Công tác hạch toán, quản lý tài sản cố định trong Doanh nghiệp & những bất hợp lý còn tồn tại - Giải pháp hoàn thiện

lêi nãi ®Çu TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn KTQD, ®ång thêi lµ bé phËn quan träng trong viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm,dÞch vô.TSC§ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi doanh nghiÖp,TSC§ lµ c«ng cô trung gian ®Ó con ng­êi t¸c ®éng ®Õn ®èi t­îng lao ®éng,nã lµ ®iÒu kiÖn cµn thiÕt ®Ó gi¶m c­êng ®é lao ®éngvµ tang n¨ng su©t lao ®éng,nã thÓ hiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ,n¨ng l­c vµ thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ngµy nay,khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× TSC§ lµ yÕu tè quan träng ®Ó t¹o nªn c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiªp hiÖn nay. Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng viÖt nam(VINACONEX) ph¸t triÓn vµ thµnh ®¹t,yÕu tè ®Ó quyÕt ®Þnh lµ cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cñaTSC§.§iÒu ®ã nãi nªn r»ng kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß ®Æc biÖt quan träng cñaTSC§ víi qu¸ tr×nh kinh doanh cña Tæng c«ng ty.B¾t ®Çu trong giai ®oan c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc,nghµnh x©y dùng ®­îc xem lµ nghµnh mòi nhänth× viÖc qu¶n lý,n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ cµng ®¸ng quan t©m h¬n.Riªng vÒ h¹ch to¸n vµ qu¶n lýTSC§ thêi gian qua ®· cã nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp vµ ®­a ra bµn luËn,nhiÒu gi¶i ph¸p ®· ®­îcnghiªm cøu vËn dông vµ tá ra cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh.Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ ®· hÕt nh÷ng tån t¹i,v­íng m¾c ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc ®­a ra ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña TSC§ vµ yªu cÇu thùc tÕ cña Tæng c«ng ty,th× TSC§lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanhcña doanh nghiÖp,h¬n n÷a yÕu tè TSC§ cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®Ò cËp tíi.§ång thêi ,v¬i sù h­íng dÉn rÊt nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o,cho nªn em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nµy. §Ò tµi gåm 3 phÇn chÝnh: PhÇn 1: C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp PhÇn 2: Thùc tÕ vÒ tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ t¹i Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam. PhÇn 3: TÝnh h÷u Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ trong doanh nghiÖp vµ nh÷ng bÊt hîp lý cßn tån t¹i.C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. phÇn I C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp A. ý nghÜa cña TSC§ víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n. 1. Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§. S¶n xuÊt lu©n lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña ba yÕu tè c¬ b¶n: Søc lao ®éng cña con ng­êi; T­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng. Trong t­ liÖu lao ®éng,TSC§ lµ yÕu tè c¬ b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh. TSC§ lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ l«n,thêi gian sö dông dµi.TSC§ tham gia vµo chu kú kinh doanh vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn khi háng.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,TSC§ bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm lµm ra.Khi s¶n phÈm trªn tiªu thô ®­îc th× hao mßn nµy cña TSC§sÏ chuyÓn thµnh vèn tiÒn tÖ. Vèn hµng nµy ph¶i tÝch luü l¹i thµnh nguån vèn ®Ó t¸i TSC§ khi cÇn thiÕt.Ngoµi ra TSC§ ph¶i lµ s¶n phÈm cña lao ®éng, tøc lµ võa cã gi¸ trÞ, võa cã gi¸ trÞ sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nã ph¶i lµ hµng ho¸ vµ nh­ vËy nã ph¶i ®­îc mua b¸n,chuyÓn nh­îng víi nhau trªn thÞ tr­êng t­ liÖu s¶n xuÊt. TSC§ g¾n liÒn vãi doanh nghiÖp trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn.VËy t¨ng c­êng ®Çu t­ TSC§ hiÖn ®¹i,n©ng cao chÊt l­îng x©y dùng,l¾p ®Æt TSC§ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó t¨ng n¨ng su©t lao ®éng,t¹o ra s¶n phÈm chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹,t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn. Do vËy cÇn ph¶i qu¶n lý TSC§ nh­ mét yÕu tè s¶n xuÊt c¬ b¶n.TSC§ lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt nªn còng ph¶i qu¶n lý TSC§ nh­ mät bé phËn cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n.Do vËy ph¶ thÓ hiÖn TSC§ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ theo dâi nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i.Trong sè nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh l­¬ng vèn ban ®Çu ®· bá ra ®Ó h×nh thµnh TSC§. Gi¸ trÞ hao mßn ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ ®· ®­îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm cña TSC§,nh­ng quan träng vÉn lµ GTCL cña TSC§, nã ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ cã kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm hay phÇn cßn l¹i cña TSC§ cã kh¶ n¨ng sinh lîi.C¸c lo¹i gi¸ trÞ nµy ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý TSC§, tÊt c¶ TSC§ ®Òu ph¶i cã sù giao nhËn gi÷a c¸c bé phËn cã liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña moâi c¸ nh©n vµ bé phËn qu¶n lý ®Ó sö dông TSC§. Trong qu¶n lý TSC§, ph¶i thÓ hiÖn qu¶n lý bé phËn tµi s¶n ®· tiªu dïng vµ tiªu hao víi t­ c¸ch lµ mét chi phÝ vËt chÊt cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy ®Ó h¹ch to¸n tèt TSC§, hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp (Ban hµnh theo quyÕt ®inh sè 1141- TC/C§KT ngµy 1/11/95 cña bé tr­ëng Bé tµi chÝnh - ®· söa ®æi ) Nã quy ®Þnh vµ ®­îc s¾p xÕp nh­ sau: Trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n th× ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ ký hiÖu lµ ( I,II,...).Trong mçi nhãm l¹i ®­îc chia ra thµnh nhiÒu chØ tiªu vµ ®­îc ký hiÖu lµ (1, 2,.....), trong c¸c chØ tiªu l¹i ®­îc chia thµnh c¸c chØ tiªu nhá.Do ®ã mµ mçi nhãm mçi chØ tiªu l¹i cã nh÷ng ®Æc tr­¬ng riªng nhÊt ®Þnh dÔ dµng cho viÖc qu¶n lý. Th«ng qua viÖc ph©n lo¹i,TSC§ sÏ ®­îc x¸c ®Þnh vÒ sè l­¬ng, c¬ cÊu cña tõng lo¹i hiÖn cã trong tõng doanh nghiÖp. Tµi liÖu ph©n lo¹i TSC§ ®­îc dïng ®Ó l©p kÕ hoach s¶n xuÊt,nhËp khÈu, kÕ ho¹ch söa ch÷a lín vµ hiÖn ®¹i ho¸TSC§, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh GTCL vµ møc khÊu hao TSC§. Nªn viÖc ph©n lo¹i chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy hÕt tt¸c dông cña TSC§ trong qu¸ tr×nh Î dông, ®ång thêi phôc vô tèt cho c«ng t¸c thèng kª, kÕ to¸n TSC§ ë c¸c ®¬n vÞ c¬ së. V× thÕ mµ tuú theo môc ®Ých sö dông cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ cã nh÷nh c¸ch ph©n lo¹i nh­ sau: TSC§ h÷u h×nh: Nã bao gåm toµn bé nh÷ng t­ liÖu lao ®éng h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ, cã ®ñ tiªu chuÈn vµ thêi gian sö dông (HiÖn nay gi¸ trÞ ≥5 triÖu ®ång,thêi gian sö dông≥1 n¨m) Nã ®­îc ph©n lo¹i theo kÕt kÊu,theo nguån h×nh thµnh.......vµ nã bao gåm: - Nhµ cöa ,vËt liÖu kiÕn tróc. - M¸y mãc, thiÕt bÞ. - Ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ vËn t¶i,truyÒn dÉn. - ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý . - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. - Tµi s¶n cè ®Þnh phóc lîi. - Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c. TSC§ v« h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, ph¶n ¸nh mét l­îng gi¸ trÞ mµ doanh ®· thùc sù ®Çu t­.Theo quy ®Þnh mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 5 triÖu ®ång vµ thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªnmµ kh«ng h×nh thanh TSC§ h÷u h×nh th× coi lµ TSC§ v« h×nh. Nã ®­îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu,®Æc ®iÓm.....vµ nã bao gåm: - Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp . - Chi phÝ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn. - B»ng ph¸t minh ,s¸ng chÕ. - Lîi thÕ th­¬ng m¹i. - QuyÒn dÆc nh­îng hay qyÒn khai th¸c. - QuyÒn thuª nhµ. - QuyÒn sö dông ®Êt. - B¶n quyÒn t¸c gi¶. - Nh·n hiÖu . Tµi s¶n cè ®Þnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh: Lµ TSC§ mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n vµ ®­îc bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý sö dông trong h©ï hÕt thåi gian tuæi thä cña TSC§. TiÒn thu vÒ cho thuª ®ñ cho ng­êi cho thuª trang tr¶i ®­îc chi phÝ cña tµi s¶n céng vèi kho¶n l«Þ nhuËn tõ ®Çu t­ ®ã. Ho¹t ®éng thuª(cho thuª) tµi chÝnh nã cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Thø nhÊt:Khi kÕt thóc hép ®ång cho thuª,bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn sæ h÷utµi s¶n thuª hoÆc ®­îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn. -Thø hai: Khi kÕt thóc hîp ®ångcho thuª, bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn lùa chän mua tµ s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. -Thø ba: Thêi h¹n cho thuª Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi ian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n. -Thø t­: Tæng sè tiÒn huª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt ph¶i t­¬ng ®­¬ng gi¸ trÞ ®ã trªn thÞ tr­êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. VËy nã ®­îc tho¶ m·n 1 trong 4 ®iÒu kiÖn trªn ®­îc coi lµ thuª dµi h¹n. 2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§. Mäi tr­êng hép th× TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ GTCL. Do vËy viÖc ghi sæ ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®­îc tÊt c¶ 3 chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ TSC§. Ta cã: Gi¸ trÞ hao mßn =Nguyªn gi¸ -Gi¸ trÞ hao mßn. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh: Khi cã TSC§ nhËp vÒ doanh nghiÖp kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh­ sau: -Vèi TSC§ doanh nghiÖp mua ngoµi: Nguªn gi¸ = Gi¸ mua trªn ho¸ ®«n + Chi phÝ (gåm vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tr­íc b¹) - Vèi TSC§ do doanh nghiÖp ®­îc cÊp, ®­îc gãp. Nguyªn gi¸ =Gi¸ tho¶ thuËn(cÊp, gãp) +Chi phÝ (nÕu cã). - Vèi TSC§ do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh: Nguyªn gi¸ =Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt(kh«ng tÝnh VAT) + Chi phÝ( nÕu cã). -Vèi TSC§ do ®­îc chuyÓn tõ CCDC: Nguyªn gi¸ =Gi¸ gèc ghi sæ(cña CCDC ®ã) +Chi phÝ l¾p ®Æt thªm. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ thue tµi chÝnh. Khi doanh nghiÖp cã TSC§ thuª tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo hép ®ång thuª gåm (Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶,tiªu chuÈn thuª, l·i thuª nÕu cã).§Ó x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ thuª ®ã. -Vèi TSC§ thuª thuéc ®iÒu kiÖn 1: + Tr­êng hép thuª tr¶ tiÒn thue 1lÇn khi hÐt thåi h¹n thuª.Ta x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh­ sau: Trong ®ã: FV:Táng tiÒn thuª ph¶i tr¶ hép ®ång thuª. PV: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª kú ®ã. r: Tû lÖ l·i suÊt trªn 1 ®«n vÞ thåi gian thuª. t:Sè ®«n vÞ thåi gian thuª trªn hép ®ång. + Tr­êng hép thuª,tr¶ tiÒn thuª ®Òu hµng kú. hay PV = Trong ®ã FV1:lµ sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ ®Òu hµng kú. FV =PV1* t. Cßn PV, FV, r, t ®­îc tÝnh nh­ tr­êng hép trªn. - Vèi TSC§ thuª theo(®iªu kiÖn + ®iÒu kiiÖn + ®iÒu kiÖn 4). Nguyªn gi¸ =(Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª -Tæng l·i thuª ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª). Chó ý: Nguyªn gi¸ TSC§ chØ thay ®æi khi doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§,hoÆc l¾p ®Æt thªm ,hoÆc th¸o bèt. B - tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý tsc®. B1- h¹ch to¸n chi tiÕt. Trong thùc tÕ th× nguyen gi¸ , GTHM, ®­îc x¸c ®Þnh thÕ nµo... V× vËy thÎ TSC§ dïng ®Ó ghi chÐp kÞp thåi vµ ®Çy ®ñ chi tiÕt tõng TSC§ cña tõng doanh nghiÖp , ®«n vÞ vÒ t×nh h×nh thay ®æi nguyªn gi¸, GTHM ®· trÝch hµng n¨m cña TSC§. ThÎ TSC§ do kÕ to¸n TSC§ lËp vµ kÐ to¸n tr­ëng x¸c nhËn. C¨n cø lËp thÎ lµ : ‘Biªn b¶n giao nhËn TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n ®¸nh gi¸ TSC§ ‘, ‘B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n thanh lý TSC§ ‘ vµ c¸c tµi liÖu kü thuËt cã liªn quan. C¨n cø vµo tµi liÖu ph¸t sinh, kÕ to¸n TSC§ ph¶i kÞp thåi ghi c¸c biÕn ®éng vµo thÎ. ThÎ TSC§ lËp lµm 1 b¶n ®Ó t¹i phong kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, lËp xong thÎ TSC§ ®­îc ®¨ng ký vµo sæ TSC§. Sæ TSC§ lËp chung cho toµn doanh nghiÖp mét quyÓn vµ cho tõng ®«n vÞ, tõng xÝ nghiÖp, tõng phßng ban mçi n«i 1quyÓn. Toµn bé thÎ TSC§ ®­îc b¶o qu¶n tËp trung nh­ng chia lµm nhiÒu ng¨n theo yªu cÇu ph©n lo¹i cña TSC§. Mçi ng¨n TSC§ ®­îc chia chi tiÕt theo ®«n vÞ sö dông vµ sè liÖu tµi s¶n. C¨n cø vµo c¸c ng¨n thÎ TSC§ nµy ®Ó tæng hép gi¸ trÞ TSC§, sè khÊu hao t¨ng, gi¶m hµng th¸ng trong n¨m. ThÎ TSC§ §«n vÞ ....... Sè thÎ ........ §Þa chØ ........ Ngµy .....th¸ng ....n¨m.... KÕ to¸n tr­ëng (ký ,hä tªn) C¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn TSC§, sè....., ngµy......, th¸ng .....,n¨m ...... Tªn, m·, quy c¸ch TSC§.......Sè hiÖu TSC§........ N­íc s¶n xuÊt (x©y dùng)........n¨m 199........ Bé qu¶n lý sö dông...........n¨m ®­a vµo sö dông............ C«ng suÊt (diÖn tÝch )thiÕt kÕ................ §×nh chØ sö dông TSC§ . Ngµy.... th¸ng .....n¨m ....Lý do ®×nh chØ.......... Chøng tõ DiÔn Nguyªn KhÊu hao Sè hiÖu Ngµy th¸ng n¨m gi¶i gi¸ N¨m Tû lÖ KH n¨m Møc KH Hao mßn céng dån B2: h¹ch to¸n tæng hîp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,TSC§ cña doanh nghiÖp th­êng xuyuªn biÕn ®éng. §Ó qu¶n lý tèt TSC§, kÕ to¸n cÇn ph¶i theo dâi chÆt chÏ,ph¶n ¸nh máit­êng hîp biÕn ®éng t¨ng, gi¶m TSC§. VËy môc ®Ých cña h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ lµ ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè l­îng, gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã t×nh h×nh t¨ng,gi¶mvµ hiÖn tr¹ng cña TSC§, kiÓm tra viÖc gi÷ g×n, sö dông b¶o d­ìng TSC§ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­ ®æi m¬i trong doanh nghiÖp, tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao TSC§ vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, dich vô. Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a TSC§ vµ lËp dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a.Qua ®ã cung cÊp th«ng tin vÒ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, tt×nh h×nh sö dông vèn vµ TSC§, thÓ hiÖn c¸c c©n ®èi còng nh­ lµ c¸c c¨n cø ®Ó to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n. I. h¹ch to¸n biÕn ®éng tsc® h÷u h×nh. 1). Tµi kho¶n sö dông: Lµ TK:211-Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Nã dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña toµn bé TSC§h÷u h×nh cña doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. + Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng TSC§ h÷u h×nh theo nguyªn gi¸(mua s¨m, x©y dùng, cÊp ph¸t......). + Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶mTSC§ h÷ h×nhtheo nguyªn gi¸(thanh lý, nh­îng b¸n ,.........). +D­ nî: Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷ h×nh hiÖn cã . TK:211 chi tiÕt cho 6 tiÓu khu¶n: *TK:2112 Nhµ cöa, vËt liÖu kiÕn tróc. *TK:2113 . M¸y mãc, thiÕt bÞ. *TK:2114. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶, truyÒn dÉn. *TK:2115.ThiÕt bÞ,dông cô qu¶n lý. *TK:2116C©y l©u n¨m,sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. *TK:2118. Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c . TK:214. Hao mßn TSC§. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp. + Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§(nh­îng b¸n, thanh lý......). +Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghÖp vô lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ do(triÕt khÊu,®¸nh gi¸ t¨ng...). +D­ cã:Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ hiÖn cã. TK:214 ph©n tÝch thµnh: *TK:2141 Hao mßn TSC§ h÷u h×nh. *TK: 2142 Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh. *TK:2143Hao mßn TSC§ v« h×nh. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh­:TK:311,TK:341,TK:111,TK:112...... 2). Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 2.1) H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng. Khi cã TSC§ nhËp vÌ doanh nghiÖp th× kÕ to¸n c¨n cø chøng tõ x·c ®Þnh nguyªn gi¸ lËp thÎ TSC§ vµ ghi sæ nh­ sau: a) Víi TSC§ t¨ng do ®­îc cÊp (gãp). Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Cã TK 411 : (ct:cÊp gãp) :theo gi¸ tho¶ thuËn. ......................... NÕu doanh nghiÖp c¸p trªn cÊp vèn b»ng TSC§ mµ trong biªn b¶n ghi râ:Nguyªn gi¸, hao mßn ®· khÊu hao cña TSC§ ®ã th×: Nî TK 211: Nguyªn gi¸ trong biªn b¶n. Cã TK 2141: Hao mßn ®· khÊu hao trong biªn b¶n. Cã TK 411: (ct:cÊp) ;GTCL - vèn cÊp. b) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp mua ngoµi: Tr­íc khi doanh nghiÖp mua TSC§ th× kÕ to¸n tr­ëng cÇn x¸c ®Þnh nguån vèn sö dông cho viÖc mua s¨ms TSC§ ®ã. b1) NÕu tiÒn mua TSC§ dïng tõ vèn XDCB, c¸c quü th× kÐ to¸n ghi: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, thuÕ VAT, tæng tiÒn thanh to¸n cña TSC§ ®ã. Nî TK 211:Nguyªn gi¸ (gåm c¶ chi phÝ, kh«ng cã VAT). Nî TK 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK :111,112,331: Tæng tiÒn thanh to¸n. BT2: Ph¶n ¸nh nguån sö dông vÒ vèn kinh doanh. Nî TK 441(ct:cÊp, gãp bæ sung) :Sè vèn ®· dïng. Nî TK414,415....431: Sè quü ®· dïng. Cã 411 (ct:cÊp,gãp bæ sung):Nguyªn gi¸. b2) NÕu dïng vèn khÊu hao ®Ó mua TSC§ th× kÕ to¸n ph¶n ¸nh BT1: nh­ b1vµ ph¶n ¸nh BT2 nh­ sau Ghi ®¬n: Cã TK 009:Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§. b3) NÕu dïng tiÒn vay ®Ó mua TSC§ BT1:Ph¶n ¸nh, nguyªn gi¸,VAT tiÒn vay . Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Nî TK 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 341:TiÒn vay nî tr¶ trùc tiÕp. Khi nµo doanh nghiÖp cã tiÒn tr¶ sè tiÒn vay,khi ®ã kÕ to¸n c¨n cø vµo nguån sö dông tr¶ vay ®Ó ph¶n ¸nh nh­ sau: BT2: + NÕu dïng quü tr¶ vay. Nî TK414,415....431(Sè quü ®· dïng) Cã TK 411:Nguån vèn kinh doanh. + NÕu dïng TK 009 tr¶ vay . Ghi ®¬n :Cã TK 009: Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§. c) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ ®ã. Nî TK 211: Nguyªn gi¸. Cã TK :2412:Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt céng chi phÝ(nÕu cã), kh«ng cã VAT. BT2: KÕ to¸n c¨n cø vµo nguån sö dông dïng ®Ó XDCBch cho TSC§ trªn mµ ph¶n ¸nh gièng nh­: *BT2 cña b1 *BT2 cña b2 hoÆc BT2 cña b3. d) Víi TSC§ t¨ng do l­îng chuyÓn tõ CCDC. d1) CCDC ch­a sö dông chuyÓn vÒ TSC§. Nî TK 211:Nguyªn gi¸ Cã TK 1531:Gi¸ gèc ghi sæ Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm d2). CCDC ®ang sö dông Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Cã TK 1421:Gi¸ trÞ cßn l¹i cña CCDC Cã Tk 2141 :gi¸ trÞ hao mßn ®· ph©n bæ cña TSC§ Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm e) T¨ng do ®¸nh gi¸ TSC§. BT1: PhÇn chªnh lÖch t¨ng nguyªn gi¸ Nî TK 211: Cã TK 412: BT2: PhÇn trªnh lÖch t¨ng hao mßn(nÕu cã) Nî TK 412: Cã TK 214: i). Ph¸t hiÖn thõa do kiÓm kª. - NÕu TSC§ ®ã ®ang sö dông,cÇn trÝch bæ sung khÊu hao Nî c¸c TK liªn quan(627, 641, 642) Cã TK 214(2141): -NÕu TSC§ lµ cña ®¬n vÞ kh¸c th× th«ng b¸o cho hä, nÕu kh«ng biÐt cña ®¬n vÞ nµo th× trong thêi gian chê sö lý kÕ to¸n theo dâi ë TK 3381 Nî TK 211:Nguyªn gi¸ Cã TK 214:Gi¸ trÞ hao mßn Cã TK3381:Gi¸ trÞ cßn l¹i 2.2). H¹ch to¸n biÕn ®éng gi¶m Khi doanh nghiÖp cã TSC§ gi¶m th× kÕ to¸n c¨n cø thÎ TSC§,vµ chøng t­ liªn quan ®Ó ghi nh­ sau: a) Víi TSC§ gi¶m do doanh ngjiÖp thanh lý , nh­îng b¸n BT1:Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ ,hao mßn, GTCL cña TSC§ ®ã. Nî TK 821:GTCL Nî TK 2141:Hao mßn ®· khÊu hao Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ BT2: Ph¶n ¸nh chi phÝ cho thanh lý nh­îng b¸n Nî TK 821:Sè chi phÝ Cã TK 111, 112, 331, 338:Sè chi phÝ BT3: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ cña thanh lý nh­îng b¸n Nî TK 111, 112, 131, 1528:Sè thu Cã TK 721: Gi¸ b¸n, thu(doanh thu) Cã TK 3331 :ThuÕ VAT ®Çu ra. b) Víi TSC§ gi¶m do doanh nghiÖp xuÊt, mang gãp vèn liªn doanhvíi ®¬n vÞ kh¸c,. Dùa vµo biªn b¶n gãp vèn ghi: Nî TK 222(ct): Gi¸ tho¶ thuËn gãp Nî TK 2141 : Hao mßn ®· khÊu hao Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ Cã(hoÆc nî) TK:412: Chªnh lÖch gi÷a gi¸ tho¶ thuËn víi GTCL -NÕu doanh nghiÖpcã ®Êt ®­îc cÊp tr­íc kia nay ®­îc phÐp mang ®i gãp vèn liªn doanh ®Êt ®ã Nî TK 222 (ct):Gi¸ trÞ vèn gãp cña ®Êt Cã TK 411(ct:cÊp) :T¨ng vèn cÊp -NÕu tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh BT1:Xo¸ sæ TSC§ Nî TK(ct:vèn kinh doanh) :GTCL Nî TK 214(2141) : Gi¸ trÞ hao mßn Nî (cã) TK:412 :PhÇn chªnh lÖch (nªó cã) Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ BT2:Thanh to¸n nèt sè vèn liªn doanh cßn l¹i Nî TK 411 :(ct:vèn liªn doanh) Cã TK 111, 112, 338:PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi GTCL c). Gi¶m do chuyÓn thµnh CCDC nhá -NÕu GTCL nhá,kÕ to¸n sÏ ph©n bæ vµo chi phÝ sxkd Nî TK 214:GTHM luü kÕ Nî TK 627(6273):TÝnh vµo chi phÝ SXC Nî TK 641(6413) :TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642(6423) :Týnh vµo chi phÝ QLDN Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§ -NÕu GTCL lín, ®­a vµo chi phÝ tr¶ tr­íc dÓ ph©n bæ dÇn. Nî TK 214 :GTHM luü kÕ Nî TK :142(1421) :GTCL Cã TK: 211 :Nguyªn gi¸ TSC§ -NÕu TSC§ cßn míi,ch­a sö dông th× : Nî TK 153(1531) NÕu nhËp kho Nî TK 142(1421): NÕu ®em sö dông Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ d) ThiÕu ph¸t hiÖn qua kiÓm kª. C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ quyÕt sö lý cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp kÕ to¸n ghi: Nî TK 214(2141) : GTHM Nî TK 3388,334: Gi¸ trÞ c¸ nh©n ph¶i båi th­êng Nî TK 1381 : gi¸ trÞ thiÕu chê sö lý Nî TK 411: Ghi gi¶m vèn Nî TK 821 :tÝnh vµo chi phÝo bÊt th­êng Cã TK 211: nguyªn gi¸ II) h¹ch to¸n tsc® thuª ngoµi vµ cho thuª. 1). H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª(cho thuª) tµi chÝnh. 1.1). Tµi kho¶n sö dông lµ:TK212- TSC§ thuª tµi chÝnh. -Bªn nî : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ di thuª dµi h¹n t¨ng thªm. -Bªn cã : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuªdµi h¹n gi¶m do gi¶ bªn cho thuª hoÆc mua l¹i. -D­ nî: Nguyen gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n. 1.2) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. * ë ®¬n vÞ ®i thuª gåm: a) Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi c¨n cø vµo hîp ®ång thuª,®Ó x¸c ®Þnh nguyªn gi¸, l·i thuª cña TSC§ ®ã vµ ghi: Nî TK 212 :nguyªn gi¸(PV) Nî TK 1421:l·i thuª(FV-PV) Cã TK 342 : Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶(FV) b) §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hî ®ång. Nî TK 342(hoÆc315) : sè tiÒn thuª ph¶i tr¶. Nî TK 133(1332) :thuÕ VAT. Cã TK liªn quan (111,112,.......):tæng sè ®· thanh to¸n c) Hµng kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª vµ kÕt chuyÓn(trõ dÇn)l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK liªn quan (626,641,642): Cã TK 214(2141): s« khÊu hao ph¶i trÝch. Cã TK 1421:trõ dÇn l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ. d) Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª. - NÕu tr¶ l¹iTSC§ cho bªn thuª. Nî TK 1421: chuyÓn GTCL ch­a khÊu hao hÕt. Nî TK 214(2142) : GTHM. Cã TK 212 :nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª -NÕu bªn ®i thuª ®­îc quyÒn sæ h÷u hoµn toµn. BT1: chuyÓn quyÒn nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211,213: Cã TK 212: nguyªn gi¸ -BT2: KÕt chuyÓn GTHM luü kÕ Nî TK214(2142): Cã TK 214(2131,2143): GTHM -NÕu bªn ®i thuª ®­îc mua l¹i Nî TK 211,213:gi¸ trÞ tr¶ thªm(kh«ng cã VAT) Nî TK 133(1332) thuÕ VAT Cã TK 111,112,342: * ë ®¬n vÞ cho thuª: a) Khi giao TSC§ cho bªn di thuª Nî TK 228: gi¸ trÞ TSC§ cho thuª. Nî TK 214(2141,2143): GTHM(nÕu cã) Cã TK 211,213: nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª Cã TK 214: chuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh cho thuª b) §Þnh kú (th¸ng,quý,n¨m), theo hîp ®ång,ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª tõng kú(c¶ vèn lÉn l·i). Nî TK liªn quan (111,112,1388....):tæng sè thu Cã TK 711:thu vÒ cho thuª TSC§ Cã TK 3331(33311):thuÕ VAT §ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ t­¬ng øng víi tõng thßi kú. Nî TK811: Cã TK 228: c) NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuÓ tr­íc khi hÕt h¹n hoÆc khi hÕt h¹n cho thuª. BT1: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ chuyÓn nh­îng tµi s¶n Nî TK liªn quan(111,112,131...) :tæng sè thu Cã TK 3331(33311) thuÕ VAT Cã TK 711 : thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh BT2: Ph¶n ¸nh sè vèn ®Çu t­ cßn l¹i ch­a thu håi Nî TK 811. Cã TK228 d) NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª,c¨n cø gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸l¹i (nÕu cã) ghi t¨ng TSC§. Nî TK 211,213:gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc GTCL Nî TK 811(hoÆc cã 711): phÇn chªnh lÖchgi÷a GTCL ch­a thu håi víi gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i Cã TK228:GTCL ch­a thu håi. 2). Thuª (cho thuª) ho¹t ®éng. 2.1) T¹i ®¬n vÞ thuª. C¨n cø hép ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan®Õn viÖc thuª ngoµi(vËn chuûÓn,bèc dì...),kÕ to¸n ghi: Nî TK liªn quan (627,641,6420:tiÒn thuª kh«ng cã VAT vµ chi phÝ kh¸c Nî TK133(1331) thuÕ VAT Cã TK 331(hoÆc 3388); sè tiÌn thuª ph¶i tr¶ Cã TK 111,112: c¸c chi phÝ kh¸c VËy khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª Nî TK331(hoÆc 3388): Cã TK 111, 112... 2.2) T¹i ®¬n vÞ cho thuª. TSC§ vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, nªn hµng th¸ng vÉn trÝch khÊu hao vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Nî TK 811: tËp hîp chi phÝ cho thuª Cã TK 214(2141,2143): khÊu hao TSC§ cho thuª. Cã TK liªn quan(111,112,.....): c¸c chi phÝ kh¸c Kho¶n thu vÒ cho thuª: Nî TK liªn quan(111,112,138...) : tæng sè thu Cã TK 333(3331): thuÕ VAT ph¶i nép Cã TK 711sè thu vÌ cho thuª(trõ thuÕ VAT) III). h¹ch to¸n tsc® v« h×nh. 1. Tµi kho¶n sö dông :TK-213:TSC§ v« h×nh. -Bªn nî: Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh t¨ng thªm. - Bªn cã: Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh gi¶m trong kú. -D­ nî : Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh hiÖn cã. Tµi kho¶n 213 cã 6 tiÓu kho¶n: +TK 2131:QuyÒn sö dông ®Êt. +TK 2132: Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp. +TK:2133: B»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ. +TK 2134:Chi phÝ nghiªm cøu ph¸t triÓn. +TK 2135:Chi phÝ lîi thÕ th­¬ng m¹i. +TK 2138:TSC§ v« h×nh kh¸c. 2) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 2.1)H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng. a) T¨ng TSC§ v« h×nh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp, chuÈn bÞ kinh doanh. Nh­ chi phÝ th¨m dß,khai tr­¬ng... Nî TK241(2412):tËp hîp chi phÝ thùc tÕ(kh«ng kÓ thuÕ VAT) Nî TK133(1331): thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK liªn quan(111,112,331,333): Khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ®Çu t­,b­íc vµo kinh doanh NîTK213(2132): Cã TK 241: NÕu sö dông vèn chñ së h÷u ghi: Nî TK liªn quan (414,431,441): Cã TK 411: b) T¨ng do bá tiÒn mua b»ng ph¸t minh,s¸ng chÕ,®Æc nh­înh,quyÒn sö dông ®Êt. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm. Nî TK 213(2131,2133,2138..):nguyªn gi¸. Nî TK 133(1332):thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK (111,112,311,331...): BT2: Kõt chuyÓn nguån vèn t­¬ng øng. Nî TK lien quan(414,431,441) Cã TK 411: c) T¨ng TSC§ do ®Çu t­ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn. BT1: Tëp hîp chi phÝ. Nî TK 241(2412): chi phÝ thùc tÕ Nî TK133(1331) thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK (111,112,331.....) BT2: Kõt chuyÓn gi¸ trÞ ®Çu t­ nghiªm cøu,ph¸t triÓn. Nî TK 213(2133): nÕu ®­îc nhµ n­íc c«ng nhËn lµ ph¸t minh, sngs chÕ Nî TK 213(2134): nÕu kh«ng ®­îc c«ng nhËn lµ ph¸t minh, s¸ng chÕ,nh­ng ®­îc ¸p dông ë doanh nghiÖp Nî TK 627,631,642,1421:nÕu dù ¸n thÊt b¹i Cã TK 241(2412):kÕt chuûªn chi phÝ ®Çu t­, nghiªm cøu theo tõng dù ¸n BT3: KÕt chuyÓn nguån vèn. Nî TK liªn quan(414,431,441): Cã TK 411: d) T¨n g TSC§ v« h×nh do ph¶i chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. Nî TK211: nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh Nî TK 133(1332):thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,112,331...) BT2: kÕt chuyÓn nguån vèn t­¬ng øng Nî TK 414,431,441: Cã TK 411: e) T¨ng do nhËn vèn gãp,vèn cæ phÇn b»ng TSC§ v« h×nh. Nî TK 213: Cã TK 411: g) C¸c tr­êng hîp kh¸c (nhËn vèn gãp, ®u­îc cÊp...). Nî TK 213: nguyªn gi¸ t¨ng Cã TK 222: nhËn l¹i vèn gãp Cã TK 411: nhËn cÊp ph¸t ,biÕu tÆng 2.2) H¹ch to¸n biÕn déng gi¶m TSC§ v« h×nh. Gi¶m do nh­îng b¸n vµ gi¶m do c¸c tr­êng hép kh¸c(nh­ : gãp vèn liªn doanh,tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh...) Ph¶n ¸nh t­¬ng tù TSC§ h÷u h×nh. Ngoµi ra , khi trÝch ®ñ khÊu hao,ph¶i xo¸ sæ TSC§. Nî TK 214(2143): Cã TK 213: *S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t t¨ng TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh do mua s¾m,do XDCB bµn giao... Nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng trong kú TK 111,112, 341 ThuÕ VAT ®­îc khÊu hao Thanh to¸n ngay (kÕ c¶ phÝ tæn míi) TK 111,112,341... TK 414,431,441... TK 411 TK 331 TK 1332 C¸c tr­êng hîp kh¸c (nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh , ®¸nh gi¸ t¨ng... §Çu t­ b»ng vèn chñ së h÷u NhËn cÊp ph¸t, t¨ng th­ëng liªn doanh Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n Tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n TK 211, 213 *S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh,TSC§ v« h×nh. Nguyªn gi¸ TSC§ gi¶m do nh­îng b¸n thanh lý TK 111,112,334 TK 821 TK214 TK 211, 213 Gi¸ trÞ hao mßn Gi¸ trÞ cßn l¹i ®Õn thanh to¸n, thanh lý C¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan TK 721 ThuÕ VAT Ph¶i nép TK 111,112,152,131 TK 33311 C¸c kho¶n thu liªn quan ®Õn nh­îng b¸n thanh lý Gi¶m doanh thu IV. h¹ch to¸n khÊu hao tsc®. 1)Kh¸i niÖm: Trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ sö dông, d­íi t¸c ®éng cña m«i tr­êng tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖccòng nh­ tiÕn bé kü thuËt,TSC§ bÞ hao mßn. Nã ®­îc thÓ hiÖn d­íi 2 d¹ng: + Hao mßn h÷u h×nh . + Hao mßn v« h×nh. 2). C¸ch tÝnh khÊu hao ®Òu theo thêi gian. Møc khÊu hao ph¶i trÝch b×nh qu©n n¨m = Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n x Tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n n¨m Th«ng th­êng kÕ to¸n tÝnh khÊu hao TSC§ vµo ngµy ®Çu th¸ng nªn. Møc khÊu hao TSC§ th¸ng nµy = Møc khÊu hao TSC§ th¸ng tr­íc + Møc khÊu hao TSC§ t¨ng trong th¸ng tr­íc - Møc khÊu hao TSC§ gi¶m trong th¸ng tr­íc 3. Tµi kho¶n sö dông vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. a. Tµi kho¶n sö dông. Lµ TK 214 "Hao mßn TSC§". Ngoµi ra ta cßn sö dông TK009 "Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n". - Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. - Bªn cã: Ph¶n ¸nh nghiÖp vô lµm gi¶m nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. - D­ nî: Sè vèn khÊu hao c¬ b¶n hiÖn cßn. b. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - Hµng (th¸ng, quý...) kÕ to¸n x¸c ®Þnh khÊu hao TSC§ ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ vµ ghi sæ nh­ sau: Nî TK 6274 (ct: cho ph©n x­ëng, tæ ®éi): Møc khÊu hao TSC§ sö dôg trong s¶n xuÊt chung. Nî TK 6414 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong b¸n hµng. Nî TK 6424 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong QLDN. Nî TK 241 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong x©y dùng c¬ b¶n. Cã TK 214 (1, 2, 3) : Tæng møc khÊu hao TSC§ trong toµn doanh nghiÖp. Vµ ghi ®¬n Nî TK 009: Tæng møc khÊu hao TSC§ trong toµn doanh nghiÖp. - NÕu trong th¸ng doanh nghiÖp cã TSC§ gi¶m th× kÕ to¸n c¨n cø vµo thÎ TSC§ ®ã vµ chøng tõ liªn quan ghi. Nî TK 214 (1, 2, 3) : Hoa mßn ®· khÊu hao cña TSC§ ®ã. Nî TK liªn quan gi¶m: 821, 128, 222, 411, 153...GTCL. Cã TK 211, 212, 213: Nguyªn gi¸ (lÊy ë thÎ). * S¬ ®å h¹ch to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§. TK (211, 212, 213) TK 2141 TK 214 TK (627, 641, 642) TK (4313, 466) Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ thanh lý , nh­îng b¸n, ®iÒu chuyÓn mÊt m¸t, thiÕu hôt... Xo¸ sæ TSC§ v« h×nh khi thu ®ñ khÊu hao KÕt chuyÓn GTHM cña TSC§ tù cã khi d d­îc nhËn quyÒn së h÷u TSC§ thuª ngoµi TrÝch khÊu hao TSC§ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh tõng kú X¸c ®Þnh hao mßn cña TSC§ h×nh thµnh tõ quÜ phóc lîi vµ nguån kinh phÝ vµo cuèi liªn ®é V. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ bÞ hao mßn vµ h­ háng cÇn ph¶i söa ch÷a, thay thÕ kh«i phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ tù lµm hoÆc thuª ngoµi, vµ ®­îc thùc hiÖn trong hoÆc ngoµi kÕ ho¹ch. VËy tuú theo quy m«, tÝnh chÊt söa ch÷a mµ kÕ to¸n ghi vµo TK thÝch hîp. 1. Tr­êng hîp söa ch÷a nhá mang tÝnh b¶o d­ìng. - NÕu viÖc söa ch÷a do doanh nghiÖp tù lµm. Nî c¸c TK liªn quan (627, 641, 642...). Cã c¸c TK chi phÝ (111, 112, 214, 334, 338...). - Tr­êng hîp thuª ngoµi. Nî c¸c TK liªn quan (627, 641, 642...). Nî TK 133 (1331) : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK chi phÝ (111, 112, 331): Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶. 2. Tr­êng hîp söa ch÷a lín, mang tÝnh phôc håi hoÆc n©ng cÊp. a. TËp hîp chi phÝ söa ch÷a. - NÕu thuª ngoµi: Khi hoµn thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a, bµn giao, ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång. Nî TK 133 : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Nî TK 241 (2413) : Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ. Cã TK 331 : Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång. Tr­êng hîp øng tr­íc tiÒn c«ng hoÆc thanh to¸n cho ng­¬i nhËn thÇu. Nî TK 331. Cã TK liªn quan (111, 112, 152, 214, 338...). b. KÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a khi hoµn thµnh. - Tr­êng hîp söa ch÷a n©ng cÊp, kÐo dµi tuæi thä (kh«ng ph©n biÖt söa ch÷a trong hay ngoµi kÕ ho¹ch). Nî TK 211 : Nguyªn gi¸., Cã TK 2413 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. - Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch (kÕt chuyÓn vµo chi phÝ ph¶i tr¶). Nî TK 335: GI¸ hµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã TK 2413 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. - Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh ngoµi kÕ ho¹ch. Gi¸ hµnh söa ch÷a ®­îc kÕt chuyÓn vµo chi phÝ tr¶ tr­íc. Nî TK 1421 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã TK 2413: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. * S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t söa ch÷a TSC§. TK (111, 112, 152, 334) TK 331 TËp hîp chi phÝ söa ch÷a lín KÕt chuyÓn gi¸ thµnh söa ch÷a TK 2413 TK 331 Thuª ngoµi ThuÕ VAT Tù lµm TK 211 TK 335 TK 1421 TK (627, 641, 642) Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt N©ng cÊp Trong kÕ ho¹ch Ngoµi kÕ ho¹ch Ph©n bæ dÇm TrÝch tr­íc Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt VI. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§. 1. ChØ tiªu søc s¶n xuÊt cña TSC§. Søc s¶n xuÊt cña TSC§ = ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång nguyªn gi¸ cña TSC§ b×nh q u©n t¹o ra ®­îc b ao nhiªu doanh sè. 2. ChØ tiªu søc sinh lîi cña TSC§. Søc sinh lîi cña TSC§ = ChØ tiªu nµy cho ta thÊy 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ sö dông t¹o ra ®­îc bao ®ång lîi nhuËn. 3. ChØ tiªu suÊt hao phÝ TSC§. SuÊt hao phÝ TSC§ = ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh sè th× cÇn ph¶i cã bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ TSC§. 4. ChØ tiªu hÖ sè sö dông ®­îc cña TSC§. HÖ sè sö dông ®­îc cña TSC§ = 1 - HÖ sè ha._.