Chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong quá trình Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ở đất nước đất nước ta hiện nay

Lêi nãi ®Çu §Êt n­íc ta ®i lªn x· héi chñ nghÜa (XHCN) tõ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ nghÌo nµn l¹c hËu. C¬ cÊu kinh tÕ mang nÆng ®Æc tr­ng cña mét n­íc n«ng nghiÖp (n«ng nghiÖp chiÕm 80%). MÆt kh¸c c¬ së vËt chÊt, kü thuËt thÊp kÐm, l¹i ph¶i chÞu hËu qu¶ cña chiÕn tranh ®Ó l¹i. Bªn c¹nh ®ã chóng ta ®· m¾c ph¶i sai lÇm trong c¬ chÕ ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ trong thêi kú quan liªu bao cÊp tËp chung ChÝnh v× vËy, nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ta ®· béc lé rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt §¶ng ®· n¾m v÷ng, ph©n tÝch t×nh h×nh vµ ®· ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p rÊt kÞp thêi vµ ®· ®­a nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n. §iÒu ®ã ®· ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua kÕt qu¶ cña c¸c kú §¹i Héi VI, VII, VIII. Trong ®ã §¶ng ®Æc biÖt quan t©m tíi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ (CNH) – hiÖn ®¹i ho¸ (H§H) ®Êt n­íc. §­a n­íc ta thop¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 vÒ c¬ b¶n ®Êt n­íc ta trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i Do ®ã CNH-H§H hiÖn nay kh«ng nh÷ng lµ môc tiªu chiÕn l­îc cña ®Êt n­íc ta hiÖn nay. Mµ nã cßn lµ vÊn ®Ò quan träng vµ lµ xu h­íng chung cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn cho thÊy: “ ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ®Êt n­íc ®Êt n­íc ta hiÖn nay ’’. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu nã ph¶i xuÝt ph¸t tõ thùc tÕ cña ®Êt n­íc, dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt, nh÷ng v¨n kiÖn §¹i héi cña §¶ng lÇn VI, VII, VIII, IX vµ dùa trªn nÒn t¶ng cña chñ nghÜa Mac- Lª Nin. Víi nh÷ng hiÓu biÕt ®ang cßn h¹n chÕ vµ trong ph¹m vi ®Ò tµi cho phÐp em rÊt mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì, chØ dÉn cña thÇy c« trong qu¸ tr×nh lµm bµi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. PhÇn néi dung CHƯƠNG I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ®Êt n­íc ta hiÖn nay 1 /Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ trong thêi kú hiÖn nay ë n­íc ta /Quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸. Tõ thùc tiÔn cña c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ trªn thÕ giíi ®· ®¹t ®­îc. §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· häp vµ ®­a ra nh÷ng quan ®iÓm chØ ®¹o viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ®Êt n­íc ta nh­ sau: - VÊn ®Ò c¬ b¶n lµ c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸. - X©y dùng mét nÒn kinh tÕ v÷ng ch¾c héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. Ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu - C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ phaØ lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ. §©y lµ vÊn ®Ò cña toµn d©n, cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc lµ chñ ®¹o - §Èy m¹nh khoa häc kü thuËt lµm ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó tranh thñ thêi gian ®­a nÒn kinh tÕ tiÕn nhanh, m¹nh, v÷ng ch¾c - LÊy kÕt qu¶ kinh tÕ x· héi lµm th­íc ®o cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ cña n­íc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian so víi c¸c n­íc ®i tr­íc, võa cã nh÷ng b­íc tuÇn tù võa cã nh÷ng b­íc nh¶y vät. Theo con ®­êng nµy cÇn lµm nh÷ng viÖc sau: + Ph¸t huy l­äi thÕ cña ®Êt n­íc tõng b­íc tiÕp cËn kinh tÕ tri thøc + TËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, §Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin. + Ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ tinh thÇn cña ng­êi ViÖt Nam Th«ng qua ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ. + Ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng then chèt, ®ång thêi coi träng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®aÞ ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n V©þ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong thêi ®¹i hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®èi víi mét nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn nh­ ®Êt n­íc ta hiÖn nay 1. 2/ Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Tõ quan ®iÓm míi vÒ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña §¶ng cã thÓ ®Þnh nghÜa c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kh¸i qu¸t nh­ sau: C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh xang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao. 2/ c«ng nghiÖp ho¸ víi môc ®Ých g×? §Êt n­íc ta lµ mét n­íc mµ nÒn kinh tÕ phô thuéc nÆng lÒ vµo n«ng nghiÖp (80%). V× vËy vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc kh«ng nh÷ng ®­a nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i. Mµ “X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh” Môc tiªu nµy g¾n liÒn víi môc tiªu kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é nªn chñi nghÜa x· héi ë n­íc ta nh»m ®­a kinh tÕ n­íc ta héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái t×nh tr¹ng thÊp kÐm l¹c hËu 2. 1/ TÝnh chÊt cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ C«ng nghiÖp ho¸ ®èi víi mçi n­íc lµ c¶ mét vÊn ®Ò to lín. Nã ph¶i phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè tù nhiªn, kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, quèc phßng…. . §©y lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p réng lín ®ßi hái ph¶i cã thêi gian, kh«ng ®­îc nãng véi chñ quan ®Ó kh«ng m¾c ph¶i nh÷ng sai ph¹m trong qu¶n lý l·nh ®¹o. Nh­ng b¶n chÊt cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®­îc thÓ hiÖn qua mét sè yÕu tè sau: C«ng nghiÖp h¸o lµ qu¸ tr×nh trang bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n tr­íc hÕt lµ nh÷ng nghµng chñ chèt. Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khao häc kü thuËt ngµy nay th× viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh gióp nÒn kinh tÕ cña chóng ta héi nhËp kinh tÕ khu vùc §«ng Nam ¸. C«ng nghiÖp ho¸ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh dµi kh«ng chØ liªn quan ®Õn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp mµ nã cßn bao chïm nªn tÊt c¶ c¸c nghµnh c¸c lÜnh vùc cña mét ®Êt n­íc. §ã lµ lÏ tÊt yÕu bëi nÒn kinh tÕ mçi n­íc lµ sù thèng nhÊt cña c¸c ngµnh kinh tÕ cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, cña c¸c ho¹t ®éng x· héi. Bëi vËy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i g¾n niÒn víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n vµ c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia cã thÓ chia ra lµm ba lo¹i chñ yÕu sau: + C«ng nghiÖp gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu trong giai ®o¹n ®Çu lµ ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt t¹o ra nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng mang tÝnh thiÕt yÕu vµ lµ nh©n tè c¬ b¶n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ ph¸t triÓn. + C«ng nghiÖp lµ nghµnh quan träng ë c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta hiÖn nay th× vÊn ®Ò lu«n ®­îc yªu tiªn vµ ph¸t triÓn lµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng gi¶n ®¬n vµ khai th¸c nh÷ng s¶n phÈm tõ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®em l¹i. + DÞch vô lµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n còng nh­ d©n trÝ. Kh«ng thÓ cã qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ b»ng hÖ thèng dÞch vô, ®Æc biÖt lµ kÕt cÊu h¹ tÇng, nh­ng còng kh«ng thÓ thiÕu qu¸ tr×nh dÞch vô bëi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mçi b­íc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ xÏ tr¶i qua hai giai ®o¹n c¬ b¶n. Tõ c¬ cÊu: n«ng- c«ng- dÞch vô sang c¬ cÊu: c«ng – n«ng- dÞch vô. Trong bÊt kú giai ®o¹n nµo cña c«ng nghiÖp ho¸ còng ®Òu lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ xÏ thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu, nghÌo lµn vÒ kinh tÕ ®Ó ®­a ®Êt n­íc tiÕn bé h¬n n©ng cao møc sèng n©ng cao d©n trÝ cña d©n c­ Ngoµi ra c«ng nghiÖp ho¸ cßn lµ qu¸ tr×nh më réng mèi quan hÖ hîp t¸c gi­u· c¸c n­íc v× trong ®iÒu kiÖn nh­ hiÑn nay vÊn ®Ò më réng quan hÖ quèc tÕ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. NÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia trë thµnh bé phËn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi cÇn ph¶i ®Æt sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc m×nh trong nÒn kinh tÕ cña quèc tÕ. T¨ng c­êng quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh c¹nh tranh vµ liªn kÕt kinh tÕ quèc d©n VËy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ xÏ ®­a nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng, m¹nh mÏ v÷ng ch¾c t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån lùc cña ®Êt n­íc ®¶m b¶o tiÕn ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vµ æn ®Þnh 2. 2/TÝnh cÊp thiÕt cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ®Êt n­íc ta C¸cM¸c ®· chØ r»ng: “ nÕu v¨n minh ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t kh«ng cã lý dÉn mét c¸ch cã khoa häc th× xÏ ®Ó l¹i sau nã lµ mét hoang m¹c” còng t­¬ng tù nh­ vËy c«ng cuéc x©y dùng mét x· héi míi ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch toµn diÖn trªn c¸c mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chÝnh lµ con ®­êng vµ lµ b­íc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Trªn con ®­êng ®i nªn x· héi chñ nghÜa ®Êt n­íc ta ®· bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa nªn hËu qu¶ ®Î l¹i lµ mét nÒn kinh tÕ víi c¬ së vËt chÊt th« s¬ l¹c hËu nªn tÊt yÕu ph¶i x©y dùng nÒn kinh tÕ cã coe së vËt chÊt hiÖn ®¹i. Mµ ®Ó cã c¬ xë vËt chÊt hiÖn ®¹i chØ cã thÓ lµ nÒn kinh tÕ c¬ khÝ ho¸ c©n ®èi vµ hiÖn ®¹i dùa vµo tr×nh ®ä khoa häcc c«g nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn cao. MÆt kh¸c nã ph¶i cã mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cã tiÕn ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cao. X©y dùng mét nÒn t¶ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i cho chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ chØ thùc hiÖn ®­îc th«ng qua c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ mµ th«i . §©y lµ quy luËt tÊt yÕu phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc, tuy nhiªn tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, xuÊt ph¸t ®iÓm cxña tõng n­íc ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ sao cho phï hîp. §èi víi mét nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, nÒn s¶n xó©t nhá, kü thuËt thñ c«ng lµ chñ yÕu. Th× c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn sanr xuÊt lín hiÖn ®¹i h¬n mÆt kh¸c ®Ó ®i nªn x· héi chñ nghÜa ®ßi hái c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶i cao h¬n chñ nghÜa t­ b¶n trªn hai mÆt + Tr×nh ®é kinh tÕ + C¬ cÊu s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thamnhf tùu c«ng nghÖ khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i Do vËy, cã thÓ hiÓu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña chñ nghÜa x· héi lµ nÒn c«ng nghiÖp lín hiÖn ®¹i cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cã tr×nh ®é x· héi ho¸ cao dùa trªn tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÐen ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ thèng trÞ nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Êt n­íc ta ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ xuÊt ph¸t ®iÓm lµ mét nÒn kinh tÕ thÊp kÐm, chËm ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ quèc tÕ v× vËy viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ míi th«ng qua viÖc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ mét quy luËt tÊt yÕu. §ã lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn vÒ chÊt ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña mäi thµnh viªn trong x· héi, ®ã còng lµ th¾ng lîi cuèi cïng cña chñ nghÜa x· héi ®Ó tiÕn tíi mét x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh ChÝnh v× thÕ §¶ng ta ®Ò ra ®­êng nèi ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh»m t¹o ra mét nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng tôt hËu xo víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi 3- C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i – hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó lµm g×? C¸c mÆt cña nÒn kinh tÕ xÏ ph¸t triÓn m¹nh mét khi chóng ta thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch bµi b¶n theo ®óng chñ ch­¬ng chÝnh x¸ch ®· ®Ò ra. ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc xÏ ®em ®Õn cho ®Êt n­íc ta mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Æc biÖt ®­a ®Êt n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. C«ng ngjiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ no0Ý mét c¸ch chung nhÊt ®ã lµ mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt lµm thay ®æi c¨n b¶n kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é c¨o gãp phÇn vµo viÖc æn ®Þnh vµ ngµy cµng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña mäi thµnh viªn trong x· héi. MÆt kh¸c nã cßn thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng x· héi nh­ v¨n ho¸, gi¸o dôc, quèc phßng. … ngµy cµng ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó biÕn ®æi vÒ chÊt l­îng s¶n xuÊt t¹o c¬ së vËt chÊt cho viÖc cñng coã t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc, n©ng cao n¨ng lùc tÝch luü, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm nhê ®ã t¨ng mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi- nh©n tè chung t©m cña nÒn s¶n xuÊt x· héi T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc t¨ng c­êng cñng cè an ninh quèc phßng, ®ñ søc ®Ó chèng l¹i c¸c thÕ lùc chèng ph¸ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa trong vqµ ngoµi n­íc T¹o tiÒn ®Ò ®Ó më réng ph©n c«ng lao ®éng tro9ng c¸c ngµnh nghÒ míi lµm cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng vµ phong phó. Gãp phÇn vµo viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp rù chñ, ®ñ søc thùc hiÖn sù ph©n c«ng vÒ hîp t¸c quèc tÕ Ch­¬ng II C«ng nghiÖp ho¸ hÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ta hiÖn nay II-Thùc tr¹ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 2.1- H­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 2. 1.1. Nh÷ng quan niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. Nh­ chóng ta ®· nªu phÇn trªn vÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chóng ta thÊy søc Ðp vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng, yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i thay thÕ, thay ®æi c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ gäi lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh. Sau ®©y lµ mét sè quan niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ: a) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ: Lµ sù thay ®æi cã môc ®Ých, cã ®Þnh h­íng vµ dùa trªn c¬ së ph©n tÝch ®Çy ®ñ c¨n cø lý luËn vµ thùc tiÔn, cïng víi viÖc ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn c¬ cÊu ngµnh tõ tr¹ng th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c, hîp lý h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n. b) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ph¶i ®­îc coi lµ ®iÓm träng yÕu mét néi dung c¬ b¶n l©u dµi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. NÕu x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch ®óng sÏ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao trong sù ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i sÏ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t cho nh÷ng sù ph¸t triÓn vÒ sau. c) Trong sù ph¸t triÓn thêi ®¹i ngµy nay, sù thay ®æi nhanh chãng cña nhu cÇu thÞ tr­êng vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ë c¸c n­íc ®Òu ®Æt ra vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh. Riªng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ph¶i lu«n lu«n g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ t¹o lËp c¬ cÊu ngµnh phï hîp víi yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i ®Þnh vÞ ®­îc mét c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ, x¸c ®Þnh hîp lý c¸c ngµnh mòi nhän, träng ®iÓm cho phï hîp víi mçi giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. d) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh©u quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch vµ tæ chøc thùc hiÖn môc tiªu nhiÖm vô ®· x¸c ®Þnh. ë ®©y nhµ n­íc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ho¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, cßn c¸c doanh nghiÖp th× cã vai trß quyÕt ®Þnh viÖc thùc thi ph­¬ng h­íng nhiÖm vô chuyÓn dÞch. 2. 1.2. Mét sè m« h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Nh­ chóng ta biÕt chuyÓn ®æi c¬ cÊu lµ mét ®Æc tr­ng vèn cã cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¹n. ViÖc lùa chän m« h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Sau ®©y chóng ta sÏ ®i vµo xem xÐt mét sè m« h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu trªn thÕ giíi. a) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng kÕt hîp khai th¸c nguån lùc trong n­íc víi më réng quan hÖ kinh tÕ víi bªn ngoµi. M« h×nh chung nhÊt cña hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ mét nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng c«ng nghiÖp ho¸ cïng víi sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh; ph¸t triÓn hÖ thèng tµi chÝnh t¨ng c­êng c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh nh»m khuyÕn khÝch ®¹t tû lÖ ®Çu t­ cao. Vai trß quan träng cña chÝnh phñ trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh, cã kh¶ n¨ng ®èi phã víi nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng cña trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc. * Thø nhÊt: C«ng nghiÖp ho¸ cïng víi sù ph¸t triÓn c©n ®èi c¸c ngµnh: M« h×nh nµy kh«ng ñng hé chiÕn l­îc ph¸t triÓn mét ngµnh duy nhÊt. Nã kh¼ng ®Þnh ®Çu t­ lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn. Nã cã kh¶ n¨ng øng phã linh ho¹t víi nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vµ dÔ hoµ nhËp víi quèc tÕ. * Thø hai: Ph¸t triÓn hÖ thèng tµi chÝnh, t¨ng c­êng c¸c mèi quan hÖ nh»m khuyÕn khÝch ®¹t tû lÖ ®Çu t­ cao. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th× hÖ thèng tµi chÝnh t¨ng tr­ëng nhanh h¬n nhiÒu so víi GDP vµ cña c¶i. Tuy nhiªn mèi quan hÖ nh©n qu¶ kh«ng ph¶i mét chiÒu vµ sù ph¸t triÓn cña khu vùc tµi chÝnh ®· ®¸p øng cho nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña c¸c khu vùc kh¸c trong nÒn kinh tÕ vÒ dÞch vô tµi chÝnh. Nh­ vËy sÏ thóc ®Èy gia t¨ng ®Çu t­ víi tû suÊt lîi nhuËn kh¶ quan nhÊt vµ chi phÝ giao dÞch thÊp nhÊt. Nã cã thÓ khuyÕn khÝch tÝnh linh ho¹t kinh tÕ b»ng c¸ch t¨ng hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, t¹o m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, c©n ®èi. T¨ng kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh nhu cÇu vÒ tiÒn tÖ th«ng qua chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c, c¶i thiÖn c¬ së, thÓ chÕ kiÓm so¸t cung øng tiÒn tÖ th«ng qua c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. * Thø ba: Vai trß nhiÖm vô cña nhµ n­íc. Trong m« h×nh nµy Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng. NÕu nhµ n­íc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ra nh÷ng thµnh phÇn cã tÝnh chÊt sèng cßn cho sù ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng ph¶i ®­îc ph¸t triÓn trong sù vËn hµnh cña nhµ n­íc víi mét nÒn mãng cña sù hîp ph¸p vµ mét m«i tr­êng chÝnh s¸ch lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh céng thªm mét sè dÞch vô x· héi c¬ b¶n. chÝnh phñ ®iÒu tiÕt, tù do ho¸ vµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®Ó khuyÕn khÝch thÞ tr­êng vµ x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn … Nhµ n­íc ph¶i lµm nh÷ng nhiÖm vô sau trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu. - B¶o ®¶m nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ kinh tÕ x· héi. §Ó cã sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn x©y dùng mét nÒn mãng cho hÖ thèng ph¸t luËt hoµn chØnh. Duy tr× m«i tr­êng chÝnh s¸ch «n hoµ vµ æn ®Þnh. §Çu t­ vµo d©n chóng vµ c¬ cÊu h¹ tÇng. B¶o vÖ mäi ng­êi d©n b»ng nhiÒu chÝnh s¸ch x· héi. - X©y dùng c¸c thÓ chÕ cho c¸c khu vùc nhµ n­íc cã n¨ng lùc. C¸c thÓ chÕ bÒn v÷ng ®­îc x©y dùng dùa trªn nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra vµ c©n ®èi g¾n liÒn víi c¸c thÓ chÕ nhµ n­íc nßng cèt. §ã lµ nÒn t¶ng cña mét khu vùc nhµ n­íc cã hiÖu qu¶. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã kh¶ n¨ng cao vÒ x©y dùng vµ phèi hîp chÝnh s¸ch. - KiÒm chÕ sù chuyªn quyÒn ®éc ®o¸n cña Nhµ n­íc trong hµnh ®éng vµ bµi trõ tham nhòng. Nhµ n­íc muèn lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cao th× cÇn ph¶i thiÕt lËp nu«i d­ìng nh÷ng c¬ chÕ mang l¹i cho c¬ quan nhµ n­íc sù mÒm dÎo vµ sù ho¹t ®éng v× lîi Ých chung, kiÒm chÕ hµnh vi ®éc ®o¸n tham nhòng trong nh÷ng c¸ch c­ xö víi doanh nghiÖp vµ ng­êi d©n. - §­a nhµ n­íc tíi gÇn d©n h¬n. T¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ quèc tÕ nh»m ph¸t triÓn nhu cÇu hîp t¸c quèc tÕ, më réng thÞ tr­êng, thu hót ®Çu t­ ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. - Nhµ n­íc trong m« h×nh nµy ph¶i cã chiÕn l­îc cña chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh. Tr­íc hÕt lµ sù lùa chän chÝnh s¸ch quyÕt ®Þnh sù c©n ®èi gi÷a chÝnh s¸ch ®ãng cöa vµ më cöa t¹o ra sù thay ®æ râ rÖt ®èi víi chÝnh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vÒ c¬ cÊu. TiÕp theo lµ sù xem xÐt m«i tr­êng vµ chÝnh s¸ch, thÓ hiÖn vai trß quan träng cña nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo m« h×nh h­íng ngo¹i: M« h×nh h­íng ngo¹i lµ m« h×nh víi chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¸t triÓn theo h­íng ph¸t triÓn nhiÒu h¬n, cã thÓ thóc ®Èy th­¬ng m¹i vµ c¸c luång t­ b¶n ®æ vµo khuyÕn khÝch lîi nhuËn gi÷a viÖc s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc hay thÞ tr­êng ngoµi n­íc t¹o ra kh¶ n¨ng sinh l·i cao h¬n trong viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu. Cã hai lo¹i h×nh cña chiÕn l­îc kinh tÕ më cöa ®ã lµ: * Thø nhÊt: T¹o ra c¸c khuyÕn khÝch vÒ gi¸ c¶ mét c¸ch tÝch cùc theo h­íng cã lîi cho xuÊt khÈu. * Thø hai: T¹o ra sù trung lËp thÝch hîp vÒ gi¸ c¶ gi÷a s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Tøc lµ chuyÓn c¸c khuyÕn khÝch theo h­íng cã lîi cho sù më cöa. §Æc ®iÓm cña chÝnh s¸ch h­íng ngo¹i ban ®Çu ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ h­íng vµo xuÊt khÈu nh÷ng hµng n«ng s¶n truyÒn thèng (ngµnh n«ng nghiÖp) vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu võa ph¶i ®Ó t¨ng nguån thu cho chÝnh phñ, nh»m n©ng cao c¬ së h¹ tÇng hç trî cho xuÊt khÈu. M« h×nh nµy ®­îc thôc hiÖn víi c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i thiªn vÒ ñng hé sù thay thÕ nhËp khÈu, t¹o mét biÓu thuÕ nhËp khÈu ®em l¹i nguån thu thÝch hîp mµ kh«ng cÇn b¶o hé m¹nh mÏ. Sau khi hoµn thµnh giai ®o¹n ®Çu cña viÖc thay thÕ nhËp khÈu c¸c n­íc ph¸t triÓn th­êng chuyÓn sang c¸c chÝnh s¸ch h­íng ngo¹i ®èi víi c¸c ngµnh chÕ t¹o m¸y (ngµnh c«ng nghiÖp). C¸ch tèt nhÊt lµ quan t©m ®Õn viÖc cung cÊp c¸c ®Çu vµo cho c¸c nhµ xuÊt khÈu trong khi c¬ s¬ h¹ tÇng ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo m« h×nh h­íng ngo¹i rÊt cã ý nghÜa ®èi víi thuÕ quan vµ c¸c h×nh thøc kh¸c cña chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« trong n­íc. ¦u tiªn cña m« h×nh nµy lµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh, t¹o ta kh¶ n¨ng thÝch nghi cho nÒn kinh tÕ, t¸c ®éng tèt ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n, cã t¸c dông tèt víi t¨ng GDP. Tuy nhiªn chiÕn l­îc nµy mang l¹i cho chÝnh phñ n­íc sö dông Ýt cã kh¶ n¨ng hµnh ®éng theo ý m×nh h¬n, cã t¸c dông xÊu ®èi víi c«ng nghÖ trong n­íc do ph¶i dùa vµo t­ liÖu s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ nhËp khÈu ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc nhá cã thu nhËp thÊp mµ kinh tÕ n­íc hä cã vÞ thÕ kh«ng thuËn lîi. Khi ®iÒu kiÖn quèc tÕ kh«ng thuËn lîi sÏ ®em l¹i ¶nh h­ëng xÊu cho kinh tÕ x· héi trong n­íc. c) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo m« h×nh h­íng néi. Víi môc tiªu lµ ph¸t huy tÝnh chñ ®éng cña chÝnh phñ trong qu¶n lý kinh tÕ, ®¶m b¶o vµ duy tr× sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng d©n téc, nhiÒu n­íc ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo m« h×nh h­íng néi. M« h×nh h­íng néi lµ chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã xu h­íng h­íng néi, cã chiÕn l­îc ®ãng cöa nhiÒu h¬n. Nã khuyÕn khÝch theo h­íng s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc, nhÊn m¹nh thay thÕ nhËp khÈu, tù tóc vÒ l­¬ng thùc vµ cã thÓ c¶ c¸c mÆt hµng phi mËu dÞch. Ban ®Çu chÝnh phñ sÏ lùa chän chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m thóc ®Èy tÝnh tù lùc quèc gia, ®Æc biÖt lµ t¨ng c­êng s¶n xuÊt l­¬ng thùc, c¸c n«ng s¶n, kho¸ng s¶n mµ kh«ng ®­îc nhËp khÈu. C¸c biÓu thuÕ nhËp khÈu, quota nhËp khÈu l­¬ng thùc ®­îc thùc hiÖn, chÝnh phñ còng ®¸nh thuÕ vµo hµng ho¸ xuÊt khÈu nh»m n©ng cao nguån thu. C¸c chÝnh s¸ch trªn sÏ ®em tíi sù më réng cho c¸c ngµnh n«ng nghiÖp nhá víi sù trî cÊp thÝch hîp, dÇn dÇn khuyÕn khÝch nÒn c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu. Bªn c¹nh chÝnh s¸ch hç trî chung hä cßn thùc hiÖn hç trî cã lùa chän cho nÒn c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu. M« h×nh nµy thùc hiÖn nóp sau bøc t­êng b¶o hé mËu dÞch do ®ã t¹o ra søc Ðp vÒ c¹nh tranh h¬n, lµm cho c¬ cÊu s¶n xuÊt Ýt nh¹y bÐn h¬n, g©y sù tr× trÖ cho ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr­ëng GDP. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong m« h×nh nµy lµ kh«ng m¹nh mÏ. 2.2 - Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­íng tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ §èi víi c¬ cÊu kinh tÕ th× nã chÞu ¶nh h­ëng bëi nhiÒu nhãm nh©n tè, cã thÓ kÓ ra ®©y gåm nh÷ng nhãm nh­: - Nhãm nh÷ng nh©n tè chÝnh trÞ x· héi. - Nhãm nh÷ng nh©n tè mang tÝch chÊt xu h­íng vËn ®éng cña c¸c nÒn kinh tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ kinh nghiÖm trong n­íc, quèc tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ nh÷ng thùc tr¹ng chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ còng ph¶i chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè tõ c¸c nhãm nh©n tè trªn: ThÞ tr­êng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, c¸c nguån lùc, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña chÝnh phñ, kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng lÞch sö x· héi cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. v. v. ë ®©y, xin ®­îc nhÊn m¹nh nh÷ng yÕu tè sau: a) ThÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn tíi c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh nhu cÇu, c¬ cÊu nhu cÇu vµ xu thÕ vËn ®éng cña chóng ®Æt ra nh÷ng môc tiªu cÇn v­¬n lªn ®Ó tho¶ m·n, lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thùc thi vµ hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ¸n c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. b) Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ vai trß qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc còng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh. Trong tr­êng hîp phã mÆc cho sù t¸c ®éng cña thÞ tr­êng th× sù h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh mong muèn sÏ qu¸ chËm, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh bao gåm c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc møc l·i thÊp. Ng­îc l¹i, nh÷ng ®Þnh h­íng thiÕu c¬ së kh¸ch quan hoÆc sù can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Òu dÉn tíi chç h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh kÐm hiÖu qu¶. c) T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cã ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. ë n­íc ta, yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn mét sè ngµnh nh­ dÇu khÝ, ®iÖn tö, lµm thay ®æi quy m«, tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh chÕ biÕn, dÞch vô. d) C¸c nguån lùc vµ lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng, cã hiÖu qu¶. 1/ Thµnh tù­ Sau khi ®Êt n­íc ta thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tù to lín sau: B­íc ®Çu ®· t¹o ®­îc xù chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong c¸c ngµnh mét c¸ch hîp lý c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ®· ®­îc thay ®æi theo h­íng toµn diÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt xo¸ bá ®­îc vïng ®éc canh thuÇn n«ng x©y dùng ®­îc c¸c vïng chuyªn canh lín kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp ®Çy ®ñ nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm trong n­¬c vµ xuÊt khÈu ra thÕ giíi. Mét sè ngµnh ®· ®­îc ¸p ông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i ®Æc biÖt lµ nh÷ng thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng lkhoa häc kü thuËt ®· ®­îc ¸p dông trong c¸c ngµnh trång chät ch¨n nu«i…. Tõng b­ìc ho¸, thuû lîi ho¸ vµo n«ng ngjhiÖp n«ng th«n, n¨ng xuÊt lao ®éng vµ hiÖu xuÊt c©y trång t¨ng nªn râ rÖt, sau l­îng l­¬ng thùc quy ra thãc t¨ng nªn liªn tôc n¨n sau cao h¬n n¨m tr­íc. (n¨m 1995 lµ 27, 5 triÖu tÊn n¨m 1997 lµ 30, 561 triÖu tÊn n¨m 1999 lµ 33, 8 trie­eô tÊn. Bªn c¹nh ®ã c«ng nghiÖp còng cã bé mÆt míi sù chuyÓn dÞch b­íc ®Çu theo h­íng hîp lý ®· t¹o cho nghµnh c«ng nghuÖp ®¹t hiÖu qu¶ h¬n s¶n l­îng c«ng nghiuÖp t¨ng dâ dÖt khoa häc kü thuËt còng ®­îc ¸p dông vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp then chèt nh­ thuû ®iÖn, giao th«ng c«ng, nghiÖp nÆng C«ng nghiÖp ho¸ cßn mang l¹i cho ®Êt n­íc ta mét x· héi míi x· hoioÞ c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh: ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn thu nhËp bimnhf qu©n theo ®Çu ng­êi t¨ng cao tû lÖ thÊt nghiÖp gi¶m h¬n xo víi n¨m tr­íc. . tû lÖ ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng, chung häc ngµy mét t¨ng V¨n ho¸ gi¸o dôc cña ®Êt n­íc ta ®· cã nh÷ng khëi x¾c ®¸ng mõng. Hçu hÕt c¸c x· vïng s©u vïng xa vïng nopong th«n, ®· cã ®iÖn, ch¹m y tÕ, tr­êng häc, ®­êng x¸ ®­îc n©ng cÊp giupã cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x©y dùng mét cuéc sèng Êm lo vµ h¹nh phóc gi¶m tû lÖ mï ch÷ trªn toµn quèc NhÞp ®é t¨ng d©n sè gi¶m 1, 58% tû lÖ trÎ em xuy dinh d­ìng xuèng cßn 40% hÇu hÕt ng­êi d©n kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh Trong t×nh h×nh míi §¶ng cã nh­nmgx bioÖn ph¸p chÝnh x¸ch nh»m thu hót vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc d­ãi nhiÒu h×nh thøc b\nh­ liªn doanh liªn kÕt An ninh quèc phßng. TrËt tù x· héi ®­îc b¶o ®¶m viÖc trang bÞ cho vÊn ®Ò nµy ®· cã ®èng gãp kh«ng nhá cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ mang l¹i ==) Qua ®ã ta thÊy c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®· ®¶t ®­îc rÊt nhiÒu thµnh tùu quan träng trªn tÊt c¶ kÞnh tÕ, trÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸, gi¸o dôc, an ninh, quèc phßng… ®em l¹i cho ®Êt n­íc mét bé mÆt míi ®Ó chóng ta b­íc tiÕp trªn con ®­êng giµu manh tiÕp trªn con ®­êng x· héi giµu m¹nh, v¨n minh ®ã lµ x· héi chñ nghÜa 2, H¹n chÕ Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc. Chóng ta cßn m¾c ph¶i mét sè h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh­: +) Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong c¸c ngµnh cßn chËm ®Æc biÖt lµ xù chuyÓn dÞch trong c¬ cÊu n«ng th«n bëi v× ch­a theo ®­îc thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng bëi x¶n xuÊt cò l¹c hËu, h×nh thøc s¶n xuÊt chñ yÕu vÉn lµ th©m canh phô thuéc nhiÒu vµo thiªn nhiªn. mét sè nghµnh c«ng nghiÖp cßn sö dông m¸y mãc th« s¬ cò kü chÝnh v× v©y mµ n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng cao, vÊn ®Ò søc khoÎ cña nc«ng nh©n kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, møc ®é « nhiÔm cao do c¸c nhµ m¸y th¶i ra. -vÊn ®Ò huy ®éng vèn cßn ë møc thÊp sè vèn huy ®éng ®­îc ë trong vµ ngoµi n­íc cßn Ýt nªn viÖc më thªm cacs c«ng ty liªn doanh, c¸c doanh nghiÖp cßn ë møc h¹n chÕ Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, ®iÒu hµnh ®ã béc lé sù yÕu kÐm, cßn nhiÒu c¸c kÏ hë ®Ó lò “ s©u bä” lîi dông kÏ hë ®Ó ®ôc khoÐt cña nhµ n­íc mét sè cans bé suy tho¸i vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc vÉn cßn nµm trong hang ngò cña §¶ng + MÆc dï ®Êt n­íc ta dåi dµo vÒ nguån lao ®éng nh­ng sè lao ®éng cã tay nghÒ cßn Ýt, sè cßn l¹i tËp chung chñ yÕu ë vïng n«ng th«n. MÆt kh¸c sè ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng, trung häc chuyªn nghiÖp cßn h¹n chÕ nªn viÖc tiÕp thu khoa häc kü thuËt cßn chËm Mét sè nghµnh nh­ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vÉn ch­a ¸p dung khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nªn n¨ng xuÊt lao ®éng cßn thÊp. hang n¨m tû lÖh hang xuÊt khÈu cßn thÊp h¬n nhiÒu xo víi nhËp khÈu ®Æc biÖt lµ s¶n phÈm cña mét ã nghµnh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp khai kho¸ng, dÇu má… + Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi vÉn cßn tån t¹i tû lÖ trªnh lÖch thu nhËp gi­u· thµnh thÞ so n«ng th«n cßn cao, vÊn ®Ò ®­a thµnh thÞ vÒ n«ng th«n cßn chËm + KÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô sÈn xuÊt vµ ®êi sèng cña mét sè vïng ®Æc biÖt lµ vïng x©u vïng xa, vïng n«ng th«n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tû lÖ thÊt nghiÖp c¸c vïng n«ng th«n cao hÖ thèng ®­êng- tr­êng – tr¹m cßn ch­a tíi mét sè vïng miÒn nói. + Tuy ý thøc vÒ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cßn tiÕn bé râ rÖt nh­ng mét sè vïng miÒn nói th× vÊn ®Ò trªn cßn hÕt søc h¹n chÕ h¹n chÕ v× vÉn tån t¹i nh÷ng quan ®iÓm cæ hñ l¹c hËu VËy bªn c¹nh vÊn ®Ò chóng ta ®· ®¹t ®­îc th× cßn rÊt nhiÒu n÷ng vÊn ®Ò chóng ta cÇn gi¶i quyÕt ngay. §Ó tõng b­íc chóng ta tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay. 3/ Mét sè nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc 3. 1/ ThuËt lîi Tr¶i qua nhiÒu n¨m kh«i phôc, x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi d­íi sù l·nh ®¹o x¸ng xuèt cña §¶ng chóng ta ®· tõng b­íc t¹o ra nh÷ng cÇn thiÕt vµ quan träng ddÓ tiÕp tôc qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸. TiÒn ®Ò ®ã kh«ng ph¶i lµ ®éi ngñ c¸n bé khia häc – kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý mµ lµ c«ng nh©n kü thuËt c¬ së vËt chÊt trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ngoµi ra chóng ta cßn mét sè thuËn l­äi sau: Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trªn thÕ gi­¬Ý ®· vµ ®ang thùc hiÖn ®­îc mét thµnh tù ®¸ng kÓ trªn thùc tÕ ngµy cµng cã nhiÒu lÜnh vùc khoa häc kü thuËt míi xuÊt hiÖn vµ ®­Ñc øng dông trong s¶n xuÊt, c¸c lÜnh vùckhoa häic c«ng nghÖ mòi nhän nh­ c«ng nghiÖp th«ng tin, c«ng._.