Cơ cấu đầu tư, cơ cấu đầu tư hợp lý. Vai trò cơ cấu đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Lêi më ®Çu T¨ng tr­ëng ph¸t triÓn lu«n lµ mét trong nh÷ng môc tiªuy hµng ®Çu cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. Mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ mét trong ba chØ tiªu thÓ hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét ®Êt n­íc bªn c¹nh hai chØ tiªu: t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi. C¬ cÊu kinh tÕ chÞu ¶nh h­ëng phÇn lín tõ c¬ cÊu ®Çu t­. §Þnh h­íng c¬ cÊu ®Çu t­ ®Ó ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ trªn c¬ së sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè ®Çu t­ vµ cã tÝnh ®Õn ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè kh¸c. §Ò tµi "C¬ cÊu ®Çu t­", c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý vai trß c¬ cÊu ®Çu t­ ®èi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ mét ®Ò tµi tuy cßn míi mÎ ë ViÖt Nam nh­ng vÉn cã tÝnh hÊp dÉn. Chóng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS Tõ Quang Ph­¬ng cïng c¸c thÇy co gi¸o trong tr­êng ®· cung cÊp cho chóng em nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých, gióp chóng em hoµn thµnh tèt bµi th¶o luËn nµy C¬ cÊu ®Çu t­, c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý. Vai trß c¬ cÊu ®Çu t­ ®èi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Ch­¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung I. Mét sè vÊn ®Ò vÒ c¬ cÊu ®Çu t­ I.1. Kh¸i niÖm Tr­íc khi ®i ®Õn kh¸i niÖm c¬ cÊu ®Çu t­, c¬ cÊu kinh tÕ, cÇn lµm râ néi dung cña thuËt ng÷ ”c¬ cÊu”. C¬ cÊu hay kÕt cÊu lµ mét ph¹m trï triÕt häc ph¶n ¸nh cÊu tróc bªn trong cña mét ®èi t­îng nµo ®ã, kÓ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng, lµ tËp hîp nh÷ng mèi quan hÖ c¬ b¶n, t­¬ng ®èi æn ®Þnh gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn ®èi t­îng ®ã, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. C¬ cÊu cña mét ®èi t­îng ®­îc thÓ hiÖn b»ng hai ®Æc tr­ng chÝnh. §ã lµ c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn ®èi t­îng vµ mèi quan hÖ giòa c¸c bé phËn cÊu thµnh ®ã. C¬ cÊu cña mét ®èi t­îng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt hay n¨ng lùc cña nã nh»m thùc hiÖn mét chøc n¨ng hay môc tiªu nµo ®ã mµ ®èi t­îng cÇn ®¹t ®Õn. Víi c¬ cÊu x¸c ®Þnh, th× ®èi t­îng cã nh÷ng tÝnh chÊt nhÊt ®Þnh hay cã mét n¨ng lùc vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, cÊu tróc cña ®èi t­îng x¸c ®Þnh tÝnh chÊt vµ n¨ng lùc cña nã. §Ó kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt do c¬ cÊu hay t¹o ra mét n¨ng lùc míi vµ tÝnh chÊt míi cña ®èi t­îng b¾t buéc ph¶i thay ®æi cÊu tróc cña nã. C¬ cÊu ®Çu t­ lµ c¬ cÊu c¸c yÕu tè cÊu thµnh ®Çu t­ nh­ c¬ cÊu vÒ vèn, nguån vèn, c¬ cÊu huy ®éng vµ sö dông vèn . .. .quan hÖ h÷u c¬, t­¬ng t¸c qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn trong kh«ng gian vµ thêi gian, vËn ®éng theo h­íng h×nh thµnh mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý vµ t¹o ra nh÷ng tiÒm lùc lín h¬n vÒ mäi mÆt kinh tÕ-x· héi. §Þnh nghÜa trªn ®· nªu ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¬ cÊu ®Çu t­. I.2. Ph©n lo¹i c¬ cÊu ®Çu t­ Cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¬ cÊu ®Çu t­ kh¸c nhau khi nghiªn cøu vÒ ®Çu t­. Song d­íi ®©y chØ tr×nh bµy mét sè c¬ cÊu chÝnh th­êng hay sö dông. I.2.1. C¬ cÊu ®Çu t­ theo nguån vèn. C¬ cÊu ®Çu t­ theo nguån vèn hay c¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­ thÓ hiÖn quan hÖ tû lÖ cña tõng lo¹i nguån vèn trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi hay nguån vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Cïng víi sù gia t¨ng cña vèn ®Çu t­ x· héi, c¬ cÊu nguån vèn ngµy cµng ®a d¹ng h¬n, phï hîp víi c¬ chÕ xãa bá bao cÊp trong ®Çu t­, phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ chÝnh s¸ch huy ®éng mäi nguån lùc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Nguån vèn trong n­íc bao gåm: -- Nguån vèn Nhµ n­íc + Nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc + Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc + Nguån vèn ®Çu t­ tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc -- Nguån vèn tõ khu vùc t­ nh©n + PhÇn tiÕt kiÖm cña d©n c­ + PhÇn tÝch lòy cña c¸c doanh nghiÖp d©n doanh -- ThÞ tr­êng vèn Nguån vèn n­íc ngoµi bao gåm: -- Tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODF) + ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) + C¸c h×nh thøc tµi trî ph¸t triÓn kh¸c -- Nguån tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i -- §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi -- Nguån huy ®éng qua thÞ tr­êng vèn quèc tÕ Trong ®ã nguån chi cña Nhµ n­íc cho ®Çu t­ cã mét vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña mçi quèc gia. Nguån vèn nµy ®­îc sö dông cho c¸c dù ¸n kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ-x· héi, quèc phßng, an ninh, hç trî cho c¸c dù ¸n cña doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo lÜnh vùc cÇn sù tham gia cña nhµ n­íc, chi cho c«ng t¸c lËp vµ thùc hiÖn quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng, l·nh thæ, quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n. Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ më cöa, tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ngµy cµng cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa, thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ph¸t triÓn x· héi vµ cã vÞ trÝ quan träng trong chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña ChÝnh phñ. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc- thµnh phÇn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ- vÉn n¾m gi÷ mét khèi l­îng vèn rÊt lín. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng tiÕp tôc ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc, hiÖu qu¶ ho¹t ®äng cña khu vùc kinh tÕ nµy ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh, tÝch lòy cña doanh nghiÖp nhµ n­íc ngµy cµng gia t¨ng vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng quy m« vèn ®Çu t­ cña toµn x· héi. Nh×n tæng quan th× nguån vèn tiÒm n¨ng trong d©n c­ kh«ng ph¶i lµ nhá. Nã bao gåm phÇn tiÕt kiÖm cña d©n c­, phÇn tÝch lòy cña c¸c doanh nghiÖp d©n doanh, c¸c hîp t¸c x·. Theo ®¸nh gi¸, khu vùc kinh tÕ ngoµi nhµ n­íc vÉn së h÷u mét l­îng vèn tiÒm n¨ng rÊt lín mµ ch­a ®­îc huy ®éng triÖt ®Ó, tån t¹i d­íi d¹ng vµng, ngo¹i tÖ, tiÒn mÆt. . . do nguån thu nhËp gia t¨ng, do thãi quen tÝch lòy. . .. ThÞ tr­êng vèn lµ kªnh bæ sung c¸c nguån vèn trung vµ dµi h¹n cho c¸c chñ ®Çu t­. Nã nh­ mét trung t©m thu gom mäi nguån vèn tiÕt kiÖm cña cña tõng hé nguån vèn nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh chÝnh phñ trung ­¬ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng t¹o thµnh mét nguån vèn khæng lå cho nÒn kinh tÕ. ThÞ tr­êng vèn cã ý nghÜa quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngoµi nguån vèn trong n­íc, cßn tån t¹i nguån vèn n­íc ngoµi, ®­îc hiÓu lµ dßng l­u chuyÓn vèn quèc tÕ. Dßng vèn nµy diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc, mçi h×nh thøc cã ®Æc ®iÓm, môc tiªu vµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn kh¸c nhau. Tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (chñ yÕu lµ ODA) bao gåm c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, viÖn trî cã hoµn l¹i, hoÆc tÝn dông ­u ®·i cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc liªn chÝnh phñ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc thuéc Liªn hîp quèc, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, víi môc tiªu trî gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Kh¸c víi nguån vèn ODA, nguån vèn tÝn dông kh«ng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ­u ®·i nh­ng nã l¹i cã ­u ®iÓm râ rµng lµ kh«ng g¾n víi c¸c rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, x· héi. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ãng vai trß quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ cßn ®èi víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ mét lo¹i h×nh di chuyÓn vèn quèc tÕ, trong ®ã ng­êi chñ së h÷u vèn ®ång thêi lµ ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng sö dông vèn. Nguån vèn FDI ®· ®ãng gãp phÇn bæ sung vèn quan trong cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, t¨ng c­êng tiÒm lùc vÒ mäi mÆt. Nguån vèn nµy cã t¸c dông cùc kú quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. ThÞ tr­êng vèn quèc tÕ ®· t¹o nªn vÎ ®a d¹ng vÒ c¸c nguån vèn cho mçi quèc gia vµ lµm t¨ng khèi l­îng vèn l­u chuyÓn trªn ph¹m vi toµn cÇu. Trªn ph¹m vi mét quèc gia, mét c¬ cÊu nguån vèn hîp lý lµ c¬ cÊu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng huy ®éng tèi ®a mäi nguån lùc x· héi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sö dông hiÖu qu¶ cao mäi nguån vèn ®Çu t­, lµ c¬ cÊu thay ®æi theo h­íng gi¶m dÇn tû träng cña nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc., t¨ng tû träng nguån vèn tÝn dông ­u ®·i vµ nguån vèn cña d©n c­. I.2.2. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ C¬ cÊu vèn ®Çu t­ thÓ hiÖn quan hÖ tû lÖ gi÷a tõng lo¹i vèn trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi, vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp hay cña mét dù ¸n. Trªn thùc tÕ cã mét sè c¬ cÊu ®Çu t­ quan träng cÇn ®­îc chó ý xem xÐt nh­ c¬ cÊu vèn x©y l¾p vµ vèn m¸y mãc thiÕt bÞ trong tæng vèn ®Çu t­, c¬ cÊu vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, vèn ®Çu t­ cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, vèn ®Çu t­ cho ®µo t¹o nguån nh©n lùc, nh÷ng chi phÝ t¹o ra rµi s¶n l­u ®éng vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c nh­ chi phÝ giµnh cho qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ. .. . C¬ cÊu vèn ®Çu t­ theo qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn dù ¸n nh­ chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t­, chi phÝ chuÈn bÞ thùc hiÖn ®Çu t­, chi phÝ thùc hiÖn ®Çu t­. . . . I.2.3. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh lµ c¬ cÊu thùc hiÖn ®Çu t­ cho tõng ngµnh kinh tÕ quèc d©n còng nh­ trong tõng tiÓu ngµnh. C¬ cÊu ®Çu t­ theo ngµnh thÓ hiÖn viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u tiªn ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®èi víi tõng ngµnh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Trong bèi c¶nh ®iÒu kiÖn kinh tÕ quèc tÕ hiÖn ®¹i th× trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, muèn ®¹t t¨ng tr­ëng cao vµ c¬ cÊu kinh tÕ tiÕn bé, phï hîp th× ph¶i ph¸t triÓn c©n ®èi c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, bao gåm c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Tuy nhiªn, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn cã sù h¹n chÕ cña c¸c nh©n tè ph¸t triÓn nh­: vèn, lao ®éng, kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ, thÞ tr­êng. . .Thùc tÕ ®ã kh«ng cho phÐp ph¸t triÓn c©n ®èi, mµ ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc cã t¸c dông nh­ “®Çu tµu” l«i kÐo toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Trong nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, c¸c lÜnh vùc ph¶i ®­îc chän läc ®Ó tËp trung nguån lùc cßn khan hiÕm cña quèc gia cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ . Trong hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai c¸c ngµnh nµy cã t¸c ®éng thóc ®Èy c¸c ngµnh kh¸c t¹o ®µ cho t¨ng tr­ëng chung, t¹o sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng tÝch cùc. I.2.4. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ®Þa ph­¬ng vïng l·nh thæ C¬ cÊu ®Çu t­ theo ®Þa ph­¬ng vïng l·nh thæ lµ c¬ cÊu ®Çu t­ vèn theo kh«ng gian. Nã ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông nguån lùc ®Þa ph­¬ng vµ viÖc ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh cña tõng vïng. Khi ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng cÇn chó ý xem xÐt c¸c ®Æc ®iÓm x· héi, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o sù chuyÓn dÞch ®ång bé, c©n ®èi gi÷a c¸c vïng ®ång thêi ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng. Tuy nhiªn viÖc x©y dùng mét sè vïng kinh tÕ träng ®iÓm lµ cÇn thiÕt nh»m t¹o thÕ vµ lùc trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm trong c¬ cÊu ®Çu t­ cÇn coi träng c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng vµ ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc. §ã lµ mét trong c¸c yÕu tè ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn toµn diÖn gi÷a c¸c vïng miÒn, ®¶m b¶o h×nh thµnh mét c¬ cÊu ®Çu t­ vµ c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã hiÖu qu¶. I.3. §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu ®Çu t­ I.3.1. C¬ cÊu ®Çu t­ mang tÝnh kh¸ch quan. Trong nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn theo c¸c chiÕn l­îc kÕ ho¹ch ®· ®­îc ho¹ch ®Þnh tr­íc. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ c¬ cÊu ®Çu t­ mÊt ®i tÝnh kh¸ch quan cña nã. Mäi sù vËt hiÖn t­îng ®Òu ho¹t ®éng theo c¸c quy luËt kh¸ch quan. Vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¬ cÊu ®Çu t­ kh«ng ngõng vËn ®éng, kh«ng ngõng ph¸t triÓn theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ biÕn ®æi c¬ cÊu ®Çu t­ ë c¸c n­íc ®Òu tu©n theo nh­ng quy luËt chung. Mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan. Vai trß cña yÕu tè chñ quan lµ: th«ng qua nhËn thøc ngµy cµng s©u s¾c nh÷ng quy luËt ®ã mµ ng­êi ta ph©n tÝch ®¸nh gi¸ dù b¸o nh÷ng xu thÕ ph¸t triÓn kh¸c nhau, ®«i khi cßn m©u thuÉn nhau, ®Ó t×m ra nh÷ng ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh c¬ cÊu cã hiÖu lùc cao nhÊt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Êt n­íc. Mäi ý ®Þnh chñ quan nãng véi hay b¶o thñ trong viÖc t¹o ra sù thay ®æi c¬ cÊu cÇn thiÕt, th­êng dÉn ®Õn nh÷ng tai häa kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. I.3.2. C¬ cÊu ®Çu t­ mang tÝnh lÞch sö vµ x· héi nhÊt ®Þnh. Nh÷ng bé phËn cÊu thµnh cña ho¹t ®éng ®Çu t­ x¸c lËp ®­îc mèi quan hÖ h÷u c¬, t­¬ng t¸c qua l¹i lÉn nhau theo kh«ng gian vµ thêi gian. Sù tån t¹i vÒ sè l­îng th× cã thÓ chung cho mäi nÒn s¶n xuÊt, nh­ng kh¸c nhau vÒ néi dung, c¸ch thøc thùc hiÖn c¸c néi dung mèi quan hÖ ®ã. Sù kh¸c nhau ®ã lµ do c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc thï cña mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt Êy quy ®Þnh. Ngay trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi gièng nhau tån t¹i ë c¸c n­íc kh¸c nhau vÉn cã sù kh¸c nhau trong h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­. Do ®Æc ®iÓm riªng cña qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi. .. nh÷ng xu thÕ thay ®æi c¬ cÊu chung sÏ ®­îc thÓ hiÖn qua h×nh th¸i ®Æc thï trong tõng giai ®o¹n lÞch sö ph¸t triÓn cña mçi n­íc. V× vËy c¬ cÊu ®Çu t­ lu«n lu«n thay ®æi trong tõng giai ®o¹n phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ- x· héi. Sù thay ®æi ®ã g¾n víi sù biÕn ®æi, ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña b¶n th©n c¸c yÕu tè, bé phËn trong ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ cña nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a chóng. I.4. Mét sè nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­. C¬ cÊu ®Çu t­ chÞu sù ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè, cã nh©n tè thuéc néi t¹i nÒn kinh tÕ, cã nh©n tè t¸c ®éng tõ bªn ngoµi, cã nh©n tè tÝch cùc thóc ®Èy ph¸t triÓn, song còng cã nh©n tè k×m h·m, h¹n chÕ sù ph¸t triÓn. Cã thÓ h©n chia nh÷ng nh©n tè chñ yÕu chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­ cña nÒn kinh tÕ. Nhãm thø nhÊt, gåm nh÷ng nh©n tè trong néi bé nÒn kinh tÕ, bao gåm: nh©n tè thÞ tr­êng vµ nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, quan ®iÓm chiÕn l­îc, môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc trong mçi giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, c¬ chÕ qu¶n lý cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­. .. Tr­íc hÕt ph¶i nãi ®Õn nh©n tè thÞ tr­êng, nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, víi tÝnh c¸ch lµ “®éng c¬ thóc ®Èy bªn trong cña s¶n xuÊt, lµ c¸i tiÒn ®Ò cña nã”. Trong nÒn kinh tÕ, nhu cÇu ®­îc ph¶n ¶nh th«ng qua thÞ tr­êng. Nhu cÇu lµ yÕu tè mang tÝnh chñ quan, song khi ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua thÞ tr­êng, nã trë thµnh ®ßi hái kh¸ch quan, quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn viÖc tr¶ lêi c©u hái: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt bao nhiªu? vµ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? cña c¸c doanh nghiÖp. T¸c ®éng ®ã cña thÞ tr­êng ®Õn viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cã tÝnh chÊt trùc tiÕp. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý, c¸c yÕu tè thÞ tr­êng v× thÕ lu«n ®­îc coi träng, tr¸nh tr­êng hîp mÊt c©n ®èi cung cÇu ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn ®· ®¹t ®­îc cña nÒn kinh tÕ còng lµ nh©n tè ¶nh h­ëng rÊt m¹nh tíi sù h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­, tíi nh÷ng b­íc ®i vµ ®é dµi cña qu¸ tr×nh x©y dùng mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý, ®¹t hiÖu qu¶ cao. Tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt (bao gåm t­ liÖu lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng) ë c¸c quèc gia kh¸c nhau cã møc ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau, trong ®ã cÇn nhÊn m¹nh vai trß cña con ng­êi vµ khoa häc –c«ng nghÖ. Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ thµnh tùu cña v¨n minh nh©n lo¹i nh­ng hiÖu qu¶ sö dông c«ng nghÖ l¹i tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn cña tõng n­íc. NÕu biÕt lùa chän nh÷ng c«ng nghÖ phï hîp víi tiÒm n¨ng nguån lùc cña ®Êt n­íc, tr×nh ®é vËn dông qu¶n lý. . . th× sÏ t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ cho sù h×nh thµnh mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý. Muèn vËy cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ ®óng ®¾n, t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch s¸ng t¹o,øng dông khoa häc c«ng nghÖ, ®ång thêi t¨ng c­êng hîp t¸c, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Khi khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, th× con ng­êi ngµy cµng tá râ vai trß quyÕt ®Þnh cña m×nh ®èi víi sù h×nh thµnh c¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn. Trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, quan ®iÓm chiÕn l­îc, môc tiªu, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc ph¶n ¸nh tÝnh kÕ ho¹ch kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng t¸c dông cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa lµ gãp phÇn ®iÒu chØnh vµ h¹n chÕ nh÷ng xu h­íng ®Çu t­ bÊt hîp lý, ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ theo h­íng ngµy cµng hîp lý h¬n. Nhãm thø hai, lµ nhãm nh©n tè t¸c ®éng tõ bªn ngoµi nh­ xu thÕ chÝnh trÞ, x· héi, vµ kinh tÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi. Mçi quèc gia ®Òu cã nh÷ng ­u thÕ riªng vÒ chÝnh trÞ, x· héi, ®iÒu kiÖn ®Þa lý, tµi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng, vèn. . . . t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ®Çu t­ s¶n xuÊt. Sù kh¸c nhau ®ã ®ßi hái bÊt cø nÒn kinh tÕ nµo còng ph¶i cã sù trao ®æi víi bªn ngoµi ë møc ®é vµ ph¹m vi kh¸c nhau. Sù tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi d­íi nhiÒu h×nh thøc sÏ gia t¨ng sù thÝch øng vµ phï hîp vÒ c¬ cÊu cña ®Çu t­ víi bªn ngoµi. Trong xu thÕ quèc tÕ hãa lùc l­îng s¶n xuÊt vµ thêi ®¹i bïng næ th«ng tin, c¸c thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n¾m b¾t nhanh nh¹y th«ng tin, t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ x¸c ®Þnh chiÕn l­îc c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh nh»m chñ ®éng héi nhËp. ë nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n­íc nhá, kh¶ n¨ng ®a d¹ng hãa ®Çu t­ vµ phøc t¹p hãa c¬ cÊu ®Çu t­ cã h¹n, v× vËy møc ®é phô thuéc bªn ngoµi cña c¸c n­íc nay cã cao h¬n so víi c¸c n­íc lín. Tãm l¹i, c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu ®Çu t­ t¹o thµnh mét hÖ thèng phøc t¹p, ®ßi hái khi ph©n tÝch ph¶i cã mét quan ®iÓm tæng hîp, ®ång bé. Nh÷ng ®iÒu nªu trªn chØ lµ mét phÇn nhá nãi lªn møc ®é vµ c¬ chÕ t¸c ®éng kh¸c nhau cña c¸c nh©n tè ®èi víi c¬ cÊu kinh tÕ. Sù ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè chØ thÓ hiÖn ®èi víi c¸c lo¹i h×nh c¬ cÊu kinh tÕ cô thÓ, vµ tïy thuéc vµo tõng lo¹i h×nh c¬ cÊu mµ c¸c t¸c ®éng cña nh÷ng nh©n tè nµy còng kh¸c nhau. I.5. C¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý I.5.1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu cã ý nghÜa kh¸i qu¸t. §ã lµ sù thay ®æi c¬ cÊu do thay ®æi c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c biÕn ®éng vÒ mÆt x· héi g©y ra. Nã cã thÓ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chñ ®éng, cã ý thøc, hoÆc x¶y ra do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan, cã thÓ kh«ng theo hoÆc ng­îc l¹i víi dù kiÕn. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: Sù thay ®æi cña c¬ cÊu ®Çu t­ tõ møc ®é nµy sang møc ®é kh¸c, phï hîp víi m«i tr­êng vµ môc tiªu ph¸t triÓn gäi lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­. Sù thay ®æi kh«ng chØ bao gåm thay ®æi vÒ vÞ trÝ ­u tiªn mµ cßn lµ sù thay ®æi vÒ chÊt trong néi bé c¬ cÊu vµ c¸c chÝnh s¸ch ¸p dông. VÒ thùc chÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ lµ sù ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn, nguån vèn ®Çu t­, ®iÒu chØnh c¬ cÊu huy ®éng vµ sö dông c¸c lo¹i vèn vµ nguån vèn. . . .phï hîp víi môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ, ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ c¸c c¬ së trong tõng thêi kú ph¸t triÓn. ë tÇm dµi h¹n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu liªn quan ®Õn nh÷ng thay ®æi t­¬ng ®èi quan träng ë c¸c yÕu tè cÊu thµnh ®Çu t­ nh­ nguån vèn, vèn, huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­.. .. . ë tÇm trung h¹n, th­êng tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò nh­ vai trß cña nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc, møc ®é tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh, lÜnh vùc, . .víi môc tiªu huy ®éng c¸c nguån lùc nh»m ®­a ho¹t ®éng ®Çu t­ h­íng tíi c©n b»ng cao h¬n vÒ c¬ cÊu . ë tÇm ng¾n h¹n, th­êng liªn quan ®Õn nh÷ng ®iÒu chØnh tr­íc t¸c ®éng cña nh÷ng có sèc bªn ngoµi. Nh÷ng can thiÖp cho ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn ®¹t hiÖu qu¶ h¬n trong thêi gian ng¾n. C¬ cÊu ®Çu t­ cÇn ph¶i ®­îc tæ chøc ph¸t triÓn mét c¸ch c©n ®èi, hîp lý lµ mét quy luËt cña nÒn kinh tÕ. Vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch cña mét quèc gia lµ ph¶i lµm cho c¬ cÊu ®Çu t­ chuyÓn tõ tr¹ng th¸i c©n ®èi hîp lý nµy sang tr¹ng th¸i c©n ®èi hîp lý kh¸c cao h¬n c¶ vÒ l­îng vµ vÒ chÊt. Sù c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu t­ cña nÒn kinh tÕ ®­îc duy tr× vµ chuÈn bÞ cho viÖc ph¸ vì sù c©n ®èi ®ã, tõ ®ã x¸c lËp sù c©n ®èi míi ë giai ®o¹n sau. ViÖc ®¶m b¶o tÝnh c©n ®èi ®éng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chñ ®éng vµ th­êng xuyªn. I.5.2. C¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ cña mét quèc gia, ngµnh hay ®Þa ph­¬ng ®­îc thùc hiÖn dùa trªn kÕ ho¹ch ®Çu t­ nh»m h­íng tíi viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý. C¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý lµ c¬ cÊu ®Çu t­ phï hîp víi c¸c quy luËt kh¸ch quan, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, lÞch sö cô thÓ trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn, phï hîp vµ phôc vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng c¬ së, ngµnh, vïng vµ toµn nÒn kinh tÕ, cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ngµy cµng hîp lý h¬n, khai th¸c vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lùc trong n­íc, ®¸p óng yªu cÇu héi nhËp, phï hîp víi xu thÕ kinh tÕ, chÝnh trÞ cña thÕ giíi vµ khu vùc. Trªn ph¹m vi mét quèc gia, mét c¬ cÊu nguån vèn hîp lý lµ c¬ cÊu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng huy ®éng tèi ®a mäi nguån lùc x· héi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sö dông hiÖu qu¶ cao mäi nguån vèn ®Çu t­, lµ c¬ cÊu thay ®æi theo h­íng gi¶m dÇn tû träng cña nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch, t¨ng tû träng nguån vèn tÝn dông ­u ®·i vµ nguån vèn cña d©n c­. Mét c¬ cÊu vèn hîp lý lµ c¬ cÊu mµ vèn ®Çu t­ ®­îc ­u tiªn cho bé phËn quan träng nhÊt, phï hîp víi yªu cÇu, vµ môc tiªu ®Çu t­ vµ nã th­êng chiÕm tû träng kh¸ cao. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh hîp lý trong thêi kú ®æi míi ®· dÞch chuyÓn theo h­íng ®Çu t­ m¹nh cho c«ng nghiÖp, ­u tiªn cho n«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Mét c¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ®Þa ph­¬ng vïng l·nh thæ ®­îc xem lµ hîp lý nÕu nã phï hîp víi yªu cÇu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ph¸t huy lîi thÕ s½n cã cña vïng trong khi vÉn ®¶m b¶o hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn chung cña c¸c vïng kh¸c, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn thèng nhÊt vµ nh÷ng c©n ®èi lín trong ph¹m vi quèc gia vµ gi÷a c¸c ngµnh. II. C¬ cÊu kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ II.1. C¬ cÊu kinh tÕ II.1.1. Kh¸i niÖm C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn hîp thµnh nÒn kinh tÕ: c¸c lÜnh vùc (s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi, tiªu dïng), c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i , y tÕ, gi¸o dôc. . .), c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi ( kinh tÕ nhµ n­íc, t­ nh©n, c¸ thÓ tiÓu chñ, n­íc ngoµi . . .), c¸c vïng kinh tÕ. Ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi, C.M¸c nhÊn m¹nh: ”c¬ cÊu kinh tÕ cña x· héi lµ toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt vËt chÊt”. “Do tæ chøc qu¸ tr×nh lao ®éng vµ ph¸t triÓn kü thuËt mét c¸ch m¹nh mÏ lµm ®¶o lén toµn bé c¬ cÊu kinh tÕ cña x· héi”. M¸c cßn ph©n tÝch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¶ hai mÆt chÊt l­îng vµ sè l­îng, “c¬ cÊu lµ mét sù ph©n chia vÒ chÊt l­îng vµ mét tû lÖ vÒ sè l­îng cña nh÷ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi” Mét c¸ch kh¸i qu¸t, cã thÓ hiÓu c¬ cÊu kinh tÕ lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn hîp thµnh mét tæng thÓ kinh tÕ, c¸c bé phËn nµy cã nh÷ng mèi liªn hÖ h÷u c¬, nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, c¸c quan hÖ tû lÖ ®­îc h×nh thµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi nhÊt ®Þnh, chóng lu«n vËn ®éng vµ h­íng vµo nh÷ng môc tiªu cô thÓ. II.1.2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ Cã thÓ ph©n chia nh÷ng nh©n tè chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n thµnh 3 nhãm: Nhãm thø nhÊt, gåm nh÷ng nh©n tè ®Þa lý- tù nhiªn nh­ tµi nguyªn kho¸ng s¶n, nguån n­íc, nguån n¨ng l­îng, ®Êt ®ai, khÝ hËu. Thiªn nhiªn lµ ®iÒu kiÖn chung cña s¶n xuÊt, ®ång thêi nh­ lµ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu tiªu dïng. ¶nh h­ëng râ rÖt cña nh÷ng nh©n tè ®Þa lý- tù nhiªn ®Õn sù h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ lµ tÊt yÕu. Nhãm thø hai, lµ nhãm nh÷ng nh©n tè kinh tÕ - x· héi bªn trong ®Êt n­íc ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ nh­ cung-cÇu thÞ tr­êng, tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Nhãm thø ba, lµ nhãm nh÷ng nh©n tè bªn ngoµi. §ã lµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. II.2. Mét sè c¬ cÊu kinh tÕ chñ yÕu D­íi c¸c gi¸c ®é kh¸c nhau, c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i: XÐt d­íi gi¸c ®é ph©n c«ng lao ®éng s¶n xuÊt- C¬ cÊu ngµnh XÐt d­íi gi¸c ®é ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi theo l·nh thæ- C¬ cÊu vïng XÐt ho¹t ®éng kinh tÕ theo quan hÖ së h÷u- C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ * C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ: Liªn hîp quèc ®· ban hµnh “H­íng dÉn ph©n lo¹i ngµnh theo tiªu chuÈn quèc tÕ ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ” . Theo ®ã cã thÓ gép c¸c ngµnh ph©n lo¹i thµnh 3 khu vùc: + Khu vùc I lµ n«ng nghiÖp + Khu vùc II lµ c«ng nghiÖp + Khu vùc III lµ dÞch vô Trong qu¸ t×nh s¶n xuÊt, c¸c ngµnh cã mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i thóc ®Èy lÉn nhau cïng ph¸t triÓn. Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh kh«ng chØ biÓu hiÖn vÒ mÆt ®Þnh tÝnh mµ cßn ®­îc tÝnh to¸n th«ng qua tû lÖ gi÷a c¸c ngµnh, th­êng ®­îc gäi lµ c¬ cÊu ngµnh. Nh­ vËy c¬ cÊu ngµnh lµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a c¸c ngµnh trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, mèi quan hÖ nµy bao hµm c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Chóng th­êng xuyªn biÕn ®éng vµ h­íng vµo nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh. C¬ cÊu ngµnh lµ bé phËn rÊt quan träng trong c¬ cÊu kinh tÕ. Sù biÕn ®éng cña nã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ. C¬ cÊu l·nh thæ: NÕu c¬ cÊu ngµnh ®­îc h×nh thµnh tõ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt th× c¬ cÊu l·nh thæ h×nh thµnh tõ viÖc bè trÝ s¶n xuÊt theo kh«ng gian ®Þa lý. Mçi vïng l·nh thæ lµ mét bé phËn tæ hîp cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, do ®ã, sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, nguån lao ®éng, kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¸c ®iÒu kiÖn x· héi kh¸c t¹o cho mçi vïng cã nh÷ng ®Æc thï nhòng thÕ m¹nh riªng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ , tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn kÕt hç trî nhau cïng ph¸t triÓn. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu l·nh thæ ®¶m b¶o h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng vïng nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ thÕ m¹nh cña tõng vïng. C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ: C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së chÕ ®é së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö, chÕ ®é së h÷u còng xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc míi. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c huy ®éng tèi ®a nguån lùc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu l·nh thæ vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ lµ ba bé phËn hîp thµnh c¬ cÊu cña tæng thÓ kinh tÕ. Trong ®ã, c¬ cÊu ngµnh cã vai trß quan täng nhÊt, nã trùc tiÕp gi¶i quyÕt mèi quan hÖ cung – cÇu, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña c¶ nÒn kinh tÕ. II.3. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Kh«ng chØ cã c¸c nÒn kinh tÕ l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn míi cã sù ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. Ngµy nay, chÝnh c¸c nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn còng ph¶i th­êng xuyªn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c bé phËn kinh tÕ, dÉn ®Õn sù t¨ng tr­ëng kh¸c nhau gi÷a chóng vµ lµm thay ®æi mèi quan hÖ t­¬ng quan gi÷a chóng so víi mét thêi ®iÓm tr­íc ®ã. Sù thay ®æi nµy lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh: XuÊt hiÖn thªm nh÷ng yÕu tè kinh tÕ míi hay mÊt ®i mét sè yÕu tè kinh tÕ ®· cã, tøc lµ cã sù thay ®æi vÒ sè l­îng c¸c bé phËn cña nÒn kinh tÕ. T¨ng tr­ëng víi nhÞp ®é kh¸c nhau gi÷a c¸c bé phËn trong nÒn kinh tÕ ®· dÉn tíi thay ®æi c¬ cÊu. Trong tr­êng hîp nµy sù ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c bé phËn sau mçi giai ®o¹n. Thay ®æi trong mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn. Sù thay ®æi nµy biÓu hiÖn b»ng sè l­îng c¸c yÕu tè kinh tÕ cã liªn quan vµ møc ®é t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng. Vµ khi mét yÕu tè cÊu thµnh nÒn kinh tÕ ra ®êi hay ph¸t triÓn, do cã mèi quan hÖ víi c¸c yÕu tè kh¸c cßn l¹i, nã cã thÓ t¸c ®éng thóc ®Èy hay k×m h·m sù ph¸t triÓn c¸c yÕu tè cã liªn quan víi nã. Sù t¨ng tr­ëng cña c¸c bé phËn dÉn ®Õn thay ®æi c¬ cÊu trong mçi nÒn kinh tÕ. Cho nªn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ x¶y ra nh­ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. §ã lµ quy luËt tÊt yÕu tõ x­a ®Õn nay trong hÇu hÕt mäi nÒn kinh tÕ. III.Vai trß cña c¬ cÊu ®Çu t­ ®èi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t­ vµ c¬ cÊu kinh tÕ lµ mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ. §Þnh h­íng ®Çu t­ ®Ó ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ trªn c¬ së sù t¸c ®éng cña yÕu tè ®Çu t­ vµ cã tÝnh ®Õn nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng kh¸c. MÆt kh¸c, sù thay ®æi vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé phËn nÒn kinh tÕ sÏ quyÕt ®Þnh sù thay ®æi c¬ cÊu ®Çu t­ hiÖn t¹i. Mèi quan hÖ ®ã ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua s¬ ®å sau: Các nhân tố chủ quan Cơ chế và chính sách KT của N2 Huy động vốn Phân bổ vốn Đầu tư -Nguồn vốn trong nước -Nguồn vốn ngoài nước - Kế hoạch quy hoạch của N2 - Điều kiện lựa chọn - Quyền sử dụng vốn - Pháp luật - Cơ sở vật chất. - Công nghệ kỹ thuật. - Điều kiện khác Cơ cấu kinh tế Các nhân tố khách quan S¬ ®å 1: Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t­ vµ c¬ cÊu kinh tÕ *§Çu t­ hîp lý lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng thùc hiÖn ®óng chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Quy ho¹ch ph¸t triÓn tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cã tÝnh chÊt liªn ngµnh, liªn vïng , tØnh, ®Æc biÖt lµ x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, qu¶n lý. . .. ViÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hîp lý sÏ gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò c¬ cÊu kinh tÕ, ®Þnh h­íng ®Çu t­. Yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng chØ lµ ®ßi hái cña b¶n th©n sù ph¸t triÓn néi t¹i nÒn kinh tÕ mµ cßn lµ ®ßi hái cña xu h­íng quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ hiÖn nay. C¸c quèc gia ngµy cµng tham gia nhiÒu vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. §Ó héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, ®ßi hái quèc gia ph¶i thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong n­íc cho phï hîp víi sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ gåm c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu vïng l·nh thæ, c¬ cÊu thµnh phÇn, Mçi c¬ cÊu sÏ x¸c ®Þnh vÞ trÝ, vai trß cña c¸c bé phËn cÊu thµnh vµ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a c¸c bé phËn ®ã trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu sÏ lµm thay ®æi vÞ trÝ vµ vai trß cña c¸c bé phËn kh¸c nhau. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña mçi quèc gia phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn chung, phï hîp víi quy ho¹ch ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­. Ng­îc l¹i ho¹t ®éng ®Çu t­ l¹i gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo theo h­íng thùc hiÖn ®óng chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. V×: Th«ng qua ho¹t ®äng ®Çu t­, nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ míi xuÊt hiÖn. §Çu t­ gióp ph¸t triÓn nhanh chãng tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ ë nhiÒu ngµnh kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë c¸c ngµnh nµy ®ång thêi lµm t¨ng tû träng cña nã trong nÒn kinh tÕ. Mét sè ngµnh ®­îc kÝch thÝch bëi ®Çu t­ nh­ng nhiÒu ngµnh kh«ng ®­îc chó ý ®Õn, ngµy cµng mai mét, tõ ®ã dÉn ®Õn xãa sæ Mét trong nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n cña c¸c n­íc dang ph¸t triÓn lµ t¨ng tr­ëng, ®¹t ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖu qu¶. Kinh nghiÖm cho ®Õn nay cho thÊy nh÷ng n­íc cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý trong thêi kú ®Çu sÏ t¹o ®µ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ kh«ng chØ lµ viÖc huy ®éng vèn mµ cßn lµ viÖc ph©n bæ c¸c nguån vèn sao cho ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ lín nhÊt. §Ó m« t¶ t¸c ®éng cña ®Çu t­ ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch, ng­êi ta ®· m« h×nh hãa theo l­îc ®å khèi sau: Giai ®o¹n T=1 Khèi M H×nh kinh tÕ l­îng x¸c ®Þnh chØ tiªu Kinh tÕ vÜ m«. TÝnh GDP Khèi M H×nh ph©n bæ vèn §Çu t­ tèi ­u víi hµm môc tiªu lµ GDP(I1,I2,I3) à ma._.x Vèn ®Çu t­ I1(T),I2(T),I3(T) (tèi ­u cña 3 ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô). M« h×nh T=T+1 TÝnh tµi s¶n cè ®Þnh Ki(T+1). t=1: Ngµnh N«ng nghiÖp t=2: Ngµnh C«ng nghiÖp t=3: Ngµnh DÞch vô XuÊt ph¸t ®iÓm tõ mét mèc thêi gian T=1 T­¬ng øng víi mèc thêi gian nµy c¸c hµm s¶n xuÊt sÏ ®­îc x©y dùng, chñ yÕu lµ hµm s¶n xuÊt m« t¶ mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng cña 3 ngµnh víi c¸c yÕu tè ®Çu t­ (vèn K) vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (lao ®éng L, khoa häc c«ng nghÖ T). Y1(T)=α1 K1(T)βL1(T)1-βedT Y2(T)= α2 K2(T)cL2(T)1-ceeT Y3(T)= α3 K3(T)yL3(T)1-yefT Y1(T): Gi¸ trÞ gia t¨ng n«ng nghiÖp. Y2(T): Gi¸ trÞ gia t¨ng c«ng nghiÖp. Y3(T): Gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh dÞch vô. GDP(T)=Y1(T)+Y2(T)+Y3(T) Tång s¶n phÈm quèc néi. I(T)=GDP(T)+FDI(T) +ODA(T) M« h×nh tèi ph©n bæ V§T cã d¹ng nh­ sau: Hµm môc tiªu: cùc ®¹i ho¸ GDP(T) Theo Nguån vèn I1(T);I2(T);I3(T). Néi dung c¸c rµng buéc chÝnh: Y1(T)=α1 K1(T)βL1(T)1-βedT Y2(T)= α2 K2(T)cL2(T)1-ceeT Y3(T)= α3 K3(T)yL3(T)1-yefT Ki(T+1)=(1- qi)Ki(T)+Ii(T) GDP(T+1)=Y1(T+1)+Y2(T+1)+Y3(T+1) Rµng buéc vÒ vèn: I1(T)+I2(T)+I3(T) <= I(T) Rµng buéc vÒ lao ®éng: L1(T+1)+L2(T+1)+L3(T+1) <= L(T+1) - §iÒu kiÖn kh«ng ©m cña c¸c biÕn. Quy tr×nh ®ång ho¸ sÏ ®­îc thoµn thiÖn qua quan hÖ tõ V§T n¨m Tà Tµi s¶n cè ®Þnh n¨m (T+1) (®ång ho¸ cô bé). Trong m« h×nh trªn chØ ®Ò cËp ®Õn 3 ngµnh. Song trªn thùc tÕ víi sè liÖu ®Çy ®ñ, ng­êi ta cã thÓ nghiªn cøu sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh h¬n vµ nh­ vËy sÏ lµm t¨ng l­îng biÕn trong m« h×nh. Tuy nhiªn ë tÇm dµi h¹n, c¸c ngµnh gép lín cho kÕt qu¶ æn ®Þnh h¬n. KÕt qu¶ cña ®Çu t­ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ lµ sù thay ®æi sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n theo h­íng xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh míi, gi¶m tû träng nh÷ng ngµnh kh«ng phï hîp, t¨ng tû träng nh÷ng ngµnh lîi thÕ, lµ sù thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn cña mét ngµnh, cña nÒn kinh tÕ theo xu h­íng ngµy cµng hîp lý h¬n, sö dông c¸c nguån lùc ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n, lµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cho tõng bé phËn còng nh­ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. * Sù h×nh thµnh vµ më réng thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng chøng kho¸n . . .sÏ më ra kh¶ n¨ng to lín trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ th«ng qua c¸c nguån, l­u th«ng c¸c nguån vèn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ trong nÒn kinh tÕ, gi÷a c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau. Nguån huy ®éng vèn tõ n­íc ngoµi, vèn ®Çu t­ cña nh©n d©n vµ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc ®a d¹ng, ngoµi ra cßn cã ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ nuíc dµnh cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ. Bøc tranh vÒ ®Çu t­ vµ c¬ cÊu ®Çu t­ gi÷a c¸c ngµnh vµ trong néi bé mçi ngµnh trë nªn sèng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Mét khèi l­îng c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ dµnh cho viÖc lËp c¸c c©n ®èi trong ngµnh vµ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò ­u tiªn tøc lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Çu t­ cÇn ph©n bæ gi÷a c¸c ngµnh nh­ thÕ nµo ®Ó mçi ngµnh cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh­ng nhu cÇu ­u tiªn cao nhÊt. §Çu t­ t¹o ra sù c©n ®èi trªn ph¹m vi cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, gi÷a c¸c ngµnh, vïng. Thùc hiÖn c©n ®èi nµy rÊt khã kh¨n do cã sù thay ®æi trong c¸c hÖ sè kü thuËt (tû lÖ ®Çu vµo/®Çu ra), trong c¬ cÊu nhu cÇu. CÇn cã sù kiÓm tra liªn tôc ®Ó b¶o ®¶m r»ng c¸c c©n ®èi ngµnh ®· thÓ hiÖn trong thùc tÕ. MÆt kh¸c còng cÇn cè g¾ng kh«ng chØ nh»m cã ®­îc sù v÷ng ch¾c cña c¸c ngµnh mµ ®­a ra c¸c mèi liªn hÖ chñ yÕu gi÷a c¸c dù ¸n. V­ît lªn trªn c¸c vÊn ®Ò c©n ®èi ngµnh, vïng kinh tÕ, vÊn ®Ò ­u tiªn ®Çu t­ gi÷a c¸c ngµnh lµ ®Æc biÖt khã kh¨n. V× víi sù ph¸t triÓn cña mçi ngµnh, vïng l¹i liªn quan ®Õn lîi Ých cña nh÷ng nhãm ng­êi kh¸c nhau trong x· héi. V× vËy c¸c nhµ ®Çu t­, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn cã sù c©n nh¾c cÈn thËn trong viÖc ­u tiªn ph¸t triÓn mçi ngµnh, mçi vïng l·nh thæ. C¬ cÊu ®Çu t­ cã mét ¶nh h­ëng m¹nh mÏ vµ trùc tiÕp ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Sù h×nh thµnh mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý t¹o ra tiÒn ®Ò cho viÖc x¸c lËp mét c¬ cÊu kinh tÕ hiÖu qu¶, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ch­¬ng 2: thùc tr¹ng cña c¬ cÊu ®Çu t­ vµ t¸c ®éng cña nã víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë ViÖt Nam Qua h¬n m­êi n¨m ®æi míi, n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ, ®¹t ®­îc sù æn ®Þnh vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao, trong ®ã lµ nhê qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, nhÊt lµ vÒ th­¬ng m¹i (hµng ho¸ vµ dÞch vô ). Thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ c¸c nguån vèn ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). Do tiÕp thu c«ng nghÖ, kÜ thuËt míi kinh nghiÖm qu¶n lý, tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ qua c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ nay trªn néi ®Þa, mét sè ngµnh, doanh nghiÖp ®· xãa sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, b¾t ®Çu cã søc c¹nh tranh víi hµng nhËp vµ më réng dÇn thÞ tr­êng xuÊt khÈu (dÖt may, da giÇy, n­íc gi¶i kh¸t…). ViÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn tiªu dïng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô víi chñng lo¹i ®a d¹ng vµ chÊt l­îng tèt h¬n ®· gãp phÇn c¶i thiÖn mét b­íc ®¸ng kÓ ®êi sèng cña nh©n d©n. Nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng b­íc ®Çu vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong ®IÒu kiÖn cña nªn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n, l¹i ph¶i ®èi mÆt víi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ trong khu vùc lµ rÊt ®¸ng tr©n träng, cÇn ®­îc tiÕp tôc tæng kÕt, ®óc rót kinh nghiÖm vµ phæ biÕn trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn so s¸nh víi c¸c n­íc, trªn tæng thÓ nÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn ®ang ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp kÐm , cßn thÊp xa so víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trong khu vùc. Trong nÒn kinh tÕ, trõ mét sè doanh nghiÖp trong mét sè ngµnh ®­îc trang bÞ kü thuËt míi c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, cßn l¹i phæ biÕn lµ cã c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu, n¨ng xuÊt lao ®éng chÊt l­îng thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm h¬n nhiÒu so víi hµng ho¸ c¸c n­íc. M«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« cã ®­îc ®æi míi nh­ng ®ang trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh, ch­a hoµn thiÖn, tÝnh c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ cßn rÊt yÕu. Sù ph©n bæ nguån lùc ®Çu t­ ch­a b¶o ®¶m ph¸t huy cao c¸c tiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ, mµ cã su h­íng tËp trung vµo c¸c ngµnh ®­îc b¶o hé cao hay ®­îc nhµ n­íc hç trî b»ng c¸c chÝnh s¸ch kh¸c trong n­íc. §©y chÝnh lµ nh÷ng th¸ch thøc, khã kh¨n cña n­íc ta. Nh­ vËy ®øng tr­íc nguy c¬ nÒn kinh tÕ kÐm hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cßn yÕu. TÝch luü néi bé vµ søc mua trong n­íc cßn thÊp. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm theo h­íng CNH -H§H g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng, c¬ cÊu ®Çu t­ cßn nhiÒu bÊt hîp lý, t×nh tr¹ng bao cÊp vµ b¶o hé cßn nÆng. §Çu t­ cña nhµ n­íc cßn thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ. NhÞp ®é thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi gi¶m m¹nh. T¨ng tr­ëng kinh tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¶m sót, n¨m 2000 tuy ®· ph¸t triÓn lªn nh­ng cßn thÊp h¬n møc b×nh qu©n cña nh÷ng n¨m cña thËp kØ 90… th× viÖc ®æi míi c¬ cÊu ®Çu t­ trong giai ®o¹n míi lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch nh»m thóc ®Èy nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp vµ thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc CNH-H§H ®Êt n­íc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tr­íc hÕt chóng ta ph¶i nghiªn cøu, n¾m râ thùc tr¹ng c¬ cÊu ®Çu t­ n­íc ta vµ t¸c ®éng cña nã víi dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ . Chóng ta cã thÓ tiÕp cËn thùc tr¹ng c¬ cÊu ®Çu t­ cña n­íc ta theo c¸c h­íng sau: I. C¬ cÊu ®Çu t­ theo nguån vèn, vèn : Huy ®éng c¸c nguån lùc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 2001 ®Õn 2003 t¨ng kh¸. Tû lÖ huy ®éng vèn ®Çu t­ so víi GDP t¨ng tõ 34% n¨m 2001 lªn 35,8% n¨m 2003. Tæng vèn ®Çu t­ ®­îc huy ®éng vµ d­a vµo nÒn kinh tÕ 3 n¨m qua, tÝnh theo n¨m 2000 vµo kho¶ng 526,5 ngh×n tû ®ång ®¹t 62,5% kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Ò ra . Trong ®ã: Tæng vèn ®Çu t­ % I. Nguån vèn trong n­íc: + Ng©n s¸ch nhµ n­íc. + Vèn tÝn dông ®Çu t­ cña nhµ n­íc + Vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp nhµ n­íc + Vèn ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n vµ d©n c­ II. Nguån vèn n­íc ngoµi: + §Çu t­ trùc tiÕp + Nguån vèn huy ®éng kh¸c 80,5% 22,5% 15,7% 17% 25,3% 17,8% 4,7% Nguån vèn trong n­íc ®· ®­îc khai th¸c kh¸ h¬n, chiÕm trªn 70% so víi tæng sè vèn ®Çu t­, v­ît dù kiÕn kÕ ho¹ch (60%) do sù ®ãng gãp: Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc: ­íc thùc hiÖn trong 3 n¨m (2001-2003) ®¹t trªn 18 ngh×n tû ®ång (theo gi¸ n¨m 2000). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y quy m« tæng thu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng ngõng gia t¨ng nhê më réng nhiÒu nguån thu kh¸c nhau (huy ®éng qua thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ, b¸n tµi nguyªn, b¸n hay cho thuª tµi s¶n thuéc nhµ n­íc qu¶n lý…). §i cïng víi sù më réng quy m« ng©n s¸ch, møc chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc còng ra t¨ng ®¸ng kÓ, t¨ng tõ møc 2,3% GDP n¨m 1991 lªn 6,1% GDP n¨m 1996. TËp trung h¬n cho lÜnh vùc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi trong ®ã ®Çu t­ cho lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n kho¶ng 25%, c«ng nghiÖp 7,9% giao th«ng vËn t¶i vµ b­u chÝnh viÔn th«ng 28.7% khoa häc c«ng nghÖ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao 21.1%, c¸c ngµnh kh¸c 17,3% Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc: tr­íc n¨m 1990 vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ch­a ®­îc sö dông nh­ mét c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th× trong giai ®o¹n 1991-2000, nguån vèn nµy ®· cã møc t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ vµ b¾t ®Çu cã vÞ trÝ quan träng trong chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña chÝnh phñ. Giai ®o¹n 1991-1995: nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc míi chiÕm 5,6% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi th× giai ®o¹n 1996 -1999 ®· chiÕm 14,5% vµ n¨m 2000-2003 nguån vèn nµy ®¹t 15,7% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp trªn 60% tæng vèn ®Çu t­ (gÇn 55% sè dù ¸n) ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­, c¬ cÊu kinh tÕ. Nguån vèn ®Çu t­ tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc: tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ngµy cµng gia t¨ng vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng quy m« vèn ®Çu t­ cña toµn x· héi. N¨m 2000, tæng nguån vèn chñ së h÷u t¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 173,857 tû ®ång. Trong giai ®o¹n 1991-1995, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 11,7% gÊp 1,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña nªn kinh tÕ. Tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y (2001) tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc chËm l¹i nh­ng vÉn chiÕm tû träng lín trong GDP cña toµn bé nÒn kinh tÕ, nép ng©n s¸ch chiÕm 40% tæng thu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¹o viÖc lµm cho trªn 1,9 triÖu ng­êi. Mét sè s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cã ®ãng gãp chñ yÕu vµo c©n ®èi hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ nh­: xi m¨ng, dÇu khÝ, b­u chÝnh viÔn th«ng... Nguån vèn tõ khu vùc t­ nh©n vµ d©n c­: nguån vèn trong d©n c­ kh«ng ph¶i lµ nhá xÊp xØ 80% tæng nguån vèn huy ®éng cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng, tõ khu vùc d©n c­ cã thÓ huy ®éng ®­îc hµng ngµn tû ®ång vµ hµng chôc triÖu USD chØ trong mét thêi gian ng¾n. Víi kho¶ng 15 triÖu hé gia ®×nh ®ãng gãp kho¶ng 1/3 GDP, trong giai ®o¹n 1996-2000 tiÕt kiÖm cña khu vùc d©n c­ chiÕm kho¶ng 15% GDP. §ãng gãp cña khu vùc d©n doanh t­¬ng ®èi: chØ riªng 8 th¸ng ®Çu n¨m 2001 cã kho¶ng 11 ngµn doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp víi sè vèn 13000 tû ®ång. Nguån vèn nµy ®­îc ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc: kinh doanh th­¬ng m¹i, dÞch vô, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp . Bªn c¹nh ®ã, chóng ta lu«n lu«n coi träng viÖc thu hót nguån vèn tõ bªn ngoµi ®Æc biÖt lµ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) chiÕm kho¶ng 30% tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, coi ®ã lµ yÕu tè quan träng, gãp phÇn t¨ng thªm nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, t¹o ra c¬ cÊu hîp lý ®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Ba n¨m qua nguån vèn ODA gi¶i ng©n ®­îc 4,6 tû USD, nguån vèn FDI thùc hiÖn ®¹t 7,5 tû USD. KÓ tõ khi ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn hÕt quý I/2001 c¶ n­íc ®· thu hót ®­îc 3426 dù ¸n FDI víi tæng vèn ®¨ng ký (kÓ c¶ t¨ng vèn ) 45,21 tû USD, vèn thùc hiÖn ®¹t trªn 20tû USD (kÓ c¶ c¸c dù ¸n hÕt h¹n vµ gi¶i thÓ) tõ n¨m 1991-2000, FDI chiÕm tõ 20-30% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. §©y lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng ®ãng gãp ®ang kÓ vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña n­íc ta. Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo GDP, t¨ng nhanh qua c¸c n¨m, tõ 2,5% n¨m 1992 lªn 11,7% n¨m 1999 vµ 17,8% n¨m 2000. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi nh÷ng thÕ m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ ®· gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH-H§H. NhiÒu ngµnh nghÒ míi xuÊt hiÖn nh­: l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ti vi, m¸y giÆt, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, m¸y thu b¨ng, ®Çu video, tæng ®µi ®iÖn tho¹i… Trong ngµnh c«ng nghiÖp nãi riªng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung nguån vèn tõ FDI ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, ®­a ra nh÷ng m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn, ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i vµ lµ ®éng lùc quan träng buéc c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng, h×nh thøc… cña s¶n phÈm ®Ó c¹nh tranh, tån t¹i trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Çu t­ n­íc ngoµi còng gãp phÇn më réng,®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c­êng, cñng cè vµ t¹o ra nh÷ng thÕ vµ lùc míi cho nÒn kinh tÕ n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc xem xÐt kÕt qu¶ FDI theo ngµnh kinh tÕ tõ n¨m 1988 ®Õn hÕt quý I/2001 kh«ng kÓ 33 dù ¸n ®· hÕt h¹n víi sè vèn ®Çu t­ 316,4 triÖu USD vµ 668 dù ¸n gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n víi sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 36,565 tû USD. Vèn FDI chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng víi 1712 dù ¸n (chiÕm 63% tæng sè dù ¸n), tæng vèn ®Çu t­ 20.267,7 triÖu USD (chiÕm 55.4 % tæng vèn FDI ). §øng thø hai lµ lÜnh vùc dÞch vô cã 663 dù ¸n( chiÕm 23,2% sè dù ¸n) víi vèn ®Çu t­ lµ 14.037 triÖu USD ( chiÕm 38,4 % tæng sè vèn ®Çu t­ ) lÜnh vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp cã sè dù ¸n vµ vèn ®Çu t­ nhá nhÊt víi 380 dù ¸n( chiÕm 13,8 % sè dù ¸n) vèn ®Çu t­ ®¨ng ký ®¹t 2.260,359 triÖu USD (chiÕm 6,2%). Thùc tÕ ho¹t ®éng FDI cho thÊy dßng vèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng ngµnh dÔ thu lîi nhuËn, thêi gian thu håi vèn ng¾n, cã thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc lín vµ nh÷ng ngµnh trong n­íc cã tiÒm n¨ng nh­ng ch­a ®­îc khai th¸c nh­ c¸c ngµnh s¶n xuÊt chÊt tÈy röa,ngµnh may mÆc, giÇy dÐp, hµng ®IÖn tö d©n dông, kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho thuª... ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghÖ cao kh«ng nhiÒu, nhÊt lµ ®Çu t­ chiÒu s©u vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ cßn h¹n chÕ. Trong bèi c¶nh biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi thêi gian qua, ViÖt Nam ®· tÝch cùc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ nh»m thu hót nhiÒu h¬n n÷a vèn FDI. Tuy nhiªn trong tæng thÓ c©n ®èi chung cña nÒn kinh tÕ, ViÖt Nam x¸c ®Þnh râ vai trß cña vèn trong n­íc lµ chñ ®¹o. Cïng víi FDI,nguån vèn ODA thùc hiÖn còng cã nhiÒu tiÕn bé. N¨m 1993-2000: ViÖt Nam ®· tæ chøc ®­îc 8 héi nghÞ c¸c nhµ tµi trî víi tæng sè vèn cam kÕt lµ 17,54 tû USD. Víi quy m« tµi trî kh¸c nhau, hiÖn nay ë ViÖt Nam cã nhiÒu h¬n 45 ®èi t¸c hîp t¸c ph¸t triÓn song ph­¬ng vµ h¬n 350 tæ chøc tæ chøc quèc tÕ vµ phi chÝnh phñ ®ang ho¹t ®éng. T×nh h×nh cam kÕt ODA giai ®o¹n 1993-2000. §¬n vÞ: N¨m 1993 94 95 96 97 98 99 2000 Tæng sè Møc vèn cam kÕt 1,81 1,94 2,26 2,43 2,4 2,2 2,1 2,4 17,54 Nguån: Vô kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ®Çu t­. §Ó sö dông nguån vèn ODA ®· cam kÕt. chÝnh phñ ViÖt nam ®· ký kÕt víi c¸c nhµ tµi trî c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ ODA.TÝnh tõ n¨m 1993 tíi hÕt n¨m 2000, tæng gi¸ trÞ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ ®· ký kÕt lµ 12,6 tû USD b»ng 71,8% so víi tæng ODA ®· cam kÕt trong giai ®o¹n nµy. Nghiªn cøu quan hÖ tû lÖ cña tõng lo¹i nguån vèn trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi ®· cho thÊy c¬ cÊu ®Çu t­ nµy ®· b­íc ®Çu tá ra phï hîp vµ ngµy cµng hîp lý, tÝch cùc h¬n. ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt h¬n ®Ó tËp trung vµo ®Çu t­ cho nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, ph¸t triÓn KH – CN, ®Æc biÖt lµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng… KÕt qu¶ lµ ®· h×nh thµnh c¸c khu kinh tÕ träng ®iÓm, nhiÒu khu c«ng nghiÖp, nhiÒu khu chÕ xuÊt, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña ®Êt n­íc, hµ tÇng giao th«ng vËn t¶i…H¹ tÇng x· héi ®· ®­îc chó träng ®Çu t­ vµ c¶i thiÖn ®¸ng kÓ t¹o ra tiÒn ®Ò, ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ. Cïng víi viÖc gi÷ v÷ng m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, gi¶m chi phÝ ®Çu t­, gi¶i quyÕt c¸c v­íng m¾c cô thÓ cho nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Trong 3 n¨m qua ViÖt Nam ®· ban hµnh hµng lo¹t c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch mang tÝnh khuyÕn khÝch cao, tõng b­íc h¹n chÕ vµ xo¸ bá c¸c rµo c¶n, ®· t¹o ra nhiÒu kh¶ n¨ng huy ®éng tèt h¬n nguån vèn tõ khu vùc d©n c­, tõ DNNN, tõ tÝn dông Nhµ n­íc vµ tõ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã c¸c nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­îc huy ®éng kh¸ nªn trong 3 n¨m qua n¨ng lùc nhiÒu ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn ®¸ng kÓ: c«ng suÊt ®iÖn ban ngµnh t¨ng 3.393 MW, s¶n l­îng khai th¸c than s¹ch t¨ng 3,4 triÖu tÊn, s¶n xuÊt ph©n ho¸ häc t¨ng 450 ngh×n tÊn… Tãm l¹i, trong nh÷ng n¨m qua nguån vèn ®Çu t­ huy ®éng hµng n¨m kh«ng ngõng t¨ng. Hµng n¨m vèn ®Çu t­ ph¶i tr¶ toµn x· héi t¨ng kho¶ng 18% nhê ®ã tû lÖ vèn ®Çu t­ so víi GDP kh«ng ngõng t¨ng… Nguån vèn ®Çu t­ ®· cã t¸c ®éng thu hót ®­îc c¸c nguån kh¸c, Trong ®iÒu kiÖn, chÝnh phñ ®· thùc thi nhiÒu c¬ chÕ ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong n­íc vµ n­íc ngoµi, huy ®éng nguån vèn c«ng tr¸i gi¸o dôc, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu ®« thÞ, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh… gãp phÇn t¨ng nhanh tæng nguån vèn ®Çu t­, thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, viÖc triÓn khai thùc hiÖn nguån vèn ®Çu t­ còng cßn mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh g©y ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t­: Thø nhÊt, ch­a huy ®éng hÕt tiÒm n¨ng c¸c nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c nÒn kinh tÕ. NhiÒu Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng ch­a chó träng huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc mµ chñ yÕu vÉn tr«ng chê, û l¹i vµo nguån vèn do NSNN cÊp, ch­a ®ñ søc thu hót ®­îc nhiÒu c¸c nguån vèn kh¸c tham gia ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ khu vùc t­ nh©n nªn ®· h¹n chÕ rÊt lín vÒ quy m« ®Çu t­, nhÊt lµ ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng cã kh¶ n¨ng thu håi vèn. ViÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a phôc håi ®­îc tèc ®é huy ®éng cao nh­ nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. HÇu hÕt c¸c dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp gÇn ®©y ®Òu cã quy m« nhá, m«i tr­êng ®Çu t­ tuy ®­îc c¶i thiÖn nhiÒu nh­ng møc ®é c¹nh tranh so víi c¸c n­íc trong khu vùc ch­a cao vµ cßn nhiÒu bÊt cËp nh­: chÝnh s¸ch thay ®æi liªn tôc vµ khã dù b¸o tr­íc, cã t×nh tr¹ng c¹nh tranh ch­a hîp lý trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng. Khèi l­îng gi¶i ng©n vèn ODA ®¹t thÊp so víi kÕ ho¹ch, hµng n¨m chØ ®¹t kho¶ng 80 – 90% møc ®Ò ra. Sau 10 n¨m kªu gäi nguån vèn ODA, ®Õn nay míi gi¶i ng©n ®­îc 13,5 tû USD trªn tæng sè 25 tû USD cam kÕt, tû lÖ gi¶i ng©n gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, khèi l­îng gi¶i ng©n cßn thÊp do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã chñ yÕu lµ nguyªn nh©n chñ quan nh­ chËm gi¶i phãng mÆt b»ng, c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng bè trÝ kh«ng ®ñ vèn ®èi øng, n¨ng lùc cña c¸c ban qu¶n lý dù ¸n ODA cßn thÊp, thñ tôc ch­a hµi hoµ trong vµ ngoµi n­íc… Thø hai, bè trÝ ®Çu t­ cßn giµn tr¶i: Nh×n chung, bè trÝ vèn ®Çu t­ cßn giµn tr¶i, ph©n t¸n thÓ hiÖn ë hÇu hÕt c¸c nguån vèn, ®Æc biÖt lµ nguån vèn ®Çu t­ thuéc NSNN. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã tiÕn bé b­íc ®Çu (tËp trung h¬n cho c¸c dù ¸n nhãm A). Tuy nhiªn, nhiÒu Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng vÉn cßn t×nh tr¹ng bè trÝ vèn ch­a tËp trung, chñ yÕu lµ ®èi víi c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n nhãm B vµ C. Sè c«ng tr×nh dù ¸n ®Çu t­ tõ nguån vèn NSNN n¨m sau nhiÒu h¬n n¨m tr­íc. N¨m 2001 kho¶ng 7.000 dù ¸n, n¨m 2002 h¬n 8.000 dù ¸n, n¨m 2003 lµ 10.500 dù ¸n (t¨ng kho¶ng 2.500 dù ¸n so víi n¨m 2002). Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ: VÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng: Nhu cÇu ®Çu t­ cßn cã kho¶ng c¸ch rÊt lín so víi kh¶ n¨ng c©n ®èi cña NSNN, khi bè trÝ cô thÓ bÞ c¨ng kÐo bëi cã qu¸ nhiÒu môc tiªu. Tuy nhiªn, khi xem xÐt ®Ó quyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ míi ch­a nghiªm chØnh chÊp hµnh ®óng c¸c quyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ míi ch­a nghiªm chØnh chÊp hµnh ®óng c¸c xem xÐt kü, th× hiÖu qu¶ vµ tÝnh kh¶ thi thÊp. Trªn thùc tÕ, sè l­îng dù ¸n c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng phª duyÖt ®· kh«ng hîp ph¸p víi kh¶ n¨ng c©n ®èi ng©n s¸ch. Ngoµi ra, trong viÖc bè trÝ, ph©n bå vèn ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n, kh«ng lo¹i trõ c¸c tr­êng hîp do nÓ nang, do quan niÖm “ vèn ng©n s¸ch lµ ph¶i chia ®Òu gi÷a c¸c huyÖn, x·, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Çu t­ ph©n t¸n, giµn tr¶i cßn tiÕp diÔn. VÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý: Cßn bu«ng láng trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng viÖc ph©n cÊp qu¶n lý trong ®Çu t­ vµ x©y dùng cho c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng ®· thùc hiÖn t­¬ng ®èi m¹nh. Tuy nhiªn c¬ chÕ qu¶n lý vµ x©y dùng hiÖn t¹i thiÕu c¸c chÕ tµi, nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ (kÓ c¶ biÖn ph¸p hµnh chÝnh) nh»m kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ ®­îc viÖc phª duyÖt dù ¸n ®Çu t­ trµn lam, kÐm hiÖu qu¶. C«ng t¸c gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®Çu t­ ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu theo quy ®Þnh, mét mÆt do ®éi ngò c¸n bé ch­a ®­îc chuÈn bÞ chu ®¸o, c¸n bé nghiÖp vô cßn thiÕu kinh nghiÖm, n¨ng lùc cßn h¹n chÕ, ch­a cã hÖ thèng th«ng tin phôc vô ho¹t ®éng gi¸m s¸t. MÆt kh¸c, l·nh ®¹o ë mét sè Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng còng ch­a nhËn thøc ®Çy ®ñ ®­îc vÞ trÝ, vai trß cña c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®Çu t­ trong qu¶n lý ®Çu t­ nãi chung. Thø 3: L·ng phÝ, thÊt tho¸t trong NV§T cßn lín. L·ng phÝ, thÊt tho¸t trong ®Çu t­ vµ x©y dùng vÉn cßn lµ vÊn ®Ò nçi cém hiÖn nay. Cßn cã nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc trong qu¶n lý ®Çu t­ vµ thi c«ng c«ng tr×nh. ChÊt l­îng ë mét sè c«ng tr×nh cßn thÊp, g©y l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶ trong ®Çu t­. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra n¨m 2002 cña 995 DA, víi tæng sè vèn ®Çu t­ 20.736 tû ®ång, ph¸t hiÖn sai ph¹m vÒ tµi chÝnh vµ *** vèn ®Çu t­ lµ 1.151 tû ®ång, b»ng kho¶ng 5,5% tæng vèn ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh ®­îc kiÓm tra. Riªng 17 c«ng tr×nh do thanh tra Nhµ n­íc thùc hiÖn kiÓm tra, ph¸t hiÖn sai ph¹m vÒ tµi chÝnh chiÕm kho¶ng 13%. §ã lµ ch­a kÓ tíi c¸c l·ng phÝ lín do chËm triÓn khai c«ng tr×nh vµ nhÊt lµ do sai sãt trong chñ tr­¬ng ®Çu t­ mµ hiÖn ch­a cã c¸ch ®¸nh gi¸ thèng nhÊt. n¨m 2003, thanh tra Nhµ n­íc tiÕp tôc thanh tra mét sè dù ¸n, c«ng tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n víi sè vèn 8.235 tû ®ång. Qua kiÓm tra ®· ph¸t hiÖn tæng sè sai ph¹m vÒ tµi chÝnh lµ 1.235 tû ®ång, chiÕm trªn 14% tæng sè vèn. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng l·ng phÝ thÊt tho¸t trong ®Çu t­ cã nhiÒu, thÓ hiÖn ë tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh ®Çu t­, hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng, qu¶n lý ®Êt ®ai ch­a ®ång bé, ch­a x©y dùng râ vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u cña Nhµ n­íc, ph©n c«ng, ph©n cÊp ch­a râ rµng. Ngay tõ kh©u tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t­ cho dù ¸n ch­a quan t©m s©u s¾c tíi viÖc tiÕt kiÖm vèn ®Çu t­, nhiÒu dù ¸n thiÕt kÕ ph« tr­¬ng h×nh thøc. Sö dông ®¬n gi¸, ®Þnh møc kh«ng theo quy ®Þnh lµm ph¸t triÓn khèi l­îng vèn ®Çu t­, ph¸t triÓn dù ¸n c«ng tr×nh. Cßn nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc trong qu¶n lý vµ thi c«ng c«ng tr×nh, nhiÒu dù ¸n kh«ng lµm ®óng thiÕt kÕ, chñ ®Çu t­ vµ bªn thi c«ng mèc nèi, tho¶ thuËn khai ph¸t triÓn sè l­îng, ®iÒu chØnh dù ¸n rót tiÒn vµ vËt t­ cña c«ng tr×nh. Ngoµi ra, tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña c¸c chñ ®Çu t­, cña ban qu¶n lý dù ¸n, cßn t/c t­ vÊn cßn yÕu kÐm còng lµ nguyªn nh©n g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn ®Çu t­. Thø 4: T×nh h×nh nî ®äng trong ®Çu t­ vµ x©y dùng cßn lµ vÊn ®Ò bøc xóc. Nî ®äng trong ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay v­ît qu¸ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña ng©n s¸ch, ch­a ®­îc xö lý døt ®iÓm. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, t×nh h×nh thùc hiÖn v­ît kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña c¸n bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng vÉn tiÕp diÔn vµ cã xu h­íng t¨ng (sau khi rµ so¸t l¹i, sè nî vÉn cßn trªn 5 ngh×n tØ ®ång. Trung ­¬ng kho¶ng 2 ngh×n tØ ®ång, ®Þa ph­¬ng kho¶ng 3 ngh×n tû ®ång). Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nî ®äng Kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cßn rÊt h¹n hÑp, chØ ®¸p øng ®­îc tõ 40 - 50% nhu cÇu; do sù cÊp b¸ch ph¶i thùc hiÖn mét sè môc tiªu quan träng cña c¸c ®Þa ph­¬ng. Mét sè c«ng tr×nh, dù ¸n thuéc c¸c ngµnh thuû lîi, giao th«ng ph¶i khÈn tr­¬ng thi c«ng ngay tr­íc mïa m­a lò, ph¶i vay m­în hoÆc øng tr­íc vèn ®Ó thi c«ng. Do ®Æc thï cña c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n thuéc h¹ tÇng giao th«ng, thuû lîi, bªn A, c¬ quan cÊp ph¸t vèn, c¬ quan kiÓm tra to¸n khã kiÓm tra, kiÓm so¸t vÒ khèi l­îng thi c«ng, ®¬n gi¸ vµ ®Þnh møc trong dù to¸n ®­îc duyÖt, nªn nhiÒu nhµ thÇu tÝch cùc øng tr­íc vèn ®Ó thi c«ng. C¸c bé ngµnh, c¸c tØnh, thµnh phè cßn bu«ng láng trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng, c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh cßn thiÕu nh÷ng chÕ tµi, biÖn ph¸p cô thÓ nh»m kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ viÖc phª duyÖt dù ¸n ®Çu t­ trµn lan nh­ hiÖn nay. NhiÒu Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng cßn t­ t­ëng nÓ nang, dÔ dµng ®èi víi c¸c chñ ®Çu t­ trong viÖc vay m­în vèn, cho phÐp c¸c nhµ thÇu øng tr­íc vèn ®Ó thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch, ph¸t hiÖn thùc hiÖn v­ît vèn, c¸c c¬ quan qu¶n lý ch­a kÞp thêi can thiÖp ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Thø 5: C¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong lÜnh vùc ®Çu t­ ph¸t triÓn cßn chËm ®­îc söa ®æi bæ xung vµ hoµn chØnh, ch­a ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu thùc tÕ cña c«ng t¸c qu¶n lý hiÖn nay. C¬ chÕ tÝn dông ®Çu t­ ­u ®·i cßn nhiÒu bÊt cËp. §èi t­îng cho vay dµn tr¶i, më réng qu¸ møc, l·i suÊt cho vay thÊp, kÐo dµi thêi gian tr¶ nî, khoanh nî, dïng ng©n s¸ch ®Ó tr¶ nî vay. HiÖn nay tån t¹i nhiÒu møc l·i suÊt trong tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc, g©y phøc t¹p trong qu¶n lý, ®ång thêi dÔ ph¸t sinh tiªu cùc. VÒ h×nh thøc tÝn dông, chñ yÕu vÉn lµ cho vay theo dù ¸n, h×nh thøc hç trî l·i suÊt sau ®Çu t­ míi ®­îc ¸p dông. Tãm l¹i: Quy m« lín cã t¨ng vµ nguån huy ®éng ®· ®­îc ®a d¹ng ho¸ song ho¹t ®éng ®Çu t­ vÉn ch­a ®ñ søc ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp. II. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh kinh tÕ quèc d©n trong thêi kú ®æi míi ®· dÞch chuyÓn theo h­íng: ®Çu t­ m¹nh cho c«ng nghiÖp, ­u tiªn cho n«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn h¹ tÇng c¬ së còng nh­ c¸c lÜnh vùc x· héi. Trong 3 n¨m qua tuy vÉn tËp trung chñ yÕu cho ngµnh c«ng nghiÖp, chiÕm kho¶ng 43,5% vèn ®Çu t­ toµn x· héi, víi møc ph¸t triÓn b×nh qu©n 11% nh­ng ®· gia ph¸t triÓn ®Çu t­ cho lÜnh vùc n«ng l©m nghiÖp - thuû s¶n, t¨ng b×nh qu©n lµ 13,2%/n¨m. §Çu t­ cho lÜnh vùc khoa häc - c«ng nghÖ, gi¸o dôc ®µo t¹o, y tÕ v¨n ho¸ t¨ng 15,2%/n¨m nªn tû träng vèn ®Çu t­ cho c¸c lÜnh vùc nµy ®· ®¹t t­¬ng øng lµ 12,7% vµ 8,1%, ngoµi ra cßn ®Çu t­ cho h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c 8,2%, c¸c ngµnh kh¸c kho¶ng 20,7%. C¬ cÊu tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn theo nhãm ngµnh kinh tÕ trong thêi gian qua (%) N¨m C¬ cÊu Tæng sè N«ng l©m nghiÖp - thuû s¶n C«ng nghiÖp - x©y dùng DÞch vô 1986 100,00 38,06 28,88 33,06 1987 100,00 40,56 28,36 31,08 1988 100,00 46,30 23,96 29,74 1989 100,00 42,07 22,94 34,99 1990 100,00 38,74 22,67 38,59 1991 100,00 40,49 23,79 35,72 1992 100,00 33,94 2726 38,80 1993 100,00 28,87 28,90 41,23 1994 100,00 27,43 28,87 43,70 1995 100,00 27,18 28,76 44,06 1996 100,00 27,76 29,73 42,51 1997 100,00 27,77 32,08 42,15 1998 100,00 25,78 32,49 41,73 1999 100,00 25,43 34,49 40,08 2000 100,00 24,53 36,73 38,74 2001 100,00 23,25 38,12 38,63 ¦íc 2002 100,00 22,99 38,55 38,46 Nh÷ng nhËn xÐt cã thÓ ®­îc rót ra, ®ång thêi còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn l­u ý trong c¬ cÊu ®Çu t­ thêi gian tíi. Thø nhÊt, ®Çu t­ cho nhãm ngµnh n«ng l©m nghiÖp - thuû s¶n ®· t¨ng lªn c¶ vÒ l­îng tuyÖt ®èi, c¶ vÒ tû lÖ lµ phï hîp víi chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Tû träng vèn ®Çu t­ cho n«ng, l©m nghiÖp - thuû s¶n trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi ®· ph¸t triÓn tõ 8,5% thêi kú 1991 - 1995 lªn 11,37% trong thêi kú 1996 - 2000. GÇn ®©y nhÊt n¨m 2003 th× tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n nh­ sau: ThiÖn (tû ®ång) N¨m 2003 so víi n¨m 2002 (%) N¨m 2002 ¦íc 2003 Tæng sè 155.857.8 163.497.8 104.9 N«ng nghiÖp 122.150.0 127.110.7 104.1 L©m nghiÖp 6.107.6 6.174.8 101.1 Thuû s¶n 27.600.2 30.212.3 109.5 ChÝnh sù chuyÓn dÞch nµy ®· gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi, gãp phÇn ®Ó ®Êt n­íc kh«ng bÞ cuèn hót vµo cuéc KH2 tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc thêi kú 1997 - 1998 vµ sù suy tho¸i cña kinh tÕ toµn cÇu trong n¨m 2001 - 2002, tr¸i l¹i ®· ph¸t triÓn lªn qua tõng quý trong n¨m 2002 vµ n¨m 2002 ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao nhÊt so víi 4 n¨m tr­íc ®ã nhê thu nhËp, søc mua, vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña n«ng d©n ph¸t triÓn lªn. Tuy nhiªn ®Çu t­ cho n«ng, l©m nghiÖp - thuû s¶n còng lµ mét sè vÊn ®Ò cÇn l­u ý. Mét mÆt, tû träng ®Çu t­ cho n«ng, l©m nghiÖp - thuû s¶n cßn thÊp so víi tû träng cña nhãm ngµnh nµy trong GDP (14,7% so víi 23,6%). MÆt kh¸c ®Çu t­ cßn theo phong trµo, tÝnh ph¸p lý cña quy ho¹ch thÓ hiÖn ch­a râ, t×nh tr¹ng nu«i trång - chÆt ph¸, th­êng diÔn ra ë nhiÒu c©y con trªn nhiÒu vïng. Tû träng ®Çu t­ cho kh©u gièng, kh©u chÕ biÕn vµ kh©u tiªu thô cßn Ýt. §Çu t­ ®Ó chuyÓn lao ®éng tõ n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n (chiÕm 2/3) song c«ng nghiÖp - x©y dùng vµ dÞch vô cßn rÊt chËm. Môc tiªu ®Ò ra gi¶m xuèng cßn 56 - 57% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010 sÏ khã mµ thùc hiÖn ®­îc nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p quyÕt liÖt ngay tõ b©y giê. C¬ cÊu ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp ch­a thËt hîp lý. Trong n«ng nghiÖp chñ yÕu vÉn tËp trung ®Çu t­ vµo thuû lîi (chiÕm kho¶ng 70% vèn ®Çu t­ cña ngµnh), mµ ch­a chó ý nhiÒu ®Õn ®Çu t­ nh»m n©ng cao chÊt l­îng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nh­ ®Çu t­ ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ phôc vô n«ng nghiÖp, ®Çu t­ cho hÖ thèng gièng c©y trång, vËt nu«i, chÕ biÕn n«ng s¶n, m¹ng l­íi c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Ch­a kh¾c phôc nguyªn nh©n mµ ®i kh¾c phôc hËu qu¶ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kÐm.: Ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n do ch­a ®Çu t­ t­¬ng xøng ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë n«ng th«n, ph¸t triÓn trang tr¹i, lµng nghÒ truyÒn thèng nh»m chuyÓn ®æi c¬ c¸u s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. Ngµnh thuû s¶n cã møc t¨ng tr­ëng cao, nh­ng ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy cßn khiªm tèn. Thø 2: Tû träng ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· ph¸t triÓn kh¸. Ngµy 29/10/2004 t¹i Hµ Néi, Bé ngo¹i giao vµ Ban tæ chøc héi chî quèc tÕ hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam 2004 héi th¶o nh»m ®¸nh gi¸ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ c¸c s¶n phÈm c«._.ớc các ngành nghề mà pháp luật hiện hành còn đang hạn chế dưới các hình thức điều kiện đầu tư (như điều kiện xuất nhập khẩu, nội địa hoá, phát triển nguồn nhiên liệu trong nước…). - Tiến tới xây dựng quyền tự do kinh doanh của nhà đầu tư nước ngoài theo hướng cho phép các nhà đầu tư nước ngoài vào tất cả các lĩnh vực mà pháp luật không cấm. 3. Thực hiện các chính sách và biện pháp hiệu quả trong thu hút đầu tư nước ngoài. - Kết hợp chính sách ưu đãi đầu thuế và cải cách thủ tục hành chính để thu hút đầu tư nước ngoài. Tiến tới thu hút nguồn đầu tư nước ngoài qua lợi thế về nhân lực, hạ tầng, công nghệ, chi phí giao dịch. Thực hiện các chính sách ưu đãi đầu tư nước ngoài ở các vùng có điều kiện khó khăn. 4. Loại bỏ bảo hộ thiếu cân nhắc: - Các chính sách bảo hộ cần được loại bỏ dần. Điều này đáp ứng hai yêu cầu cần thiết. Thứ 1: Chính sách bảo hộ chắc chắn sẽ phải được xoá bỏ dần theo các cam kết quốc tế mà Việt nam ký kết cùng với việc đàm phán gia nhập WTO. Thứ 2: Chính sách bảo hộ được chứng minh là kém hiệu quả trong việc cải thiện khả năng cạnh tranh của các ngành được bảo hộ, đồng thời với việc bóp méo tín hiệu hướng dẫn phân bổ nguồn lực. II. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ Vốn đầu tư là yếu tố vật chất trực tiếp quyết định tốc độ tăng trưởng kinh tế, giống như “có bột mới gột nên hồ”. Nhưng việc xây dựng cơ cấu vốn đầu tư như thế nào cho hiệu quả để phát triển KT-XH là công việc không đơn giản. Một cơ cấu vốn đầu tư hợp lý tác động hình thành cơ cấu đầu tư hợp lý. Nguồn tư đầu tư nhà nước đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Sử dụng hiệu quả, phát huy được tối đa vai trò nguồn vốn nhà nước. Tạo điều kiện cho các thành kinh tế tư nhân phát triển. Nhà nước đầu tư vốn Phát triển cơ sở hạ tầng, đầu tư xây dựng hiện đại hoá mạng lưới giao thông, bến cảng, kho bãi. Đồng thời nhà nước còn đảm bảo nhận các dịch vụ thông tin, xúc tiến thương mại, giáo dục đào tạo và một phần nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật mới. Một số ngành công nghiệp quan trọng như quốc phòng, và ngành mà đòi hỏi vốn đầu tư lớn, tư nhân không đủ sức hoặc không muốn đầu tư. Vốn đầu tư nhà nước tuy không mang tính lợi nhuận nhưng nó là cơ sở giúp cho các thành phần kinh tế khác phát triển nhanh chóng. Góp phần công cuộc hiện đại hoá đất nước. Nguồn vốn doanh nghiệp tư nhân thương đầu tư lĩnh vực công nghiệp dịch vụ góp phần chuyển cơ cấu công nghiệp dịch vụ ngày càng chiếm tỷ trọng cao. Vốn thành phần kinh tế tư nhân thương đầu tư cho nghiên cứu đưa ra các sản phẩm mới ra thị trường, xúc tiến sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Mua sắm máy móc phục vu việc sản xuất. III. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn theo ngµnh III.1 Giải pháp phát triển nông nghiệp Việt nam Việt nam trong vùng nhiệt đới gió mùa, có truyền thống phát triển lâu đời, có nhiều sản phẩm nông nghiệp nổi tiếng trong. Việt nam rất nhiều điều kiện để phát triển nông nghiệp. Trong quá trình hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới WTO, AFTA ngành nông nghiệp đang phải cạnh tranh mạnh mẽ với các nước trên thế giới. Trong tình hình đó vai trò nhà nước đối với sự phát triển của ngành nông nghiệp hết sức quan trọng. Nhà nước phải cần có những chính sách đầu tư, ưu tiên phát triển cho nông nghiệp. 1. Chính sách điều tiết sản sản xuất nông nghiệp thông qua các kế hoạch dài hạn phát triển kinh tế quốc dân. Đưa ra các kế hoạch năm năm: Trong các kế hoạch 5 năm, chính phủ đề ra các mục tiêu cụ thể phát triển nông nghiệp và vạch ra các dự án, chương trình cụ thể để thực hiện các mục tiêu đó. Mục tiêu chủ yếu có tính phổ biến trong các kế hoạch phát triển kinh tế dài hạn tăng cường sản xuất nông nghiệp, đa dạng hoá từng bước sản xuất đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu, giải quyết việc làm, mở rộng thị trường nội địa. 2. Đầu tư cho việc xây dựng chiến lược cho ngành nông nghiệp. Nghiên cứu thị trường, dự báo cung cầu cầu hàng nông sản. Dựa ra chiến lược phát triển, chon lụa các mặt hàng nông sản có ưu thế để đầu tư nghiên cứu. 3. Đầu tư xây dựng các kho dự trữ nông sản: Xây dựng các kho dự trữ nông sản, điều tiết hàng hoá nông sản khi có những biến động trên thị trường nông sản, tránh tình trạng nông sản bị dư thừa, hay thiếu hụt. Đảm bảo đời sống của cho người nông dân. 4. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông nghiệp. Cơ sở hạ tầng mà trước hết là hệ thống đườn xá ở nông thôn và từ nông thôn đến các trung tâm kinh tế lớn được coi là điều kiện kiên quyết để mở rộng thị trường, nối liền nông dân với thị trường tiêu thụ. 5. Đầu tư xây dựng công trình thuỷ lợi: Thủy lợi và cung cấp nước giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp châu Á gió mùa. Nhiều nhà kinh tế cho rằng, Việt nam có tiết tục duy trì được nhịp độ tăng trưởng nông nghiệp hay không phụ thuộc vào vấn đề thuỷ lợi. Đó đầu tư xây dựng những công trình thuỷ lợi. 6. Đầu tư xây dựng nhà máy phân bón: Xây dựng các nhà máy phân bón trên cơ sở lợi thế so sánh, tức là chỉ xây dựng những nhà máy phân bón chúng ta tiền năng, có khả năng cạnh tranh trên thị trường, tiến hành nhập khẩu phân bón mà việc sản xuất trong nước không có lợi thế so sánh. Nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp trong nước. 7. Chính sách tín dụng: Tạo moi điều kiện các ngân hàng xây dựng chi nhánh tại vùng nông thôn, tạo điều kiện cho người nông dân có khả năng tiếp nhận các nguồn vốn vay. Phát triển sản xuất. 8. Đầu tư xây dựng các viện nghiên cứu nông nghiệp: Xây dựng các viên nghiên cứu giống cây trông vật nuôi trên cả nước. Đặc biệt đầu tư nghiên cứu phát triển công nghiệp sinh học ứng dụng trong nông nghiệp. phát triển công nghệ sinh học trong thời gian tới là tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi mới có năng suất, chất lượng. 9. Đầu tư cho việc xây dựng thương hiệu cho ngành nông sản Việt nam: Việt nam có rất nhiều nông sản nổi tiếng gắn liền với mỗi địa phương, như trè Mộc Châu, nước mắn Phú Quốc, những năm gần trong quá trình hội nhập nhiều thương hiệu nông sản của Việt nam bị đánh cắp ảnh hưởng không nhỏ đến nền lợi ích của hàng nông sản Việt nam, chúng ta cần có những biện pháp giải quyết vấn đề này, đầu tư thương hiệu. III.2 Giải phát triển ngành công nghiệp 1.Xác định chiến lược phát triển đúng đắn có ý nghĩa kiến quyết hướng cho nền kinh tế bước vào giai đoạn phát triển mới với những thay đổi căn bản. Định hướng chiến lược bằng các chương trình kế hoạch để chuyển công nghiệp phát triển theo hướng xuất khẩu. Với định hướng chiến lược xuất khẩu, sự điều tiết của nhà nước hướng trọng tâm vào thay đổi cơ cấu công nghiệp sao cho phù hợp với thị trường thế giới và phát huy lợi thế của đất nước. Điều đó đặt ra cho các cơ quan của chính phủ phải nghiêm cứu đánh giá các mặt mạnh, mặt yếu trong cơ cấu cũ, xác định được ngành “mũi nhọn”, những lĩnh vực chiến lược và trước mắt, lựa chọn qui mô và loại hình công nghệ mà nhà nước cần tham gia trực tiếp xây dựng thúc đẩy hình thành một cơ cấu tối ưu. Để thực hiện được các mục tiêu đó nhà nước đề ra các chương trình kế hoạch cụ thể, thông thường là kế hoạch 5 năm. Những ngành mũi nhọn của Việt nam trong thời gian tới: - Công nghiệp đóng tàu. - Công nghệ phần mền. - Công nghệ sinh học. - Công nghệ vật liệu mới. 2. Công nghiệp là đòi hỏi cần rất nhiều vốn, phải có chính sách thu vốn từ nhiều nguồn: Chính sách thu hút vốn trong nước. Chính sách thu hút vốn nước ngoài. 3. Khuyến kích các doanh nghiệp trong nước đổi mới công nghệ: Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước vay vốn ưu đãi để có thể nhật khẩu công nghệ máy móc hiện đại từ những nước công nghiệp phát triển. 4. Khuyến kích các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư, chuyển giao những sản phẩm công nghiệp có hàm lượng công nghệ chất xám. 5. Sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong nước, biến những khả năng tiềm ẩn thành vốn hiện thực để phát triển công nghiệp Việt Nam. - Thứ nhất: Nguồn lực con người Việt Nam Nguồn tài nguyên trí tuệ cực kỳ quý giá mà chúng ta phải tìm cách nuôi dưỡng, đào tạo và khai thác có hiệu quả. Kinh nghiệm của những quốc gia xung quanh như: Nhật Bản, Xingapo… đều là những quốc gia nghèo tài nguyên nhưng nhờ có chính sách khai thác hiệu quả tài nguyên con người, vì thế họ đã trở thành những quốc gia nền công nghiệp phát triển. - Thứ hai: Bảo đảm bản quyền phát minh sáng chế, công nghệ và các giải pháp quản lý. - Thứ ba: Nguồn lực về tài nguyên, khoáng sản. Việt Nam không có nhiều tài nguyên trong nhiều lĩnh vực, nhưng cũng có một trữ lượng đáng kể dầu mỏ, khí đốt, một số khoáng sản quý hiếm, tiềm năng về thuỷ điện, về du lịch, về vị trí địa lý, về bờ biển dài… Những thứ đó sẽ tạo ra những điều kiện nguồn vốn ban đầu cho công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hóa. 6. Xây dựng thị trường công nghệ. Nhằm chuyển nhanh ứng dụng công nghệ vào trong sản xuất, đời sống. III.3 Phát triển ngành Dịch vụ III.3.1 Giải pháp chung - Tiếp tục xoá bỏ độc quyền doanh nghiệp ở một số lĩnh vực dịch vụ như viễn thông, cung ứng điện, tạo sự cạnh tranh lành mạnh trong từng ngành dịch vụ để thu hút vốn đầu tư của các thành phần kinh tế cho phát triển dịch vụ. - Phát triển ngành dịch vụ, điều quan trọng là phải liên doanh hợp tác với nước ngoài, thu hút vốn đầu tư, kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý của nước ngoài. Tiến hành mở cửa ngành dịch vụ với nước ngoài, thu hút vốn đầu tư của nước ngoài vào các lĩnh vực như bảo hiểm, điện tín, bán hàng, du lịch … III.3.2 Giải pháp cho từng ngành - Dịch vụ giao thông vận tải: Đầu tư để duy trì, củng cố, nâng cấp và phát triển có trọng điểm cơ sở vật chất hạ tầng giao thông vận tải. Hình thành một số cảng biển theo mô hình cảng mở, từng bước gia tăng dịch vụ chuyển tải. Từng bước mở cửa thị trường, thu hút sự tham gia của các hãng hàng không quốc tế. Dịch vụ du lịch: Du lịch Việt Nam phải thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phấn đấu thu hút trên 6 triệu lượt khách quốc tế và trên 25 triệu khách du lịch trong nước vào năm 2010. Vốn ngân sách nhà nước tiếp tục tập trung vào việc hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng du lịch, trước hết là các trọng điểm du lịch quốc gia và các vùng có tiềm năng phát triển du lịch, đặc biệt là các khu du lịch gắn với các di tích văn hóa - lịch sử đã được quy hoạch và có chiến lược phát triển đến năm 2020. Tạo điều kiện doanh nghiệp ngoài quốc doanh tham gia phát triển du lịch bằng chính sách thuế, tạo điền ưu đãi về đất đai. Khuyến khích thu hút vốn đầu tư trong nước và nước ngoài phát triển ngành du lịch, xây dựng những khách sạn tiêu chuẩn quốc tế, xây dựng khu vui chơi có tầm cơ quốc tế. - Dịch vụ tài chính: Tạo môi trường thuận lợi cho các tổ chức thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia và cạnh tranh bình đẳng trên thị trường tài chính và dịch vụ tài chính; điều chỉnh cơ chế, chính sách để thị trường tài chính và thị trường dịch vụ tài chính hoạt động phù hợp với điều kiện của nền kinh tế và thực hiện các cam kết quốc tế về tài chính và dịch vụ tài chính. - Dịch vụ ngân hàng: Đẩy mạnh việc hiện đại hóa hệ thống thanh toán qua ngân hàng, tăng cường các tiện ích ngân hàng nhằm khuyến khích các thành phần kinh tế, kể cả cá nhân người tiêu dùng, sử dụng dịch vụ thanh toán qua ngân hàng, hạn chế việc sử dụng tiền mặt trong quan hệ thương mại, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút kiều hối. Nâng cao khả năng huy động vốn của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là các nguồn vốn trung và dài hạn, đồng thời đơn giản hóa các quy trình, thủ tục nhằm tiếp tục mở rộng các hoạt động cấp tín dụng theo hướng an toàn, hiệu quả phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vốn cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong nước, chuẩn bị cho quá trình hội nhập vào kinh tế thế giới và khu vực, nhất là khi thực hiện các cam kết theo Hiệp định thương mại Việt - Mỹ và các cam kết sau khi gia nhập WTO. - Dịch vụ bưu chính, viễn thông: Xây dựng, phát triển mạng lưới bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin rộng khắp theo hướng hiện đại, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các dịch vụ nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng và phát triển ứng dụng công nghệ thông tin theo những mục tiêu của Chiến lược phát triển Bưu chính - Viễn thông Việt Nam đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020. - Dịch vụ khoa học công nghệ: Tập trung phát triển mạnh các loại hình dịch vụ khoa học công nghệ nhằm phục vụ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước như các hoạt động liên quan tới bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; các hoạt động hỗ trợ chuyển giao công nghệ, áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất, trình diễn công nghệ; các dịch vụ về thông tin, tư vấn khoa học công nghệ, môi giới, xúc tiến công nghệ; các loại hình tổ chức hỗ trợ ươm tạo công nghệ, khởi lập doanh nghiệp; từng bước xây dựng thị trường chuyển giao công nghệ. Các hoạt động đào tạo, huấn luyện cán bộ kỹ thuật, bồi dưỡng và nâng cao kiến thức quản lý kinh doanh. - Xuất khẩu lao động: Xuất khẩu lao động hàng năm mang lại nguồn ngoại tệ lớn 1,5 tỷ USD góp phần đáng kể nguồn cung ngoai tệ trong phát triển kinh tế nước nhà, hơn nữa giải quyết vấn đề việc làm, nâng cao trình độ cho nguồn nhân công nhân, chuyển dịch cơ cấu lao động, kinh tế trong quá trình công nghiệp hoá. Để có thể thực hiện tốt hơn vấn đề xuất khẩu lao động chúng ta cần: Thành lập các trung dạy nghề có chất lượng, đào tạo ra những người công nhân có tay nghề, đáp ứng nhu cầu. Tìm kiếm thị trường cho lao động Việt nam. Hiểu biết về các phong tục tập quán nước người công nhân lao động. IV. C¬ cÊu ®Çu t­ theo vïng l·nh thæ IV.1 Giải pháp phát triển vùng trọng điểm kinh tế phía Bắc. IV.1.1 Lựa chọn phương hướng phát triển các ngành và lĩnh vực - Vùng phát triển kinh tế trọng điểm Bắc Bộ (PTKTTĐ Bắc Bộ) có vị trí địa lý, kinh tế quốc phòng độc đáo, tạo ra lợi thế so sánh mang ý nghĩa quốc gia và khu vực cũng như đảm nhận vị trí đặc biệt quan trọng trong bảo vệ an ninh, quốc phòng. - Có lịch sử phát triển công nghiệp sớm nhất ở nước ta. - Nguồn nhân lực có chất lượng cao hơn so với các vùng khác, cộng thêm với các cơ sở nghiên cứu khoa học (được tập trung đông nhất so với các vùng) là một thế mạnh nổi trội, một tiềm năng lớn trong phát triển. Lực lượng cán bộ có trình độ trên đại học chiếm tới 72,4% so với cả nước; lao động đã qua đào tạo chiếm tới 29,5% lao động xã hội. - Vùng PTKTTĐ Bắc Bộ có nhiều thắng cảnh, kì quan thiên nhiên độc đáo (Vịnh Hạ Long, đảo Cát Bà, bán đảo Đồ Sơn, cùng với các đặc cảnh lân cận như Đồng Mô Ngải Sơn, Côn Sơn - Kiếp Bạc, Chùa Hương...), những di tích lịch sử nổi tiếng của dân tộc ở Hà Nội, Hải Phòng, Hải Hưng, Quảng Ninh... có sức hấp dẫn du khách trong và ngoài nước là lợi thế và tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch. Với rất nhiều tiền năng sẵn có của mình: IV.1.2 Công nghiệp - Trên lãnh thổ vùng PTKTTĐ Bắc Bộ phải nhanh chóng phát triển công nghiệp có hàm lượng kĩ thuật, công nghệ cao, không gây ô nhiễm môi trường, tạo ra những sản phẩm chất lượng tốt, hướng xuất khẩu. Phát triển một số ngành công nghiệp chủ lực tạo nguyên vật liệu trên cơ sở tài nguyên và lợi thế về địa lý của địa bàn. Cơ cấu công nghiệp chuyển dịch theo hướng tiến bộ, hiện đại. Những ngành trọng điểm phát triển là: kĩ thuật điện, điện tử, sản xuất thiết bị máy móc, đóng và sửa chữa tàu thuỷ, lắp ráp - chế tạo ô tô, xe máy; sản xuất vật liệu xây dựng;năng lượng; luyện cán thép; chế biến lương thực, thực phẩm; công nghiệp dệt, da, may. Ưu tiên phát triển các ngành và sản phẩm công nghiệp phục vụ xuất khẩu. Sự chuyển dịch cơ cấu như vậy sẽ đảm bảo nhịp độ tăng trưởng công nghiệp vùng PTKTTĐ Bắc Bộ. IV.1.3 Dịch vụ Lĩnh vực dịch vụ sẽ chuyển dịch cơ cấu theo hướng phát triển ưu tiên thương mại, du lịch, dịch vụ cảng, tài chính, ngân hàng, chuyển giao công nghệ. Sự phát triển và chuyển dịch cơ cấu dịch vụ này sẽ đảm bảo nhịp độ tăng trưởng bình quân năm của toàn bộ lĩnh vực dịch vụ từ nay đến năm 2010 khoảng 13%/năm. * Thương mại: Phát triển thương mại ở vùng PTKTTĐ Bắc Bộ để vùng này luôn là một trung tâm thương mại lớn nhất nhì cả nước, nơi phát luồng hàng đi các nơi, đáp ứng nhu cầu của cả vùng Bắc Bộ và công nghệ. Phát triển mạnh cả nội thương và ngoại thương, đưa tỷ trọng giá trị xuất khẩu của vùng PTKTTĐ Bắc Bộ so cả nước từ khoảng 20% hiện nay lên khoảng 30% vào năm 2010. Xây dựng các trung tâm thương mại tầm cỡ vùng, quốc gia, quốc tế ở Hà Nội , Hải Phòng, Hạ Long, Hải Dương. * Du lịch: vùng PTKTTĐ Bắc Bộ luôn giữ vai trò là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước, có thể thu hút được khoảng 1/2 lượt khách quốc tế đến Việt Nam và khoảng 2 triệu lượt khách nội địa vào năm 2010. ở đây sẽ phát triển đa dạng các loại hình du lịch: du lịch thắng cảnh, du lịch văn hoá, du lịch nghỉ ngơi giải trí, du lịch kết hợp hội nghị, tham quan các cơ sở sản xuất... * Tài chính - Ngân hàng: vùng PTKTTĐ Bắc Bộ luôn giữ vai trò trung tâm tài chính, ngân hàng hàng đầu của cả nước, phải phát triển mạnh, đáp ứng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Để đảm bảo nền kinh tế phát triển với nhịp độ khoảng 13 - 14% trong cả giai đoạn từ nay đến năm 2010 thì ước tính cần khoảng 507 nghìn tỷ đồng (giá 1994) vốn đầu tư, trong đó có khoảng 70% là nguồn vốn tự có. Như vậy, hệ thống tài chính, kho bạc, ngân hàng phải có trách nhiệm quan trọng trong việc huy động vốn đảm bảo quá trình tăng trưởng, phát triển. Hệ thống này phải luôn có quỹ dự trữ cần thiết (khoảng 40% tổng số vốn cần đầu tư) để đáp ứng kịp thời yêu cầu đầu tư. Hệ thống ngân hàng phải đảm bảo lượng tiền vào - ra được thuận tiện, nhanh gọn, chính xác, đạt hiệu quả kinh tế - xã hội. Phối hợp với các ngành chức năng, mở rộng thị trường vốn, hình thành thị trường chứng khoán... đảm bảo có đủ vốn cho nhu cầu phát triển. Hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động hệ thống ngân hàng, kho bạc. Phát triển dịch vụ đổi, bán, mua ngoại hói tại các tụ điểm buôn bán và các trung tâm thương mại, du lịch, ... * Phát triển mạnh các loại hình dịch vụ như: tiếp thị, chuyển giao công nghệ, thông tin, tư vấn, dịch vụ dân sinh, sửa chữa đồ dân dụng... IV.1.4 Nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp - Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, đưa tỷ trọng chăn nuôi từ 36% hiện nay lên khoảng 45% vào năm 2010. Phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá ngày càng hiện đại, nhất là có chất lượng sản phẩm cao (sạch, siêu sạch...) đáp ứng nhu cầu của thành phố, khu công nghiệp, dịch vụ, tạo nguồn nguyên liệu cho công nghiệp tinh chế và sản phẩm xuất khẩu. Lấy hiệu quả trên từng đơn vị diện tích (tăng nhiều lần so với hiện nay) làm tiêu chuẩn lựa chọn cơ cấu sản xuất và sản phẩm để từ nay đến năm 2010 GDP nông nghiệp giữ được nhịp độ tăng trưởng trung bình hàng năm khoảng 4% hoặc hơn. - Phát triển nuôi cá và thuỷ đặc sản nước ngọt, nước lợ; Quảng Ninh và Hải Phòng cần phát triển đánh bắt thủy sản từ ven bờ tiến dần ra khơi xa. IV.2 Giải pháp phát triển vùng trọng điểm kinh tế miền trung. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp dịch vụ và du lịch Chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp dịch vụ và du lịch để khai thác lợi thế và tạo động lực cho phát triển kinh tế trọng điểm miền Trung, tạo tích luỹ lớn và có sức lan toả đến các tỉnh miền Trung và vùng Tây Nguyên. IV.2.1 Về phương hướng phát triển công nghiệp và các khu công nghiệp Với những lợi thế về vị trí địa lý và cảng biển, đặc biệt là sự hình thành một số khu công nghiệp ở Đà Nẵng, ở khu vực Chân Mây và khu vực Dung Quất, cùng với nguồn tài nguyên về vật liệu xây dựng, khoáng sản, nông hải sản và nguồn lao động tương đối dồi dào, công nghiệp VKTTĐMT phát triển nhanh đẩy tới một bước công nghiệp hoá và hiện đại hoá, chuyển đổi cơ cấu của vùng, đổi mới bộ mặt nông thôn (chú trọng vùng núi và vùng biển) Tập trung các nguồn lực cho phát triển các khu công nghiệp của vùng, hướng vào các ngành công nghiệp chế biến nông lâm hải sản như chế biến mía đường, công nghiệp thực phẩm, công nghiệp chế biến tổng hợp gỗ, chế biến hải sản, chế tác xuất khẩu... gắn sản xuất với tìm kiếm và mở rộng thị trường trong nước và nước ngoài. Công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, công nghiệp khai khoáng, công nghiệp cơ khí, luyện kim... cần được phát triển mạnh để phục vụ tiêu dùng và phục vụ các khu công nghiệp. Phục hồi và phát triển một số mặt hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống phục vụ nhu cầu của xã hội, xuất khẩu và phục vụ du lịch. Phát triển mạnh công nghiệp sửa chữa và dịch vụ ở nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. IV.2.2 Về phương hướng phát triển nông - lâm - ngư nghiệp và nông thôn Phát triển theo chiều sâu cả trồng trọt và chăn nuôi trên cơ sở chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp với hệ sinh thái và nhu cầu của thị trường. Hình thành các vùng sản xuất hàng hoá tập trung gắn với công nghiệp chế biến tạo được nhiều giá trị gia tăng trên một đơn vị diện tích, tạo sự phát triển bền vững và ổn định. - Thực hiện thâm canh cao cây lúa ở những diện tích tưới tiêu chủ động, diện tích lúa 2 vụ bằng các biện pháp đồng bộ, nếu ở một địa điểm nào đó có chuyển sang phi nông nghiệp thì phải bù lại ở nơi khác để đảm bảo an toàn lương thực. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng: từ 3 vụ lúa sang 2 vụ lúa, 1 vụ màu hoặc cây công nghiệp ngắn ngày, chuyển diện tích lúa bấp bênh năng suất thấp sang cây công nghiệp ngắn ngày, thâm canh hoa màu lương thực, nhằm đảm bảo an toàn cho cư dân nông thôn, có một phần cung cấp cho các đô thị, lương thực thiếu sẽ trao đổi với các vùng khác theo cơ chế thị trường. - Phát triển mạnh cây công nghiệp, cây thực phẩm, cây ăn quả, hoa cây cảnh, bò sữa gia đình, lợn hướng nạc, gà thịt, trứng... hình thành vùng thực phẩm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của quá trình đô thị hoá và phát triển các khu công nghiệp và khác du lịch của vùng. - Phát triển tổng hợp kinh tế gò đồi, kết hợp nông nghiệp với lâm nghiệp. Trong nông nghiệp phát triển trồng mới cao su, cà phê, đào lộn hột, dâu tằm, chăn nuôi bò... theo mô hình trang trại, vườn đồi kết hợp với phát triển công nghiệp chế biến. - Phát triển chăn nuôi theo hướng nạc hoá đàn lợn, sinh hoá đàn bò, phát triển gia cầm siêu trứng, siêu thịt. Tăng nhanh tổng đàn, đa dạng hoá sản phẩm với chất lượng cao. Khuyến khích phát triển chăn nuôi khu vực gia đình. - Phát triển vùng cây công nghiệp ngắn ngày (mía, lạc, thuốc lá) gắn với công nghiệp chế biến. - Hướng phát triển đối với kinh tế biển ven bờ (kể cả các đảo và hải đảo) là thực hiện phương thức kinh doanh tổng hợp bao gồm đánh bắt nuôi trồng, chế biến, làm muối, làm nông nghiệp trên đất pha cát và trồng rừng ven biển. Kết hợp du lịch với nuôi trồng thuỷ ven biển sẽ là một mô hình đặc biệt trong xây dựng nông thôn mới. ở đây sẽ hình thành các làng cá với các hộ gia đình vừa làm dịch vụ du lịch, vừa cung cấp thực phẩm tươi sống có giá trị cao. - Hướng phát triển kinh tế biển khơi là xây dựng các đội tàu mạnh, trang bị phương tiện kỹ thuật hiện đại và cơ sở hậu cần nghề cá đảm bảo đánh bắt lâu dài trên biển. Nghề đánh cá khơi có điều kiện phát triển do có các đàn cá đại dương thường xuyên đi qua ở vùng gần bờ. Việc khai thác các đối tượng này ít đòi hỏi tốn kém như các vùng biển khác. Để phát triển nghề khơi cần tăng số lượng tàu thuyền có mã lực lớn trên 35 CV và phát triển thêm tầu đánh khơi có mã lực từ 200 - 400 CV được trang bị hiện đại từ thăm dò đến thu hoạch bảo quản, đảm bảo được hoạt động lâu ngày trên biển và an toàn cao. Tổ chức cơ sở và phát triển các xí nghiệp quốc doanh đánh cá, cần hỗ trợ vốn và công nghệ để khuyến khích ngư dân đóng tàu lớn khai thác biển khơi. - Bảo vệ tái tạo, tu bổ rừng tự nhiên và phát triển trồng rừng nhằm tăng vốn rừng là mục tiêu chiến lược của VKTTĐMT nhằm tái toạ môi trường, cảnh quan cân bằng sinh thái, duy trì và phát triển nguồn sinh thuỷ, chống xói mòn, bảo tồn và phát triển tài nguyên động vật, thực vật, bảo vệ các công trình giao thông, thuỷ lợi cùng các công trình khác và môi trường sống của con người. Chuyển lâm nghiệp từ khai thác lợi dụng tài nguyên rừng sang bảo vệ, xây dựng và phát triển vốn rừng. Lấy mục lâm sinh làm nhiệm vụ hàng đầu để xây dựng và bảo vệ hệ sinh thái bền vững, phát huy tích cực chức năng phòng hộ đầu nguồn, để lưu giữ và điều tiết nguồn nước lâu bền cho các công trình thuỷ điện và góp phần bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác. Khai thác hợp lý và có hiệu quả nhất về vốn rừng và các đặc sản từ rừng, phát triển công nghiệp chế biến tổng hợp gỗ. Tạo ra hệ sinh thái bền vững, bảo vệ đất, giữ nước, giữ gen và môi trường thiên nhiên. Phát triển lâm nghiệp xã hội, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia làm nghề rừng. Tổ chức cho đồng bào dân tộc từ du canh du cư phát rừng và canh tác nương rẫy sang định canh định cư theo phương thức canh tác bền vững trên đất gốc, xây dựng bảo vệ rừng theo mô hình đồi rừng, trại rừng và nông lâm kết hợp, không ngừng nâng cao mức sống cho cư dân lâm nghiệp. Lấy khoa học và công nghệ là yếu tố quyết định hiệu quả sản xuất lâm nghiệp. Coi trọng công nghệ lâm sinh và chế biến lâm sản, ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật lâm nghiệp để nhanh chóng hoà nhập với kinh tế tổng thể các ngành trong vùng, trong nước và quốc tế và chất lượng tiêu thụ sản phẩm. Tăng dần khối lượng lâm sản khai thác từ rừng để đáp ứng nhu cầu xã hội và tham gia xuất khẩu. IV.2.3 Phát triển du lịch Tập trung phát triển mạnh du lịch từ thành phố Huế tới Lăng Cô - Cảnh Dương và đến đèo Hải Vân; Khu du lịch ven biển Sơn Trà - Hội An; Khu du lịch Mỹ Khê - Cổ Lũy... Kết hợp nhiều hình thức du lịch: tắm biển, nghỉ mát, an dưỡng, thăm các di tích lịch sử, tìm hiểu văn hoá dân tộc, dã ngoại, cắm trại, thể thao, vui chơi giải trí..., vừa mang tính thiên nhiên kỳ thú, vừa mang tính dân tộc độc đáo và tính hiện đại. Nâng cấp các khách sạn hiện có, tăng cường tiện nghi, xây dựng mới các khách sạn 3 - 5 sao, làng du lịch... nhằm tăng cương doanh thu và hiệu quả tổng hợp cao. Đầu tư bằng nhiều nguồn vốn để nâng cấp các di tích lịch sử, văn hoá đã được UNESCO xếp hạng và các di tích cách mạng đã được Nhà nước công nhận. Kế thừa có chọn lọc và phát huy các hình thức lễ hội để hướng dân cư vào các sinh hoạt văn hoá lành mạnh, đồng thời tăng sức hấp dẫn đối với du khách. Chú ý các loại hình: múa lân, thả diều, đua thuyền, vật võ... IV.3 Giải pháp phát triển vùng trọng điểm kinh tế miền Nam. VKTTĐPN nằm ở vị trí độc đáo - Phía Tây và Tây - Nam nằm kế cận ĐBSCL, vùng kinh tế nông nghiệp (NN), đặc biệt là lương thực - thực phẩm, trù phú nhất đất nước. - Phía Đông và Đông - Nam, kế cận vùng biển, giàu tài nguyên thủy sản, dầu mỏ, khí đốt và là nơi duy nhất khai thác dầu khí của đất nước hiện nay. Vùng còn nằm kế cận hành lang hàng hải quốc tế dọc theo biển Đông nhộn nhịp nhất ở khu vực Châu á - Thái Bình Dương. - Phía Nam có cảng biển lớn và có điều kiện thuận lợi để xây dựng hệ thống cảng biển nước sâu (cảng Vũng Tàu - Thị Vải). - Phía Bắc và Đông - Bắc kế cận vùng cao nguyên Tây - Nam có ý nghĩa chiến lược đối với cả nước, có đất đai màu mỡ, phù hợp cho cây công nghiệp dài ngày và ngắn ngày, có dự trữ rừng, trữ lượng khoáng sản và thủy năng lớn. - Có Tp. HCM là đô thị và trung tâm nhiều chức năng lớn nhất nước, có lực lượng lao động dồi dào, tay nghề khá, có nhiều cơ sở giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ, đang đóng góp tích cực cho phát triển của vùng và cả khu vực phía Nam. - Có Vũng Tàu, là thành phố cảng, và dịch vụ công nghiệp nằm ở "Mặt tiền Duyên hải" ở phía Nam, sẽ là cầu nối và "cửa ngõ" lớn giao thương với thế giới. - Có thị xã Thủ Dầu Một và khu vực Nam Sông Bé, Tp. Biên Hòa và khu vực dọc theo quốc lộ 51, nơi có điều kiện hết sức thuận lợi để phát triển CN. IV.3.1 Công nghiệp nhiên liệu - năng lượng 1. Dầu khí: - Về khai thác thăm dò. - Về thu gom, vận chuyển. - Về công nghiệp và tiêu thụ khí. - Công nghiệp điện sử dụng nguyên khí đốt. 2. Ngành cơ khí: - Chế tạo thiết bị phục vụ sản xuất và chế biến sản phẩm nông lâm ngư - Chế tạo thiết bị và khí cụ điện phục vụ phát triển lưới điện nông thôn và các ngành công nghiệp - Cơ khí phục vụ khai thác tài nguyên khoáng sản, dầu khí - Cơ khí chế tạo sản phẩm tiêu dùng như quạt điện, xe máy - Cơ khí phục vụ kết cấu hạ tầng giao thông vận tải: - Cơ khí phục vụ phát triển năng lượng: - Cơ khí lắp ráp các phương tiện vận tải 3. Ngành điện tử - tin học: - Công nghệ phần mền. - Cồng nghệ tự động hoá. IV.3.2 Nông nghiệp: Sản xuất lúa phục vụ xuất khẩu. Sản xuất cây ăn quả phục vụ ngành chế biến dành cho tiêu thụ trong nước,xuất khẩu. Sản xuất giống cây trồng vật nuôi. IV.3.3 Dịch vụ: Để thực sự có vai trò là trung tâm thương mại(TTTM) lớn của các tỉnh phía Nam và cả nước, trong các năm tới tại vùng sẽ hình thành một hệ thống các TTTM có mối liên kết chặt chẽ với nhau theo chức năng, trong đó có một số trung tâm và siêu thị có trình độ và quy mô giống ngang tầm với một số nước trong khu vực. Tại các trung tâm thương mại, có nơi giao dịch bán buôn có các siêu thị, bán lẻ, các văn phòng đại diện các hãng buôn, các nhà sản xuất, nơi cung cấp các thông tin thương mại, phòng giao dịch ký kết hợp đồng, triển lãm giới thiệu hàng, văn phòng làm các dịch vụ tư vấn thương mại, dịch vụ ngân hàng, dịch vụ đi lại ăn ở, các khách sạn... Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Đầu tư phục vụ phát triển. Những bài học kinh nghiệm của ngân hàng thế giới. Tập I- XB 1990. 2. Một số vấn đề lý luận, phương pháp luận XD chiến lược, và quy hoạch phát triển KTVN. NXB chính trị QG- 2002. 3. Giáo trình kế hoạch hoá phát triển KTXH. Trường ĐH KTQD. 4. Đề tài: Chuyển dịch cơ cấu KT ngành trong quá trình CNH-HĐH. 5. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự chuyển dịch cơ cấu ngành KT trong thời kỳ CNH ở VN. 6. Kinh tế học về tổ chức phát triển nền KTQD. NXB Chính trị QG-1997. 7. Hội nhập kinh tế, áp dụng cạch tranh trên thị trường và đối sách của một số nước. NXB GTVT-2003. 8. Vai trò nhà nước trong phát triển kinh tế các nước Asean. 9. Phát triển kinh tế bài học kinh nghiêm Trung Quốc. 10. Kinh tế vĩ mô. Tác giả: N.GREGORY MANKIW. 11. Web address: www.mpi.gov.vn Bộ kế hoạch đầu tư. www.vneconomy.com.vn Thời báo kinh tế. www.vir.com.vn Báo đầu tư. www.ciem.org.vn Vien nghien cuu quan ly kinh te trung uong www.worldbank.org.vn Ngân hàng thế giới. ._.