Đánh giá & đề xuất ý kiến về vấn đề giải quyết nhà ở cho người lao động ngoại tỉnh trên địa bàn thành phố Hà Nội

PhÇn I: Lêi më ®Çu Nhµ ë ®« thÞ nãi chung, nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh t¹i c¸c ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp( KCN ) nãi riªng ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc, nãng báng ®­îc Nhµ n­íc ®Æc biÖt quan t©m. ViÖc ph¸t triÓn nhµ ë ®« thÞ còng nh­ gi¶i quyÕt nhµ ë cho lao ®éng ngo¹i tØnh ®ang lµ bµi to¸n khã kh¨n ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cho c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch. HiÖn nay, cã hµng triÖu ng­êi nhËp c­ vµ lµm viÖc t¹i c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh, §ång Nai, §µ N½ng....hµng chôc v¹n c«ng nh©n ®ang lµm viÖc t¹i KCN, KCX nh­ng ch­a cã TØnh, Thµnh phè hay KCN nµo ®¶m b¶o chç ë cho hä. §Ó t×m h­íng gi¶i quyÕt cho vÊn ®Ò nµy, võa qua t¹i §ång Nai, Uû ban c¸c vÊn ®Ò x· héi phèi hîp víi Tæng héi x©y dùng ViÖt Nam tæ chøc Héi th¶o “ Nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh ®Õn lµm viÖc t¹i c¸c ®« thÞ vµ KCN_thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p”. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nhu cÇu nhµ ë, nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ chÝnh s¸ch hiÖn hµnh, c¸c §¹i biÓu ®· ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p ®Èy nhanh tiÕn ®é ®Çu t­ x©y dùng nhµ cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh t¹i c¸c ®« thÞ vµ KCN. Theo b¸o c¸o cña Tæng héi x©y dùng ViÖt Nam, trªn thùc tÕ chØ cã kho¶ng 3-4% sè c«ng nh©n ®­îc ë trong c¸c ng«i nhµ kiÓu ký tóc x¸ do c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, cßn l¹i ph¶i thuª phßng trä t¹i c¸c khu nhµ do d©n x©y dùng tù ph¸t. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy ®­îc r»ng nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh t¹i mét thµnh phè lín nh­ Hµ Néi ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®¸ng ®­îc quan t©m. VËy nªn viÖc chän ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi ” lµ phï hîp vµ cÇn thiÕt ®èi víi em_ sinh viªn chuyªn ngµnh Kinh tÕ & qu¶n lý ®« thÞ. Môc tiªu cña bµi nµy lµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cung, cÇu nhµ ë ®« thÞ cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh t¹i thµnh phè Hµ Néi, xem xÐt c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nhµ ë cña c¬ quan chøc n¨ng vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn b¶n th©n vÒ ph¸t triÓn nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh. §Ó hoµn thµnh ®­îc ®Ò ¸n nµy, em nhËn ®­îc sù gióp ®ì cña thÇy c« trong khoa. §Æc biÖt, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o_ Th.s NguyÔn Thanh B×nh. Do tr×nh ®é vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt khã tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy c«( ®äc ) ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. PhÇn II: Néi dung chÝnh Lý luËn chung vÒ nhµ ë ®« thÞ kh¸i niÖm chung vÒ nhµ ë ®« thÞ Cã rÊt nhiÒu c¸ch quan niÖm kh¸c nhau vÒ nhµ ë. Theo nghÜa hÑp, nhµ ë lµ phÇn kiÕn tróc kÜ thuËt ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ®Ó cã thÓ sö dông lµm chç ë, sinh ho¹t cho mét hoÆc mét sè ng­êi trong mét kho¶ng thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®Þnh. Theo nghÜa réng nhµ ë ®­îc hiÓu ®ång nghÜa víi chç ë, bao gåm ph©n kiÕn tróc kü thuËt cña ng«i nhµ (kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh tiÖn nghi vµ c«ng tr×nh kü thuËt g¾n liÒn víi ng«i nhµ), c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn m«i tr­êng cña khu vùc. Trªn thùc tÕ kh¸i niÖm nhµ ë lu«n ®­îc hiÓu theo nghÜa réng v× tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn nhµ ë kÓ c¶ kiÕn tróc kü thuËt cña ng«i nhµ kh«ng thÓ t¸ch rêi víi c¸c yÕu tè cña h¹ tÇng vµ m«i tr­êng tù nhiªn, x· héi cña khu vùc. §Æc ®iÓm chung cña nhµ ë ®« thÞ Nhµ ë ®« thÞ lµ mét tµi s¶n tiªu dïng d©n c­ song kh¸c c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c, nhµ ë cã vÞ trÝ cè ®Þnh g¾n liÒn víi nã lµ cù ly, m«i tr­êng, c¸c ®iÒu kiÖn kÕt cÊu h¹ tÇngcña khu vùc. Ng­êi sö dông nhµ ph¶i di chuyÓn tíi n¬i s½n cã cña ng«i nhµ vµ chÊp nhËn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn vèn cã cña khu vùc chø kh«ng ph¶i di chuyÓn ng«i nhµ ®Õn n¬i mong muèn nh­ c¸c vËt dông kh¸c. ChÝnh v× vËy nh÷ng thay ®æi vÒ nhµ ë th­êng t¹o ra nh÷ng thay ®æi lín vÒ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vµ cuéc sèng cña mäi thµnh viªn trong gia ®×nh. ViÖc ph¸t triÓn nhµ ë kh«ng chØ chó ý riªng vÊn ®Ò kiÕn tróc kü thuËt mµ c¸c yÕu tè m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn cña vïng cã vai trß rÊt lín quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ trÞ ng«i nhµ. Nhµ ë cã gi¸ trÞ rÊt lín, cã thêi h¹n sö dôngl©u dµi, khã thay ®æi vÒ kiÕn tróc kü thuËt. V× vËy vÊn ®Ò ®Çu t­ ph¸t triÓn nhµ ë võa ph¶i tÝnh ®Õn nhu cÇu tr­íc m¾t, võa ph¶i dù ®o¸n ®­îc xu thÕ, thÞ hiÕu ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Gi¸ trÞ cña nhµ ë ®an xen lång quyÖn víi gi¸ trÞ cña ®Êt vµ gi¸ trÞ cña c¸c ®iÒu kiÖn h¹ tÇng vµ m«i tr­êng sèng. ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò qu¶n lý vµ ph¸t triÓn mang tÝnh vÜ m« vïng d©n c­ sinh sèng sÏ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù thay ®æi vÒ gi¸ trÞ cña c¸c ng«i nhµ s½n cã. C¸c khu vùc s¶n xuÊt nhµ ë ®« thÞ Theo c¸c nhµ nghiªn cøu chÝnh s¸ch nhµ ë cña c¸c n­íc thÕ giíi thø ba, ®· ph©n chia lÜnh vùc s¶n xuÊt nhµ ë thµnh ba khu vùc: khu vùc Nhµ n­íc, khu vùc t­ nh©n vµ khu vùc kh«ng chÝnh thøc. -Khu vùc Nhµ n­íc: C¸c c«ng ty ph¸t triÓn nhµ ë thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc x©y dùng nhµ ë theo nh÷ng tiªu chuÈn, quy t¾c cña Nhµ n­íc ®· ban hµnh. Khu vùc nµy ®­îc xem nh­ tiªu ®iÓm chÝnh cña chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nhµ ë, v× ®ã lµ khu vùc mµ ChÝnh phñ cã thÓ kiÓm so¸t trùc tiÕp. C¸c chØ tiªu vÒ sè l­îng,chÊt l­îng nhµ ë c«ng céng ViÖt Nam thÊp h¬n nhiÒu n­íc, ®¬n vÞ tÝnh cña chóng ta th­êng dïng lµ chØ tiªu diÖn tÝch sµn hoÆc diÖn tÝch b×nh qu©n ®Çu ng­êi(m2/ng­êi), trong khi ®ã ë c¸c n­íc kh¸c dïng ®¬n vÞ tÝnh lµ c¨n hé trªn sè gia ®×nh. Nhµ ë do Nhµ n­íc bao cÊp th­¬ng lµ lo¹i ®­îc bao cÊp, víi nguån vèn cung cÊp cã h¹n mµ nhu cÇu l¹i rÊt lín, nªn kh«ng tr¸nh khái sù mÊt c«ng b»ng trong chÝnh s¸ch ph©n phèi nhµ ë. -Khu vùc t­ nh©n: Nhµ ë ®­îc x©y dùng bëi nh÷ng c¸ nh©n hoÆc doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tõ nguån vèn cña Nhµ n­íc, nh­ng ho¹t ®éng trong hÖ thèng quy t¾c chÝnh thøc cña Nhµ n­íc. ChÝnh phñ Ýt kiÓm so¸t ®­îc khu vùc nµy h¬n khu vùc Nhµ n­íc, mÆc dï Nhµ n­íc vÉn cßn quyÕt ®Þnh khu«n khæ ®iÒu tiÕt. C¬ chÕ mµ Nhµ n­íc duy tr× ®Ó kiÓm so¸t viÖc s¶n xuÊt nhµ ë cña khu vùc t­ nh©n lµ hÖ thèng c¸c quy t¾c- ®­îc c¸c nhµ s¶n xuÊt nhµ ë t­ nh©n coi nh­ phÇn bæ sung vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt nhµ ë. C¸c quy t¾c mµ Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt lµ cÇn thiÕt v× lÝ do an ninh c«ng céng vµ b¶o ®¶m c¸c tiªu chuÈn cña ng­êi tiªu dïng do thiÕu c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nhµ ë. Trong ®iÒu kiÖn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh÷ng ng­êi cÇn nhµ ë nhÊt ®Þnh lµ nh÷ng ng­êi nghÌo thµnh thÞ, nh­ng thÞ tr­êng nhµ ë t­ nh©n kh«ng ®¸p øng sù cÇn nhµ ë mµ ®¸p øng nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nhu cÇu nµy biÓu hiÖn kh¶ n¨ng cña ng­êi mua vµ sù s½n sµng tr¶ nã, nÕu kh«ng cã tiÒn th× kh«ng thÓ ®ßi hái g× tõ thÞ tr­êng. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt nhµ ë khu vùc t­ nh©n hiÖu qu¶ h¬n khu vùc Nhµ n­íc. Nh­ng nÕu chóng ta bu«ng láng, kh«ng ®iÒu tiÕt khu vùc nµy sÏ dÉn ®Õn kho¶ng c¸ch gi÷a ng­êi giµu vµ ng­êi nghÌo cµng lín h¬n vµ sÏ dÉn ®Õn sù bÊt b×nh ®¼ng x· héi c¬ b¶n vÒ nhµ ë. -Khu vùc nhµ ë kh«ng chÝnh thøc gåm c¸c c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh x©y dùng nhµ ë kh«ng theo c¸c quy t¾c cña Nhµ n­íc. Khu vùc nµy m« t¶ toµn bé nhµ ë ®­îc x©y dùng mét c¸ch ®éc lËp víi c¸c khu«n khæ quy t¾c cña ChÝnh phñ. Cã thÓ hiÓu ®©y lµ khu vùc s¶n xuÊt nhµ ë cña t­ nh©n kh«ng theo quy t¾c, hoÆc nhµ ë ®­îc x©y dùng trªn c¸c gi¸ trÞ cña c«ng ®ång vµ tù gióp ®ì lÉn nhau, cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng ph¶n øng ®èi víi chÝnh s¸ch rÊt kh¸c nhau. V× thÕ khu vùc nµy cã thÓ kiÓm nghiÖm vµ chia theo nhiÒu c¸ch phô thuéc vµo nhµ ë ®­îc x©y dùng ®Ó kinh doanh hay ®¬n thuÇnlµ ®Ó sö dông, nhµ ë ®­îc s¶n xuÊt ra cho thuª hoÆc cho ng­êi ë së h÷u, hoÆc chia theo c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng x©y dùng vµ kiÓu, lo¹i nhµ ë. Nhµ ë trong khu vùc nµy cã v« sè h×nh thøc, tuú thuéc vµo bèi c¶nh kinh tÕ, x· héi vµ thiÕt chÕ ®Æc thï cña d©n c­ ®« thÞ. Khu vùc nµy trªn thùc tÕ ®ãng gãp phÇn quan träng trong viÖc gia t¨ng quü nhµ ë, ®Æc biÖt ®èi víi tÇng líp d©n c­ thu nhËp thÊp. Môc tiªu trung t©m cña viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nhµ ë ®èi víi khu vùc nµy lµ cÇn khuyÕn khÝch nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nã kh«ng ng¨n c¶n ®éng lùc c¬ b¶n ®Ó dÉn ®Õn sù ®ãng gãp mét c¸ch thµnh c«ng cña nã vµo quü nhµ ë ®« thÞ. §ång thêi còng ph¶i ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng gi¶i quyÕt h¸ng lo¹t vÊn ®Ò liªn quan, bao gåm viÖc x¸c ®Þnh c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng, vai trß cña céng ®ång tham gia vµo viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc tiÒm tµng cña c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng trong viÖc ®Þnh gi¸ c¶, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c khu trung t©m , khu vùc kinh doanh. Ba khu vùc trªn ®­îc xem nh­ sù chuyÓn ho¸ liªn tôc tõ sù kiÓm so¸t toµn bé cña Nhµ n­íc vÒ s¶n xuÊt nhµ ë(hoµn toµn theo quy t¾c vµ sö dông vèn Nhµ n­íc) ë khu vùc Nhµ n­íc ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhµ ë do Nhµ n­íc ®­îc x©y dùng bëi t­ nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp, vµ ®Õn nhµ ë bÊt quy t¾c ®­îc x©y dùng bëi c¸c gia ®×nh vµ c¸c nhµ thÇu nhá. C¸c chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nhµ ë ®« thÞ n­íc ta Trong ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn vµ qu¶n lý nhµ ë ®« thÞ trong nh÷ng n¨m tíi cÇn tËp trung vµo mét sè gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch lín lµ: -Nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ë cho nh©n d©n vµ tõng b­íc ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng ®« thÞ v¨n minh hiÖn ®¹i. Gi¶i ph¸p nhµ ë ®« thÞ nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng theo quy ho¹ch ®­îc duyÖt. §Çu t­ ph¸t triÓn nhµ ë ph¶i ®i ®«i ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¸c khu chøc n¨ng kh¸c. ë c¸c ®« thÞ lín vµ c¸c khu trung t©m cña tØnh ph¶i x©y dùng nhµ ë cao tÇng ®Ó tiÕt kiÖm ®Êt, t¨ng mü quan ®« thÞ. C¸c ®Ò ¸n quy ho¹ch, c¸c mÉu thiÕt kÕ nhµ ë ph¶i dùa vµo møc thu nhËp vµ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng khu vùc cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng c¶i t¹o, n©ng cÊp hoÆc më réng diÖn tÝch mµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng ®Õn cÊu tróc còng nh­ mü quan chung cña ®« thÞ. - §Êt ë t¹i c¸c ®« thÞ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, chiÕm tû träng lín trong gi¸ nhµ ë th× kh«ng thÓ ®¸nh ®ång lo¹t nh­ c¸c lo¹i ®Êt chuyªn dïng kh¸c. khuyÕn khÝch d·n d©n ra c¸c ngo¹i vi thµnh phè, nh÷ng khu ®Êt nµy sÏ ®­îc ¸p dông víi gi¸ ­u ®·i, ®­îc miÔn hoÆc ®­îc gi¶m tiÒn sö dông ®Êt so víi khu vùc trung t©m. Nhµ n­íc hç trî mét phÇn kinh phÝ ®Ó chuÈn bÞ c¸c c¬ së kü thuËt h¹ tÇng nh­ ®­êng x¸, hÖ thèng tho¸t n­íc, ®iÖn chiÕu s¸ng.... - ë c¸c thµnh phè lín kh«ng giao ®Êt cho c¸c hé gia ®×nh mµ ph¶i ph¸t triÓn nhµ theo dù ¸n ®Ó tiÕt kiÖm ®Êt vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng x©y dùng bõa b·i ¶nh h­ëng ®Õn quy ho¹ch, kiÕn tróc vµ mü quan ®« thÞ. §èi víi nh÷ng ®« thÞ cã ®iÒu kiÖn giao ®Êt cho hé gia ®×nh còng chØ ®­îc giao ®Êt ë sau khi ®· chuÈn bÞ h¹ tÇng nh»m ®ång bé ho¸ gi÷a nhµ ë víi c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng thuéc c¸c khu d©n c­. viÖc x©y dùng nhµ ë tu©n thñ nghiªm ngÆt theo quy ho¹ch vµ kiÕn tróc. - §Êt ë t¹i khu vùc cã kh¶ n¨ng sinh lîi lín mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao hoÆc ®Êt ë t¹i khu vùc cã chÊt l­îng sèng cao th× ®­îc kinh doanh nhµ theo gi¸ thÞ tr­êng, ®Êt ë diÖn nµy kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi khung gi¸ cña Nhµ n­íc. §Êt ë t¹i khu vùc chØ cã chøc n¨ng ë th× ng­êi cã thu nhËp cao vµ trung b×nh ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt theo gi¸ Nhµ n­íc quy ®Þnh. Ng­êi cã thu nhËp thÊp, c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch ®­îc miÔn gi¶m hoÆc gi¶m tiÒn sö dông ®Êt. §Ó h¹ gi¸ b¸n hoÆc thuª cho c¸c ®èi t­îng thu nhËp thÊp, Nhµ n­íc thùc hiÖn ph­¬ng thøc cho thuª ®Êt víi gi¸ ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn nhµ ë, tiÒn thuª diÖn tÝch ®Êt x©y dùng nhµ chØ thu khi ®· b¸n hoÆc cho thuª. - Cho phÐp hîp thøc ho¸ ®Êt ë ®èi víi nh÷ng hé cã ®ñ ®iÒu kiÖn: phï hîp víi quy ho¹ch, kh«ng cã tranh chÊp. - Huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc cña nh©n d©n vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhµ ë, cßn ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc chØ lµ hç trî. Nguån vèn hç trî ph¶i ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ theo nguyªn t¾c thu håi ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn nhµ ë theo ®óng ph¸p luËt vµ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nhµ ë phôc vô lîi Ých x· héi. -kiÖn toµn vµ t¨ng c­êng hiÖu lùc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý còng nh­ c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn nhµ ë tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. §¸nh gi¸ chung vÒ nhu cÇu nhµ ë cña ng­êi lao ®éng(NL§) ngo¹i tØnh hiÖn nay ë Hµ Néi §Æc ®iÓm cña lao ®éng ngo¹i tØnh a) ph©n lo¹i lao ®éng ngo¹i tØnh §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc nhu cÇu nhµ ë cña NL§ ngo¹i tØnh tr­íc hÕt cÇn x¸c ®Þnh vµ ph©n biÖt râ c¸c ®èi t­îng lao ®éng ngo¹i tØnh. Cã thÓ thÊy lao ®éng ngo¹i tØnh nhËp c­ vµo Hµ Néi lµm viÖc cã 3 thµnh phÇn chñ yÕu: - C¸n bé c«ng chøc lµm viÖc cho c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi: bé ph©n nµy chiÕm tû lÖ kh«ng cao trong tæng sè lao ®éng ngo¹i tØnh ë Hµ Néi. - C«ng nh©n lµm viÖc t¹i c¸c KCN, KCX: ®©y lµ bé phËn chiÕm sè l­îng lín trong tæng sè lao ®éng ngo¹i tØnh ë Hµ Néi. §©y cònglµ lùc l­îng ®¸ng quan t©m nhÊt trong chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt nhµ ë cho NL§ ngo¹i tØnh - Lùc l­îng lao ®éng kh«ng chuyªn lµm viÖc t¹i c¸c chî lao ®éng &lao ®éng nhËp c­ kh¸c: lµ bé phËn lao ®éng tr«i næi trªn ®Þa bµn thµnh phè, cïng víi mét bé phËn ®ang lµm viÖc t¹Ý mèt sè ngµnh dÞch vô, kinh doanh. §©y còng lµ bé phËn ®¸ng ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt chç ë, v× ®©y lµ lùc l­îng rÊt cÇn qu¶n lý bëi ®Æc ®iÓm c«ng viÖc, còng nh­ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã tíi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi. b) §Æc ®iÓm chung cña lao ®éng ngo¹i tØnh §Ó xem xÐt vÒ vÊn ®Ò nhµ ë, th× ®Æc ®iÓm ®¸ng chó ý cña lao ®éng ngo¹i tØnh tr­íc hÕt lµ ®¹i bé phËn lµ c«ng nh©n vµ lao ®éng thñ c«ng nhËp c­ vµo thµnh phè lµm viÖc víi møc thu nhËp thÊp. KÕt qu¶ cña nhiÒu kh¶o s¸t cho thÊy thu nhËp trung b×nh cña hä 80.000ngµn ®Õn 1 triÖu ®ång/ th¸ng. Víi møc thu nhËp nµy th× viÖc tù hä cã kh¶ n¨ng t¹o cho m×nh mét chç ë æn ®Þnh t¹i Hµ Néi lµ ®iÒu kh«ng thÓ. §Æc ®iÓm sinh sèng cña hä lµ tuú theo ngµnh nghÒ kh¸c nhau mµ hä sèng t¹i c«ng tr­êng, nhµ trä vµ th­êng sèng chung dùa trªn quan hÖ th©n téc hä hµng hoÆc ®ång h­¬ng. Hä sèng tËp trung t¹i vïng ven ®«, n¬i mµ cã c¸c khu nhµ ë do khu vùc kh«ng chÝnh thøc s¶n xuÊt. Mét ®Æc ®iÓm n÷a cña lao ®éng ngo¹i tØnh lµ nam nhiÒu h¬n n÷ vµ chñ yÕu lµ lùc l­îng trÎ. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sù tham gia ®«ng ®¶o cña lao ®éng n÷ ®· xuÊt hiÖn, chñ yÕu ®Õn tõ vïng n«ng th«n, tr×nh ®é häc vÊn thÊp, lao ®éng phæ th«ng, ngµnh nghÒ dÞch vô vµ c«ng nh©n t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp. Xu h­íng chung cña lao ®éng nhËp c­ hiÖn nay lµ chuyÓn gia ®×nh vµo thµnh phè vµ sèng cè ®Þnh ë ®ã. Tr­íc kia mét bé phËn lín lao ®éng nhËp c­ chØ ë l¹i thµnh phè trong mét thêi gian ng¾n kho¶ng 1-3 n¨m, sau ®ã hä vÒ quª cïng víi vèn liÕng ®· dµnh dôm ®­îc. Nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hä ®· b¾t ®Çu ®­a gia ®×nh tõ quª ra vµ trë thµnh mét phÇn d©n c­ cña thµnh phè. 2. §¸nh gi¸ nhu cÇu nhµ ë cña NL§ ngo¹i tØnh t¹i ®« thÞ vµ KCN a) Thùc tr¹ng chç ë cña NL§ ngo¹i tØnh c¶ n­íc vµ ë Hµ Néi XÐt vÒ tæng thÓ c¸c ®èi t­îng thu nhËp thÊp bao gåm c¸c hé gia ®×nh, c¸ nh©n cã møc thu nhËp b×nh qu©n d­íi møc b×nh qu©n chung cña x· héi vµ thùc sù cã khã kh¨n vÒ nhµ ë, b¶n th©n hä kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tù t¹o lËp vµ c¶i thiÖn chç ë nÕu kh«ng cã sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc hoÆc cña céng ®ång. ViÖc ph¸t triÓn nhµ ë trong thêi gian võa qua míi chØ gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn nhu cÇu vÒ chç ë cña c¸c ®èi t­îng cã thu nhËp cao trong x· héi. Nhu cÇu nhµ ë cña hÇu hÕt c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch x· héi vµ lao ®éng thu nhËp thÊp t¹i khu vùc ®« thÞ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc. Qua ®ît kh¶o s¸t gÇn ®©y cña C«ng ®oµn Viªn chøc ViÖt Nam vÒ t×nh h×nh nhµ ë cña c¸n bé c«ng chøc viªn chøc cho thÊy: 19% số cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) đang thuê nhà tập thể của nhà nước, chất lượng nhà tập thể này đã qua nhiều năm sử dụng, hiện đã xuống cấp, không bảo đảm điều kiện về vệ sinh môi trường, ẩn chứa những nguy cơ đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của người sử dụng. 14,6% số CBCCVC đã được mua nhà do hóa giá nhà tập thể đã được phân phối trước đây. 31% số CBCCVC chưa có nhà ở, phải đi ở nhờ, ở tạm, ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt gia đình và học tập của con cái. 4% CBCCVC phải đi thuê nhà ở của tư nhân, chất lượng nhà cấp 4, nhà tạm, không bảo đảm tiện nghi phục vụ sinh hoạt. 31,4% CBCCVC đã xây được nhà riêng. Theo báo cáo của Tổng hội Xây dựng ViÖt Nam trong Héi th¶o vÒ “gi¶i quyÕt nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh t¹i c¸c ®« thÞ vµ KCN” cho biÕt: trên thực tế d­íi 5% số công nhân được ở trong các ngôi nhà kiểu ký túc xá do doanh nghiệp xây dựng, còn lại h¬n 95% phải thuê phòng trọ ở các khu nhà do dân xây tự phát. Đánh giá chất lượng chung: Nhà ở chật chội, ẩm thấp, thiếu ánh sáng, điện nước và những tiện nghi tối thiểu, môi trường sống bị ô nhiễm nghiêm trọng, các điều kiện sinh hoạt văn hoá gần như không có gì. Chính chất lượng sống quá thấp này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ, năng suất lao động của người lao động hiện tại cũng như trong tương lai, chưa kể nó còn tạo môi trường cho các tệ nạn xã hội nảy sinh và phát triển. b) §¸nh gi¸ nhu cÇu vÒ nhµ ë cña NL§ ngo¹i tØnh c¶ n­íc vµ Hµ Néi Nhu cầu về nhà ở hiện nay của cán bộ công chức đang còn rất lớn, có tới 96% chưa có điều kiện ổn định về nhà ở, đang muốn chuyển đổi, xây dựng, hoặc mua, thuê nhà mới cho phù hợp khả năng, điều kiện của mình. Cùng với sự phát triển kinh tế của đất nước, việc hình thành và đã đi vào hoạt động của 107/149 các khu công nghiệp, khu chế xuất tập trung (gọi chung là KCN) ở 33 tỉnh, thành phố, đã mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội, góp phần đáng kể giải quyết những bức xúc về việc làm trong xã hội. Bên cạnh những mặt tích cực mà các KCN mang lại, thì đang xuất hiện vấn đề xã hội rất bức xúc, phức tạp mà trong những năm qua chưa được quan tâm giải quyết, đó là vấn đề nhà ở cho CN, LÐ. Điển hình ở Đồng Nai, trong số 89.571 lao động nhập cư  thì có 86.693 người ở trọ nên nhà trọ mọc lên như nấm, cả tỉnh có 4.583 hộ kinh doanh nhà trọ cho công nhân thuê. Họ "cung" theo phương châm "giá rẻ đắt hàng". Phần lớn công nhân thu nhập thấp, là tầng lớp nghèo cho nên không cần chỗ ở tốt, chỉ trú thân là được, nên giá rẻ thì ở tồi tàn, ở đông người trong một phòng (120.000đ/phòng/4 người). Đối với tỉnh Bình Dương, theo báo cáo tham luận của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh thì thực trạng 200.000 lao động ngoại tỉnh đến làm việc trên địa bàn tỉnh đã gây sức ép rất lớn trên nhiều lĩnh vực như nhà ở, an ninh trật tự, y tế, giáo dục. trong ®ã nhu cÇu vÒ nhµ ë lµ bøc xóc nhÊt v× 97% sè lao ®éng ngo¹i tØnh kh«ng cã nhµ ë, ph¶i ®i thuª m­ín ®Ó sèng t¹m bî. Hiện nay, các KCN tại Hà Nội đã thu hút khoảng 1,6 vạn lao động, chỉ riêng trong số gần 6.500 người lao động làm việc trong hai KCN Bắc Thăng Long và Nội Bài có tới hơn 50% số lao động là người ngoại tỉnh phải đang thuê nhà trọ tạm bợ. Ðến nay, Hà Nội chưa hình thành được khu chung cư cho người lao động tại KCN. Theo dự báo đến năm 2010, các KCN Hà Nội có khoảng 60 nghìn lao động, trong đó có gần 70% là lao động ngoại tỉnh, có nhu cầu về nhà ở. Qua ®ã, cã thÓ thÊy r»ng nhu cÇu vÒ nhµ ë cña lao ®éng ngo¹i tØnh nãi chung vµ cña Hµ Néi nãi riªng lµ rÊt lín. HÇu hÕt NL§ ngo¹i tØnh vÉn ch­a thÓ cã ®­îc chç ë æn ®Þnh, nhu cÇu thuª mua nhµ lµ rÊt lín vµ ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn. Nh÷ng nguyªn nh©n, nh©n tè t¸c ®éng lµm t¨ng cÇu nhµ ë cña ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhµ ë ®« thÞ ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶ ®èi víi NL§ ngo¹i tØnh MÆc dï Nhµ n­íc ®· ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhµ ë ®« thÞ nãi chung vµ nhµ ë cho ng­êi thu nhËp thÊp nãi riªng, tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m võa qua trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt nhµ ë cho c«ng nh©n, viªn chøc, lao ®éng thu nhËp thÊp t¹i khu vùc ®« thÞ tån t¹i kh«ng Ýt vÊn ®Ò bÊt cËp, c¬ chÕ ­u ®·i th«ng qua trung gian(qua c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn nhµ ë) do vËy c¬ chÕ chÝnh s¸ch ­u ®·i kh«ng trùc tiÕp ®Õn víi ®èi t­îng h­ëng thô. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhµ ë ®Ó cho thuª, nh­ng trong thùc tÕ quü nhµ ë cho thuª hÇu nh­ kh«ng tån t¹i, ngo¹i trõ mét sè tr­êng hîp c¸c hé gia ®×nh, c¸ nh©n x©y dùng nhµ tù ph¸t t¹i c¸c K§T, KCN ®Ó cho c«ng nh©n lao ®éng thuª. ThiÕu quü nhµ ë cho thuª lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho c¸c ®èi t­îng thu nhËp thÊp nãi chung, NL§ ngo¹i tØnh nãi riªng gÆp khã kh¨n cho viÖc c¶i thiÖn chç ë vµ lµm t¨ng cÇu nhµ ë ®« thÞ. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp kh«ng mÆn mµ x©y dùng nhµ ë cho ng­êi lao ®éng do thiÕu chÝnh s¸ch ­u ®·i. Tõ 1999 ®Õn nay, c«ng ty kinh doanh nhµ §ång Nai ®· x©y dùng hai khu nhµ ë cho c«ng nh©n thuª, nh­ng theo l·nh ®¹o c«ng ty, nÕu kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ n­íc th× ph¶i bï lç liªn tôc. Dù ¸n khu nhµ ë cÊp 4 t¹i ph­êng Long B×nh gÇn KCN Amata, Lotechco, Biªn Hoµ 2 víi quy m« 105 phßng cã diÖn tÝch 14,4 m2, mÆt b»ng cã s½n kh«ng ph¶i ®Òn bï gi¶i to¶. Vèn ®Çu t­ x©y dùng 2,2 tû ®ång, vay tõ quü ph¸t triÓn nhµ ë víi l·i suÊt b»ng 0. Gi¸ cho thuª 150-180 ngµn ®ång/phßng/th¸ng, nh­ng n¨m nµo còng ph¶i bå lç. NÕu nh­ ph¶i vay vèn tõ Ng©n hµng N«ng nghiÖp- ph¸t triÓn n«ng th«n víi l·i suÊt 1,15%/th¸ng th× l·i suÊt ph¶i tr¶ hµng th¸ng 25 triÖu khi tiÒn thu tõ cho thuª chØ cã 18 triÖu. Nh­ vËy sÏ bï lç 7 triÖu ®ång tiÒn vay mçi th¸ng chø ch­a nãi g× ®Õn thu håi vèn. Do vËy, viÖc c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhµ ë ch­a thùc sù ®¸p øng tíi ng­íi lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng cÇu nhµ ë ®« thÞ cña ng­êi lao ®éng. Lao ®éng nhËp c­ tiÕp tôc t¨ng Còng nh­ c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, di d©n ë ViÖt Nam lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ_x· héi mang tÝnh quy luËt, mét sù cÊu thµnh tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn. D­íi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, sù chªnh lÖch vÒ møc sèng, c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm, nhu cÇu dÞch vô x· héi vµ søc Ðp kinh tÕ ®ang ngµy cµng trë thµnh nh÷ng ¸p lùc c¬ b¶n t¹o nªn c¸c dßng di chuyÓn lao ®éng trong vµ ngoµi n­íc. Tho¸t ly khái ®ång ruéng kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ ®èi víi ng­êi n«ng d©n n«ng th«n ViÖt Nam. Tõ 5-10 n¨m trë l¹i ®©y, di d©n lao ®éng diÔn ra víi quy m«, ®iÒu kiÖn vµ b¶n chÊt kh¸c tr­íc. Sè l­îng lao ®éng nhËp c­ vµo c¸c thµnh phè lín, ®Õn c¸c khu c«ng nghiÖp t¨ng nhanh, d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. HiÖn t­îng nµy xuÊt hiÖn mét phÇn liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ xu h­íng toµn cÇu ho¸ nh­ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, kh¶ n¨ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. T¹i c¸c thµnh phè lín( Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh) lao ®éng nhËp c­ cã xu h­íng tiÕp tôc t¨ng lªn. Sù gia t¨ng ®ã g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ. Trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ di d©n tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ, tõ vïng kÐm ph¸t triÓn sang vïng ph¸t triÓn lµ h­íng duy nhÊt. Së dÜ cã sù di d©n lao ®éng tíi c¸c thµnh phè lín v× nh÷ng lý do sau: Thứ nhất, do khó khăn về kinh tế, thiếu việc làm hoặc không có việc làm ở nơi xuất cư. Đây là nguyên nhân chính khiến hơn 50% số di dân lâu dài và hơn 90% số di dân mùa vụ di chuyển đến các thành phố lớn. Phân tích các dòng nhập cư vào Hà Nội cho thấy đa số người dân từ các tỉnh đông dân ở đồng bằng sông Hồng, các tỉnh trung du ... đều gặp khó khăn về phát triển kinh tế do đất đai ít, lại cằn cỗi, ít có cơ hội để phát triển việc làm có thu nhập cao. Đặc biệt, ở các vùng nông thôn đồng bằng sông Hồng "đất chật, người đông", đất canh tác bình quân đầu người chỉ có 600m2, nên hàng năm, quỹ thời gian lao động còn dư thừa chiếm tới 30% - 40%; ở nhiều địa phương con số này lên đến 50%. Số lao động không có việc làm ở nông thôn trong vùng là 4,5% - 5,0% (năm 1993) (5). Dân số ngày càng tăng, diện tích đất canh tác có hạn, ngày càng ít đi trong cơ cấu kinh tế chuyển đổi chậm chạp, kinh tế hàng hoá chưa phát triển dẫn đến tình trạng thiếu việc làm và kinh tế vốn khó khăn càng trở nên căng thẳng hơn. Một bộ phận dân cư sống dưới mức nghèo đói trong khi thời kỳ nông nhàn lại không có việc làm. Điều đó tất yếu dẫn đến việc người lao động có sức khoẻ phải ra đi tìm việc ở các thành phố lớn nhằm tăng thêm thu nhập, nơi có nhiều cơ hội rộng mở hơn. Mặt khác, người di cư mùa vụ không còn giữ nguyên nghĩa của từ này, sự có mặt của họ ở thành phố gần như là quanh năm. Điều này cho thấy, hiện tại, khả năng sử dụng lao động ở nhiều vùng nông thôn còn hết sức hạn chế. Kết quả khảo sát do VAPEC tiến hành năm 2001 cho thấy trong các lý do thúc đẩy di dân, nhu cầu tìm việc làm trong lĩnh vực sản xuất phi nông nghiệp và kinh doanh dịch vụ khá mạnh mẽ (36%). Thứ hai, sự khác biệt về tiền lương và thu nhập giữa các vùng, đặc biệt giữa nông thôn và thành phố lớn là yếu tố thúc đẩy quá trình di dân và di chuyển lao động tới đô thị. Khảo sát di dân nữ tại thành phố Hồ Chí Minh (VAPEC 2001) cho thấy, 39% phụ nữ di chuyển vì lý do thu nhập. Với nhóm di chuyển nhiều lần, tỷ lệ này còn cao hơn (42%). Sự chênh lệch quá lớn về thu nhập giữa nông thôn và thành thị đã hối thúc người nông dân tự nguyện rời bỏ đồng ruộng ra thành phố tìm việc. Họ chấp nhận những công việc nặng nhọc, vất vả để mưu sinh, có tiền gửi về cho gia đình ở quê nhà. Thực tế, chúng ta chưa có được cái nhìn khách quan và công bằng đối với lực lượng lao động này. Mặc cho những nỗ lực xoá đói giảm nghèo, chúng ta vẫn chưa thực sự tạo được sức bật và tiềm năng lâu dài cho lao động nông thôn. Nguồn tiền, vốn, hàng hoá và thông tin đã, đang được những người di cư chuyển về quê dưới nhiều hình thức trợ giúp khác nhau cho gia đình, người thân, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Thứ ba, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và nhiều đô thị khác là miền đất hứa của nhiều người về môi trường giáo dục và đào tạo, nghiên cứu, về điều kiện y tế, chăm sóc sức khoẻ, đời sống văn hoá tinh thần, các phương tiện thông tin đại chúng... Do vậy, họ đến các thành phố lớn và đô thị để lập nghiệp, mưu cầu cuộc sống tốt đẹp trong tương lai. Chính vì vậy, nhu cầu đoàn tụ gia đình ngày càng tăng của dân số nhËp c­ sau một vài năm định cư ở thành phố đã khiến lý do này càng trở nên quan trọng trong quyết định chuyển nơi sinh sống. §¸nh gi¸ t×nh h×nh gi¶i quyÕt nhµ ë cho ng­êi lao ®éng ngo¹i tØnh cña thµnh phè Hµ Néi. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn nhµ ë cho NL§ thu nhËp thÊp ë ViÖt Nam Nhµ ë lµ m«i tr­êng sinh ho¹t nghØ ng¬i cña NL§, gióp hä t¸i t¸o søc lao ®éng sau nh÷ng giê lµm viÖc vÊt v¶, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm. Hµng chôc v¹n lao ®éng ngo¹i tØnh lµm viÖc trong c¸c KCN ®ang rÊt khao kh¸t mét n¬i “ an c­, l¹c nghiÖp”. Do vËy cÇn xem nhµ ë kh«ng ®¬n thuÇn lµ vÊn ®Ò x· héi mµ cßn mang ý nghÜa kinh tÕ s©u s¾c. Nhµ ë kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ s¶n phÈm cña ho¹t ®éng x©y dùng lµ kh«ng gian c­ tró, nã cßn lµ m«i tr­êng v¨n ho¸, gi¸o dôc, tæ Êm h¹nh phóc cña mäi gia ®×nh vµ lµ th­íc ®o sù phån vinh vµ tiÕn bé x· héi. §èi víi mçi quèc gia, nhµ ë lµ nguån tµn s¶n cã gi¸ trÞ, nã thÓ hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn, tiÒm n¨ng kinh tÕ vµ gãp phÇn lµm thay ®æi diÖn m¹o ®« thÞ vµ n«ng th«n. Cã nhµ ë thÝch hîp vµ an toµn lµ nhu cÇu thiÕt yÕu, lµ nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña mçi c«ng d©n. Trong 50 n¨m qua, viÖc gi¶i quyÕt nhµ ë cho nh©n d©n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò x· héi quan träng ®­îc sù quan t©m cña §¶ng, Nhµ n­íc, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c tæ chøc x· héi. Trong giai ®o¹n 10 n¨m ®Çu sau khi hoµ b×nh lËp l¹i(1954-1964), nh­ cÇu nhµ ë t¹i miÒn B¾c ch­a thùc sù bøc xóc nh­ hiÖn nay v× mËt ®é d©n c­ cßn thÊp, quü nhµ ë tiÕp qu¶n tõ chÕ ®é cò t­¬ng ®èi nguyªn vÑn. §Õn giai ®o¹n 1965-1991(tõ 1976 ë c¸c tØnh phÝa Nam), Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch ®Ó x©y dùng nhµ ë ph©n phèi cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc, Nhµ n­íc chØ thu tiÒn nhµ ë kho¶ng 1% tiÒn l­¬ng. Trong 10 n¨m tõ 1976-1986, quü nhµ ë ®­îc ®Çu t­ x©y dùng b»ng ng©n s¸ch Nhµ n­íc t¹i c¸c ®« thÞ lín chiÕm tû lÖ kh¸ cao so víi tæng quü nhµ ë ®­îc ph¸t triÓn cïng thêi ®iÓm: H¶i Phßng 43,3%; Hµ Néi 37,1%; §µ n½ng 31,8%; TP Hå ChÝ Minh 14,5%. Tuy vËy trong giai ®o¹n tõ 1991 trë vÒ tr­íc chØ cã kho¶ng 30% c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc t¹i ®« thÞ ®­îc phan phèi nhµ ë. NÕu tÝnh trªn sè l­îng CBCNVC hiÖn nay th× chØ kho¶ng 5-6%. Trong sè c¸c ®èi t­îng ®· ®­îc ph©n phèi nhµ ë hÇu hÕt ®· nghØ h­u hoÆc tuæi ®· cao. RÊt nhiÒu tr­êng hîp ®· ho¸n ®æi hoÆc c¶i t¹o, x©y l¹i do nhµ ë ®­îc ph©n phèi tr­íc ®©y kh«ng cßn phï hîp. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ x©y dùng nhµ ë tõ ng©n s¸ch ®Ó ph©n phèi ®· béc lé nhiÒu khiÕm khuyÕt. Quü nhµ ë thuéc së h÷u nhµ n­íc chØ lµ danh nghÜa, trªn thùc tÕ lµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña ng­êi ®­îc ph©n phèi. V× vËy c«ng t¸c qu¶n lý quü nhµ ë nµy bÞ bu«ng láng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ngµy cµng xuèng cÊp, h­ háng nghiªm träng. N¨m 1991, Nhµ n­íc ban hµnh ph¸p lÖnh nhµ ë víi chñ tr­¬ng chuyÓn chÕ ®é bao cÊp sang thùc thi chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia ph¸t triÓn nhµ ë. TiÕp theo ®ã, ChÝnh phñ ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch vÒ mua b¸n vµ kinh doanh nhµ ë còng nh­ chÝnh s¸ch b¸n nhµ ë thuéc thµnh phÇn cho ng­êi ®ang thuª. Sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn(1994-2005) c¸c ®« thÞ trªn ph¹m vi c¶ n­íc ®· b¸n trªn 130 ngh×n c¨n(31%). Chñ tr­¬ng nµy nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi thuª trë thµnh chñ thùc sù ®Ó duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng quü nhµ ë hiÖn cã, ®ång thêi Nhµ n­íc còng thu ®­îc mét kho¶n tiÒn ®¸ng kÓ dµnh cho ph¸t triÓn nhµ ë. Tuy nhiªn, viÖc b¸n Nhµ ë nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p do nhiÒu nguyªn nh©n nh­ chÊt l­îng vµ tiÖn nghi cña quü nhµ ë nµy qu¸ thÊp, ®a phÇn ®· mua ®i b¸n l¹i nhiÒu lÇn. Tãm l¹i do c¬ chÕ kh«ng râ rµng, c«ng t¸c qu¶n lý nhµ ë thuéc thµnh phè bÞ bu«ng láng, nªn hiÖu qu¶ cña quü nhµ ë nµy Ýt ph¸t huy ®­îc t¸c dông trong x· héi vµ g©y t©m lý kh«ng tèt ®èi víi m« h×nh nhµ ë tËp thÓ nãi chung, nhµ chung c­ nãi riªng trong suèt mÊy chôc n¨m qua. N­íc ta hiÖn cã trªn 82 triÖu ng­êi, víi 17,8 triÖu hé gia ®×nh, tæng diÖn tÝch nhµ ë vµo kho¶ng 883 triÖu m2, trong ®ã d©n sè t¹i khu vùc ®« thÞ xÊp xØ 23 triÖu ng­êi víi 5,2 triÖu c¨n nhµ. Tæng diÖn tÝch nhµ ¬ d« thÞ kho¶ng 250 triÖu m2. DiÖn tÝch nhµ ë b×nh qu©n t¹i khu vùc ®« thÞ míi chØ ®¹t 10,5m2 sµn/ng­êi, thÊp h¬n c¸c n­íc trong khu vùc. Qua sè liÖu thèng kª, tæng sè c¸n bé c«ng chøc h­ëng l­¬ng tõ ng©n s¸ch trªn ph¹m vi c¶ n­íc lµ 1.385.500 ng­êi; c«ng nh©n viªn chøc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c lµ 5,5 triÖu ng­êi, trong ®ã cã trªn 800 ngh×n ng­êi lµm viÖc t¹i c¸c KCN tËp trung. §©y lµ nh÷ng ®èi t­îng cã thu nhËp han hÑp, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó mua hoÆc thuª nhµ ë theo gi¸ thÞ tr­êng, rÊt cÇn ®­îc thuª hoÆc mua nhµ tõ quü nhµ ë x· héi. Nhµ ë lµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi, mét yÕu tè hÕt søc quan träng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ViÖc c¶i thiÖn chç ë cho c«ng nh©n, viªn chøc, lao ®éng thu nhËp thÊp( trong ®ã cã c«ng nh©n lao ®éng trong c¸c KCN) lµ rÊt cÇn thiÕt. 2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cung øng nhµ ë cho NL§ ngo¹i tØnh Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆc dï cã sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng nhµ ë, nh­ng míi chØ gi¶i quyÕt mét phÇn nhu cÇu nhµ ë cña c¸c ®èi t­îng cã thu nhËp cao vµ c¸c hé gia ®×nh kh¸ gi¶. Nhµ ë dµnh cho c¸c ®èi t­îng cã thu nhËp thÊp (c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc h­ëng l­¬ng tõ ng©n s¸ch, c«ng nh©n lao ®éng t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, lùc l­îng lao ®éng tù do t¹i khu vùc ®« thÞ...) ch­a cã chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. X©y dùng nhµ ë tiÖn nghi cao ®¾t tiÒn ®Ó kinh doanh víi tû suÊt lîi nhuËn cao lÊn ¸t yªu cÇu cña x· héi trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt chç ë. Theo th«ng lÖ quèc tÕ, tû sè gi¸ nhµ ë so víi thu nhËp b×nh qu©n cña mét hé gia ®×nh trong mét n¨m ®­îc coi lµ chØ sè ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tiªu thô nhµ ë cña mét quèc gia. Víi møc thu nhËp b×nh qu©n mét hé gia ®×nh t¹i khu ®« thÞ (4 ng­êi) ë n­íc ta kho¶ng 3 triÖu ®ång/th¸ng (36 triÖu/n¨m) so víi gi¸ mua mét ._.