Đánh giá ảnh hưởng công tác dồn điền đổi thửa đến hiệu quả sử dụng đất của hộ nông dân huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ

Tài liệu Đánh giá ảnh hưởng công tác dồn điền đổi thửa đến hiệu quả sử dụng đất của hộ nông dân huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ: ... Ebook Đánh giá ảnh hưởng công tác dồn điền đổi thửa đến hiệu quả sử dụng đất của hộ nông dân huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ

doc100 trang | Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 7407 | Lượt tải: 2download
Tóm tắt tài liệu Đánh giá ảnh hưởng công tác dồn điền đổi thửa đến hiệu quả sử dụng đất của hộ nông dân huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi ---------------  nguyÔn anh tïng §¸nh gi¸ ¶nh h­ëng c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa ®Õn hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cña hé n«ng d©n huyÖn CÈm Khª, tØnh Phó Thä luËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp Chuyªn ngµnh : Qu¶n lý ®Êt ®ai M· sè : 60.62.16 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn kh¾c thêi Hµ néi - 2008 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ ch­a tõng ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo T«i xin cam ®oan c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn Anh Tïng Lêi c¸m ¬n Trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc hiÖn ®Ò tµi, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì, nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, chØ b¶o quý b¸u cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o Khoa Sau §¹i häc, Khoa §Êt vµ M«i tr­êng - Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. §Ó cã ®­îc kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy, ngoµi sù cè g¾ng vµ nç lùc cña b¶n th©n, t«i cßn nhËn ®­îc sù h­íng dÉn chu ®¸o, tËn t×nh cña TS. NguyÔn Kh¾c Thêi- Khoa §Êt vµ M«i tr­êng lµ ng­êi ®· h­íng dÉn cho t«i thùc hiÖn nh÷ng ®Þnh h­íng cña ®Ò tµi vµ hoµn thiÖn luËn v¨n nµy. Trong thêi gian nghiªn cøu ®Ò tµi, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸n bé ®Þa chÝnh c¸c x·: Thuþ LiÔu, V¨n Khóc, C¸t Trï - huyÖn CÈm Khª, tØnh Phó Thä. T«i còng nhËn ®­îc sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cña UBND huyÖn CÈm Khª, Phßng Tµi nguyªn & M«i tr­êng, Phßng Thèng kª huyÖn, c¸c phßng ban vµ nh©n d©n c¸c x· cña huyÖn CÈm Khª; c¸c anh chÞ em vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp; sù ®éng viªn, t¹o mäi ®iÒu kiÖn vÒ vËt chÊt, tinh thÇn cña gia ®×nh vµ ng­êi th©n. Víi tÊm lßng biÕt ¬n, t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n mäi sù gióp ®ì quý b¸u ®ã! T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn Anh Tïng Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t v Danh môc b¶ng vi Danh môc biÓu ®å viii Danh môc ¶nh viii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t Ký hiÖu Chó gi¶i BC§ : Ban chØ ®¹o CHN : C©y hµng n¨m CLN : C©y l©u n¨m CNH-H§H : C«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ D§§T : Dån ®iÒn ®æi thöa D§R§ : Dån ®æi ruéng ®Êt DT : DiÖn tÝch §BSH : §ång b»ng s«ng Hång GO : Gi¸ trÞ s¶n xuÊt IC : Chi phÝ trung gian KHSD§ : KÕ ho¹ch sö dông ®Êt KHTS : KhÊu hao tµi s¶n LX : Lóa xu©n LM : Lóa mïa MI : Thu nhËp hçn hîp NN : N«ng nghiÖp NTTS : Nu«i trång thuû s¶n QH : Quy ho¹ch UBND : Uû ban nh©n d©n TBKT : TiÕn bé kü thuËt SL : S¶n l­îng VA : Gi¸ trÞ gia t¨ng danh môc b¶ng STT Tªn b¶mg Trang 2.1. Møc ®é manh món ruéng ®Êt ë c¸c vïng trong c¶ n­íc 14 2.2. Sè hé sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph©n theo quy m« sö dông cña mét sè tØnh thuéc vïng §BSH 15 2.3. Møc ®é manh món ruéng ®Êt ë mét sè tØnh vïng §BSH 16 2.4. §Æc ®iÓm manh món ruéng ®Êt cña c¸c kiÓu hé 17 2.5. T×nh h×nh chuyÓn ®æi ruéng ®Êt ë mét sè ®Þa ph­¬ng 22 4.1. C¬ cÊu kinh tÕ huyÖn CÈm Khª giai ®o¹n 2002 - 2007 41 4.2. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng cña mét sè lo¹i c©y trång chÝnh cña huyÖn CÈm Khª, giai ®o¹n 2003 - 2007 42 4.3. KÕt qu¶ s¶n xuÊt, ch¨n nu«i qua c¸c n¨m tõ 2003 - 2007 43 4.4. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn CÈm Khª n¨m 2007 49 4.5. DiÖn tÝch, c¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp n¨m 2007 50 4.6. Thùc tr¹ng ruéng ®Êt n«ng nghiÖp huyÖn CÈm Khª tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa 58 4.7. Thùc tr¹ng ruéng ®Êt n«ng nghiÖp cña ba x· ®iÒu tra tr­íc vµ sau khi dån ®iÒn ®æi thöa 60 4.8. Quy m«, diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tr­íc vµ sau D§§T 64 4.9. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng mét sè c©y trång chÝnh tr­íc vµ sau D§§T 65 4.10. DiÖn tÝch ®Êt giao th«ng, thuû lîi tr­íc vµ sau D§§T 66 4.11. DiÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc t­íi tiªu tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa 67 4.12 Mét sè kiÓu sö dông ®Êt chÝnh tr­íc vµ sau D§§T 68 4.13. Sù thay ®æi vËt t­ vµ c¸c thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt sau khi dån ®iÒn ®æi thöa 69 4.14. Sè trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sau chuyÓn ®æi ruéng ®Êt 70 4.15. Gi¸ thÇu ®Êt c«ng Ých thùc tÕ tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa 72 4.16. HiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt mét sè c©y trång chÝnh cña ba x· nghiªn cøu (Theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1994) 75 4.17. HiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt/1ha ®Êt n«ng nghiÖp t¹i 3 x· ®iÒu tra 77 4.18. KÕt qu¶ pháng vÊn n«ng hé sau dån ®iÒn ®æi thöa 80 Danh môc biÓu ®å STT Tªn biÓu ®å Trang 1 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2007 41 2 C¬ cÊu c¸c lo¹i ®Êt n¨m 2007 50 3 So s¸nh gi¸ thÇu ®Êt c«ng Ých b×nh qu©n tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa 73 Danh môc ¶nh STT Tªn ¶nh Trang 3.1. §ång ®Êt x· V¨n Khóc. 30 3.2. §ång ®Êt x· Thuþ LiÔu 30 3.3. §ång ®Êt x· C¸t Trï 31 4.1. §ång ®Êt huyÖn CÈm Khª sau khi ®· D§§T 57 4.2. ChuyÓn ®æi ®Êt lóa kÐm hiÖu qu¶ sang nu«i trång thuû s¶n t¹i x· V¨n Khóc 63 4.3. NghiÖm thu dù ¸n t¹i c¸c ao ë thùc ®Þa 63 4.4. HÖ thèng giao th«ng, thuû lîi néi ®ång sau D§§T 67 4.5. Trang tr¹i tæng hîp cña gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Phßng (khu 1 x· Thuþ LiÔu) 71 4.6. Trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n cña gia ®×nh «ng §Æng V¨n §­îc (khu 4 x· V¨n Khóc) 71 1. Më ®Çu 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi §Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng vµ cã gi¸ trÞ nhÊt trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong lÞch sö ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c¶i c¸ch ruéng ®Êt lu«n lµ kh©u bøt ph¸ quyÕt ®Þnh mäi quan hÖ s¶n xuÊt vµ ¶nh h­ëng râ rÖt ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. Trong c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã hµng lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch míi vÒ ®Êt ®ai nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l­¬ng thùc cña c¶ n­íc, trong ®ã ®iÓn h×nh lµ LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993. Theo ®ã ruéng ®Êt ®­îc chia ®Õn tËn tay ng­êi n«ng d©n. Cã thÓ nãi r»ng, víi chÝnh s¸ch míi vÒ quyÒn sö dông ®Êt nh­ vËy ®· lµm thay ®æi hoµn toµn quan hÖ s¶n xuÊt ë n«ng th«n, ng­êi n«ng d©n ®· thùc sù trë thµnh ng­êi chñ m¶nh ®Êt cña riªng m×nh - ®ã lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta sau gi¶i phãng miÒn Nam. §iÒu ®ã ®· ®­a ViÖt Nam tõ mét n­íc hµng n¨m ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lín l­¬ng thùc, v­¬n lªn thµnh mét n­íc xuÊt khÈu ®øng thø 2 trªn thÕ giíi, sau Th¸i Lan. MÆt kh¸c c¸c mÆt hµng n«ng s¶n nh­: cµ phª, chÌ, tiªu, thuû s¶n…tham gia xuÊt khÈu ngµy cµng nhiÒu, khiÕn cho thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n æn ®Þnh vµ ®êi sèng cña hä kh«ng ngõng ®­îc c¶i thiÖn… Vai trß to lín cña sù ph©n chia ruéng ®Êt cho hé n«ng d©n nh­ nãi trªn lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Song víi bèi c¶nh ngµy nay, ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, trong m«i tr­êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ngµnh n«ng nghiÖp kh«ng nh÷ng cã nhiÖm vô quan träng lµ ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc quèc gia mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o tèi ®a nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp, t¨ng khèi l­îng n«ng s¶n xuÊt khÈu. Nh­ng trªn thùc tÕ, khi chia ruéng ®Êt cho n«ng d©n theo tinh thÇn cña NghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 27 th¸ng 9 n¨m 1993 cña ChÝnh Phñ, chóng ta ®· thùc hiÖn ph­¬ng ch©m c«ng b»ng x· héi: ruéng tèt còng nh­ ruéng xÊu, ruéng xa còng nh­ ruéng gÇn ®­îc chia ®Òu tÝnh trªn mét nh©n khÈu cho c¸c gia ®×nh, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ruéng ®Êt bÞ ph©n t¸n manh món kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn n«ng nghÞªp trong thêi kú ®æi míi. Sù manh món ruéng ®Êt ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chung lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp, h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®æi míi vµ øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. Ngoµi ra, t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt cßn g©y nªn nh÷ng khã kh¨n trong qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn ®Êt. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt nh­ ®· nãi trªn, th× viÖc dån ®æi ruéng ®Êt tõ nhiÒu « thöa nhá thµnh « thöa lín, liÒn khu, liÒn kho¶nh lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña sù nghiÖp ®æi míi, x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ®ång ruéng; ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng cña nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé n«ng d©n yªn t©m sö dông vµ khai th¸c ®Êt n«ng nghiÖp l©u dµi vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai. N¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®­a ra chñ tr­¬ng “ Dån ®æi ruéng ®Êt” ®Ó viÖc sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ h¬n. Trªn thùc tÕ, mét sè tØnh ®· triÓn khai lµm ®iÓm, thËm chÝ cã nh÷ng n¬i ®· ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch riªng ®Ó triÓn khai dån ®iÒn ®æi thöa gi÷a c¸c hé x· viªn. ViÖc dån ®iÒn ®æi thöa còng ®· thµnh c«ng ë nhiÒu n¬i, nhiÒu chç nh­ng còng cã nh÷ng ®Þa ph­¬ng kh«ng thµnh c«ng. MÆt kh¸c møc ®é thµnh c«ng ë mçi ®Þa ph­¬ng lµ kh¸c nhau: cã n¬i c«ng viÖc chØ diÔn ra nhanh trãng trong mét vµi th¸ng lµ xong, nh­ng cã n¬i kÐo dµi hµng n¨m, g©y tèn kÐm søc ng­êi vµ tiÒn cña…VËy nªn cÇn ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu nh»m ®¸nh gi¸ vµ tæng kÕt l¹i c¸c kinh nghiÖm, nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cña c¸c ®Þa ph­¬ng ®· thùc hiÖn viÖc dån ®æi ruéng ®Êt ®Ó ®­a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ h÷u Ých cho c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c thùc hiÖn viÖc dån ®æi ruéng ®Êt ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do nªu trªn; ®­îc sù ®ång ý cña khoa Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng, tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi vµ sù h­íng dÉn cña TS. NguyÔn Kh¾c Thêi; t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi “ §¸nh gi¸ ¶nh h­ëng c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa ®Õn hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cña hé n«ng d©n huyÖn CÈm Khª, tØnh Phó Thä” lµm ®Ò tµi luËn v¨n Th¹c sÜ cña m×nh. 1.2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi - Nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa ®Õn c¸c vÊn ®Ò sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. - §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sau khi thùc hiÖn c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa. 1.3. ý nghi· khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 1.3.1. ý nghÜa khoa häc Gãp phÇn x©y dùng c¬ së lý luËn vµ hoµn thiÖn quy tr×nh dån ®iÒn ®æi thöa phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 1.3.2. ý nghÜa thùc tiÔn Tõ thùc tiÔn nghiªn cøu, ®Ò tµi ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gióp ng­êi lao ®éng ®Çu t­ th©m canh; chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång theo h­íng hµng ho¸; ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm; c¶i tiÔn kü thuËt trong s¶n xuÊt; thùc hiÖn viÖc c¬ giíi ho¸ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; tõng b­íc h×nh thµnh c¸c trang tr¹i trªn c¬ së tÝch tô ruéng ®Êt. 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu 2.1. Tæng quan vÒ chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp 2.1.1. Giai ®o¹n 1945-1981 LÞch sö c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c vÊn ®Ò vÒ sö dông ®Êt ®ai. Nh÷ng m©u thuÉn trong chÝnh s¸ch ®Êt ®ai (vÊn ®Ò tiÕp cËn ®Êt ®ai, së h÷u vµ sö dông ®Êt ®ai) ®· diÔn ra trong suèt thêi kú thuéc ®Þa cña thùc d©n Ph¸p; trong thêi kú chiÕn tranh chèng Mü vµ c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ tõ sau ngµy thèng nhÊt ®Êt n­íc n¨m 1975. Tr­íc n¨m 1945, ®Êt n«ng nghiÖp ®­îc ph©n chia thµnh 2 lo¹i chÝnh: ®Êt së h÷u céng ®ång vµ ®Êt t­ h÷u. Khu vùc n«ng th«n ®­îc ph©n chia lµm 2 tÇng líp dùa trªn tÝnh chÊt së h÷u cña ®Êt ®ai: ®Þa chñ vµ t¸ ®iÒn. TÇng líp ®Þa chñ chiÕm kho¶ng 2% tæng d©n sè nh­ng chiÕm h÷u trªn 50% tæng diÖn tÝch ®Êt, trong khi ®ã 59% hé n«ng d©n lµ t¸ ®iÒn kh«ng cã ®Êt vµ ®i lµm thuª cho tÇng líp ®Þa chñ. Sau n¨m 1945, ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn ph©n chia l¹i ruéng ®Êt vµ gi¶m bít thuÕ cho n«ng d©n nghÌo vµ t¸ ®iÒn. Sau khi kÕt thóc chiÕn tranh víi thùc d©n Ph¸p (n¨m 1954), miÒn B¾c thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch ruéng ®Êt c¬ b¶n. Môc ®Ých lµ ®Ó c«ng h÷u ho¸ ruéng ®Êt cña ®Þa chñ ng­êi ViÖt vµ ng­êi Ph¸p, tiÕn hµnh ph©n chia l¹i cho hé n«ng d©n Ýt ®Êt hoÆc kh«ng cã ®Êt víi khÈu hiÖu “Ng­êi cµy cã ruéng”. Giai ®o¹n tiÕp theo cña chÝnh s¸ch c¶i c¸ch ruéng ®Êt ®ã lµ miÒn B¾c b­íc sang giai ®o¹n së h÷u tËp thÓ ®Êt n«ng nghiÖp d­íi h×nh thøc hîp t¸c x· tõng kh©u (bËc thÊp) vµ hîp t¸c x· toµn phÇn (bËc cao). §Õn n¨m 1960, kho¶ng 86% hé n«ng d©n vµ 68% tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®· vµo hîp t¸c x· bËc thÊp. Trong hîp t¸c x· nµy ng­êi n«ng d©n vÉn së h÷u ®Êt ®ai vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. ë h×nh thøc hîp t¸c x· bËc cao, n«ng d©n gãp chung ®Êt ®ai vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c (tr©u, bß, gia sóc vµ c¸c c«ng cô kh¸c) vµo hîp t¸c x· d­íi sù qu¶n lý chung. Sau n¨m 1975, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ n«ng nghiÖp nãi riªng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cña cuéc chiÕn tranh ®Ó l¹i vµ nh÷ng hËu qu¶ tõ nh÷ng chÝnh s¸ch trong thêi kú kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ thêi kú kinh tÕ tËp thÓ trong n«ng nghiÖp. Trong thêi kú së h÷u tËp thÓ trong n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt gi¶m do ng­êi n«ng d©n thiÕu ®éng c¬ lµm viÖc, s¶n l­îng n«ng nghiÖp t¨ng hµng n¨m ë møc rÊt thÊp 2%. Cïng thêi ®iÓm nµy d©n sè t¨ng rÊt nhanh (2,2-2,35%/ n¨m) ®· dÉn ®Õn viÖc ph¶i nhËp khÈu b×nh qu©n h¬n mét triÖu tÊn l­¬ng thùc mçi n¨m trong suèt thêi kú sau chiÕn tranh. §iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn mét bé phËn lín d©n sè sèng trong t×nh tr¹ng nghÌo vµ ®ãi [1]. 2.1.2. Giai ®o¹n 1981-1988 Sù thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp b¾t ®Çu b»ng ChØ thÞ 100 cña Ban BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng hay cßn gäi lµ Kho¸n 100. D­íi chÝnh s¸ch Kho¸n 100, c¸c HTX giao ®Êt n«ng nghiÖp ®Õn nhãm vµ ng­êi lao ®éng. Nh÷ng ng­êi nµy cã tr¸ch nhiÖm trong ba kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n xuÊt vÉn d­íi sù qu¶n lý cña HTX, cuèi vô hé n«ng d©n ®­îc tr¶ thu nhËp b»ng thãc dùa trªn s¶n l­îng s¶n xuÊt ra vµ ngµy c«ng ®ãng gãp trong 3 kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Êt ®ai vÉn thuéc së h÷u cña Nhµ n­íc vµ d­íi sù qu¶n lý cña HTX. MÆc dï cßn ®¬n gi¶n nh­ng Kho¸n 100 ®· trë thµnh b­íc ®ét ph¸ trong qu¸ tr×nh h­íng tíi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Sù ra ®êi cña Kho¸n 100 ®· cã nh÷ng ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt ®èi víi s¶n xuÊt lóa g¹o, t¨ng 6,3%/ n¨m trong suèt giai ®o¹n 1981-1985. Tuy nhiªn, sau n¨m 1985, t¨ng tr­ëng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp b¾t ®Çu gi¶m, cô thÓ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp trong giai ®o¹n 1986-1988 chØ lµ 2,2%/ n¨m. §Çu n¨m 1988, s¶n xuÊt l­¬ng thùc kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu dÉn ®Õn sù thiÕu ¨n ë 21 tØnh, thµnh trªn miÒn B¾c. ë miÒn Nam mét lo¹t c¸c m©u thuÉn còng gia t¨ng trong khu vùc n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ mèi quan hÖ ®Êt ®ai bëi sù “cµo b»ng” vÒ ph©n chia vµ ®iÒu chØnh ®Êt ®ai. §iÒu nµy hiÓn nhiªn ®Æt ra yªu cÇu mét cuéc c¶i c¸ch míi trong chÝnh s¸ch ®Êt ®ai. §Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trªn, chÝnh s¸ch ®æi míi trong n«ng nghiÖp ®· ®­îc thùc hiÖn theo tinh thÇn NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ vµo th¸ng 4 n¨m 1988. Víi sù ra ®êi cña NghÞ quyÕt 10 th­êng ®­îc biÕt ®Õn víi tªn Kho¸n 10, ng­êi n«ng d©n ®­îc giao ®Êt n«ng nghiÖp sö dông tõ 10-15 n¨m vµ lÇn ®Çu tiªn hé n«ng d©n ®­îc thõa nhËn nh­ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ trong n«ng nghiÖp. B¾t ®Çu tõ thêi kú nµy, c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt (m¸y mãc, tr©u, bß, gia sóc vµ c«ng cô kh¸c) ®­îc së h÷u d­íi h×nh thøc c¸ thÓ. Mét khÝa c¹nh kh¸c cña chÝnh s¸ch nµy ®ã lµ ng­êi n«ng d©n ë miÒn Nam ®­îc giao l¹i ®Êt hä ®· së h÷u tr­íc n¨m 1975 [1]. Tuy nhiªn, cïng víi Kho¸n 10 ch­a cã luËt t­¬ng øng dÉn ®Õn mét sè quyÒn sö dông ®Êt nh­ cho tÆng hoÆc thõa kÕ ch­a ®­îc luËt ph¸p hãa vµ thõa nhËn. Mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh¸c n¶y sinh liªn quan ®Õn s¶n xuÊt ch¼ng h¹n nh­ tr¹m ®iÖn, hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n, thÞ tr­êng,… mµ tr­íc ®©y thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¸c HTX n«ng nghiÖp. §Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy LuËt §Êt ®ai n¨m 1993 ®· ra ®êi. 2.1.3. Sù ph¸t triÓn cña qu¶n lý ruéng ®Êt sau ®æi míi Trong suèt thêi kú ®æi míi, mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ v¨n b¶n luËt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ®Æc biÖt liªn quan ®Õn sö dông ®Êt ®ai ®· ra ®êi. Nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng nhÊt ®ã lµ LuËt §Êt ®ai n¨m 1993, sau ®ã lµ LuËt §Êt ®ai söa ®æi, bæ sung n¨m 1998 vµ 2001; LuËt §Êt ®ai míi n¨m 2003; NghÞ ®Þnh 64/CP n¨m 1993 vµ NghÞ ®Þnh 02/CP n¨m 1994 vÒ quy ®Þnh viÖc giao ®Êt l©m nghiÖp vµ ®Êt n«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã còng cã mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch liªn quan trùc tiÕp hoÆc hç trî gi¸n tiÕp ®Õn vÊn ®Ò vÒ ®Êt ®ai. Theo LuËt §Êt ®ai 1993, hé n«ng d©n ®­îc giao quyÒn sö dông ruéng ®Êt l©u dµi víi 5 quyÒn: quyÒn chuyÓn nh­îng, quyÒn chuyÓn ®æi, quyÒn cho thuª, quyÒn thõa kÕ vµ quyÒn thÕ chÊp. Ng­êi cã nhu cÇu sö dông ®­îc giao ®Êt trong thêi h¹n 20 n¨m ®èi víi c©y hµng n¨m, 50 n¨m ®èi víi c©y l©u n¨m. ViÖc giao ®Êt sÏ ®­îc tiÕn hµnh l¹i t¹i thêi ®iÓm cuèi chu kú giao ®Êt nÕu nh­ ng­êi sö dông ®Êt vÉn cã nhu cÇu sö dông. LuËt §Êt ®ai còng quy ®Þnh møc h¹n ®iÒn ®èi víi hé n«ng d©n, cô thÓ ®èi víi c©y hµng n¨m lµ 2ha ë miÒn B¾c vµ c¸c tØnh miÒn Trung; 3ha ®èi víi c¸c tØnh phÝa Nam; ®èi víi c©y l©u n¨m quy ®Þnh tèi ®a lµ 10ha ®èi víi c¸c x· vïng ®ång b»ng vµ 30ha ®èi víi vïng trung du vµ miÒn nói [2]. Cïng víi viÖc giao ®Êt cho c¸c hé n«ng d©n th× giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt còng ®­îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng xem xÐt vµ cÊp cho c¸c n«ng hé. §Õn n¨m 1998, giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®· ®­îc cÊp cho 71% hé n«ng d©n, cuèi n¨m 2000 con sè nµy lµ trªn 90% [3]. §èi víi ®Êt rõng ë khu vùc trung du vµ miÒn nói n¬i cã rÊt nhiÒu phong tôc tËp qu¸n th× viÖc giao ®Êt phøc t¹p h¬n, qu¸ tr×nh cÊp giÊy chøng nhËn diÔn ra chËm h¬n vµ qu¸ tr×nh nµy vÉn ®ang ®­îc tiÕp tôc thùc hiÖn. Vµo n¨m 1998, ng­êi n«ng d©n ®­îc giao thªm 2 quyÒn sö dông n÷a ®ã lµ quyÒn cho thuª l¹i vµ quyÒn ®­îc gãp vèn ®Çu t­ kinh doanh b»ng ®Êt ®ai [4]. Nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cña ViÖt Nam tõ n¨m 1981 ®Õn nay ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc t¨ng nhanh s¶n l­îng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn khu vùc n«ng th«n. Tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp t¨ng 6,7%/n¨m trong suèt giai ®o¹n 1994-1999 vµ kho¶ng 4,6% trong giai ®o¹n 2000-2003. An toµn l­¬ng thùc quèc gia kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò nghiªm träng n÷a vµ nghÌo ®ãi ®ang tõng b­íc ®­îc ®Èy lïi [5]. 2.2. Tæng quan vÒ dån ®iÒn ®æi thöa 2.2.1. VÊn ®Ò manh món ®Êt ®ai Kh¸i niÖm manh món ruéng ®Êt ®­îc hiÓu trªn hai khÝa c¹nh: mét lµ sù manh món vÒ mÆt « thöa, trong ®ã mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt (th­êng lµ n«ng hé) cã qu¸ nhiÒu m¶nh ruéng víi kÝch thø¬c qu¸ nhá vµ bÞ ph©n t¸n ë nhiÒu xø ®ång. Hai lµ sù manh món thÓ hiÖn trªn quy m« ®Êt ®ai cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, sè l­îng ruéng ®Êt qu¸ nhá kh«ng t­¬ng thÝch víi sè l­îng lao ®éng vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c [6]. C¶ hai kiÓu manh món trªn ®Òu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp, kh¶ n¨ng ®æi míi vµ øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, nhÊt lµ vÊn ®Ò c¬ giíi ho¸, thuû lîi ho¸ trong n«ng nghiÖp,...dÉn ®Õn t×nh tr¹ng sö dông ®Êt kÐm hiÖu qu¶. V× thÕ ng­êi ta lu«n t×m c¸nh kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy. Manh món ®Êt ®ai xÈy ra ë nhiÒu n¬i, nhiÒu n­íc kh¸c nhau trªn thÕ giíi vµ ë nhiÒu thêi kú cña lÞch sö ph¸t triÓn. Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy rÊt ®a d¹ng: cã thÓ lµ do ®Æc ®iÓm bÒ mÆt ph©n bè ®Þa lý, do søc Ðp d©n sè,...nh­ng còng cã thÓ lµ do ý thøc cña con ng­êi nh­ tÝnh chÊt tiÓu n«ng cña nÒn s¶n xuÊt cßn kÐm ph¸t triÓn, ®Æc ®iÓm t©m lý cña céng ®ång d©n c­ n«ng th«n, hÖ qu¶ cña mét hay nhiÒu chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, kinh tÕ x· héi hay sù qu¶n lý láng lÎo kÐm hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®Þa chÝnh,... T×nh tr¹ng manh món ®Êt ®ai lµ mét trong nh÷ng nh­îc ®iÓm cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÒu n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ë ViÖt Nam, manh món ®Êt ®ai rÊt phæ biÕn, ®Æc biÖt lµ ë miÒn B¾c. Theo con sè ­íc tÝnh, toµn quèc cã kho¶ng 75 triÖu thöa, trung b×nh mét hé n«ng d©n cã kho¶ng 7-8 thöa. Manh món ®Êt ®ai ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng rµo c¶n cña ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, nhÊt lµ trång trät, cho nªn rÊt nhiÒu n­íc ®· vµ ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tËp trung ®Êt ®ai. ViÖt Nam còng ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy trong mÊy n¨m gÇn ®©y. D­íi quan ®iÓm kinh tÕ nÕu manh món ®Êt ®ai lµm cho lao ®éng vµ c¸c nguån lùc kh¸c ph¶i chi phÝ nhiÒu h¬n th× viÖc gi¶m møc ®é manh món ®Êt ®ai sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nguån lùc nµy ®­îc sö dông ë c¸c ngµnh kh¸c hiÖu qu¶ h¬n. Nh­ vËy, trªn tæng thÓ nÒn kinh tÕ sÏ ®¹t ®­îc lîi Ých khi ta gi¶m møc ®é manh món ®Êt ®ai. 2.2.2. T×nh h×nh nghiªn cøu ë n­íc ngoµi T×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt x¶y ra ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, tõ nhiÒu n¨m nay ng­êi ta ®· tiÕn hµnh dån ®iÓn ®æi thöa, tÝch tô ®Êt ®ai,... ®Ó viÖc sö dông ®Êt ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. * ë NhËt B¶n: §Ó chÊn h­ng nÒn n«ng nghiÖp, n¨m 1961 ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ban hµnh chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp lµ ®­a n«ng nghiÖp tõ quy m« nhá lªn quy m« lín. §Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy Bé n«ng nghiÖp ®Ò ra "sù nghiÖp x©y dùng ruéng ®Êt víi ba môc tiªu: réng, ch¾c ch¾n, s©u". - Réng: n©ng kÝch th­íc thöa ruéng lªn 0,3ha. - Ch¾c ch¾n: c¶i t¹o nÒn ®Êt yÕu, nhiÒu bïn, hay lón trªn c¬ së thiÕt kÕ x©y dùng tho¸t n­íc cho tõng thöa ruéng vµ tõng khu vùc ®Ó cã thÓ sö dông m¸y mãc cho thuËn lîi. - S©u: c¶i t¹o tÇng canh t¸c ruéng ®Êt ®¶m b¶o ®é dÇy kho¶ng 1m. §Ó lµm ®­îc c¸c yªu cÇu nªu trªn cÇn ph¶i lµm ®­îc hai viÖc: + VÒ mÆt hµnh chÝnh: xö lý chuyÓn ®æi tõ c¸c « thöa nhá thµnh « thöa lín. + VÒ mÆt kü thuËt: g¾n liÒn víi viÖc xö lý kÝch th­íc thöa ruéng lµ viÖc x©y dùng hÖ thèng t­íi tiªu vµ san ñi mÆt b»ng. C«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa, xö lý ruéng ®Êt nh­ nªu trªn lµ khã kh¨n phøc t¹p v× ®Êt ®ai thuéc së h÷u t­ nh©n vµ viÖc chuyÓn ®æi ph¶i tiÕn hµnh víi mét sè biÖn ph¸p nh­ c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt...míi ph¸t huy hiÖu qu¶ trong sö dông ®Êt. KÕt qu¶ lµ kho¶ng 2 triÖu ha trong 2,7 triÖu ha ®Êt trång lóa n­íc ë NhËt B¶n ®· ®­îc chuyÓn ®æi. Tr­íc chuyÓn ®æi, b×nh qu©n cã 3,4 thöa /hé, sau chuyÓn ®æi b×nh qu©n cã kho¶ng 1,8 thöa /hé. ViÖc chuyÓn ®æi, xö lý ®Êt n«ng nghiÖp ®· t¨ng søc s¶n xuÊt cña ®Êt ®ai, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña ng­êi n«ng d©n; viÖc ¸p dông m¸y mãc vµo s¶n xuÊt ®­îc thuËn tiÖn vµ hiÖu qu¶,...t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp hµng ho¸, n©ng cao søc c¹nh tranh trong n«ng nghiÖp. V× vËy cïng víi c¸c yÕu tè kh¸c, viÖc chuyÓn ®æi vµ xö lý ®Êt n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn quan träng ®­a n¨ng suÊt lóa tõ 3.000kg g¹o/ha/n¨m n¨m 1960 lªn 6.000kg g¹o/ha/n¨m n¨m 1992 [7]. * ë §µi Loan: Sau n¨m 1949 d©n sè t¨ng ®ét ngét do sù di d©n tõ lôc ®Þa ra. Lóc ®Çu chÝnh quyÒn T­ëng Giíi Th¹ch thùc hiÖn c¶i c¸ch ruéng ®Êt theo nguyªn t¾c ph©n phèi ®ång ®Òu ruéng ®Êt cho n«ng d©n. Ruéng ®Êt ®· ®­îc tr­ng thu, tÞch thu, mua l¹i cña c¸c ®Þa chñ råi b¸n chÞu, b¸n tr¶ dÇn cho n«ng d©n, t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi c¸c trang tr¹i gia ®×nh quy m« nhá. N¨m 1953, hßn ®¶o nµy ®· cã ®Õn 679.000 trang tr¹i víi quy m« b×nh qu©n lµ 1,29ha/trang tr¹i. §Õn n¨m 1991 sè trang tr¹i ®· lªn ®Õn 823.256 víi quy m« b×nh qu©n chØ cßn 1,08ha/trang tr¹i. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n sau nµy ®ßi hái ph¶i më réng quy m« cña c¸c trang tr¹i gia ®×nh nh»m øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm,… nh­ng do ng­êi §µi Loan coi ruéng ®Êt lµ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vÞ trÝ cña hä trong x· héi nªn mÆc dï cã thÞ tr­êng nh­ng ruéng ®Êt vÉn kh«ng ®­îc tÝch tô (cã nhiÒu ng­êi tuy lµ chñ ®Êt nh­ng ®· chuyÓn sang lµm nh÷ng nghÒ phi n«ng nghiÖp). §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, n¨m 1983 §µi Loan c«ng bè LuËt Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp trong ®ã c«ng nhËn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt uû th¸c cña c¸c hé n«ng d©n, cã nghÜa lµ nhµ n­íc c«ng nhËn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u ®Êt ®ai. ­íc tÝnh ®· cã trªn 75% sè trang tr¹i ¸p dông ph­¬ng thøc nµy ®Ó më réng quy m« ruéng ®Êt s¶n xuÊt. Ngoµi ra ®Ó më réng quy m«, c¸c trang tr¹i trong cïng th«n xãm cßn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c nh­ lµm ®Êt, mua b¸n chung mét sè vËt t­, s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nh­ng kh«ng chÊp nhËn ph­¬ng thøc tËp trung ruéng ®Êt, lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt. [8] * ë Indonesia: §ång b»ng Java cña Indonesia, ruéng ®Êt còng bÞ manh món. N¨m 1963, sè trang tr¹i cã diÖn tÝch ®Êt nhá h¬n 0,5ha chiÕm trªn 52% trong tæng sè 7,9 triÖu n«ng hé; trang tr¹i cã tõ 0,5 ®Õn 1,0 ha chiÕm 27%, chØ cã 0,4% lo¹i trang tr¹i cã 4 ®Õn 5ha. Trong khi ®ã, 40% sè trang tr¹i do ng­êi lµm c«ng qu¶n lý chø kh«ng do chñ ®Êt qu¶n lý. T×nh tr¹ng nµy ®· ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt cña cuéc c¸ch m¹ng xanh thêi ®ã. ë Indonesia nãi riªng vµ §«ng Nam ¸ nãi chung cã sù gia t¨ng ¸p lùc d©n sè trªn ruéng ®Êt nh­ng Ýt xÈy ra ph©n cùc gi÷a c¸c lo¹i n«ng hé, c¸c trang tr¹i quy m« lín ®Õn hµng chôc ha chØ lµ c¸ biÖt, mÆc dï sè n«ng d©n kh«ng cã ruéng ®Êt vÉn t¨ng lªn. Nh­ vËy ruéng ®Êt vÉn kh«ng tËp trung ®­îc vµo mét sè trang tr¹i lín mµ chØ ®­îc trao ®æi gi÷a c¸c chñ nhá. ThËm chÝ, quy m« ruéng ®i thuª ë tÊt c¶ c¸c nhãm hé ®Òu gi¶m xuèng. Gi¸ ruéng ®Êt (®Þa t«) vÉn t¨ng lªn, nh­ng l·i tõ viÖc ®Çu t­ thªm lao ®éng gi¶m xuèng, lµm thay ®æi mét lo¹t c¸c thÓ chÕ n«ng th«n, chñ yÕu lµ gia t¨ng sè hé cho thuª ®Êt. Nh­ vËy thÞ tr­êng ruéng ®Êt ®· kh«ng vËn hµnh hoµn toµn theo nguyªn lý kinh tÕ [9]. * ë Ch©u ¢u vµ c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c: kÓ tõ sau c¸ch m¹ng n«ng nghiÖp lÇn thø 2 (cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX), mét lo¹t c¸c trang tr¹i nhá, manh món n¨ng suÊt thÊp ®· bÞ lo¹i th¶i, thay vµo ®ã lµ c¸c trang tr¹i quy m« võa, n¨ng suÊt lao ®éng cao. VÝ dô ë Ph¸p n¨m 1955 cã xÊp xØ 2,3 triÖu n«ng hé cã quy m« 14 ha/hé, ®Õn n¨m 1993 chØ cßn 800 ngµn n«ng hé víi quy m« 35 ha/hé. ë Mü, n¨m 1950 c¶ n­íc cã 5,65 triÖu n«ng hé víi quy m« b×nh qu©n 86 ha/hé, ®Õn n¨m 1992 chØ cßn 1,92 triÖu n«ng hé víi quy m« 198,9 ha/hé. Nh×n chung, tiÕn tr×nh tÝch tô ruéng ®Êt vµ vèn nhanh chãng cña c¸c n«ng hé ë Ch©u ¢u chñ yÕu lµ nhê thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø 2 [9]. 2.2.3. T×nh h×nh nghiªn cøu dån ®iÒn ®æi thöa ë ViÖt Nam 2.2.3.1. Nguyªn nh©n tiÕn hµnh dån ®iÒn ®æi thöa Chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n, thõa nhËn hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn tr­íc nhu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, nÒn n«ng nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò ruéng ®Êt trong n«ng nghiÖp ®· béc lé nh÷ng tån t¹i, n¶y sinh míi cÇn ph¶i ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt, ®ã chÝnh lµ t×nh tr¹ng ruéng ®Êt qu¸ manh món vÒ diÖn tÝch vµ « thöa. ChuyÓn ®æi ruéng ®Êt chèng manh món, ph©n t¸n t¹o ra « thöa lín lµ viÖc lµm cÇn thiÕt, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n [10]. MÆt kh¸c, khi thùc hiÖn giao ®Êt cßn nhiÒu sai sãt, tuú tiÖn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khiÕu kiÖn kÐo dµi g©y mÊt æn ®Þnh ë c¬ së; quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch kiÕn thiÕt l¹i ruéng ®ång thiÕu khoa häc, thiÕu tÇm nh×n chiÕn l­îc ®ang g©y trë ng¹i lín cho viÖc ®æi míi qu¶n lý, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt nhÊt lµ viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ [11]. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt lµ ph¶i tiÕn hµnh dån ®æi ruéng ®Êt. §Ó hiÓu râ h¬n t¹i sao ph¶i nhanh chãng tiÕn hµnh c«ng t¸c dån ®æi ruéng ®Êt. Chóng ta cÇn t×m hiÓu nguyªn nh©n vµ nh÷ng h¹n chÕ do t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt g©y trë ng¹i cho s¶n xuÊt, c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai nh­ thÕ nµo? * T×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt do c¸c nguyªn nh©n sau: - Nguyªn nh©n ®Çu tiªn vµ lµ nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt lµ sù phøc t¹p cña ®Þa h×nh, nhÊt lµ c¸c vïng ®åi nói, trung du. Do ®Þa h×nh bÞ chia c¾t nªn ®Êt ®ai ë ®a sè c¸c ®Þa ph­¬ng hÇu nh­ ®Òu cã 3 lo¹i ®Êt: ®Êt cao, ®Êt vµn vµ ®Êt thÊp, tròng. - Nguyªn nh©n thø 2 lµ chÕ ®é thõa kÕ chia ®Òu ruéng ®Êt cho tÊt c¶ con c¸i. ë ViÖt Nam ruéng ®Êt cña cha mÑ th­êng ®­îc chia ®Òu cho tÊt c¶ c¸c con sau khi ra ë riªng. V× thÕ t×nh tr¹ng ph©n t¸n ruéng ®Êt g¾n liÒn víi chu kú ph¸t triÓn cña n«ng hé. - Nguyªn nh©n thø 3 lµ t©m lý tiÓu n«ng cña c¸c hé s¶n xuÊt nhá. Do quy m« s¶n xuÊt nhá lÎ, c¸c hé n«ng d©n ng¹i thay ®æi, nhÊt lµ nh÷ng thay ®æi liªn quan ®Õn ruéng ®Êt. - Nguyªn nh©n thø t­ liªn quan ®Õn ph­¬ng ph¸p chia ruéng b×nh qu©n theo nguyªn t¾c cã tèt, cã xÊu, cã xa, cã gÇn khi thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 64 CP n¨m 1994. ViÖc chia nhá c¸c thöa ruéng ®Ó cã sù c«ng b»ng gi÷a c¸c hé ®· gãp phÇn kh«ng nhá lµm t¨ng t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt. Quan ®iÓm muèn b¶o vÖ sù c«ng b»ng cho nh÷ng ng­êi d©n ®­îc chia ruéng vµ nhiÒu lý do sau ®©y khiÕn ®a sè c¸c ®Þa ph­¬ng chia nhá ruéng cho n«ng d©n, ®ã lµ: + TÊt c¶ c¸c hé ®Òu ph¶i cã ruéng gÇn, xa, tèt, xÊu, cao, thÊp. Cã nh­ vËy míi thÓ hiÖn tÝnh c«ng b»ng. + §é ph× tù nhiªn cña ®Êt ë c¸c khu kh¸c nhau ph¶i chia ®Òu cho c¸c hé. + Do hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt kh¸c nhau nªn ph¶i chia ®Òu ®Êt cho c¸c hé. + C¸c ch©n ®Êt th­êng kh«ng an toµn do c¸c vÊn ®Ò nh­ óng, h¹n, chua... do ®ã viÖc chia ®Òu rñi ro cho c¸c hé còng lµ chØ tiªu quan träng trong khi chia ruéng. + Ngoµi ra, gi¸ ®Êt lu«n biÕn ®éng, t¨ng cao ®Æc biÖt lµ c¸c khu ®Êt gÇn c¸c trôc ®­êng chÝnh hoÆc trong t­¬ng lai sÏ n»m trong quy ho¹ch khu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp... v× thÕ ®Êt ë ®ã ph¶i ®­îc chia ®Òu cho c¸c hé ®Ó mäi ng­êi ®Òu cã thÓ h­ëng "thµnh qu¶" ®Òn bï ®Êt hay cïng chÞu "rñi ro"nÕu ®Êt ®ai bÞ chuyÓn môc ®Ých sö dông. * Møc ®é manh món ruéng ®Êt hiÖn nay thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm: - T×nh tr¹ng manh món hiÖn nay tËp trung vµo ®Êt c©y hµng n¨m nh­: ®Êt trång lóa, ®Êt trång mµu, ®Êt trång c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy vµ c¸c lo¹i ®Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c. Lo¹i ®Êt cµng tèt, cã ®iÒu kiÖn th©m canh cµng cao th× cµng bÞ ph©n t¸n manh món. - BiÓu hiÖn ®Æc tr­ng cña sù manh món lµ ruéng ®Êt bÞ "chia nhá" ®Ó chia ®Òu theo nguyªn t¾c "tèt cã, xÊu cã, xa cã, gÇn cã" cho c¸c hé gia ®×nh. V× vËy mét hé sö dông rÊt nhiÒu thöa ®Êt n»m r¶i r¸c trªn tÊt c¶ c¸c xø ®ång cña mçi th«n xãm, lµng b¶n..., kÝch th­íc rÊt ®a d¹ng, diÖn tÝch b×nh qu©n /thöa ®Êt lóa phæ biÕn lµ tõ 200-400m2; diÖn tÝch ®Êt trång mµu vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy b×nh qu©n/thöa phæ biÕn tõ 100-300m2. Riªng c¸c tØnh nam bé b×nh qu©n/thöa phæ biÕn ®Êt lóa lµ tõ 2000-4000m2; ®Êt trång mµu vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy b×nh qu©n lªn ®Õn hµng ngh×n m2. - Møc ®é manh món c¸c vïng miÒn cã sù kh¸c nhau, sè liÖu minh ho¹ ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.1 d­íi ®©y. B¶ng 2.1. Møc ®é manh món ruéng ®Êt ë c¸c vïng trong c¶ n­íc TT Vïng sinh th¸i Tæng sè thöa/hé DiÖn tÝch b×nh qu©n/thöa (m2) Trung b×nh C¸ biÖt §Êt lóa §Êt rau 1 Trung du miÒn nói B¾c Bé 10 – 20 150 150 – 300 100 – 150 2 §ång b»ng s«ng Hång 7- 10 47 300 – 400 100 – 150 3 Duyªn h¶i B¾c Trung Bé 7 – 10 30 300 – 500 200 – 300 4 Duyªn h¶i Nam Trung Bé 5 – 10 30 300- 1000 200 - 1000 5 T©y Nguyªn 5 25 200 – 500 1000- 5000 6 §«ng Nam Bé 4 -5 15 1000- 3000 1000- 5000 7 §ång b»ng s«ng Cöu Long 3 10 3000 – 5000 500 - 1000 (Nguån: Héi nghÞ chuyªn ®Ò vÒ chuyÓn ®æi ruéng ®Êt n«ng nghiÖp kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt trong s¶n xuÊt- n¨m 1998 [10]) 2.2.3.2. Thùc tr¹ng vÒ manh món ruéng ®Êt t¹i §ång b»ng s«ng Hång - T×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt ë cÊp n«ng hé ë §ång b»ng s«ng Hång hiÖn nay sù manh món ruéng ®Êt ë cÊp n«ng hé thÓ hiÖn ë c¸c ®Æc ®iÓm sau: + DiÖn tÝch canh t¸c b×nh qu©n trªn hé hay trªn lao ®éng rÊt thÊp (kho¶ng 0,25ha/hé). + Sè l­îng c¸c hé cã diÖn tÝch tõ 02ha trë lªn kh«ng ®¸ng kÓ (kho¶ng 2116 hé) ®a sè cã diÖn tÝch nhá h¬n 0,20ha (1.731533 hé). + B×nh qu©n diÖn tÝch canh t¸c trªn hé vµ trªn khÈu cã xu thÕ gi¶m do mÊt ®Êt n«ng nghiÖp vµ sù gia t¨ng cña d©n sè n«ng th«n. B¶ng 2.2. Sè hé sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph©n theo quy m« sö dông cña mét sè tØnh thuéc vïng §BSH (§VT: hé) TT Tªn ®Þa danh T._.æng sè Ph©n theo quy m« sö dông d­íi 0,2 ha Tõ 0,2 ha ®Õn d­íi 0,5 ha Tõ 0,5 ha ®Õn d­íi 2 ha Tõ 2 ha trë lªn I §BSH 3054770 1731533 1223905 97216 2116 1 Hµ Néi 174537 123610 48121 2718 88 2 VÜnh Phóc 212851 109564 94017 9057 213 3 B¾c Ninh 187569 109037 73951 4539 42 4 Hµ T©y 457290 279625 160362 16955 348 5 H¶i D­¬ng 348086 187579 151986 8335 186 6 H¶i Phßng 242419 139110 89842 13340 127 7 H­ng Yªn 228183 127289 94950 5837 107 8 Th¸i B×nh 457669 266379 187376 3843 71 9 Hµ Nam 172615 94132 72196 6165 122 10 Nam §Þnh 396281 221735 165630 8814 102 11 Ninh B×nh 177270 73473 85474 17613 710 (Nguån: TCTK, kÕt qu¶ tæng ®iÒu tra NT, NN vµ TS n¨m 2006 [12]) - T×nh tr¹ng manh món vÒ sè « thöa + DiÖn tÝch/thöa: Víi c©y lóa, diÖn tÝch/thöa cã thÓ diÔn biÕn tõ 200 ®Õn 400m2, víi c©y rau th× rÊt nhá chØ tõ 20 - 50m2, tû lÖ thöa cã diÖn tÝch < 100m2 chiÕm ®Õn 5 - 10% tæng sè thöa, ®Æc biÖt cã nh÷ng thöa ®Êt m¹ < 10m2 hoÆc cã nh÷ng thöa chiÒu dµi vµi chôc m nh­ng chiÒu réng chØ tõ 30 - 50cm [11]. + Sè thöa/hé: Sè liÖu ë b¶ng 2.3 cho thÊy møc ®é manh món ruéng ®Êt thuéc 1 sè tØnh §ång B»ng s«ng Hång rÊt kh¸c nhau, c¸c tØnh ®«ng d©n, diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp Ýt th× møc ®é manh món cµng cao; trung b×nh sè thöa/hé thÊp nhÊt 5,7 thöa (Nam §Þnh) vµ cao nhÊt lµ 11 thöa/hé (H¶i D­¬ng), c¸ biÖt cã hé qu¶n lý 47 thöa/ hé (VÜnh Phóc); vÒ diÖn tÝch sö dông còng cã sù kh¸c nhau, diÖn tÝch thöa lín nhÊt lµ 5968m2 (VÜnh Phóc), thöa nhá nhÊt lµ 5m2 (Ninh B×nh) ®©y còng lµ yÕu tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n l­îng c¸c lo¹i c©y trång. B¶ng 2.3. Møc ®é manh món ruéng ®Êt ë mét sè tØnh vïng §BSH TT TØnh Tæng sè thöa/hé DiÖn tÝch b×nh qu©n/thöa (m2) Ýt nhÊt NhiÒu nhÊt Trung b×nh Nhá nhÊt Lín nhÊt Trung b×nh 1 Hµ T©y - - 9,5 20 700 216 2 H¶i Phßng 5,0 18 6 - 8 20 - - 3 H¶i D­¬ng 9,0 17 11,0 10 - - 4 VÜnh Phóc 7,1 47 9,0 10 5968 228 5 Nam §Þnh 3,1 19 5,7 10 1000 288 6 Hµ Nam 7,0 37 8,2 14 1265 - 7 Ninh B×nh 3,3 24 8,0 5 3224 - (Nguån:ViÖn quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ n«ng nghiÖp [8]) * C¸c ®Æc ®iÓm manh món ruéng ®Êt ë §BSH: Hµng thÕ kû tr­íc ®©y, t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt ë §BSH ®· ®­îc miªu t¶ kh¸ cô thÓ, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh­ sau: Thø nhÊt: sù manh món ruéng ®Êt kh«ng cã mèi quan hÖ nµo víi mËt ®é d©n sè. Nãi c¸ch kh¸c, kh«ng ph¶i ë ®©u ®«ng d©n th× ë ®ã ruéng ®Êt manh món. Thø hai: sù manh món ruéng ®Êt thÓ hiÖn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng. D­êng nh­ ë c¸c vïng cã ®é chªnh cao so víi mùc n­íc biÓn thÊp th× ®Þa h×nh Ýt bÞ chia c¾t nªn ®Êt ®ai Ýt bÞ xÐ nhá. C¸c vïng cã ®é chªnh cao so víi mùc n­íc biÓn lín h¬n, ®Þa h×nh bÞ chia c¾t nhiÒu h¬n th× ruéng ®Êt l¹i manh món h¬n, hoÆc cµng ra gÇn biÓn, c¸c « thöa cña ruéng cµng lín h¬n. Thø ba: ngay trong cïng mét vïng, hiÖn t­îng manh món còng kh«ng gièng nhau; ®Êt tròng bÞ ngËp n­íc th­êng xuyªn hay c¸c ruéng ngoµi ®ª, « thöa Ýt bÞ xÐ nhá h¬n lµ ruéng ®Êt cao ®­îc ®ª che ch¾n. Thø t­: sù manh món ruéng ®Êt cßn phô thuéc vµo ®èi t­îng qu¶n lý ruéng ®Êt. Nh÷ng n¬i tû lÖ diÖn tÝch ®Êt c«ng ®iÒn thÊp th× møc ®é manh món cµng cao. Nãi c¸ch kh¸c, lµ ®Êt ®ai cµng bÞ t­ h÷u triÖt ®Ó th× t×nh tr¹ng manh món « thöa cµng lín. HiÖn nay, sù manh món ruéng ®Êt ë §ång b»ng s«ng Hång kh«ng kh¸c biÖt nhiÒu theo quy m« thu nhËp cña hé. Sè thöa/hé cña c¸c lo¹i hé trung b×nh chØ cao h¬n ®«i chót so víi hé nghÌo vµ giµu (B¶ng 2.4). Sù kh¸c biÖt kh«ng nhiÒu mét phÇn lµ do chÝnh s¸ch chia ®Òu ruéng ®Êt/ khÈu khi chia ruéng n¨m 1993, phÇn kh¸c lµ do thÞ tr­êng trao ®æi mua b¸n ruéng ®Êt n«ng nghiÖp ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ. B¶ng 2.4. §Æc ®iÓm manh món ruéng ®Êt cña c¸c kiÓu hé Lo¹i hé Sè thöa/hé DiÖn tÝch thöa (m2) NghÌo 7,2 381 Trung b×nh 9,2 412 Kh¸, giÇu 8,0 492 (Nguån:Tæng côc ®Þa chÝnh(1997), [11]) 2.2.3.3 Nh÷ng h¹n chÕ cña t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai ë ®Þa ph­¬ng - H¹n chÕ kh¶ n¨ng ¸p dông c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp, kh«ng gi¶m ®­îc chi phÝ lao ®éng ®Çu vµo. - Thöa ruéng qu¸ nhá khiÕn n«ng d©n Ýt khi nghÜ ®Õn viÖc ®Çu t­ tiÕn bé kü thuËt (TBKT) ®Ó t¨ng n¨ng suÊt. Theo hä, ®Çu t­ TBKT cã thÓ gióp t¨ng n¨ng suÊt nh­ng trªn diÖn tÝch qu¸ nhá th× s¶n l­îng t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. - Thöa ruéng ®· nhá, nhiÒu thöa l¹i ph©n t¸n lµm t¨ng rÊt nhiÒu c«ng th¨m ®ång, vËn chuyÓn ph©n bãn vµ thu ho¹ch, mÆt kh¸c n«ng d©n kh«ng muèn trång c©y hµng ho¸ do ph¶i t¨ng c«ng b¶o vÖ. - Quy m« ruéng ®Êt nhá lµm gi¶m lîi thÕ c¹nh tranh cña mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp trong bèi c¶nh gi¸ n«ng s¶n lu«n cã sù biÕn ®éng bÊt æn ®Þnh. - NhiÒu thöa ruéng dÉn tíi l·ng phÝ ®Êt canh t¸c do ph¶i lµm nhiÒu bê ng¨n, tÝnh trung b×nh vïng §BSH mÊt kho¶ng 2,4% - 4% ®Êt canh t¸c dïng ®Ó ®¾p bê vïng, bê thöa. - Nhµ n­íc còng tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n tiÒn kh¸ lín cho qu¸ tr×nh lËp hå s¬ ruéng ®Êt (ruéng ®Êt manh món nh­ tr­íc ®©y chØ t¨ng 30 - 50%). 2.2.3.4 C¬ së thùc tiÔn cña viÖc dån ®iÒn ®æi thöa ViÖt Nam b¾t ®Çu con ®­êng ®æi míi kinh tÕ cña m×nh vµo n¨m 1986. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch ®æi míi lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ n¨m 1988 lµ b­íc ngoÆt c¬ b¶n. Néi dung chÝnh cña chÝnh s¸ch nµy lµ c«ng nhËn hé n«ng d©n lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, tù do ho¸ thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña s¶n xuÊt còng nh­ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c (ngo¹i trõ ®Êt ®ai) vµ giao ®Êt sö dông æn ®Þnh, l©u dµi cho ng­êi d©n. ChÝnh s¸ch míi nµy ®· dÉn ®Õn xo¸ bá hîp t¸c ho¸ trong n«ng nghiÖp. Còng theo chÝnh s¸ch nµy, n«ng d©n ®­îc giao ®Êt n«ng nghiÖp trong 15 n¨m vµ ký hîp ®ång sö dông c¸c ®Çu vµo, sö dông lao ®éng vµ s¶n phÈm mµ hä s¶n xuÊt ra. C¸c chØ tiªu trong hîp ®ång ®­îc æn ®Þnh trong 5 n¨m. H¬n n÷a, hÇu hÕt c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt (m¸y mãc, tr©u bß vµ c¸c c«ng cô kh¸c) ®­îc coi lµ së h÷u t­ nh©n. Tõ ®ã, n«ng nghiÖp ViÖt Nam b­íc vµo mét giai ®o¹n míi t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Tuy nhiªn, thêi gian giao ®Êt cßn qu¸ ng¾n vµ mét sè quyÒn sö dông ®Êt kh¸c ch­a ®­îc luËt ph¸p ho¸. §iÒu nµy dÉn ®Õn n«ng d©n cã thÓ Ýt cã ®éng c¬ ®Çu t­ dµi h¹n trªn ®Êt. LuËt §Êt ®ai n¨m 1993 ra ®êi ®· gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn. Theo ®ã n«ng d©n ®­îc giao ®Êt æn ®Þnh vµ l©u dµi. Hä ®­îc giao 5 quyÒn sö dông ®Êt bao gåm: quyÒn chuyÓn nh­îng, trao ®æi, cho thuª, thõa kÕ vµ thÕ chÊp. Nguyªn t¾c quan träng nhÊt trong viÖc giao ®Êt lµ duy tr× sù c«ng b»ng. Th«ng th­êng ë nhiÒu n¬i trªn miÒn B¾c, ®Êt ®ai ®­îc chia b×nh qu©n theo ®Þnh suÊt (hoÆc b×nh qu©n theo nh©n khÈu). Nh÷ng tiªu chuÈn kh¸c còng ®­îc xem xÐt khi giao ®Êt lµ c¸c chÝnh s¸ch x· héi, chÊt l­îng ®Êt, t×nh h×nh thuû lîi, kho¶ng c¸ch ®Õn thöa ruéng vµ kh¶ n¨ng lu©n canh c©y trång. §Êt c©y hµng n¨m ë ViÖt Nam ®­îc chia thµnh 6 h¹ng. Do ®ã, ®Ó duy tr× nguyªn t¾c c«ng b»ng mçi hé th­êng ®­îc giao nhiÒu thöa víi nhiÒu h¹ng ®Êt kh¸c nhau, ë c¸c c¸nh ®ång kh¸c nhau víi chÊt l­îng ®Êt kh¸c nhau. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n t¹o ra t×nh tr¹ng manh món ®Êt ®ai ë ViÖt Nam. Nguyªn nh©n cña manh món ®Êt ®ai do giao ®Êt n«ng nghiÖp c«ng b»ng ®· ®­îc nhiÒu c¬ quan vµ c¸c nhµ nghiªn cøu th¶o luËn vµ ph©n tÝch nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Manh món cã nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, ë mét sè vïng t×nh tr¹ng manh món cã thÓ nghiªm träng h¬n ë nh÷ng n¬i hoÆc vïng kh¸c. Theo sè liÖu cña Tæng côc §Þa chÝnh n¨m 1998, b×nh qu©n 1 hé vïng §ång b»ng s«ng Hång cã kho¶ng 7 - 8 thöa trong khi ë vïng nói phÝa B¾c con sè nµy cßn cao h¬n tõ 10 – 20 thöa. Sè liÖu ®iÒu tra tõ 42.167 n«ng hé ë tØnh H­ng Yªn cho thÊy sau khi giao ®Êt n¨m 1993, trung b×nh mét hé cã 7,6 thöa. Vµo n¨m 1998, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch n«ng d©n ®æi ruéng cho nhau ®Ó t¹o thµnh nh÷ng thöa cã diÖn tÝch lín h¬n. Tõ ®ã, c¸c tØnh miÒn B¾c, ®Æc biÖt lµ vïng §BSH ®· thµnh lËp c¸c héi ®ång thùc hiÖn thÝ ®iÓm c«ng t¸c dån ®iÒn, ®æi thöa. Theo b¸o c¸o, trªn toµn quèc cã kho¶ng trªn 700 x· ë 18 tØnh ®· vµ ®ang thùc hiÖn dån ®iÒn, ®æi thöa, tuy nhiªn tiÕn tr×nh vÉn cßn rÊt chËm. Trªn thùc tÕ ë nh÷ng vïng nµy ®Êt ®ai ®­îc chia l¹i cho c¸c hé n«ng d©n víi môc tiªu lµ gi¶m sè thöa ruéng. VÝ dô: ë tØnh Thanh Ho¸ sè thöa ruéng ®· gi¶m 51% trong 3 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy (1998 – 2001). Trung b×nh sè thöa ruéng cña mét hé ®· gi¶m tõ 7,8 thöa xuèng cßn 3,8 thöa. Trong c¸c b¸o c¸o göi ChÝnh phñ vµ UBND tØnh, khi rót kinh nghiÖm c«ng t¸c dån ®iÒn, ®æi thöa, c¸c ®Þa ph­¬ng ®Òu ®­a ra kÕt luËn c«ng t¸c dån ®iÒn, ®æi thöa nªn ¸p dông ë nh÷ng vïng mµ manh món ®Êt ®ai ®ang lµ vÊn ®Ò lín vµ kh«ng cã m©u thuÉn vÒ ®Êt ®ai. §iÒu ®ã cã nghÜa dån ®iÒn, ®æi thöa kh«ng nªn dÉn ®Õn nh÷ng m©u thuÉn míi liªn quan ®Õn ®Êt ®ai. Nguyªn t¾c quan träng nhÊt trong dån ®iÒn, ®æi thöa lµ c¸c hé n«ng d©n tù nguyÖn ®æi ®Êt cho nhau ®Ó t¹o thµnh nh÷ng thöa lín h¬n. Tuy nhiªn, ë rÊt nhiÒu tØnh qu¸ tr×nh giao l¹i ®Êt ®· x¶y ra, trong ®ã c¸c hé n«ng d©n ®­îc tham gia rÊt Ýt vµo qu¸ tr×nh nµy, ngo¹i trõ viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ®Êt vµ x¸c ®Þnh hÖ sè trao ®æi gi÷a c¸c h¹ng ®Êt. Bëi ®Êt ®ai ë ViÖt Nam lµ së h÷u toµn d©n, do ®ã c¸c hé n«ng d©n cho r»ng hä kh«ng cã quyÒn tham gia vµo qu¸ tr×nh giao l¹i ®Êt hoÆc th¶o luËn vÒ kÕ ho¹ch ho¸ sö dông ®Êt [1]. 2.2.3.5. T×nh h×nh dån ®iÒn ®æi thöa ë mét sè tØnh - §Õn nay ®· cã 18 tØnh, thµnh phè, gÇn 80 huyÖn vµ trªn 700 x·, ph­êng, thÞ trÊn tiÕn hµnh vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn chÝnh s¸ch dån ®iÒn ®æi thöa[11]. - §· cã 11 tØnh vïng §BSH víi 50/69 huyÖn, thµnh thÞ (52,1%) víi 766/2001 x·, ph­êng thÞ trÊn (38,1%) tæ chøc thùc hiÖn dån ®iÒn ®æi thöa; ë Phó Thä ®· cã 13/13 huyÖn, thÞ víi 253/274 x·, ph­êng, thÞ trÊn tiÕn hµnh dån ®iÒn ®æi thöa [8]. - VÒ sè thöa: hÇu hÕt ë c¸c ®Þa ph­¬ng sau thùc hiÖn D§§T, sè thöa ®Òu cã sù thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc, cô thÓ: ë Hµ Néi, tr­íc dån ®æi b×nh qu©n cã 6 thöa/hé, sau dån ®æi cßn 4,8 thöa/hé; ë Hµ T©y chØ tiªu nµy lµ 9,5 vµ 4,8; ë H¶i D­¬ng lµ 9,2 vµ 3,7 [8]. - VÒ diÖn tÝch mçi thöa: ë Hµ Néi, tr­íc dån ®æi b×nh qu©n diÖn tÝch/thöa lµ 286,9m2, sau dån ®æi lµ 357m2/thöa; Hµ T©y chØ sè nµy lµ 216m2 vµ 425m2; H¶i D­¬ng lµ 283m2 vµ 684m2; Th¸i B×nh lµ 320m2 vµ 960m2...KÕt qu¶ trªn cho thÊy, diÖn tÝch thöa ®Êt lín ®· tiÕt kiÖm ®­îc diÖn tÝch ®¾p bê, chia ranh giíi thöa ®Êt [13]. - D§§T ®· th¸o gì ®­îc nhiÒu v­íng m¾c nh­ thu håi nî ®äng cña hé x· viªn, gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trang chÊp, lÊn chiÕm ®Êt ®ai, nh÷ng nghi kþ, ngê vùc do viÖc giao ®Êt kh«ng c«ng b»ng; t¹o ®­îc kh«ng khÝ hå hëi, phÊn khëi, ®oµn kÕt trong th«n, xãm, khÝch lÖ s¶n xuÊt, lµm giµu chÝnh ®¸ng. - D§§T ®· t¹o ®éng lùc cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn; huy ®éng ®­îc nguån lùc kinh tÕ cña hé n«ng d©n; ph¸t huy tÝnh tù chñ cña ®¬n vÞ c¬ së, hé cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ th©m canh, bè trÝ l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt, thêi vô, chuyÓn ®æi c©y trång, vËt nu«i, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ®ång ruéng ®Ó t¨ng vô, t¨ng n¨ng suÊt, lao ®éng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Theo sè liÖu b¸o c¸o cña c¸c ®Þa ph­¬ng, sau thùc hiÖn dån ®iÒn ®æi thöa mét vµi vô, n¨ng suÊt c©y trång t¨ng tõ 15 - 20%, gi¸ trÞ thu nhËp t¨ng tõ 13 triÖu ®ång/ ha/n¨m lªn 18 triÖu ®ång/ ha/n¨m vµ cã nhiÒu diÖn tÝch ®¹t tíi 25 - 30 triÖu ®ång/ ha/n¨m. NhiÒu ®Þa ph­¬ng sau thùc hiÖn dån ®iÒn ®æi thöa ®· s¾p xÕp l¹i lùc l­¬ng lao ®éng, rót ®­îc lao ®éng d­ thõa sang lµm ngµnh nghÒ kh¸c nh­ s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë Thä Xu©n (Thanh Ho¸), Tõ S¬n, Tiªn Du (B¾c Ninh) [11]. - PhÇn lín c¸c hé n«ng d©n sau khi D§§T ®· tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian lao ®éng, gi¶m chi phÝ, gi¶m c«ng "ch¹y ®ång" tr­íc ®©y tõ nhiÒu xø ®ång, nhiÒu thöa ruéng nay tËp trung ®Çu t­ cho 2 - 5 thöa thuéc 2 - 3 xø ®ång, cã ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i t¹o ®Êt, lµm kü h¬n c¸c kh©u canh t¸c, ch¨m sãc ®ång ruéng vµ øng phã kÞp thêi ®Ó phßng chèng thiªn tai vµ nh÷ng rñi ro trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp [10]. Tãm l¹i: ChÝnh s¸ch D§§T ®· lµm cho ®ång ruéng ®­îc c¶i thiÖn, t¹o ®­îc nh÷ng thöa ruéng lín, thuËn lîi cho viÖc c¬ giíi ho¸, n«ng d©n cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ mua s¾m m¸y mãc phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gi¶i phãng søc lao ®éng, nhÊt lµ nh÷ng kh©u lao ®éng nÆng nhäc nh­ lµm ®Êt, b¬m n­íc, tuèt lóa...vµ dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt trong n«ng th«n cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, dån ®æi ruéng ®Êt thµnh c«ng ®· lµm thay ®æi c¸ch nghÜ c¸ch lµm cña nhiÒu hé n«ng d©n: tr­íc ®©y hä cßn do dù, chÇn chõ víi thãi quen canh t¸c trªn nh÷ng thöa ruéng nhá lÎ, chËt hÑp, nay chuyÓn sang s¶n xuÊt, canh t¸c trªn nh÷ng th÷a ruéng cã quy m« lín h¬n khiÕn cho nÕp nghÜ, c¸ch lµm còng v­ît khái tÇm suy nghÜ " tù tóc, tù cÊp" ®Ó v­¬n lªn s¶n xuÊt hµng ho¸, v­¬n lªn lµm giµu phï hîp víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®aÞ ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 2.2.3.6. Nh÷ng c«ng t¸c ®¹t ®­îc trong qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sau dån ®iÒn ®æi thöa * ChuyÓn ®æi ruéng ®Êt kh¾c phôc c¬ b¶n t×nh tr¹ng manh món B¶ng 2.5.T×nh h×nh chuyÓn ®æi ruéng ®Êt ë mét sè ®Þa ph­¬ng §¬n vÞ hµnh chÝnh Tæng sè thöa B×nh qu©n sè thöa/ hé DiÖn tÝch thöa nhá nhÊt (m2) DiÖn tÝchb×nh qu©n/thöa (m2) Tr­íc c/®æi Sau c/®æi % gi¶m Tr­íc c/®æi Sau c/®æi Tr­íc c/®æi Sau c/®æi Tr­íc c/®æi Sau c/®æi 1.X· ThiÖu H­ng (ThiÖu Ho¸-Thanh Ho¸) 15425 3862 74,9 12-15 2-5 36 500 215 656 2. X· L­¬ng Lè (Thanh Ba. Phó Thä) 8196 3461 58 8 3 20 240 508 1205 3.X· VÜnh ThÞnh (VÜnh T­êng. VÜnh Phóc) 29635 7766 73,8 16 4,3 20 270 217 829 4. X· Hµm S¬n (Yªn Phong. B¾c Ninh) 1378 826 40,1 13 4-5 48 360 194 1285 5. X· §¹i Th¾ng (Phó Xuyªn. Hµ T©y) 27437 4537 83,5 23 4 25 360 106 643 (Nguån: Héi nghÞ chuyªn ®Ò D§§TÒ chuyÓn ®æi ruéng ®Êt n«ng nghiÖp, kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món trong s¶n xuÊt, 1998 [10] Tõ b¶ng 2.5 cho thÊy: hÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng ®· thùc hiÖn D§§T víi ph­¬ng ¸n phï hîp, víi môc ®Ých chèng manh món vµ t¹o ra nh÷ng « thöa lín. PhÇn lín tæng sè thöa ®Êt ®Òu gi¶m tõ 40 - 84% so víi tr­íc dån ®æi, b×nh qu©n sè thöa tõ 2 - 5 thöa/hé, diÖn tÝch b×nh qu©n/thöa lín h¬n 600m2. * Dån ®iÒn ®æi thöa g¾n liÒn víi c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai D§§T lµ dÞp ®Ó kiÓm tra l¹i quü ®Êt n«ng nghiÖp, c«ng t¸c lËp hå s¬ ®Þa chÝnh ®­îc nhanh chãng, chÝnh x¸c. ë Ninh B×nh, qua chuyÓn ®æi ruéng ®Êt, c¸c huyÖn ®· ®o ®¹c rµ so¸t l¹i quü ®Êt ph¸t hiÖn diÖn tÝch ®Êt d«i d­: qua b¸o c¸o cña 22 x· ph¸t hiÖn d«i d­ 491,93 ha, trong ®ã: x· S¬n Hµ (Nho Quan) 200ha, Yªn Th¾ng (Yªn M«) 36,86 ha...Bªn c¹nh ®ã ®· cã 53 x· lËp hå s¬ ®Þa chÝnh ®Ó cÊp ®æi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, lµm c¬ së ph¸p lý ®Ó Nhµ n­íc qu¶n lý l©u dµi vÒ ®Êt ®ai [14]. §iÒu ®ã ®· gãp phÇn lµm cho viÖc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai ®­îc chÆt chÏ, nÒ nÕp, hiÖu qu¶ h¬n. D§§T cã ®iÒu kiÖn tèt ®Ó rµ so¸t, bæ sung, x©y dùng hoµn chØnh quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt, c«ng t¸c quy ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n, quy ho¹ch giao th«ng, thuû lîi ®­îc g¾n víi qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyÓn ®æi ruéng ®Êt. D§§T ®· lµm cho diÖn tÝch ®Êt c«ng Ých cña x· ®­îc dån gän vïng, gän thöa ®Ó tiÖn qu¶n lý, canh t¸c vµ sö dông vµo môc ®Ých chung cña x·. D§§T t¹o c¸c « thöa lín, tiÕt kiÖm diÖn tÝch ®¾p bê, ph¸t hiÖn diÖn tÝch giao thiÕu c«ng b»ng ë mét sè n¬i vµ gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c, m©u thuÉn ph¸t sinh trong sö dông ®Êt ®ai. * Dån ®iÒn ®æi thöa gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn Sau D§§T cã thÓ nãi hÇu hÕt ®ång ruéng ®· ®­îc quy ho¹ch ®¶m b¶o viÖc sö dông l©u dµi vµ hiÖu qu¶. §Êt giao th«ng néi ®ång, hÖ thèng thuû lîi, ®Êt vïng chuyÓn ®æi ®Òu râ rµng, ®Êt c«ng ®iÒn ®­îc tËp trung, cã thÓ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc vµ môc ®Ých sö dông. ë H¶i D­¬ng, sau khi chuyÓn ®æi ruéng ®Êt ng­êi d©n ®· phÊn khëi, thÓ hiÖn ngay b»ng viÖc tÝch cùc ®ãng gãp c«ng søc, tiÒn cña x©y dùng m­¬ng m¸ng, ®­êng giao th«ng néi ®ång...­íc tÝnh lªn tíi hµng v¹n ngµy c«ng vµ hµng tû ®ång. Sua D§§T, bµ con h¹ch to¸n qua mét vµi vô s¶n xuÊt thÊy n¨ng suÊt lóa t¨ng 5-10 t¹/ha; chi phÝ ®iÖn n­íc, c«ng lao ®éng...tiÕt kiÖm ®­îc 10-15%. Thu ho¹ch vô ®«ng, th­¬ng nh©n ghÐ ®u«i xe tËn ruéng [15]. D§§T ®· ph¸t huy ®­îc tÝnh tù chñ cña ®¬n vÞ kinh tÕ hé n«ng d©n trong ®Çu t­ th©m canh c©y trång, vËt nu«i. Cã ®iÒu kiÖn ®Ó bè trÝ c¬ cÊu s¶n xuÊt, thêi vô, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ®ång ruéng, t¨ng vô, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. B­íc ®Çu h×nh thµnh c¸c trang tr¹i n«ng nghiÖp, hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t cao h¬n. D§§T ®· t¸c ®éng tÝch cùc tíi nhiÒu mÆt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph­¬ng. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó hîp t¸c kinh tÕ n¶y në; tõ m« h×nh hîp t¸c, m« h×nh doanh nghiÖp n«ng nghiÖp ®Õn hîp t¸c kinh tÕ vïng.Tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ, hç trî ®Çu t­ vµ xóc tiÕn thÞ tr­êng tiªu thô cho s¶n xuÊt hµng ho¸ n«ng s¶n. D§§T thµnh c«ng gióp ng­êi n«ng d©n tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian lao ®éng, chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c kh©u canh t¸c, gi¶m h¼n c«ng "ch¹y ®ång" ë c¸c xø ®ång, nhiÒu thöa, thöa nhá...nay tËp trung ®Çu t­ vµo 2,3,4 thöa/hé sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó lµm kü h¬n, dù ®o¸n vµ cã biÖn ph¸p kÞp thêi, hîp lý ®Ó gi¶i quyÕt óng, h¹n, s©u bÖnh..., hé n«ng d©n cã vèn ®Çu t­ mua m¸y mãc n«ng nghiÖp võa phôc phô cho hé vµ c¸c hé kh¸c gãp phÇn gi¶i phãng søc lao ®éng...lµm cho hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cao h¬n. ViÖc dån ®æi ruéng ®Êt tõ nhiÒu « thöa nhá, ph©n t¸n thµnh nh÷ng « thöa lín, tËp trung ®· tõng b­íc lµm thay ®æi c¸ch nghÜ, c¸ch lµm, tËp qu¸n canh t¸c tr­íc ®©y cña ng­êi n«ng d©n. Tr­íc ®©y do ng­êi d©n quen canh t¸c trªn c¸c thöa ®Êt nhá nªn hay chÇn chõ, do dù kh«ng muèn ®Çu t­ th©m canh. Khi cã thöa ruéng lín cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn n«ng, khuyÕn ng­ ...phï hîp cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®· lµm nÕp nghÜ cña bµ con thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. Sau D§§T ®· h×nh thµnh nh÷ng vïng chuyªn canh lín, t¹o thµnh vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn c¸c lÜnh vùc: ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n. ë Quúnh L­u (NghÖ An) sau khi thùc hiÖn chuyÓn ®æi ruéng ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã b­íc æn ®Þnh kh¸ v÷ng ch¾c, ®· cã nhiÒu ®Þa ph­¬ng cã c¸nh ®ång quy m« 5-7ha ®¹t gi¸ trÞ 50 triÖu ®ång (Quúnh L­¬ng, Quúnh V¨n, Quúnh B¶n...). C¸c m« h×nh 50 triÖu/ha/n¨m chñ yÕu vÉn lµ chuyªn mµu víi c¬ cÊu sö dông 3-5 vô lóa, mµu, rau vô ®«ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao hoÆc nu«i trång thuû s¶n [15]. 2.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp 2.3.1. Nhãm c¸c yÕu tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn §iÒu kiÖn tù nhiªn (®Êt, n­íc, khÝ hËu, thêi tiÕt...) cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp [16]. CÇn ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh trong s¶n xuÊt. - §iÒu kiÖn khÝ hËu: c¸c yÕu tè khÝ hËu cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C¸c yÕu tè nh­: tæng tÝch «n, sè giê n¾ng, l­îng m­a, ®é Èm cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc bè trÝ c¬ cÊu vµ n¨ng suÊt cña c©y trång. - §iÒu kiÖn ®Êt ®ai: tÝnh chÊt ®Êt ®ai ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nguån gèc ®¸ mÑ vµ ®é ph× cña líp ®Êt bÒ mÆt ®­îc quyÕt ®Þnh bëi líp phñ thùc vËt, c¸ch thøc sö dông cña ng­êi sö dông ®Êt. §é ph× cña ®Êt ®ai vµ c¸ch thøc bè trÝ c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi tÝnh chÊt ®Êt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt c©y trång vµ hiÖu qu¶ sö dông c©y trång, vËt nu«i phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ ®Êt. 2.3.2. Nhãm c¸c yÕu tè kinh tÕ - x· héi * BiÖn ph¸p kü thuËt C¸c biÖn ph¸p kü thuËt cña con ng­êi t¸c ®éng vµo ®Êt ®ai, c©y trång, vËt nu«i nh»m t¹o ra c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó h×nh thµnh, ph©n bè vµ tÝch luü n¨ng suÊt kinh tÕ. §©y lµ nh÷ng t¸c ®éng cã hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ ®èi t­îng s¶n xuÊt, vÒ thêi tiÕt, ®iÒu kiÖn m«i tr­êng vµ thÓ hiÖn nh÷ng dù b¸o th«ng minh. Lùa chän c¸c t¸c ®éng kü thuËt, lùa chän chñng lo¹i vµ c¸ch sö dông ®Çu vµo phï hîp víi quy luËt tù nhiªn cña sinh vËt nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra [17]. Theo Franh Elli Douglass C.North [28], ë c¸c n­íc ph¸t triÓn khi cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña kü thuËt, gièng míi, thuû lîi, ph©n bãn tíi hiÖu qu¶ th× còng ®Æt ra yªu cÇu míi ®èi víi tæ chøc sö dông ®Êt. §Õn thÓ kû XXI, n«ng nghiÖp n­íc ta øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt gãp phÇn t¨ng cao ®Õn 30% n¨ng suÊt kinh tÕ [8]. Nh­ vËy nhãm c¸c yÕu tè kü thuËt cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh khai th¸c ®Êt theo chiÒu s©u vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt gåm: - BiÖn ph¸p kinh tÕ: vay vèn, ®Çu t­, hç trî gi¸ n«ng s¶n... - BiÖn ph¸p sinh häc: thay ®æi gièng, bè trÝ c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn... - BiÖn ph¸p kü thuËt: c¸c biÖn ph¸p c¶i t¹o ®Êt, ch¨m sãc c©y trång, gieo trång, x©y dùng hÖ thèng thuû lîi... - BiÖn ph¸p qu¶n lý: ®Þnh h­íng trång c©y g×, nu«i con g×, sè l­îng diÖn tÝch, c¸c chÝnh s¸ch... * Nhãm c¸c yÕu tè tæ chøc - C«ng t¸c quy ho¹ch bè trÝ s¶n xuÊt: thùc hiÖn c«ng t¸c ph©n vïng quy ho¹ch sinh thaÝ n«ng nghiÖp dùa vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, dùa trªn c¬ së ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ nhu cÇu thÞ tr­êng, g¾n víi quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn, kÕt cÊu h¹ tÇng, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ thÓ chÕ ph¸p luËt b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng [20]. §ã lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng c©y trång vËt nu«i vµ khai th¸c ®Êt mét c¸ch ®Çy ®ñ, hîp lý. - H×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt: c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tæ chøc khai th¸c vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp [17]. V× thÕ, ph¸t huy thÕ m¹nh cña c¸c lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp vµ gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c h×nh thøc ®ã. Trong t­¬ng lai h×nh thµnh nªn quy m« s¶n xuÊt trªn « thöa lín b»ng viÖc tÝch tô ruéng ®Êt vµ chuyÓn ®æi ruéng ®Êt, ®ång thêi víi viÖc x¸c lËp c¸c hÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt nh­ hîp t¸c x·, tõng b­íc h×nh thµnh c¸c trang tr¹i tËp trung ph¸t triÓn s¶n xuÊt. * Nhãm c¸c yÕu tè x· héi - HÖ thèng thÞ tr­êng vµ sù h×nh thµnh thÞ tr­êng ®Êt n«ng nghiÖp, thÞ tr­êng n«ng s¶n. Cã 3 yÕu tè chñ yÕu ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông ®Êt lµ: n¨ng suÊt c©y trång, hÖ sè quay vßng ®Êt vµ thÞ tr­êng cung cÊp ®Çu vµo vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Çu ra [19]. - HÖ thèng chÝnh s¸ch: chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n, chÝnh s¸ch tÝn dông vµ ng©n hµng. - Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi vµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. - Nh÷ng kinh nghiÖm, tËp qu¸n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh, tr×nh ®é ®Çu t­. 3. Ph¹m vi, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1. Ph¹m vi nghiªn cøu - §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cña hé n«ng d©n tr­íc vµ sau thùc hiÖn c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa trªn ®Þa bµn huyÖn CÈm Khª (tËp trung nghiªn cøu 3 x· tiªu biÓu, ®¹i diÖn cho 3 vïng sinh th¸i trong huyÖn CÈm Khª). 3.2. Néi dung nghiªn cøu - §iÒu kiÖn tù nhiªn - kinh tÕ x· héi huyÖn CÈm Khª. + §iÒu kiÖn tù nhiªn: vÞ trÝ ®Þa lý, khÝ hËu, tµi nguyªn… +T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ: c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ; c¬ së h¹ tÇng; v¨n ho¸ x· héi. - Thùc tr¹ng vµ qu¸ tr×nh tiÕn hµnh dån ®iÒn ®æi thöa huyÖn CÈm Khª. + C¬ së ph¸p lý tiÕn hµnh D§§T. + Thùc tr¹ng ruéng ®Êt tr­íc khi dån ®æi. + Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn D§§T . + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña c«ng t¸c D§§T . - ¶nh h­ëng cña c«ng t¸c D§§T ®Õn sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn nghiªn cøu. + Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu sö dông ®Êt, c¬ cÊu c©y trång, ngµnh nghÒ ch¨n nu«i cña hé n«ng d©n. + Kh¶ n¨ng ph¸t huy c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt; kh¶ n¨ng ®Çu t­ cho s¶n xuÊt; ¸p dông c¸c ph­¬ng tiÖn m¸y mãc vµo ®ång ruéng cña c¸c hé n«ng d©n. + ¶nh h­ëng cña c«ng t¸c D§§T ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai trªn ®Þa bµn nghiªn cøu. - §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt sau khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch D§§T trªn c¬ së c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng. - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn. 3.3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.3.1. Ph­¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin - §iÒu tra, thu thËp th«ng tin sè liÖu thø cÊp: đã lµ nh÷ng th«ng tin, sè liÖu cã liªn quan trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· ®­îc c«ng bè chÝnh thøc ë c¸c cÊp, ngµnh. C¸c th«ng tin ®ã chñ yÕu gåm: sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi; hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp qua c¸c n¨m; b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt; c¸c v¨n b¶n vÒ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, c¸c chÝnh s¸ch vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ c¸c th«ng tin, sè liÖu kh¸c. - Thu thËp th«ng tin sè liÖu s¬ cÊp: đã lµ c¸c th«ng tin ch­a ®­îc c«ng bè chÝnh thøc trong tõng n«ng hé, nã ph¶n ¸nh ®êi sèng kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, ®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ sö dông ®Êt vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan. Ph­¬ng ph¸p ®Ó thu thËp ®­îc c¸c th«ng tin trªn: ph­¬ng ph¸p PRA (ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra nhanh cã sù tham gia cña n«ng hé). 3.3.2. Ph­¬ng ph¸p xö lý sè liÖu, d÷ liÖu b»ng phÇn mÒm EXCEL TiÕn hµnh xö lý d÷ liÖu b»ng phÇn mÒm Excel sau khi ®iÒu tra, pháng phÊn n«ng hé theo mÉu phiÕu ®· x©y dùng. 3.3.3. Ph­¬ng ph¸p chän ®iÓm nghiªn cøu C¸c ®iÓm nghiªn cøu ph¶i tho¶ m·n: (1) c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa h×nh, ®iÒu kiÖn canh t¸c ë c¸c vïng kh¸c nhau cña huyÖn CÈm Khª; (2) tho¶ m·n nhu cÇu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña dån ®æi ruéng ®Êt ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nguån lùc, thêi gian nghiªn cøu h¹n chÕ nªn viÖc nghiªn cøu ®iÓm m« h×nh chØ tËp trung ë 3 x·: Thuþ LiÔu, V¨n Khóc vµ C¸t Trï. - X· V¨n Khóc ®­îc chän lµm ®iÓm nghiªn cøu víi nh÷ng ®Æc tr­ng cña vïng 1. Vïng 1, gåm 11 x· miÒn nói cña huyÖn, víi diÖn tÝch tù nhiªn 13283,57ha, chiÕm 56,63% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn huyÖn, c¸c x· nµy gåm: V¨n Khóc, Tiªn L­¬ng, Ph­îng VÜ, Tam S¬n, V¨n B¸n, CÊp DÉn, H­¬ng Lung, T¹ X¸, Ch­¬ng X¸, Yªn D­ìng, §ång L­¬ng. §©y lµ vïng cã ®Þa h×nh ®Êt ®ai t­¬ng ®èi phøc t¹p, bao quanh ®ång ruéng chñ yÕu lµ ®åi, nói, ruéng ®ång kh«ng ®­îc b»ng ph¼ng nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng thuËn lîi, hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao. ¶nh 3.1. §ång ®Êt x· V¨n Khóc - X· Thuþ LiÔu ®­îc chän lµm ®iÓm nghiªn cøu víi nh÷ng ®Æc tr­ng cña vïng 2. Vïng 2, gåm 14 x·, 1 thÞ trÊn thuéc vïng trung du cña huyÖn, víi diÖn tÝch tù nhiªn 8507,27 ha, chiÕm 36,28% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn huyÖn, bao gåm ThÞ TrÊn S«ng Thao vµ c¸c x·: Tuy Léc, Ng« X¸, Thuþ LiÔu, S¬n Nga, Tïng Khª, Thanh Nga, X­¬ng ThÞnh, Phó Khª, S¬n T×nh, Yªn LËp, Phó L¹c, T×nh C­¬ng, §iªu L­¬ng, Phïng X¸. §©y lµ vïng ®Êt cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi thÊp, ®Êt ®ai mµu mì h¬n vïng 1 nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã phÇn thuËn lîi vµ cho n¨ng xuÊt cao h¬n vïng 1. ¶nh 3.2. §ång ®Êt x· Thuþ LiÔu - X· C¸t Trï ®­îc chän lµm ®iÓm nghiªn cøu víi nh÷ng ®Æc tr­ng cña vïng 3. Vïng 3, gåm 5 x· ®ång b»ng cña huyÖn, víi diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 1664,19ha, chiÕm 7,09% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn huyÖn, c¸c x· gåm: C¸t Trï, §ång Cam, Ph­¬ng X¸, Sai Nga, HiÒn §a. §©y lµ c¸c x· cã ®Êt ®ai mµu mì nhÊt huyÖn do phï sa cña s«ng Hång båi ®¾p nªn thuËn lîi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ cho n¨ng xuÊt cao. ¶nh 3.3. §ång ®Êt x· C¸t Trï 3.3.4. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp * HiÖu qu¶ kinh tÕ [21] HiÖu qu¶ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh mÆt chÊt l­îng cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi lµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña toµn x· héi, khi nguån lùc s¶n xuÊt cña x· héi ngµy cµng trë nªn khan hiÕm, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. - §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ tÝnh trªn 1ha ®Êt n«ng nghiÖp chóng t«i tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®èi víi c¸c c©y, con chÝnh trªn ®ång ®Êt CÈm Khª th«ng qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ chñ yÕu sau: + Gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO): lµ toµn bé gi¸ trÞ s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô ®­îc t¹o ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th­êng lµ 1 n¨m), nã ph¶n ¸nh n¨ng xuÊt ®Êt ®ai trªn khÝa c¹nh l­îng gi¸ trÞ thu ®­îc trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. GO = Qi*Pi Trong ®ã: - Qi lµ s¶n l­îng cña s¶n phÈm thø i ®­îc t¹o ra - Pi lµ gi¸ cña ®¬n vÞ s¶n phÈm thø i + Chi phÝ trung gian (IC): lµ toµn bé kho¶n chi phÝ vËt chÊt th­êng xuyªn b»ng tiÒn mµ chñ thÓ bá ra thuª vµ mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ dÞch vô sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh­: chi phÝ vÒ gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, lµm ®Êt, vËn chuyÓn, chi phÝ kh¸c...ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®Çu t­ chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch gieo trång. IC = Cj, trong ®ã: Cj lµ kho¶n chi phÝ thø j + Gi¸ trÞ gia t¨ng (VA): lµ hiÖu sè gi÷a GO vµ chi phÝ trung gian IC; lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi ®­îc t¹o thªm trong mét th¬× kú s¶n xuÊt ®ã. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ë khÝa c¹nh gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o gia trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. VA = GO - IC + Thu nhËp hçn hîp (thu nhËp thùc tÕ: MI) lµ phÇn tr¶ cho ng­êi lao ®éng ch©n t©y vµ ng­êi lao ®éng qu¶n lý cña hé gia ®×nh cïng tiÒn l·i thu ®­îc cña viÖc sö dông ®Êt. MI = VA - KHTS (§) - ThuÕ (T) - Thuª lao ®éng + Gi¸ trÞ ngµy c«ng lao ®éng: gi¸ trÞ ngµy c«ng lao ®éng = thu nhËp hçn hîp /sè c«ng lao ®éng. + HiÖu qu¶ kinh tÕ/mét ngµy c«ng lao ®éng (L§) quy ®æi: GO/L§ vµ VA/L§, thùc chÊt lµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®Çu t­ lao ®éng sèng cho tõng kiÓu sö dông ®Êt vµ tõng c©y trång lµm c¬ së ®Ó so s¸nh víi chi phÝ c¬ héi cña tõng ng­êi lao ®éng. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch ®­îc ®¸nh gi¸ ®Þnh l­îng (gi¸ trÞ tuyÖt ®èi) b»ng tiÒn theo thêi gi¸ hiÖn hµnh vµ ®Þnh tÝnh (t­¬ng ®èi) ®­îc tÝnh b»ng møc ®é cao thÊp. C¸c chØ tiªu ®¹t ®­îc cµng cao th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng lín . * C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x· héi HiÖu qu¶ x· héi lµ ph¹m trï cã liªn quan mËt thiÕt víi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ thÓ hiÖn môc tiªu ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi, viÖc l­îng ho¸ c¸c chØ tiªu biÓu hiÖn hiÖu qu¶ x· héi cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n mµ chñ yÕu ph¶n ¸nh b»ng c¸c chØ tiªu mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nh­ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho lao ®éng, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®Þnh canh, ®Þnh c­, c«ng b»ng x· héi, n©ng cao møc sèng cña toµn d©n [22]. Do ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi nªn chóng t«i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x· héi theo mét sè chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh tÝnh nh­ sau: - Møc ®é chÊp nhËn cña ng­êi d©n thÓ hiÖn ë møc ®é ®Çu tý kiÕn cña hé. - §¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc, gia t¨ng lîi Ých cña ng­êi n«ng d©n. - §¸p øng ®­îc môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng. - Thu hót nhiÒu lao ®éng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho._.tõ sè liÖu ®iÒu tra) Qua sè liÖu b¶ng 4.13 cho thÊy sù m¹nh d¹n ®Çu t­ m¸y mãc trong s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n ®· cã sù thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc. Sè l­îng tr©u, bß cÇy kÐo gi¶m ®i, sè l­îng c¸c m¸y mãc phôc vô s¶n xuÊt t¨ng lªn ®· lµm cho tû lÖ c¬ giíi ho¸ trong kh©u lµm ®Êt cña c¸c x· ®Òu t¨ng: x· Thuþ LiÔu ®¹t 60%, t¨ng 45% so víi tr­íc dån ®æi; x· V¨n Khóc ®¹t 65%, t¨ng 53%; x· C¸t Trï ®¹t 76%, t¨ng 51% so víi tr­íc dån ®æi. §iÒu ®ã ®· chøng tá viÖc dån ®æi tõ nhiÒu « thöa nhá thµnh « thöa lín ®· gióp cho bµ con n«ng d©n cã c¬ héi ®Çu t­ m¸y mãc ¸p dông vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶i phãng søc lao ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ/mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. 4.3.4.6. ¶nh h­ëng cña D§§T ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Sè trang tr¹i cña huyÖn CÈm Khª sau dån ®æi ruéng ®Êt (n¨m 2007) ®­îc thÓ hiÖn t¹i b¶ng 4.14. B¶ng 4.14 .Sè trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sau chuyÓn ®æi ruéng ®Êt TT X· Sè trang tr¹i Lo¹i h×nh trang tr¹i DiÖn tÝch trang tr¹i (ha) Tæng hîp Nu«i trång thuû s¶n Ch¨n nu«i 1 Ng« X¸ 08 03 05 12,7 2 Ph­îng Vü 03 03 2,9 3 Thuþ LiÔu 09 05 04 20,7 4 V¨n B¸n 07 05 02 7,5 5 Phó L¹c 07 04 02 01 9,1 6 V¨n Khóc 07 03 02 02 24,5 7 §iªu L­¬ng 09 03 03 03 22,5 8 §ång L­¬ng 03 03 4,5 9 C¸t Trï 05 04 01 12,0 10 CÊp DÉn 08 05 03 25,6 11 HiÒn §a 04 04 8,0 13 Ph­¬ng X¸ 08 04 03 01 21,6 14 §ång Cam 05 02 03 12,5 15 H­¬ng Lung 06 04 01 01 19,2 16 S¬n Nga 04 03 01 10,8 (Nguån: tæng hîp tõ sè liÖu ®iÒu tra) ¶nh 4.5. Trang tr¹i tæng hîp cña gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Phßng (khu 1 x· Thuþ LiÔu) ¶nh 4.6 Trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n cña gia ®×nh «ng §Æng V¨n §­îc (khu 4 x· V¨n Khóc) Dån ®æi ruéng ®Êt ®· t¹o ra nh÷ng thöa ruéng cã quy m« diÖn tÝch lín h¬n 1ha, ®¸p øng nhu cÇu tÝch tô ®Êt ®ai, h×nh thµnh c¸c trang tr¹i n«ng nghiÖp cña n«ng d©n. N¨m 2003 trªn ®Þa bµn huyÖn cã 15 trang tr¹i, ®Õn n¨m 2007 sè trang tr¹i ®· lµ 93 trang tr¹i, trong ®ã cã 55 trang tr¹i tæng hîp, 11 trang tr¹i ch¨n nu«i vµ 27 trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n. Cã thÓ nãi, s¶n xuÊt theo m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i, c¸c hé gia ®×nh ngoµi viÖc t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n th× cßn gi¶i quyÕt l­îng lín lao ®éng nhµn rçi cña gia ®×nh m×nh vµ c¸c gia ®×nh kh¸c. §· xuÊt hiÖn nh÷ng trang tr¹i ®iÓn h×nh nh­: gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Phßng (khu 1 x· Thuþ LiÔu) s¶n xuÊt theo m« h×nh trang tr¹i tæng hîp, cho thu l·i 58 triÖu ®ång/n¨m; trang tr¹i nuéi trång thuû s¶n cña gia ®×nh «ng §Æng V¨n §­îc (khu 4 x· V¨n Khóc) cho thu l·i kho¶ng 52 triÖu ®ång/ n¨m... 4.3.4.7. ¶nh h­ëng cña D§§T ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt c«ng Ých Theo quy ®Þnh ®Êt c«ng Ých (hay cßn gäi lµ ®Êt 5%) lµ quü ®Êt dµnh riªng ®Ó nh»m môc ®Ých x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi. DiÖn tÝch nµy theo NghÞ ®Þnh 64 - CP cña ChÝnh phñ n¨m 1993 ®­îc quy ®Þnh lµ kh«ng qu¸ 5% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. Sè liÖu ®iÒu tra vÒ gi¸ thÇu ®Êt c«ng Ých cña 3 x· nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.15. B¶ng 4.15.Gi¸ thÇu ®Êt c«ng Ých thùc tÕ tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa X· Tr­íc dån ®iÒn ®æi thöa Sau dån ®iÒn ®æi thöa B×nh qu©n (kg thãc/ sµo) B×nh qu©n (kg thãc/ sµo) C¸ biÖt (kg thãc/ sµo) Thuþ LiÔu 40 85 95 V¨n Khóc 45 80 130 C¸t Trï 65 95 110 (Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu ®iÒu tra) 0 20 40 60 80 100 120 140 Thuþ LiÔu V¨n Khóc C¸t Trï Tr­íc dån ®iÒn ®æi thöa B×nh qu©n (kg thãc/ sµo) Sau dån ®iÒn ®æi thöa B×nh qu©n (kg thãc/ sµo) Sau dån ®iÒn ®æi thöa C¸ biÖt (kg thãc/ sµo) BiÓu ®å 4.3. So s¸nh gi¸ thÇu ®Êt c«ng Ých b×nh qu©n tr­íc vµ sau dån ®iÒn ®æi thöa Tõ b¶ng 4.15 vµ biÓu ®å 3 cho thÊy: ®Êt c«ng Ých cña 3 x· ®Òu ®­îc giao cho d©n sö dông (manh món vµ ph©n t¸n) víi møc s¶n l­îng t­¬ng ®èi thÊp nªn s¶n l­îng thu vÒ trªn diÖn tÝch ®Êt c«ng Ých kh«ng cao. Sau D§§T do ®Êt c«ng Ých ®· ®­îc tËp trung gän vïng, gän thöa, cô thÓ x· Thuþ LiÔu ®· dån ®æi tËp trung, gän vïng gän thöa ®­îc 32,75 ha, x· V¨n Khóc lµ 25,7 ha, x· C¸t Trï lµ 16,2 ha. §iÒu ®ã ®· t¹o thuËn lîi trong canh t¸c nªn hÇu hÕt c¸c hé ®Êu thÇu lµ c¸c hé cã kinh tÕ kh¸, cã kinh nghiÖm trong viÖc tæ chøc s¶n xuÊt. Tõ nhu cÇu më réng quy m« s¶n xuÊt cña rÊt nhiÒu hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn th«n x· dÉn ®Õn gi¸ ®Çu thÇu ®Êt c«ng Ých ®· t¨ng gÊp 2 lÇn, thËm chÝ cã ®Þa ph­¬ng ®· t¨ng gÊp 3 lÇn so víi tr­íc dån ®iÒn ®æi thöa. 4.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tr­íc vµ sau khi thùc hiÖn dån ®iÒn ®æi thöa HiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp nãi chung vµ hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng thøc lu©n canh nãi riªng ®Òu phô thuéc rÊt lín vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng lo¹i c©y trång, vËt nu«i trªn ®ã. Do ®ã, viÖc ®¸nh gi¸, so s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng lo¹i c©y trång, vËt nu«i lµ rÊt quan träng vµ cã ý nghÜa thùc tiÔn s©u s¾c. 4.4.1. HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè c©y trång chÝnh cña 3 x· nghiªn cøu tr­íc vµ sau D§§T Lµ huyÖn thuÇn n«ng vµ mang ®Æc thï cña vïng b¸n s¬n ®Þa nªn trªn ®ång ®Êt CÈm Khª ch­a cã c¸c lo¹i c©y, con ®Æc s¶n mang tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao. C¸c c©y trång chÝnh ë ®©y chñ yÕu lµ lóa, ng«, l¹c. Ngoµi ra ®ång ®Êt ë CÈm Khª cßn thuËn lîi cho nu«i trång thuû s¶n cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Qua ®iÒu tra, ph©n tÝch vµ xö lý d÷ liÖu b»ng phÇn mÒm Excel chóng t«i ®· cã ®­îc sè liÖu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt cña mét sè c©y trång chÝnh (theo ®¬n gi¸ n¨m 1994) t¹i 3 x· ®iÒu tra tr­íc vµ sau thùc hiÖn D§§T. Sè liÖu tæng hîp ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.16. Tõ sè liÖu tæng hîp t¹i b¶ng 4.16 cho thÊy, sau D§§T c¸c c©y, con chÝnh ®Òu cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n so víi tr­íc D§§T: gi¸ trÞ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ gia t¨ng, hiÖu qu¶ ®ång vèn ®Òu t¨ng vµ ng­îc l¹i c«ng lao ®éng, chi phÝ cho s¶n xuÊt/ha/vô ®Òu gi¶m, trong ®ã cho hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ m« h×nh nu«i c¸: m« h×nh nu«i c¸ ë x· V¨n Khóc ®· cho gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO) n¨m 2007 ®¹t 22952,4 ngh×n ®ång, t¨ng 1942 ngh×n ®ång; gi¸ trÞ gia t¨ng (VA) ®¹t 13532,8 ngh×n ®ång, t¨ng 1145 ngh×n ®ång; c«ng lao ®éng ®· gi¶m tõ 293,5 c«ng xuèng cßn 224,3 c«ng, gi¶m ®­îc 69,2 c«ng so víi tr­íc dån ®æi. C©y lóa xu©n ë x· C¸t Trï ®· cho gi¸ trÞ GO n¨m 2007 ®¹t 8597,1 ngh×n ®ång, t¨ng 770,2 ngh×n ®ång; gi¸ trÞ VA ®¹t 5182,6 ngh×n ®ång, t¨ng 719,7 ngh×n ®ång so víi tr­íc dån ®æi sè c«ng lao ®éng ®· gi¶m tõ 141,5 c«ng cuèng cßn 126,8 ngh×n ®ång, gi¶m ®­îc 14,7 c«ng/ha/vô... Nh×n chung, sau D§§T c¸c c©y, con chÝnh trªn ®ång ®Êt CÈm Khª vÉn chñ yÕu lµ lóa xu©n, lóa mïa, l¹c, ng« vµ nu«i c¸. Song do t×nh tr¹ng manh món ruéng ®Êt c¬ b¶n ®­îc kh¾c phôc ®· lµm cho bµ con n«ng d©n m¹nh d¹n ®Çu t­ th©m canh, ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ®ång ruéng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c c©y trång, vËt nu«i chÝnh/mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Òu ®· t¨ng lªn, chi phi s¶n xuÊt vµ ngµy c«ng lao ®éng gi¶m xuèng, lµm cho cuéc sèng cña bµ con n«ng d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. B¶ng 4.16. HiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt mét sè c©y trång chÝnh cña ba x· nghiªn cøu (Theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1994) Xà THUỴ LIỄU Cây trồng, vật nuôi Trước chuyển đổi (2003) Sau chuyển đổi (2007) VA so GO IC Công LĐ VA VA/LĐ GO/LĐ GO IC Công LĐ VA VA/LĐ GO/LĐ trước CĐ 1000đ/ha 1000đ/ha công/ha 1000đ 1000đ 1000đ 1000đ/ha 1000đ/ha công/ha 1000đ 1000đ 1000đ (+,-) Lúa xuân 6962.6 1333.5 151.1 5629.2 37.3 46.1 7401.3 1405.5 133.4 5995.7 45.0 55.5 366.6 Lúa mùa 5749.4 2102.8 122.0 3646.5 29.9 47.1 6136.8 2273.7 109.5 3863.1 35.3 56.0 216.6 Ngô 4804.9 1757.4 113.7 3047.5 26.8 42.3 5114.9 1895.1 96.0 3219.8 33.5 53.3 172.3 Lạc 5180.3 1894.7 147.9 3285.6 22.2 35.0 6640.0 2460.1 149.6 4179.9 27.9 44.4 894.3 Cá 21684.3 8899.1 293.5 12785.1 43.6 73.9 23227.7 9532.6 249.2 13695.1 54.9 93.2 910.0 Xà CÁT TRÙ Lúa xuân 7826.9 3364.0 141.5 4462.9 31.5 55.3 8597.1 3414.5 126.8 5182.6 40.9 67.8 719.7 Lúa mùa 6962.6 2546.6 123.1 4416.0 35.9 56.6 7482.1 2772.1 109.3 4710.0 43.1 68.5 293.9 Ngô 5960.5 2180.1 117.5 3780.5 32.2 50.7 6522.6 2418.6 100.3 4104.0 40.9 65.0 323.5 Lạc 5180.3 1894.7 123.2 3285.6 26.7 42.0 6640.0 2460.1 122.4 4179.9 34.1 54.2 894.3 Cá 22459.5 9678.9 251.8 12780.6 50.8 89.2 23760.0 10239.4 208.8 13520.6 64.7 113.8 740.0 Xà VĂN KHÚC Lúa xuân 7298.7 2550.5 158.3 4748.3 30.0 46.1 7627.5 2665.4 123.7 4962.2 40.1 61.7 213.9 Lúa mùa 6226.3 2277.3 132.1 3949.1 29.9 47.1 6722.6 2490.7 108.0 4231.9 39.2 62.3 282.8 Ngô 4804.9 1757.4 113.7 3047.5 26.8 42.3 5114.9 1895.1 86.4 3219.8 37.2 59.2 172.3 Lạc 2906.1 1062.9 147.9 1843.2 12.5 19.7 6640.0 2460.1 134.7 4179.9 31.0 49.3 2336.7 Cá 21010.4 8622.6 293.5 12387.8 42.2 71.6 22952.4 9419.6 224.3 13532.8 60.3 102.3 1145.0 4.4.2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt/1ha ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña 3 x· nghiªn cøu tr­íc vµ sau D§§T Sè liÖu tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt/1ha ®Êt n«ng nghiÖp cña 3 x· nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn t¹i b¶ng 4.17. Tõ sè liÖu t¹i b¶ng 4.17 cho thÊy kÕt qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c¸c x· ®iÒu tra n¨m 2003 cã sù kh¸c biÖt t­¬ng ®èi lín. NÕu nh­ gi¸ trÞ s¶n xuÊt 1ha ®Êt n«ng nghiÖp cña x· Thuþ LiÔu ®¹t 19,73 triÖu ®ång th× ë x· C¸t Trï ®¹t 21,62 triÖu ®ång. Sù chªnh lÖch vÒ gi¸ còng nh­ c¸c chØ tiªu kh¸c cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch do cã sù kh¸c nhau vÒ ®Êt ®ai, ®Þa h×nh, tr×nh ®é canh t¸c... Còng tõ sè liÖu b¶ng 4.17 cho thÊy, vÉn trªn ®ång ®Êt Êy, con ng­êi Êy nh­ng víi viÖc c¸c thöa ruéng ®· gän vïng, gän thöa, diÖn tÝch c¸c « thöa lín ®· lµm gi¶m chi phÝ trong s¶n xuÊt vµ khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n ®Çu t­ th©m canh nªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña 3 x· ®iÒu tra (n¨m 2007) ®Òu t¨ng so víi tr­íc dån ®æi (n¨m 2003): gi¸ trÞ s¶n xuÊt/1ha cña c¶ 3 x· ®Òu t¨ng, cao nhÊt lµ x· C¸t Trï (gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®¹t 26,59 triÖu ®ång, t¨ng 4,97 triÖu ®ång so víi tr­íc dån ®æi), lý do: x· nµy cã ®Þa h×nh b»ng ph¼ng, ®Êt ®ai ®­îc sù båi ®¾p phï sa cña s«ng Hång nªn mµu mì vµ n¨ng suÊt cña c¸c c©y trång vËt nu«i ®Òu cao h¬n vµ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. Cïng víi viÖc gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng th× chØ tiªu thu nhËp hçn hîp (MI)/ha ®Êt n«ng nghiÖp cña 3 x· còng t¨ng m¹nh: x· V¨n Khóc gi¸ trÞ MI n¨m 2007 ®¹t 9,86 triÖu ®ång, t¨ng 2,61 triÖu ®ång so víi n¨m 2003; x· Thuþ LiÔu ®¹t 9,9 triÖu ®ång, t¨ng 2,62 triÖu vµ cuèi cïng ®¹t cao nhÊt vÉn lµ x· C¸t Trï víi gi¸ trÞ MI n¨m 2007 lµ 10,04 triÖu ®ång, t¨ng 2,43 triÖu ®ång so víi tr­íc D§§T. B¶ng 4.17. HiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ®Êt/1ha ®Êt n«ng nghiÖp t¹i 3 x· ®iÒu tra ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh B×nh qu©n chung X· ®iÒu tra Thuþ LiÔu C¸t Trï V¨n Khóc N¨m 2003 N¨m 2007 So s¸nh (+,-) N¨m 2003 N¨m 2007 So s¸nh (+,-) N¨m 2003 N¨m 2007 So s¸nh (+,-) N¨m 2003 N¨m 2007 So s¸nh (+,-) Gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO) Tr.®ång 20.60 25.23 4.63 19.73 24.11 4.38 21.62 26.59 4.97 20.44 24.98 4.54 Chi phÝ trung gian (IC) Tr.®ång 7.91 8.86 0.95 6.99 8.04 1.05 8.89 10.12 1.24 7.85 8.43 0.58 Gi¸ trÞ gia t¨ng (VA) Tr.®ång 12.69 16.37 3.68 12.74 16.07 3.32 12.73 16.47 3.74 12.59 16.56 3.96 Thu nhËp hçn hîp (MI) Tr.®ång 7.38 9.93 2.55 7.28 9.90 2.62 7.61 10.04 2.43 7.25 9.86 2.61 GO/IC LÇn 2.60 2.85 0.25 2.82 3.00 0.18 2.43 2.63 0.2 2.6 2.96 0.36 VA/IC LÇn 1.60 1.85 0.25 1.82 2.00 0.18 1.43 1.63 0.2 1.6 1.96 0.36 MI/IC LÇn 0.93 1.12 0.19 1.04 1.23 0.19 0.86 0.99 0.14 0.92 1.17 0.25 GO/1 c«ng lao ®éng 1000 ® 48.27 77.28 29.01 45.80 70.45 24.65 53.49 83.58 30.09 45.50 77.82 32.32 VA/1 c«ng lao ®éng 1000 ® 29.95 48.13 18.18 30.19 46.42 16.23 31.50 49.92 18.41 28.15 48.06 19.91 MI/1 c«ng lao ®éng 1000 ® 17.56 30.28 12.72 17.80 28.57 10.77 18.82 31.56 12.74 16.05 30.72 14.67 Do GO vµ MI t¨ng nªn gi¸ trÞ ngµy c«ng lao ®éng cña ng­êi d©n còng ®· ®­îc n©ng lªn: x· C¸t Trï ®¹t 31,56 ngh×n ®ång/1 c«ng lao ®éng (t¨ng 12,74 ngh×n ®ång), x· V¨n Khóc ®¹t 30,72 ngh×n ®ång (t¨ng 14,67 ngh×n ®ång ) vµ x· Thuþ LiÔu ®¹t 28,57 ngh×n ®ång (t¨ng 10,77 ngh×n ®ång). HiÖu qu¶ ®ång vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt cña bµ con còng ®· t¨ng lªn, khiÕn bµ con yªn t©m h¬n trong ®Çu t­ s¶n xuÊt: sau dån ®æi, gi¸ trÞ GO/IC b×nh qu©n chung ®¹t 2,85 lÇn, t¨ng 0,25 lÇn so víi tr­íc dån ®æi; VA/IC ®¹t 1,85 lÇn, t¨ng 0.25 lÇn vµ MI/IC ®¹t 1,12 lÇn, t¨ng 0,19 lÇn so víi tr­íc dån ®æi. Tõ nh÷ng sè liÖu ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy t¸c dông vµ vai trß to lín cña chÝnh s¸ch D§§T trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. 4.5. Dån ®æi ruéng ®Êt gãp phÇn lµm n©ng cao hiÖu qu¶ x· héi - Sau dån ®æi ruéng ®Êt ®ång ruéng ®­îc c¶i t¹o, kiÕn thiÕt l¹i thuËn lîi cho c«ng t¸c ¸p dông c¬ giíi ho¸, khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo ®ång ruéng gãp phÇn gi¶i phãng søc lao ®éng vµ cã c¬ héi rót, chuyÓn sang lao ®éng t¹i c¸c ngµnh nghÒ kh¸c t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi d©n. Bªn c¹nh ®ã, sau dån ®æi ruéng ®Êt hÖ sè sö dông ®Êt ®­îc n©ng lªn, nh÷ng trang tr¹i tæng hîp víi quy m« lín ®· gi¶i quyÕt ®­îc mét lùc l­îng lao ®éng n«ng nghiÖp nhµn rçi. - Sau dån ®æi ruéng ®Êt hÇu hÕt ng­êi d©n ®Òu phÊn khëi v× hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i cao h¬n tr­íc khi dån ®æi, tõ b¶ng tæng hîp sè liÖu ®iÒu tra, pháng vÊn n«ng hé (b¶ng 4.18) cho thÊy: cã tíi 155/170 hé (®¹t 91%) ®­îc hái ®Òu tr¶ lêi lµ ®ång ý víi chñ tr­¬ng D§§T cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. NhiÒu hé d©n ®· m¹nh d¹n nhËn nh÷ng thöa ruéng xÊu ®Ó x©y dùng m« h×nh trang tr¹i tæng hîp mang l¹i thu nhËp tõ 35 - 80 triÖu ®ång/ha/n¨m...Ng­êi d©n thùc sù yªn t©m g¾n bã vµ lµm giµu trªn chÝnh m¶nh cña m×nh. - Sau dån ®æi ruéng ®Êt, huyÖn CÈm Khª ®­îc coi lµ ®iÓm ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i, ®Æc biÖt lµ m« h×nh trang tr¹i vÒ thuû s¶n. 4.6. Dån ®æi ruéng ®Êt gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng - Dån ®æi ruéng ®Êt ®· n©ng cao hÖ sè sö dông ®Êt, n©ng cao diÖn tÝch c©y trång gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu sù « nhiÔm m«i tr­êng. §Êt ®ai ®­îc ng­êi d©n ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c¶i t¹o vµ kü thuËt lµm ®Êt (bõa ®Êt, ®æ ¶i, bõa chan, bãn ph©n theo quy ®Þnh) theo ®óng khoa häc kü thuËt ®· gãp phÇn b¶o vÖ vµ t¨ng c­êng ®é ph× cho ®Êt. - Dån ®æi ruéng ®Êt ®· g¾n liÒn víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, ®i ®«i víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng, gi¶m thiÓu « nhiÔm tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §Êt ®ai ®­îc khai th¸c hîp lý, ®i ®«i víi viÖc c¶i t¹o, b¶o vÖ ®é ph× cho ®Êt. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt trªn sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ch¨n nu«i - trång trät - chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. 4.7. Ph¶n øng cña n«ng d©n ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch D§§T Qua ®iÒu tra thùc tÕ cho thÊy hÇu hÕt t©m lý cña c¸c hé n«ng d©n ®Òu rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò dån ®iÒn ®æi thöa. Trªn thùc tÕ khi ch­a cã chñ tr­¬ng cña §¶ng, Nhµ n­íc th× mét sè hé n«ng d©n ®· tù chuyÓn ®æi cho nhau ®Ó tiÖn s¶n xuÊt. §¹i bé phËn ng­êi d©n ®Òu nhËn thøc r»ng khi quy m« thöa ruéng ®­îc më réng, sè thöa Ýt ®i th× diÖn tÝch bê vïng bê thöa gi¶m ®i, ruéng ®Êt ®­îc tÝch tô, tËp trung h¬n th× cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, chi phÝ/1ha gieo trång gi¶m, t¹o tiÒn ®Ò cho tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. §Ó hiÓu râ vÒ quan ®iÓm vµ nguyÖn väng cña n«ng hé ®èi víi viÖc dån ®æi ruéng ®Êt, chóng t«i tiÕn hµnh pháng vÊn n«ng hé qua bé c©u hái pháng vÊn, kÕt qu¶ pháng vÊn n«ng hé ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.18. B¶ng 4.18. KÕt qu¶ pháng vÊn n«ng hé sau dån ®iÒn ®æi thöa Néi dung pháng vÊn vµ ý kiÕn cña n«ng hé Sè hé Tû lÖ % C¸c x· ®iÒu tra Thuþ LiÔu V¨n Khóc C¸t Trï 1.Tæng sè hé pháng vÊn 170 100 50 70 50 2. Sau D§§T, diÖn tÝch ®Êt giao cho gia ®×nh cã thay ®æi kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: cã thay ®æi - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thay ®æi 22 148 13 87 2 48 15 55 5 45 3.Sau D§§T, gia ®×nh cã thay ®æi c¬ cÊu c©y trång kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: cã thay ®æi - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thay ®æi 129 41 76 24 43 7 51 19 35 15 4. Møc ®é thuËn lîi hay khã kh¨n trong s¶n xuÊt! - Sè hé tr¶ lêi: thuËn lîi h¬n - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thuËn lîi - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thay ®æi 148 6 16 87 4 9 45 02 03 55 03 12 48 01 01 5. Chi phÝ trùc tiÕp cho s¶n xuÊt t¨ng hay gi¶m? - Sè hé tr¶ lêi: t¨ng h¬n tr­íc - Sè hé tr¶ lêi: gi¶m h¬n tr­íc - Sè hé trt¶ lêi: kh«ng thay ®æi 09 119 42 05 70 25 03 33 14 04 45 21 02 41 07 6. HiÖu qu¶ kinh tÕ c©y trång cña gia ®×nh cã t¨ng kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: cã t¨ng - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng t¨ng - Sè hé trt¶ lêi: gi¶m ®i 145 22 03 85 13 02 42 07 01 56 12 02 47 03 0 7. Sau D§§T, gia ®×nh cã ¸p dông m¸y mãc vµo ®ång ruéng kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thay ®æi - Sè hé tr¶ lêi: cã 56 114 33 67 20 30 24 46 12 38 8. Sau D§§T, møc ®é sö dông thuèc trõ s©u, thuèc b¶o vÖ thùc vËt cã thay ®æi kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: t¨ng lªn - Sè hé tr¶ lêi: gi¶m ®i - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng thay ®æi 09 136 25 05 80 15 03 42 05 05 48 17 01 46 03 9. Gia ®×nh cã ®ång ý víi chñ tr­¬ng D§§T kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: ®ång ý - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng ®ång ý - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng cã ý kiÕn 155 05 10 91 3 6 45 01 01 63 04 03 47 0 02 10. Gia ®×nh cã ®ång ý víi ph­¬ng ¸n D§§T cña x· kh«ng? - Sè hé tr¶ lêi: ®ång ý - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng ®ång ý - Sè hé tr¶ lêi: kh«ng cã ý kiÕn 154 07 09 89 04 07 42 02 06 65 04 01 47 01 02 (Nguån: tæng hîp tõ sè liÖu ®iÒu tra) Tõ kÕt qu¶ pháng vÊn n«ng hé ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 4.18 cho thÊy: - Chñ tr­¬ng dån ®iÒn ®æi thöa rÊt phï hîp víi lßng d©n, 91% ng­êi d©n ®ång t×nh. Cã ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ do ban chØ ®¹o dån ®æi ruéng ®Êt cña huyÖn, x· ®· lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®Ó ng­êi d©n hiÓu râ, hiÓu s©u h¬n vÒ vai trß, hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp khi tham gia dån ®iÒn ®æi thöa. Bªn c¹nh ®ã UBND tØnh Phó Thä ®· tiÕn hµnh lµm thÝ ®iÓm t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c trong tØnh vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao khiÕn cho ng­êi d©n v÷ng tin h¬n vµ ®Òu nhËn thøc ®­îc chñ tr­¬ng trªn lµ ®óng ®¾n nªn ®¹i bé phËn ng­êi d©n ®Òu ®ång t×nh ñng hé. - §¹i bé phËn ng­êi d©n ®Òu ®ång t×nh víi ph­¬ng ¸n dån ®æi ruéng ®Êt cña x· (89%). V× ph­¬ng ¸n nµy do ban chØ ®¹o dån ®æi ruéng ®Êt cña x· cïng víi tæ c«ng t¸c x©y dùng cã sù tham ra bµn b¹c vµ thèng nhÊt cña ng­êi d©n. Tuy nhiªn vÉn cßn tr­êng hîp víi sè Ýt c¸ nh©n kh«ng ®ång t×nh do khi chia ruéng ®­îc thöa ruéng xÊu (4%) ... - Thùc sù, viÖc dån ®iÒn ®æi thöa ®· mang l¹i lîi Ých cho ng­êi d©n, 85% n«ng hé khi pháng vÊn ®Òu nãi r»ng hiÖu qu¶ kinh tÕ gia ®×nh m×nh cao h¬n tr­íc do chi phÝ/1 ha gieo trång gi¶m h¬n tr­íc vµ n¨ng suÊt c©y trång cao h¬n; ®ång ruéng ®­îc quy ho¹ch c¶i t¹o l¹i, chñ ®éng ®­îc t­íi tiªu, quy m« thöa ruéng ®­îc më réng t¹o ®iÒu kiÖn thô©n lîi ®Ó bµ con n«ng d©n ¸p dông m¸y mãc vµo s¶n xuÊt nh­ m¸y cµy, m¸y giÇm ®Êt, m¸y tuèt lóa..., bªn c¹nh ®ã, UBND c¸c cÊp hç trî vÒ khoa häc kü thuËt, gièng c©y trång, vËt nu«i ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n th©y ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n h¼n so víi tr­íc khi dån ®æi ruéng ®Êt. - Cã 67% n«ng hé pháng vÊn nãi r»ng sau dån ®æi ruéng ®Êt hä ®· cã c¬ héi ®Ó ¸p dông m¸y mãc vµo ®ång ruéng mét c¸ch hiÖu qu¶ - ViÖc sö dông thuèc trõ s©u gi¶m rÊt nhiÒu so víi tr­íc kia lµ do ng­êi d©n ®­îc ¸p dông ch­¬ng tr×nh qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp. - Cã 4% sè hé pháng vÊn tr¶ lêi r»ng sau dån ®æi ruéng ®Êt viÖc s¶n xuÊt cña gia ®×nh kh«ng thuËn lîi nh­ tr­íc lµ do tr­íc ®©y c¸c hé nµy nhËn ®­îc nh÷ng thöa ruéng mµu mì, gÇn ®­êng giao th«ng thuËn tiÖn cho ®i l¹i. Nh×n chung, qua kÕt qu¶ pháng vÊn n«ng hé cho thÊy: c«ng t¸c dån ®iÒn ®æi thöa ®· thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng cho ng­êi d©n. 4.8. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cña n«ng hé sau khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch dån ®iÒn ®æi thöa 1. T¨ng c­êng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo c¬ chÕ Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm nh»m chñ ®éng t­íi, tiªu n­íc phôc vô vËn chuyÓn n«ng s¶n phÈm nhanh chãng, dÔ dµng ®Õn n¬i tiªu thô . Trong ®ã chó träng kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng nh»m t¨ng diÖn tÝch trång trät, h¹n chÕ thÊt tho¸t n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn më réng diÖn tÝch ®Êt trång 3 vô trong n¨m. 2. Tæ chøc tèt c«ng t¸c khuyÕn n«ng, khuyÕn ng­ víi hÖ thèng c¸n bé khuyÕn n«ng c¬ së nh»m chuyÓn giao kü thuËt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tíi tõng ng­êi d©n. Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn nghiÖp vô kü thuËt n«ng nghiÖp vµ qu¶n lý kinh tÕ cho c¸n bé c¬ së, më c¸c líp tËp huÊn chuyÓn giao c«ng nghÖ cho n«ng d©n. H­íng tíi h×nh thµnh m« h×nh HTX ba nhµ: nhµ n«ng, nhµ doanh nghiÖp vµ nhµ khoa häc. 3. Cã chÝnh s¸ch vay vèn phï hîp víi ng­êi n«ng d©n c¶ vÒ møc vèn ®­îc vay vµ thêi h¹n vay. Do c¸c m« h×nh canh t¸c cho thu nhËp cao ®Òu cÇn vèn lín, thêi gian hoµn vèn kÐo dµi nªn ®èi víi n«ng d©n vèn trung vµ dµi h¹n lµ cÇn thiÕt, thùc hiÖn tÝn chÊp ®Ó cho nh÷ng hé nghÌo ®­îc vay vèn. 4. Nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng n«ng s¶n ®Ó cã nh÷ng ®Þnh h­íng s¶n xuÊt cô thÓ. Thµnh lËp nªn m¹ng l­íi tiªu thô n«ng s¶n trªn c¬ së nh÷ng chî, côm d©n c­ bu«n b¸n vµ nh÷ng t­ th­¬ng hiÖn cã ë CÈm Khª vµ c¸c vïng l©n cËn. 5. §­a c¸c lo¹i gièng c©y trång vËt nu«i cã n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt tèt vµo s¶n xuÊt ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. Quy ho¹ch vïng th©m canh c¸c laäi c©y trång cã thÕ m¹nh ®Ó t¹o l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®¸p øng nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn 1. HuyÖn CÈm Khª tØnh Phó Thä ®· triÓn khai thµnh c«ng chÝnh s¸ch D§§T cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Do thùc hiÖn tèt c«ng t¸c dån ®æi ruéng ®Êt nªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n«ng th«n, tõng b­íc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. 2. Sau D§§T ®· lµm t¨ng ®¸ng kÓ quy m« diÖn tÝch thöa vµ gi¶m sè thöa trªn hé, cô thÓ: Toµn huyÖn, diÖn tÝch b×nh qu©n/thöa ®· t¨ng tõ 231,8m2 lªn 411,3m2; sè thöa ®Êt b×nh qu©n/hé gi¶m tõ 11,2 thöa xuèng cßn 6,3 thöa/hé; hÖ sè sö dông ®Êt b×nh qu©n t¨ng tõ 1,73 lÇn 1,9 lÇn. T¹i 3 x· ®iÒu tra, quy m« vÒ diÖn tÝch thöa vµ sè thöa/hé còng ®· thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc: diÖn tÝch ®Êt b×nh qu©n trªn thöa sau dån ®æi ®¹t tõ 463m2 (x· C¸t Trï) - 602m2/thöa (x· Thuþ LiÔu); sè thöa b×nh qu©n/hé chØ cßn 3,6 – 5,6 thöa/hé; hÖ sè sö dông ®Êt còng ®· ®­îc n©ng lªn tõ 1,89 – 1,97 lÇn, t¨ng tõ 0,15 – 0,17 lÇn so víi tr­íc dån ®æi. 3. D§§T ®· t¹o c¬ héi ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng giao th«ng, thuû lîi néi ®ång: hÖ thèng giao th«ng néi ®ång ®· ®­îc n¨ng cÊp, më réng, cã mét sè ®· ®­îc bª t«ng ho¸, gi¶i ®Êt cÊp phèi... t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ giíi ho¸; hÖ thèng thuû lîi néi ®ång ®­îc x©y dùng, c¶i t¹o vµ kiªn cè ho¸, ®¸p øng viÖc t­íi tiªu chñ ®éng cho tõ 60 - 90% diÖn tÝch ®Êt canh t¸c. 4. D§§T ®· n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ/ha ®Êt n«ng nghiÖp, cô thÓ: gi¸ trÞ s¶n xuÊt/1ha t¨ng tõ 4.38 triÖu ®ång (x· Thuþ LiÔu) ®Õn 4,97 triÖu ®ång (x· C¸t Trï), (tÝnh theo gi¸ cè ®Þnh 1994). Gi¸ trÞ ngµy c«ng lao ®éng còng ®· ®¹t tõ 28,5 ngh×n ®ång ®Õn 31,56 ngh×n ®ång (t¨ng 10,77 - 14,67 ngh×n ®ång, b»ng 62,5% - 91,4%). - Sau D§§T c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· t¨ng tõ 15 trang tr¹i (tr­íc dån ®æi) lªn 93 trang tr¹i (sau dån ®æi). 5. Sau D§§T ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ c«ng lµm ®Êt, c«ng th¨m ®ång vµ c«ng thu ho¹ch. Do ®ã mét lùc l­îng lín lao ®éng ®· chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp ®· lµm t¨ng thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng, sinh ho¹t cña ng­êi d©n. 5.2. KiÕn nghÞ 1. CÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c khuyÕn n«ng, hç trî vèn vay víi l·i xuÊt ­u ®·i, gióp c¸c hé n«ng d©n m¹nh h¬n n÷a trong chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. §Þnh h­íng cho c¸c hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cã h­íng ph¸t triÓn phï hîp víi thÞ tr­êng, tr¸nh t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tù ph¸t. 2. CÇn tæng kÕt kinh nghiÖm ®Ó chØ ®¹o cÊp uû c¸c ®Þa ph­¬ng tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng t¸c dån, ®æi ruéng ®Êt hiÖu qu¶ h¬n; cÇn tËp trung ®Çu t­ nhiÒu h¬n cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ gi÷ æn ®Þnh ®Êt n«ng nghiÖp, ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc quèc gia còng nh­ trªn tõng ®Þa bµn. 3. TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi n«ng nghiÖp, nh­: söa ®æi, bæ sung LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 cho phï hîp víi yªu cÇu thùc tiÔn, x¸c ®Þnh thêi h¹n sö dông ®Êt n«ng nghiÖp hîp lý ®Ó ng­êi d©n yªn t©m s¶n xuÊt, ®iÒu chØnh h¹n møc nhËn chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp theo h­íng t¨ng lªn ®Ó khuyÕn khÝch tÝch tô ruéng ®Êt, h×nh thµnh c¸c hé s¶n xuÊt quy m« lín theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung. 4. CÇn ®Çu t­ vÒ tµi chÝnh ®Ó cÊp l¹i GCNQSD§ cho bµ con n«ng d©n sau khi ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch D§§T ®Ó ®¶m b¶o c¸c quyÒn lîi cña ng­êi sö dông ®Êt hîp ph¸p. Tµi liÖu tham kh¶o 1. A. Tµi liÖu tiÕng viÖt ViÖn quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (2003), Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món ®Êt ®ai trong n«ng nghiÖp ë §ång b»ng s«ng Hång, Hµ Néi. 2. LuËt §Êt ®ai (1993), NXB ChÝnh trÞ Quèc gia. 3. Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng (1998), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®¨ng ký, lËp hå s¬ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, Vô §¨ng ký vµ Thèng kª ®Êt ®ai. 4. LuËt §Êt ®ai söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt §Êt ®ai (1998), NXB B¶n ®å, Hµ Néi. 5. Ban Kinh tÕ (2004), B¸o c¸o tæng hîp néi dung, b­íc ®i vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ vµ hîp t¸c ho¸, d©n chñ ho¸, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng, Hµ Néi. 6. Tµi liÖu tËp huÊn (1998) ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ (tËp I-II), NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi. 7. NguyÔn Kh¾c Bé (2004), §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c dån ®æi ruéng ®Êt trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n huyÖn Ninh Giang, tØnh H¶i D­¬ng, LuËn v¨n Th¹c sü n«ng nghiÖp, Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 8 Bé n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (2003), B¸o c¸o nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc c¸c t×nh tr¹ng manh món ®Êt ®ai trong n«ng nghiÖp ë §BSH (phÇn thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu). 9. Chu M¹nh TuÊn (2007), Nghiªn cøu qu¸ tr×nh dån ®iÒn ®æi thöa vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cña hé n«ng d©n huyÖn øng Hoµ, tØnh Hµ T©y, LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp, Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 10. Tæng côc ®Þa chÝnh (1998), Héi nghÞ chuyªn ®Ò vÒ chuyÓn ®æi ruéng ®Êt n«ng nghiÖp kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món trong s¶n xuÊt n¨m 1998. 11. Tæng côc ®Þa chÝnh (1997), B¸o c¸o thùc tr¹ng t×nh h×nh manh món ruéng ®Êt hiÖn nay vµ viÖc chuyÓn ®æi ruéng ®Êt gi÷a c¸c hé n«ng d©n ë mét sè ®Þa ph­¬ng. 12. Tæng côc thèng kª, KÕt qu¶ ®iÒu tra n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n n¨m 2006. 13. Bé Tµi nguyªn & M«i tr­êng (2005), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®¨ng ký, lËp hå s¬ cÊp GCNQSD ®Êt, Vô ®¨ng ký thèng kª. 14. §inh ThÞ Dung (2004) Nh÷ng kinh nghiÖm vµ hiÖu qu¶ dån ®iÒn ®æi thöa ë Ninh B×nh", B¸o §¶ng, sè 10/2004. 15. §ç Nguyªn H¶i (1999), " X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng m«i tr­êng trong qu¶n lý sö dông ®Êt bÒn v÷ng cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ", T¹p chÝ khoa häc ®Êt sè 11. 16. Hoµng Xu©n Tý (1998), KiÕn thøc b¶n ®Þa cña ®ång bµo vïng cao trong n«ng nghiÖp vµ qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 17. Côc thèng kª Thanh Ho¸ (2005), Niªn gi¸m thèng kª 2000-2005, NXB Thèng kª, Hµ Néi. 18. Lê Thanh Xuân, (2005), Đánh giá tác động của chính sách dồn điền đổi thửa đến việc quản lý sử dụng đất nông nghiệp huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, Luận văn Thạc sĩ, trường ĐHNN I, Hà Nội. 19. UBND huyÖn CÈm Khª, B¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n nu«i trång thuû s¶n, n¨m 2007. 20. NguyÔn ViÖt Anh, Phan SÜ MÉn (2001), " Nh÷ng gi¶i ph¸p cho nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸", t¹p chÝ tia s¸ng sè 3/2001. 21. Vò ThÞ B×nh (1999), Gi¸o tr×nh quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng th«n, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 22. Héi khoa häc ®Êt (2000), §Êt ViÖt Nam, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 23. TrÇn C«ng TÊu (2002), tµi nguyªn ®Êt, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi 24. UBND huyÖn CÈm Khª, B¸o c¸o kinh tÕ x· héi huyÖn n¨m 2007. 25. Phßng Thèng kª huyÖn CÈm Khª, Niªn gi¸m thèng kª c¸c n¨m tõ 2003-2007. 26. Phßng Tµi nguyªn & M«i tr­êng huyÖn CÈm Khª, B¸o c¸o kiÓm kª ®Êt ®ai, n¨m 2007. 27. Së Tµi nguyªn & M«i tr­êng tØnh Phó Thä ( 2007), §¸nh gi¸ ph©n h¹ng ®Êt huyÖn CÈm Khª. 28. B. Tài liệu tiếng anh W.Bworl Development report (1992), Development and the environment, World Banhk Washington. Phô lôc Phô lôc 1: Sè liÖu diÖn tÝch tù nhiªn huyÖn CÈm Khª vµ 3 x· nghiªn cøu STT Môc ®Ých sö dông Tæng DT c¸c lo¹i ®Êt theo ®Þa giíi hµnh chÝnh DiÖn tÝch c¸c lo¹i ®Êt cña 3 x· nghiªn cøu X· Thuþ LiÔu X· V¨n Khóc X· C¸t Trï 1 2 3 4 5 6 Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 23455,03 536,66 935,2 368,44 1 §Êt n«ng nghiuÖp 17774,89 447,51 831,86 151,36 1.1 §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 10317,42 328,52 386,33 141,42 1.1.1 §Êt trång c©y hµng n¨m 6989,25 229,5 271,9 125,1 1.1.1.1 §Êt trång lóa 5582,89 172,47 133,81 108,89 1.1.1.2 §Êt cá dïng ch¨n nu«i 36,15 1.1.1.3 §Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c 1370,21 57,03 138,09 16,21 1.1.2 §Êt trång c©y l©u n¨m 3328,17 99,02 114,43 16,32 1.2 §Êt l©m nghiÖp 6739,75 82,9 325,6 1.2.1 §Êt rõng s¶n xuÊt 4626,47 82,9 239,7 1.2.2 §Êt rõng phßng hé 2113,28 85,9 1.3 §Êt nu«i trång thuû s¶n 709,09 36,09 119,93 9,94 1.4 §Êt n«ng nghiÖp kh¸c 8,63 2 §Êt phi n«ng nghiÖp 5455,49 86,46 98,29 206,98 2.1 §Êt ë 1021,89 28,28 43,78 21,6 2.1.1 §Êt ë t¹i n«ng th«n 983,13 28,28 43,78 21,6 2.1.2 §Êt ë t¹i ®« thÞ 38,76 2.2 §Êt chuyªn dïng 1576,36 41,95 43,54 25,98 2.2.1 §Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp 27,19 0,19 0,36 0,29 2.2.2 §Êt quèc phßng 157,52 2.2.3 §Êt an ninh 0,6 2.2.4 §Êt s¶n xuÊt kinh doanh phi n«ng nghiÖp 85,10 0,42 0,05 2.2.5 §Êt cã môc ®Ých c«ng céng 1305,95 41,76 42,76 25,64 2.3 §Êt t«n gi¸o tÝn ng­ìng 16,62 0,19 0,23 0,11 2.4 §Êt nghÜ trang, nghÜa ®¹i 101,2 2,84 1,86 1,36 2.5 §Êt s«ng suèi & mÆt n­íc CD 2738,89 13,2 8,88 157,93 2.6 §Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c 0,53 3 §Êt ch­a sö dông 224,65 2,69 5,1 10,10 3.1 §Êt b»ng ch­a sö dông 189,66 2,55 4,74 10,10 3.2 §Êt ®åi nói ch­a sö dông 16,60 0,14 0,36 3.3 §Êt nói ®· kh«ng cã rõng c©y 18,39 ._.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docCHQL024.doc
Tài liệu liên quan