Đánh giá các khu kinh tế cửa khẩu phía Nam dưới góc độ Địa lí kinh tế - Xã hội: Nghiên cứu trường hợp tỉnh An Giang

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ............................ Nguyeãn Minh Hieáu ÑAÙNH GIAÙ CAÙC KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU PHÍA NAM DÖÔÙI GOÙC ÑOÄ ÑÒA LÍ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI : NGHIEÂN CÖÙU TRÖÔØNG HÔÏP TÆNH AN GIANG Chuyeân ngaønh : Ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi Maõ soá : 60 – 31 – 95 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ ÑÒA LÍ HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC : PGS. TS. Ñaëng Vaên Phan Thaønh phoá Hoà Chí Minh – 2005 MUÏC LUÏC Trang Lôøi caûm ôn Muïc luïc Danh muïc caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi...................................................................................................... 1 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ............................................................................................... 2 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ......................................................................... 2 4. Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi .......................................................... 3 5. Quan ñieåm – Phöông phaùp nghieân cöùu ................................................................ 6 NOÄI DUNG CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU ..................... 8 1.1. Khu kinh teá cöûa khaåu vaø caùc khaùi nieäm lieân quan .................................. 8 1.1.1. Caùc khaùi nieäm lieân quan................................................................... 9 1.1.2. Khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu ..................................................... 10 1.2. Moâ hình khoâng gian vaø moâ hình theå cheá cuûa khu KTCK ....................... 13 1.2.1. Nguyeân taéc hình thaønh moâ hình khoâng gian khu KTCK ............... 14 1.2.2. Moâ hình khoâng gian ......................................................................... 14 1.2.3. Moâ hình theå cheá ............................................................................... 18 1.3. Moâ hình toå chöùc quaûn lí moät khu KTCK ................................................. 20 1.3.1. Nguyeân taéc hình thaønh ...................................................................... 20 1.3.2. Phaân loaïi ............................................................................................ 20 1.4. Moâ hình chieán löôïc phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi töø ñoái öùng sang ñoái troïng .............................................................................. 21 1.5. Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa khu KTCK .................................................... 28 1.5.1. Caùc khu KTCK caùch xa trung taâm kinh teá – xaõ hoäi nöôùc mình ........ 28 1.5.2. Söï töông ñoàng veà vaên hoaù, tín ngöôõng toân giaùo ................................ 29 1.5.3. Tính khaùc bieät veà trình ñoä phaùt trieån kinh teá ..................................... 30 1.5.4. Hôïp taùc vaø caïnh tranh laø ñaëc tröng chuû yeáu ...................................... 30 1.5.5. Toân troïng chuû quyeàn cuûa nhau, bình ñaúng cuøng coù lôïi .................... 31 1.6. Vai troø cuûa caùc khu KTCK .......................................................................... 32 1.6.1 Taïo ñieàu kieän phaùt huy tieàm naêng, öu theá ñiaï phöông bieân giôùi...... 32 1.6.2. Môû roäng giao löu buoân baùn ............................................................... 32 1.6.3. Xaây döïng heä thoáng phaân phoái cung caáp............................................ 33 1.6.4. Caûi thieän ñôøi soáng daân ñòa phöông vaø khu vöïc ................................ 33 1.6.5. Caûi thieän cô sôû haï taàng ..................................................................... 35 1.7. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc KKTCK.. 35 1.7.1. Yeáu toá töï nhieân ................................................................................. 35 1.7.2. Yeáu toá lòch söû .................................................................................... 36 1.7.3. Trình ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ................................................. 37 1.7.4. Chính saùch ñoái ngoaïi vaø quan heä kinh teá, chính trò ......................... 38 CHÖÔNG 2 : CAÙC KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU BIEÂN GIÔÙI AN GIANG – CAMPUCHIA : LÒCH SÖÛ – HIEÄN TRAÏNG 2.1. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån quan heä kinh teá Vieät – Campuchia . 39 2.1.1. Trong quaù khöù ................................................................................... 39 2.1.2. Trong thôøi gaàn ñaây ............................................................................ 40 2.2. Hieän traïng kinh teá caùc tænh coù CKBG Vieät Nam - Campuchia .............. 41 2.2.1. Hieän traïng caùc CKBG........................................................................... 41 2.2.2. Moät soá chæ tieâu cô baûn veà kinh teá – xaõ hoäi cuûa Campuchia................ 46 2.3. An Giang : Tình hình phaùt trieån kinh teá ................................................... 48 2.3.1. Vò trí ñòa lí vaø laõnh thoå ......................................................................... 48 2.3.2. Thaønh töïu kinh teá – xaõ hoäi 6 thaùng ñaàu naêm 2005 ............................. 49 2.4. Thöïc traïng caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang ................................ 53 2.4.1. Khu KTCK Quoác teá Tònh Bieân ............................................................ 55 2.4.2. Khu KTCK Quoác teá Vónh Xöông......................................................... 64 2.4.3. Khu KTCK Quoác gia Khaùnh Bình ....................................................... 71 CHÖÔNG 3 : TOÅ CHÖÙC KHOÂNG GIAN LAÕNH THOÅ CAÙC KHU KTCK TÆNH AN GIANG VAØ GIAÛI PHAÙP ............................................. 77 3.1. Toå chöùc khoâng gian laõnh thoå caùc KKTCK tænh An Giang ...................... 77 3.1.1.Toå chöùc khoâng gian laõnh thoå ñoái öùng................................................... 76 3.1.2. Moâ hình khoâng gian ñoái öùng ............................................................ 80 3.2. Ñaùnh giaù caùc khu KTCK döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi ................... 85 3.2.1. Veà keát caáu haï taàng – vaät chaát kó thuaät ................................................ 85 3.2.2. Veà giaùo duïc – y teá – vaên hoaù ............................................................. 88 3.2.3. Veà kinh teá – thöông maïi – dòch vuï ..................................................... 90 3.2.4. Veà du lòch ............................................................................................ 91 3.2.5. Veà moâi tröôøng ..................................................................................... 92 3.3. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong quaù trình phaùt trieån caùc khu KTCK An Giang .............................................................................. 94 3.3.1. Thuaän lôïi ............................................................................................ 94 3.3.2. Khoù khaên ............................................................................................ 96 3.3.3. Ñaùnh giaù chung veà caùc khu KTCK tænh An Giang............................ 99 3.4. Quan ñieåm vaø giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån KTCK An Giang ................... 102 3.4.1. Caùc quan ñieåm vaø phöông höôùng phaùt trieån caùc khu KTCK cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ............................................ 102 3.4.2. Caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm phaùt trieån caùc khu KTCK An Giang trong hieän taïi vaø töông lai ................................................................ 103 KEÁT LUAÄN ...................................................................................................................... 112 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT – ASEAN : Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ – CNH – HÑH : coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù – CKBG : cöûa khaåu bieân giôùi – DN : doanh nghieäp – ÑBSCL : ñoàng baèng soâng Cöûu Long – ÑNAÙ : Ñoâng Nam AÙ – ÑTNN : ñaàu tö nöôùc ngoaøi – GDP : toång thu nhaäp trong nöôùc – KTCK : kinh teá cöûa khaåu – KKTCK : khu kinh teá cöûa khaåu – KVBG : khu vöïc bieân giôùi – KVCK : khu vöïc cöû khaåu – QL : quoác loä – TL : tænh loä – TP. HCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh – TW : trung öông – WTO : Toå chöùc thöông maïi theá giôùi DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 1 : Moät soá chæ tieâu tröôùc vaø sau khi môû cöûa bieân giôùi Vieät – Trung taïi thò xaõ Laïng Sôn................ 34 Baûng 2.1 : Moät soá chæ tieâu cô baûn veà caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia ........................................ 43 Baûng 2.2 : Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia ....................................... 44 Baûng 2.3 : Moät soá chæ tieâu kinh teá – xaõ hoäi chuû yeáu cuûa Campuchia ........................................................... 46 Baûng 2.4 : Öôùc toác ñoä taêng tröôûng GDP 6 thaùng ñaàu naêm 2005................................................................... 50 Baûng 2.5 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm thöông maïi tænh An Giang (ñeán 30/6/2004)... 54 Baûng 2.6 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Tònh Bieân qua caùc naêm................................................. 60 Baûng 2.7 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Tònh Bieân (ñeán 30/6/2004) .. 61 Baûng 2.8 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Vónh Xöông qua caùc naêm ............................................ 66 Baûng 2.9 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Taân Chaâu (ñeán 30/6/2004) .. 69 Baûng 2.10 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Khaùnh Bình qua caùc naêm ........................................... 74 Baûng 2.11 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän An Phuù (ñeán 30/6/2004) .... 75 Baûng 3.1 : Soá maùy ñieän thoaïi phaân theo huyeän taïi thôøi ñieåm 31/12/2004 ................................................... 87 Baûng 3.2 : Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu qua caùc cöûa khaåu An Giang 2002 – 2004........................................ 90 VÓNH XÖÔNG TÒNH BIEÂN KHAÙNH BÌNH MOÄC HOAÙ THÖÔØNG PHÖÔÙC LÔØI CAÛM ÔN Lôøi ñaàu tieân, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn Giaùo vieân höôùng daãn, PGS.TS. ÑAËNG VAÊN PHAN, ngöôøi ñaõ taän tình höôùng daãn, ñoäng vieân chuùng toâi trong suoát quaù trình laøm luaän vaên, boå sung cho chuùng toâi raát nhieàu kieán thöùc vaø phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc, giuùp chuùng toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy. Chuùng toâi cuõng xin caûm ôn caùc thaày coâ giaùo trong khoa Ñòa Lí, tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm TP. Hoà Chí Minh ñaõ truyeàn ñaït nhieàu kieán thöùc vaø kinh nghieäm trong quaù trình hoïc taäp taïi tröôøng cuõng nhö coù nhieàu goùp yù quyù baùu cho chuùng toâi trong quaù trình thöïc hieän luaän vaên. Ñoàng thôøi, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn caùc ñôn vò ñoùng treân ñòa baøn tænh An Giang noùi chung vaø taïi caùc khu kinh teá cöûa khaåu noùi rieâng, ñaõ hoã trôï, giuùp ñôõ cho chuùng toâi raát nhieàu. Ñaëc bieät, chuùng toâi xin caûm ôn GS. TS. Nguyeãn Vieát Thònh, GS. TS. Leâ Thoâng (Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi), TS. Vuõ Nhö Vaân (Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaùi Nguyeân) ñaõ goùp cho ñeà taøi nhöõng lôøi khuyeân höõu ích. Nhöõng höôùng daãn vaø goùp yù cuûa caùc thaày laø raát quyù baùu, ñaõ giuùp chuùng toâi nhanh choùng naém baét ñöôïc nhieàu kieán thöùc chuyeân moân cuõng nhö nhöõng goùp yù thaúng thaén, khoa hoïc veà moät lónh vöïc heát söùc môùi meû ñoái vôùi toâi. Vaø cuoái cuøng, toâi xin chaân thaønh caûm ôn Gia ñình vaø caùc baïn beø ñaõ giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân toâi trong suoát thôøi gian hoïc taäp vaø laøm luaän vaên. Taát caû söï giuùp ñôõ, ñoäng vieân cuûa moïi ngöôøi treân ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo söï hoaøn thieän cuûa ñeà taøi. Xin traân troïng bieát ôn. MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Sau hôn 20 naêm “Ñoåi môùi”, neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu heát söùc to lôùn, trong ñoù khoâng theå khoâng ñeà caäp ñeán söï ñoùng goùp quan troïng cuûa kinh teá cöûa khaåu (KTCK) – xu theá phaùt trieån taát yeáu trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. ÔÛ Vieät Nam ta, kinh teá cöûa khaåu laø moät hoaït ñoäng coù töø laâu nhöng qui moâ vaø taàm aûnh höôûng to lôùn cuûa noù chæ môùi theå hieän roõ neùt trong vaøi naêm gaàn ñaây. Moät ñieàu deã thaáy laø muoán phaùt trieån kinh teá, khôûi daäy caùc tieàm naêng phong phuù cuûa caùc tænh bieân giôùi, thu huùt nhöõng nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc, naâng cao ñôøi soáng vaên hoaù - xaõ hoäi - moâi tröôøng cuõng nhö naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vuøng bieân giôùi, ruùt ngaén khoaûng caùch phaùt trieån cuûa caùc vuøng trong caû nöôùc … con ñöôøng hieäu quaû nhaát luùc naøy laø ñaåy maïnh giao löu cöûa khaåu ôû caû ba mieàn vôùi ba nöôùc coù chung ñöôøng bieân giôùi treân ñaát lieàn vôùi Vieät Nam laø: Trung Quoác, Laøo vaø Campuchia. Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc cuûa KTCK trong thôøi gian vöøa qua laø bieåu hieän thaønh coâng cuûa chuû tröông ñuùng ñaén trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, vöøa khaúng ñònh söùc baät kinh teá ôû caùc ñòa phöông vuøng bieân, nhöng ñoàng thôøi cuõng laø haäu quaû cuûa söï phaùt trieån chuû quan, caân nhaéc chöa ñaày ñuû, baèng chöùng laø moät thôøi gian daøi chuùng ta chöa chuù troïng ñaàu tö phaùt trieån vuøng bieân giôùi. Do vaäy, beân caïnh caùc khu KTCK hoaït ñoäng hieäu quaû, coøn khoâng ít caùc nguoàn löïc taïi caùc cöûa khaåu söû duïng chöa hôïp lí neáu khoâng noùi laø keùm hieäu quaû. Trong quaù trình hoïc, nghieân cöùu taïi tröôøng Ñaïi Hoïc Sö Phaïm TP. HCM cuõng nhö khaûo saùt thöïc teá taïi caùc ñòa phöông nôi caùc khu kinh teá cöûa khaåu toaï laïc, thieát nghó vieäc nghieân cöùu tìm hieåu baûn chaát khaùch quan cuûa xu höôùng phaùt trieån, xaùc laäp vaø ñaùnh giaù hieäu quaû moâ hình kinh teá cöûa khaåu veà nhieàu maët khaùc nhau döôùi goùc ñoä ñòa líù kinh teá – xaõ hoäi laø raát quan troïng. Treân cô sôû ñoù, ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp thích hôïp nhaèm taêng hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc vaø naêng löïc ñoùng goùp cuûa caùc khu KTCK vaøo coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù (CNH – HÑH) ôû Vieät Nam hieän nay laø ñieàu neân laøm. Ñoù cuõng chính laø líù do chuùng toâi muoán höôùng tôùi trong ñeà taøi: “ Ñaùnh giaù caùc khu kinh teá cöûa khaåu phía Nam döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi : Nghieân cöùu tröôøng hôïp tænh An Giang”. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu Chuùng toâi xaùc ñònh ba muïc tieâu caàn hoaøn thaønh nhö sau : U Heä thoáng hoaù lí thuyeát trong vaø ngoaøi nöôùc veà KTCK cuõng nhö phöông phaùp phaân tích, ñaùnh giaù hieäu quaû caùc maët khaùc nhau cuûa caùc khu KTCK. Ñoàng thôøi, treân cô sôû nhöõng döõ lieäu thu thaäp ñöôïc, phaân tích hieäu quaû trong thöïc tieãn hoaït ñoäng caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang. U Böôùc ñaàu heä thoáng vaø ñaùnh giaù moät caùch toång theå thöïc traïng hoaït ñoäng caùc khu KTCK caùc tænh phía Nam, nhaát laø khu vöïc KTCK tænh An Giang. U Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp mang tính ñònh höôùng goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng caùc KTCK phía Nam noùi chung vaø caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang noùi rieâng döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Maëc duø nghieân cöùu toaøn boä caùc khu KTCK phía Nam noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung bao goàm caû caùc khu maäu dòch töï do bieân giôùi ñöôïc hình thaønh töï phaùt trong lòch söû ôû Vieät Nam laø ñieàu caàn thieát, nhöng luaän vaên naøy chæ taäp trung ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi cuõng nhö vai troø cuûa noù trong quaù trình CNH – HÑH cuûa tænh vaø khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL). Ñoàng thôøi, ñeà taøi chæ nghieân cöùu trong phaïm vi thôøi gian töø thôøi kì ñoåi môùi (1986) ñeán nay, ñaëc bieät laø töø naêm 1996 – naêm baûn leà cuûa phaùt trieån KTCK caû nöôùc. 4. Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi Söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc khu KTCK ñaõ loâi cuoán nhieàu taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc quan taâm nghieân cöùu caû veà líù luaän laãn ñaùnh giaù thöïc tieãn trong quaù khöù cuõng nhö hieän taïi, ñaëc bieät laø giai ñoaïn nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90 trôû laïi ñaây. Coù theå noùi, trong suoát chieàu daøi lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc, oâng cha ta thöôøng xuyeân quan taâm nghieân cöùu vaán ñeà bieân giôùi vaø lieân quan ñeán bieân giôùi vôùi caùc nöôùc laùng gieàng nhaèm khaúng ñònh vaø giöõ vöõng neàn ñoäc laäp daân toäc, quyeàn töï chuû vaø toaøn veïn laõnh thoå ñaát nöôùc. Ñieàu naøy theå hieän roõ nhaát qua heä thoáng caùc sô ñoà, baûn ñoà ñòa giôùi ñöôïc thaønh laäp ngay töø thôøi Lyù, Traàn. [A, 2] Ñaàu tieân coù theå keå ñeán taäp “Dö ñòa chí” cuûa Nguyeãn Traõi (1435). Ñaây laø moät taùc phaåm hoaøn chænh ñaàu tieân vaø laø baûn “kieåm keâ taøi nguyeân vaät chaát ñaát nöôùc cuûa töøng ñòa phöông”, thoâng qua ñoù theå hieän roõ reät veà quoác gia töï chuû, veà söï thoáng nhaát vaø ña daïng treân toaøn bôø coõi. Tieáp theo coù caùc taùc phaåm “Hoàng Ñöùc baûn ñoà”; “Phuû bieân taïp luïc” cuûa Leâ Quyù Ñoân (1776); “Lòch trieàu hieán chöông loaïi chí” cuûa Phan Huy Chuù (1809 – 1819) ñaõ trình baøy toaøn dieän ñaát nöôùc, thieân nhieân, con ngöôøi vaø saûn vaät cuûa moät quoác gia thoáng nhaát. … Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaán ñeà bieân giôùi maø trong ñoù coù KTCK ñöôïc quan taâm nghieân cöùu. Xuaát phaùt laø nhöõng baøi phoùng söï treân caùc baùo phaûn aùnh tình hình thò tröôøng soâi ñoäng, caùc maët tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa noù. Sau ñoù laø caùc baøi cuûa nhieàu taùc giaû nghieân cöùu saâu hôn veà caùc phöông dieän nhö taùc giaû Hoaø Bình ñöôïc ñaêng taûi treân taïp chí Quan heä quoác teá (1991) phaûn aùnh thöïc traïng buoân baùn bieân giôùi Vieät – Trung. Naêm 1992, Trònh Taát Ñaït vaø Ñaøo Tieán Baûn nghieân cöùu vaø phaùt hieän ra nhöõng ñaëc ñieåm, hình thöùc tieán haønh, phöông thöùc thanh toaùn cuûa thöông maïi bieân giôùi Trung Quoác – Vieät Nam. Vaán ñeà naøy tieáp tuïc ñöôïc nghieân cöùu saâu hôn qua taùc giaû Ñoã Tieán Saâm, 2001, “ AÛnh höôûng cuûa vieäc Trung Quoác gia nhaäp WTO ñoái vôùi quan heä kinh teá thöông maïi Vieät Nam – Trung Quoác”; Coå Tieåu Tuøng, 2001, “Hôïp taùc nhòp nhaøng cuøng phaùt trieån, hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá bieân maäu Vieät Nam vaø Trung Quoác trong thaäp kæ 90 cuûa theá kæ XX”; Nguyeãn Minh Haèng, 2001,”Buoân baùn qua bieân giôùi Vieät Nam – Trung Quoác : Lòch söû – hieän traïng – trieån voïng”, Phaïm Vaên Linh, 2001, “Caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung vaø taùc ñoäng cuûa noù tôùi söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû Vieät Nam”; Löông Ñaêng Ninh, 2004, “Ñoåi môùi quaûn lí nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng xuaát, nhaäp khaåu treân ñòa baøn caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Trung Quoác”, …. Trong soá ñoù, noäi dung ñeà taøi phaùt trieån maïnh vaø nghieân cöùu döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau : töø phaûn aùnh thöïc traïng, döï baùo xu theá phaùt trieån hay xem xeùt vaán ñeà döôùi nhieàu giaùc ñoä trong moái quan heä bình thöôøng hoaù Vieät Nam – Trung Quoác hieän nay vaø töông lai (Ñoã Tieán Saâm…) hay döôùi goùc ñoä quaûn líù nhaø nöôùc, phaân tích chính saùch ( Ñaøo Tieán Baûn, Trònh Taát Ñaït). Ñaëc bieät, moät ñeà taøi nghieân cöùu caáp Boä maõ soá B96 – 03 – 05 cuûa Tieán Só Ñòa lí Vuõ Nhö Vaân vôùi ñeà taøi : “Moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi vuøng cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung : Quan ñieåm hieän traïng vaø döï baùo phaùt trieån” laø moät coâng trình ñaùng chuù yù vaø coù giaù trò tham khaûo raát cao. Taùc giaû ñaõ ñi saâu phaân tích laøm noåi baät leân ñöôïc baûn chaát, quy luaät vaø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, moâi tröôøng vuøng bieân giôùi, vaän duïng ñöôïc nhöõng cô sôû líù luaän ñeå phaân tích vaø ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi vuøng bieân döôùi taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa quaù trình chuyeån ñoåi sang kinh teá thò tröôøng vaø nhöõng yeáu toá ñaëc thuø coù taùc ñoäng maïnh. Treân cô sôû nhöõng luaän cöù vaø phaân tích ñi saùt thöïc tieãn, taùc giaû ñaõ vaän duïng lí thuyeát töø ñoái öùng sang ñoái troïng vaø ñöa ra nhöõng ñònh höôùng vaø kieán nghò coù cô sôû khoa hoïc nhaèm hôïp lí hoaù vaø hoaøn thieän heä thoáng quan ñieåm ñoåi môùi vaø phaùt trieån moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi vuøng bieân, ñöa ra ñöôïc döï baùo chieàu höôùng phaùt trieån trong töông lai gaàn cuûa vuøng bieân giôùi Vieät – Trung. Moät ñieàu deã daøng thaáy ñöôïc thöông maïi vuøng bieân chæ laø heä quaû tröïc tieáp, deã thaáy, soâi noåi nhaát cuûa môû cöûa bieân giôùi maø phía sau caùc cöûa khaåu ñoù laø caû moät haäu phöông roäng lôùn – moät neàn kinh teá Vieät Nam ñang phaùt trieån töøng ngaøy, töøng giôø treân nhieàu phöông dieän trong xu theá tieán tôùi khu vöïc hoaù, quoác teá hoaù. Moãi ñòa phöông coù cöûa khaåu bieân giôùi, moãi ngaønh kinh teá ñeàu chòu taùc ñoäng tröïc tieáp hay giaùn tieáp ñeán vaán ñeà phaùt trieån KTCK vôùi möùc ñoä vaø thaùi ñoä khaùc nhau. Caùc ñòa phöông vuøng bieân heo huùt, taän cuøng cuûa con ñöôøng cuït thôøi chieán tranh nay ñaõ thay da ñoåi thòt trôû thaønh nhöõng ñoâ thò, nhöõng trung taâm buoân baùn soâi ñoäng, saàm uaát thôøi môû cöûa. Thò tröôøng noäi ñòa nhö ñöôïc tieáp theâm moät hôi thôû môùi goùp phaàn thuùc ñaåy vaø môû roäng thò tröôøng ñòa phöông vaø caû nöôùc vôùi söï xaâm nhaäp saâu vaø roäng cuûa theá maïnh caùc nöôùc laùng gieàng coù chung ñöôøng bieân. Döôùi goùc ñoä ngöôøi tieâu duøng, vieäc tieâu thuï haøng hoaù giaù reû, chuûng loaïi phong phuù phuø hôïp vôùi ngöôøi thu nhaäp trung bình vaø thaáp, nôi maø tröôùc ñaây duø coù tieàn cuõng khoâng mua ñöôïc caùc loaïi haøng hoaù nhö vaäy. Ñoái vôùi caùc nhaø saûn xuaát ngoaøi vieäc taêng thò phaàn coøn phaûi ñoái maët vôùi söùc eùp caïnh tranh soáng coøn trong xu theá hoäi nhaäp. Môû cöûa bieân giôùi, phaùt trieån KTCK laø moät hieän töôïng kinh teá – xaõ hoäi to lôùn ñoái vôùi nöôùc ta. Ñieàu naøy ñaõ ñuùng, ñang ñuùng vaø coøn seõ ñuùng trong töông lai nhaát laø ñoái vôùi xu theá hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Tuy nhieân, veà ñaïi theå, trong nhöõng naêm qua vaãn chöa coù moät ñaùnh giaù naøo mang tính ñònh löôïng vaø ñònh tính taùc ñoäng cuûa môû cöûa bieân giôùi, phaùt trieån KTCK caùc tænh phía Nam vì haàu heát caùc taøi lieäu ñeàu ñeà caäp vaán ñeà naøy khi thì nhö moät baøi phoùng söï, hay phaûn aùnh töøng maët, khi thì nghieân cöùu vaán ñeà döôùi ñoái töôïng vaø nhieäm vuï theo moät höôùng khaùc, vaø coù khi ñöôïc nghieân cöùu cuï theå nhöng chæ ñoái vôùi ñòa baøn caùc tænh bieân giôùi Vieät - Trung nhö trình baøy ôû treân. Vì vaäy, coù theå noùi, ñaùnh giaù toaøn dieän caùc khu KTCK caùc tænh phía Nam noùi chung vaø bieân giôùi tænh An Giang noùi rieâng laø ñieàu raát neân laøm luùc naøy. Vaø ñieàu quan troïng hôn caû laø KTCK – loaïi hình toå chöùc kinh teá – xaõ hoäi khoâng gian nhöng vaãn chöa ñöôïc nghieân cöùu veà hieäu quaû, veà möùc ñoä taùc ñoäng laãn aûnh höôûng cuûa chuùng ñeán caùc khu vöïc kinh teá khaùc. Vôùi toå chöùc laõnh thoå khoâng gian saûn xuaát ñaëc thuø naøy, chuùng ta seõ toå chöùc thieát keá, coù keá hoaïch phaân boå vaø söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn löïc theo höôùng beàn vöõng, ñoàng thôøi tranh thuû ñöôïc caùc nguoàn löïc töø beân ngoaøi cuõng nhö khôi daäy söùc maïnh noäi taïi trong nöôùc, tieán haønh CNH – HÑH trong xu theá hoäi nhaäp vaø phaùt trieån kinh teá. 5_ Quan ñieåm – phöông phaùp nghieân cöùu 5.1_ Quan ñieåm nghieân cöùu Chuùng toâi tieán haønh nghieân cöùu ñeà taøi döôùi caùc quan ñieåm nghieân cöùu cô baûn vaø chính yeáu sau ñaây : U Quan ñieåm heä thoáng U Quan ñieåm lòch söû – vieãn caûnh. U Quan ñieåm phaân tích toång hôïp. U Quan ñieåm phaùt trieån beàn vöõng. U Quan ñieåm toå chöùc laõnh thoå. 5.2_ Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeà taøi ñaõ söû duïng moät taäp hôïp caùc phöông phaùp ñònh tính laãn ñònh löôïng ñeå coá gaéng qua nhöõng coâng cuï khaùch quan tieáp caän baûn chaát vaø quy luaät cuûa hieän töôïng. Cuï theå nhö sau: 5.2.1_ Nhoùm phöông phaùp ñònh tính U Khaûo saùt thöïc teá vaø thu thaäp thoâng tin taïi caùc cöûa khaåu U Phöông phaùp xaõ hoäi hoïc (phoûng vaán). U Phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp taøi lieäu U Phöông phaùp chuyeân gia. 5.2.2_ Nhoùm phöông phaùp ñònh löôïng U Phöông phaùp thoáng keâ U Phöông phaùp baûn ñoà – bieåu ñoà – moâ hình hoaù U Phöông phaùp so saùnh – xöû líù thoâng tin. U Phöông phaùp phaân tích vuøng vaø lieân vuøng. DANH MUÏC CAÙC BAÛNG trang Baûng 1 : Moät soá chæ tieâu tröôùc vaø sau khi môû cöûa bieân giôùi Vieät – Trung taïi thò xaõ Laïng Sôn........................................................................................................................... 34 Baûng 2.1 : Moät soá chæ tieâu cô baûn veà caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia................... 43 Baûng 2.2 : Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia .................. 44 Baûng 2.3 : Moät soá chæ tieâu kinh teá – xaõ hoäi chuû yeáu cuûa Campuchia...................................... 46 Baûng 2.4 : Öôùc toác ñoä taêng tröôûng GDP 6 thaùng ñaàu naêm 2005.............................................. 50 Baûng 2.5 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm thöông maïi tænh An Giang (ñeán 30/6/2004) ....................................................................................................... 54 Baûng 2.6 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Tònh Bieân qua caùc naêm ........................... 60 Baûng 2.7 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Tònh Bieân (ñeán 30/6/2004) ....................................................................................................... 61 Baûng 2.8 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Vónh Xöông qua caùc naêm ....................... 66 Baûng 2.9 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Taân Chaâu (ñeán 30/6/2004) ....................................................................................................... 69 Baûng 2.10 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Khaùnh Bình qua caùc naêm ...................... 74 Baûng 2.11 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän An Phuù (ñeán 30/6/2004) ....................................................................................................... 75 Baûng 3.1 : Soá maùy ñieän thoaïi phaân theo huyeän taïi thôøi ñieåm 31/12/2004 .............................. 87 Baûng 3.2 : Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu qua caùc cöûa khaåu An Giang 2002 – 2004 .................. 90 DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ, ÑOÀ THÒ trang Hình 1.1 : Moâ hình ñöôøng thaúng................................................................................................ 15 Hình 1.2 : Moâ hình quaït giao nhau ôû caùn .................................................................................. 16 Hình 1.3 : Moâ hình quaït giao nhau ôû rìa ................................................................................... 17 Hình 1.4 : Moâ hình lan toaû ......................................................................................................... 18 Hình 1.5 : Moâ hình giao thoa taïo theå cheá kinh teá cöûa khaåu ..................................................... 19 Hình 1.6 : Moâ hình ñoái xöùng taïi moät cöûa khaåu ......................................................................... 21 Hình 1.7 : Sô ñoà löïc huùt – ñaåy moâ hình ñoái öùng ....................................................................... 22 Hình 1.8 : Sô ñoà hình thaønh caùc loaïi hình chôï coùc, chôï caëp, … trong moâ hình ñoái öùng ......... 23 Hình1. 9 : Sô ñoà vaän haønh caùc chôï cöûa khaåu döôùi taùc ñoäng cuûa theå cheá KTCK caùc beân ......................................................................................................................... 24 Hình 1.10 : Sô ñoà löïc huùt ñaåy A – A’ treân cuøng moät loaïi haøng hoaù, dòch vuï .......................... 25 Hình 1.11 : Sô ñoà löïc huùt ñaåy A’ – A treân cuøng moät loaïi haøng hoaù, dòch vuï .......................... 25 Hình 1.12 : Caùn caân cöûa khaåu hai beân A – A’. ......................................................................... 26 Hình 1.13 : Sô ñoà theå hieän baùn kính töông quan caùc doøng haøng hoaù, dòch vuï caùc beân A – A’ .................................................................................................................... 26 Hình 1.14 : Sô ñoà caân baèng ñoäng töông ñoái A – A’.................................................................. 27 Hình 1.15 : Theá caân baèng tam giaùc ñoái troïng Vieät Nam – Campuchia nhìn töø cöûa khaåu An Giang ........................................................................................................... 28 Hình 1.16 : Töông quan giöõa nhu caàu vaø toång khoái löôïng caùc doøng vaät chaát, naêng löôïng, thoâng tin caàn ñaùp öùng .............................................................................. 37 Hình 2.1 : 10 nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö nhieàu nhaát töø Vieät Nam (tính ñeán ngaøy 30/6/2005)....... 45 Hình 2.2 : Löôïc ñoà haønh chính tænh An Giang........................................................................... 48 Hình 2.3 : Sô ñoà kho quan ngoaïi KKTCK Tònh Bieân ............................................................... 57 Hình 2.4 : Sô ñoà khu baûo thueá KKTCK Tònh Bieân ................................................................... 58 Hình 2.5 : Sô ñoà khu coâng nghieäp Xuaân Toâ KKTCK Tònh Bieân ............................................. 58 Hình 2.6 : Sô ñoà khu vui chôi giaûi trí KKTCK Tònh Bieân ........................................................ 59 Hình 2.7 : Sô ñoà qui hoaïch C.B.K.T ña._.át xaây döïng töø 5 – 10 naêm KKTCK Vónh Xöông ........................................................................................................................... 64 Hình 2.8 : Sô ñoà caùc phaân khu chöùc naêng KKTCK Vónh Xöông ............................................ 65 Hình 2.9 : Bieåu ñoà bieåu dieãn haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu taïi KKTCK Vónh Xöông qua caùc naêm................................................................................................................... 67 Hình 2.10 : Sô ñoà ñònh höôùng phaùt trieån KKTCK Khaùnh Bình ............................................... 72 Hình 3.1 : Sô ñoà xu theá ñoái öùng phaân cöïc nhìn töø hai phía ...................................................... 78 Hình 3.2 : Sô ñoà tam giaùc ñoái öùng xeùt töø goùc ñoä tænh An Giang .............................................. 80 Hình 3.3 : Sô ñoà theå hieän löït huùt cuûa caùc cöûa khaåu An Giang nhìn töø haäu phöông phía sau ............................................................................................................................ 81 Hình 3.4 : Sô ñoà tam giaùc caùc luoàng haøng hoaù trong noäi ñòa ñeán cöûa khaåu An Giang nhìn töø phía Vieät Nam......................................................................................... 83 Hình 3.5 : Sô ñoà theå hieän phaïm vi aûnh höôûng caùc KKTCK bieân giôùi tænh An Giang ............. 83 Hình 3.6 : Moâ hình khoâng gian ñoái öùng KKTCK An Giang ..................................................... 84 VÓNH XÖÔNG TÒNH BIEÂN KHAÙNH BÌNH MOÄC HOAÙ THÖÔØNG PHÖÔÙC Chöông 1 CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU 1.1_ Khu kinh teá cöûa khaåu (KKTCK) vaø caùc khaùi nieäm lieân quan Coù theå noùi thuaät ngöõ “Khu kinh teá cöûa khaåu” chæ môùi ñöôïc duøng ôû nöôùc ta trong moät soá naêm gaàn ñaây, khi quan heä kinh teá – xaõ hoäi giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc laùng gieàng ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån môùi, ñoøi hoûi phaûi coù moâ hình kinh teá phuø hôïp nhaèm khai thaùc tieàm naêng, theá maïnh kinh teá cuûa caùc nöôùc thoâng qua cöûa khaåu bieân giôùi. Trong lòch söû, vieäc trao ñoåi giao löu vaên hoaù – thöông maïi giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc coù chung ñöôøng bieân ñöôïc hình thaønh töø raát sôùm, xuaát phaùt töø quan heä huyeát thoáng, thaân nhaân, coáng phaåm, buoân baùn trao ñoåi döôùi nhieàu daïng nhö : xuaát, nhaäp khaåu chính ngaïch, tieåu ngaïch, trao ñoåi, mua baùn thoâng qua caùc chôï phieân, chôï bieân giôùi, …. Qua thôøi gian, quy moâ vaø phaïm vi buoân baùn ngaøy caøng ñöôïc môû roäng, maëc duø coù nhöõng böôùc thaêng traàm phaûi taïm ngöng laïi vì chieán tranh, maâu thuaãn theá nhöng hoaït ñoäng giao löu kinh teá thöông maïi, vaên hoaù vaãn tieáp tuïc dieãn ra leùn luùt hoaëc coâng khai sau ñoù. Tuy nhieân, moâ hình kinh teá trong ñoù chuùng ta chuû ñoäng aùp duïng moät soá cô cheá, chính saùch ñaëc thuø nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh teá thöông maïi giöõa caùc quoác gia thoâng qua cöûa khaåu bieân giôùi (CKBG) coøn raát haïn cheá. Trong vieäc trao ñoåi, buoân baùn vôùi nöôùc ngoaøi, vaän taûi ñöôøng bieån coù yù nghóa haøng ñaàu. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc nöôùc laùng gieàng vaø vuøng bieân giôùi, vieäc buoân baùn baèng ñöôøng boä coù taàm quan troïng nhaát ñònh khi maø nöôùc ta coù ñöôøng bieân giôùi vôùi ba nöôùc laùng gieàng vôùi toång chieàu daøi hôn 4.512 km. [28, tr. 301] 1.1.1_ Caùc khaùi nieäm lieân quan Veà khaùi nieäm, KKTCK ñöôïc hình thaønh treân cô sôû haøng loaït caùc khaùi nieäm coù lieân quan. Ñaàu tieân phaûi ñeà caäp ñeán khaùi nieäm “giao löu kinh teá qua bieân giôùi”. Trong phaïm vi heïp, noù bao goàm caùc hoaït ñoäng trao ñoåi thöông maïi, trao ñoåi haøng hoaù giöõa caùc cö daân, caùc doanh nghieäp ñoùng taïi ñòa baøn bieân giôùi xaùc ñònh, thöôøng laø taïi caùc CKBG ñöôïc theå hieän qua caùc caëp chôï bieân giôùi, thaäm chí ôû caùc ñöôøng moøn bieân giôùi treân thöïc teá. Ñaây laø hình thöùc dieãn ra thöôøng gaëp ôû taát caû caùc khu vöïc bieân giôùi cuûa caùc quoác gia trong ñieàu kieän bình thöôøng (hoaø bình). Ngöôïc laïi, trong thöïc teá nghieân cöùu, moät ñieàu deã thaáy laø quy moâ, möùc ñoä hoaït ñoäng kinh teá – thöông maïi dieãn ra raát khaùc nhau giöõa caùc vuøng, mieàn treân toaøn daûi bieân giôùi. Ñieàu naøy phuï thuoäc vaøo nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan laãn chuû quan nhö vò trí ñòa líù, ñieàu kieän töï nhieân, trình ñoä phaùt trieån kinh teá, chính saùch bieân maäu cuûa caùc nöôùc, caùc tænh tieáp giaùp, caùc tieàm naêng, xu höôùng phaùt trieån caùc nguoàn löïc kinh teá – xaõ hoäi – moâi tröôøng, yeáu toá an ninh quoác phoøng – chính trò, …. Xeùt theo nghóa roäng, noäi dung cuûa giao löu kinh teá qua bieân giôùi khoâng chæ ñôn thuaàn laø buoân baùn, trao ñoåi haøng hoaù thoâng thöôøng maø baûn thaân noù coøn bao haøm caû caùc hoaït ñoäng veà hôïp taùc khoa hoïc vaø coâng ngheä, ñaàu tö, xuaát nhaäp khaåu, lieân doanh lieân keát, du lòch, dòch vuï…. Qua ñoù, chuùng ta coù theå thaáy raèng giao löu kinh teá qua bieân giôùi ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån töø daïng thöùc cô baûn, ñôn giaûn sang phöùc taïp, quy moâ ngaøy caøng lôùn hôn. Ñaây chính laø xu höôùng vaø cuõng laø tieàn ñeà hình thaønh caùc khu maäu dòch töï do bieân giôùi, khu hôïp taùc kinh teá tieåu vuøng, khu kinh teá cöûa khaåu – moät höôùng ñi tích cöïc chuaån bò cho söï hoäi nhaäp môû cöûa vôùi khu vöïc vaø theá giôùi. Gaén vôùi khaùi nieäm KKTCK coøn coù caùc khaùi nieäm khaùc ñöôïc xaùc nhaän qua Quyeát ñònh soá 252/2003/QÑ – TTG cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû veà Quaûn lí buoân baùn haøng hoaù qua bieân giôùi vôùi caùc nöôùc coù chung bieân giôùi ban haønh ngaøy 24/11/2003 nhö sau : Chôï bieân giôùi : laø chôï ñöôïc thaønh laäp trong khu vöïc bieân giôùi (KVBG) treân ñaát lieàn. Chôï cöûa khaåu : laø chôï ñöôïc thaønh laäp ra trong KVBG treân ñaát lieàn gaén vôùi caùc cöûa khaåu xuaát khaåu, nhaäp khaåu haøng hoaù nhöng khoâng thuoäc khu KTCK. Chôï trong khu KTCK : laø chôï ñöôïc thaønh laäp ra trong khu KTCK theo QÑ soá 53/2001/QÑ – TTG ngaøy 19/4/2001 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà chính saùch ñoái vôùi caùc khu KTCK bieân giôùi. Cho ñeán nay, caùc hình thöùc hôïp taùc kinh teá song phöông vaø ña phöông giöõa caùc quoác gia coù chung ñöôøng bieân, hoaëc caùc quoác gia trong khu vöïc ñaõ coù nhieàu hình thöùc lieân keát kinh teá thoâng thöôøng vôùi nhieàu möùc ñoä khaùc nhau, nhö : - Khu vöïc thöông maïi töï do. - Lieân minh thueá quan - Thò tröôøng chung - Lieân minh kinh teá - Lieân minh tieàn teä Nhö vaäy, thoâng qua caùc hình thöùc, caùc caáp ñoä phaùt trieån khaùc nhau cuûa lieân keát kinh teá, caên cöù theo ñaëc thuø cuûa caùc quoác gia gaén vôùi cöûa khaåu trong phaïm vi khoâng gian vaø thôøi gian cuï theå maø ôû ñoù giao löu kinh teá bieân giôùi phaùt trieån, … seõ hình thaønh caùc khu KTCK. 1.1.2_ Khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu Cho ñeán nay, hoaït ñoäng taïi caùc “khu kinh teá cöûa khaåu” ñöôïc nhieàu taùc giaû nghieân cöùu caû veà líù thuyeát laãn thöïc tieãn döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. Nhieàu cô sôû lí thuyeát lieân quan ñeán kinh teá cöûa khaåu ñöôïc ñeà caäp, ñuùc keát theá nhöng khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu vaãn chöa coù söï thoáng nhaát cao ñoä töø caùc nhaø nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän hình thaønh vaø phaùt trieån ñaëc thuø cuûa nöôùc mình. Trong quaù trình nghieân cöùu tìm hieåu moâ hình kinh teá môùi naøy, chuùng toâi nhaän thaáy raèng khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu theo quyeát ñònh soá 252/2003 /QÑ – TTg ñöôïc nhieàu ngöôøi ñoàng tình nhaát cho ñeán nay. “Khu kinh teá cöûa khaåu” laø moät khoâng gian kinh teá xaùc ñònh, gaén vôùi cöûa khaåu, coù daân cö hoaëc khoâng coù daân cö sinh soáng vaø ñöôïc thöïc hieän nhöõng cô cheá, chính saùch phaùt trieån rieâng, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ôû ñoù nhaèm ñöa laïi hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cao hôn, do Chính phuû hoaëc Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp”. Tuy nhieân, qua kinh nghieäm hình thaønh vaø phaùt trieån caùc KKTCK cuûa caùc nöôùc cuõng nhö treân thöïc teá khaûo saùt taïi caùc KKTCK phía Nam noùi chung vaø bieân giôùi tænh An Giang noùi rieâng, chuùng toâi nhaän thaáy KKTCK thieát yeáu phaûi gaén vôùi caùc khu, tuyeán, ñieåm hoaëc ñòa baøn daân cö vì nhieàu lí do sau : Thöù 1, khu vöïc bieân giôùi laø khu vöïc nhaïy caûm vaø quan troïng, laø “pheân daäu” cuûa ñaát nöôùc khoâng theå khoâng coù daân cö sinh soáng. Lòch söû chöùng minh raèng, daân cö taäp trung sinh soáng caøng ñoâng taïi KVBG, an ninh quoác phoøng caøng ñöôïc cuûng coá, kinh teá hoäi ñuû caùc ñieàu kieän phaùt trieån. Muïc tieâu giöõ vöõng an ninh quoác phoøng chæ thöïc hieän toát khi vaø chæ khi ñöôïc xaây döïng treân theá traän nhaân daân, treân cô sôû ngöôøi daân chòu baùm ñaát baùm röøng, giöõ vöõng an ninh bieân giôùi. Thöù 2, phaùt trieån KTCK taän duïng caùc nguoàn löïc, caùc lôïi theá so saùnh ñoäng vaø tónh trong ñoù khoâng theå khoâng tính ñeán lôïi theá daân cö, nguoàn nhaân löïc. Muïc ñích tröôùc maét vaø laâu daøi maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ xaùc ñònh trong quaù trình phaùt trieån KTCK chính laø “naâng cao chaát löôïng ñôøi soáng veà moïi maët cho nhaân daân vuøng bieân giôùi” voán khoù khaên naøy. Chính vì vaäy, daân cö vöøa laø muïc tieâu, vöøa laø ñoäng löïc phaùt trieån taïi caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi. Thöù 3, phaùt trieån KTCK ngoaøi caùc nguoàn löïc vaät chaát ban ñaàu caàn phaûi ñaùp öùng nguoàn nhaân löïc taïi choã vaø di ñoäng töø nôi khaùc ñeán, trong ñoù, nguoàn nhaân löïc taïi choã ñoùng vai troø quyeát ñònh. Hôn nöõa, daân cö taïi caùc ñòa phöông bieân giôùi vöøa laø ñieàu kieän caàn vöøa laø ñieàu kieän ñuû cho quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Chính vì theá, chuùng toâi ñeà xuaát khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu nhö sau coù tính ñeán yeáu toá daân cö – nhaân toá ñoùng vai troø chính yeáu trong toaøn boä hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi ôû cöûa khaåu. KKTCK laø moät khoâng gian kinh teá xaùc ñònh, gaén vôùi cöûa khaåu coù daân cö sinh soáng vaø ñöôïc aùp duïng nhöõng cô cheá, chính saùch phaùt trieån ñaëc thuø, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm töøng ñòa phöông sôû taïi nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cao nhaát döïa treân vieäc quy hoaïch, khai thaùc, söû duïng, phaùt trieån beàn vöõng caùc nguoàn löïc, do Chính Phuû hoaëc Thuû Töôùng Chính Phuû quyeát ñònh thaønh laäp. Nhö vaäy, khaùi nieäm treân cho chuùng ta thaáy ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa moâ hình kinh teá cöûa khaåu môùi naøy. So vôùi caùc khaùi nieäm khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao, KKTCK coù nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau nhö sau : Ñieåm khaùc nhau cô baûn vaø deã thaáy laø vò trí vaø ñieàu kieän hình thaønh. Ñieàu kieän caàn ñeå thaønh laäp khu kinh teá cöûa khaåu tröôùc heát phaûi gaén lieàn vôùi vò trí cöûa khaåu, coù theå noùi ñaây laø khu vöïc coù daân cö sinh soáng, coù caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc. Ngoaøi ra, muïc ñích thaønh laäp cuûa caùc khu KTCK nhaèm öu tieân phaùt trieån thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu, dòch vuï, du lòch vaø coâng nghieäp. Trong ñoù, quan troïng nhaát laø caùc hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï (hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, vaän chuyeån haøng hoaù quaù caûnh, kho quan ngoaïi, taïm nhaäp taùi xuaát, cöûa haøng mieãn thueá, hoäi chôï trieån laõm, cöûa haøng giôùi thieäu saûn phaåm, caùc cô sôû saûn xuaát, gia coâng haøng xuaát khaåu, caùc vaên phoøng, chi nhaùnh ñaïi dieän, chôï cöûa khaåu …). Chính vì theá, nguoàn haøng cung caáp coù theå taïi choã hay töø caùc nôi khaùc ñeán, khaùc vôùi caùc khu coâng nghieäp hoaëc khu cheá xuaát. Keát quaû laø caùc chính saùch öu tieân cuõng khaùc nhau, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, ñaëc thuø cuûa ñòa phöông nôi thaønh laäp caùc khu KTCK naøy. Moät ñieåm khaùc bieät deã thaáy khaùc laø moái quan heä beân ngoaøi vôùi caùc loaïi hình kinh teá khaùc, caùc chuû tröông chính saùch giöõa caùc nöôùc coù chung ñöôøng bieân. Khu KTCK, do ñaëc ñieåm cuûa noù, ñaët leân haøng ñaàu laø caùc hoaït ñoäng thöông maïi, dòch vuï, gaén vôùi cöûa khaåu vaø chòu taùc ñoäng maïnh cuûa caùc khu vöïc kinh teá, caùc vuøng kinh teá cuõng nhö chính saùch bieân maäu trong vaø ngoaøi nöôùc. Nguoàn haøng hoaù, dòch vuï …. (caùc doøng vaät chaát, thoâng tin, voán, nhaân löïc, …) taïi choã hay töø nôi khaùc ñeán ñoùng vai troø raát quan troïng ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng vaø vaän haønh coù hieäu quaû. Ñoàng thôøi, trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa mình, caùc chính saùch quaûn lí ñieàu haønh lieân quan raát nhieàu ñeán caùc thoâng leä qui luaät chung cuûa quoác teá, vaán ñeà chuû quyeàn vaø an ninh bieân giôùi, caùc hieäp ñònh thoûa thuaän chung giöõa caùc nöôùc coù chung ñöôøng bieân thoâng qua thöïc teá taïi caùc cöûa khaåu, caùc tuyeán löïc, …. Vì vaäy, tuøy vaøo ñieàu kieän töøng nôi, trình ñoä toå chöùc, qui moâ phaùt trieån (cöûa khaåu quoác teá, quoác gia, cöûa khaåu phuï …) seõ hình thaønh caùc moâ hình kinh teá cöûa khaåu khaùc nhau. Veà ñaïi theå, coù caùc moâ hình chính ñöôïc ñuùc keát nhö : moâ hình ñöôøng thaúng, moâ hình caùnh quaït, moâ hình lan toûa, …. Moãi moâ hình öùng vôùi moät giai ñoaïn phaùt trieån khaùc nhau theo xu höôùng phaùt trieån töø ñoái öùng sang ñoái troïng, töø bò ñoäng sang theá chuû ñoäng sao cho phaùt huy heát nhöõng lôïi theá caïnh tranh tónh vaø ñoäng quoác gia trong quaù trình hoäi nhaäp vaø phaùt trieån. 1.2_ Moâ hình khoâng gian, moâ hình theå cheá cuûa khu KTCK Cho ñeán nay, caùc nhaø nghieân cöùu Vieät Nam böôùc ñaàu ñöa ra moät soá moâ hình cuï theå nhaèm khaùi quaùt hoaù caùc khu KTCK döôùi goùc ñoä khoâng gian. Cuï theå ôû ñaây, theo TS. Phaïm Vaên Linh trong ñeà taøi : “Caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung vaø taùc ñoäng cuûa noù tôùi söï phaùt trieån kinh teá haøng hoùa ôû Vieät Nam” ñöa ra moâ hình khoâng gian vaø moâ hình theå cheá, theo chuùng toâi cô baûn phuø hôïp vôùi caùc tænh phía Nam. 1.2.1_ Nguyeân taéc hình thaønh caùc moâ hình khoâng gian khu KTCK U Toân troïng chuû quyeàn laõnh thoå, vuøng trôøi, vuøng bieån, theàm luïc ñòa, caùc hieäp ñònh vaø qui öôùc quoác teá. U Ñaûm baûo söï phoái hôïp toát caùc yeáu toá ñeå caùc quoác gia coù chung ñöôøng bieân cuøng coù lôïi caû kinh teá, vaên hoaù vaø moâi tröôøng döïa treân söï phoái hôïp caùc nguoàn löïc khi trieån khai, caùc yeáu toá töông ñoàng, caùc vò trí taïo khaû naêng phaùt trieån ñoái troïng. U Tìm ra moái lieân heä noäi taïi trong noäi ñòa vaø vuøng bieân ñeå buø ñaép söï thieáu huït veà nguoàn löïc vaø trao ñoåi haøng hoaù, caùc hoaït ñoäng quaân söï, chính trò. 1.2.2_ Moâ hình khoâng gian Döïa treân caùc nguyeân taéc treân, coù moät soá moâ hình khoâng gian cuï theå sau : 1.2.2.1_ Moâ hình ñöôøng thaúng Moâ hình naøy coù öu ñieåm laø giaûm söï taäp trung cao veà bieân giôùi, phaùt huy theá maïnh maïng löôùi giao thoâng ñeå vaän haønh haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu. Chính vì theá moâ hình naøy ñöôïc hình thaønh döïa treân cô sôû caùc tuyeán giao thoâng ñöôøng boä hoaëc ñöôøng soâng, keøm theo ñoù laø phaùt trieån caùc khu coâng nhieäp, ñoâ thò, caûng bieån, kho quan ngoaïi, … ôû moãi beân vôùi moät cöï ly hôïp líù. Do ñoù, moâ hình naøy thöôøng hình thaønh vaø phaùt trieån döïa treân caùc tuyeán ñöôøng moøn bieân giôùi, caùc chôï phieân hay chôï vuøng ven taïi choã vôùi phaïm vi khoâng gian heïp. Ñaây laø moâ hình cô sôû hình thaønh caùc moâ hình khaùc, coù theå thaáy ôû haàu heát caùc cöûa khaåu qui moâ nhoû, môùi thaønh laäp ôû Vieät Nam. (caùc cöûa khaåu phuï, tieåu ngaïch). U Chuù thích: Hình 1 : Moâ hình ñöôøng thaúng 1.2.2.2_ Moâ hình quaït giao nhau ôû caùn Laø moâ hình döïa treân cô sôû hai beân ñaõ coù haøng loaït caùc ñoâ thò, caùc khu coâng nghieäp, caùc vuøng saûn xuaát noâng nghieäp, heä thoáng caùc kho quan ngoaïi, chôï, … coù khoaûng caùch töông ñoái gaàn vôùi ñöôøng bieân, khoaûng caùch naøy ñöôïc hình thaønh moät caùch töï nhieân hay do quy öôùc cuûa hai nöôùc laùng gieàng. Moïi vieäc giao löu – vaän chuyeån haøng hoaù ñöôïc vaän chuyeån theo ñöôøng giao thoâng gaàn nhaát. Keát quaû laø moâ hình coù tính taäp trung cao veà thöông maïi, coù theå goïi laø khu thöông maïi töï do maø Lao Baûo laø moät ví duï ñieån hình cho moâ hình naøy. : ñöôøng giao thoâng ñöôøng bieân giôùi KHU KINH TẾ CỬA KHẨU KHU CHÖÙC NAÊNG : (Töø ñaây veà sau trong caùc moâ hình minh hoïa) ñöôïc hieåu bao goàm coù ít nhaát moät trong nhöõng khu sau : Khu daân cö; khu baûo thueá; khu vui chôi giaûi trí; kho quan ngoaïi; khu coâng nghieäp; khu haønh chính; khu kieåm soaùt lieân hôïp; khu maäu dòch töï do; chôï bieân giôùi… Khu chöùc naêng Khu chöùc naêng KHU KINH TẾ CỬA KHẨU KHU CHÖÙC NAÊNG (KCN) KHU CHÖÙC NAÊNG Chuù thích Hình 2 : Moâ hình quaït giao nhau ôû caùn 1.2.2.3_ Moâ hình quaït giao nhau ôû rìa caùnh Ngöôïc vôùi moâ hình treân, moâ hình quaït giao nhau ôû rìa caùnh ñöôïc hình thaønh treân cô sôû coù söï taäp trung cao ñoä caùc phaân khu chöùc naêng : ñoâ thò, coâng nghieäp, thöông maïi – dòch vu,ï … möùc ñoä taäp trung haøng hoùa cao, phaân taùn ôû nhieàu caëp chôï bieân giôùi gaàn nhau, ñòa hình phaân boá thuaän lôïi, ñieàu kieän thöông maïi, dòch vuï cô baûn hoaøn thieän, ñoâng daân cö sinh soáng vaø saûn xuaát, …. Moâ hình naøy xuaát hieän nhieàu ôû caùc nöôùc phaùt trieån nhö khu vöïc Baéc Móõ taïi bieân giôùi giöõa KHU KINH TẾ CỬA KHẨU : ñöôøng giao thoâng ñöôøng bieân giôùi KHU KINH TẾ CỬA KHẨU : khu chöùc naêng Khu CN n… Khu CN 1 Khu CN 2 Khu CN 3 Khu CN n… Khu CN 1 Khu CN 2 KCN Hoa Kì vaø Canada, nôi coù möùc ñoä taäp trung cao taïo thaønh daûi caùc ñoâ thò, caùc daûi, caùc trung taâm coâng nghieäp lôùn vôùi toång trao ñoåi thöông maïi song phöông leân ñeán hôn 2 - 30 tæ USD / naêm; hay ôû caùc nöôùc chaâu AÂu moâ hình naøy ñöôïc theå hieän khaù roõ neùt. Chuù thích Hình 3 : Moâ hình quaït giao nhau ôû rìa caùnh 1.2.2.3_ Moâ hình lan toaû Laø moâ hình ñöôïc xaây döïng treân cô sôû taäp quaùn sinh hoaït cuûa daân cö, thích hôïp vôùi caùc caëp chôï, thò traán ven ñöôøng bieân. Öu theá cuûa moâ hình naøy chính laø taän duïng ñöôïc ñieàu kieän töï nhieân, haï taàng cô sôû kó thuaät saün coù vaø coù söï hôïp taùc xaây döïng giöõa caùc beân cuøng xaây döïng chung moät hay nhieàu khu KTCK vaø cuøng nhau quaûn lí taïo neân söùc maïnh toång hôïp treân dieän roäng. KHU KINH TẾ CỬA KHẨU KHU KINH TẾ CỬA KHẨU KHU KINH TẾ CỬA KHẨU : ñöôøng giao thoâng ñöôøng bieân giôùi KHU KINH TẾ CỬA KHẨU : khu chöùc naêng Khu chöùc naêng Khu chöùc naêng KHU CHÖÙC NAÊNG KHU CHÖÙC NAÊNG KCN Hình 4: Moâ hình lan toûa 1.2.3_ Moâ hình theå cheá Ñaây laø phöông thöùc ñeå Nhaø nöôùc soaïn thaûo caùc chính saùch phuø hôïp vôùi thöïc teá hoaït ñoäng cuûa caùc khu KTCK cuûa caùc quoác gia coù chung ñöôøng bieân. Taát nhieân, vieäc xaây döïng theå cheá phaûi döïa treân caùc quy taéc, caùc hieäp ñònh vaø thoâng leä quoác teá, thoaû thuaän song phöông hoaëc ña phöông, truyeàn thoáng vaø taäp quaùn, baûn saéc vaên hoaù, … döïa treân nguyeân taéc caùc beân cuøng coù lôïi, chuû ñoäng trao ñoåi, thaùo gôõ caùc vaán ñeà vöôùng maéc, taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp (DN) vaø nhaân daân caùc nöôùc tham gia bình ñaüng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. U Nguyeân taéc hình thaønh moâ hình theå cheá Moâ hình theå cheá ñöôïc xaây döïng treân nguyeân taéc neàn taûng laø söï trao ñoåi caùc nhoùm thoâng tin cuûa caùc cô quan chöùc naêng caùc beân. Cuï theå bao goàm: – Thöù nhaát, nhöõng vaán ñeà veà cô cheá, chính saùch chung nhö ñöôøng loái, chuû tröông chính saùch Nhaø nöôùc vaø ñòa phöông ñöôïc cuï theå hoaù qua heä thoáng vaên baûn phaùp quy gaén lieàn vôùi vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån caùc khu KTCK. KHU KINH TẾ CỬA KHẨU : phaïm vi lan toûa : ñöôøng bieân giôùi KHU KINH TẾ CỬA KHẨU khu kinh teá cöûa khaåu Chuù thích – Thöù hai, khaûo saùt nguoàn löïc trong khu vöïc caùc beân cuøng quy öôùc veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi, vaên hoaù, daân toäc, taäp quaùn, caùc theá maïnh vaø haïn cheá moãi beân. – Thöù ba, caùc thoâng tin chính saùch ñöôïc cuï theå hoaù trong hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, caùc bieåu thueá, thuû tuïc haûi quan xuaát nhaäp caûnh ñoái vôùi ngöôøi vaø phöông tieän, veà qui cheá ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc yeâu caàu veà moâi tröôøng, an ninh trong quaù trình ñaàu tö, hoaït ñoäng vaø chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi, … – Thöù tö, laø caùc vaên kieän döï kieán ban haønh ñöa ra trao ñoåi thoaû thuaän vaø phaân caáp hôïp taùc caùc beân vôùi vieäc xaùc ñònh caùc ñoái taùc cuï theå tham gia. Chính vò trí ñaëc bieät vaø nhaïy caûm nhö vaäy neân caùc khu KTCK ñöôïc cho pheùp thí ñieåm moät soá cô cheá chính saùch nhaèm thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá – vaên hoaù – xaõ hoäi nhanh hôn, ñöôïc söï phaân caáp trong quaûn líù töøng beân cuõng nhö chòu söï taùc ñoäng cuûa cô cheá, chính saùch kinh teá bieân maäu maø nöôùc ñoái dieän coù chung ñöôøng bieân. Keát quaû laø hình thaønh neân söï giao thoa veà cô cheá chính saùch giöõa Trung öông (TW) vaø ñòa phöông trong nöôùc cuõng nhö taïi nöôùc baïn ñöôïc theå hieän döôùi daïng moâ hình sau: Hình 5: Moâ hình giao thoa hình thaønh theå cheá khu kinh teá cöûa khaåu Chính saùch nöôùc laùng gieàng Chính saùch quoác gia Quy ñònh ñòa phöông 1 1 1 2 Trong ñoù: 1 : Chính saùch hoã trôï khu kinh teá cöûa khaåu. 2 : Theå cheá kinh teá cöûa khaåu 1.3_ Moâ hình toå chöùc quaûn lí moät khu kinh teá cöûa khaåu 1.3.1_ Nguyeân taéc hình thaønh – Thuaän lôïi cho vieäc kieåm soaùt caùc phöông tieän, ngöôøi cuøng haøng hoaù qua laïi. – Thieát keá chi tieát caùc khu vöïc chöùc naêng treân cô sôû xaây döïng hoaøn thieän caùc coâng trình coâng coäng nhö ñieän, nöôùc, caây xanh, moâi tröôøng, heä thoáng chieáu saùng, maïng löôùi giao thoâng, thoâng tin lieân laïc … phuïc vuï toát cho ngöôøi löu truù, baûo quaûn haøng hoaù, phöông tieän quaù caûnh. 1.3.2_ Phaân loaïi : Coù hai loaïi chính yeáu sau : 1.3.2.1_ Moâ hình ñoái xöùng Xaây döïng treân cô sôû ñoàng thuaän veà caùc caëp chôï bieân giôùi, caùc ñoàn bieân phoøng, caùc khu chöùc naêng cuûa ñòa phöông sôû taïi hay Chính phuû caùc nöôùc thoáng nhaát. Veà cô baûn, caùch boá trí caùc khu daân cö, khu thöông maïi vaø dòch vuï, khu vui chôi sinh hoaït, khu saûn xuaát vaø khu haønh chính töông ñoái töông ñoàng nhau qua daõi phaân caùch ñöôøng bieân. Chuù thích: Hình 6: Moâ hình ñoái xöùng taïi moät cöûa khaåu 1.3.2.2_ Moâ hình ñaëc bieät Laø moâ hình lieân keát giöõa hai quoác gia, taïo ra moät vuøng laõnh thoå ñaëc bieät ñöôïc aùp duïng caùc cô cheá, chính saùch ñaëc bieät, coù daân cö sinh soáng … nhaèm muïc ñích cuoái cuøng laø taïo söùc huùt ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc gaén lieàn vôùi cöûa khaåu ñöôøng bieân. 1.4_ Moâ hình chieán löôïc phaùt trieån caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi töø ñoái öùng sang ñoái troïng Moät trong nhöõng neùt ñaëc thuø cuûa KTCK laø tính ñoái öùng, hay noùi moät caùch khaùc hôn laø söï phaûn hoài töø moät phía baèng chính saùch ñoái öùng. Chính saùch naøy thöôøng bò haïn cheá bôûi tính bò ñoäng (thuï ñoäng) trong moïi hoaït ñoäng kinh teá cöûa khaåu nhaát laø khi Vieät Nam chöa gia nhaäp WTO thì chính saùch ñoái öùng treân caøng KCN n… KCN 1 KCN n… KCN 1 Khu Kieåm soaùt lieân hôïp Khu kieåm soaùt lieân hôïp KCN 2 : ñöôøng bieân giôùi trao ñoåi hai chieàu KCN n… : khu chöùc naêng : ñöôøng giao thoâng KCN 2 boäc loä nhieàu thieáu xoùt, haïn cheá. Xu höôùng phaùt trieån taát yeáu cuûa caùc khu KTCK chuyeån töø bò ñoäng sang chuû ñoäng töông öùng vôùi xu theá phaùt trieån khaùch quan töø ñoái öùng sang ñoái troïng. Döôùi goùc ñoä toå chöùc vuøng laõnh thoå bieân giôùi cöûa khaåu, TS. Vuõ Nhö Vaân ñöa ra moâ hình hoùa phaûn aùnh caùc giai ñoaïn phaùt trieån khaùc nhau cuûa KTCK, veà ñaïi theå nhö sau : ™ Moâ hình ñoái öùng : Giaû thieát A laø vuøng cuûa moät quoác gia coù cöûa khaåu, ñoái öùng vôùi A’ vuøng beân kia cöûa khaåu bieân giôùi. Giöõa A vaø A’ ñeàu coù ít nhaát moät taâm vuøng (khu vöïc phaùt trieån nhaát veà caùc maët) vaø caùc veùc tô höôùng noäi vaø höôùng ngoaïi. Veùc tô höôùng noäi coù xu höôùng thu huùt caùc doøng haøng hoaù, voán, thoâng tin, dòch vuï, nhaân löïc töø phía beân kia. Veùc tô höôùng ngoaïi coù xu höôùng ngöôïc laïi ñaåy caùc doøng naøy sang beân kia bieân giôùi. Hình 7 : Löïc huùt – ñaåy cuûa moâ hình ñoái öùng Trong ñieàu kieän bình thöôøng (hoøa bình) söï phaùt trieån cuûa caùc veùc tô traùi chieàu nhau (huùt ñaåy caùc doøng vaät chaát, naêng löôïng, thoâng tin) seõ hình thaønh caùc haønh lang, caùc tuyeán löïc chuyeån taûi haøng hoaù vaø dòch vuï maø caùc ñieåm, cöïc taäp keát haøng chính laø caùc ñoâ thò, caùc chôï, caùc kho quan ngoaïi quan troïng. Caùc haønh lang, tuyeán löïc ñoù ñöôïc thöïc hieän thoâng qua maïng löôùi caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng vaän taûi (ñöôøng boä, ñöôøng soâng, ñöôøng bieån…) hieän coù. Ñieåm gaëp nhau cuûa A A’ caùc haønh lang, tuyeán löïc ñoù chính laø caùc traïm haûi quan, cöûa kieåm soaùt töø caùc beân vaø thöôøng ñoùng taïi ranh giôùi coù “moác soá 0”. Khi coù söï kieän quaân söï hay chính trò, hoaït ñoäng cuûa caùc haønh lang, tuyeán, cöïc ñoù taïm thôøi ngaét quaõng nhöng do nhu caàu cuoäc soáng ñoøi hoûi, caùc doøng chaûy naøy vaãn tieáp tuïc ngöôïc xuoâi vôùi qui moâ haïn cheá döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau : chôï coùc, chôï töï phaùt, … Chuù thích: : Chôï coùc, chôï caëp, chôï töï phaùt Hình 8 : Sô ñoà hình thaønh caùc loaïi hình chôï töï phaùt trong moâ hình ñoái öùng Moâ hình treân cuõng xaûy ra trong ñieàu kieän hoøa bình vì tính ñoái öùng trong chính saùch thueá quan giöõa caùc beân coù söï thaét chaët hay nôùi loûng, tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø chieán löôïc phaùt trieån cuûa caùc beân lieân quan trong töøng giai ñoaïn cuï theå. Ñieàu naøy coù nghóa laø luoân toàn taïi ñoàng thôøi hai hình thöùc buoân baùn chính ngaïch (haøng hoaù vaø dòch vuï theo ñöôøng chính thöùc vôùi caùc bieåu thueá, khung thueá quoác gia) vaø tieåu ngaïch, chôï ñöôøng bieân (haøng hoaù vaø dòch vuï ñi theo caùc hôïp ñoàng ñòa phöông vôùi möùc thueá thaáp hôn). Thoâng thöôøng trao ñoåi chính ngaïch lôùn hôn trao ñoåi tieåu ngaïch, tuy nhieân treân thöïc teá, taïi moät soá cöûa khaåu, hình thöùc trao ñoåi tieåu ngaïch chieám öu theá vì A A’ nhieàu yeáu toá nhö thôøi gian vaän chuyeån haøng hoaù, phöông thöùc thanh toaùn, … taát nhieân trong ñoù coù caû yeáu toá thueá thaáp hôn so vôùi khung thueá chính ngaïch. Yeáu toá ñaëc thuø ñòa phöông ñaõ chi phoái chính saùch thueá nhôø caùc öu ñaõi cuûa Chính phuû ñoái vôùi ñòa phöông sôû taïi maëc duø coù chính saùch thueá thoáng nhaát treân toaøn daûi bieân giôùi nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn 1.2.3. Chính yeáu toá naøy seõ quyeát ñònh qui moâ caùc doøng chaûy haøng hoaù, dòch vuï taïi caùc cöûa khaåu thay vì töø A sang A’ seõ thay ñoåi qua cöûa khaåu thöù 2, 3 …. Ta giaû thieát ñoù laø cöûa khaåu BB’ thoâng qua moâ hình sau ñaây : BB’ AA’ Hình 9 : Sô ñoà vaän haønh caùc chôï cöûa khaåu döôùi taùc ñoäng cuûa theå cheá kinh teá cöûa khaåu caùc beân Kinh teá cöûa khaåu laø moät moâ hình môùi do vaäy hoaït ñoäng cuûa noù khaù phöùc taïp, khoâng tuaân theo moät qui luaät nhaát quaùn naøo caû. Ñoàng thôøi, taïi khu vöïc naøy, caùc nöôùc thöôøng öu tieân aùp duïng caùc theå cheá öu ñaõi ñaëc bieät vuøng bieân giôùi, do ñoù, caùc chính saùch bieân maäu (thueá, danh muïc bieåu baûng haøng hoùa, qui ñònh ngöôøi vaø phöông tieän giao thoâng, …) ñoâi khi bieán ñoäng thaát thöôøng, khoâng thoáng nhaát giöõa caùc beân coù chung ñöôøng bieân, ñieån hình nhaát laø ñoái vôùi Trung Quoác – quoác gia ñang toàn ñoïng löôïng haøng hoaù hôn 180 tæ USD saün saøng taäp keát vaøo baát kyø nöôùc naøo, ngay caû thò tröôøng Hoa Kyø, EU cuõng phaûi lo ngaïi. Theâm vaøo ñoù, chính saùch bieân maäu thoâng minh, uyeån chuyeån töø phía Trung Quoác nhieàu khi gaây thieät A B A’ B’ haïi to lôùn cho Vieät Nam vì chuùng ta thöôøng bò ñoäng, ñoái phoù khoâng kòp thôøi vaø nhaát quaùn töø caùc caáp quaûn lí, trong khi ñoù, haøng hoùa töø Trung Quoác thöôøng taäp haäu voøng veøo töø phía sau, thaåm laäu vaøo thò tröôøng Vieät Nam gaây maát oån ñònh, phaù giaù thò tröôøng, kích thích buoân laäu vaø caùc teä naïn qua bieân giôùi. Muoán khaéc phuïc tình traïng treân caùc caáp quaûn lí cuûa Vieät Nam ta caàn phaûi kheùo leùo vaän haønh caùc chính saùch bieân maäu thoâng minh, bình tónh tröôùc nhöõng bieán ñoäng “aûo” cuûa thò tröôøng, maø phaûi xaùc ñònh nhu caàu thöïc giöõa “cung” vaø “caàu” vì quy luaät vaän haønh kinh teá thò tröôøng phuï thuoäc vaøo yeáu toá cung caàu naøy. Giaû thieát vôùi cuøng moät chuûng loaïi haøng hoaù, dòch vuï cung beân A lôùn hôn A’ thì veùc tô A seõ ñaåy vaø A’ seõ huùt hoaëc traùi laïi A seõ huùt vaø A’ seõ ñaåy cho tôùi khi ñaït ñöôïc söï caân baèng. Hình 10 : Sô ñoà löïc huùt, ñaåy A – A’ treân cuøng moät loaïi dòch vuï, haøng hoaù Chuù thích hình 10 vaø 11 : : Cöûa khaåu Hình 11 : Sô ñoà löïc huùt, ñaåy A’– A treân cuøng moät loaïi dòch vuï, haøng hoaù GA A’ G A A’ G Nghieân cöùu lí thuyeát, chuùng toâi nhaän thaáy, hai nöôùc moät khi khoâng caân baèng veà tieàm löïc vaø “ñoä môû kinh teá” trong chieán löôïc phaùt trieån cöûa khaåu töøng nöôùc thì A vaø A’ luoân ñoái öùng nhau ñeå xaùc laäp traïng thaùi caân baèng taïm thôøi, sau ñoù traïng thaùi naøy bò phaù vôõ ñeå thieát laäp traïng thaùi môùi phuø hôïp vôùi xu höôùng, nhu caàu thò tröôøng hai beân. Cöù theá traïng thaùi naøy seõ tieäm caän theá caân baèng oå._.aùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi laø moät chuû tröông chieán löôïc laâu daøi, moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta. U Phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá nöôùc ta theo höôùng CNH –HÑH, tröôùc heát laø CNH – HÑH noâng nghieäp noâng thoân. U Phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi phaûi baûo ñaûm mang laïi hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cao döïa treân cô sôû phaùt huy tieàm naêng saün coù cuûa moãi ñòa phöông sôû taïi. U Phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi phaûi coù söï tham gia cuûa toaøn daân, cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá. Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng vaø chòu söï quaûn lí cuûa Nhaø nöôùc. U Phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi ñaûm baûo giöõ gìn, phaùt huy truyeàn thoáng toát ñeïp, tình höõu nghò laâu ñôøi Vieät Nam – Campuchia, ñoàng thôøi phaûi ñaûm baûo an ninh, chuû quyeàn quoác gia. 3.4.2_ Caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang Ñeå quan heä kinh teá thöông maïi giöõa hai nöôùc Vieät Nam – Campuchia phaùt trieån nhanh, vöõng chaéc, laøm cô sôû thöïc hieän toát chuû tröông xaây döïng moái quan heä: “Hôïp taùc laùng gieàng toát ñeïp, ñoaøn keát höõu nghò truyeàn thoáng, oån ñònh laâu daøi” thì ngay töø baây giôø vaø trong nhöõng naêm saép tôùi, chuùng ta neân thöïc hieän ñoàng boä caùc giaûi phaùp chuû yeáu sau : 3.4.2.1_ Kyù keát vaø trieån khai thöïc hieän caùc hieäp ñònh kinh teá thöông maïi song phöông giöõa hai nöôùc Phaùt trieån KTCK ñaõ ñem laïi nhieàu maët tích cöïc thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa hai nöôùc maø tröôùc heát laø caùc tænh bieân giôùi. Ñoái vôùi Campuchia, vieäc khoâi phuïc vaø phaùt trieån kinh teá bieân maäu vôùi caùc huyeän bieân giôùi Vieät Nam ñaõ taïo cô hoäi cho caùc tænh tieáp giaùp phaùt trieån maïnh, ñaëc bieät laø hai tænh ngheøo Kandal vaø Takeo. Coù theå noùi ñaây laø hai tænh kinh teá laïc haäu, thaáp keùm vaø tuït xa so vôùi caùc tænh khaùc maëc duø chæ caùch thuû ñoâ Phnoâmpheânh 70 km. Töø khi môû cöûa bieân giôùi, boä maët kinh teá vaên hoaù xaõ hoäi ñaõ thay ñoåi nhanh choùng, moät soá nôi baét ñaàu ñieän khí hoaù noâng thoân, thu nhaäp taêng nhanh, ñôøi soáng vaø möùc ñoä höôûng thuï cuoäc soáng taêng leân caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng, tieàm naêng caùc tænh ngheøo ñöôïc khôi daäy phuïc vuï phaùt trieån kinh teá. Theâm vaøo ñoù, cöûa khaåu caùc tænh naøy khoâng chæ thu huùt haøng hoaù do tænh saûn xuaát ra maø coøn thu huùt töø caùc tænh laân caän khaùc, töø vuøng Ñoâng Baéc vaø xa hôn nöõa laø töø Baêng Coác vaø phuï caän cuûa Thaùi Lan. Keát quaû laø hình thaønh caùc doøng löu chuyeån haøng hoaù töø PhnoâmPeânh, Baêng Coác ñeán caùc kho quan ngoaïi bieân giôùi, hình thaønh caùc traïm trung chuyeån haøng hoaù cuûa khu vöïc, …. Coù ñöôïc ñieàu naøy laø do môû cöûa bieân giôùi vôùi Vieät Nam. Nhöõng lôïi ích do caùc khu KTCK ñem laïi laø heát söùc to lôùn vaø khoâng caàn baøn caõi. Song söï phaùt trieån aáy vaãn chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng voán coù cuûa hai nöôùc nhaát laø nhu caàu giao löu trao ñoåi haøng hoaù cuûa Vieät Nam. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân ñoù laø do hai nöôùc coøn quaù ít caùc Hieäp ñònh kinh teá song phöông. Noäi dung vaø lónh vöïc hôïp taùc kí keát coøn quaù boù buoäc, haïn heïp, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá ñoøi hoûi hieän nay cuõng nhö vieäc trieån khai caùc hieäp ñònh heát söùc chaäm chaïp vaø khoù khaên. Thöïc teá laø nhöõng naêm qua trong quan heä giöõa hai nöôùc, do haïn cheá veà kí keát vaø thöïc hieän caùc Hieäp ñònh neân keát quaû ñaït ñöôïc coøn haïn cheá, khoâng oån ñònh gaây nhieàu baát lôïi cho ta duø caùn caân buoân baùn luoân thaëng dö. Chính saùch kinh teá coøn bò ñoäng chöa uyeån chuyeån linh hoaït kòp thôøi ñaõ laøm cho caùc ñòa phöông, doanh nghieäp thieáu chuû ñoäng trong ñieàu haønh quaûn lí vaø saûn xuaát, aûnh höôûng ñeán kim ngaïch buoân baùn giöõa hai nöôùc. 3.4.2.2_ Xaây döïng vaø phaùt trieån ñoàng boä cô cheá, chính saùch ñoái vôùi caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang Hieän nay tuy ñaõ ban haønh nhieàu Nghò ñònh veà KTCK theá nhöng chuùng ta vaãn thieáu moät khung phaùp lí cuï theå, chính saùch phaùt trieån saâu saùt thöïc teá, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, ñieàu kieän töï nhieän cuõng nhö khai thaùc moät soá lôïi theá cuûa moâ hình kinh teá môùi naøy. Nhieàu qui ñònh trong caùc Nghò ñònh coøn boù heïp, chaäm thay ñoåi so vôùi thöïc teá, caùc vaên baûn, chæ thò, caùc bieän phaùp haønh chính, kinh teá, luaät phaùp, … thieáu söï phoái hôïp coù hieäu quaû cuûa caùc cô quan Vieät Nam cuõng nhö caùc cô quan töông öùng phía Campuchia… maø nhieàu khi ñaõ kieàm haõm vaø haïn cheá quaù trình saûn xuaát vaø quaûn lí kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, gaây maát loøng tin ôû caùc nhaø ñaàu tö. Do vaäy, xaây döïng vaø trieån khai ñoàng boä cô cheá, chính saùch ñeå phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi phía Nam noùi chung vaø tænh An Giang noùi rieâng laø vieäc caáp thieát. Cuï theå nhö sau: U Chính saùch thueá Chuùng ta caàn ñoåi môùi, boå sung, söûa ñoåi caùc chính saùch thueá, bieåu thueá xuaát nhaäp khaåu,… sao cho phuø hôïp vôùi xu theá hoäi nhaäp vaø theo höôùng khuyeán khích phaùt trieån saûn xuaát trong nöôùc, traùnh aûnh höôûng ñeán caùc ngaønh ngheà trong nöôùc. Ñoàng thôøi, caàn phaân boå chính saùch thueá theo höôùng Nhaø nöôùc ñöa ra khung thueá, ñòa phöông quaûn lí caên cöù treân khung thueá Nhaø nöôùc ban haønh tuyø vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa ñòa phöông. Beân caïnh ñoù, chính saùch thueá chæ phaùt huy taùc duïng to lôùn hôn khi vaø chæ khi thöïc hieän toát coâng taùc quaûn lí quaù trình thu, chi. Muoán traùnh thaát thoaùt vaø thaát thu thueá, trong quaù trình thöïc hieän caàn kieåm tra, giaùm saùt, thöïc hieän chaët cheõ caùc khaâu keâ bieân, thu thueá vaø nhaäp tieàn vaøo ngaân quyõ ñuùng vaø ñuû theo quy ñònh Nhaø nöôùc ban haønh. Moät ñieàu caàn löu yù laø trong quaù trình kí keát caùc Hieäp ñònh veà thueá quan vôùi nöôùc baïn, chuùng ta caàn thoaû thuaän caùc chính saùch thueá, bieåu thueá phuø hôïp nhaèm ñieàu tieát toát, oån ñònh quaù trình saûn xuaát trong nöôùc, ñoàng thôøi döï baùo ñöôïc caùc chính saùch thueá, möùc ñoä thay ñoåi möùc thueá caùc doøng saûn phaåm cuûa nöôùc baïn trong loä trình thöïc hieän AFTA. Bình oån bieåu thueá coøn laø ñieàu kieän caàn vaø ñuû cho caùc nhaø ñaàu tö, doanh nghieäp tính toaùn ñöôïc nguoàn voán ñaàu tö, thôøi gian thu hoài voán, lôïi nhuaän cuõng nhö ñieàu chænh quy moâ vaø phaïm vi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. U Chính saùch kinh teá – thöông maïi Hai nöôùc caàn ña daïng hoaù hình thöùc giao löu kinh teá thöông maïi treân nguyeân taéc khai thaùc hieäu quaû theá maïnh moãi nöôùc, thuùc ñaåy quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø môû roäng thò phaàn ngaøy moät lôùn hôn. Quaûn lí chính saùch kinh teá thöông maïi thoâng qua quaûn lí cô caáu caùc maët haøng phuø hôïp, caùc doøng saûn phaåm thieát yeáu, caùc danh muïc maët haøng ñöôïc vaø khoâng ñöôïc trao ñoåi hoaëc kinh doanh coù hay khoâng coù ñieàu kieän. Taát caû caùc hoaït ñoäng naøy phaûi ñöôïc thöïc hieän theo höôùng giaûm tæ troïng haøng hoaù xuaát khaåu thoâ, döôùi daïng nguyeân lieäu, taêng haøm löôïng chaát xaùm keát tinh trong saûn phaåm xuaát khaåu. Ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu, chuù troïng khuyeán khích caùc haøng hoaù thieát bò coâng nghieäp, trình ñoä khoa hoïc kó thuaät tieân tieán cuûa caùc nöôùc thöù ba döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Ñoàng thôøi nhaäp khaåu caùc doøng saûn phaåm, haøng hoaù maø trong nöôùc ñang thieáu, chöa saûn xuaát ñöôïc hay coù nhu caàu nhaèm ngaên chaën kòp thôøi tình traïng ñaåy giaù thaønh leân cao, naïn ñaàu cô phaù giaù trong nöôùc. Chính saùch khuyeán khích buoân baùn tieåu ngaïch hôïp phaùp (nhôø öu ñieåm laø phöông phöùc buoân baùn linh hoaït, thanh toaùn thuaän tieän) vì ñaây laø phöông thöùc buoân baùn phoå bieán ñang coù xu höôùng taêng leân taïi caùc cöûa khaåu An Giang. Tuy nhieân caàn phaûi löu yù ñeán lôïi ích laâu daøi, ngaên ngöøa buoân laäu, gian laän thöông maïi, nhaäp khaåu haøng hoaù keùm chaát löôïng, phaù hoaïi neàn kinh teá trong nöôùc. Taêng cöôøng quyeàn töï chuû cuûa caùc tænh bieân giôùi phía Nam noùi chung vaø tænh An Giang noùi rieâng veà thu ngaân saùch, veà chính saùch ñaàu tö, caáp haïn ngaïch xuaát khaåu, öu ñaõi thueá quan …. U Chính saùch dòch vuï vaø du lòch Chuùng ta caàn ñaåy maïnh thöïc hieän ña daïng caùc loaïi hình dòch vuï : dòch vuï taïm nhaäp, dòch vuï taùi xuaát, dòch vuï quaù caûnh, dòch vuï vaän chuyeån, dòch vuï kho quan ngoaïi, dòch vuï taïi caùc khu baûo thueá, dòch vuï taïi caùc cöûa haøng mieãn thueá … döôùi söï quaûn lí kieåm soaùt cuûa caùc cô quan chöùc naêng, vöøa baûo ñaûm hai muïc tieâu lôïi ích kinh teá vaø an ninh bieân giôùi. Thu huùt khaùch du lòch caùc ñòa phöông tieáp giaùp vaø saâu trong noäi ñòa nöôùc baïn sang du lòch Vieät Nam. Mieãn thueá, ñaàu tö, toân taïo caùc taøi nguyeân du lòch sinh thaùi – xaõ hoäi – lòch söû, cô sôû haï taàng phaùt trieån du lòch (cô sôû löu truù, giaûi trí, vui chôi…), ñoäi nguõ höôùng daãn vaø phuïc vuï theo höôùng ñoùn ñaàu vaø saùng taïo. Khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc vôùi caùc chính saùch “traûi thaûm ñoû” nhö tænh ñaõ laøm trong thôøi gian vöøa qua. U Chính saùch xuaát nhaäp caûnh Ñoái vôùi coâng taùc xuaát nhaäp caûnh, chuùng ta caàn thöïc hieän theo muïc tieâu chính yeáu laø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho giao löu, thaêm hoûi cuûa ngöôøi daân hai nöôùc vôùi phöông chaâm : nhanh choùng, ñôn giaûn, goïn nheï nhöng ñoàng thôøi aùp duïng caùc bieän phaùp nghieäp vuï ngaên chaën vaø choáng caùc phaàn töû xaâm nhaäp phi phaùp, lôïi duïng söï thoâng thoaùng cuûa phaùp luaät choáng ñoái laïi Nhaø nöôùc Vieät Nam. U Chính saùch taøi chính, tieàn teä Vôùi nguoàn ñaàu tö chöa nhieàu, chuùng toâi cho raèng hieän nay, taïi caùc cöûa khaåu, chuùng ta neân ñaàu tö taäp trung vaøo caùc coâng trình troïng ñieåm, mang laïi hieäu quaû kinh teá cao, treân cô sôû lan toaû ra caùc ñieåm khaùc. Ban ñaàu coù theå thöïc hieän taïi caùc cöûa khaåu quoác teá, quoác gia, caùc ñoâ thò chính, sau ñoù lan sang caùc khu vöïc khoù khaên hôn thì hieäu quaû thu ñöôïc seõ khaû quan. Traùnh ñaàu tö daøn traõi, hieäu quaû ñaàu tö haïn cheá, chaát löôïng caùc coâng trình khoâng ñaûm baûo. Ngaân haøng neân tham gia vaøo dòch vuï xuaát khaåu. Ñaây laø moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng, khoái löôïng tieàn luaân chuyeån lôùn vaø treân heát laø söï tin töôûng cuûa ñoái taùc töø söï baûo laõnh thöông maïi töø caùc ngaân haøng uy tín trong nöôùc. Ñieàu naøy heát söùc caàn thieát vì treân thöïc teá hieän nay, taïi caùc chôï bieân giôùi, chôï cöûa khaåu, löôïng tieàn giao dòch haøng ngaøy raát lôùn, chuû yeáu thanh toaùn baèng phöông thöùc tieàn maët. Töø ñoù hình thaønh caùc chôï tieàn khaù lôùn maø khoâng coù cô quan naøo quaûn lí, kieåm soaùt. Trong khi ñoù, theo moät soá tieåu thöông cho raèng coù moät löôïng tieàn giaû khoâng nhoû ñang löu haønh taïi khu vöïc naøy gaây haäu quaû lôùn ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa hoï. Veà phöông dieän roäng, tieàn giaû löu thoâng seõ phaù hoaïi neàn kinh teá, giaûm söùc mua vaø ñoä tin caäy cuûa tieàn ñoàng Vieät Nam. Do vaäy, caùc ngaân haøng caàn nghieân cöùu vaø trieån khai ngay caùc trung taâm giao dòch taïi caùc cöûa khaåu naøy, vöøa taêng doanh thu cuõng nhö goùp phaàn laønh maïnh hoaù caùc chôï tieàn bieân giôùi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho mua baùn bieân maäu. Xaây döïng chính saùch tieàn teä bieân giôùi vôùi nöôùc baïn phuø hôïp vôùi nhöõng thoâng leä quoác teá coù tính toaùn ñeán ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng nöôùc. Thay ñoåi daàn thoùi quen thanh toaùn tröïc tieáp baèng tieàn ñoàng sang caùc hình thöùc thanh toaùn giaùn tieáp khaùc vöøa nhanh choùng, an toaøn vaø tieän lôïi. 3.4.2.3 Ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng cho kinh teá cöûa khaåu Taêng cöôøng ñaàu tö hôn nöõa vaøo caùc cô sôû haï taàng, vaät chaát kó thuaät theo höôùng ñoùn ñaàu, troïng taâm, öu tieân caùc döï aùn mang laïi hieäu quaû kinh teá cao tröôùc sau ñoù lan toaû sang caùc khu vöïc khaùc, hieäu quaû kinh teá thaáp sau. Chuù troïng ñaàu tö caùc heä thoáng giao thoâng vaän taûi vaø thoâng tin lieân laïc vôùi caùc truïc ñöôøng boä quan troïng nhö : quoác loä 91, caùc tuyeán ñöôøng vaønh ñai, lieân tænh, lieân huyeän, ñöôøng xöông caù ñaït tieâu chuaån hai laøn xe oâtoâ. Veà ñöôøng thuyû, caàn taêng cöôøng naïo veùt vaø môû roäng caùc keânh, möông trong khu vöïc, taêng taûi troïng vaø löu löôïng vaän chuyeån haøng hoaù qua caùc tuyeán quan troïng noái lieàn hai nöôùc. Trong töông lai, chuùng ta caàn ñaàu tö môû roäng caùc tuyeán vaän taûi ñöôøng thuyû taøu 200 taán coù theå ñi ngöôïc leân ñeán Phnoâmpeânh, ñoàng thôøi xaây döïng caùc caûng vaø dòch vuï haäu caàn caûng ñaùp öùng vôùi nhu caàu vaän chuyeån hieän nay vaø töông lai. Veà dòch vuï böu chính – vieãn thoâng. Naâng caáp vaø ñoåi môùi caùc thieát bò kó thuaät song song vôùi xaây döïng caùc toång ñaøi, traïm thu, tieáp soùng vôùi phöông chaâm : “Thoâng tin laø vaøng”. Chæ coù nhö theá môùi ñaùp öùng hieäu quaû nhu caàu caäp nhaät thoâng tin hieän nay, ñaëc bieät laø thoâng tin thò tröôøng vaø bieán ñoäng giaù caû caùc maët haøng trong nöôùc vaø khu vöïc. Ñoàng thôøi, ñaûm baûo söï laõnh ñaïo thoâng suoát trong quaù trình ñieàu haønh giöõa caùc cô quan chöùc naêng töø Trung öông xuoáng ñòa phöông, cuõng nhö giöõa caùc cô quan trong ñòa baøn tænh. Phöông thöùc huy ñoäng voán ñaàu tö coù theå töø nhieàu nguoàn khaùc nhau: ngaân saùch, voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, traùi phieáu, tin phieáu tænh huy ñoäng töø caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong daân, töø caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn vaø caùc tænh baïn, … theo höôùng ñaàu tö troïng taâm, troïng ñieåm, nhaø ñaàu tö xaây döïng vaø khai thaùc cô sôû treân quy hoaïch chung cuûa tænh. Ñieàu naøy chuùng ta coù theå tham khaûo nhöõng kinh nghieäm töø khu kinh teá môû Thaåm Quyeán – Trung Quoác. 3.4.2.5 Chính saùch nguoàn nhaân löïc Muoán ñaåy nhanh phaùt trieån vaø quaûn lí hieäu quaû caùc hoaït ñoäng kinh teá cöûa khaåu treân ñòa baøn tænh An Giang, theo chuùng toâi chính saùch phaùt trieån nguoàn nhaân löïc laø nhaân toá ñoùng vai troø then choát cho söï thaønh coâng cuûa hoaït ñoäng bieân maäu. Thaät vaäy, ñoäi nguõ quaûn lí vaø thöïc thi caùc chính saùch phaùt trieån KTCK töø TW ñeán ñòa phöông coøn quaù moûng. Ñieån hình taïi KKTCK Tònh Bieân, hieän nay caû Ban ñieàu haønh cöûa khaåu chæ coù 5 ngöôøi phaûi quaùn xuyeán heát caû nuùi coâng vieäc. Do ñoù, chuùng ta caàn chuù troïng ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc theo höôùng tröôùc maét vaø laâu daøi. Tröôùc maét, chuùng ta neân naâng cao trình ñoä cho ñoäi nguõ quaûn lí vaø thöïc thi hieän coù baèng caùc lôùp chuyeân ñeà ngaén haïn veà chuyeân moân laãn nghieäp vuï. Trong töông lai, chuùng ta caàn chuù troïng ñeán ñoäi nguõ caùn boä treû keá thöøa ñöôïc ñaøo taïo chính quy, chaát löôïng ñöôïc laáy töø nguoàn caùn boä khung cuûa ñòa phöông hoaëc aùp duïng caùc cheá ñoä öu ñaõi nhaân taøi töø caùc ñòa phöông khaùc ñeán. 3.4.2.6_ Ñieàu chænh quaûn lí nhaø nöôùc ™ Caáp Trung öông: Caàn thaønh laäp moät cô quan Chính phuû ñieàu haønh caùc khu KTCK treân toaøn quoác do moät Phoù Thuû töôùng ñaûm nhieäm. Cô quan naøy coù chöùc naêng toå chöùc, laõnh ñaïo, chæ ñaïo, ñieàu phoái caùc Boä, ngaønh lieân quan hoã trôï hoaït ñoäng, ñaûm baûo thoâng suoát theo chieàu doïc töø TW ñeán caùc ñòa phöông. ™ Caáp ñòa phöông: Thaønh laäp taïi caùc cöûa khaåu moät Ban quaûn lí bao goàm nhieàu ban ngaønh höõu quan : haûi quan, bieân phoøng, coâng an, thueá vuï, quaûn lí thò tröôøng, uyû ban nhaân daân, kieåm dòch ñoäng thöïc vaät, …nhaèm giaûi quyeát moïi vaán ñeà naûy sinh trong quaù trình quaûn lí ñieàu haønh taïi thöïc teá. Phaân caáp quaûn lí ñeán töøng cöûa khaåu cuï theå song song vôùi quy ñònh traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa töøng Ban Quaûn lí caùc khu KTCK. Ñoàng thôøi, Tænh caàn keát hôïp vôùi caùc doanh nghieäp xaâm nhaäp vaø tìm hieåu thò tröôøng, aùp duïng caùc chính saùch öu ñaõi cuûa ñòa phöông nhö taêng thôøi gian mieãn giaûm thueá cho thueâ ñaát, mieãn giaûm thueá thu nhaäp doanh nghieäp, thueá giaù trò gia taêng, thueá nhaäp khaåu. Tieán haønh hoã trôï taøi chính, voán cho caùc doanh nghieäp coù döï aùn trieån voïng töø nguoàn ngaân saùch cuûa tænh cuõng nhö huy ñoäng töø nhieàu nguoàn khaùc nhau. Theâm vaøo ñoù, Tænh caàn tieán haønh caùc hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi, giôùi thieäu tieàm naêng, lôïi theá cuõng nhö nhöõng chính saùch öu ñaõi cuï theå cuûa tænh cho caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi khi vaøo ñaàu tö taïi tænh nhaø. ™ Caùc doanh nghieäp : Hôn ai heát, caùc doanh nghieäp töï bieát mình ôû ñaâu vaø phaûi laøm nhö theá naøo ñeå coù theå ñöùng vöõng treân thò tröôøng caïnh tranh khoác lieät hieän nay. Chaát löôïng, giaù thaønh saûn phaåm quyeát ñònh ñieàu ñoù. Do vaäy khoâng coøn caùch naøo hôn caùc doanh nghieäp phaûi nhanh choùng ñaàu tö vaøo caûi tieán chaát löôïng maãu maõ, xaây döïng thöông hieäu, caûi thieän bao bì phuø hôïp vôùi thoùi quen tieâu duøng, thaät baét maét thu huùt khaùch haøng. Ñoàng thôøi, thaønh laäp caùc lieân doanh, caùc toå chöùc doanh nghieäp Vieät Nam treân ñaát baïn nhaèm hoã trôï nhau veà thoâng tin thò tröôøng, veà buoân baùn, nhu caàu thò hieáu khaùch baûn ñòa, thuû tuïc cuõng nhö voán taøi chính. Ñieàu naøy vöøa giuùp tieát kieäm chi phí vöøa taêng cöôøng söùc maïnh toång theå cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong khu vöïc cuõng nhö treân thò tröôøng theá giôùi. KEÁT LUAÄN Döïa treân cô sôû nghieân cöùu, phaân tích vaø toång hôïp, luaän vaên ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû sau : U Toång hôïp nhöõng cô sôû lí thuyeát, quan ñieån hieän nay veà kinh teá cöûa khaåu trong nöôùc cuõng nhö ngoaøi nöôùc. – Khaùi nieäm, vai troø, ñaëc ñieåm, … cuûa kinh teá cöûa khaåu – Heä thoáng caùc moâ hình khoâng gian vaø moâ hình theå cheá ñaõ, ñang vaø seõ ñöôïc xaây döïng taïi caùc khu kinh teá cöûa khaåu phía Nam noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung, trong ñoù coù caùc khu kinh teá cöûa khaåu An Giang – ñoái töôïng nghieân cöùu trong luaän vaên naøy. – Treân cô sôû ñoù, hoaøn thieän theâm lí thuyeát veà moâ hình chieán löôïc caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi töø ñoái öùng sang ñoái troïng. U Döïa vaøo keát quaû nghieân cöùu ñeå phaân tích nhöõng toàn taïi lôùn nhaát caàn phaûi khaéc phuïc cuûa heä thoáng caùc khu kinh teá cöûa khaåu An Giang cuõng nhö caùc tænh phía Nam. – Coâng taùc ñaàu tö vaø khai thaùc caùc khu kinh teá cöûa khaåu (cô sôû haï taàng, vaät chaát kó thuaät, …) – Dòch vuï hoã trôï xuaát nhaäp khaåu – Chính saùch thueá quan – Toå chöùc quaûn lí – Nguoàn nhaân löïc U Döïa vaøo keát quaû nghieân cöùu, phaân tích vaø ñaùnh giaù caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi An Giang döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi trong xu theá quoác teá hoaù vaø khu vöïc hoaù ñang dieãn ra maïnh meõ hieän nay. – Toå chöùc laõnh thoå moâ hình caùc khu kinh teá An Giang trong heä thoáng caùc khu kinh teá cöûa khaåu phía Nam vaø caû nöôùc theo xu theá töø bò ñoäng sang chuû ñoäng, töø ñoái öùng sang ñoái troïng. – Ñaùnh giaù caùc khu kinh teá cöûa khaåu An Giang moät caùch toång theå döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi veà caùc maët keát caáu haï taàng kó thuaät, giaùo duïc, y teá, vaên hoaù, hôïp taùc kinh teá, thöông maïi, dòch vuï, du lòch vaø moâi tröôøng khu vöïc cöûa khaåu. U Quan ñieåm phaùt trieån vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi An Giang trong hieän taïi vaø töông lai. – Caùc quan ñieåm vaø chieán löôïc phaùt trieån moâ hình kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi cuûa Vieät Nam. – Giaûi phaùp veà kí keát vaø trieån khai thöïc hieän caùc hieäp ñònh kinh teá thöông maïi song phöông giöõa hai nöôùc. – Giaûi phaùp xaây döïng vaø phaùt trieån ñoàng boä cô cheá, chính saùch ñoái vôùi caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi. – Giaûi phaùp ñaàu tö phaùt trieån caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi. – Giaûi phaùp chuaån bò nguoàn nhaân löïc. – Giaûi phaùp quaûn lí caùc caáp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi. Luaän vaên cuõng coù moät soá kieán nghò cho nhöõng nghieân cöùu tieáp theo. – Caùc nghieân cöùu tieáp theo caàn xem xeùt, nghieân cöùu boå sung vaø ñaøo saâu hôn veà caùc giaûi phaùp treân nhaát laø veà toå chöùc laõnh thoå ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc tieãn Vieät Nam trong xu theá hoäi nhaäp. – Caàn coù caùc nghieân cöùu kó hôn nhöõng taùc ñoäng cuûa khu vöïc hoaù, quoác teá hoaù döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau ñoái vôùi caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi. – Caàn löu yù nhieàu hôn ñoái vôùi lí thuyeát töø ñoái öùng sang ñoái troïng trong vieäc hình thaønh caùc ña giaùc taêng tröôûng, caùc khu maäu dòch töï do song phöông hoaëc ña phöông. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1_ Trònh Taát Ñaït, Vuõ Anh Tuaán, Hoaøng Coâng Hoaøn (2002), Taùc ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa môû cöûa bieân giôùi (Nghieân cöùu tröôøng hôïp thò xaõ Laïng Sôn vaø thò traán Ñoàng Ñaêng), Nxb Chính Trò Quoác Gia, Haø Noäi. 2_ Nguyeãn Ñình Ñaàu (2001), Vieät Nam : Quoác hieäu vaø cöông vöïc qua caùc thôøi ñaïi, Nxb Treû, Tp. Hoà Chí Minh. 3_ Ñoaøn Maïnh Giao, Baùo caùo “Noäi dung, phöông thöùc baûo veä an ninh bieân giôùi giöõa caùc tænh bieân giôùi giöõa Vieät Nam – Campuchia”, “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 4_ Nguyeãn Ñoâng Haûi, Chính saùch kinh teá bieân maäu cuûa Trung quoác, “Kinh teá vaø döï baùo”, soá 2/2004, Tr. 34 – 36. 5_ Nguyeãn Tieán Hieäp (2004) – Chuû nhieäm ñeà taøi caáp Boä, Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa vieäc hình thaønh khu vöïc maäu dòch töï do ASEAN – Trung Quoác tôùi phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi caùc tænh ven bieån bieân giôùi Vieät – Trung vaø daûi ven bieån Moùng Caùi – Haûi Phoøng, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Haø Noäi. 6_ Nguyeãn Minh Hieáu (2004)– “Böôùc ñaàu tìm hieåu kinh teá cöûa khaåu Vieät Nam”, Kyû yeáu Hoäi thaûo khoa hoïc:” Ñòa lyù hoïc – Nhöõng vaán ñeà kinh teá – xaõ hoäi vaø moâi tröôøng trong quaù trình Coâng Nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù”, Tr. 121 – 131, ÑHSP. TP. HCM, TP. HCM. 7_ Hoaøng Coâng Hoaøn (1996), Moät soá vaán ñeà phaùt trieån thöông maïi quoác teá vuøng bieân giôùi phía baéc, l.a, chuyeân ngaønh Kinh teá, Quaûn lí vaø Kinh teá quoác daân, Vieän kinh teá. 8_ Leâ Thò Höôøng (chuû bieân dòch), Caùc phöông phaùp phaân tích vuøng vaø lieân vuøng, Tröôøng ÑH Kinh teá Tp. Hoà Chí Minh. 9_ Ngoïc Höôøng, Veà An Giang ñi chôï bieân giôùi, Thôøi baùo “Kinh teá Saøi Goøn”, ngaøy 11/3/2004, Tr. 32 – 33. 10_ Phaïm Vaên Linh (2001), Caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung vaø taùc ñoäng cuûa noù tôùi söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû Vieät Nam (saùch tham khaûo), Nxb Chính Trò Quoác Gia, TP. HCM. 11_ Ñaêng Nguyeãn, Mua baùn vôùi Campuchia, Thôøi baùo “Kinh teá Saøi Goøn”, ngaøy 19/6/2003, Tr. 14 – 15. 12_ Löông Ñaêng Ninh (2004), Ñoåi môùi quaûn lí Nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu treân ñòa baøn caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Trung Quoác, Nxb Khoa hoïc Xaõ hoäi. 13_ Ñaëng Vaên Phan, Nguyeãn Kim Hoàng (2002), Toå chöùc laõnh thoå (saùch tham khaûo duøng cho heä ñaøo taïo cöû nhaân vaø cao hoïc ñòa lí), ÑHSP. TP. HCM, TP. HCM. 14_ Vinh Phöông, 29.2 - Khai tröông vaên phoøng ñaïi dieän HVNCLC taïi Campuchia, baùo “Tieáp Thò”, tuaàn leã 26/2 – 4/3/2004. 15_ Uoâng Traàn Quang, Veà Thöông maïi, coâng nghieäp vaø du lòch cuûa Laøo, Cam sau khuûng hoaûng taøi chính 1997, “Nhöõng vaán ñeà kinh teá Theá giôùi” soá 4 (96) 2004, Tr.53 – 57. 16_ Quyeát ñònh soá 173/2001/QÑ –TTg ngaøy 6/11/2001 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long giai ñoaïn 2001 – 2005. 17_ Quyeát ñònh soá 53/2001/QÑ – TTg ngaøy 19/4/2001 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà chính saùch ñoái vôùi caùc khu KTCK bieân giôùi. 18_ Quyeát ñònh soá 252/2003/QÑ – TTg ngaøy 24/11/2003 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà Quaûn lí buoân baùn qua bieân giôùi vôùi caùc nöôùc coù chung bieân giôùi. 19_ Quyeát ñònh soá 17/2004/QÑ – NHNN cuûa Thoáng Ñoác Ngaân Haøng Nhaø nöôùc veà vieäc ban haønh “Quy cheá thanh toaùn trong mua baùn, trao ñoåi haøng hoaù vaø dòch vuï thöông maïi taïi khu vöïc bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia”. 20_ An Sinh, Kinh teá cöûa khaåu ñang sa suùt, “Saøi Goøn Giaûi Phoùng”, ngaøy 28/11/2004, Tr.1. 21_ Thaùi Thanh, Chieán löôïc laø töø doanh nghieäp, Thôøi baùo “Kinh teá Saøi Goøn”, ngaøy 19/6/2003, Tr. 12 -13. 22_ Tham luaän cuûa Boä Quoác Phoøng Vieät Nam taïi “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 23_ Tham luaän cuûa UBND Tænh An Giang - Vieät Nam taïi “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 24_ Tham luaän cuûa UBND Tænh Bình Phöôùc - Vieät Nam taïi “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 25_ Tham luaän cuûa UBND Tænh Ñaék Laék - Vieät Nam taïi “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 26_ Tham luaän cuûa Boä Coâng An Vieät Nam taïi “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 27_ Leâ Baù Thaûo (chuû nhieäm, 1996), Cô sôû khoa hoïc cuûa Toå chöùc laõnh thoå Vieät Nam, ñeà taøi ñoäc laäp vaø troïng ñieåm caáp Nhaø nöôùc, Vieän Nghieân cöùu Döï baùo – Chieán löôïc Khoa hoïc vaø Coâng ngheä, Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng. 28_ Leâ Thoâng (2004), Ñòa lí kinh teá xaõ hoäi Vieät Nam, Nxb Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi, Haø Noäi. 29_ Thoâng caùo chung veà “Hoäi nghò hôïp taùc phaùt trieån giöõa caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia” ngaøy 13/9/2004 taïi TP. HCM. 30_ Thoâng tin Khoa hoïc xaõ hoäi & Nhaân vaên Quoác Gia – UBND tænh Laïng Sôn (2002), Quan heä Vieät Nam – Trung Quoác: Nhìn laïi 10 naêm vaø trieån voïng, Kyû yeáu hoäi thaûo, Nxb Khoa hoïc Xaõ hoäi. 31_ Töø Thanh Thuûy, Ñeå phaùt trieån xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù bieân giôùi giöõa Vieät Nam – Campuchia, baùo “Thöông Maïi” soá 19/2004, Tr. 2 – 3. 32_ Trung taâm Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Quoác gia (2001), Baùo caùo phaùt trieån con ngöôøi Vieät Nam 2001 – Ñoåi môùi vaø söï nghieäp phaùt trieån con ngöôøi (saùch tham khaûo), Nxb Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 33_ Nguyeãn Huøng Tuaán, AÛnh höôûng cuûa vieäc Campuchia gia nhaäp WTO tôùi quan heä thöông maïi giöõa Vieät – Cam, “Nghieân cöùu Kinh Teá”, soá 312, thaùng 5/2004. 34_ Coå Tieåu Tuøng (2001), Hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá bieân maäu giöõa Vieät Nam – Trung Quoác trong thaäp kæ 90 cuûa theá kæ XX, Hoäi thaûo khoa hoïc toå chöùc taïi Laïng Sôn thaùng 11/2001. 35_ UBND tænh An Giang (1996), Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi tænh An Giang 1996 – 2010, UBND tæng An Giang, An Giang. 36_Vaên baûn phaùp luaät thi haønh luaät bieân giôùi quoác gia, Nxb CTQG, 2005. 37_ Vuõ Nhö Vaân (1998), Moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi vuøng cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung : Quan ñieåm, hieän traïng vaø döï baùo phaùt trieån, Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp Boä (Maõ soá: B 96 – 03 -05), Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaùi Nguyeân. 38 _ 39 _ 40_ 41_ 42_ PHUÏ LUÏC 1 Caùc cöûa khaåu tuyeán bieân giôùi treân boä ñeán naêm 1998 Teân cöûa khaåu ñaõ môû STT Caùc tænh Quoác teá Quoác gia Ñòa phöông 1 Quaûng Ninh Moùng Caùi Hoaønh Moâ Baéc Phoùng Sinh 2 Laïng Sôn Höõu Nghò Ñoàng Ñaêng Chi Ma Bình Nghi Taân Thanh Coác Nam 3 Cao Baèng Taø Lung Traø Lónh Soùc Giang Poø Peo Haï Lang Bí Haø 4 Haø Giang Thanh Thuyû Xín Maàn Phoù Baûng Sam Pön Xín Caùi 5 Laøo Cai Laøo Cai Möôøng Khöông Baùt Saùt Baéc Haø 6 Lai Chaâu Ma Lu Thaøng Coäng 6 tænh 4 cöûa 7 cöûa 14 cöûa Phía Taây 1 Lai Chaâu Taây Trang 2 Sôn La Pa Haùng Pa Thôm Chieàu Khöông 3 Thanh Hoaù Na Meøo 4 Ngheä An Naäm Caén 5 Haø Tónh Caàu Treo 6 Quaûng Bình Cha Lo 7 Quaûng Trò Lao Baûo La Lay 8 Kon Tum Bôø Y Coäng 8 tænh 2 cöûa 8 cöûa 1 cöûa Teân cöûa khaåu ñaõ môû STT Caùc tænh Quoác teá Quoác gia Ñòa phöông Phía Taây Nam 1 Kon Tum 2 Gia Lai Leä Thanh 3 Ñaéc Laéc Bu Praêng Ñaéc Pô 4 Bình Phöôùc Hoa Lö Hoaøng Dieäu 5 Taây Ninh Moäc Baøi Xa Maùt Phöôùc Taân 6 Long An Bình Hieäp Mó Quyù Taây Höng Ñieàn 7 Ñoàng Thaùp Thöôøng Phöôùc Thoâng Bình Sôû Thöôïng Dinh Baø 8 An Giang Vónh Xöông Tònh Bieân Ñoàng Ñöùc Khaùnh Bình Baéc Ñai Vónh Hoäi Ñoâng 9 Kieân Giang Xaø Xía Coäng 9 tænh 2 cöûa 7 cöûa 14 cöûa Toång coäng 23 tænh 8 quoác teá 22 quoác gia 29 ñòa phöông (Nguoàn : Leâ Thoâng, tr 306) PHUÏ LUÏC 2 Moät soá hình aûnh taïi caùc khu cöûa khaåu tænh An Giang Treân cöûa khaåu Vónh Xöông Chaát löôïng ñöôøng lieân huyeän noái caùc cöûa khaåu An Giang Moät em beù Campuchia theo meï vaän chuyeån haøng laäu Thanh nieân bieân giôùi ñang chôø vaän chuyeån haøng laäu nhaäp veà töø Campuchia Haøng ñoaøn ngöôøi roàng raén baêng ñoàng vaän chuyeån haøng laäu Du khaùch phía baéc tham quan – mua saém taïi cöûa khaåu Tònh Bieân O nhieãm raùc, chaát thaûi raén treân heä thoáng keânh raïch khu cöûa khaåu Tònh Bieân Ñôøi soáng ngöôøi daân ra sao khi quy hoaïch caùc khu KTCK ? Giaûi phoùng maët baèng kho quan ngoaïi cöûa khaåu Tònh Bieân Maët baèng khu mieãn thueá cöûa khaåu Tònh Bieân ._.