Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội giai đoạn hiện nay thực trạng và giải pháp

Lêi nãi ®Çu ChuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. §Ó thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh nµy §¹i héi toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng (1986) ®· kªu gäi toµn §¶ng, toµn qu©n toµn d©n ®æi míi t­ duy, mµ tr­íc hÕt lµ ®æi míi t­ duy vÒ kinh tÕ. NhiÒu héi nghÞ cña ban chÊp hµnh TW §¶ng nhiÖm kú VI, VII,VIII ®· tiÕp tôc cô thÓ ho¸ ®­êng lèi chÝnh s¸ch kinh tÕ. C¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng ngµy cµng ®i s©u vµo cuéc sèng. H¬n 10 n¨m tr«i qua nh÷ng thµnh tùu mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi lµ v« cïng to lín, quan träng, cã ¶nh h­ëng vµ uy tÝn tíi khu vùc, ®­îc b¹n bÌ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao. Cïng víi viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta còng rÊt qu©n t©m x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, trong ®ã cã chÝnh s¸ch vÒ b¶o hiÓm x· héi (BHXH). Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, sù ph©n cùc giÇu nghÌo gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ ngµy cµng râ. ViÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch BHXH ngµy cµng quan träng, gãp phÇn t¨ng thu nhËp ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. Tr¶i qua h¬n 40 n¨m thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH ®· ®­îc söa ®æi bæ sung nhiÒu lÇn cho phï hîp víi tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ t¹i ch­¬ng XII Bé luËt laol®éng vµ §iÒu lÖ BHXH ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh 12/ CP ngµy 26/ 01/1995 cña ChÝnh phñ. Trong thêi gian võa qua, nhÊt lµ khi BHXH ViÖt Nam ra ®êi tíi nay viÖc triÓn khai c«ng t¸c thu BHXH ®­îc c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ BHXH x¸c ®Þnh lµ nhiÖm vô träng t©m hµng ®Çu trong ngµnh. Nã cã vai trß hÕt søc quan träng, lµ bé mÆt chÝnh cña ngµnh. Nghiªn cøu ®Ò tµi “c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH giai ®o¹n hiÖn nay thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p “ t¹i BHXH quËn Thanh Xu©n ®· cho em cã mét c¸i nh×n tæng quan chiÒu s©u vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH. Bµi viÕt thùc chÊt lµ mét bµi häc gióp trao dåi kiÕn thøc ®èi víi em, vµ tÊt nhiªn sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Qua sù ®¸nh gi¸ cña ThÇy ®èi víi bµi viÕt nµy lµ mét lÇn bè Ých ®èi vèi em ®Ó nh×n nhËn l¹i kiÕn thøc ®· häc. Chuyªn ®Ò nµy gåm 3 phÇn: PhÇn I: Tæng quan vÒ BHXH. PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH quËn Thanh Xu©n. PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH quËn Thanh Xu©n. PhÇn I Tæng quan vÒ BHXH vµ c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH I. Tæng quan vÒ BHXH. 1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña BHXH. Trong ®êi sèng x· héi, con ng­êi lu«n t¸c ®éng vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm, c¸c gi¸ trÞ cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. §ång thêi trong qu¸ tr×nh ®ã, con ng­êi còng lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kh¸ch quan, cña c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn x· héi. Nh÷ng t¸c ®éng nµy nhiÒu khi cã thÓ biÕt tr­íc, nh­ng nhiÒu khi diÔn ra mét c¸ch ngÉu nhiªn mµ con ng­êi kh«ng dù ®o¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ. Khi ®ã chóng trë thµnh nh÷ng thÕ lùc kh«ng kiÓm so¸t næi. Nã g©y ra nh÷ng t¸c h¹i to lín ®èi víi sinh m¹ng, ®iÒu kiÖn sèng cña con ng­êi, nh÷ng cña c¶i mµ con ng­êi lµm ra ch¼ng h¹n nh­: Tai n¹n, èm ®au, mÊt viÖc lµm, tuæi giµ, chÕt... §Ó v­ît qua nh÷ng khã kh¨n ®ã, tõ l©u ng­êi ta ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶ cÇn thiÕt nh­: Tr¸nh nÐ rñ ro, ng¨n chÆn tæn thÊt, gi¶m thiÓu tæn thÊt... Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h­ò hiÖu nhÊt lµ lËp quü dù tr÷ vµ tiÕn hµnh b¶o hiÓm tËp trung trªn ph¹m vi toµn x· héi. V× c¸c rñi ro trong ®êi sèng x· héi rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p, nªn b¶o hiÓm còng ®a d¹ng kh¸c nhau vµ BHXH chØ lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh b¶o hiÓm mµ ®èi t­îng cña nã lµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. B¶o hiÓm nãi chung vµ BHXH nãi riªng khi thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng b¶o hiÓm, ph©n phèi, ®iÒu chØnh vµ rµng buéc c¸c bªn tham gia sÏ cã t¸c dông to lín trong ®êi sèng x· héi. Nã gãp phÇn ®Ò phßng, h¹n chÕ, kh¾c phôc hËu qu¶ rñ ro ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn b×nh th­êng vµ æn ®Þnh s¶n xuÈt kinh doanh, gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch vµ ngo¹i tÖ cho Nhµ n­íc vµ nã cßn tËp hîp ®­îc m¶ng tiÒn nhµn rçi n»m r¶i r¸c ë c¸c tÇng líp d©n c­ h×nh thµnh nªn quü b¶o hiÓm. Quü nµy kh«ng chØ ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn tiÕt kiÖm chèng l¹m ph¸t æn ®Þnh ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. MÆt kh¸c nã cßn rµng buéc chÆt chÏ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia quan hÖ lao ®éng gãp phÇn thùc hiÖn c¸c chÝnh kinh tÕ x· héi kh¸c. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña BHXH Ra ®êi vµo gi÷a thÕ kû XIX khi mµ nÒn c«ng nghiÖp vµ kinh tÕ hµnh ho¸ ®· ph¸t triÓn ë ch©u ¢u, hÖ thèng BHXH ®Çu tiªn lµ c«ng tr×nh cña ChÝnh phñ §øc d­íi thêi Thñ t­íng Bismarck (1803 -1883) víi c¬ chÕ ba bªn: Nhµ n­íc, giíi chñ,giíi thî cïng ®ãng gãp nh»m b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng trong mét sè tr­êng hîp hä gÆp rñ ro. Sau ®ã tr­íc t¸c dông tÝch cùc cña BHXH nhiÒu n­íc ®· tiÕn hµnh triÓn khai ¸p dông hÖ thèng BHXH nµy. Trong nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX mét sè n­íc cßn më réng chÕ ®é kh¸c ngoµi BHXH Vµ xuÊt hiÖn kh¸i niÖm “an toµn x· héi”. Tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) ®· cã c«ng ­íc 102 n¨m 1952 vÒ “an toµn x· héi “. BHXH tõ khi xuÊt hiÖn lu«n ph¸t huy ®­îc t¸c dông trong nh÷ng lóc ng­êi lao ®éng gÆp khã kh¨n hiÓm nghÌo do bÞ èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, tuæi giµ...trªn c¬ së nh÷ng cam kÕt ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng cho mét bªn thø ba (C¬ quan BHXH) tr­íc khi x¶y ra c¸c rñi ro. Tuy nhiªn BHXH kh«ng trùc tiÕp ch÷a bÖnh cho ng­êi tham gia BHXH khi hä gÆp èm ®au bÖnh tËt, hay s¾p xÕp viÖc lµm cho hä khi bÞ mÊt viÖc lµm, mµ BHXH chØ bï ®¾p phÇn thu nhËp bÞ gi¶m hay mÊt ®i ®Ó hä trang tr¶i chi tiªu do gÆp rñi ro trªn. Nh­ vËy d­íi gãc ®é kinh tÕ, BHXH lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp lµ sù bï ®¾p thu nhËp, ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng khi hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng. D­íi gãc ®é ph¸p lý, chÕ ®é BHXH lµ tæng hîp nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, quy ®Þnh c¸c h×nh thøc ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng vµ thµnh viªn trong gia ®×nh hä trong tr­êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng. Môc tiªu cu¶ BHXH lµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng­êi lao ®éng trong tr­êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp, mÊt viÖc lµm. Môc tiªu nµy ®· ®­îc tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ (ILO) khuyÕn c¸o nh­ sau. - §Òn bï cho ng­êi lao ®éng nh÷ng kho¶n thu nhËp bÞ mÊt ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu thiÕt yÕu cña cuéc sèng. - Ch¨m sãc søc khoÎ vµ chèng bÖnh tËt. - X©y dùng c¸c ®iÒu kiÖn sèng ®¸p øng nhu cÇu cña d©n c­ vµ c¸c nhu cÇu ®Æc biÖt cña ng­êi giµ vµ trÎ nhá. Víi nh÷ng môc tiªu trªn BHXH ®· trë thµnh mét trong nh÷ng quyÒn con ng­êi vµ §¹i héi ®ång liªn hiÖp quèc thõa nhËn vµ ®­îc ghi vµo tuyªn ng«n nh©n quyÒn ngµy 10/12/1948 “ TÊt c¶ mäi ng­êi víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn cña x· héi ®Òu cã quyÒn h­ëng BHXH...”. ë n­íc ta BHXH lµ mét bé phËn quan träng trong chÝnh s¸ch b¶o ®¶m x· héi. Giai ®o¹n n¨m 1993 vÒ tr­íc. Giai ®o¹n nµy BHXH ViÖt nam ®­îc tæ chøc thµnh hai hÖ thèng . - HÖ thèng I: Do Bé lao ®éng th­ong binh x· héi qu¶n lý (qu¶n lý c¸c chÕ ®é dµi h¹n). - HÖ thèng II: Do Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam qu¶n lý (qu¶n lý c¸c chÕ ®é ng¾n h¹n ). Trong giai ®o¹n nµy BHXH ViÖt Nam cßn mét sè bÊt cËp nh­: §èi t­îng tham gia cßn rÊt h¹n hÑp (chØ cã c«ng nh©n viªn chøc lµm viÖc trong c¬ quan Nhµ n­íc vµ lùc l­îng vò trang). Trong giai ®o¹n nµy chóng ta thùc hiÖn 6 chÕ ®é ( èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, mÊt søc lao ®éng, h­u trÝ vµ tö tuÊt). Quü BHXH phÇn lín do ng©n s¸ch Nhµ n­íc g¸nh v¸ch, ng­êi lao ®éng vµ chñ sö dông lao ®éng chØ ®ãng gãp 4,7% tiÒn l­¬ng vµ quü l­¬ng. ViÖc thùc hiÖn chi tr¶ cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ c¸c kh©u nh­: Gi¸m ®Þnh th­¬ng tËt møc l­¬ng, chÕ dé khi vÒ h­u... ®Æc biÖt lµ trong néi bé c¸c chÕ ®é cßn mang tÝnh b×nh qu©n gi÷a c¸c ngµnh nghÒ nªn kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh nghÒ ®éc h¹i. Bªn c¹nh ®ã chóng ta cßn ch­a bãc t¸ch ®­îc ­u ®·i x· héi ra khái BHXH. VÊn ®Ò qu¶n lý BHXH trong giai ®o¹n nµy rÊt chång chÐo, chøc n¨ng nhiÖm vô ch­a ®­îc râ biÖt. ViÖc ®iÒu phèi gi÷a hai c¬ quan Tæng liªn ®oµn vµ Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi ch­a ®­îc thùc hiÖn . Giai ®o¹n tõ 1993 - 1995 Giai ®o¹n nµy BHXH thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh 43-CP/1993. §©y lµ giai ®o¹n mµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc thùc hiÖn ë ViÖt nam gÇn 10 n¨m (1986 – 1995) nªn chÝnh s¸ch BHXH buéc ph¶i thay ®æi theo cho phï hîp. Giai ®o¹n nµy kh¸c giai ®o¹n tr­íc ë chç møc ®ãng gãp cña chñ sö dông lao ®éng lµ 15%, thî lµ 5% . Néi dung mçi chÕ ®é BHXH còng cã sù thay ®æi. §Æc biÖt chóng ta ®· bá chÕ ®é mÊt søc lao ®éng vµ b¾t ®Çu bãc t¸ch c¸c chÕ ®é ­u ®·i x· héi ra khái BHXH. §èi t­îng tham gia BHXH còng ®­îc më réng (quy ®Þnh nh÷ng doanh nghiÖp sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn ph¶i tham gia BHXH ) . Giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn nay. Giai ®o¹n nµy BHXH thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh 12/CP vµ 19/CP, dùa trªn luËt lao ®éng (1994). Giai ®o¹n nµy BHXH cã mét sè ®iÓm kh¸c so víi mét sè giai ®o¹n tr­íc ë chç BHXH ®· thèng nhÊt vÒ mÆt tæ chøc tËp trung vÒ mét mèi ®ã lµ thµnh lËp c¬ quan BHXH ViÖt Nam trùc thuéc ChÝnh phñ. C¬ quan nµy qu¶n lý toµn bé sù nghiÖp BHXH, cßn Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi qu¶n lý vÒ mÆt Nhµ n­íc vÒ BHXH . Ngoµi BHXH b¾t buéc (c¸c doanh nghiÖp sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn) cßn cã BHXH tù nguyÖn. Néi dung cña c¸c chÕ ®é BHXH còng cã sö ®æi cho phï hîp. Giai ®o¹n nµy cßn thùc hiÖn BHXH cho c¸n bé x· ph­êng, nguån quü BHXH do ®­îc qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt v× thÕ hiÖu qu¶ ®Çu t­ tèt , quü t¨ng tr­ëng m¹nh. C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i x· héi hÇu nh­ ®· ®­îc bãc t¸ch ra khái BHXH . Nh­ vËy ngay sau khi Bé luËt lao ®éng cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1995, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 26/1/1995 vÒ §iÒu lÖ BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Néi dung cña §iÒu lÖ nµy ®· gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng vµ sù tiÕn bé cña x· héi, gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ thÞ tr­êng ng­êi lao ®éng vµ ®ång thêi ®¸p øng ®­îc sù mong mái cña ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 3. §èi t­îng, chøc n¨ng vµ tÝnh chÊt cña BHXH. 3.1. §èi t­îng cña BHXH. BHXH lµ mét hÖ thèng ®¶m b¶o kho¶n thu nhËp bÞ gi¶m hoÆc bÞ mÊt ®i do ng­êi lao ®éng bÞ gi¸m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng v× c¸c nguyªn nh©n nh­: èm ®au, tai n¹n giµ yÕu ... V× vËy ®èi t­îng cña BHXH chÝnh lµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng bÞ biÕn ®éng gi¶m hoÆc mÊt do bÞ gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm cña nh÷ng ng­êi tham gia BHXH. §èi t­îng tham gia BHXH lµ ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng.Tuú theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn cña mçi n­íc mµ ®èi t­îng nµy cã thÓ lµ tÊt c¶ hoÆc mét bé phËn ng­êi lao ®éng. Ban ®Çu khi míi cã chÝnh s¸ch BHXH, c¸c b­íc ®Òu thùc hiÖn BHXH b¾t buéc ®èi víi c¸c viªn chøc Nhµ n­íc, nh÷ng ng­êi lµm c«ng h­ëng l­¬ng. ViÖt nam còng kh«ng rêi khái thùc tÕ nµy, dï nh­ vËy lµ kh«ng b×nh ®¼ng gi÷a tÊt c¶ nh÷ng ng­êi lao ®éng. Song vÒ môc tiªu cña BHXH vÒ l©u dµi sÏ ¸p dông víi tÊt c¶ mäi ng­êi lao ®éng trong x· héi ®Æc biÖt lµ khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. V× thÕ trong thêi gian qua BHXH ë nhiÒu n­íc ®· ®­îc thùc hiÖn d­íi hai h×nh thøc: B¾t buéc vµ tù nguyÖn 3.2. Chøc n¨ng cña BHXH. BHXH thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng tham gia BHXH khi hä bÞ mÊt hoÆc gi¶m thu nhËp do mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc mÊt viÖc lµm. §©y lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña BHXH, nã quyÕt ®Þnh nhiÖm vô tÝnh chÊt vµ c¬ chÕ tæ chøc cuûa BHXH. BHXH tiÕn hµnh ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia BHXH. C¸c bªn tham gia BHXH ®Òu ph¶i ®ãng gãp vµo quü BHXH. Quü nµy dïng ®Ó trî cÊp cho mét sè ng­êi lao ®éng tham gia BHXH khi hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp. Theo quy luËt ” sè ®«ng bï sè Ýt ” BHXH thùc hiÖn ph©n phèi l¹i thu nhËp c¶ theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang. Thùc hiÖn chøc n¨ng nµy BHXH gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. BHXH gãp phÇn kÝch thÝch ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lao ®éng s¶n xuÊt, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. Ng­êi lao ®éng khi bÞ ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, vÒ giµ ®· cã BHXH trî cÊp thay thÕ nguån thu nhËp bÞ mÊt. Do ®ã cuéc sèng cña hä vµ gia ®×nh hä lu«n ®­îc b¶o ®¶m, t¹o cho ng­êi lao ®éng lu«n yªn t©m lµm viÖc. BHXH g¾n bã lîi Ých gi÷a ng­ßi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng, gi÷a ng­êi lao ®éng víi x· héi, gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn gi÷a giíi chñ vµ giíi thî, ®ång thêi lµm cho hä g¾n bã vµ hiÓu nhau h¬n. §èi víi Nhµ n­íc vµ x· héi, chi cho BHXH lµ c¸ch thøc chi Ýt nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt, gi¶i quyÕt ®­îc khã kh¨n vÒ ®êi sèng cho ng­ßi lao ®éng. 3.3. TÝnh chÊt cña BHXH. - TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan: Khi nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, khoa häc kü thuËt ngµy cµng tiÕn bé th× nh÷ng rñi ro trong cuéc sèng l¹i cµng gia t¨ng v× thÕ BHXH ngµy cµng ph¸t triÓn. - TÝnh ngÉu nhiªn: Ph¸t sinh kh«ng ®ång ®Òu theo thêi gian vµ kh«ng gian. - TÝnh kinh tÕ: §­îc thÓ hiÖn ë chç ®· tham gia BHXH th× ph¶i ®ãng quü vµ khi ng­êi lao ®éng gÆp rñi ro sÏ ®­îc trî cÊp BHXH. - TÝnh x· héi: §­îc thÓ hiÖn ë chç mäi ng­êi ®Òu cã quyÒn tham gia BHXH vµ ®­îc BHXH chÊp nhËn. - TÝnh dÞch vô: §­îc thÓ hiÖn ë chç ë ®©u cã nhu cÇu BHXH th× ë ®ã cã BHXH. 4. C¸c nguyªn t¾c cña BHXH. */ Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý BHXH. BHXH lµ mét chÝnh s¸ch lín, ¶nh h­ëng ®Õn nhiÒu mÆt cña ®êi sèng x· héi. Nã chøa ®ùng c¶ néi dung kinh tÕ, néi dung x· héi, néi dung phÊp lý. §Ó ®¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a c¸c néi dung nµy vµ ®¹t ®­îc môc tiªu cña BHXH th× tr­íc hÕt tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ph¶i chØ ®¹o, tæ chøc qu¶n lý toµn bé sù nghiÖp BHXH th«ng qua viÖc ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ BHXH vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ®ã. Nhµ n­íc tuú theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi mµ quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch quèc gia vÒ BHXH ®Ó tõng b­íc n©ng cao ®êi sèng vµ gia ®×nh ng­êi lao ®éng, khi hä bÞ suy gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng . */ Quü BHXH ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së ®ãng gãp cña ba bªn (Nhµ n­íc, ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ). V× thÕ bªn c¹ch nghÜa vô ®ãng phÝ b¶o hiÓm cña c¸c chñ thÓ tham gia quan hÖ lao ®éng th× Nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm hç trî quü BHXH vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o toµn gi¸ trÞ quü vµ an toµn quü. */Thùc hiÖn BHXH trªn c¬ së ph©n phèi theo lao ®éng . BHXH lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi tæng s¶n phÈm quèc d©n nªn viÖc thùc hiÖn ph¶i dùa trªn c¬ së ph©n phèi theo lao ®éng, ph¶i ®¶m b¶o gi÷a ®ãng vµ h­ëng, ph¶i c¨n cø vµo møc ®ãng cña n­êi loao ®éng cho x· héi thÓ hiÖn qua tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, thêi gian ®ãng gãp cho quü BHXH. Tõ ®ã quy ®Þnh møc trî cÊp vµ thêi gian h­ëng trî cÊp cho phï hîp víi tõng ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn khi xem xÐt nguyªn t¾c nµy cßn cÇn ®Æt chóng trong mèi quan hÖ víi c¸c nguyªn t¾c kh¸c cña BHXH. Do ®ã ng­êi lao ®éng ®ãng gãp vµo quü BHXH nh­ng kh«ng cã nghÜa ch¾c ch¾n sÏ ®­îc h­ëng mäi chÕ ®é BHXH. */ Thùc hiÖn BHXH cho mäi tr­êng hîp gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng vµ cho ng­êi lao ®éng. Thùc hiÖn BHXH cho mäi ng­êi lao ®éng kh«ng ph©n biÖt dï ng­êi ®ã lµ bÊt kú thµnh phÇn kinh tÕ nµo. Khi ®ñ ®iÒu kiÖn vµ ph¸t sinh quan hÖ BHXH th× ®Òu cã quyÒn lîi vÒ BHXH. */ Møc chi tr¶ kh«ng cao h¬n møc tiÒn l­¬ng khi ®ang lµm viÖc, nh­ng kh«ng thÊp h¬n møc trî cÊp b¶o hiÓm tèi thiÓu, trong mét sè tr­ßng hîp ph¶i ®¶m b¶o cuéc sèng tèi thiÓu cho ng­êi lao ®éng. Møc trî cÊp lµ kho¶n trî cÊp b»ng tiÒn cho ng­êi lao ®éng khi hä thu nhËp cña hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt do gi¶m hoÆc mÊt søc lao ®éng. Møc trî cÊp nµy ph¶i thÊp h¬n møc tiÒn l­¬ng khi ®ang lµm viÖc, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o nhu cÇu sinh ho¹t tèi thiÓu cho ng­êi lao ®éng. Do vËy Nhµ n­íc ph¶i khèng chÕ møc trî cÊp ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi ®­îc h­ëng BHXH. 5. Quü BHXH vµ hÖ thèng c¸c chÕ ®é trong BHXH. 5.1. Quü BHXH. Theo §iÒu lÖ BHXH hiÖn hµnh th× quü BHXH ë n­íc ta ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau ®©y: - Ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng 15% so víi tæng quü tiÒn l­¬ng cña nh÷ng ng­êi tham gia BHXH trong ®¬n vÞ. Trong ®ã 10% chi cho c¸c chÕ ®é h­u trÝ, tö tuÊt, 5% chi cho c¸c chÕ ®é thai s¶n, tai n¹n lao ®éng bÖnh nghÒ nghiÖp. - Ng­êi lao ®éng ®ãng 5% tiÒn l­¬ng ®Ó chi cho c¸c chÕ ®é h­u trÝ vµ tö tuÊt. - Nhµ n­íc ®ãng vµ hç trî thªm ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH cho ng­êi lao ®éng. Hµng th¸ng ng­êi sö dông lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm ®ãng BHXH theo quy ®Þnh. Quü BHXH ®­îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh cña Nhµ n­íc, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®­îc Nhµ n­íc b¶o trî. Quü mang hai tÝnh ®Æc tr­ng : - §èi phã víi nh÷ng rñi ro mang tÝnh ngÉu nhiªn, quü BHXH cÇn ph¶i cã mét l­îng tiÒn dù tr÷ ®ñ lín, ph¶i an toµn vÒ tµi chÝnh tøc lµ ph¶i b¶o toµn vÒ gi¸ trÞ, kh«ng cã rñi ro vÒ tµi chÝnh. - Quü BHXH lµ quü tiªu dïng, lµ bé phËn cÊu thµnh cña hÖ thèng ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp cho ng­êi lao ®éng khi hä t¹m thêi hay mÊt vÜnh viÔn kh¶ n¨ng lao ®éng. Do quü BHXH lµ mét quü tÝch luü ®ång thêi còng lµ quü tiªu dïng dùa trªn quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh t¹o lËp, quü vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp cÇn c©n nh¾c xem xÐt nh­: Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh dïng tiÒn l­¬ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH lµ tiÒn l­¬ng cÊp bËc theo thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng hoÆc theo tiÒn l­¬ng c¬ b¶n. Nh­ng trong thùc tÕ sù chªnh lÖch gi÷a tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ lµ rÊt lín, ®iÒu nµy sÏ lµm ¶nh h­ëng tíi tiÒn trî cÊp khi vÒ h­u cña ng­êi lao ®éng. Hay theo c¬ cÊu ®ãng gãp hiÖn nay, mÆc dï quy ®Þnh sù ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng lµ 5% tiÒn l­¬ng ®Ó chi cho chÕ ®é h­u trÝ vµ tö tuÊt, cßn ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng gãp 15% quü l­¬ng , trong ®ã cã 10% dïng ®Ó chi cho c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm dµi h¹n . Nh­ng thùc tÕ viÖc chi kh«ng rµnh rät nh­ vËy nªn g©y ¶nh h­ëng cho viÖc ph©n tÝch quü ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n. 5. 2. HÖ thèng c¸c chÕ ®é trong BHXH. HÖ thèng c¸c chÕ ®é trong BHXH lµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ ®iÒu kiÖn møc trî cÊp, thêi gian trî cÊp møc ®ãng gãp vµ møc h­ëng BHXH. HÖ thèng nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi vµ c¬ së ph¸p lý cña mçi n­íc. Tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ (ILO) cã khuyÕn c¸o BHXH gåm 9 chÕ ®é: 1.ChÕ ®é ch¨m sãc y tÕ. 2.ChÕ ®é trî cÊp èm ®au. 3.ChÕ ®é trî cÊp thÊt nghiÖp. 4.ChÕ ®é trî cÊp tai n¹n lao ®éng bÖnh nghÒ nghiÖp. 5.ChÕ ®é trî cÊp tuæi giµ. 6.ChÕ ®é trî cÊp gia ®×nh. 7.ChÕ ®é trî cÊp thai s¶n. 8.ChÕ ®é trî cÊp khi tµn phÕ. 9.ChÕ ®é trî cÊp cho nh÷ng ng­êi cßn sèng. Tuú theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña mçi n­íc mµ cã thÓ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é kh¸c nhau. Nh­ng nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn ®­îc ba chÕ ®é trong ®ã cã c¸c chÕ ®é (3, 4, 5, 8, 9 ). ë n­íc ta míi thùc hiÖn ®­îc 5 chÕ ®é (2, 4, 5, 7, 9 ) vµ ®· ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi cho nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm c«ng ¨n l­¬ng. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt . 6. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý BHXH. Theo nghÞ ®Þnh 19/CP ngµy 16/02/1995 cña ChÝnh phñ th× hÖ thèng BHXH ®­îc thµnh lËp d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña ChÝnh phñ, sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi vµ sù gi¸m s¸t cña tæ chøc C«ng ®oµn. Theo nghÞ ®Þnh th× BHXH cã c¸c quyÒn h¹n vµ nghÜa vô sau: - Tæ chøc thu BHXH vµ tæ chøc viÖc chi tr¶ cho ng­êi lao ®éng tham gia BHXH c¸c kho¶n trî cÊp BHXH. - Tõ chèi chi tr¶ BHXH cho c¸c ®èi t­îng ®­îc h­ëng BHXH khi cã kÕt luËn cña c¬ quan Nhµ n­íc vÒ hµnh vi man tr¸ gian lËn . - X©y dùng vµ tæ chøc c¸c dù ¸n vµ biÖn ph¸p ®Ó t¨ng tr­ëng quü BHXH theo nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ. Tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c thèng kª h¹ch to¸n kÕ to¸n h­íng dÉn thùc hiÖn c«ng t¸c thu chi BHXH vµ kiÓm tra thu chi BHXH, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ BHXH. VÒ mÆt tæ chøc BHXH ViÖt Nam ®­îc h×nh thµnh theo hÖ thèng däc tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng vµ chia thµnh ba cÊp: CÊp TW, cÊp tØnh thµnh phè, cÊp quËn huyÖn. §Ó qu¶n lý ®èi t­îng tham gia BHXH c¬ quan BHXH thùc hiÖn viÖc cÊp sæ vµ cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ ®èi t­îng tham gia BHXH. S¬ ®å hÖ thèng tæ chøc BHXH ViÖt nam. Thñ t­íng ChÝnh phñ Héi §ång qu¶n lý BHXH Tæng gi¸m ®èc BHXH Phã tæng gi¸m ®èc BHXH Phã tæng gi¸m ®èc BHXH C¸c phßng ban nghiÖp vô BHXH BHXH tØnh thµnh phè BHXH quËn huyÖn II. Mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c thu BHXH 1. Vai trß cña c«ng t¸c thu BHXH . C«ng t¸c thu BHXH ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ BHXH x¸c ®Þnh lµ nhiÖm vô träng t©m hµng ®Çu cña ngµnh bëi: C«ng t¸c thu BHXH cã vai trß ®Æc biÖt quan träng gãp phÇn h×nh thµnh, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng quü BHXH tËp trung, h¹ch to¸n ®éc lËp víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, chñ ®éng chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng h­ëng BHXH. ViÖc thu ®óng thu ®ñ, thu kÞp thêi cßn ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch BHXH theo quy ®Þnh, ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng tham gia BHXH khi hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt nguån thu nhËp do gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng . 2. C¬ së ph¸p lý thùc hiÖn thu BHXH . 2.1. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh chÝnh s¸ch BHXH . - NghÞ ®Þnh 12/ CP ban hµnh ngµy 26/ 01/ 1995 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh ®iÒu lÖ BHXH ®èi víi c«ng chøc, c«ng nh©n viªn chøc Nhµ n­íc vµ mäi ng­êi lao ®éng theo lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc ®Ó thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¶ n­íc. - Quy ®Þnh 812/TTg ngµy 12/ 12/ 1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc bæ xung ®èi t­îng h­ëng trî cÊp MSL§ dµi h¹n, trî cÊp thªm víi c¸n bé h­u trÝ c« ®¬n vµ c«ng nh©n viªn chøc lµ qu©n nh©n chuyªn ngµnh nghØ h­u. - Quy ®Þnh vÒ hå s¬ xÐt th­ëng c¸c chÕ ®é BHXH ban hµnh kÌm theo quy ®Þnh sæ 115/Q§ - BHXH ViÖt Nam ngµy 24/ 06/ 1996 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH . - Th«ng t­ 04/ LB – TT ban hµnh ngµy 27/ 01/ 1997 vÒ viÖc h­íng dÉn ®iÒu chØnh møc l­¬ng vµ trî cÊp ®èi víi c«ng chøc, viªn chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp, ng­êi nghØ h­u, nghØ mÊt søc, c¸n bé x· ph­êng vµ mét sè ®èi t­îng h­ëng chÝnh s¸ch BHXH n¨m 1997. - Th«ng t­ sè 01/2001/TTLB – Bé L§TBXH vµ Bé TC ngµy 05/01/2001 cña bé L§TBXH vµ Bé TC h­íng dÉn thùc hiÖn ®iÒu chØnh møc l­¬ng h­u vµ trî cÊp BHXH theo nghÞ ®Þnh sè 77/2000/N§ - CP ngµy 15/12/2000 cña ChÝnh phñ. - NghÞ ®Þnh sè 93/1998/N§ - vÒ viÖc söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu lÖ BHXH ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè 12-CP ngµy 26/01/1995 cña ChÝnh phñ . - QuyÕt ®Þnh sè 234/1999/Q§-TTg ngµy 22/12/1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ . - Th«ng t­ sè 26/2000/TTLB/Bé L§TBXH vµ Bé TC ngµy 20/10/2000 h­íng dÉn thùc hiªn chÕ ®é BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¬ së c«ng lËp thuéc c¸c nghµnh y tÕ, gi¸o dôc v¨n ho¸ thÓ thao. - Th«ng t­ sè 05/2000/TT – LT- Bé L§TBXH vµ BéTC, Bé QP cña liªn tÞch Bé L§TBXH, Bé c«ng an, Bé QP h­íng dÉn thùc hiÖn . - C«ng v¨n sè 843/L§TBXH vµ Th«ng t­ sè 01/Bé L§TBXH ngµy 30/01/1996 cña Bé L§TBXH h­íng dÉn thùc hiÖn. - QuyÕt ®Þnh sè 2092/1999/Q§ - BHXH ngµy 23/11/1999 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH ViÖt Nam ban hµnh quy ®Þnh qu¶n lý thu BHXH thuéc hÖ thèng BHXH ViÖt Nam. - QuyÕt ®Þnh sè 2903/1999/Q§ - BHXH ngµy 24/11/1999 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh qu¶n lý chi BHXH thuéc hÖ thèng BHXH . - Th«ng t­ sè 05/2000/TTLT - BL§TBXH – BTC – BQP ngµy 18/2/2000 cña liªn tÞch Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi, Bé tµi chÝnh, Bé quèc phßng h­íng dÉn thi hµnh. 2.2. C¬ së ph¸p lý thùc hiÖn thu BHXH BHXH lµ chÝnh s¸ch lín cña ®¶ng vµ Nhµ n­íc, nh»m tõng b­íc më réng vµ n©ng cao viÖc ®¶m b¶o vËt chÊt gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng tham gia BHXH trong c¸c tr­êng hîp èm ®au, thai s¶n, TNL§-BNN h­u trÝ vµ tö tuÊt ®­îc quy ®Þnh t¹i ch­¬ng XII Bé luËt lao ®éng cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, quy ®Þnh viÖc thu BHXH nh­ sau: - Ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng 15% tæng quü l­¬ng. - Ng­êi lao ®éng ®ãng 5% tiÒn l­¬ng th¸ng. - Nhµ n­íc ®ãng vµ hç trî thªm ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng . - L·i tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ quü BHXH . - C¸c kho¶n thu kh¸c. Quü BHXH ®­îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh cña Nhµ n­íc, h¹ch to¸n ®éc lËp víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Quü BHXH ®­îc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó b¶o tån gi¸ trÞ vµ t¨ng tr­ëng quü theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Theo quy ®Þnh cña BHXH ViÖt Nam vÒ viÖc qu¶n lý thu BHXH thuéc hÖ thèng BHXH ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 2902/1999/Q§ - BHXH ngµy 23/11/1999 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH ViÖt Nam th× c¸c c¬ quan BHXH trùc thuéc cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, tæ chøc thu BHXH cña c¸c c¬ quan ®¬n vÞ vµ ng­êi lao ®éng tham gia BHXH trªn ®Þa bµn m×nh qu¶n lý. Toµn bé sè tiÒn thu BHXH do BHXH trùc thuéc thu ®­îc tõ c¬ quan, ®¬n vÞ vµ ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc chuyÓn vÒ tµi kho¶n thu cña BHXH ViÖt Nam mµ kh«ng ®­îc sö dông chi tiªu cho bÊt kú c«ng viÖc g×, kh«ng ®­îc ¸p dông ph­¬ng thøc g¾n thu bï chi BHXH cho c¸c ®¬n vÞ SDL§. 3. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn qu¶n lý thu BHXH. 3.1. ChÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Trong nh÷ng n¨m qua ®i ®«i víi viÖc c¶i c¸ch kinh tÕ, c¶i c¸ch hµnh chÝnh quèc gia trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc ta ®ang vËn hµnh nÒ kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. Trªn c¬ së ®ã, c¸c chÝnh s¸ch x· héi nãi chung vµ chÝnh s¸ch BHXH nãi riªng còng ®· tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn ph¸t triÓn ®óng h­íng theo luËt ®Þnh. Ngay tõ khi thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch BHXH ®Õn nay Nhµ n­íc ®· nhiÒu lÇn thay ®æi bæ xung theo h­íng ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn lÞch sö, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña tõng thêi kú mµ vÉn ®¶m b¶o truyÒn thèng ®¹o lý b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc víi tinh hoa cña nh©n lo¹i, võa mang tÝnh thêi ®¹i võa thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña x· héi chñ nghÜa. ChÝnh v× thÕ t¹i v¨n kiÖn ®¹i héi VII cña §¶ng nªu râ cÇn ®æi míi chÝnh s¸ch BHXH theo ®Þnh h­íng cho mäi ng­êi lao ®éng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã nghÜa vô ®ãng gãp BHXH. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tham gia BHXH, gãp phÇn lµm t¨ng sè l­îng ng­êi tham gia BHXH dÉn ®Õn t¨ng nguån thu BHXH. Kh«ng dõng l¹i ë ®ã chÝnh s¸ch BHXH vÉn tiÕp tôc ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc tiÕp tôc ®æi míi, bæ xung. Ngµy 23/06/1994 Quèc héi n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· th«ng qua Bé luËt lao ®éng trong ®ã BHXH ®­äc quy ®Þnh t¹i ch­¬ng XII gåm 13 ®iÒu. §Ó cô thÓ ho¸ nh÷ng quy ®Þnh nµy, ngµy 26/01/1995 ChÝnh phñ ®· ban hµnh §iÒu lÖ BHXH kÌm theo nghÞ ®Þnh 12/CP. Ngµy 23/01/1998 ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 09/CP quy ®Þnh chÝnh s¸ch BHXH cho c¸n bé x·, ph­êng. Ngµy 19/08/1999 ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 73/CP vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi ho¸ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, thÓ thao. Qua ®ã ta thÊy chÝnh s¸ch BHXH ®· vµ ®ang ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta söa ®æi bæ xung t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ®èi t­îng ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia BHXH. MÆt kh¸c ngoµi BHXH b¾t buéc cßn cã BHXH tù nguyÖn v× vËy ®èi t­îng tham gia BHXH ngµy mét gia t¨ng, do ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh thu BHXH ®¹t kÕt qu¶ cao hay thÊp lµ phô thuéc vµo mét phÇn chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. 3.2. Phô thuéc vµo t×nh h×nh kinh tÕ x· héi. Trªn thùc tÕ xuÊt ph¸t tõ môc tiªu “ chÝnh s¸ch x· héi ph¶i ®­îc ph¸t triÓn phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa “. BHXH lµ mét bé phËn quan träng trong chÝnh s¸ch x· héi. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña BHXH ®­îc quyÕt bëi møc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× møc ®é hoµn thiÖn BHXH cµng cao. MÆt kh¸c khi nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn æn ®Þnh khi ®ã t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp lµm ¨n thuËn lîi vµ ph¸t triÕn æn ®Þnh do ®ã viÖc thanh to¸n tiÒn c«ng tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ®óng kú ®óng h¹n, ng­êi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc. V× vËy chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng s½n sµng trÝch mét phÇn tiÒn l­¬ng ®Ó ®ãng gãp BHXH. §iÒu nµy sÏ gãp phÇn lµm t¨ng nguån thu BHXH. Ng­îc l¹i nÕu nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp lµm ¨n khã kh¨n th× hä sÏ t×m c¸ch nÐ tr¸nh ®ãng BHXH cho ng­êi lao ®éng ®ång thêi ng­êi lao ®éng mÊt viÖc lµm thu nhËp thÊp vµ th­êng kh«ng æn ®Þnh, cuéc sèng gÆp nhiÒu khã kh¨n th× hä kh«ng cã phÇn tÝch luü ®Ó tham gia BHXH. T×nh h×nh nµy th­êng dÉn ®Õn thÊt thu nhiÒu ®¬n vÞ, doanh nghiÖp nî ®äng BHXH, g©y nhiÒu c¶n trë cho c«ng t¸c thu BHXH . 3.3. Phô thuéc vµo c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ chÝnh s¸ch BHXH. ChØ thÞ 15/CTTW ngµy 26/05/1997 cña Bé chÝnh trÞ chØ râ BHXH lµ chÝnh s¸ch lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, gãp phÇn ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng, æn ®Þnh chÝnh trÞ, an toµn x· héi thóc ®Èy sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n­íc. NhiÒu nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh râ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña BHXH lµ tæ chøc th«ng tin tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Thùc tÕ ®· chøng minh qu¸ tr×nh ph¸t triÕn cña ngµnh BHXH ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c thu BHXH lu«n g¾n liÒn víi sù quan t©m vµ nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chÝnh s¸ch BHXH cña ng­êi lao ®éng, chñ sö dông lao ®éng còng nh­ cña toµn x· héi. ChÝnh v× thÕ nÕu tæ chøc tèt c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ chÝnh s¸ch BHXH cña §¶ng vµ Nhµ n­íc sÏ gióp chñ sö dông lao ®éng hiÓu ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh khi ®ãng 15% tæng quü l­¬ng vµ ng­êi lao ®éng ®ãng 5% tiÒn l­¬ng v× lîi Ých thiÕt thùc cña hä. Tõ ®ã t¹o niÒn tin ®èi víi ng­êi lao ®éng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, gióp hä hiÓu ®­îc chÝnh s¸ch BHXH kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc kinh doanh mµ tham gia BHXH ngoµi viÖc h­ëng quyÒn lîi cßn gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng t¸c an ninh x· héi . PhÇn II Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH ë c¬ quan BHXH quËn thanh xu©n I. Giíi thiÖn chung vÒ c¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n. 1. S¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quËn Thanh Xu©n. QuËn Thanh Xu©n ®­îc thµnh lËp theo nghÞ ®Þnh sè 47/CP ngµy 22/11/1996 cña ChÝnh phñ, trªn c¬ së toµn bé diÖn tÝch tù nhiªn vµ nh©n khÈu cña c¸c ph­êng: Th­îng §×nh, Thanh Xu©n B¾c, Kim giang, Ph­¬ng LiÖt víi 78,1 ha diÖn tÝch tù nhiªn vµ 20.862 nh©n khÈu cña ph­êng Kh­¬ng Th­îng thuéc quËn §èng §a vµ toµn bé diÖn tÝch tù nhiªn , nh©n khÈu cña x· Nh©n ChÝnh ( huyÖn Tõ Liªm ) vµ x· Kh­¬ng §×nh ( huyÖn ThanhTr× ). QuËn Thanh Xu©n n»m ë phÝa T©y Nam thµnh phè Hµ Néi, phÝa B¾c gi¸p víi quËn §èng §a vµ CÇu GiÊy, phÝa §«ng gi¸p víi quËn Hai Bµ Tr­ng, phÝa T©y gi¸p víi huyÖn Tõ Liªm vµ thÞ x· Hµ §«ng, phÝa nam gi¸p víi huyÖn Thanh Tr×. Do míi ®­îc thµnh lËp nªn quËn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­: C¬ së h¹ tÇng, kü thuËt, ®« thÞ ch­a ®­îc hoµn chØnh, ®iÖn chiÕu s¸ng, giao th«ng, cÊp tho¸t n­íc míi ®¸p øng ®­îc phÇn nµo nhu cÇu cña ng­êi d©n, c¬ së v¨n ho¸ gi¸o, gi¸o dôc, thÓ thao trô së lµm viÖc cßn thiÕu, møc sèng cña ng­êi d©n cßn thÊp... Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n trªn th× quËn Thanh Xu©n còng cã nhiÒu thuËn lîi nh­ : QuËn ®­îc thµnh lËp trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn cña thµnh phè Hµ Néi, víi diÖn tÝch tù nhiªn lµ 913,2 ha ®Õn n¨m 2000 cã 39.142 hé víi 163.093 nh©n khÈu. D©n c­ trong quËn chñ yÕu lµ c«ng d©n h­u trÝ, mÊt søc lao ®éng, lùc l­îng vò trang, sinh viªn, ng­êi lao ®éng sèng trong c¸c khu tËp thÓ cao tÇng, lµng x· vµ c¸c khu phè míi ®­îc thµnh lËp, víi lèi sèng xen kÏ thµnh thÞ víi phong tôc tËp qu¸n v¨n ho¸ lµng x·, mÆc dï trªn ®Þa bµn quËn cã mét sè di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, nhiÒu tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng, tru._.ng häc chuyªn nghiÖp, viÖn nghiªn cøu vµ ®Æc biÖt lµ hai khu c«ng nghiÖp tËp trung ë Gi¸p B¸t vµ Th­îng §×nh . Tuy lµ mét quËn míi ®­îc thµnh lËp ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc míi, song víi tr×nh ®é d©n trÝ cao céng thªm ®ã lµ sù cÇn cï chôi khã cña ngêi d©n ®Æc biÖt lµ d­íi sù l·nh ®¹o cña Thµnh uû - H§ND -UBND, cña c¸c Së, ban ngµnh thµnh phè, quËn huyÖn vµ c¸c ®¬n vÞ b¹n, c¸n bé §¶ng viªn vµ tÇng líp d©n c­ quËn Thanh Xu©n ®· ®oµn kÕt thèng nhÊt ®Ò cao ý thøc tr¸ch nhiÖm, kh¾c phôc khã kh¨n nç lùc phÊn ®Êu hÕt m×nh. Do vËy mµ ®êi sèng ng­êi d©n trong quËn ®uîc c¶i thiÖn, h¹n chÕ ®­îc c¸c tÖ n¹n x· héi, c«ng t¸c quèc phßng an ninh ®¹t kÕt qu¶ cao. Bªn c¹nh ®ã c¬ së h¹ tÇng còng ®­îc ph¸t triÓn, quËn ®· x©y dùng ®­îc 48 km ®­êng giao th«ng, c¶i thiÖn 30 km cèng tho¸t n­íc, x©y dùng 7 tr­êng häc, m·u gi¸o, nhµ trÎ, y tÕ, 47 s©n ch¬i vµ nhiÒu c«ng tr×nh phóc lîi kh¸c víi tæng sè vèn ®Çu t­ lªn ®Õn 180 tû ®ång. KÕt qu¶ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña quËn ®· t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp h»ng n¨m t¨ng 12,1% gi¸ trÞ c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng b×nh qu©n 22,9%/n¨m, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô, thÞ tr­êng hµng ho¸ ®­îc më réng, phong phó. N¨m 2000 sè hé kinh doanh lµ 3505 hé, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng lµ 230 ®¬n vÞ. Hµng n¨m thu ng©n s¸ch v­ît chØ tiªu thµnh phè giao . Cïng víi viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, th× v¨n ho¸ x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Cuèi n¨m 2001 ®Çu 2002 cã 100% trÎ em ®­îc h­ëng ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇn non, 76,5% trong ®é tuæi mÉu gi¸o, tû lÖ tèt nghiÖp tiÓu häc lµ 100%, trung häc c¬ së t¨ng tõ 94% - 97% so víi n¨m 2000, tû lÖ häc sinh trong quËn ®Ëu vµo ®¹i häc, cao ®¼ng ®¹t 45%. Sù nghiÖp y tÕ còng ®­îc quËn quan t©m, c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ cho ng­êi d©n ®¹t kÕt qu¶ tèt. QuËn ®Çu t­, x©y dùng míi c¶i t¹o n©ng cÊp 8 tr¹m y tÕ, 100% tr¹m y tÕ ph­êng cã b¸c sü. Trung t©m y tÕ quËn ®­îc x©y dùng vµ ®i vµo ho¹t ®éng, ®Æc biÖt quËn ®· loai trõ ®­îc c¸c lo¹i bÖnh sèt rÐt, bÖnh phong. §èi víi c¸c hé nghÌo ®­îc cÊp sæ kh¸m ch÷a bÖnh, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®­îc ®Èy m¹nh tû lÖ cßn 0,4%, t¨ng d©n sè tù nhiªn 1,05%. Bªn c¹nh ®ã quËn cßn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch cÊp tÆng nhµ t×nh nghÜa, giíi thiÖu vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm, hiÕn m¸u nh©n ®¹o, tõ thiÖn .... ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ . Tuy lµ mét quËn míi ®­îc thµnh lËp, song d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng uû, UBND quËn, ®Æc biÖt lµ cã sù chØ ®¹o vµ quan t©m trùc tiÕp cña c¸c cÊp l·nh ®¹o thµnh phè Hµ Néi quËn Thanh Xu©n ®· trë thµnh quËn tiªn tiÕn ®i ®Çu trong c«ng t¸c x· héi, phÊt triÓn kinh tÕ. 2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHXH quËn Thanh Xu©n. Ngµy 12/06/1995 ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 12/CP vµ §iÒu lÖ BHXH nh»m thi hµnh chÝnh s¸ch BHXH ®­îc quy ®Þnh trong Bé luËt lao ®éng. HÖ thèng BHXH ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp theo ngµnh däc tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng. BHXH thµnh phè Hµ Néi ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt c«ng t¸c BHXH cña Ngµnh lao ®éng th­¬ng binh x· héi vµ tiÕp nhËn thªn phÇn BHXH do Tæng liªn ®oµn lao ®éng thµnh phè chuyÓn sang. Tõ ®ã BHXH c¸c quËn huyÖn trùc thuéc BHXH thµnh phè Hµ Néi ®­îc thµnh lËp . BHXH quËn Thanh Xu©n lµ mét trong nh­ng ®¬n vÞ trùc thuéc BHXH thµnh phè Hµ Néi trong hÖ thèng BHXH ViÖt nam chÞu sù qu¶n lý ngµnh däc Trªn thùc tÕ BHXH quËn Thanh Xu©n ®­îc thµnh lËp ngµy 12/03/1997 cã trô së t¹i 90 NguyÔn Tu©n nay ®­îc chuyÓn vÒ Thanh Xu©n B¾c Hµ Néi. BHXH quËn Thanh Xu©n cã con dÊu, tµi kho¶n, trô së riªng . Sau khi ®­îc thµnh lËp BHXH quËn Thanh Xu©n ®· nhËn ®­îc sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c phßng lao ®éng th­¬ng binh x· héi, Liªn ®oµn lao ®éng quËn, H§ND, UBND, c¸c c¬ së ban ngµnh ®oµn thÓ vµ ®Æc biÖt lµ sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña BHXH thµnh phè Hµ Néi, chØ sau mét thêi gian ng¾n BHXH quËn Thanh Xu©n ®· nhanh chãng h×nh thµnh vµ æn ®Þnh tæ chøc, söa sang trô së lµm viÖc, trang thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn m¸y mãc lµm viÖc .... Do míi thµnh lËp nªn c«ng viÖc lín, nh©n lùc yÕu, mÆt kh¸c sè l­îng lao ®éng thuéc diÖn BHXH b¾t buéc nhiÒu mµ thùc tÕ c¸c ®¬n vÞ ch­a tham gia BHXH chiÕm tû lÖ cao nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, céng thªm vµo ®ã lµ nhËn thøc vÒ chÝnh s¸ch BHXH cña chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng ch­a ®Çy ®ñ, do ®ã c«ng viÖc gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n . Tuy nhiªn b»ng sù quyÕt t©m cao kh«ng ng¹i khã kh¨n v­íng m¾c tõng b­íc ®i lªn tù hoµn thiÖn m×nh, h¬n 5 n¨m qua BHXH quËn Thanh Xu©n ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu. Víi nh÷ng nç lùc cè g¾ng vµ nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®­îc, BHXH quËn Thanh Xu©n ®· ®­îc UBND, BHXH ViÖt Nam, BHXH thµnh phè Hµ Néi ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ cao th«ng qua nh÷ng phÇn th­ëng, b»ng khen, giÊy khen mµ BHXH quËn ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua, ®ã lµ nh÷ng minh chøng cho sù tr­ëng thµnh, lín m¹nh vµ ®ã lµ tiÒn ®Ò, nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn ®i lªn cña BHXH quËn Thanh Xu©n. 3. HÖ thèng tæ chøc bé m¸y. 3.1.VÒ ®éi ngò c¸n bé. HiÖn nay BHXH quËn Thanh Xu©n cã 15% c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong ®ã cã 11 n÷ vµ 4 nam. VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n cã 11 ng­êi ®¹t tr×nh ®é ®¹i häc vµ 4 ng­êi tèt nghiÖp trung häc chuyªn nghiÖp Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Bé phËn chÝnh s¸ch Bé phËn thu Bé phËn chi (Tr­íc khi BHYT s¸t nhËp víi BHXH) 3.2. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y. Víi 15 c¸n bé viªn chøc, BHXH quËn Thanh Xu©n kh«ng chia thµnh c¸c phßng ban cô thÓ mµ chia thµnh 3 bé phËn chÝnh cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng biÖt ®ã lµ bé phËn thu, bé phËn chi, bé phËn chÝnh s¸ch. C¶ 3 bé phËn nµy ®Òu ®Æt d­íi sù chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc vµ Phã gi¸m ®èc . - Gi¸m ®èc: Lµ ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan phô tr¸ch chung, lµm chñ tµi kho¶n, chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô vÒ lÜnh vùc BHXH do BHXH ViÖt nam, BHXH thµnh phè Hµ Néi quy ®Þnh . - Phã gi¸m ®èc: Lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc vµ chÞu sù ph©n c«ng cña gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm thay gi¸m ®èc khi ®i v¾ng, gióp gi¸m ®èc tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng c«ng t¸c BHXH . - Bé phËn chÝnh s¸ch: NhiÖm vô cña bé phËn chÝnh s¸ch lµ gi¶i thÝch, h­íng dÉn, gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch BHXH ®· ban hµnh trong ®iÒu lÖ BHXH cho ®èi t­îng tham gia BHXH cô thÓ nh­ sau: +/ Gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c vÒ thñ tôc ®Ó lµm c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch . +/ Gi¶i quyÕt kÞp thêi mäi vÊn ®Ò vÒ chÕ ®é BHXH cho ®èi t­îng h­u trÝ trªn ®Þa bµn . +/ Thèng kª l­u tr÷ tµi liÖu, hå s¬ theo yªu cÇu nghiÖp vô ®¶m b¶o khi cÇn cã thÓ lÊy dÔ dµng . +/ Qu¶n lý con dÊu cña c¬ quan vµ mét sè c«ng t¸c nh­ giao dÞch, t¹p vô, gãp phÇn phôc vô cho c«ng t¸c nghiÖp vô. +/ §Ò xuÊt ý kiÕn víi l·nh ®¹o ®Ó kh¾c phôc nh÷ng lÖch l¹c trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt hå s¬, tµi liÖu mét c¸ch khoa häc. - Bé phËn thu BHXH: NhiÖm vô chÝnh cña bé phËn thu BHXH lµ ®èc thu ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh trªn ®Þa bµn, b¸m s¸t c¬ së kÞp thêi th¸o gì khã kh¨n trong c«ng t¸c thu BHXH, hµng th¸ng, hµng quý c¸n bé thu sÏ c¨n cø vµo danh s¸ch nép BHXH do BHXH thµnh phè Hµ Néi göi xuèng, ®èi chiÕu víi danh s¸ch cña ®¬n vÞ, c¬ së th«nh qua ®¹i diÖn cña c¬ quan. Hµng tuÇn c¸n bé thu xuèng c¬ së lµm nhiÖm vô ®èi chiÕu x¸c nhËn sè ®· thu BHXH bao gåm: KiÓm tra tiÒn l­¬ng, ®ãng BHXH, ®èi chiÕu ngµy nghØ, tõ ®ã ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ c¬ së ®ãng BHXH, më réng thu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. MÆt kh¸c c¸n bé ®i xuèng c¸c c¬ së duyÖt tê khai cÊp sæ BHXH ®Ó ®èi chiÕu . - Bé phËn chi BHXH: +/ Tæ chøc chi tr¶ c¸c chÕ ®é BHXH theo ph©n cÊp qu¶n lý. +/ §èi chiÕu chøng tõ nghØ èm, nghØ thai s¶n ®Ó thùc hiÖn chi tr¶ tr¬ cÊp èm ®au, thai s¶n cho c¸c ®èi t­îng ®ãng BHXH . +/ Tæ chøc ®iÒu tra xÐt duþÖt quyÕt to¸n chi BHXH quý, n¨m trªn toµn quËn +/ Phèi hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¸c ban ®¹i diÖn chi tr¶ qu¶n lý ®èi t­îng chi tr¶ trong ®Þa bµn ®Ó lËp danh s¸ch chi tr¶ l­¬ng h­u vµ trî cÊp BHXH theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. +/ TiÕp nhËn b¸o c¸o kÞp thêi víi BHXH thµnh phè Hµ Néi c¸c tr­êng hîp h­ëng l¹i trî cÊp BHXH hoÆc ®iÒu chØnh l­¬ng h­u. +/ KiÓm tra gi¸m s¸t viÖc chi tr¶ l­¬ng h­u vµ trî cÊp cho c¸c ®èi t­îng ®¶m b¶o chi tr¶ tËn tay ®óng kú ®óng sè ng¨n chÆn nh÷ng sai tr¸i, thiÕu sãt trong c«ng viÖc +/ Cuèi th¸ng kho¸ sæ vµ lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ thu chi cña th¸ng. +/ Hµng th¸ng, quý, n¨m ph¶i lµm b¸o c¸o tæng hîp quyÕt to¸n ®Ó göi lªn c¬ quan cÊp trªn theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. 4. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n thµnh phè Hµ Néi 4.1 Chøc n¨ng . BHXH quËn Thanh Xu©n lµ ®¬n vÞ trùc thuéc BHXH thµnh phè Hµ Néi, n»m trong hÖ thèng tæ chøc cña BHXH ViÖt Nam, v× vËy nã cã nh÷ng chøc n¨ng sau: */ BHXH quËn Thanh Xu©n cã chøc n¨ng gióp Gi¸m ®èc BHXH thµnh phè Hµ néi qu¶n lý quü BHXH trªn ®Þa bµn quËn Thanh Xu©n. */ BHXH quËn Thanh Xu©n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã trô së ®Æt t¹i quËn , cã con dÊu vµ tµi kho¶n riªng 4.2: NhiÖm vô. BHXH quËn Thanh Xu©n lµ c¬ quan trùc thuéc BHXH thµnh phè Hµ Néi do vËy BHXH quËn Thanh Xu©n ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô do BHXH thµnh phè Hµ Néi giao bao gåm: - H­íng dÉn theo dâi ®«n ®èc c¸c c¬ quan ®¬n vÞ ®ãng trªn ®Þa bµn quËn, lËp danh s¸ch lao ®éng thuéc diÖn b¾t buéc ®Ó thùc hiÖn ®ãng BHXH theo luËt ®Þnh. - Theo dâi thu, ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ c¬ së ®ãng 15% tæng quü l­¬ng, vµ ng­êi lao ®éng ®ãng 5% l­¬ng th¸ng. - Tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn chÕ ®é trî cÊp èm ®au, trî cÊp thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp theo ®iÒu lÖ BHXH quy ®Þnh. - Tæ chøc theo dâi c¸c biÕn ®éng trong c¸c c¬ quan ®¬n vÞ. - TiÕp c¸c c¸ nh©n ë mét sè ®¬n vÞ c¬ së trong quËn ®Õn ®¨ng ký ®ãng BHXH. - Tæ chøc chi tr¶ l­¬ng h­u vµ trî cÊp BHXH kÓ c¶ trî cÊp theo ph¸p lÖnh ng­êi cã c«ng. - Thùc hiÖn chÕ ®é tö tuÊt ®èi víi nh÷ng ng­êi h­ëng h­u trÝ hoÆc trî cÊp theo quy ®Þnh h­ëng chÕ ®é tö tuÊt khi chÕt. - Thùc hiÖn ®iÒu chØnh l­¬ng h­u vµ trî cÊp theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ h­íng dÉn cña BHXH thµnh phè Hµ Néi. - TiÕp nh©n vµ b¸o c¸o kÞp thêi víi BHXH thµnh phè Hµ Néi c¸c tr­êng hîp h­ëng l¹i trî cÊp BHXH hoÆc ®iÒu chØnh l­¬ng h­u. - LËp dù to¸n vµ quyÕt to¸n tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. - Qu¶n lý l­u tr÷ vµ khai th¸c danh s¸ch ®ãng BHXH, hå s¬ h­ëng BHXH. - Qu¶n lý c¸n bé, tµi s¶n quü tiÒn l­¬ng, kinh phÝ ho¹t ®éng cña c¬ quan BHXH. - Tæ chøc cÊp sæ, ghi sæ thu BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng thuéc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, HCSN trªn ®Þa bµn quËn theo h­íng dÉn cô thÓ cña BHXH ViÖt Nam . - Tæ chøc ký hîp ®ång tr¸ch nhiÖm vµ qu¶n lý m¹ng l­íi ®¹i diÖn chi tr¶ BHXH ë c¸c ph­êng. - Thanh tra x¸c minh c¸c ®¬n th­, khiÕu n¹i ®Ó cã kÕt luËn kÞp thêi. - Thùc hiÖn c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch chÕ ®é chÝnh s¸ch BHXH. - Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do BHXH thµnh phè giao. 5: C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña BHXH quËn Thanh Xu©n. QuËn Thanh Xu©n ®­îc thµnh lËp vµo ngµy 22 / 11 / 1996 vµ trªn c¬ së ®ã BHXH quËn Thanh Xu©n ®­îc thµnh lËp vµ b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng vµo ngµy 12/ 03/ 1997. Do míi ®­îc thµnh lËp nªn phÇn lín c¬ së vËt chÊt cßn thiÕu thèn nhiÒu m¨c dï ®­îc sù quan t©m cña phßng lao ®éng TBXH, Liªn ®oµn lao ®éng quËn, H§ND, UBND... Song víi sù cè g¾ng cña tËp thÓ c¸n bé viªn chøc trong ngµnh vµ ®Æc biÖt víi sù chØ ®¹o kÞp thêi s¸t sao cña BHXH ViÖt Nam, BHXH thµnh phè Hµ Néi nªn chØ sau mét thêi gian ng¾n BHXH quËn Thanh Xu©n ®· nhanh chãng æn ®Þnh vÒ mäi mÆt, x©y dùng trô së lµm viÖc, mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng viÖc . 6. Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña BHXH quËn Thanh Xu©n. 6.1: ThuËn lîi. Tuy lµ quËn míi ®­îc thµnh lËp song quËn Thanh Xu©n ®· ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c së, ban, ngµnh thµnh phè, c¸c ®¬n vÞ ®Æc biÖt lµ sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c phßng lao ®éng quËn, H§ND, UBND.... nªn BHXH quËn Thanh Xu©n ®· tõng b­íc æn ®Þnh trô së lµm viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé trÎ theo häc c¸c líp båi d­ìng nghiÖp vô ng¾n h¹n . §Æc biÖt trong thêi gian qua tËp thÓ c¸n bé BHXH quËn Thanh Xu©n kh«ng ngõng häc hái n©ng cao nghiÖp vô cïng nhau ®oµn kÕt th¸o gì v­íng m¾c ®¸p øng nhu cÇu c«ng t¸c BHXH kÞp thêi ®èi víi ng­êi lao ®éng . 6.2: Khã kh¨n. Do míi thµnh lËp nªn c¸c c¸n bé nh©n viªn lu«n ph¶i lµm mét khèi l­îng c«ng viÖc lín, h¬n n÷a c¬ së vËt chÊt l¹i thiÕu thèn ®éi ngò c¸n bé ch­a cã kinh nghiÖm c«ng nh©n viªn chøc trong c¬ quan phÇn lín lµ n÷ giíi nªn c«ng viÖc gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Trªn ®Þa bµn quËn cã nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh n»m trong diÖn ®ãng BHXH b¾t buéc song sè ®¬n vÞ ch­a ®¨ng ký ®ãng BHXH cßn nhiÒu nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, doanh nghiÖp t­ nh©n. §èi t­îng h­ëng chÝnh s¸ch BHXH n»m r¶i r¸c kh¾p c¸c ph­êng trong quËn. NhËn thøc cña chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng vÒ chÝnh s¸ch BHXH cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cßn h¹n chÕ, ng­êi lao ®éng ch­a hiÓu râ ý, nghÜa cña viÖc ®ãng 5% tiÒn l­¬ng th¸ng lµ ®Ó h­ëng cao h¬n do cã phÇn ®ãng gãp cña chñ sö dông lao ®éng vµ sù hç trî mét phÇn cña Nhµ n­íc. Bªn c¹nh ®ã ng­êi sö dông lao ®éng lu«n t×m chç s¬ hë ®Ó nÐ tr¸nh ch©y ×, nî ®äng BHXH ý thøc chÊp hµnh BHXH cßn láng lÎo nhÊt lµ nhiÒu chñ sö dông lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lu«n t×m c¸ch nÐ tr¸nh hoÆc cè t×nh vi ph¹m luËt lao ®éng. MÆt kh¸c ®èi t­îng tham gia BHXH ngµy cµng t¨ng nh­ng ng­êi tham gia BHXH chØ chiÕm kho¶ng 40% tæng sè lao ®éng trªn ®Þa bµn quËn trong khi ®ã c¸n bé lµm viÖc t¹i c¬ quan BHXH cßn Ýt c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng th­êng û n¹i c«ng viÖc cho c¸n bé BHXH trong viÖc b¸o c¸o t¨ng gi¶m, ®èi chiÕu møc l­¬ng ®ãng BHXH. 7. §èi t­îng tham gia BHXH thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña BHXH quËn Thanh Xu©n 7.1. §èi t­îng thu vµ møc thu BHXH. 7.1.1. §èi t­îng thu Theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý thu BHXH ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 290 ngµy 23/11/1999 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH th× ®èi t­îng thu BHXH lµ nh÷ng ng­êi sö dông lao ®éng, ng­êi lao ®éng( kÓ c¶ ng­êi lao ®éng ®­îc cö ®i häc, ®i thùc tËp, ®i c«ng t¸cvµ ®iÒu d­ìng ë trong vµ ngoµi n­íc mµ vÉn h­ëng tiÒn l­¬ng hoÆc tiÒn c«ng cña c¬ quan ®¬n vÞ ) lµm viÖc trong c¸c c¬ quan ®¬n vÞ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi d­íi ®©y: - C¸c DNNQD - C¸c DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp c¸c c¬ quan tæ chøc n­íc ngoµi hoÆc tæ chøc quèc tÕ ®Æt t¹i ViÖt Nam. - C¸c DN thuéc c¸c phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn. - C¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp c¸c c¬ quan §¶ng, ®oµn thÓ tõ TW ®Òn cÊp huyÖn. - C¸c tæ chøc kinh doanh, dÞch vô thuéc c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp c¬ quan §¶ng ®oµn thÓ. - C¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc dÞch vô trong lùc l­îng vò trang. - Bé quèc phßng, Bé c«ng an ®ãng cho c«ng nh©n, c«ng an nh©n d©n thuéc diÖn h­ëng l­¬ng vµ h­ëng sinh ho¹t phÝ theo §iÒu lÖ BHXH ®èi víi sü quan qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, h¹ sü quan, binh sü qu©n ®éi nh©n d©n vµ c«ng an nh©n d©n ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè 45 ngµy 15/07/1995 cña ChÝnh phñ. - C¸n bé x· ph­êng, thÞ trÊn h­ëng sinh ho¹t phÝ t¹i tµi kho¶n 1,2,3,4,5, §iÒu 3 nghÞ ®Þnh sè 09 ngµy 23/01/1998 cña ChÝnh phñ. - C¸c c¬ quan c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi, ph¶i ®ãng BHXH cho ng­êi lao ®éng theo nghÞ ®Þnh sè 152 ngµy 29/09/1999 cña ChÝnh phñ. Trªn c¬ së quy ®Þnh chung cña Tæng gi¸m ®èc BHXH ViÖt Nam th× ®èi t­îng thu BHXH cña quËn Thanh Xu©n bao gåm c¸c ®èi t­îng sau: - Ng­ßi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng lµm viÖc t¹i khèi doanh nghiÖp (DNTW, DNTP, DNNQD ) cã sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn. - Khèi hµnh chÝnh sù nghiÖp ( HCTW, HCTP, HCQ ) - C¸n bé x·, ph­êng, thÞ trÊn h­ëng sinh ho¹t phÝ t¹i tµi kho¶n 1,2,3,4,5 §iÒu 3 nghÞ ®Þnh 09 ngµy 23/01/1998 cña ChÝnh phñ. - C¸c ®èi t­îng thuéc nghÞ ®Þnh 73/1999 cña ChÝnh phñ ®ãng trªn ®Þa bµn quËn. 7.1.2. Møc thu BHXH cña c¸c ®èi t­îng thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña BHXH quËn Thanh Xu©n. Theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý thu BHXH thuéc hÖ thèng BHXH ViÖt Nam th× møc thu BHXH chung cho tÊt c¶ ®èi t­îng tham gia ®­îc quy ®Þnh theo ®iÒu lÖ BHXH ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè 12 CP ngµy 26/01/1995 cña ChÝnh phñ lµ: - Ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng 15% tæng quü l­¬ng cña nh÷ng ng­êi lao ®éng tham gia BHXH . - Ng­êi lao ®éng ®ãng 5% tiÒn l­¬ng th¸ng, do ng­êi sö dông lao ®éng trÝch l¹i tr­íc khi tr¶ l­¬ng ®Ó ®ãng cïng lóc 20% . Møc thu ®èi víi c¸c ®èi t­îng thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña BHXH quËn Thanh Xu©n nh­ quy ®Þnh trªn. 7.2. T×nh h×nh c¸c ®¬n vÞ tham gia BHXH thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña BHXH quËn Thanh Xu©n. QuËn Thanh Xu©n tuy míi ®­îc thµnh lËp song ®­îc sù gióp ®ì cña quËn uû, H§ND, UBND quËn vµ c¸c ®oµn thÓ quËn ®· vµ ®ang tõng b­íc ®i lªn.Trªn ®Þa bµn qu©n tËp trung nhiÒu c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp thuéc c¸c ngµnh nh­ dÖt may thùc phÈm c¬ khÝ x©y dùng ... thu hót nhiÒu lùc l­îng lao ®éng, hiÖn nay trªn ®Þa bµn quËn cã 345 ®¬n vÞ, c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, hµnh chÝnh sù nghiÖp T W... ®ang thu hót nhiÒu lao ®éng. Trong sè c¸c ®¬n vÞ ®ã cã kho¶ng 324 ®¬n vÞ víi tæng sè lao ®éng trªn 40728 ng­êi n»m trong diÖn ®ãng BHXH b¾t buéc. Song trªn thùc tÕ tÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002 toµn quËn míi cã 307 ®¬n vÞ tham gia ®ãng BHXH víi tæng sè lao ®éng lµ 36370 ng­êi, víi sè tiÒn thu ®­îc lµ 47,83 tû ®ång. Sè ®¬n vÞ doanh nghiÖp tham gia ®ãng BHXH qua c¸c n¨m nh­ sau. B¶ng1: Sè ®¬n vÞ, doanh nghiÖp tham gia BHXH 1999 – 2002. N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Khèi DN Sè ®¬n vÞ Sè Lao ®éng Khèi DN Sè ®¬n vÞ Sè lao ®éng Khèi DN Sè ®¬n vÞ Sè lao ®éng Khèi DN Sè ®¬n vÞ Sè Lao ®éng DNTW DNTP DNNQD 69 13 14 15417 4943 498 DNTW DNTP DNNQD 80 12 21 17417 5010 557 DNTW DNTP DNNQD 93 14 32 19200 5888 961 DNTW DNTP DNNQD 107 15 68 21714 6186 1660 HCTW HCTP HCQ 35 4 50 5031 215 1123 HCTW HCTP HCQ 35 4 50 4735 209 1279 HCTW HCTP HCQ 37 3 62 5002 227 1325 HCTW HCTP HCQ 40 5 72 5158 258 1395 (Nguån BHXH quËn Thanh Xu©n) Nh­ vËy nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy c¸c ®¬n vÞ vµ ng­êi lao ®éng c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp h­ëng l­¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp nªn hä ®ãng BHXH t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. Riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh mét sè ®¬n vÞ lµm ¨n tèt nªn viÖc ®ãng BHXH t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ ®óng thêi h¹n. B¶ng2: BiÕn ®éng ®Þnh gèc tæng sè ng­êi tham gia BHXH thêi kú 1999- 2002 ChØ tiªu N¨m Sè ng­êi tham gia BHXH (Ng­êi) ChØ tiªu Si (Ng­êi) Ti (%) Ai (%) 1999 27487 _ _ _ 2000 29234 1747 1,063 0,063 2001 32639 5152 1.187 0,187 2002 36404 8917 1,324 0,324 (Nguån BHXH quËn Thanh Xu©n) NÕu so víi n¨m 1999 th× sè ng­êi tham gia BHXH c¸c n¨m sau t¨ng lªn gÊp nhiÒu lÇn. Trong vßng 4 n¨m (1999 – 2002 ) tæng sè ng­êi tham gia BHXH lªn tíi122764 ng­êi. Riªng n¨m 2002 sè ng­êi tham gia BHXH t¨ng thªm so víi n¨m 1999 lµ 8917 ng­êi t­¬ng øng víi 32,4%. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nµy trong nh÷ng n¨m qua BHXH quËn Thanh Xu©n ®· kh«ng ngõng rµ so¸t, tuyªn truyÒn vËn ®éng ®èi t­îng tham gia BHXH. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè ®¬n vÞ lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ nªn viÖc ®ãng BHXH ch­a døt ®iÓm, nî ®äng ch©y ú. Cßn ®èi víi c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh do lao ®éng lµ chñ yÕu lµm thuª c«ng viÖc kh«ng æn ®Þnh nªn hä kh«ng tham gia BHXH hoÆc ý thøc ®ãng BHXH cßn kÐm. §Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy BHXH quËn Thanh Xu©n ®· t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra ®Ó biÕt ®­îc c¸c ®¬n vÞ nµo ch­a ®ãng BHXH ®ång thêi phèi hîp víi c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan ®Ó buéc hä cã ý thøc tr¸ch nhiÖm trong viÖc ®ãng BHXH . 8. C«ng t¸c chi tr¶ chÕ ®é BHXH ë quËn Thanh Xu©n. Cã thÓ nãi r»ng c«ng t¸c chi tr¶ BHXH lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH, lµ kh©u cuèi cïng cña c«ng t¸c gi¶i quyÕt chÝnh s¸ch BHXH liªn quan ®Õn ng­êi lao ®éng bÞ suy gi¶m søc lao ®éng: chÕ ®é èm ®au, thai s¶n, TNL§ - BNN, ®èi t­îng h­ëng l­¬ng h­u vµ c¸c lo¹i trî cÊp BHXH khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô. So víi c¸c quËn kh¸c trong thµnh phè Hµ Néi quËn Thanh Xu©n cã sè l­îng ®èi t­îng h­ëng chÕ ®é BHXH t­¬ng ®èi lín, do ®ã tr¸ch nhiÖm cña BHXH quËn Thanh Xu©n lµ ph¶i thùc hiÖn c«ng t¸c chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng phaØ ®¶m b¶o kÞp thêi, chÝnh x¸c, c«ng b»ng gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. Trong n¨m 2002 quËn Thanh Xu©n ®· thùc hiÖn chi tr¶ 104,47 tû ®ång cho c¸c ®èi t­îng h­ëng chÝnh s¸ch BHXH, trong ®ã NSNN ®¶m b¶o 56,64 tû ®ång vµ quü BHXH ®¶m b¶o 47,83 tû ®ång. C«ng t¸c chi tr¶ cô thÓ nh­ sau: */ ChÕ ®é TNL§ - BNN. TÝnh hÕt ngµy 32/12/2002 toµn quËn cã 678 ng­êi h­ëng chÕ ®é TNL§ - BNN víi tæng sè tiÒn chi tõ NSNN vµ quü BHXH lµ 0,91 tû ®ång. Sè ®èi t­îng nµy ®­îc h­ëng trî cÊp cao hay thÊp phô thuéc vµo tû lÖ mÊt søc lao ®éng B¶ng3: Møc suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng. Møc ®é suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng TRî cÊp hµng th¸ng 31% - 40% 0,4 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 41% - 50% 0,6 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 51% - 60% 0,8 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 61% - 70% 1,0 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 71% - 80% 1,2 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 81% - 90% 1,4 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 91% - 100% 1,6 th¸ng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu BHXH quËn Thanh Xu©n chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng ®­îc h­ëng chÕ ®é MSL§ - BNN th«ng qua ban chi tr¶ cña UBND c¸c ph­êng. Nh×n chung ®êi sèng cña hä vµ gia ®×nh t­¬ng ®èi æn ®Þnh. */ ChÕ ®é h­u trÝ. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002 toµn quËn cã 20.987 ng­êi h­ëng chÕ ®é h­u trÝ víi tæng sè tiÒn chi tõ NSNN vµ quü BHXH lµ 97,47 tû ®ång, ®a sè hä lµ ®ñ tuæi. BHXH quËn Thanh Xu©n kh«ng trùc tiÕp chi tr¶ l­¬ng h­u t¹i c¬ quan mµ th«ng qua ban chi tr¶ cña UBND c¸c ph­êng. Nh×n chung ®êi sèng cña ng­êi vÒ h­u t­¬ng ®èi æn ®Þnh. */ ChÕ ®é tö tuÊt. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002 tæng sè ng­êi bÞ chÕt trªn toµn quËn lµ 897 ng­êi víi sè tiÒn chi tr¶ trÝch tõ NSNN vµ quü BHXH cho th©n nh©n cña hä lµ 1,75 tû ®ång th«ng qua ban chi tr¶ UBND c¸c ph­êng . */ ChÕ ®é thai s¶n. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002 toµn quËn cã 1078 lao ®éng n÷ ®­îc h­ëng chÕ ®é trî cÊp thai s¶n, víi tæng sè tiÒn trî cÊp trÝch tõ NSNN vµ quü BHXH lµ 0,89 tû ®ång */ChÕ ®é trî cÊp èm ®au. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002 toµn quËn cã 13.456 ng­êi h­ëng chÕ ®é trî cÊp èm ®au víi tæng sè tiÒn chi tr¶ lµ 3,5 tû ®ång trÝch tõ NSNN vµ quü BHXH . §Ó ®¶m b¶o chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng h­ëng BHXH vµ ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña hÖ thèng BHXH, quü BHXH ®­îc ChÝnh phñ giao cho c¬ quan BHXH qu¶n lý. BHXH quËn Thanh Xu©n tæ chøc thu BHXH cña c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn quËn hµng th¸ng lµ 20% trong ®ã cña ng­êi sö dông lao ®éng lµ 15% tæng quü l­¬ng vµ cña ng­êi lao déng lµ 5% l­¬ng ®­a vµo quü BHXH vµ nhËn phÇn tiÒn cña NSNN chuyÓn sang ®Ó chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng h­ëng BHXH tr­íc ngµy 01/01/1995, võa thùc hiÖn chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng h­îng trî cÊp ng¾n h¹n vµ dµi h¹nh sau ngµy 01/01/1995. ViÖc lµm tèt c«ng t¸c chi tr¶ BHXH kh«ng ngoµi môc ®Ých lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®èi t­îng nhÊt lµ c¸c ®èi t­îng sèng b»ng l­¬ng h­u trî cÊp cña Nhµ n­íc. 9.C«ng t¸c cÊp ph¸t sæ BHXH ë BHXH quËn Thanh Xu©n. Sæ BHXH dïng ®Ó ghi nhËn qu¸ tr×nh lµm viÖc cã ®ãng BHXH, lµ c¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é BHXH cña ng­êi tham gia BHXH theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nã lµ c¬ së ph¸p lý nh»m x¸c lËp mèi quan hÖ vÒ BHXH gi÷a ba bªn: Ng­êi lao ®éng, ng­êi sö dông lao ®éng, c¬ quan BHXH. ChÝnh v× thÕ sæ BHXH ®­îc thèng nhÊt trong c¶ n­íc theo quy ®Þnh chung vÒ qu¶n lý hå s¬ tµi liÖu. Sæ BHXH ®­îc BHXH ViÖt Nam thèng nhÊt in Ên ph¸t hµnh vµ tæ chøc cÊp cho ng­êi lao ®éng tham gia BHXH theo quy ®Þnh. Sæ BHXH ghi nhËn kÕt qu¶ ®ãng BHXH cña mçi ng­êi tr­íc vµ sau ngµy cÊp sæ lµm c¨n cø cho viÖc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH. Sæ BHXH ®­îc cÊp trªn c¬ së tê khai ®Ó theo dâi vµ tiÕp tôc ghi chÐp kÕt qu¶ ®ãng BHXH. Trªn thùc tÕ ®èi t­îng cÊp sæ BHXH ®­îc quy ®Þnh theo quyÕt ®Þnh sæ 2352/1999/Q§ - BHXH ngµy 15/07/1999 cña Tæng gi¸m ®èc BHXH ViÖt Nam bao gåm: - C¸n bé, c«ng chøc, ng­êi lao ®éng ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu III §iÒu lÖ BHXH ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè 45/CP ngµy 15/07/1995 cña ChÝnh phñ. - C¸n bé x· ph­êng h­ëng sinh ho¹t phÝ ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm 1,2,3,4,5 ®iÒu III nghÞ ®Þnh sè 09/CP ngµy 23/01/1998/cña ChÝnh phñ . - Ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu I, ®iÒu III nghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 20/ 01/1995 cña ChÝnh phñ. Tr×nh tù cÊp sæ BHXH cho c¸c ®èi t­îng tham gia BHXH b¾t buéc thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña BHXH quËn Thanh Xu©n nh­ sau: +/ Ng­êi sö dông lao ®éng lËp hai b¶ng danh s¸ch ®Ò nghÞ cÊp sæ BHXH theo mÉu sè 02/SBHXH göi tíi cho c¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n . +/ Bé phËn thu BHXH quËn Thanh Xu©n tiÕp tôc nhËn danh s¸ch ®Ò nghÞ cÊp sæ BHXH cña ng­êi sö dông lao ®éng ®èi chiÕu víi danh s¸ch lao ®éng vµ quü l­¬ng trÝch nép BHXH hµng th¸ng cña ng­êi sö dông lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh danh s¸ch lao ®éng ®­îc cÊp sæ BHXH, ®ång thêi h­íng dÉn ng­êi sö dông lao ®éng ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh lËp vµ xÐt duyÖt tê khai cÊp sæ BHXH theo mÉu sè 01/SBHXH. +/ Ng­êi lao ®éng kª khai 3 b¶n tê khai cÊp sæ BHXH, ng­êi sö dông lao ®éng c¨n cø vµo hå s¬ lý lÞch vµ qu¸ tr×nh tham gia BHXH cña ng­êi lao ®éng ®Ó ®èi chiÕu x¸c nhËn, ghi râ hä tªn vµ ®ãng dÊu lªn chç quy dÞnh t¹i tê khai cÊp sæ BHXH . +/ C¸n bé thu BHXH quËn Thanh Xu©n tiÕn hµnh thÈm ®Þnh, ký duyÖt tê khai cÊp sæ BHXH cña ng­êi lao ®éng, sau ®ã ghi sè sæ BHXH vµo tê khai cÊp sæ BHXH ®· duyÖt vµ danh s¸ch ®Ò nghÞ cÊp sæ BHXH. C¨n cø vµo sè sæ BHXH ®· duyÖt ghi trªn tê khai cÊp sæ BHXH, danh s¸ch cÊp cho ng­êi sö dông lao ®éng. Sæ BHXH ®· ®­îc ghi sè sæ BHXH. Ng­êi sö dông lao ®éng c¨n cø vµo danh s¸ch tê khai cÊp sæ BHXH cña ng­êi lao ®éng ®· ®­îc c¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n xÐt duyÖt, tiÕn hµnh ghi trªn sæ BHXH, ký, ghi râ hä tªn. Ng­êi lao ®éng sau khi kiÓm tra c¸c néi dung ghi trªn sæ BHXH, ký vµ ghi râ hä tªn. C¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n sau khi ®èi chiÕu víi têi khai cña ng­êi lao ®éng, ®ãng dÊu vµo n¬i quy ®Þnh trªn sæ BHXH vµ sau ®ã tr¶ l¹i cho c¬ quan, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng qu¶n lý sæ BHXH. C¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý sæ BHXH cña ng­êi lao ®éng . Víi nh÷ng quy ®Þnh trªn hiÖn nay BHXH quËn Thanh Xu©n ®ang qu¶n lý c¸c ®èi t­îng sau: +/ Sè lao ®éng lµm viÖc trong khèi hµnh chÝnh sù nghiÖp (HCSN) bao gåm: - HCSNTW lµ 40 ®¬n vÞ víi 5158 ng­êi. - HCSNTP lµ 5 ®¬n vÞ víi 258 ng­êi. - HCSNQ lµ 72 ®¬n vÞ víi 1394 ng­êi. +/ Sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc (DNNN) gåm: - DNTW lµ 107 ®¬n vÞ víi 21714 ng­êi. - DNTP lµ 15 ®¬n vÞ víi 6186 ng­êi. +/ Sè lao ®éng lÇm viÖc trong khèi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh(DNNQD) bao gåm 68 ®¬n vÞ víi 1660 ng­êi. Nh­ vËy hiÖn nay BHXH quËn Thanh Xu©n cã 307 ®¬n vÞ víi 36.307 ng­êi tham gia BHXH. §èi t­îng thuéc diÖn cÊp ph¸t sæ BHXH lµ nh÷ng c¸n bé c«ng chøc Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã sö dông 10 lao ®éng trë lªn, khèi x· ph­êng thÞ trÊn. C«ng t¸c triÓn khai thùc hiÖn cÊp sæ BHXH cho c¸c ®èi t­îng lao ®éng qua c¸c n¨m ®¹t kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 4:Sè ®èi t­îng ®­îc cÊp sæ BHXH giai ®o¹n 1999 - 2002 Khèi DN N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Sè L§ Sæ BHXH ®­îc cÊp Sè L§ Sæ BHXH ®­îc cÊp Sè L§ Sæ BHXH ®­îc cÊp Sè L§ Sæ BHXH ®­îc cÊp DNNN DNTP DNNQD HCTW HCTP HCQ 09 15569 4943 498 5031 215 112334 13780 1299 200 1805 100 1067 0 17414 5010 557 4735 209 1279 34 15706 1331 327 3028 198 113 0 19200 5888 961 5002 227 1325 34 17489 5305 701 4837 221 1091 0 21714 6186 1660 5158 258 1394 34 19678 5986 1576 4879 257 1234 0 Tæng 27413 18251 29241 20703 32637 29644 36404 33610 (Nguån BHXH quËn Thanh Xu©n ) Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy sè lao ®éng ®¨ng ký cÊp sæ BHXH ban ®Çu ®· hoµn chØnh. Sè lao ®éng cßn l¹i ch­a ®­îc cÊp sæ nguyªn nh©n chñ yÕu do hå s¬ kh«ng ®Çy ®ñ, sè lao ®éng tuyÓn dông míi, sè cßn l¹i nhiÒu nhÊt lµ c¸n bé x· ph­êng, thÞ trÊn theo nghÞ ®Þnh sè 09/CP/1998 cña ChÝnh phñ. BHXH quËn Thanh Xu©n kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý sæ BHXH cña ng­êi lao ®éng mµ giao cho chñsö dông lao ®éng qu¶n lý. C¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n chØ qu¶n lý sæ BHXH khi ng­êi lao ®éng th«i viÖc ®ãng BHXH ®Ó gi¶i quyÕt chÕ ®é trî cÊp mét lÇn, l­¬ng h­u, hoÆc tö tuÊt. Trong thêi gian ng­êi sö dông lao ®éng qu¶n lý sæ BHXH c¬ quan BHXH quËn Thanh Xu©n lu«n kiÓm tra th­êng xuyªn vµ ®ét xuÊt t×nh h×nh qu¶n lý sæ BHXH, ®èi chiÕu víi t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ thu nép BHXH nh»m gi¶i quyÕt, chÊn chØnh kÞp thêi c¸c sai sãt. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra BHXH quËn Thanh Xu©n ®· ph¸t hiÖn nhiÒu ®¬n vÞ, doanh nghiÖp sö dông lao ®éng cè t×nh lµm sai trong c«ng t¸c qu¶n lý sæ BHXH nh­: Sæ BHXH cã vÕt tÈy xo¸, sai vÒ ghi, x¸c nhËn kh«ng ®óng víi thùc tÕ. Trong n¨m 2002 BHXH quËn Thanh Xu©n ®· lËp biªn b¶n xö lý 2 DNNQD ®· lµm sai quy ®Þnh vÒ qu¶n lý sæ BHXH . Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc BHXH quËn Thanh Xu©n vÉn cßn cã nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt tê khai cÊp sæ BHXH cho ng­êi lao ®éng nh­: Do mét sè d¬n vÞ sö dông lao ®éng qu¶n lý hå s¬ láng lÎo, thiÕu chÆt chÏ dÉn ®Õn hå s¬ bÞ thÊt l¹c hoÆc bÞ mÊt nh­ng ch­a bæ xung kÞp thêi. §Ó gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµy mÆc dï BHXH quËn Thanh Xu©n ®· kiÕn nghÞ lªn BHXH ViÖt Nam vµ ®· ®­îc BHXH ViÖt Nam cã h­íng dÉn cô thÓ, râ rµng trong c«ng t¸c qu¶n lý hå s¬ song mét sè ®¬n vÞ cè t×nh lµm sai quy ®Þnh, chñ sö dông lao ®éng x¸c ®Þnh qua loa, thiÕu kh¸ch quan trung thùc, tÝnh hîp ph¸p ch­a cao, ch­a lµm theo h­íng dÉn cña BHXH ViÖt Nam. V× vËy hå s¬ ph¶i tr¶ l¹i rÊt nhiÒu, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c cÊp sæ BHXH . 10. C«ng t¸c thanh tra kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ë quËn Thanh xu©n. Trong nh÷ng n¨m qua BHXH quËn Thanh Xu©n còng nh­ Liªn ®oµn lao ®éng quËn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra thùc hiÖn chÕ ®é BHXH cña c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn quËn ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m chÕ ®é BHXH cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, vi ph¹m quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng uèn n¾n kÞp thêi. Qua c¸c ®ît kiÓm tra cña BHXH quËn Thanh Xu©n t¹i c¸c doanh nghiÖp cho thÊy næi lªn mét sè vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m nh­: Tû lÖ c¸c doanh nghiÖp ch­a tham gia BHXH x· héi cßn lín, t×nh tr¹ng thiÕu, nî ®äng tiÒn ®ãng BHXH cña mét sè doanh nghiÖp cßn tån t¹i g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn nguån quü BHXH. NhiÒu doanh nghiÖp trèn ®ãng BHXH nhiÒu n¨m hoÆc cã ®ãng th× thÊp h¬n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ BHXH ... Th«ng quy c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra t¹i c¸c d¬n vÞ doanh nghiÖp ®· ph¸t hiÖn ra ®­îc nhiÒu thiÕu sãt, lÖch l¹c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ång thêi tËp hîp ®­îc nhiÒu kiÕn nghÞ cña ng­êi lao ®éng vµ c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó bæ xung vµo ®iÒu lÖ BHXH ®· ban hµnh. Ngoµi ra ®Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô._.