Đánh giá chất lượng nước mặt của sông Tiền đoạn đi qua thành phố Mỹ Tho

CHÖÔNG I : MÔÛ ÑAÀU 1.1. Söï Caàn Thieát Cuûa Ñeà Taøi : Töø xöa, con ngöôøi ñaõ söû duïng nguoàn nöôùc maët ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït haøng ngaøy (taém, nöôùc uoáng, töôùi tieâu,…). Ñeán baây giôø thì nöôùc maët vaãn laø nguoàn nöôùc chuû yeáu cung caáp cho sinh hoaït, saûn xuaát cuûa con ngöôøi. Vôùi söï phaùt trieån veà kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi treân theá giôùi ngaøy nay thì nöôùc maët caøng trôû neân laø vaán ñeà quan troïng khoâng chæ cuûa rieâng moät quoác gia maø coøn laø vaán ñeà cuûa taát caû taát caû moïi ngöôøi, moïi vuøng, moïi khu vöïc treân traùi ñaát. Song song ñoù vôùi söï phaùt trieån nhanh veà daân soá thì con ngöôøi ngaøy caøng laøm xaáu ñi nguoàn nöôùc maët baèng vieäc thaûi ra löôïng chaát thaûi ngaøy moät taêng leân vaøo moâi tröôøng ( trong ñoù coù moâi tröôûng nöôùc ), aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh vaø söùc khoeû con ngöôøi.Vaán ñeà ñaët ra hieän nay laø phaûi ñaùnh giaù chính xaùc chaát löïôïng nöôùc ôû hieän taïi, quaûn lyù toát caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, kieåm soaùt ñöôïc caùc nguoàn gaây oâ nhieãm nöôùc ñeå duy trì chaát löôïng nöôùc maët coù theå cung caáp cho theá heä tieáp sau söû duïng nhaèm ñaûm baûo cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa moâi tröôøng. Tieàn Giang coù nguoàn nöôùc ngoït doài daøu ñöôïc cung caáp bôûi soâng Tieàn vôùi heä thoáng keânh raïch chaèng chòt khaép tænh. Ñaët bieät haøng naêm nöôùc maët chuyeån taûi moät löôïng phuø sa lôùn laøm maøu môõ cho ñoàng ruoäng, thaùo chua, röûa pheøn. Nöôùc maët laø yeáu toá quan troïng trong phaùt trieån cuûa ngaønh thuyû saûn. Thaønh Phoá Myõ Tho ñaõ vaø ñang treân con ñöôøng coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù, quaù trình ñoâ thò hoaù cuõng dieãn ra nhanh choùng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Thaønh Phoá Myõ Tho noùi rieâng vaø tænh Tieàn Giang noùi chung phaùt trieån raát maïnh. Laø troïng ñieåm cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long neân saûn xuaát noâng nghieäp vaãn chieám vai troø chuû yeáu, phaàn lôùn laø troàng luùa, caùc loaïi hoa maøu, caây aên quaû ñaëc tröng cho töøng vuøng trong tænh. Ngaønh chaên nuoâi vaø nuoâi troàng thuyû saûn cuõng ñang ñöôïc phaùt trieån. Veà coâng nghieäp chuû yeáu ôû caùc ngaønh nhö thuyû saûn ñoâng laïnh, xay xaùt, boät dinh döôõng, quaàn aùo may saün… Cô sôû haï taàng ngaøy caøng phaùt trieån nhanh vaø töông lai trôû thaønh Thaønh phoá vaên minh, hieän ñaïi. Thaønh Phoá Myõ Tho coù nguoàn nöôùc doài daøo cuûa con soâng Tieàn chaûy qua ñuû ñaùp öùng cho nhu caàu sinh hoaït trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân. Vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc maët thöôøng xuyeân, naém baét tình hình chaát löôïng nöôùc maët hieän taïi ñeå coù caùc bieän phaùp quaûn lyù cho phuø hôïp, kòp thôøi xöû lyù caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc sinh hoaït, saûn xuaát, töôùi tieâu cho ngöôøi daân. Chính vì vaäy maø ñeà taøi “Ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc maët cuûa soâng Tieàn ñoaïn ñi qua Thaønh phoá Myõ Tho ” vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù laø moät söï caàn thieát cho vieäc quaûn lyù chaát löôïng nöôùc maët cuûa Thaønh Phoá Myõ Tho noùi rieâng vaø laøm cô sôû ñeå toång hôïp chaát löôïng nöôùc maët cuûa tænh Tieàn Giang noùi chung ñoàng thôøi cuõng nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc soâng Tieàn cuûa caû Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long. 1.2. Muïc Tieâu Cuûa Ñeà Taøi: Treân cô sôû nghieân cöùu, ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng nöôùc maët soâng Tieàn ñi qua Thaønh Phoá Myõ Tho, ñoà aùn taäp trung vaøo caùc muïc tieâu sau: Ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët soâng Tieàn treân ñòa baøn Thaønh Phoá Myõ Tho , giuùp caùc caáp quaûn lyù moâi tröôøng thaønh phoá theo doõi dieãn bieán chaát löôïng nöôùc maët cuûa ñoaïn soâng naøy. Ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng phuø hôïp nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc treân soâng. 1.3. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nöôùc maët soâng Tieàn ñi qua 7 phöôøng xaõ cuûa thaønh phoá Myõ Tho bao goàm: 4 phöôøng ven soâng , phöôøng Taân Phong ( cuø lao ), xaõ Trung An vaø xaõ Taân Myõ Chaùnh. 1.4. Noäi dung nghieân cöùu: Taäp hôïp caùc soá lieäu veà hieän traïng moâi tröôøng, veà ñieàu kieän töï nhieân vaø tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi thaønh phoá Myõ Tho. Khaûo saùt caùc nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc maët taïi ñòa baøn nôi nghieân cöùu. Thu thaäp caùc soá lieäu quan traéc, toång quan veà hieän traïng chaát löôïng nöôùc cuûa khu vöïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Laáy maãu, phaân tích vaø ñaùnh giaù moät soá chæ tieâu veà chaát löôïng nöôùc maët ôû caùc ñieåm löïa choïn. Döïng ñoà thò minh hoaï caùc chæ tieâu ño ñöôïc qua caùc laàn quan traéc ñeå nhaän xeùt söï bieán ñoåi chaát löôïng nöôùc maët theo thôøi gian . Tìm hieåu vaø lyù giaûi nguyeân nhaân cuûa söï bieán ñoåi ñeà ra phöông höôùng giaûi quyeát. Khaûo saùt caùc nguoàn tieáp nhaän gaây oâ nhieãm theo caùc loaïi hình saûn xuaát. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp luaän: Nöôùc laø moät moâi tröôøng soáng, taäp hôïp haàu heát caùc loaøi thuyû sinh vaät. Vì laø moät moâi tröôøng raát linh ñoäng neân moät khi nöôùc bò suy thoaùi vaø oâ nhieãm thì taát caû caùc chaát baån ñöôïc chuyeån taûi töø nôi naøy sang nôi khaùc theo doøng nöôùc, taùc ñoäng ñeán caùc moâi tröôøng khaùc cuõng bò aûnh höôûng theo. Thaønh phoá Myõ Tho ñang ngaøy moät phaùt trieån vì theá chaát löôïng nöôùc bò suy thoaùi vaø oâ nhieãm do quaù trình saûn xuaát, troàng troït, chaên nuoâi, sinh hoaït, … laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Hôn nöõa, ngöôøi daân thöôøng coù thoùi quen söû duïng nöôùc soâng phuïc vuï cho nhu caàu sinh hoaït haøng ngaøy. Neáu nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm seõ daãn ñeán caùc beänh dòch, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi daân. Vì vaäy caàn phaûi tieán haønh laáy maãu nöôùc maët, phaân tích caùc chæ tieâu vaø ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa caùc chæ tieâu oâ nhieãm nhaèm phuïc vuï vieâc quaûn lyù. Phöông phaùp thöïc tieãn: Phöông phaùp toång hôïp taøi lieäu: Phöông phaùp naøy ñaùnh giaù ñöôïc haàu heát caùc yeáu toá coù lieân quan, vaø hieän traïng moâi tröôøng. Ñoù laø caùc yeáu toá töï nhieân vaø caùc yeáu toá nhaân sinh. Do ñoù, vieäc thu thaäp caùc taøi lieäu lieân quan ñeán khu vöïc nghieân cöùu laø caàn thieát caùc taøi lieäu ñoù laø: Taøi lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân. Tình hình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng thaønh phoá Myõ Tho Khaûo saùt thöïc ñòa: Tieán haønh khaûo saùt doïc theo soâng Tieàn thuoäc khu vöïc ñaùnh giaù veà taäp quaùn sinh hoaït cuûa ngöôøi daân, caùc loaïi hình saûn xuaát coù nguoàn thaûi vaøo moâi tröôøng nöôùc maët treân ñòa baøn. Tieán haønh laáy maãu ôû 7 ñôn vò, moãi phöôøng xaõ 1 maãu. Phaïm vi giôùi haïn cuûa ñeà taøi : Do haïn cheá veà thôøi gian vaø kinh phí thöïc hieän neân sinh vieân chæ löïa choïn nghieân cöùu, ñaùnh giaù tình traïng chaát löôïng nöôùc maët hieän taïi ôû moät soá nôi treân ñòa baøn thaønh phoá Myõ Tho Ñeà taøi chæ löïa choïn moät soá chæ tieâu quan troïng mang tính ñaïi dieän. Ñöa ra moät soá bieän phaùp ñeå quaûn lyù chaát löôïng nöôùc maët ôû thaønh phoá Myõ Tho vaø laøm cô sôû toång quan veà chaát löôïng nöôùc cuûa tænh Tieàn Giang cuõng nhö chaát löôïng nöôùc maët Soâng Tieàn ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Vieäc thöïc hieän ñeà taøi trong thôøi gian töø thaùng 10 ñeán thaùng 12 neân chæ ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng nöôùc maët trong giai ñoaïn muøa möa (muøa luõ nöôùc leân). CHÖÔNG 2: TỔNG QUAN VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ TÌNH TÌNH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI CUÛA TP.MỸ THO 2.1. Ñieàu kieän töï nhieân cuûa thaønh phoá Myõ Tho : 2.1.1. Khaùi quaùt veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa thaønh phoá Myõ Tho Thaønh phoá Myõ Tho hieän laø ñoâ thò loaïi II, tröïc thuoäc tænh Tieàn Giang ( ñöôïc Thuû Töôùng Chính Phuû coâng nhaän vaøo ngaøy 07 thaùng 10 naêm 2005 ). Thaønh phoá Myõ Tho coù lòch söû hình thaønh khaù sôùm, töø naêm 1623 – moät boä phaän daân cö töø mieàn baéc vaø mieàn trung vaøo laäp nghieäp ôû vuøng taû ngaïn soâng Baûo Ñònh ( phöôøng 2, 3, 8 vaø xaõ Myõ Phong, Ñaïo Thaïnh, Taân Myõ Chaùnh, hieän nay coøn di tích löu laïi ), chuû yeáu soáng baèng ngheà noâng vaø buoân baùn. Vaøo cuoái theá kyû 17, Mieàn Nam coù hai trung taâm buon baùn lôùn laø Myõ Tho vaø Bieân Hoaø. Theá maïnh cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø mua baùn, ñaëc bieät laø haøng noâng thuyû saûn raát doài daøo, chieám öu theá caû vuøng. Töø ñoù ñeán nay, Myõ Tho ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån, maëc duø traûi qua bieát bao thaêng traàm cuûa lòch söû, nhaát laø ñoái vôùi ngaønh thöôøng maïi, ñaõ hôn 300 naêm giöõ vai troø chôï ñaàu moái ñieàu phoái haøng hoaù cho caùc nôi trong tænh cuõng nhö khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöõu Long vôùi thaønh phoá Hoà chí Minh. 1967 – Trung Öông cuïc mieàn Nam ñoàng yù naâng thò xaõ Myõ Tho leân caáp thaønh phoá ngang vôùi caáp tænh vaø tröïc thuoäc khu 8. Töø ngaøy mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng thoáng nhaát ñaát nöôùc, Myõ Tho trôû thaønh tænh lî cuûa tænh Tieàn Giang ( ñöôïc nhaäp laïi töø tænh Myõ Tho, tænh Goø Coâng vaø thaønh phoá Myõ Tho ). Do coù nhieàu ñoùng goùp trong söï nghieäp giaûi phoùng daân toäc, thaønh phoá Myõ Tho ñöôïc phong taëng danh hieäu anh huøng nhaân daân vaø löïc löôïng vuõ trang. Ngaøy nay, thaønh phoá Myõ Tho laø trung taâm chính trò , kinh teá, vaên hoaù, khoa hoïc kyõ thuaät cuûa tænh Tieàn Giang, laø moät ñoâ thò ñaëc tröng cho vuøng soâng nöôùc ñoàng baèng soâng Cöõu Long. Vò trí ñòa lyù, dieän tích, daân soá vaø caùc ñôn vò haønh chính : Baûn ñoà 1 : Baûn ñoà thaønh phoá Myõ Tho Myõ Tho naèm ôû vò trí bôø baéc haï löu soâng Tieàn coù toaï ñoä ñòa lyù :töø 106o19’ ­106o23’23” ñoä kinh ñoâng; töø 10o20’50” ­ 10o25’10”. Phía ñoâng vaø phía baéc giaùp huyeän Chôï Gaïo, phía taây giaùp huyeän Chaâu Thaønh, phía nam giaùp soâng Tieàn ( bôø beân kia laø tænh Beán Tre ), coù dieän tích töï nhieân laø : 49,98 km2 ( trong ñoù phaàn dieän tích noäi thò laø : 9,76 km2 ), daân soá laø 165.074 ngöôøi, coù 15 ñôn vò haønh chính cô sôû : ( 11 phöôøng vaø 4 xaõ ven ): Teân ñôn vò haønh chaùnh Dieän tích Km2 Daân soá Ngöôøi Maät ñoä daân soá Ngöôøi/km2 Phöôøng 1 0,7844 7371 9379 Phöôøng 2 0,7065 14702 20810 Phöôøng 3 0,5411 11447 21155 Phöôøng 4 0,8058 19335 23995 Phöôøng 5 2,7180 14180 5217 Phöôøng 6 3,1130 20604 6619 Phöôøng 7 0,3998 10950 27389 Phöôøng 8 0,6869 11391 16583 Phöôøng 9 2,74 9270 3380 Phöôøng 10 2,665 10287 3859 Phöôøng Taân Long 3,2971 16583 1069 Xaõ Ñaïo Thaïnh 5,8799 11429 1949 Xaõ Taân Myõ Chaùnh 9,5593 13738 1437 Xaõ Trung An 9,0796 14137 1557 Xaõ Myõ Phong 10,7429 12266 1142 Baûng 1 : Caùc ñôn vò haønh chaùnh cuûa thaønh phoá Myõ Tho 2.1.3. Ñaëc ñieåm veà ñòa hình, thoå nhöôõng, hieän traïng söû duïng ñaát : Ñòa hình töông ñoái baèng phaúng coù theå chia thaønh hai khu rieâng bieät : Khu ngoaïi thaønh : cao ñoä bình quaân maët ruoäng töø +1m ñeán +1,3m; cao ñoä bình quaân caùc khu vöôøn thoå cö töø +1,7m ñeán +2,3m Khu noäi thaønh : cao ñoä bình quaân maët ñöôøng töø +3,1m ñeán +3,2 m, cao nhaát laø ñöôøng Huøng Vöông (+3,4m ), caùc ñöôøng thaáp nhö Traàn Höng Ñaïo, Ñinh Boä Lænh ( +2.2m ñeán +2,4m ) Phaàn lôùn ñaát ñai cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø ñaát phuø sa ñöôïc boài laéng haèng naêm bôûi soâng Tieàn. Treân dieän tích töï nhieân laø 4998,69 ha, ñaát chuyeân duøng laø 591,13 ha vaø ñaát ñoâ thò laø 394,68 ha chieám 19,72% dieän tích töï nhieân. Myõ Tho coù quyû ñaát noâng nghieäp raát doái daøo 3130,98 ha chieám 62,63% thích nghi cho nhieàu loaïi caây löông thöïc , caây aên traùi, rau maøu, ñaëc bieät xaõ Taân Long laø moät ñoâ thò ngoaïi vi “ nhaø vöôøn “ khai thaùc trieät ñeå theá maïnh naøy cho phaùt trieån kinh teá. Hieän traïng söû duïng ñaát cuûa thaønh phoá Myõ Tho coù theå toùm löôïc nhö sau: Muïc ñích söû duïng Dieän tích (ha) Tæ leä (% ) Dieän tích töï nhieân 4998,69 100 Ñaát chuyeân duøng 591,13 11,82 Ñaát ôû 394,68 7,9 Ñaát söû duïng vaøo noâng nghieäp 3130,98 62,63 Soâng raïch 868,22 17,37 Ñaàt chöa söû duïng 13,67 0,27 Baûng 2 : Hieän traïng söû duïng ñaát cuûa thaønh phoá Myõ Tho 2.1.4. Ñaëc ñieåm veà thôøi tieát – khí haäu : Myõ Tho naèm goïn trong khu vöïc nhieät ñôùi baéc baùn caàu. Tieâu bieåu cho cheá ñoä nhieät coù ñoä cao maët trôøi lôùn vaø ít thay ñoåi trong naêm. Do vaäy, Myõ Tho tieáp nhaän moät löôïng böùc xaï maët trôøi lôùn, vaø löôïng böùc xaï naøy quyeát ñònh khí haäu ôû ñaây mang tính chaát nhieät ñôùi, gioù muøa caän xích ñaïo. Caùc yeáu toá khí haäu nhö : nhieät ñoä, ñoä aåm khoâng khí, cheá ñoä naéng möa…ñöôïc phaân boá theo muøa trong naêm raát roõ reät. Quy luaät phaân luaät boå naøy khaù oån ñònh qua caùc naêm vaø ít bieán ñoåi theo khoâng gian. 2.1.4.1. Nhieät ñoä: Vôùi löôïngböùc xaï lôùn ñaõ quyeát ñònh neàn nhieät ñoä cuûa Myõ Tho cao vaø oån ñònh. Nhieät ñoä trung bình naêm laø 26,6oC, nhieät ñoä trung bình cao laø 33,2oC, nhieät ñoä trung bình thaáp laø 21,6oC . Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Naêm To tb 24,8 25,8 27,2 28,4 28,2 27,3 27 26,6 26,6 26,5 26,1 25,1 26,6 Totbmax 31,6 32,8 34,7 35,3 35,2 33,3 33,3 32,6 32,8 32,3 31,8 31,5 33,2 Totbmin 18,4 20,4 21 23,3 23,5 22,9 22,9 22,5 22,5 22,7 20,6 18,9 21,6 Baûng 3 : Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng trong naêm cuûa Myõ Tho 2.1.4.2. Ñoä aåm khoâng khí : Ñoä aåm ôû Myõ Tho coù quan heä maät thieát vôùi cheá ñoä möa, do cheá ñoä gioù muøa quyeát ñònh. Vì vaäy cheá ñoä aåm bieán ñoåi theo muøa, söï cheânh leäch ñoä aåm qua caùc thaùng laø khoâng lôùn. Ñoä aåm trung bình thaùng thay ñoåi töø 76,7% (thaùng 3) ñeán 87,3% ( thaùng 9), sai bieät toái ña cuûa ñoä aåm trung bình giöõa caùc thaùng laø 10,6%. Ñoä aåm trung bình naêm laø 82,7%, ñoä aåm cao trung bình laø 93,2%, ñoä aåm thaáp trung bình laø 65,2%. Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Naêm tb 80 77,9 76,7 78,4 82,1 85,1 85,5 85,9 87,3 86,1 84,9 82,5 82,7 tbmax 93,5 90,6 89,5 90 93,6 94 95,5 94,3 94,7 95,2 94,6 93,9 93,2 tbmin 59,1 57,5 55,7 57,9 62,7 71,2 70,9 72,6 71,6 70,5 69 63,6 65,2 Baûng 4 : Ñoä aåmtrung bình qua caùc thaùng trong naêm cuûa Myõ Tho. 2.1.4.3. Cheá ñoä möa : Myõ Tho naèm trong khu vöïc coù löôïng möa töông ñoái thaáp so vôùi mieàn Ñoâng vaø mieàn cöïc Taây cuûa ñoàng baèng soâng Cöõu Long. Löôïng möa trung bình qua nhieàu naêm laø 1379 mm. trong naêm löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu neân hình thaønh hai muøa roõ reät : muøa möa gaén lieàn vôùi gioù muøa Taây Nam baét ñaàu töø thaùng 5 vaø keát thuùc vaøo thaùng 10 chieám 86-90% löôïng möa trong naêm; Muøa khoâ gaén lieàn vôùi gioù muøa Ñoâng Baéc baét ñaàu töø thaùng 11 vaø keát thuùc vaøo thaùng tö naêm sau, chæ chieám 10-14% löôïng möa trong naêm. 2.1.4.4. Cheá ñoä naéng : Tieàn Giang naèm ôû vó ñoä thaáp cuûa vuøng nhieät ñôùi, maët trôøi chieáu saùng quanh naêm neân coù caûm giaùc ban ngaøy daøi hôn ban ñeâm. Haøng naêm, Myõ Tho coù thôøi kyø 6-7 thaùng muøa khoâ ít maây neân raát doài daøo veà aùnh saùng maët trôøi. Myõ Tho coù toång soá giôø naéng cao nhaát ôû vuøng ñoàng baèng soâng Cöõu Long (2709 giôø ), thaùng coù soá giôø naéng cao nhaát laø thaùng 3 (298 giôø ), thaùng coù soá giôø naéng thaáp nhaát laø thaùng 9 ( 165 giôø ). 2.1.5 Cheá ñoä thuyû vaên : Thaønh phoÁ Myõ Tho coù hai con soâng lôùn laø : soâng Tieàn vaø soâng Baûo Ñònh. Nhöng soâng Tieàn laø nguoàn cung caáp nöôùc lôùn cho sinh hoaït vaø saûn xuaát cuûa ngöôøi daân thaønh phoá. Soâng Tieàn chòu aûnh höôûng maïnh meû cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu cuûa bieån Ñoâng : trong moät ngaøy coù hai ñænh trieàu ( 1 thaáp vaø 1 cao ) vaø hai chaân trieàu ( cuõng 1 thaáp vaø 1 cao). Moät thaùng coù hai laàn nöôùc lôùn vaø hai laàn nöôùc keùm. Bieân ñoä truyeàn nöôùc cuûa trieàu laø raát lôùn, caøng vaøo saâu trong noäi ñoàng thì bieân ñoä naøy caøng giaûm, thôøi gian truyeàn trieàu 90-140 phuùt, vaän toác truyeàn laø 24-36 km/h. Sô löôc veà soâng Tieàn : Soâng Mekong phaùt nguyeân töø cao nguyeân Taây Taïng, coù dieän tích löu vöïc laø 759.000 km2, chieàu daøi 4.800 km vaø chaûy qua 6 quoác gia laø Trung Quoác, Mieán Ñieän, Laøo, Thaùi Lan, Campuchia, Vieät Nam. Töø Phnom Penh thuoäc ñòa phaän Campuchia nöôùc soâng Mekong chaûy ra bieån Ñoâng qua hai nhaùnh laø Soâng Tieàn (Me kong) vaø Soâng Haäu (Bassac). Sau vò trí caàu Myõ Thuaän treân quoác loä 1A, Soâng Tieàn laïi chia ra nhieàu chi löu : Soâng Coå Chieân, Soâng Haøm Luoâng, Soâng Cöûa Ñaïi vaø Soâng Cöûûa Tieåu cuøng ñoå vaøo Bieån Ñoâng theo höôùng Ñoâng – Nam. Veà thuyû vaên, löu vöïc cuûa soâng Tieàn chieám ñeán 92% dieän tích töï nhieân cuûa tænh vaø coù caùc ñaët tröng sau: Toång chieàu daøi soâng, tính caû nhaùnh cuûa noù laø Soâng Cöûa Tieåu: 111.700 m. Ñoä saâu Soâng Tieàn, Soâng Cöûa Tieåu tính töø maët ñaát töï nhieân vôùi ñoä cao bình quaân laø +1,00 m theo chuaån Muõi Nai. Vó trí Soá Km Ñoä saâu taïi doøng chính (m) An Höõu 104,54 23,00 Beán phaø Raïch Mieãu 48,8 8,80 Vaøm Kyø Moân 42,7 13,80 Baûng 5: Ñoä saâu moät soá vò trí treân Soâng Tieàn. Ñoä saâu thoâng thöôøng thay ñoåi theo thôøi gian, tuyø haøm löôïng boài laéng cuûa caùc haït maø soâng taûi veà töø thöôïng nguoàn vaø do caû möùc ñoä khai thaùc caùt cuûa con ngöôøi. Ñaùy soâng taïi phaïm vi gaàn cöûa soâng thöôøng caïn hôn caùc nôi khaùc vaø nhaáp nhoâ do söï xuaát hieän cuûa löôïng caùt chaïy doïc theo chieàu daøi soâng. Ñoä doác möïc nöôùc : nhìn chung caøng tieán gaàn veà Bieån Ñoâng ñoä doác möïc nöôùc caøng giaûm. Ñoaïn soâng Ñoä doác möïc nöôùc ( i ) Möïc nöôùc cao nhaát Möïc nöôùc thaáp nhaát Töø Phnom penh – Taân Chaâu 0,54*10-4 0,13*10-4 Töø Ñoàng Taâm – Myõ Tho 0,37*10-4 0,025*10-4 Töø Myõ Tho – Hoaø Bình -0,005*10-4 ( doác nghòch ) Töø Hoaø Bình – Cöûa Tieåu 0,006*10-4 ( doác thuaän ) Baûng 6 : Ñoä doác moät soá nôi treân soâng Tieàn . Löu löôïng nöôùc : löu löôïng qua caùc nhaùnh taïi haï löu Soâng Mekong phuï thuoäc vaøo löu löôïng nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà. Sau vò trí Phnom Penh, löôïng nöôùc qua Soâng Tieàn gaáp 4 laàn qua Soâng Haäu, tuy nhieân töø vaøm Nao ( Huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang ) ñoå ra bieån löôïng nöôùc treân Soâng Haäu ñöôïc boå sung vaø gaàn xaáp xæ vôùi löu löôïng nöôùc qua Soâng Tieàn. Treân Soâng Tieàn, löu löôïng thaáp nhaát laø vaøo thaùng 4, baét ñaàu taêng töø thaùng 5, cao nhaát laø vaøo thaùng 10 vaø giaûm daàn töø thaùng 11. Trong soá caùc nhaùnh cuûa Soâng Mekong, phaân phoái löu löôïng qua Cöûa Tieåu laø thaáp nhaát caû vaøo muøa möa laãn muøa luõ. Keát quaû tính söï phaân boá löu löôïng theo moâ hình toaùn trong ñieàu kieän baùn nhaät trieàu vaø löu löôïng qua Phnom Penh laø Qp = 2385 m3/s cho thaáy öùng vôùi Qp naøy, löôïng nöôùc vaøo Soâng Cöûa Tieåu chæ chieám 0,20% löôïng nöôùc qua Phnom Penh. Do vaäy, trong thaùng 4 Soâng cöûa Tieåu gaàn nhö hoaøn toaøn bò thuyû trieàu Bieån Ñoâng chi phoái, nöôùc bieån deã xaâm nhaäp saâu vaøo noäi ñòa khieán ñoä maën cao hôn haün so vôùi caùc thaùng khaùc trong naêm.Löu löôïng Soâng Tieàn chòu aûnh höôûng thuyû trieàu, khi trieàu leân seû taïo thaønh doøng chaûy ngöôïc veà phía thöôïng löu vaø ngöôïc laïi. Hieän töôïng luõ luït : töø Phnom Penh ñoå ra bieån nöôùc luõ thoaùt ñi theo hai loái : baèng doøng chính cuûa Soâng Mekong vaø chaûy traøn vaøo Ñoàng Thaùp Möôøi, Töù Giaùc Long Xuyeân. Luõ luït ôû Tieàn Giang hình thaønh chuû yeáu do nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà, ñoàng thôøi möa taïi choå vaø trieàu cöôøng laøm taêng theâm möùc ñoä traàm troïng cuûa luõ. Thoâng keâ trong 80 naêm (1926 – 2005) taïi Tieàn Giang coù 25 laàn luõ lôùn. Nhö vaäy, bình quaân cöù khoaûng 3 naêm luõ lôùn xaûy ra moät laàn. Haøng naêm, nöôùc soâng baét ñaàâu daâng cao vaøo thaùng 7, 8, ñaït ñænh luõ vaøo khoaûng thaùng 9, 10, ruùt daàn vaøo ñaàu thaùng 11 vaø trôø laïi bình thöôøng vaøo cuoái thaùng naøy ñoái vôùi luõ trung bình, hoaëc ñeán cuoái thaùng 12, thaùng 1 naêm sau môùi trôû laïi bình thöôøng ñoái vôùi nhöõng naêm luõ lôùn. 2.2. Tình hình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi: Caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 72 km veà höôùng Ñoâng Baéc, caùch thaønh phoá Caàn Thô 100 km veà höôùng taây nam, coù caûng Myõ Tho caùch bieån Ñoâng 48 km, thaønh phoá Myõ Tho laø nôi hoäi tuï caùc tuyeán ñöôøng boä vaø ñöôøng soâng noái caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöõu Long vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc tænh mieàn Ñoâng Nam Boä. Kinh teá chuû löïc cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø: thöông nghieäp – dòch vuï, saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp, thuyû saûn vaø noâng nghieäp ven ñoâ. 2.2.1. Toác ñoä taêng tröôûng GDP: Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø 9%/ naêm, trong ñoù khu vöïc thöông maïi – dòch vuï laø 11%/ naêm, khu vöïc coâng nghieäp, xaây döïng laø 9%/ naêm, khu vöïc noâng nghieäp laø 4%/ naêm. Cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng cuûa thöông maïi – dòch vuï, coâng nghieäp – xaây döïng. Cô caáu GDP cuûa Myõ Tho hieän nay laø : khu vöïc I: 19,6%, khu vöïc II : 31,4%, khu vöïc III : 49%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi khoaûng 10.060.000 VND/ ngöôøi / naêm. 2.2.2. Lao ñoäng : Tæ leä lao ñoäng trong ñoä tuoåi chieám 64, 38% daân soá khoaûng 109619 ngöôøi. Lao ñoäng coù trình ñoä tay ngheà cao chieám tæ leä 27 % trong toång lao ñoäng. TT Chæ tieâu Ñôn vò tính 2006 2008 Döï baùo 2010 Döï baùùo 2020 1 Toång daân soá Ngöôøi 165.074 196.000 250.000 316.000 - Dâaân phi noâng nghieäp Ngöôøi 123.409 148.000 198.000 258.000 - Daân noâng nghieäp Ngöôøi 41665 48.000 52.000 58.000 2 Tæ leä taêng DSBQ % 0,94% 1,69 4,30 3,20 - Taêng töï nhieân % 0,88* 1,20 1,20 1,20 - Taêng cô hoïc % 0,06* 0,49 3,10 2,0 3 Toång soá hoä daân cö hoä 35.240 41.600 58.857 83.833 - Hoä phi noâng nghieäp hoä(ngöôøi / hoä) 24.329 (5,03ng/hoä) 29.600 (5ng/hoä) 44.000 (4,5ng/hoä) 64.500 (4ng/hoä) - Hoä noâng nghieäp hoä(Ngöôøi /hoä) 10.911 (4,17ng/hoä) 12.000 (4ng/hoä) 14.857 (3,5ng/hoä) 19.333 (3ng/hoä) 6 Toång lao ñoäng trong ñoä tuoåi Ngöôøi %DS 109.619 (64,38%) 128.733 (65,68) 165.400 (66,16%) 195.446 (61,85%) - Khu vöïc 1 Ngöôøi %LÑ 15.087 (13,76%) 16.091 (12,5%) 18.773 (11,35%) 20.092 (10,28%) - Khu vöïc 2 Ngöôøi %LÑ 14.874 (13,57%) 16.915 (13,14%) 22.031 (13,32%) 28.046 (14,35%) - Khu vöïc 3 Ngöôøi %LÑ 46.882 (61,02%) 54.132 (42,05%) 71.486 (43,22%) 91.899 (47,02%) - Lao ñoäng khaùc Ngöôøi %LÑ 1.699 (1,55%) 24.292 (18,87%) 32.865 (19,87%) 33.695 (17,24%) - Lao ñoäng chöa coù vieäc laøm Ngöôùi %LÑ 11.071 (10,10%) 17.033 (13,44%) 20.245 (12,24%) 21.714 (11,11%) Baøng 7: Döï baùo veà qui moâ daân soá vaø lao ñoäng cuûa thaønh phoá Myõ Tho ñeán naêm 2020. 2.2.3. Phaùt trieån ngaønh kinh teá: 2.2.3.1. Coâng nghieäp – Tieåu thuû coâng nghieäp – xaây döïng : Caùc ngaønh kinh teá chuû yeáu, caùc doanh nghieäp lôùn cuûa tænh ñeàu taäp trung ôû Myõ Tho, vôùi haøng chuïc xí nghieäp coâng nghieäp, treân 1.000 cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp vaø haøng traêm ñôn vò saûn xuaát kinh doanh toång hôïp xuaát nhaäp khaåu vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau : coâng ty quoác doanh, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn ... Rieâng khu coâng nghieäp Myõ Tho coù dieän tích 97,14 ha,ñaõ laáp kín gaàn 100% dieän tích, coù hôn 10 coâng ty, xí nghieäp lôùn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaëc lieân doanh nhö: coâng ty bia Foster, coâng ty thöùc aên gia suùc CP, xí nghieäp cheá bieán caùc maët haøng thuûy saûn, caùc coâng ty, xí nghieäp may maëc ... Soá lao ñoäng ñöôïc söû duïng trong 14874 ngöôøi. Ngaønh cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm laø ngaønh chieám tæ trong cao nhaát (60%). Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp 273 tyû ñoàng. 2.3.3.2. Thöông maïi – Dòch vu: Thaønh phoá Myõ Tho laø trung taâm giao löu kinh teá thöông maïi lôùn nhaát cuûa tænh. Heä thoáng thöông nghieäp cuûa Myõ Tho bao goàm caùc trung taâm thöông maïi, sieâu thò, chôï, phoá thöông maïi, caùc ñaïi lyù, vöïa traùi caây, caùc beán baûi, caùc cöûa haøng aên uoáng vaø caùc cô sôû dòch vuï. Hieän nay, Myõ Tho coù 17 chôï goàm 1 chôï trung taâm vaø 16 chôï ôû caùc phöôøng xaõ kinh doanh haáu heát caùc maët haøng phuïc vuï cho ñôøi soáng vaø saûn xuaát. Ngoaøi ra, ôû ñaây coøn coù hai sieâu thò lôùn, moät hôïp taùc xaõ thöông maïi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu mua saém cuûa ngöôøi daân. Coù 6649 hoä kinh doanh thöông maïi, taêng bình quaân 17%/ naêm, trong ñoù hoä thöông nghieäp bình quaân 5%/ naêm, hoä kinh doanh aên uoáng taêng 10%/ naêm vaø hoä dòch vuï taêng 2%/ naêm. Veà dòch vuï: vaän taûi ñöôøng boä vôùi naêng löïc vaän chuyeån 2840245 löôït haønh khaùch/ naêm vaø 306439 taán haøng hoaù/ naêm. Vaän taûi ñöôøng soâng vôùi naêng löïc vaän chuyeån 1.581.125 löôït haønh khaùch/ naêm vaø 1.023.600 taán haøng hoaù/ naêm. Caûng caù Myõ Tho coù theå phuïc vuï cho 1.500 taøu thuyeàn ñaùnh baét cuûa tænh nhaø cuõng nhö caùc tænh mieàn Trung, Ñoâng Nam Boä vôùi ñaày ñuû dòch vuï haäu caàn cho ngheà caù. Giaù trò thu ñöôïc töø thöông maïi – dòch vuï laø 3.873 tyû ñoàng. 2.3.3.3. Du lòch: Myõ Tho phaùt trieån hình thöùc du lòch sinh thaùi gaén lieàn vôùi hai khu di tích caáp quoác gia laø chuøa Vónh Traøng vaø chuøa Böûu Laâm, beân caïnh ñoù caùc coàn vaø soâng nöôùc cuõng laø nguoàn ñeå Myõ Tho môû roäng theâm veà ngaønh du lòch. Haøng naêm thu huùt khoaûng 350000 khaùch tham quan du lòch (trong ñoù coù gaàn 100.000 khaùch nöôùc ngoaøi ). 2.3.3.4. Noâng nghieäp: Toång dieän tích ñaát noâng nghieäp cuûa thaønh phoá Myõ Tho hieän nay laø 3.015 ha, trong ñoù vöôøn caây aên traùi laø 2.243 ha vôùi caùc loaïi caây coù muùi, nhaûn caùc loaïi;ñaát troàng caây haøng naêm laø 772 ha vôùi luùa, hoa maøu, hoa kieång. Hieän nay thaønh phoá Myõ Tho coù 44 beø caù nuoâi treân soâng, 362 taøu ñaùnh baét thuyû saûn vôùi saûn löôïng ñaùnh baét laø 36.000 taán/ naêm. Hieän nay, noâng – ngö nghieäp ôû Myõ Tho ñang coù xu höôùng chuyeån sang noâng – ngö nghieäp sinh thaùi, phaùt trieån vaønh ñai thöïc phaåm vôùi rau, traùi caây an toaøn, chaát löôïng cao, phaùt trieån sinh vaät caûnh - hoa töôi…Phaùt trieån ña daïng nuoâi troàng thuyû saûn ñeå söû duïng hieäu quaû nöôùc maët. 2.2.4. Caáp thoaùt nöôùc vaø veä sinh moâi tröôøng: 2.2.4.1. Caáp nöôùc: a. Nguoàn nöôùc caáp: Thaønh phoá Myõ Tho hieän caáp nöôùc töø hai nguoàn: nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm. Nöôùc maët: nhaø maùy caáp nöôùc Myõ Tho laáy nöôùc töø soâng Tieàn. Coâng suaát hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy laø 20.000 m3/ ngaøy. Muøa möa coù theå chaïy heáát coâng suaát, coøn muøa khoâ do taïi vò trí laáy nöôùc bò nhieãm maën töø thaùng 3 ñeán thaùng 5 neân nhaø maùy chæ hoaït ñoäng 10% coâng suaát/ thaùng. Coù ngaøy nghæ 24/24, rieâng thaùng 5 coù khi phaûi nghæ hoaøn toaøn. Nöôùc ngaàm: coù 18 gieáng ñang hoaït ñoäng, trong ñoù coù 17 gieáng môùi khoan töø naêm 1990 ñeán 1999, chæ coù gieáng nöôùc ôû Trung Löông laø tröôùc giaûi phoùng. Ñoä saâu cuûa caùc gieáng khoan treân 300 – 500 m, löu löôïng bình quaân cho caùc gieáng treân 75 m3/ giôø. Khaû naêng khai thaùc hieän taïi laø 20.000 m3/ ngaøy, tuy nhieân chæ chaïy heát coâng suaát trong muøa khoâ ñeå boå sung cho nguoàn nöôùc maët bò maën, coøn muøa möa thì toái ña 13.000 – 15.000 m3/ ngaøy. Chaát löôïng nöôùc toát, cô baûn ñaït chæ tieâu caáp nöôùc sinh hoaït, rieâng haøm löôïng saét moät soá gieáng töø 0,36 – 0,8 mg/ l cao hôn tieâu chuaån cho pheùp ( < 0,3 mg/l ). Nöôùc ñöôïc bôm tröïc tieáp vaøo heä thoáng phaân phoái, khoâng qua xöû lyù. Chaát löôïng vaø tröû löôïng nguoàn nöôùc ngaàm oån ñònh töø khi khai thaùc ñeán nay. TT Chỉ tieâu Kết quả Đơn vị TCVN55-01-1991 1 PH 8,84 6-8,5 2 Ñoä trong Dienert >100 đñộ >100 3 Ñoä maøu, thang maøu cobalt <2,5 đñộ <5 4 Tổng số chất rắn hoøa tan 760 Mg/l <500 5 Ñoä dẫn ñiện 922 ms 6 CO2 tự do 3,52 Mg CO2/l 7 Độ kiềm 248 Mg CaCO3/l 8 Ñộ mặn 136 Mg CT/l <300 9 Ñộ cứng 72 Mg CaCO3/l <300 10 Cacium 14,42 Mg Ca2+/l <75 11 Magnesium 8,74 Mg Mg2+/l <30 12 Sắt tổng cộng 0,06 Mg Fe2+/l <0,3 13 Sulphate 27,87 Mg PO42-/l <250 14 Phosphate Vết Mg PO43-/l <2,3 15 Nitrite 0,01 Mg NO2-/l <0,1 16 Nirate vết Mg NO3-/l <5 17 Ammonia vết Mg NH4+/l <3 Baûng 8: Keát quaû phaân tích taïi gieáng ôû coång thaønh phoá. b. Maïng löôùi phaân phoái: Maïng löôùi ñöôøng oáng ñöôïc xaây döïng qua nhieàu thôøi kì vaø ñaõ caûi taïo cho ñeáán nay. Toång chieàu daøi maïng oáng caáp nöôùc trong thaønh phoá Myõ Tho hieän taïi laø treân 60.000 m, vôùi caùc loaïi ñöôøng kính töø Þ 100 ñeán Þ 500, trong ñoù Þ 500 chæ coù 1000 m, nhieàu nhaát laø oáng Þ 150 : 34.500 m roài ñeán Þ 200 : 15.170 m. Phaàn lôùn ñöôøng oáng ñöôïc laép ñaët sau giaûi phoùng vaø thôøi Myõ thì vaãn toát, oáng thôøi Phaùp chæ coøn moät löôïng nhoû. Ñaøi nöôùc :coù hai ñaøi nöôùc ñeàu taäp trung taïi nhaø maùy nöôùc, moät ñaøi dung tích 250 m3, cao 16 m duøng ñeå röûa loïc, moät ñaøi nöôùc baèng beâ toâng coát theùp dung tích 450 m3, cao 19 m, hieän nay khoâng söû duïng. Caùc chæ tieâu caáp nöôùc hieän nay: Tieâu chuaån duøng nöôùc: 100 l/ ngöôøi/ ngaøy. Tæ leä caáp nöôùc noäi thò: 80%. Tæ leä thaát thoaùt nöôùc: 40%. Thaønh phaàn duøng nöôùc chuû yeáu laø: nöôùc sinh hoaït 95%. Heä thoáng caáp nöôùc hieän haønh ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu caáp nöôùc cho thaønh phoá Myõ Tho veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Nguoàn nöôùc ñuû cung caáp cho giai ñoaïn tröôùc maét, coøn veà laâu daøi thì tænh ñang xaây döïng nhaø maùy nöôùc Bình Ñöùc coâng suaát 30.000 m3/ ngaøy, vôùi nguoàn nöôùc soâng Tieàn, caùch nhaø maùy nöôùc Myõ Tho 6,5 km veà phía thöôïng nguoàn. Vaán ñeà toàn taïi hieän nay laø: khaéùc phuïc 3 thaùng maën cho nhaø maùy nöôùc Myõ Tho; giaûm tæ leä thaát thoaùt nöôùc hieän nay coøn quaù cao (40%); khöû saét cho caùc gieáng coù haøm löôïng saét vöôït tieâu chuaån. 2.2.4.2. Thoaùt nöôùc: Heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø heä thoáng coáng chung (nöôùc möa vaø nöôùc baån chaûy trong cuøng moät heä thoáng coáng) chuû yeáu taäp trung ôû phöôøng 1 vaø phöôøng 2. Caùc mieäng xaû taäp trung ra soâng Baûo Ñònh vaø soâng Tieàn. Loaïi coáng chuû yeáu laø coáng beâ toâng troøn coù Þ 600 – 1200. Ngoaøi ra coøn coù moät soá tuyeán coáng xaây gaïch hình tröùng taäp trung ôû khu vöïc chôï vaø ôû khu phoá noäi oâ cuõ. Hieän traïng heä thoáng coáng: caùc coáng beâ toâng troøn chaát löôïng coøn toát, nhöng hoaït ñoäng bò haïn cheá do caùc mieäng thu nöôùc bò ñaát vaø raùc laáp nhieàu. Hieän taïi khoâng coù khu vöïc naøo ngaäp nöôù._.c khi möa lôùn. 2.2.4.3. Veä sinh moâi tröôøng: Xöû lyù nöôùc thaûi: do tình traïng nöôùc baån khoâng qua heä thoáng xöû lyù maø thaûi thaúng ra soâng neân gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc. Hieän taïi, khu coâng nghieäp Myõ Tho cuõng chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc thaûi töø saûn xuaát ñöôïc thaûi thaúng vaøo soâng Tieàn khoâng qua xöû lyù taäp trung. Dòch beänh : haøng naêm dòch beänh chæ hoaønh haønh ôû caùc khu daân cö caïnh soâng raïch ôû ngoaïi thaønh khoâng coù heä thoáng cung caáp nöôùc saïch, söû duïng nhaø xí treân ao, soâng. Noåi leân trong nhöõng naêm gaàn ñaây laø dòch cuùm gia caàm, lôû moàøm long moùng ôû gia suùc, vaø dòch soát xuaát huyeát vaøo muøa möa. Baûi raùc – nghóa trang : ÔÛ thaønh phoá Myõ Tho khoái löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh 240 m3/ ngaøy.ñeâm. Tyû leä chaát thaûi raén ñöôïc thu gom laø 90 % do coâng ty coâng trình ñoâ thò quaûn lyù vaø thu gom. Taïi ñaây chöa tieán haønh phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Hieän nay thaønh phoá söû duïng baûi raùc Taân Laäp coù dieän tích 2 ha caùch thaønh phoá 18 km. Baûi raùc naøy laø baûi raùc xaây döïng theo coâng ngheä choân laép hôïp veä sinh. Thaønh phoá Myõ Tho coù hai nghóa trang lôùn laø : nghóa trang lieät só cuûa tænh ( naèm ôû xaõ Trung An) vaø moät nghóa trang coù dieän tích 6 ha ôû xaõ Myõ Phong caùch thaønh phoá 7 km. CHÖÔNG 3 : HIEÄN TRAÏNG CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙC MAËT TP.MỸ THO 3.1. Moät soá vaán ñeà veà chaát löôïng nöôùc maët cuûa Soâng Tieàn nhöõng naêm gaàn ñaây Nhieät ñoä : nhieät ñoä nöôùc soâng thay ñoåi raát ít, phaïm vi thay ñoåi töø 2 – 4 o C. quanh naêm nöôùc Soâng Tieàn naèm trong khoaûng 26 – 30 o C. Ñoä chua : nöôùc coù pH töø trung bình ñeán kieàm yeáu. Chæ soá pH quanh naêm thay ñoåi töø 7 – 8. nöôùc kieàm yeáu thöôøng thaáy vaøo muøa caïn vaø nöôùc trung tính vaøo muøa luõ. Tuy nhieân, khi chaûy vaøo maïng löôùi keânh raïch noäi ñoàng trò soá pH cuûa nöôùc thay ñoåi tuyø theo ñaëc ñieåm ñòa chaát cuûa vuøng ñaát maø nöôùc chaûy qua. Nhìn chung nguoàn nöôùc maët bò nhieãm chua pheøn do 2 nguyeân nhaân : Noäi taïi : do baûn thaân ñaát taïi choã bò pheøn. Ngoaïi nhaäp : do pheøn caùc nôi bò röûa troâi xuoáng keânh raïch ñoå veà, nhieàu nhaát vaøo thaùng 7, 8. Nhöõng khu ñaát pheøn taäp trung vôùi haøm löôïng ñoäc toá Al3+ hoaëc Fe2++ Fe3+ noåi troäi vaø coù söï hieän höõu cuûa taàng sinh pheøn beân döôùi ( Jarosite, Pyrit ) laø nôi phaùt taùn caùc ion ñoäc toá noùi treân laøm nöôùc keânh raïch taïi choã bò chua vaø lan truyeàn sang nôi khaùc nhôø dao ñoäng cuûa thuyû trieàu, tieâu bieåu cho loaïi hình naøy laø khu vöïc rìa Ñoàng Thaùp Möôøi, Huyeän Taân Phöôùc, cöïc baéc cuûa huyeän Cai Laäy, Caùi Beø, Chaâu Thaønh. Taïi ñaây nöôùc vöøa bò nhieãm pheøn do ñaát taïi choã vöøa bò nöôùc pheøn töø saâu trong Ñoàng Thaùp Möôøi ñoå veà. Taïi Myõ Tho möùc ñoä nhieãm pheøn cuûa nguoàn nöôùc khoâng nghieâm troïng nhö khu vöïc treân. Ôû ñaây chuû yeáu laø pheøn taïi choã, loaïi pheøn saét. Nhieàu khaûo nghieäm thoå nhöôõng ôû ñaây ñeàu cho thaáy raèng ion Fe2++ Fe3+ coù haøm löôïng thaáp vaø ion Al3+ coù haøm löôïng raát thaáp hoaëc khoâng tìm thaáy. Vaøo ñaàu muøa möa ( thaùng 5, 6 ) nöôùc trong keânh raïch dieãn bieán chua ( pH = 3,5 – 4 ) ñeán kieàm yeáu ( pH = 5,6 – 5,98 ) do löôïng möa ñaàu muøa ñaõ röûa troâicaùc ion ñoäc toá ( nhieàu nhaát laø Fe2++ Fe3+ ) xuoáng keânh raïch laøm ñoä chua cuûa nöôùc taêng cao. Töø thaùng 7 do nhieàu coáng döôùi ñeâ laàn löôït môû cöûa laáy nöôùc neân löôïng keânh raïch doài daøo, cuoái thaùng 7 veà sau pH > 6. Xaâm nhaäp maën : nguoàn nöôùc töø Soâng Tieàn haøng naêm ñeàu bò nhieãm maën. Khi löôïng nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà giaûm ñi cuõng laø luùc nöôùc bieån baét ñaàu xaâm nhaäp saâu vaøo noäi ñòa. Nhìn chung thôøi kyø nhieãm maën haøng naêm treân Soâng Tieàn tuaân theo quy luaät roõ reät. Thôøi ñieåm ñoä maën baét ñaàu taêng, ñaït trò soá cöïc ñaïi, baét ñaàu giaûm vaø trôû laïi bình thöôøng ôû töøng thôøi ñieåm ño giöõa naêm tröôùc vaø naêm sau khoâng sai bieät nhieàu ( tröø moät vaøi naêm coù bieät ). Ñoä maën thöôøng ñaït trò soá cöïc ñaïi vaøo thöôïng vaø trung tuaàn thaøng 4. Thôøi ñieåm ñoä maën baét ñaàu taêng treã daàn taïi caùc vò trí cöûa soâng vaøo noäi ñòa vaø ngöôïc laïi ñoái vôùi thôøi ñieåm baét ñaàu giaûm. Thôøi gian chòu aûnh höôûng laâu hay mau tuyø thuoäc phaàn lôùn vaøo khoaûng caùch tôùi bieån vaø löu löôïng thöôïng nguoàn cuûa töøng soâng. Taïi Myõ Tho ( km 47,5 ) haøng naêm ñoä maën taêng vaøo thaùng 3, cao nhaát laø vaøo thaùng 4 vaø trôû laïi bình thöôøng vaøo ñaàu hoaëc giöõa thaùng 5. thöôøng taïi ñaây ñoä maën ( S ) ít khi vöôït quaù 4 g/l, moät soá naêm coù löu löôïng thöôïng nguoàn ít, ñaët bieät laø vaøi naêm gaàn ñaây, ñoä maën coù khi leân ñeân 10 g/l. rieâng naêm 1998, S cao nhaát taïi ñaây leân ñeán 10,44 g/l ngaøy 08 – 4 vaø haàu nhö trong suoát thaùng naøy S > 4 g/l, maõi ñeán cuoái thaùng naêm môùi trôû laïi bình thöôøng. Hoaù lyù vaø vi sinh : khaûo nghieäm cuûa Uyû hoäi soâng Mekong ño vaøo ngaøy 14 hoaëc 15 lieân tuïc trong 6 naêm ( 1996 ñeán 2002 ) taïi vò trí Myõ Tho ( Soâng Tieàn ) cho thaáy : Oxy hoaø tan trung bình muøa khoâ : 7,214 g/m3. Oxy hoaø tan trung bình muøa khoâ : 6,836 g/m3. Trung bình cöïc ñaïi nhu caàu oxy hoaù hoïc COD : 7,718 g/m3. Haøm löôïng PO4 töø : 0,04 – 0,057 mg/l. Haøm löôïng saét : 1,4 – 5,15 mgFe2+/l. Haøm löôïng amoniac : 0,06 – 1,80 mgNH4+/l. Haøm löôïng nitric : 0,00 – 0,20 mgNO2-/l. Haøm löôïng nitrat : 0,08 – 0,19 mgNO3-/l. Haøm löôïng phosphat : 0,00 – 0,29 mgPO43-.l. Rieâng caùc chæ tieâu BOD5, COD, coliforms, caùc khaûo saùt töø 1990 ñeán 2002 cho thaáy : nhu caàu oxy hoaù hoïc COD treân Soâng Tieàn taïi Myõ Tho taêng vaøo ñaàu muøa möa, tuy nhieân caû hai chæ tieâu oxy hoaø tan vaø COD taïi caùc vò trí khaûo saùt treân ñòa baøng ñeàu ñaït tieâu chuaån chæ tröø mieäng xaû cuûa nhaø maùy bia BGI laø khoâng ñaït, ñaây laø dieàu caàn löu yù. Caùc chæ tieâu : toång coliforms vaø feacal coliforms taïi caùc ñieåm ño ñeàu vöôït quaù möùc cho pheùp. Cao nhaát laø taïi coáng xaû thaûi cuûa nhaø maùy bia BGI 460.000 / 100ml ( toång coliforms ). (Nguoàn : taøi lieäu UÛy Hoäi Soâng Mekong) Caùc thoâng soá choïn loïc ñeå ñaùnh giaù oâ nhieãm nöôùc maët tp.Myõ Tho : Coù nhieàu thoâng soá ñeå ñaùnh giaù söï oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët, nhöng em chæ choïn caùc thoâng soá sau ñaây ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc ôû Soâng Tieàn. Vaán ñeà oâ nhieãm caàn ñaùnh giaù Caùc thoâng soá choïn loïc OÂ nhieãm do chaát höõu cô Oxy hoaø tan (DO) Nhu caàu oxy sinh hoaù (BOD5) Nhu caàu oxy hoaù hoïc (COD) OÂ nhieãm do caùc chaát dinh döôõng N-NO3- P-PO43- N-NH4+ Toång P OÂ nhieãm do vi khuaån Toång soá vi khuaån Coliform Chaát raén Chaát raén lô löûng (SS) Ñoä chua pH Baûng 9 : Caùc thoâng soá ñaùnh giaù oâ nhieãm chaát löôïng nöôùc maët. OÂ nhieãm do caùc chaát höõu cô Nöôùc Soâng Tieàn moãi ngaøy nhaän moät löôïng nuôùc thaûi ñoå tröïc tieáp vaøo soâng raát lôùn, chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp chöa xöû lyù ñaït yeâu caàu töø nhaø daân, khaùch saïn, nhaø haøng, caùc cô sôû cheá bieán thuyû saûn vaø caùc ngaønh ngheà khaùc thuoäc khu coâng nghieäp Myõ Tho naèm doïc theo Soâng Tieàn do ñoù bò oâ nhieãm nghieâm troïng. Nguoàn oâ nhieãm chuû yeáu trong nöôùc thaûi sinh hoaït vaø cheá bieán thuyû saûn laø chaát höõu cô, caùc chaát dinh döôõng vaø vi khuaån. OÂ nhieãm do caùc chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng thoâng soá DO vaø BOD. Trong tröôøng hôïp oâ nhieãm do caùc chaát höõu cô noàng ñoä DO giaûm nhöng giaù trò BOD taêng. OÂ nhieãm do caùc chaát dinh döôõng: Do nhaän phaàn lôùn nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp coäng vôùi vieäc maät ñoä daân cö Myõ Tho khaù ñoâng neân haøm löôïng amoni vaø nitrat cao hôn tieâu chuaån cho pheùp. Söï oâ nhieãm caùc chaát dinh döôõng seõ daãn ñeán hieän töôïng phuù döôõng hoaù vaø haäu quaû cuûa phuù döôõng hoaù laø: buøng noå rong taûo, gaây trôû ngaïi cho xöû lyù nöôùc caáp, taêng ñoä ñuïc cuõng nhö haøm löôïng chaát raén lô löûng cao laøm caûn trôû phaùt trieån thuyû saûn, du lòch vaø coù theå laøm taêng ñoäc tính ñoái vôùi caù, toâm do phaùt trieån cuûa moät soá loaøi taûo ñoäc.. OÂ nhieãm do vi khuaån: Vì nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi sinh hoaït chöa ñöôïc xöû lyù neân Soâng Tieàn bò oâ nhieãm laø töông ñoái. Ña soá caùc cô sôû saûn xuaát lôùn cheá bieán thuyû haûi saûn ôû khu coâng nghieäp neân vieäc oâ nhieãm Coliform taïi caùc ñieåm naøy seõ khaù cao do nöôùc thaûi töø caùc cô sôû naøy khoâng ñöôïc xöû lyù hoaëc coù heä thoáng xöû lyù nhöng khoâng hieäu quaû vaø chaát thaûi chöa ñöôïc thu gom trieät ñeå neân nöôùc thaûi ñeàu ñöôïc xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän laø soâng Tieàn. Hôn nöõa nôi ñaây coøn taäp trung nhieàu khu daân cö ñoâng ñuùc neân tình traïng bò oâ nhieãm laø khoù traùnh khoûi. Nöôùc soâng bò oâ nhieãm Coliform cao seõ laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi daân vaø coù theå daãn ñeán caùc beänh dòch deã lan truyeàn. Haøm löôïng chaát raén: Soâng Tieàn mang nhöõng ñaëc tröng cuûa caùc con soâng khaùc trong vuøng Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long neân moãi khi muøa nöôùc luõ traøn veà laïi mang theo bao nhieâu phuø sa boài ñaép neân thôøi gian naøy cuõng laø luùc maø haøm löôïng chaát raén lô löûng seõ khaù cao. Do quaù trình röûa troâi töø ñoàng ruoäng vaø quaù trình khai thaùc caùt treân soâng, moät phaàn nöôùc töø thöôïng nguoàn cuõng ñöa veà khu vöïc nghieân cöùu neân haøm löôïng chaát raén lô löûng cao vaø töø ñoù laøm taêng ñoä ñuïc cuûa doøng soâng. Ñoä chua: Do naèm ôû haï löu cuûa Soâng Tieàn, maëc duø bò aûnh höôûng cuûa nöôùc luõ töø thöôïng nguoàn ñoå veà vaø söï lan truyeàn nöôùc pheøn töø khu vöïc nhieãm pheøn thuoäc huyeän Taân Phöôùc. Nhöng nöôùc ôû ñaây naèm ôû möùc pH töø 7,0 – 76. 3.2 . Phöông phaùp phaân tích caùc chæ tieâu ñaõ choïn: 3.2.1. pH: Ñaïi cöông : Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính acid hay kieàm trong maãu nöôùc vaø ñaëc tröng bôûi noàng ñoä ion H+. Coâng thöùc tính pH: pH = - lg [H+]. Khi pH = 7: nöôùc trung tính pH > 7 : nöôùc coù tính bazô pH < 7 : nöôùc coù tính axit Trong lónh vöïc caáp nöôùc, pH lieân quan ñeán tính aên moøn, hoaø tan vaø aûnh höôûng ñeán caùc quaù trình xöû lyù nöôùc nhö keo tuï, oxy hoaù, dieät khuaån, laøm meàm, khöû saét. pH cuûa nöôùc coù lieân quan ñeán söï hieän dieän cuûa moät soá kim loaïi vaø khí hoaø tan trong nöôùc. ÔÛ pH < 5, nöôùc coù theå chöùa Fe, Mn, Al ôû daïng hoaø tan vaø moät soá loaïi khí nhö CO2, H2S toàn taïi ôû daïng töï do trong nöôùc. Tính chaát naøy ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc hôïp chaát sulfur vaø cacbonat coù trong nöôùc baèng bieän phaùp laøm thoaùng. Khi taêng pH coù theâm taùc nhaân oxy hoaù, caùc kim loaïi hoaø tan trong nöôùc chuyeån thaønh daïng keát tuûa ra khoûi nöôùc baèng bieän phaùp laéng loïc. pH chi phoái moïi quaù trình hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc. Vì vaäy, pH caàn ñöôïc kieåm soaùt trong khoaûng thích hôïp khi xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duøng maùy ño pH meter moät ñaàu ño. Caùc böôùc ño ñöôïc tieán haønh nhö sau : - Laéc ñeàu maãu tröôùc khi ñoå ra coác100 ml ñeå ño. - Söû duïng nöôùc caát ñeå röûa ñaàu ñieän cöïc. - Nhuùng ñieän cöïc vaøo dung dòch maãu. - Gaït nuùt power sang phía ñoái dieän ñeå môû maùy. - Ñôïi giaù trò pH treân maùy oån ñònh (khoaûng 30 s) thì ñoïc keát quaû. DO : Ñaïi cöông : Laø löôïng oxy hoaø tan trong nöôùc, tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän hoaù lyù vaø hoaït ñoäng cuûa caùc loaøi vi sinh vaät ( kî khí hoaëc hieáu khí ) trong nöôùc. Ñaây laø chæ tieâu quan troïng lieân quan ñeán vieäc kieåm soaùt doøng chaûy. Ngoaøi ra DO coøn laø cô sôû kieåm tra BOD nhaèm ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi coâng nghieäp. Taát caû caùc quaù trình xöû lyù hieáu khí phuï thuoäc vaøo söï hieän dieän cuûa DO. Trong nöôùc thaûi, vieäc xaùc ñònh DO laø khoâng theå thieáu vì ñoù laø phöông tieän kieåm soaùt toác ñoä suïc khí, ñaûm baûo ñuû löôïng DO thích hôïp cho vi sinh vaät hieáu khí phaùt trieån. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duøng phöông phaùp Winkler caûi tieán xaùc ñònh haøm löôïng DO. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: Hoaù chaát: dd MnSO4. dd Iodur-Azur-Kieàm, axit Sunfuric ñaäm ñaëc 36N, dd Na2S2O3, chæ thò hoà tinh boät. Laáy ñaày maãu vaøo chai BOD, ñaäy nuùt gaït boû phaàn treân ra, V = 300 ml (khoâng ñeå boït khí baùm quanh thaønh chai). Môû nuùt, laàn löôït theâm vaøo: 2ml dd MnSO4, 2ml dd Iodur-Azur-Kieàm. Ñaäy nuùt, ñaûo ngöôïc chai ít nhaát 20 giaây cho keát tuûa khoaûng 1/3 chieàu cao cuûa chai. Ñôïi keát tuûa laéng yeân, môû nuùt chai cho vaøo 2 ml H2SO4 ñaäm ñaëc, ñaäy nuùt laéc maïnh. Khi keát tuûa tan hoaøn toaøn, laáy 203 ml dung dòch cho vaøo bình tam giaùc 250 ml roài chuaån baèng dd thiosunphate ñeán khi coù maøu vaøng nhaït, theâm khoaûng 5 gioït hoà tinh boät vaø chuaån ñoä ñeán khi dd maát maøu xanh. Caùch tính : 1 ml dd Na2S2O3 0,025 N ñaõ duøng = 1 mg O2/l BOD ( nhu caàu oxy sinh hoaù ) : Ñaïi cöông : Nhu caàu oxy sinh hoaù laø löôïng oxy caàn thieát phaûi cung caáp ñeå vi sinh tieâu thuï trong quaù trình oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù theå bò vi sinh vaät phaân huyû trong ñieàu kieän yeám khí. BOD ñöôïc söû duïng roäng raõi trong kyõ thuaät moâi tröôøng. Laø chæ tieâu xaùc ñònh möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp qua chæ soá oxy duøng ñeå khoaùng hoaù caùc chaát höõu cô. Chæ soá BOD chæ ra löôïng oxy maø vi khuaån tieâu thuï trong phaûn öùng oxy hoaù caùc chaát höõu cô trong nöôùc oâ nhieãm. Chæ soá BOD caøng cao chöùng toû löôïng chaát höõu cô coù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc oâ nhieãm trong nöôùc caøng lôùn. Ngoaøi ra BOD coøn laø moät trong nhöõng chæ tieâu quan troïng nhaát ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm doøng chaûy, BOD coù lieân quan ñeán vieäc ño löôïng oxy tieâu thuï do vi sinh vaät khi phaân huyû chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Do ñoù BOD coøn ñöôïc öùng duïng ñeå öôùc löôïng coâng suaát caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc cuõng nhö ñaùnh giaù hieäu quaû caùc coâng trình ñoù. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duïng cuï vaø thieát bò - Tuû ñieàu nhieät ôû 20oC - Chai BOD - OÁng ñong 100 ml. - Burret. - Pipette. Trình töï thí nghieäm: Xöû lyù maãu: - Neáu coù ñoä kieàm vaø ñoä axít thì phaûi trung hoøa ñeán pH = 6,5 – 7,5 baèng H2SO4 hoaëc NaOH. - Neáu maãu coù haøm löôïng Clo dö ñaùng keå, theâm 1 ml axit acetic (1:1) hay H2SO4 (1:50) trong 1 lít maãu, sau ñoù tieáp tuïc cho KI 10% roài ñònh phaàn baèng Na2S2O3 döùt ñieåm. Kyõ thuaät pha loaõng: Thöïc hieän pha loaõng maãu xöû lyù theo tyû leä ñeà nghò nhö sau: - 0,1 – 1 % : Cho nöôùc thaûi coâng nghieäp nhieãm baån naëng. - 1 – 5 % : Cho nöôùc chöa xöû lyù Space hoaëc ñaõ laéng. - 5 – 25 % : Cho doøng chaûy qua quaù trình oxi hoùa. - 25 – 100 % : Cho caùc doøng soâng oâ nhieãm ( tieáp nhaän nöôùc thaûi) Chieát maãu ñaõ pha loaõng vaøo 2 chai: moät chai ñaäy kin ñeå uû 5 ngaøy (BOD5) vaø moät chai ñeå ñònh phaân töùc thì. Chai uû trong 20oC ñaäy kyõ, nieâm baèng maøng nöôùc moûng treân choå loïc cuûa mieäng chai (löu yù ñeå löôïng nöôùc naøy khoâng bò caïn heát). Ñònh phaân löôïng oxi hoøa tan: - Ñoái vôùi caùc loaïi nöôùc ñaõ bieát chaéc haøm löôïng DO = 0 thì khoâng caàn ñònh phaân löôïng oxi hoøa tan. - Ñoái vôùi maãu: Moät chai xaùc ñònh haøm löôïng DO ngay treân maãu pha loaõng: DOo Chai coøn laïi uû ôû nhieät ñoä 20oC vaø ñònh phaân DO5 ( sau 5 ngaøy) - Ñoä pha loaõng sao cho ñeå söï khaùc bieät giöõa 2 laàn ñònh phaân phaûi > 1mgO2/l. - Chæ soá BOD ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: Trong ñoù: DOo: Oxy hoøa tan ño ñöôïc ngaøy ñaàu tieân (suïc khí trong 2 giôø) DO5: Oxy hoøa tan ño ñöôïc trong 5 ngaøy. f : heä soá pha loaõng. COD ( nhu caàu oxy hoaù hoïc ) : Ñaïi cöông : Nhu caàu oxy hoaù hoïc laø löôïng oxy töông ñöông cuûa caùc caáu töû höõu cô trong maãu nöôùc bò oxy hoaù bôûi taùc nhaân hoaù hoïc coù tính oxy hoaù maïnh. Laø moät trong nhöõng chæ tieâu ñaëc tröng duøng ñeå khaûo saùt, ñaùnh giaù hieän traïng vaø kieåm tra möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nguoàn nöôùc thaûi vaø nöôùc maët ñaëc bieät laø caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi. Theo phöông phaùp naøy, chæ trong moät khoaûng thôøi gian ngaén haàu nhö toaøn boä caùc chaát höõu cô ñaõ bò oxy hoaù, chæ tröø moät soá ít tröôøng hôïp ngoaïi leä, nhôø vaäy cho pheùp xaùc ñònh nhanh haøm löôïng chaát höõu cô. Tyû leä giöõa BOD vaø COD thöôøng xaáp xæ töø 0,5 – 0,7. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Söû duïng phöông phaùp dichromate hoaøn löu xaùc ñònh COD. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: Hoaù chaát: dd chuaån K2Cr2O7 0,0167 M, H2SO4 reagent, chæ thò maøu Forroin, dd FAS 0,1 M. Cho hoaù chaát nhö baûng döôùi ñaây : OÁng nghieäm Ml maãu DD K2Cr2O7 H2SO4reagent 16x100 mm 2,5 1,5 3,5 Ñaäy nuùt vaën kyõ, laéc nhieàu laàn caån thaän vì phaûn öùng phaùt nhieät. Cho vaøo loø saáy ôû nhieät ñoä 150oC trong 2 giôø. Laáy ra ñeå nguoäi ñeán nhieät ñoä phoøng, sau ñoù cho vaøo 2 gioït ferroin vaø chuaån baèng dd FAS 0,1 M. Maãu chuyeån töø maøu xanh luïc sang maøu naâu ñoû. Laøm maãu roãng vôùi nöôùc caát. Tính toaùn : A : theå tích FAS duøng chuaån ñoä maãu roãng. B : theå tích FAS duøng chuaån ñoä maãu thaät. C : theå tích maãu ( ml ). N : noàng ñoä thöïc cuûa FAS. SS ( chaát raén lô löûng ) : Ñaïi cöông : Chaát raén trong nöôùc toàn taïi ôû daïng lô löûng vaø daïng hoaø tan do caùc chaát röûa troâi töø ñaát, saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huyû caùc chaát höõu cô, ñoäng thöïc vaät vaø do aûnh höôûng cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp. Chuùng coù aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng nöôùc maët hoaëc nöôùc thaûi. Caùc nguoàn nöôùc coù haøm löôïng chaát raén cao thöôøng coù vò vaø coù theå taïo neân caùc phaûn öùng lyù hoïc khoâng thuaän lôïi cho ngöôøi söû duïng. Nöôùc caáp coù haøm löôïng caën lô löûng cao gaây neân caûm quan khoâng toát. Ngoaøi ra haøm löôïng caën lô löûng coøn gaây aûnh höôûng nghieâm troïng trong vieäc kieåm soaùt quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Söû duïng maùy quang phoå keá (trong phoøng thí nghieäm 14) ñeå ño SS. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: Laéc ñeàu maãu, ñoå nhanh ra coác 100 ml (laáy khoaûng 50 ml). Baät maùy quang phoå keá. Nhaäp vaøo maõ chöông trình 630 – enter. Ñieàu chænh böôùc soùng veà 810 nm – maøn hình xuaát hieän Zero sample sau ñoù: mg/l SUSP.SOLIDS. Cho nöôùc caát vaøo cuvet ñeán ngang vaïch traéng, cho vaøo buoàng ño, ñaäy naép, nhaán phím Zero. Maøn hình xuaát hieän Zeroing, sau ñoù : 0.0 mg/l SUSP.SOLIDS. Cho maãu vaøo cuvet coøn laïi cuõng ñeán ngang vaïch traéng, ñaët vaøo buoàng ño, ñaäy naép, nhaán phím read, ñoïc giaù trò treân maøn hình. Nitrogen - Amoni : Ñaïi cöông : Söï hieän höõu cuûa amoni trong nöôùc maët baét nguoàn töø hoaït ñoäng phaân huyû chaát höõu cô do caùc vi sinh vaät trong ñieàu kieän yeám khí. Ñoái vôùi nöôùc caáp cho sinh hoaït, amoni ñöôïc tìm thaáy khi bò nhieãm baån bôûi caùc doøng thaûi. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Phöông phaùp xaùc ñònh : phöông phaùp Nessler hoaù tröïc tieáp. Duïng cuï : Erlen 125 ml ( 9). - OÁng ñong 50ml (1). Pipet 1 ml (1). - Pipet 10 (1 ). Quaû boùp cao su - Pheåu + giaáy loïc. Maùy quang phoå keá + cuvet. Hoaù chaát : Dung dòch keõm sunfat. Dung dòch EDTA. Dung dòch ñeäm phosphate. Dung dòch khöû Natrithiosunfat (Na2S2O3 N/70). Thuoác thöû Nessler. Dung dòch amoni chuaån. Trình töï thí nghieäm : Khöû clo : theâm 1 ml dung dòch Na2S2O3 N/70 cho 1mgCl2/l trong 50 ml nöôùc maãu. Theâm 1 ml ZnSO4 vaø 0,5 ml NaOH 6N trong 100 ml maãu, naâng pH cuûa nöôùc leân 10,5 khuaáy ñeàu, ñeå laéng vaø loïc ñeå laáy phaàn nöôùc trong. Laáy 50 ml maãu ñaõ loïc + 1 gioït EDTA vaø 2 ml thuoác thöû Nessler ( dung dòch coù maøu vaøng neáu coù amoni ). Ñoàng thôøi chuaån bò ñöôøng chuaån theo baûng döôùi ñaây. Kí hieäu oáng 0 1 2 3 4 5 6 7 8 ml dd chuaån 0 1 2 4 5 6 8 10 12 ml nöôùc caát 50 49 48 46 45 44 42 40 38 Thuoác thöû Nessler 2 ml/relen C ( N-NH3 μg ) 0 10 20 40 50 60 80 100 120 So maøu caùc dung dòch trong ñöôøng chuaån ôû böôùc soùng λ = 430 nm sau khi theâm thuoác thöû Nessler 10 phuùt. Döïng ñöôøng chuaån vaø töø ñoù suy ra löôïng amoni trong maãu. Phosphate : Ñaïi cöông : Trong thieân nhieân, phosphate ñöôïc xem laø saûn phaåm cuûa quaù trình laân hoaù, thöôøng gaëp ôû daïng veát ñoái vôùi nöôùc thieân nhieân. Khi haøm löôïng phosphate cao seõ laø moät yeáu toá giuùp rong reâu phaùt trieån maïnh. Hieän töôïng naøy coù theå coù nguoàn goác töø söï oâ nhieãm cuûa nöôùc sinh hoaït, noâng nghieäp hoaëc töø nöôùc thaûi coâng nghieäp saûn xuaát boät giaët, chaát taåy röûa hay phaân boùn. Do ñoù, chæ tieâu phosphate ñöôïc öùng duïng trong vieäc kieåm soaùt möùc ñoä oâ nhieãm cuûa doøng nöôùc. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duïng cuï thieát bò : - Erlen 125 (8). - Pipeùt 10 (1). - Coác 100 (2). - Pipeùt 25 (1). - Ñuõa thuyû tinh. - Beáp ñieän . - Pipeùt 1 ml (1) : oáng nhoû gioït. - Pheãu – giaáy loïc. - Quaû boùp cao su. - Maùy quang phoå keá. Hoaù chaát : - Chæ thò maøu phenolphthalein. - Hoãn hôïp axít maïnh H2SO4 + HNO3. - Dd ammonium phosphate. - Dd SnCl2. - Dd P-PO43- chuaån ( 1 ml = 10 μm P-PO43). Trình töï thí nghieäm : Neáu maãu ñuïc vaø coù maøu caàn loïc tröôùc khi tieán haønh ñònh phaân. Huùt 25 ml maãu, theâm moät gioït chæ thò maøu phenolphthalein ( neáu ñoåi maøu ñoû thì nhoû töøng gioït axit maïnh cho ñeán khi vöøa maát maøu ). Neáu dung dòch khoâng maát maøu thì caàn phaûi pha loaõng maãu. Chuaån bò ñöôøng chuaån theo baûng sau : Soá thöù töï 0 1 2 3 4 5 6 ml dd P-PO43- chuaån 0 0,5 1 1,5 2 2,5 _ ml nöôùc caát 25 24,5 24 23,5 23 22,5 _ ml maãu nöôùc _ _ _ _ _ _ 25 ml dd molybdate 1ml/erlen 125 ml ml SnCl2. 0,1 ml = 2 gioït / erlen C (mg/l ) 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 ? Neân giöõ dung dòch chuaån vaø maãu cuøng nhieät ñoä phoøng thí nghieäm (24 – 30 oC) sao cho sai bieät nhieät ñoä khoâng quaù 2oC giöõa caùc oáng vì maøu saéc tuyø thuoäc nhieàu vaøo nhieät ñoä. Ño vaø so saùnh ñoä haáp thu cuûa maãu vaø caùc oáng treân ñöôøng chuaån. So maøu sau khoaûng 10 – 12 phuùt ôû böôùc soùng λ = 690 nm. Neáu maãu vöôït quaù ñöôøng chuaån, laøm laïi vôùi theå tích maãu thích hôïp vaø pha loaõng thaønh 25 ml. Coliforms : Ñaïi cöông : Nhoùm coliforms bao goàm caùc vi khuaån hình que, khoâng taïo baøo töû, gram aâm, hieáu khí, kî khí tuyø nghi, khoâng sinh baøo töû. Trong soá naøy coù moät soá gaây beänh neân ta caàn loaïi boû chuùng tröôùc khi söû duïng. Vieäc kieåm tra chæ tieâu vi sinh khoâng theå xaùc ñònh moät loaïi ñaëc tröng. Caùc phöông phaùp xaùc ñònh coliforms laø: phöông phaùp leân men nhieàu oáng, phöông phaùp maøng loïc. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Söû duïng phöông phaùp maøng loïc (MF) ñeå xaùc ñònh soá coliforms coù trong nöôùc. Duïng cuï : Boä loïc Milipore khöû truøng. Maøng loïc. Ñóa petri vaø pipet khöû truøng. Moâi tröôøng Endo – agar. Nöôùc caát khöû truøng. Maãu nöôùc. Keïp gaáp khöû truøng. Trình töï thí nghieäm: Choïn ñoä pha loaõng maãu. Thöôøng ñoái vôùi nöôùc thaûi ngöôøi ta choïn ñoä pha loaûng töø 10-3 trôû leân tuyø theo möùc ñoä oâ nhieãm. Maãu nöôùc ñöôïc xem laø lyù töôûng neáu ñeám ñöôïc töø10 – 80 laïc khuaån coliforms/ 1 ml. Moâi tröôøng Endo-agar ñaõ khöû truøng naáu tan chaûy, ñeå nguoäi ñeán 60oC, roùt moâi tröôøng vaøo caùc ñóa petri khöû truøng, ñeå ñoâng laïi. Loïc maãu : Duøng keïp gaáp ñaõ khöû truøng, ñaët taám maøng loïc ( beà coù keû vaïch ôû phía treân ) leân treân maët pheåu loïc moät caùch caån thaän, khoaù pheåu loïc laïi. Loïc maãu baèng caùch huùt chaân khoâng, traùng pheåu baèng nöôùc caát voâ truøng. Huùt 1 ml maãu ñaõ choïn cho vaøo pheåu loïc traùng laïi pheåu loïc baèng nöôùc caát voâ truøng. Môû pheåu loïc vaø ñaët taám maøng loïc leân treân ñóa petri khöû truøng ñaõ coù saün moâi tröôøng. Caån thaän laên taám maøng loïc treân beà maët thaïch vaø traùnh khoâng taïo caùc bong boùng khí döôùi maøng loïc. Laät ngöôïc ñóa petri laïi, ñem uû ôû 350C. Sau 24 giôø ñem ñeám soá laïc khuaån moïc treân taám maøng loïc. Khuaån laïc coliform tieâu bieåu coù maøu hoàng cho ñeán ñoû ñaäm, coù aùnh kim treân beà maët. Aùnh kim coù theå bao phuû toaøn boä laïc khuaån hoaëc chæ laø moät chaám nhoû. Caùc laïc khuaån khoâng coù aùnh kim coù theå maøu hoàng, ñoû, traéng vaø khoâng maøu xem nhö khoâng phaûi laø coliform. Tính toaùn : Soá khuaån laïc /100 ml = Trong ñoù : N : soá khuaån laïc ñeám ñöôùc. V : theå tích maãu ñöôïc loïc ( ml ). 3.3. Vò trí laáy maãu : Döïa theo baûn ñoà laáy maãu cuûa Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng thuoäc sôû Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang, nöôùc maët treân soâng Tieàn ñöôïc laáy 5 maãu ôû caùc vò trí sau : khu vöïc caûng Myõ Tho ( KCN ), khu vöïc cheá bieán thuyû saûn ( KCN ), caàu Bình Ñöùc, Beán Chöông Döông, Caûng Caù Myõ Tho. Choïn laïi 5 vò trí laáy maãu ôû treân keát hôïp vôùi 2 vò trí khaùc ( Xaõ Taân Myõ Chaùnh vaø phöôøng 4) ñeå coù theâm cô sôû cho vieäc ñaùnh giaù ñöôïc toát hôn. Baûn ñoà 2 : caùc vò trí laáy maãu Ñôn vò haønh chaùnh Vò trí laáy maãu – Kí hieäu maãu Ñaëc ñieåm thôøi tieát vaø moâi tröôøng xung quanh vò trí laáy maãu 1.phöôøng 1 -Beán Chöông Döông (M1) -Thôøi tieát : gioù nheï, ít naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : Gaàn nhaø haøng-khaùch saïn Chöông Döông. Gaàn coâng trình xaây döïng ñang thi coâng. Coù nhieàu ghe chôû khaùch du lòch neo ñaäu. Coù soùng nheï, ít raùc troâi. 2. phöôøng 2 - Caûng caù Myõ Tho ( M2) - Thôøi tieát : coù gioù ï, naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : Nhieàu taøu ra vaøo caûng. Nhieàu nhaø troâi treân soâng ( caùch 50 m ). Hoaït ñoäng mua baùn raát ñoâng. Coù soùng nheï, ít raùc troâi. 3. phöôøng 4 Beán ghe nhoû thuoäc khu phoá 6.(M3) Thôøi tieát : naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : Nhieàu ghe taøu neo ñaäu. Nhieàu nhaø ven soâng. Coù nhieàu luïc bình, raùc troâi noåi. Coù soùng. 4. phöôøng 6 Caàu Bình Ñöùc(M4) -Thôøi tieát : khoâng coù gioù, naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : Ít nhaø ven soâng. Gaàn beänh vieän K120. Ít ghe taøu neo ñaäu. Coù soùng ï. 5.Xaõ Trung An - Khu vöïc Caûng Myõ Tho ( KCN ).(M5) -Khu vöïc cheá bieán thuyû saûn (KCN ).(M6) Thôøi tieát : -Ñaëc ñieåm xung quanh : Gaàn nhieàu coâng ty, xí nghieäp saûn xuaát. Nhieàu taøu lôùn ñi laïi. Gaàn vò trí khai thaùc caùt. Coù nhieàu döøa nöôùc, luïc bình ven bôø. 6.Xaõ Taân Myõ Chaùnh Traïm xaêng daàu treân soâng Thuoäc aáp Thuaän Phong.(M7) Thôøi tieát : gioù, ít naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : Nhieàu ghe taøu neo ñaäu. Maët nöôùc coù nhieàu vaùn daàu. Coù xaùc caù cheát. Gaàn traïi cöa. Nhieàu taøu ñi laïi. Baûng 10 : Vò trí laáy maãu vaø caùc ñaëc ñieåm moâi tröôøng xung quanh. Keát quaû phaân tích : STT Maãu Caùc chæ tieâu pH SS (mg/l) BOD5 (mg/l) COD (mg/l) DO (mg/l) P-PO43- (mg/l) N-NH3 (mg/l) Coliform (MPN/100ml) 1 M1 7,41 93 8 20 4,16 0,35 0,047 230 2 M2 7,24 73 9 30 6,08 0,31 0,039 2100 3 M3 7,15 53 8 18 5,67 0,20 0,022 2400 4 M4 7,20 49 6 21 4,49 0,15 0,018 46000 5 M5 7,29 48 6 16 6,16 0,17 0,013 15000 6 M6 7,19 41 7 14 5,19 0,32 0,036 11000 7 M7 6,68 82 9 35 4,7 0,37 0,042 9200 TCVN 5942 –1995 (coät A) 6 – 8,5 20 < 4 < 10 > 6 10 0,05 5.000 Baûng 11 : Keát quaû phaân tích caùc maãu ñaõ laáy. NHAÄN XEÙT: Qua quaù trình phaân tích caùc chæ tieâu moâi tröôøng nöôùc maët taïi caùc ñieåm laáy maãu treân soâng Tieàn, chuùng toâi coù moät soá nhaän xeùt sau: - Chæ tieâu pH: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích naèm trong giôùi haïn cho pheùp, ñieàu naøy cho thaáy pH treân soâng oån ñònh theo doøng chaûy, ít coù bieán ñoäng hay thay ñoåi ñoät ngoät. Chæ tieâu oâ nhieãm veà ñoä chua chöa thaáy xuaát hieän treân ñoaïn soâng naøy. - Chæ tieâu SS: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp cuûa tieâu chuaån. Haøm löôïng SS caùc maãu cao hôn tieâu chuaån töø 2 – 4 laàn. - Chæ tieâu BOD5: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp töø 1,5 –2,25 laàn. - Chæ tieâu COD: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp töø 1,4 – 3,5 laàn. - Chæ tieâu DO: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp, tröø 2 ñieåm phaân tích naèm trong giôùi haïn cho pheùp laø: M2 vaø M5. - Chæ tieâu Phosphate vaø amoni: taát caû caùc ñieåm phaân tích ñeàu naèm trong giôùi haïn cho pheùp. - Chæ tieâu Coliform: coù 3 maãu trong soá 7 maãu phaân tích laø ñaït tieâu chuaån laø M1, M2, M3, caùc maãu coøn laïi ñeàu vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp töø 2 – 9,2 laàn. Treân ñoaïn soâng chaûy qua caùc ñieåm quan traéc cuûa thaønh phoá Myõ Tho, phaàn lôùn caùc coáng xaû nöôùc thaûi ñaët tröïc tieáp vaø thaûi ra soâng. Do maïng löôùi thoaùt nöôùc ñöôïc xaây döïng chuû yeáu taäp trung ôû trung taâm cuûa thaønh phoá, vaø nguoàn tieáp nhaän ñoù laø soâng Tieàn neân hieän töôïng moät soá chæ tieâu ñem phaân tích vöôït quaù tieâu chuaån laø khoâng theå traùnh khoûi, nhöng möùc ñoä oâ nhieãm naøy coøn töông ñoái thaáp so vôùi caùc con soâng khaùc trong khu vöïc cuõng nhö cuûa ÑBSCL (ngoaïi tröø chæ tieâu Coliform taïi maãu M4 laø oâ nhieãm khaù nghieâm troïng). Chæ tieâu pH Taïi caùc ñieåm quan traéc pH ñeàu naèm trong giôùi han cho pheùp cuûa tieâu chuaån, töông ñoái oån ñònh treân caùc vò trí laáy maãu. Ñoà thò 1 :Ñoà thò bieåu dieãn giaù trò pH cuûa caùc maãu phaân tích. Qua ñoù cho thaáy ñöôïc pH cuûa soâng Tieàn töông ñoái oån ñònh, chöa coù daáu hieäu oâ nhieãm cuûa ñoä chua ( pH ). Chæ tieâu SS : Haøm löôïng chaát raén lô löûng taïi caùc ñieåm quan traéc dao ñoäng töông ñoái lôùn, haàu heát caùc maãu ñeàu vöôït quaù tieâu chuaån gaáp töø 2 – 4 laàn so vôùi tieâu chuaån. Sau ñaây laø ñoà thò bieåu dieãn : Ñoà thò 2 :Ñoà t._.