Công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh

Lêi më ®Çu §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¸p luËt, thùc hiÖn môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp lµ sinh lîi vµ ph¸t triÓn, bÊt kú DN nµo còng cÇn cã mét l­îng vèn tèi thiÓu nhÊt ®Þnh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ gãc ®é tµi chÝnh còng lµ qu¸ tr×nh ph©n phèi ®Ó t¹o lËp vµ sö dông vèn cña doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, trong qu¸ tr×nh ®ã, lu«n diÔn ra sù chuyÓn ho¸ biÕn ®æi liªn tôc cña c¸c nguån tµi chÝnh. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t vµ khèc liÖt nh­ hiÖn nay, mçi doanh nghiÖp ph¶i cã mét n¨ng lùc tµi chÝnh nhÊt ®Þnh. NghÜa lµ ph¶i cã mét sè vèn kinh doanh cÇn thiÕt (biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n kinh doanh) ®Ó mua s¾m, m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, x©y dùng nhµ x­ëng, mua vËt t­, tiÒn mÆt, nh©n lùc, th«ng tin, uy tÝn cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh. TÊt c¶ tµi s¶n nµy cña doanh nghiÖp ®Òu ®­îc trang tr¶i b»ng nh÷ng nguån vèn mµ doanh nghiÖp huy ®éng ®­îc. Nãi mét c¸ch kh¸c,nguån vèn cña doanh nghiÖp lµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp . Trong c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn nay,toµn bé nguån vèn cña DN ®­îc h×nh thµnh tõ 2 nguån: -Nguån nî ph¶i tr¶. -Nguån vèn chñ së h÷u. Nî ph¶i tr¶ lµ nh÷ng nguån vèn sö dông t¹m thêi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh vay,vµ thanh to¸n gi÷a DN vµ c¸c DN kh¸c, gi÷a c¸ nh©n trong vµ ngoµi DN,nh­ vay,nî... Nguån vèn chñ së h÷u lµ nguån vèn sö dông l©u dµi(cßn gäi lµ vèn tù cã).QuyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n tuú thuéc vµo chÕ ®é së h÷u víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ë ®©y, em kh«ng cã tham väng ®i s©u t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc nµy cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ chØ ®Ò cËp nã ¸p dông cho c¸c C«ng ty x©y l¾p nhµ n­íc , doanh nghiÖp mµ vèn ban ®Çu ho¹t ®éng do nhµ n­íc cÊp, tøc nhµ n­íc lµ chñ së h÷u vèn vµ mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng, ®Æc tr­ng cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô, c«ng nghiÖp kh¸c. Nghiªn cøu vµ lùa chän nh÷ng qu¸ tr×nh tæ chøc ®óng ®¾n cho doanh nghiÖp, tæ chøc thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh ®ã nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®ã lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, kh«ng ngõng t¨ng gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Dùa vµo nh÷ng vÊn ®Ò nµy, chuyªn ®Ò cña em gåm 3 phÇn : PhÇn mét : I, Kh¸i niÖm vÒ vèn vµ sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ II, Vai trß cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, III, HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ g×, ý nghÜa cña viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶, chØ tiªu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp th«ng qua chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng (VL§) vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh(VC§). ­u , nh­îc ®iÓm vµ ý nghÜa cña chóng PhÇn hai: I, Mét sè nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh SD vèn t¹i c¸c c«ng ty x©y l¾p : +§Æc ®iÓm chung. +VÞ trÝ, tÇm quan träng. +NhiÖm vô cña c«ng ty x©y l¾p trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong n­íc vµ ngoµi n­íc trong thêi ®¹i míi. II, Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong c«ng ty x©y l¾p ¸p dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. PhÇn kÕt luËn : Do kiÕn thøc thùc tÕ vµ hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ , em rÊt mong sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó em cã thÓ cã c¸ch nh×n s©u s¾c h¬n, thùc tÕ h¬n, gióp cho em tiÕp nhËn kiÕn thøc cña chuyªn ngµnh m×nh thuËn lîi vµ ¸p dông tèt trong c«ng viÖc sau nµy . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o gi¸o viªn chñ nhiÖm NguyÔn Quèc Tr©n cïng víi sù gi¶ng d¹y tËn tÞnh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n kinh tÕ . PhÇn mét I, Kh¸i niÖm vÒ vèn , vai trß cña vèn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm : Theo nghÜa chung nhÊt, vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c lo¹i tµi s¶n cña DN tån t¹i d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau ®­îc sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh sinh lîi cho doanh nghiÖp . §ã lµ nguån nguyªn vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh s¶n xuÊt, nh©n lùc, th«ng tin, uy tÝn cña doanh nghiÖp, ®­îc sö dông cho môc ®Ých ®Ó sinh lîi cho doanh nghiÖp . Vèn kh¸c víi tiÒn vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng kh¸c, tiÒn tiªu dïng trong l­u th«ng d­íi h×nh thøc mua b¸n trao ®æi, c¸c vËt phÈm tiªu dïng nªn kh«ng ®­îc gäi lµ vèn. C¸c hµng ho¸ ®­îc sö dông cho tiªu dïng còng kh«ng ph¶i lµ vèn. 2 .Ph©n lo¹i vèn : -Theo ý nghÜa cña vèn , vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y dùng gåm : +Vèn ph¸p ®Þnh : lµ vèn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp do ph¸p luËt quy ®Þnh . +Vèn ®iÒu lÖ : lµ sè vèn ghi trong ®iÒu lÖ cho tõng lo¹i nghÒ cña doanh nghiÖp khi thµnh lËp, khi bè c¸o thµnh lËp do c¸c chñ së h÷u gãp. +Vèn huy ®éng : lµ sè vèn do doanh nghiÖp (nhµ n­íc) huy ®éng d­íi c¸c h×nh thøc nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, nhËn vèn liªn kÕt,vay c¸c tæ chøc c¸ nh©n ®Ó kinh doanh . -Theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng, vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y dùng gåm : +Vèn ë d¹ng hiÖn vËt +Vèn ë d¹ng tiÒn +Vèn ë d¹ng kh¸c (ng©n phiÕu, nh·n hiÖu, th«ng tin ...) -Theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng vµ nghÜa hÑp th× sè vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y dùng bao gåm hai bé phËn chÝnh:vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. 2.1. Vèn cè ®Þnh (VC§) : §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã vèn. Víi doanh nghiÖp x©y dùng, vèn dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh gäi lµ vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y dùng. Theo nghÜa réng, vèn cña doanh nghiÖp bao gåm tÊt c¶ c¸c yÕu tè phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng, nh©n lùc, th«ng tin, c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ. Cã thÓ nãi, vèn lµ tµi nguyªn cña doanh nghiÖp.Vèn trong doanh nghiÖp ®­îc chia lµm hai lo¹i lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. 2.1.1.Kh¸i niÖm VC§ Lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt, lµ sè vèn øng tr­íc ®Ó mua s¾m, x©y dùng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nªn quy m« vèn cè ®Þnh lín hay bÐ hoµn toµn phô thuéc vµo quy m« cña tµi s¶n cè ®Þnh. Ng­îc l¹i, quy m« cña tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp x©y dùng l¹i phô thuéc ®Æc thï lo¹i h×nh s¶n xuÊt, tÝnh chÊt cña d©y truyÒn c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cña doanh nghiÖp. Trong ngµnh x©y dùng, quy m« vèn cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp rÊt kh¸c nhau nªn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ trong ®iÒu kiÖn khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn th× doanh nghiÖp nµo cã vèn cè ®Þnh lín th­êng cã quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt lín, kinh tÕ hiÖn ®¹i. Víi mét nguån vèn x©y dùng t×m ra c¸ch sö dông ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ tèi ­u lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp nµo còng t×m c¸ch ®¹t ®Õn. Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. V× vËy, ®Æc ®iÓm cña vèn cè ®Þnh phô thuéc ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh. §ã lµ: - Vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh - Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ sè l­îng (sè tµi s¶n cè ®Þnh) kh«ng ®æi, nh­ng vÒ mÆt gi¸ trÞ, vèn cè ®Þnh ®­îc dÞch chuyÓn dÇn vµo trong gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ VC§ ®ã s¶n xuÊt ra. Th«ng qua h×nh thøc khÊu hao mßn tµi s¶n C§, gi¸ trÞ dÞch chuyÓn dÇn ®ã t­¬ng øng víi møc ®é hao mßn thùc tÕ cña tµi s¶n C§. Nguån vèn cè ®Þnh trong doanh nghiÖp nhµ n­íc: Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay. ë n­íc ta th× nguån vèn cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng còng rÊt ®a d¹ng, cã thÓ kÓ tíi : - Nguån vèn do chñ së h÷u lµ nhµ n­íc ®Çu t­ ban ®Çu khi thµnh lËp. - Nguån vèn cÊp ph¸t bæ xung tõ ng©n s¸ch. - Nguån vèn do ®­îc biÕu, ®­îc tÆng. Nguån vèn tõ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, vèn vay. 2.1.2.Ph©n lo¹i VC§ : C¸ch ph©n lo¹i vµ nhËn biÕt VC§ còng lµ c¸ch ph©n lo¹i vµ nhËn biÕt TSC§ v× VC§ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña TSC§ . a- Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt TSC§ : * Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Lµ bé phËn t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷ chøc n¨ng lµ t­ liÖu lao ®éng cã h×nh th¸i vËt chÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõng ®¬n vÞ tµi s¶n cã kÕt cÊu ®éc lËp vµ lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n cã kÕt cÊu ®éc lËp. Chóng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông l©u dµi, tham gia nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. VÒ mÆt gi¸ trÞ, tµi s¶n cè ®Þnh chuyÓn dÇn gi¸ trÞ cña chóng vµo trong gi¸ trÞ sö dông mµ chóng s¶n xuÊt ra. Th«ng qua h×nh thøc khÊu hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh. Do vËy, gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh bÞ gi¶m dÇn tïy theo møc hao mßn cña chóng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh gåm: - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc . - M¸y mãc, thiÕt bÞ. - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn c¸p ®iÖn, n­íc th«ng tin ... §Ó sö dông vèn cè ®Þnh cã hiÖu qu¶, kh«ng nhÊt thiÕt doanh nghiÖp ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh, tuú tõng kh¶ n¨ng vµ tr­êng hîp, nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh chØ cÇn thiÕt cho doanh nghiÖp trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Doanh nghiÖp cã thÓ ký hîp ®ång thuª tµi s¶n cè ®Þnh. Ng­îc l¹i cã nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp cã thÓ cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c thuª theo thêi h¹n ®i thuª, viÖc thuª tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc chia thµnh hai h×nh thøc : -Thuª dµi h¹n -Thuª ng¾n h¹n *Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh : lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt (kh«ng nh×n thÊy, còng kh«ng sê thÊy) thÓ hiÖn mét l­îng gi¸ trÞ ®· ®­îc ®Çu t­, trong ®ã lµ lîi Ých cña c¸c nguån cã tÝnh kinh tÕ mµ gi¸ trÞ cña chóng xuÊt ph¸t tõ c¸c ®Æc quyÒn cña doanh nghiÖp. Chóng cã liªn quan nhiÒu ®Õn chu kú s¶n xuÊt (nh­ cho phÐp liªn quan ®Õn ®Êt sö dông, quyÒn ph¸t hµnh, b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, ...). Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh gåm : -Cho phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp (®iÒu tra, kh¶o s¸t, lËp dù ¸n, ...) chuÈn bÞ s¶n xuÊt kinh doanh. -Gi¸ trÞ ph¸t minh, s¸ng chÕ ... -Cho phÐp lîi thuÕ th­¬ng m¹i (vÞ trÝ, uy tÝn cña doanh nghiÖp ...) mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ khi thµnh lËp hay s¸t nhËp ...vµ tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c nh­ quyÒn ®Æc, quyÒn thuª nhµ, ®éc quyÒn s¶n xuÊt kinh doanh. b- Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng, t¸c dông cña tµi s¶n cè ®Þnh : -Tµi s¶n cè ®Þnh trùc tiÕp s¶n xuÊt, thi c«ng x©y l¾p (nhµ cöa, c«ng tr×nh, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i m¸y mãc, thiÕt bÞ c¬ giíi ...) -Tµi s¶n cè ®Þnh gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p : kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ chØ cã t¸c dông phôc vô trong lÜnh vùc gi¸n tiÕp nh­ng kh«ng thÓ thiÕu chóng bao gåm nhµ tiÕp kh¸ch, thiÕt bÞ giao th«ng c«ng céng ... 2.1.3C¸ch nhËn biÕt VC§ : TSC§ h÷u h×nh ph¶i tho· m·n ®ång thêi bèn tiªu chuÈn d­íi ®©y : +Ch¾c ch¾n thu ®­îc lîi Ých KT trong t­¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã. +Nguyªn gi¸ TS ®ã ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch tin cËy. +Gi¸ trÞ ®ñ lín tõ 10 triÖu ®ång ViÖt Nam trë lªn. +Thêi gian sö dông ®ñ lín, tõ mét n¨m trë lªn. Nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng ®ång thêi tho¶ m·n c¶ 4 tÝnh chÊt nªu trªn th× ®­îc h¹ch to¸n trùc tiÕp hoÆc ®­îc ph©n bæ dÇn vµo CPKD cña DN . TSC§ v« h×nh lµ chi phÝ trong giai ®o¹n triÓn khai ®­îc t¹o ra tõ néi bé DN nÕu tho¶ m·n 7 ®iÒu kiÖn sau : -TÝnh kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt ®¶m b¶o cho viÖc hoµn thµnh vµ ®­a TS v« h×nh vµo sö dông theo dù tÝnh hoÆc ®Ó b¸n -DN dù ®Þnh hoµn thµnh TS v« h×nh ®Ó sö dông hoÆc b¸n -DN cã kh¶ n¨ng sö dông hoÆc b¸n TS v« h×nh ®ã. -TS v« h×nh ®ã ph¶i t¹o ra ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong t­¬ng lai -Cã ®Çy ®ñ c¸c nguån lùc vÒ kü thuËt, tµi chÝnh vµ c¸c nguån lùc kh¸c ®Ó hoµn tÊt c¸c giai ®o¹n triÓn khai, b¸n hoÆc sö dông TS v« h×nh ®ã -Cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n toµn bé chi phÝ trong giai ®o¹n triÓn khai ®Ó t¹o ra TS v« h×nh ®ã -§ñ tÝnh chÊt vÒ thêi gian sö dông vµ gi¸ trÞ theo Q§ cho TSC§ v« h×nh Q§ cña BTC,sè 206/2003/Q§-BTC: HiÖn nay, nhµ n­íc trao quyÒn ®Çy ®ñ cho gi¸m ®èc vµ tËp thÓ lao ®éng cña xÝ nghiÖp, nhµ n­íc chØ qu¶n lý tæng thÓ tµi s¶n cè ®Þnh mµ kh«ng qu¶n lý trùc tiÕp tõng ®èi t­îng, tõng danh ®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh. Nhµ n­íc chØ yªu cÇu xÝ nghiÖp kh«ng lµm gi¶m tæng thÓ, xÝ nghiÖp cã quyÒn mua s¾m trao ®æi, cho thuª, cho vay mét phÇn tµi s¶n cè ®Þnh cña m×nh, miÔn lµ tæng thÓ gi¸ trÞ chung vµ n¨ng lùc cña xÝ nghiÖp ngµy cµng t¨ng ... C¬ së míi nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho xÝ nghiÖp ph¸t huy cao hiÖu xuÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh, ®ång thêi gi¶m bít thñ tôc trong c«ng viÖc thay ®æi tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ®¬n vÞ c¬ së. 2.2. Vèn l­u ®éng (VL§): 2.2.1. Kh¸i niÖmVL§: Vèn l­u ®éng lµ tiÒn øng vµo tµi s¶n l­u ®éng (ph©n chia mua s¾m, tµi s¶n l­u ®éng b»ng vèn l­u ®éng) Lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y dùng mµ h×nh th¸i vËt chÊt cña nã chñ yÕu thuéc vÒ ®èi t­îng lao ®éng. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp x©y dùng lµ toµn bé sè vèn mµ doanh nghiÖp ph¶i øng ra nh»m tho¶ m·n nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liÖu trong giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ nhu cÇu l­u th«ng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn l­u ®éng lu«n biÕn ®æi tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ sang h×nh th¸i hiÖn vËt råi trë vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn mét vßng chu chuyÓn. Sau mçi vßng chu chuyÓn, vèn l­u ®éng sÏ ®­îc thu håi toµn bé d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ. Vßng chu chuyÓn (hay chu kú - vßng l­u chuyÓn) cña vèn l­u ®éng lµ kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó vèn l­u ®éng biÕn ®æi t­ h×nh th¸i tiÒn tÖ sang h×nh th¸i hiÖn vËt råi trë l¹i h×nh th¸i tiÒn tÖ. Sù biÕn ®æi cña vèn cã tÝnh chÊt tuÇn hoµn, nh­ vËy gäi lµ chu chuyÓn cña vèn. Vßng chu chuyÓn vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp x©y dùng ®­îc biÓu thÞ b»ng c«ng thøc : T... H ... SX ... TP... T’ Vßng chu chuyÓn nµy gåm 3 giai ®o¹n : +Doanh nghiÖp dïng tiÒn ®Ó mua s¾m nguyªn, nhiªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ ... dù tr÷ trong kho cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (tiÒn tÖ ®Õn hiÖn vËt) +Giai ®o¹n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Doanh nghiÖp suÊt c¸c nguyªn vËt liÖu trong kho dù tr÷ cña ®¬n vÞ ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt d­íi t¸c ®éng cña ng­êi lao ®éng th«ng qua t­ liÖu lao ®éng ®· biÕn nguyªn, nhiªn vËt liÖu... thµnh c¸c s¶n phÈm hoµn chØnh(thµnh phÈm) Vèn l­u ®éng trong giai ®o¹n nµy chÝnh lµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm ®· hoµn chØnh vµ mét sè s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang, c¸c b¸n thµnh phÈm. Thêi gian vèn l­u ®éng dõng l¹i trong giai ®o¹n s¶n xuÊt gäi lµ thêi gian s¶n xuÊt. +KÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Doanh nghiÖp tiÕn hµnh bµn giao, thanh to¸n khèi l­îng s¶n phÈm ®Ó thu tiÒn vÒ. Trong giai ®o¹n nµy, vèn l­u ®éng tõ h×nh th¸i hµng ho¸ vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ. Thêi gian vèn l­u ®éng dõng l¹i trong l­u th«ng gäi lµ thêi gian l­u th«ng. Tæng thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt, thêi gian s¶n xuÊt , thêi gian l­u th«ng gäi lµ chu kú cña vèn l­u ®éng. 2.2.2 Thµnh phÇnVL§: §Ó qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qña cÇn ph©n lo¹i vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp x©y dùng theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau phï hîp yªu cÇu qu¶n lý. * C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng : +Vèn l­u ®éng tù cã: h×nh thµnh tõ khi thµnh lËp doanh nghiÖp, do nhµ n­íc cÊp mét lÇn ban ®Çu khi doanh nghiÖp míi b­íc vµo ho¹t ®éng vµ sÏ ®iÒu chØnh vèn ®ã khi cã sù biÕn ®æi mÆt gi¸ (doanh nghiÖp nhµ n­íc) +Vèn l­u ®éng coi nh­ tù cã : lµ nguån vèn néi bé mµ doanh nghiÖp x©y dùng cã thÓ lîi dông ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh­ tiÒn l­¬ng, phÝ tæn tiÒn thuÕ ph¶i tr¶, ph¶i nép nh­ng ch­a ®Õn ngµy ph¶i tr¶, ph¶i nép phÝ tæn trÝch tr­íc. +Vèn l­u ®éng ®i vay : lµ sè vèn l­u ®éng doanh nghiÖp vay cña c¸ nh©n, tËp thÓ nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ dù tr÷, nhu cÇu th­êng xuyªn, nhu cÇu thanh to¸n cña ®¬n vÞ. *C¨n cø vµo h×nh th¸i vËt chÊt : -Vèn l­u ®éng n»m trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt : lµ biÓu hiÖn cña c¸c nguyªn, nhiªn, vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm, cÊu kiÖn x©y dùng, vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu dïng s¬n, m¹, xµ phßng... -Vèn l­u ®éng n»m trong kh©u s¶n xuÊt : lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c s¶n phÈm dë dang (c¸c s¶n phÈm ch­a bµn giao cho chñ ®Çu t­, chÝnh phñ chê ph©n bæ ...). -Vèn l­u ®éng n»m trong kh©u l­u th«ng : biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c thµnh phÈm chê tiªu thô hµng ho¸ mua ngoµi, vèn trong thanh to¸n, c¸c kho¶n vèn ng¾n h¹n, c¸c kho¶n vèn thÕ chÊp ... *C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn : +VËt t­, hµng ho¸ : biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c tµi s¶n l­u ®éng, tµi s¶n l­u th«ng cã h×nh th¸i hiÖn vËt cô thÓ (nguyªn vËt liÖu,b¸n thµnh phÈm...). -Vèn b»ng tiÒn : lµ c¸c kho¶n vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp nh­ : tiÒn mÆt tån quü, tiÒn göi ng©n hµng ... vèn trong thanh to¸n, tiÒn t¹m øng ... *C¨n cø vµo quan hÖ së h÷u : +Vèn chñ së h÷u : lµ sè vèn l­u ®éng mµ doanh nghiÖp hoµn toµn cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn së h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t, phôc vô nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh +Nî ph¶i tr¶ : lµ kho¶n vèn l­u ®éng ®­îc h×nh thµnh do nhu cÇu s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ®· vay cña ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ vay th«ng qua ph¸t hµnh tÝn phiÕu, cæ phiÕu ... *C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh : +Vèn ®iÒu lÖ : lµ sè vèn trong ®iÒu lÖ khi thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ph¶i ®­îc bæ xung khi ®­îc giao nhiÖm vô bæ xung (vèn tù cã), ®ã chÝnh lµ tiÒn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp vµ coi nh­ nguån ng©n s¸ch nhµ n­íc vèn viÖn trî, tÆng, biÕu ... +Vèn huy ®éng : lµ sè vèn mµ doanh nghiÖp huy ®éng d­íi c¸c h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, nhËn vèn gãp liªn doanh, liªn kÕt theo quy dÞnh cña ph¸p luËt. Vèn nµy phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. +Nguån vèn tù bæ xung : lµ nguån vèn doanh nghiÖp trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó bæ xung vµo vèn nh»m t¨ng quy m« s¶n xuÊt. 2.2.3KÕt cÊu VL§ : KÕt cÊu vèn l­u ®éng lµ tû träng tõng lo¹i vèn so víi tæng sè vèn l­u ®éng qua kÕt cÊu vèn l­u ®éng, thÊy ®­îc t×nh h×nh ph©n bæ vèn l­u ®éng vµ sö dông mçi kho¶n trong mçi chu kú quay cña vèn. Tõ ®ã biÕt ®­îc träng ®iÓm qu¶n lý vèn l­u ®éng trong tõng doanh nghiÖp x©y dùng . *KÕt cÊu vèn l­u ®éng phô thuéc vµo c¸c nh©n tè : -Nh©n tè vÒ mÆt s¶n xuÊt : +Víi doanh nghiÖp x©y dùng : lµ vèn nguyªn liÖu kÕt cÊu, b¸n thµnh phÈm ... +Chu kú s¶n xuÊt (trong c«ng tr×nh x©y dùng dµi) kÕt cÊu vèn x©y dùng cao (thêi gian dµi, vèn lín). +§iÒu kiÖn s¶n xuÊt (tiÕn hµnh ngoµi trêi, chi phÝ phô lín, vËn chuyÓn nhiÒu ...). -Nh©n tè vÒ mÆt cung cÊp: Tæng nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm lín, (rÊt lín) cung cÊp vËt t­ kü thuËt kÞp thêi vµ ®ång bé theo tiÕn ®é ¶nh h­ëng lín ®Õn thêi gian x©y dùng dÉn ®Õn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt cÊu vèn l­u ®éng -Nh©n tè phô thuéc qu¸ tr×nh l­u th«ng, lµ khi kÕt cÊu x©y dùng xong, kÕt cÊu vèn l­u ®éng phô thuéc h×nh thøc nghiÖm thu, chÕ ®é thanh quÕt to¸n ... II Vai trß cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: VÒ ph¸p luËt: Mçi doanh nghiÖp khi muèn thµnh lËp th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh (l­îng vèn tèi thiÓu mµ ph¸p luËt quy ®Þnh cho tõng lo¹i doanh nghiÖp). Vèn cã thÓ ®­îc xem lµ mét c¬ së quan träng nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho sù tån t¹i t­ c¸ch ph¸p luËt cña doanh nghiÖp tr­íc ph¸p luËt. VÒ kinh tÕ : bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ®Òu cÇn cã vèn. Vèn lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tõng doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh, l­îng vèn ®ã kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra liªn tôc mµ cßn ph¶i dïng ®Ó c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ. Môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm lîi nhuËn. Lîi nhuËn lµ kho¶n tiÒn chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¹t ®­îc thu nhËp ®ã tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã ®­a l¹i. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ tån t¹i ®¬n thuÇn mµ cßn cã sù c¹nh tranh gay g¾t víi nhau. NÕu thiÕu vèn sÏ dÉn ®Õn n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, thu nhËp thÊp, doanh nghiÖp sÏ cµng tôt lïi v× vßng quay cña vèn cµng ng¾n l¹i th× quy m« cña doanh nghiÖp cµng co l¹i. -Bªn c¹nh ®ã, mçi doanh nghiÖp cã mét l­îng vèn t­¬ng ®èi th× doanh nghiÖp sÏ chñ ®éng h¬n trong viÖc lùa chän nh÷ng phÇn s¶n xuÊt kinh doanh hîp lý, hiÖu qu¶, ®¶m b¶o an toµn tæ chøc, hiÖu qu¶ vèn n©ng cao, huy ®éng tµi trî dÔ dµng, kh¶ n¨ng thanh to¸n ®¶m b¶o, cã ®ñ tiÒm lùc kh¾c phôc khã kh¨n vµ mét sè rñi ro trong kinh doanh. -Vèn Êy lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp nªn më réng hay thu hÑp ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh.ThËt vËy, khi ®ång vèn cña doanh nghiÖp cµng sinh s«i n¶y në, th× doanh nghiÖp sÏ m¹nh d¹n më réng ph¹m vi ho¹t ®éng vµo c¸c tiÒm n¨ng mµ tr­íc ®ã doanh nghiÖp ch­a cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp vµ ng­îc l¹i khi ®ång vèn bÞ h¹n chÕ th× doanh nghiÖp nªn tËp trung vµo mét sè ho¹t ®éng mµ doanh nghiÖp cã lîi thÕ trªn thÞ tr­êng. §èi víi c¸c DN tiÕp nhËn vèn n­íc ngoµi, ngoµi viÖc SD vèn nµy, hä cßn cã thÓ tiÕp thu ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý còng nh­ kü n¨ng, kü s¶o vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, th«ng tin cËp nhËt h»ng ngµy. H¬n n÷a, hä cßn cã thÓ rót ng¾n thêi gian tÝch luü vèn ban ®Çu vµ thu mét phÇn lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. Trong doanh nghiÖp, vèn lµ c¬ së ®Ó mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Ngoµi ra, vèn cßn ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nh»m duy tr× tiÒm lùc s¼n cã vµ t¹o tiÒm lùc lín h¬n cho s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô. Vèn, víi ®Æc tr­ng cña nã lµ ph¶i vËn ®éng ®Ó sinh lêi, do vËy, mét khi ®· tån t¹i ®­îc trªn thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i ngµy cµng ph¸t triÓn, tøc lµ ®ång vèn cña doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng theo thêi gian s¶n xuÊt kinh doanh. III. C¸c chØ tiªu, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp: 1 . Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn: BÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo, ®Òu mong muèn ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ h÷u Ých nµo ®ã. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong kinh doanh míi chØ ®¸p øng phÇn nµo yªu cÇu cña c¸ nh©n vµ x· héi. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ ®ã ®­îc t¹o ra ë møc nµo lµ vÊn ®Ò ph¶i xem xÐt v× nã ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng t¹o nªn kÕt qu¶ ®ã. HiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp bao gåm hai bé phËn:hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. +HiÖu qu¶ x· héi: lµ ®¹i l­îng ph¶n ¸nh møc ®é thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi cña doanh nghiÖp vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña doanh nghiÖp ®Õn x· héi vµ m«i tr­êng. +HiÖu qña kinh tÕ: lµ hiÖu qu¶ chØ sÐt trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh. Nã m« t¶ mèi t­¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc víi chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc lîi Ých ®ã. Thùc chÊt cña hiÖu qña kinh tÕ lµ thùc hiÖn yªu cÇu cña quy luËt tiÕt kiÖm thêi gian. Nã biÓu hiÖn tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn môc tiªu x¸c ®Þnh. Nã quy ®Þnh ®éng lùc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. T¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn v¨n minh x· héi vµ n©ng cao ®êi sèng cña loµi ng­êi qua mäi thêi ®¹i. Tãm l¹i, hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ph¹m trï kh¸ch quan ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý, biÖn ph¸p tæ chøc s¶n xuÊt ®¶m b¶o thùc hiÖn cã kÕt qña cao nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ mµ x· héi ®Æt ra trong tõng thêi kú víi chi phÝ nhá nhÊt, (tèi ®a ho¸ lîi Ých, tèi thiÓu ho¸ l­îng vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, thu lîi nhuËn cao, hoµn vèn nhanh). HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ quan hÖ gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh kinh doanh hay cô thÓ lµ quan hÖ gi÷a toµn bé kÕt qu¶ kinh doanh víi toµn bé chi phÝ cña qu¸ tr×nh kinh doanh ®ã. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng chØ thÓ hiÖn ®¬n thuÇn ë kÕt qu¶ kinh doanh vµ chi phÝ kinh doanh, mµ nã cßn thÓ hiÖn ë nhiÒu mÆt chØ tiªu vÒ kinh tÕ thanh to¸n, sè vßng quay cña vèn. §Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn vÒ hiÖu qña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi ph¶i xem xÐt nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi còng nh­ c¸c lîi thÕm, nguy c¬ tiÒm tµng cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. 2. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qña sö dông vèn kinh doanh t¹i doanh nghiÖp: 2.1 C¸c chØ tiªu chung dïng ®Ó ®¸nh gi¸ HQSD vèn kinh doanh nãi chung : Môc ®Ých cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu h­íng tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn c¬ së khai th¸c vµ sö dông triÖt ®Ó mäi nguån lùc s¼n cã. Khai th¸c vµ sö dông c¸c tiÒm lùc vÒ vèn sÏ hoµn thµnh nªn hiÖu qu¶ thùc sù cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c chØ tiªu gåm: +Søc s¶n xuÊt cña vèn kinh doanh: Dt(Dtt) Søc s¶n xuÊt cña vèn KD = Vbq Trong ®ã : Dt : doanh thu trong kú Dtt: doanh thu thuÇn kú Vbq: sè vèn b×nh qu©n trong kú åV®+ åVc víi Vbq = 2 V1/2+V2+....+Vn/2 hoÆc Vbq= n-1 (tÝnh nÕu cã sè liÖu tõng th¸ng). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh søc kinh doanh cña vèn, nghÜa lµ cø mçi ®ång vèn kinh doanh sö dông trong kú th× doanh nghiÖp nhËn ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu(Dt). ChØ tiªu nµy cµng lín cã nghÜa lµ hiÖu suÊt sö dông vèn cµng cao. ¦u ®iÓm : ®¬n gi¶n , dÔ sö dông. Nh­îc ®iÓm : nÕu chØ xem xÐt S mµ kh«ng ®¸nh gi¸ Dt,Vbq th× ®«i lóc sÏ thiÕu chÝnh x¸c, ®¸nh gi¸ lÖch l¹c. *Søc sinh lîi cña vèn kinh doanh: Lnt(l·i gép) Sln = Vbq ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh søc sinh lîi cña mét ®ång vèn kinh doanh.Cø mét ®ång vèn kinh doanh sö dông trong kú ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn (l·i gép). ChØ tiªu nµy cµng cã lín v× : -So víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp cµng cao -So víi c¸c thêi kú tr­íc hiÖu qña kinh doanh cµng t¨ng lªn. ¦u ®iÓm : Gièng chØ tiªu søc SX , cã thÓ so s¸nh c¸c doanh nghiÖp vµ hiÖu qu¶ doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. Nh­îc ®iÓm : V× ph¶i so s¸nh nªn mang tÝnh t­¬ng ®èi vµ phô thuéc ®èi t­îng so s¸nh, thêi gian so s¸nh. 2.2 ChØ tiªu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VC§ cña doanh nghiÖp: *§¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo chØ tiªu hiÖn vËt: Dùa vµo c¸c ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng kinh tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ so víi tiªu chuÈn hao mßn cho phÐp. Quan s¸t trùc quan, dùa trªn kinh nghiÖm thùc tÕ, cã hai c¸ch ®¸nh gi¸ : -§¸nh gi¸ c¸c bé phËn riªng rÏ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Dùa trªn hÖ chØ tiªu nh­ : +§é mµi mßn (so s¸nh víi ®é mµi mßn cho phÐp) +Tuæi thä (so víi quy ®Þnh) . +T×nh tr¹ng vÕt nøt, ®é æn ®Þnh, ®é chÞu löa ... -§¸nh gi¸ tæng thÓ t×nh tr¹ng hao mßn kü thuËt. §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng hao mßn cña tõng m¸y, ... cÇn ®é chÝnh x¸c cao , cã : +Ph­¬ng ph¸p tÝnh b×nh qu©n +Ph­¬ng ph¸p dïng chØ tiªu hao mßn thùc tÕ vµ hao mßn tµi chÝnh C¬ së ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo chØ tiªu hiÖn vËt lµ c¸c b¶n kiÓm kª tµi s¶n cè ®Þnh kú vµ tõng thêi ®iÓm cïng víi lý lÞch cña tõng tµi s¶n cè ®Þnh. *§¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo chØ tiªu gi¸ trÞ: -Theo nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh Gng= Go + Cl® + C®k + CcsH§H Lµ ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ mua s¾m ban ®Çu, lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ b»ng tiÒn b¹c ®· chi ra ®Ó cã ®­îc tµi s¶n cè ®Þnh t¹i thêi ®iÓm ®­a tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông. ¦u ®iÓm : §¬n gi¶n, dÔ lËp, gi÷ v÷ng ®­îc mÆt b»ng, nªn viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh qua c¸c n¨m ®­îc dÔ dµng . Nh­îc ®iÓm : Bá qua sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, kh«ng b¸m s¸t thÞ tr­êng, kh«ng phï hîp thùc tÕ kinh doanh kh«ng b¶o toµn ®­îc vèn (nhÊt lµ th«ng qua khÊu hao). -Theo nguyªn gi¸ ®· khÊu trõ hao mßn : Gcl= Gng - åAi Mcb x n nÕu khÊu hao ®Òu : åAi = x Gng 100 Mcb lµ møc khÊu hao c¬ b¶n åAi: lµ tæng sè tiÒn KH tõ khi sö dông. n lµ sè n¨m sö dông. ph­¬ng ph¸p nµy ­u ®iÓm h¬n ph­¬ng ph¸p trªn v× s¸t víi thùc tÕ . *§¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo gi¸ ®¸nh l¹i: Gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ l¹i lµ nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc ®em ®¸nh gi¸ l¹i theo mÆt b»ng gi¸ hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ víi cïng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh Êy ë thÞ tr­êng míi nguyªn. Do tiÕn bé khoa häc kü thuËt, gi¸ ®¸nh l¹i tµi s¶n th­êng thÊp h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp cã biÕn ®éng gi¸ c¶, tû gi¸ hèi ®o¸i ... th× gi¸ ®¸nh l¹i cã thÓ cao h¬n ban ®Çu cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu chØnh møc khÊu hao theo tû lÖ thÝch hîp. 2.2.3 , Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: Hao mßn lµ sù gi¶m dÇn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Cã hai h×nh thøc hao mßn lµ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. *Hao mßn h÷u h×nh: Lµ d¹ng hao mßn vËt chÊt dÉn ®Õn sù gi¶m sót vÒ chÊt l­îng vµ tÝnh n¨ng kinh tÕ ban ®Çu cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn h÷u h×nh dÉn tíi cuèi cïng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng sö dông ®­îc n÷a. -T¸c h¹i cña hao mßn h÷u h×nh : + ChÊt l­îng sö dông gi¶m (n¨ng suÊt,chÊt l­îng gi¶m, hao phÝ nguyªn vËt liÖu t¨ng). + Tèn kÐm chi phÝ s÷a ch÷a, b¶o d­ìng. +Ph¶i ngõng s¶n xuÊt do kh«ng ®¶m b¶o an toµn khi vËn hµnh. -Nguyªn nh©n : +YÕu tè vÒ chÕ t¹o, x©y l¾p : chÊt l­îng ®å ¸n thiÕt kÕ, chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é chÕ t¹o ... +YÕu tè vÒ qu¸ tr×nh sö dông : ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña tµi s¶n cè ®Þnh, trong nhµ hay ngoµi trêi, møc ®é sö dông, chÕ ®é lµm viÖc, tr×nh ®é sö dông +YÕu tè phô thuéc ®iÒu kiÖn tù nhiªn : M«i tr­êng sö dông, ®é Èm, kh«ng khÝ, c¸c yÕu tè ho¸ häc, vËt lý. *Hao mßn v« h×nh : lµ sù gi¶m gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh theo thêi gian, -Nguyªn nh©n: do hai nguyªn nh©n -Tµi s¶n bÞ gi¶m gi¸ do n¨ng xuÊt lao ®éng ngµy cµng t¨ng dÉn ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh cµng rÎ, tiÒn trÝch khÊu hao ch­a ®ñ thu håi vèn bá ra ban ®Çu -Tæn thÊt do tiÕp tôc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh l¹c hËu vÒ mÆt kinh tÕ, hiÖu qu¶ kÐm, l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. BiÖn ph¸p lµm gi¶m tæn thÊt hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: -N©ng cao tr×nh ®é sö dông tµi s¶n cè ®Þnh vÒ thêi gian vµ c­êng ®é trong giíi h¹n kinh tÕ cho phÐp . -N©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh chÕ t¹o, x©y l¾p. -HiÖn ®¹i ho¸ vµ hîp lý ho¸ tµi s¶n cè ®Þnh bÞ l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt . -TÝnh chÊt c«ng t¸c, b¶o qu¶n, gi÷ g×n vµ s÷a ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. 3.2.4, KhÊu hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: a)Kh¸i niÖm : khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ sù chuyÓn dÇn gi¸ trÞ cña chóng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ chÝnh tµi s¶n cè ®Þnh ®ã s¶n xuÊt ra (th«ng qua h×nh thøc khÊu hao mßn) nh»m môc ®Ých tÝch luü tiÒn b¹c ®Ó cã thÓ kh«i phôc l¹i tµi s¶n cè ®Þnh ban ®Çu khi hÕt h¹n sö dông. Sù bï ®¾p l¹i gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm míi s¶n xuÊt ra mét c¸ch cã KH gäi lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. b)Môc ®Ých khÊu hao : Nh»m t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt bé phËn tµi s¶n cè ®Þnh Møc khÊu hao : Tk:TØ lÖ khÊu hao ë thêi ®iÓm t. Tkcb:TØ lÖ KH c¬ b¶n ë thêi ®iÓm t. Tkscl:TØ lÖ KH söa ch÷a lín ë thêi ®iÓm t. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao th­êng dïng: Møc KH hµng n¨m Mcb= x 100% dông sö n¨m Sè TSC§ gi¸ n Nguyª hµng n¨m KH = Tû lÖ KH b×nh qu©n(c¬ b¶n) Nguyªn gi¸ TSC§ Møc khÊu hao söa ch÷a lín : Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn : Mn = NGn x T®c trong ®ã: Mn: Møc khÊu hao n¨m thø n, NGn: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh tÝnh ®Õn ®Çu n¨m n. T®c : Tû lÖ ®iÒu chØnh . T®c=Tc´H Ta l¹i cã c«ng thøc: trong ®ã : Mi : Møc khÊu hao n¨m thø i Tc : Tû lÖ khÊu hao ®­êng th¼ng H : HÖ sè ®iÒu chØnh. +NÕu thêi gian khÊu hao ®Õn 4 n¨m th× H=1.5 +NÕu thêi gian khÊu hao tõ trªn 4 ®Õn 6 n¨m th× H=2 +NÕu thêi gian khÊu hao trªn 6 n¨m th× H=2.5 (theo phÇn ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao TSC§ ban hµnh kÌm theo Q§ sè 206/2003/Q§/BTC ngµy 12-12-2003) Giá trị còn lại của tài sản cố định Đặc điểm của tài sản cố định trong doanh nghiệp xây dựng là tham giahoàn t._.