu tö vaø nhaø quaûn trò trong vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khoâng chæ coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi vieäc giaûi thích cô sôû lyù luaän cuûa phöông phaùp ñònh giaù khaùc nhau, maø noù coøn coù yù nghóa to lôùn khi xaây döïng tö töôûng chæ ñaïo trong hoaït ñoäng ñònh giaù doanh nghieäp Nhaø nöôùc hieän na. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, vieäc mua baùn giöõa caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân vôùi nhau ñöôïc thuaàn tuùy döïa treân nhöõng quan heä thò tröôøng, töùc laø noù chòu söï chi phoái chaët cheõ cuûa qui luaät thò tröôøng. Nhöng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñöôïc söû duïng laøm haøng hoùa ñeå coå phaàn hoùa, ñeå baùn thì khoâng hoaøn toaøn nhö vaäy. Doanh nghieäp Nhaø nöôùc do Nhaø nöôùc thaønh laäp, ñaàu tö vaø giao cho moät taäp theå ngöôøi lao ñoäng ñöôïc quyeàn söû duïng voán ñoù theo muïc tieâu vaø nhieäm vuï cuûa Nhaø nöôùc giao cho. Ñaïi dieän cho sôû höõu Nhaø nöôùc veà soá voán cuûa Nhaø nöôùc taïi doanh nghieäp laø moät chuû theå mang tính tröøu töôïng, khoâng gaén lieàn vôùi con ngöôøi thöïc tieãn baèng xöông baèng thòt nhö sôû höõu tö nhaân. Chính vì vaäy, trong tieán trình coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc, vieäc löïa choïn ñaïi dieän sôû höõu Nhaø nöôùc ñeå tham gia vaøo Hoäi ñoàng xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp laø moät vaán ñeà nan giaûi. Noù gôïi ra raèng, neáu nhu khoâng chæ ra ñöôïc moät chuû theå coù ñoä tin caäy caàn thieát cho lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, neáu nhö caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch quaù baên khoaên veà ñieàu naøy thì phaûi hình thaønh moät cô cheá ñeå kieåm ñònh nhieàu phöông phaùp ñònh giaù cuøng moät luùc. Coù nhö vaäy, tính chaát khaùch quan trong vieäc ñònh giaù môùi ñöôïc toân troïng, giaù trò doanh nghieäp xaùc ñònh ñöôïc môùi khoâng khaùc xa so vôùi giaù trò thöïc teá. Maët khaùc, cuõng caàn nhaán maïnh raèng xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp vaø quyeát ñònh giaù baùn cuï theå laø hai vieäc khaùc nhau. Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp laø coâng vieäc cuûa caùc nhaø chuyeân moân, hoï coù boån phaän tìm ra giaù trò thöïc theo cô cheá thò tröôøng, coøn vieäc baùn doanh nghieäp Nhaø nöôùc theo giaù naøo laø phuï thuoäc vaøo quan ñieåm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc giaûi quyeát caùc maët lôïi ích ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp vaø caùc yeâu caàu böùc xuùc trong tieán trình caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc hieän nay. VI- VAI TROØ CUÛA ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP TRONG TIEÁN TRÌNH THÖÏC HIEÄN COÅ PHAÀN HOÙA CUÕNG NHÖ CHUYEÅN ÑOÅI THAØNH COÂNG TY COÅ PHAÀN. Tröôùc tieân, ñònh giaù doanh nghieäp neáu mang ñeán moät giaù trò chính xaùc, xaùc thöïc vôùi “cô cheá thò tröôøng” thì vieäc baùn doanh nghieäp ñöôïc “ngöôøi mua” chaáp nhaän. Ñieàu ñoù coù nghóa vôùi vieäc thöïc hieän coå phaàn hoùa ñöôïc tieán haønh nhanh choùng, thuaän lôïi. Noãi lo aâu cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc hoaït ñoäng keùm hieäu quaû veà maët taøi chính. Ña soá caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñeàu hoaït ñoäng loã laõ, Nhaø nöôùc phaûi mang gaùnh naëng naøy, nhaân daân phaûi ñoùng thueá buø loã. Töø ñoù, vieäc coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc laø moät vaán ñeà caáp baùch vaø mang tính chieán löôïc cuûa caû quoác gia. Ñieàu naøy coøn coù yù nghóa laø vieäc xaùc ñònh giaù doanh nghieäp Nhaø nöôùc cuõng laø moät yeáu toá quyeát ñònh tröôùc khi tieán haønh coå phaàn hoùa. Ñònh giaù doanh nghieäp moät caùch chính xaùc ñieàu ñoù seõ xuùc tieán ñöôïc coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc moät caùch nhanh choùng, töø ñoù nhaèm vaøo caùc muïc tieâu : + Giuùp Nhaø nöôùc thu hoài ñöôïc moät phaàn voán, taøi saûn nhôø baùn bôùt coå phaàn cho caùn boä coâng nhaân vieân vaø nhaân daân ñeå ñaàu tö vaøo caùc ngaønh troïng ñieåm khaùc. + Nhôø hình thöùc huy ñoäng voán tröïc tieáp thoâng qua vieäc phaùt haønh coå phieáu vaø traùi phieáu ngaân saùch vaø caùc toå chöùc tín duïng bôùt moät phaàn taøi trôï ñeå phaùt trieån kinh doanh maø hieän nay ñang vöôït quaù söùc cung cuûa nguoàn taøi trôï, töø ñoù taêng nguoàn thu vaø giaûm chi ngaân saùch. + Nhôø caùch toå chöùc hình thöùc moät coâng ty ñoái voán, noù seõ giaûm bôùt ñöôïc söï can thieäp ña tuyeán khoâng caàn thieát cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc, deã daøng hôn trong vieäc phaùt huy tính naêng ñoäng trong saûn xuaát kinh doanh. + Do tính chaát xaõ hoäi hoùa veà maët sôû höõu Nhaø nöôùc coøn chi phoái ñöôïc moät phaàn caùc quan heä sôû höõu, noù giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù ñieàu chænh veà cô caáu sôû höõu theo caùc muïc tieâu chính trò cuûa mình ( nhö tính phaân phoái coå phaàn theo ñoái töôïng hoaëc döïa vaøo tính chaát xí nghieäp maø ñieàu chænh cô caáu coå phaàn). + Nhôø chuyeån sang hình thöùc coå phaàn, Nhaø nöôùc deã daøng xaây döïng moät keá hoaïch giaûi tröø phuø hôïp vôùi coâng vieäc phaùt trieån coâng nghieäp quoác doanh trong chieán löôïc chung cuûa neàn kinh teá nhö coù theå baùn töøng phaàn hoaëc baùn toaøn boä coå phaàn theo moät chöông trình qui hoaïch caùc ngaønh coâng nghieäp quoác doanh. + Phaàn lôùn caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñöôïc coå phaàn hoùa seõ taïo ra tieàn ñeà vaät chaát caàn thieát cho vieäc phaùt trieån thò tröôøng voán trong nöôùc, kích thích vaø taïo ñieàu kieän chuyeån hoùa phaàn tieát kieäm cuûa tö nhaân thaønh voán kinh doanh + Vieäc chuyeån doanh nghieäp Nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn seõ taïo ñieàu kieân thieát thöïc nhaát ñeå ngöôøi lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc coù theå thöïc hieän quyeàn laøm chuû thaät söï ( laøm chuû treân cô sôû quyeàn sôû höõu veà taøi saûn ñaûm baûo) baèng caùch tích luõy coå phaàn cuûa xí nghieäp. @ TOÙM LÖÔÏC CHÖÔNG I : Nhö vaäy, trong chöông naøy, chuùng ta ñaõ tìm hieåu khaùi nieäm veà giaù trò doanh nghieäp vaø naém ñöôïc moät soá phöông phaùp ñònh giaù phoå bieán treân theá giôùi, cuõng nhö caùc phöông phaùp ñònh giaù giaù trò doanh nghieäp trong quaù trình coå phaàn hoùa ôû Vieät Nam. Trong moãi phöông phaùp ñeàu coù nhöõng öu ñieåm, nhöôïc ñieåm rieâng. Vieäc aùp duïng vôùi töøng doanh nghieäp cuï theå chæ phuø hôïp khi ta ñaõ naém ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm, cuõng nhö tình hình saûn xuaát kinh doanh vaø hình thöùc, phöông phaùp haïch toaùn keá toaùn cuûa doanh nghieäp ñoù. Trong chöông naøy cuõng ñöa ra moät soá vai troø chuû yeáu trong vieäc ñònh giaù doanh nghieäp, töø ñoù doanh nghieäp thaáy ñöôïc taùc duïng trong vieäc coå phaàn hoùa doanh nghieäp ñeå xuùc tieán quaù trình naøy dieãn ra nhanh hôn vaø hieäu quaû hôn. Ñeå ñònh giaù ñöôïc chính xaùc, ta phaûi ñi vaøo phaân tích caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp taïi Coâng ty ĐỨC HẢI, ñeå töø ñoù coù cô sôû cho vieäc döï ñoaùn keát quaû hoïat ñoäng saûn xuaát kinh doanh trong töông lai. Ñoàng thôøi ta cuõng tìm hieåu vaø aùp duïng vaøi phöông phaùp theo nhöõng soá lieäu cho pheùp ñeå xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Töø ñoù chuùng ta phaàn naøo hình dung ñöôïc töøng moâ hình ñònh giaù doanh nghieäp hieän nay treân theá giôùi, cuõng nhö moâ hình ñònh giaù taïi Vieät Nam. A- LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN COÂNG TY, MUÏC TIEÂU, CÔ SÔÛ CHUYEÅN ÑOÅI COÂNG TY ĐỨC HẢI THAØNH COÂNG TY COÅ PHAÀN. I- GIÔÙI THIEÄU KHAÙI QUAÙT COÂNG TY ĐỨC HẢI. 1- Sô löôïc lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån coâng ty. Vaøi neùt sô löôïc veà DNTN Ñöùc Haûi Teân goïi DNTN : DNTN Ñöùc Haûi. Teân vieát taét : TALAVI CO. LTD Truï sôû chính : 1/5 AÁp trung, Thuaän An, Bình Döông Ñieän thoaïi : 8222024 - 8213425 Fax :8210620 - 8213425 DNTN Ñöùc Haûi laø moät DN thöông maïi vaø xaây döïng, ñöôïc thaønh laäp theo giaáy pheùp kinh doanh soá 1115/GP-VB cuûa uyû ban nhaân daân Tænh Bình Döông ngaøy 04/10/1993. DNTNcoù ñuû tö caùch phaùp nhaân, coù con daáu rieâng, ñöôïc môû taïi ngaân haøng ñeå hoaït ñoäng theo ñuùng caùc quy ñònh cuûa nhaø nöôùc sau khi ñaõ ñaêng kyù kinh doanh hôïp leä. Toång soá voán hoaït ñoäng cuûa coâng ty : 110.000.000.000ñ Trong ñoù: - Ñaát ñai nhaø xöôûng : 68.000.000.000ñ - Maùy moùc thieát bò : 18.000.000.000ñ - Voán löu ñoäng : 24.000.000.000ñ. 2- Cô caáu toå chöùc hieän nay cuûa Coâng ty. Hieän nay cô caáu toå chöùc cuûa Coâng ty laø cô caáu tröïc tuyeán tham möu theo chöùc naêng. Ñöùng ñaàu coâng ty laø Giaùm Ñoác, coù traùch nhieäm ñieàu haønh moïi hoïat ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa toøan coâng ty tröôùc phaùp luaät.Tieáp theo laø Trưởng phòng ban và caùc boä phaän, ñöa ra caùc quyeát ñònh vôùi söï chaáp thuaän cuûa Giaùm Ñoác vaø chòu traùch nhieäm tröôùc Ban Giaùm Ñoác coâng ty. Sô ñoà toå chöùc hieän nay cuûa coâng ty: GIAÙM ÑOÁC Phoøng Toå chöùc haønh chính Phoøng Keá toaùn Taùi vuï Phoøng Kinh doanh Phoøng Sx- Kyõ thuaät Tình hình nhaân sự đ ư ợc b ố trí như sau: - Coá vaán kyõ thuaät : 02 ngöôøi Giaùm saùt s ản xuất : 02 ngöôøi Nhaân vieân baùn haøng : 25 ngöôøi Phoøng toå chöùc haønh chính : 03 ngöôøi Phoøng keá toaùn : 05 ngöôøi Kho : 02 ngöôøi II- MUÏC TIEÂU VAØ CÔ SÔÛ TIEÁN HAØNH CHUYEÅN ÑOÅI COÂNG TY ĐỨC HẢI THAØNH COÂNG TY COÅ PHAÀN. 1-Muïc tieâu coå phaàn hoùa. Tieáp tuïc ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp laø yeâu caàu caáp baùch ñaët ra trong giai ñoaïn hieän nay cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc noùi rieâng, coå phaàn hoùa caùc coâng ty khaùc noùi chung laø moät coâng vieäc quan trong nhaèm ñaùp öùng nhu caàu noùi treân . Huy ñoäng voán cuûa toaøn xaõ hoäi, bao goàm caù nhaân, toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, taïo theâm vieäc laøm, phaùt trieån doanh nghieäp, naâng cao söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi lao ñoäng trong doanh ghieäp cuõng nhö ngoaøi doanh nghieäp mua coå phaàn laø nhöõng ngöôøi goùp voán ñöôïc thöïc söï laøm chuû doanh nghieäp. Töø ñoù taïo ñöôïc söï thay ñoåi trong phöông thöùc quaûn lyù, thuùc ñaåy doanh nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû, naâng cao thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Muïc tieâu chuyeån ñoåi Coâng ty ĐỨC HẢI thaønh coâng ty coå phaàn cuõng khoâng naèm ngoaøi nhöõng muïc tieâu treân, nhöng ôû coâng ty ĐỨC HẢI coøn coù nhöõng muïc tieâu khaùc trong vieäc chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn: ñoù laø nhaèm taïo söï taêng voït veà qui moâ voán kinh doanh, chuû ñoäng söû duïng voán ñeå taêng ñaàu tö môû roäng theâm nhaø maùy, cô sôû saûn xuaát kinh doanh, tieán tôùi muïc tieâu laø ñôn vò cung caáp ñoà may mặc , cho thò tröôøng noäi ñòa vaø chuû ñoäng xuaát khaåu sang caùc nöôùc, taêng kim ngaïch xuaát khaåu, taêng khaû naêng caïnh tranh, ñöa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñaït hieäu quaû cao, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc, oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng cuûa coâng nhaân vieân trong coâng ty, khoâng ngöøng taêng qui moâ tích luõy ñeå tieáp tuïc ñaàu tö môû roäng saûn xuaát kinh doanh, ñaëc bieät laø tieán seõ phaùt haønh chöùng khoaùn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn vaø tham gia kinh doanh chöùng khoaùn. 2- Cô sôû ñeå tieán haønh chuyeån ñoåi thaønh Coâng ty coå phaàn taïi Coâng ty ĐỨC HẢI. - Coâng ty ĐỨC HẢI laø moät coâng ty coù qui moâ lôùn, hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh theo dieän coâng ty tö nhaân. - Hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty ñang lieân tuïc phaùt trieån, lôïi nhuaän taêng cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây, voán kinh doanh ñöôïc baûo toaøn vaø phaùt trieån. Nhôø kinh doanh coù hieäu quaû, coù voán tích luyõ neân coâng ty ñaõ vaø ñang taêng cöôøng ñaàu tö môû roäng. - Saûn phaåm đ ồ gia d ụng khoâng theå thieáu trong moãi gia ñình, ñieàu ñoù chöùng toû thò phaàn maø coâng ty ñang coù ñöôïc laø raát lôùn taïo moät cô sôû toát khi coâng ty tieán haønh coå phaàn hoùa. III- PHAÂN TÍCH MOÄT SOÁ NHAÂN TOÁ KHAÙCH QUAN AÛNH HÖÔÛNG TÔÙI VIEÄC XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP. 1-Toác ñoä taêng tröôûng, laïm phaùt vaø laõi suaát ngaân haøng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, toác ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá Vieät Nam coù daáu hieäu suy giaûm, moät trong nhöõng nguyeân nhaân saâu xa laø do aûnh höôûng cuûa caùc ñôït dòch cuùm gia caàm, naïn khuûng boá treân theá giôùi. Tình traïng thieåu phaùt cuûa Vieät Nam coù hieän töôïng keùo daøi vaø ñang daàn daàn taêng laïi. Chính phuû vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ aùp duïng vaø ñöa ra nhieàu giaûi phaùp tích cöïc nhaèm kích caàu tieâu duøng. Ñieàu naøy chöùng toû, khaû naêng tieâu duøng cuûa ngöôøi daân giaûm, trong khi ñoù vieäc ñaàu tö khoâng khaû quan laém ñang coù xu höôùng suy giaûm. ÔÛ thò tröôøng xuaát khaåu gaëp nhieàu khoù khaên khoâng keùm, do caùc nöôùc ñang ñua nhau giaûm giaù haøng, ñaåy maïnh xuaát khaåu ñeå thoaùt khoûi khuûng hoaûng. Laõi suaát ngaân haøng thay ñoåi thaát thöôøng laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng vay nôï vaø thanh toaùn laõi vay cuûa coâng ty, töø ñoù laøm cho vieäc huy ñoäng voán gaëp nhieàu khoù khaên, aûnh höôûng nhieàu ñeán keát quaû hoaït ñoäng cuûa coâng ty.Nguoàn voán huy ñoäng töø soá voán nhaøn roãi trong nhaân daân coøn thaáp neân Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ñöa ra möùc laõi suaát huy ñoäng khaù cao, döôùi caùc hình thöùc nhö phaùt haønh traùi phieáu, vieäc naøy laø nhaèm huy ñoäng voán nhaøn roãi trong nhaân daân ñeå ñaàu tö cho saûn xuaát, ñoàng thôøi seõ goùp phaàn laøm haïn cheá ngöôøi daân ñaàu tö vaøo coå phieáu. Laõi suaát huy ñoäng cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc cao seõ laøm giaûm giaù coå phieáu. Nhö vaäy laøm cho vieäc phaùt haønh coå phieáu cuûa coâng ty ra coâng chuùng vaø vieäc huy ñoäng mua theâm coå phaàn cuûa coâng ty gaëp nhieàu khoù khaên. 2- Nhaân toá lieân quan ñeán chính saùch phaùt trieån kinh teá. Theo chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc thì vieäc ñaåy maïnh coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø söï ra ñôøi cuûa Luaät doanh nghieäp buoäc caùc coâng ty ngaøy caøng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh khoù khaên hôn, ñoàng thôøi tính caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau seõ khoác lieät hôn Thueá giaù trò gia taêng ra ñôøi thay theá cho thueá doanh thu, goùp phaàn taïo söï bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp. Ñaây laø moät yeáu toá thuaän lôïi cho coâng ty. Coâng ty Đức Hải laïi laø moät coâng ty cung caáp ñoà gia duïng phuïc vuï trang trí, noäi trôï haàu heát cho caû nöôùc . Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc Nhaø nöôùc, Chính phuû öu aùi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå coâng ty ñöôïc ñaàu tö xaây döïng treân moät dieän tích roäng, khu kyõ thuaät coâng ngheä cao, taïo cho coâng ty Đức Hải vöôn leân moät vò theá lôùn maïnh taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh cuõng nhö caû nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. 3- Nhaân toá thò tröôøng tieâu thuï. Coù theå noùi ñaây laø moät nhaân toá quyeát ñònh söï thaønh baïi cuûa Coâng ty. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây vieäc yù thöùc ñuùng ñaén trong vaán ñeà söùc khoûe, söï beàn bæ cuûa saûn phaåm coâng vôùi giaù baùn caùc saûn phaåm cuûa coâng ty ñaõ daàn chieám ñöôïc thò tröôøng tieâu thuï, doanh soá khoâng ngöøng taêng leân. maët khaùc, coâng ty cuõng ñaõ tìm kieám ñöôïc nhieàu thò tröôøng nöôùc ngoaøi ñeå xuaát khaåu. Saûn phaåm cuûa coâng ty nhieàu naêm lieàn ñöôïc nhieàu tieâu duøng bình choïn laø “ Haøng Vieät Nam chaát löôïng cao “ vaø “ Saûn phaåm vì söùc khoûe coäng ñoàng” . Do vaäy, vieäc tieâu thuï saûn phaåm cuûa coâng ty cuõng taêng voït. Ñaây laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng khi coâng ty tieán haønh chuyeån ñoåi sang coâng ty coå phaàn, phaùt haønh coå phieáu vaø baùn coå phieáu ra thò tröôøng. 4- Nhaân toá thò tröôøng chöùng khoaùn. Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ra ñôøi, cuï theå laø söï hình thaønh Sôû Giao dòch chöùng khoaùn TP. Hoà Chí Minh vaø saép tôùi ñaây laø thò tröôøng chöùng khoaùn Haø Noäi, taïo ra theá vaø löïc môùi cho caùc coâng ty coå phaàn tham gia mua baùn chöùng khoaùn moät caùch deã daøng Moät soá coâng ty ñaõ coå phaàn hoùa hoaëc ñaõ chuyeån ñoåi sang hình thöùc coâng ty coå phaàn thì xuùc tieán cho coå phieáu cuûa mình ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng, coøn nhöõng coâng ty chöa coå phaàn thì xuùc tieán ñeå coå phaàn vaø tieán tôùi cho coå phieáu giao dòch. Qua nhieàu phieân giao dòch, chuùng ta thaáy haàu heát caùc coå phieáu cuûa caùc coâng ty tham gia giao dòch treân Sôû giao dòch chöùng khoaùn TP. Hoà Chí Minh ñeàu taêng cao veà soá löôïng coå phieáu giao dòch laãn giaù trò coå phieáu. Phaûi chaêng ñieàu naøy laø do hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc coâng ty ñoù coù hieäu quaû thaät söï hay do vieäc ñònh giaù thaáp, khoâng ñuùng giaù trò . Chuùng ta chæ thaáy ñöôïc vaán ñeà naøy qua thò tröôøng chöùng khoaùn. Nhö vaäy, vieäc coù maët cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. B- PHAÂN TÍCH GIAÙ TRÒ COÂNG TY QUA CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH GIAÙ. I- KHAÙI QUAÙT TÌNH HÌNH TAØI CHÍNH CUÛA COÂNG TY ĐỨC HẢI. 1- Tình hình taøi saûn vaø nguoàn voán cuûa coâng ty. Döïa vaøo baûng caân ñoái keá toaùn qua caùc naêm cuûa coâng ty, ta coù soá lieäu : @Veà toång taøi saûn : Ñôn vò tính : Ngaøn ñoàng NAÊM 2002 2003 2004 Toång taøi saûn 38.387.469 63.486.057 140.879.585 Tyû leä taêng 65,38% 121,91% Qua baûng soá lieäu treân ta thaáy, toång taøi saûn cuûa coâng ty naêm 2003 taêng 65,38% so vôùi naêm 2002 vaø taêng ñoät bieán vôùi möùc 121,91% cuûa naêm 2004 so vôùi naêm 2003. Nhö vaäy, töø naêm 2003 ñeán naêm 2004 toång taøi saûn cuûa coâng ty ñaõ taêng 266,99% töùc laø taêng 102.492.116 ngaøn ñoàng. Do coâng ty ñaàu tö xaây döïng nhaø maùy, mua maùy moùc thieát bò cho nhaø maùy taïi khu coâng ngheä cao, taïo cô sôû vaät chaát ñuû maïnh ñeå phaùt trieån coâng ty leân taàm cao môùi. Ñôn vò tính : Ngaøn ñoàng TAØI SAÛN LÖU ÑOÄNG 31/12/2003 31/12/2004 Möùc taêng Tyû leä taêng Voán baèng tieàn 2.044.672 4.450.262 2.405.590 117,65% Caùc khoaûn phaûi thu 2.430.239 7.950.807 5.520.568 227,16% Haøng toàn kho 36.256.188 53.639.359 17.383.171 47,95% COÄNG 40.731.099 66.040.428 25.309.329 62,14% Nhö vaäy, naêm 2004 so vôùi naêm 2003, tình hình taøi saûn löu ñoäng taêng leân 62,14% töông öùng taêng 25.309.329 ngaøn ñoàng, trong ñoù : + Voán baèng tieàn cuûa coâng ty taêng 117,65% töùc laø taêng 2.405.590 ngaøn ñoàng, töø 2.044.672 ngaøn ñoàng naêm 2003 taêng leân 4.450.262 ngaøn ñoàng naêm 2004. Möùc taêng veà soá töông ñoái laø cao, nhöng veà soá tuyeät ñoái khoâng cao, tuy vaäy, vôùi soá voán baèng tieàn naøy cuõng ñuû ñeå coâng ty ñaûm baûo ñöôïc caùc yeâu caàu veà voán luaân chuyeån. + Caùc ._.