Chương trình, sách tiếng việt và việc bồi dưỡng cảm quan văn học cho tuổi thơ

Bé GI¸O DôC Vμ ®μO T¹O TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ---------------------------- Nguyeãn Ngoïc Hieàn CHÖÔNG TRÌNH, SAÙCH TIEÁNG VIEÄT VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO TUOÅI THÔ Chuyeân ngaønh : Lyù luaän vaø phöông phaùp daïy hoïc boä moân Vaên Maõ soá : 60 14 10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN THAØNH THI Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2006 1 LÔØI CAÛM ÔN Toâi xin chaân thaønh caûm ôn tieán só Nguyeãn Thaønh Thi ñaõ taän tình höôùng daãn toâi trong suoát quaù trình thöïc hieän ñeà taøi naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn Döï aùn Phaùt trieån GVTH-Boä GDÑT, BGH, Phoøng Khoa hoïc Coâng ngheä Sau Ñaïi hoïc, Khoa Ngöõ vaên Tröôøng Ñaïi Hoïc Sö phaïm TPHCM . Xin chaân thaønh caûm ôn Sôû GD & ÑT Bình Phöôùc, Phoøng GD & ÑT Thò xaõ Ñoàng Xoaøi. BGH caùc tröôøng tieåu hoïc trong tænh Bình Phöôùc. Ñaëc bieät, laø BGH, GV vaø HS khoái lôùp 4 caùc tröôøng tieåu hoïc Taân Phuù, Taân Bình, Taân Ñoàng ñaõ taän tình giuùp ñôõ toâi thöïc hieän vaø hoaøn thaønh ñeà taøi naøy Xin chaân thaønh caûm ôn BGH Tröôøng CÑSP Bình Phöôùc, baïn beø ñoàng nghieäp vaø gia ñình ñaõ taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ, ñoäng vieân toâi trong suoát thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi naøy. 2 MỤC LỤC Lôøi caûm ôn .............................................................................................................. 1 Muïc luïc ................................................................................................................... 2 Baûng kyù hieäu caùc chöõ vieát taét ................................................................................. 4 Danh muïc caùc baûng, bieåu, sô ñoà ............................................................................ 5 Môû ñaàu ..................................................................................................................... 7 Chöông 1: TÖØ MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO HS TIEÅU HOÏC ÑEÁN VIEÄC TUYEÅN CHOÏN CAÙC VAÊN BAÛN, CAÙC BAØI VAÊN TRONG SGK TIEÅU HOÏC .................................................. 16 1.1. Muïc tieâu chöông trình............................................................................... 16 1.2. Söï caàn thieát hình thaønh caûm quan vaên hoïc.............................................. 20 1.3. Vieäc tuyeån choïn vaên baûn caùc baøi vaên...................................................... 23 1.4. Cô caáu vaø tæ leä caùc phaàn ........................................................................... 26 1.5. Caùc baøi vaên ............................................................................................... 28 Chöông2: BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC THEO HÖÔÙNG TÍCH HÔÏP TRONG GIÔØ DAÏY MOÂN TV LÔÙP 4 Ở TRÖỜNG TIEÅU HOÏC ..................................................................... 31 2.1. Nguyeân taéc, tinh thaàn tích hôïp ................................................................. 31 2.2. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo höôùng tích hôïp qua caùc moân hoïc ôû tröôøng tieåu hoïc...................................................................................... 33 2.3. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua caùc moân hoïc ngheä thuaät gaàn guõi ..... 52 2.3.1. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua giôø taäp ñoïc vaø keå chuyeän ôû lôùp 4 ........................................................................................... 56 2.3.2. Thöïc traïng hieän nay....................................................................... 63 2.3.3. Ñeà xuaát höôùng giaûi quyeát ............................................................ 73 2.4. Ñònh höôùng boài döôõng cho GV vaø HS veà caûm quan vaên hoïc ................ 79 2.4.1. Ñònh höôùng cho GV veà caûm quan vaên hoïc .................................. 79 2.4.2. Ñònh höôùng boài döôõng caûm quan vaên hoïc baèng caùc phöông phaùp, caùc thao taùc leân lôùp cuûa GV ............................................. 81 2.4.3. Ñònh höôùng reøn luyeän naêng löïc ñoïc cho HS ................................ 82 3 2.5. Moät soá bieän phaùp cuï theå nhaèm boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS............................................................................................................. 84 2.5.1. Taêng cöôøng caùc bieän phaùp giuùp HS taäp ñoïc – hieåu caùc baøi vaên.... 85 2.5.2. Toå chöùc caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa qua hình thöùc veõ tranh vaø ñoùng vai caùc nhaân vaät .................................................................... 86 2.5.3. Xaây döïng moät vaøi baøi vaên maãu goùp phaàn boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô ....................................................................... 87 2.5.4. Moät ví duï veà caùch ñònh höôùng vaø taïo nieàm yeâu thích taùc phaåm vaên hoïc cho HS baèng vieäc naâng cao caûm quan vaên hoïc qua giôø taäp ñoïc ...................................................................................... 91 Chöông 3: THÖÏC NGHIEÄM ............................................................................... 93 3.1. Muïc ñích thöïc nghieäm .............................................................................. 93 3.2. Ñoái töôïng ñòa baøn vaø noäi dung thöïc nghieäm ........................................... 93 3.3. Thieát keá thöïc nghieäm................................................................................ 94 3.4. Ñaùnh giaù keát quaû thöïc nghieäm............................................................... 122 KEÁT LUAÄN ........................................................................................................ 136 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO................................................................................. 140 PHUÏ LUÏC 4 KÝ hiÖu c¸c ch÷ viÕt t¾t BGH : BGH GD & ÑT : GD&ÑT GV : GV HS : HS SGK : SGK TV : TV TNTP : Thieáu Nieân Tieàn Phong 5 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Baûng 2.1: Khaûo saùt veà phöông phaùp tích hôïp ...................................................... 39 Baûng 2.2: Kó naêng boài döôõng caûm quan vaên hoïc phöông phaùp tích hôïp qua vaên baûn “Tre Vieät Nam” ............................................................... 57 Baûng 2.3: Nhu caàu cuûa HS trong giôø keå chuyeän.................................................. 61 Baûng 2.4: Keát quaû ñieàu tra khoù khaên trong vieäc hoïc vaø hình thaønh caûm quan vaên hoïc cho HS .................................................................................... 63 Baûng 2.5: Nguyeân nhaân gaây ra nhöõng khoù khaên caûn trôû vieäc hình thaønh caûm quan vaên hoïc ................................................................................ 64 Baûng 2.6: Bieåu hieän khoù khaên veà hoïc taäp............................................................ 66 Baûng 2.7: Bieåu hieän khoù khaên veà giao tieáp vôùi thaày coâ giaùo ............................ 67 Baûng 2.8: Bieåu hieän khoù khaên veà ngoân ngöõ......................................................... 68 Baûng 2.9: Möùc ñoä aûnh höôûng ñoái vôùi HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp ............................................................ 69 Baûng 2.10: Nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp.......................................................... 69 Baûng 2.11: Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa GV ñeán boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ....................................................................................................... 70 Baûng 2.12: Caùc bieän phaùp thaùo gôõ khoù khaên trong giaûng daïy vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ................................................................ 74 Baûng 2.13: Toång hôïp ñieàu tra veà ñaëc ñieåm GV tieåu hoïc Bình Phöôùc ............... 75 Baûng 2.14: Keát quaû ñieàu tra veà möùc ñoä caùc bieåu hieän cuûa HS veà caûm quan vaên hoïc ............................................................................................ 76 Baûng 2.15: Ñònh höôùng vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS lôùp 4 ..........79 Baûng 2.16: Baûng toång hôïp veà vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc ................................................................................................. 88 Baûng 3.1: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 129 Baûng 3.2: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 129 Baûng 3.3: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm .................................................................. 130 Baûng 3.4: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 130 Baûng 3.5: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 131 6 Baûng 3.6: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 131 Baûng 3.7: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 132 Baûng 3.8: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 132 Baûng 3.9: Keát quaû toång hôïp moân taäp ñoïc .......................................................... 133 Baûng 3.10: Keát quaû toång hôïp moân keå chuyeän ................................................... 133 7 MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI 1.1. Vò trí moân vaên trong nhaø tröôøng phoå thoâng Moân vaên coù moät vò trí heát söùc quan troïng trong nhaø tröôøng phoå thoâng. Ñaëc bieät, laø nhöõng lôùp ñaàu tieân cuûa chöông trình tieåu hoïc. Vì theá ñeå giuùp hoïc sinh (HS) caûm nhaän ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng qua vaên hoïc, ngöôøi thaày thoâng qua chöông trình giaûng daïy vaên hoïc phaûi taïo ñieàu kieän ñeå HS khaùm phaù nhöõng caùi hay caùi gaàn guõi cuûa taùc phaåm vaên hoïc, hay noùi khaùc ñi thì ngöôøi thaày phaûi boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em ôû löùa tuoåi naøy. Nhaèm saùng taïo ra caùc loaïi hình ngheä thuaät trong ñoù coù vaên hoïc nhaát laø vaên hoïc daønh cho tuoåi thô, loaøi ngöôøi ñaõ höôùng tôùi muïc tieâu chuyeån taûi nhöõng tö töôûng, tình caûm, suy nghó cuûa mình veà cuoäc soáng moät caùch ña daïng, phong phuù, ñeå giuùp cho HS trôû thaønh nhöõng con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän (ñöùc, trí, theå, myõ) laø muïc tieâu cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta. Trong ñoù, giaùo duïc thaåm myõ qua boä moân Tieáng Vieät (TV) laø ñieàu ñaëc bieät caàn quan taâm, goùp phaàn giaùo duïc con ngöôøi, hình thaønh nhaân caùch vaø phaùt trieån toaøn dieän. Trong thôøi kyø môû cöûa hieän nay, nhu caàu giao löu giöõa caùc daân toäc, caùc quoác gia ngaøy caøng coù xu höôùng môû roäng, vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô trong chöông trình giaûng daïy TV ôû baäc tieåu hoïc laø moät vieäc laøm heát söùc quan troïng vaø caàn thieát, xem ñoù laø saûn phaåm tinh thaàn quyù giaù cuûa nhaân loaïi. Qua ñoù, boài döôõng cho caùc em thaùi ñoä, tình caûm vaø nhöõng haønh vi ñeïp trong cuoäc soáng. Trong thöïc teá, beân caïnh vieäc giaûng daïy caùc boä moân khoa hoïc khaùc thì vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô coøn bò xem nheï. Ñaëc bieät, trong coâng taùc ñaøo taïo söû duïng ñoäi nguõ, muïc tieâu chöông trình, giaûng daïy boä moân TV. Vaán ñeà coù caàn thieát trong vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô trong chöông trình tieåu hoïc hieän nay hay khoâng vaãn tieáp tuïc trao ñoåi. Thieát nghó, beân caïnh vieäc daïy caùc kyõ naêng taäp ñoïc, chính taû, keå chuyeän, taäp laøm vaên, HS tieåu hoïc vaãn caàn coù nhu caàu tìm hieåu, thöôûng thöùc vaø boäc loä naêng khieáu vaên hoïc. Ñaây seõ laø cô sôû ñeå HS thöïc söï say meâ trong hoïc taäp vaø saùng taùc vaên hoïc. 8 1.2. Thaønh töïu nghieân cöùu veà taâm lyù löùa tuoåi (Ñaëc bieät, löùa tuoåi HS tieåu hoïc) vaø taâm lyù tieáp nhaän vaên hoïc ñaõ taïo ñieàu kieän cho nhaø sö phaïm boài döôõng naêng löïc caûm quan vaên hoïc Gaàn ñaây, nhöõng thaønh töïu veà taâm lyù hoïc tieáp nhaän ñaõ coù nhieàu nghieân cöùu khaúng ñònh khaû naêng caûm thuï vaên chöông nhaïy beùn, saâu saéc ôû baïn ñoïc nhoû tuoåi. Thaønh töïu veà taâm lyù tieáp nhaän, veà nhöõng tö töôûng môùi meû cuûa lyù luaän vaên hoïc laø cô sôû ñeå chuùng ta xem laïi vaán ñeà vaên hoïc vaø vieäc daïy hoïc vaên ôû tieåu hoïc trong chöông trình tích hôïp vôùi daïy tieáng: Vì treû em khoâng phaûi laø ngöôøi lôùn thu nhoû, caùc em coù ñôøi soáng rieâng. Moät ñöùa treû phaùt trieån bình thöôøng ñeàu coù khaû naêng tö duy vaø töï tích luõy voán soáng, coù nhu caàu vaø khao khaùt hoïc hoûi, baát kì moät baïn ñoïc nhoû tuoåi naøo cuõng coù khaû naêng ñöa ra moät yù kieán ñaùnh giaù rieâng bieät. Nhöõng thaønh töïu môùi veà taâm lí tieáp nhaän vaên hoïc cuõng nhö trí töôûng tuôïng ôû löùa tuoåi HS tieåu hoïc, nhaän thöùc môùi veà söï caàn thieát taêng cöôøng daïy hoïc vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc coù yù nghóa khoa hoïc roäng lôùn vaø s©u saéc ñang ñÆt ra trong thöïc teá nhaø tröôøng tieåu hoïc chuùng ta hieän nay coù yù nghóa heát söùc quan troïng. Xuaát phaùt töø tình hình vaø nhöõng lyù do treân, chuùng toâi choïn nghieân cöùu ñeà taøi "Chöông trình, saùch TV tieåu hoïc vaø vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô”, mong goùp theâm tieáng noùi trong coâng cuoäc ñoåi môùi saùch giaùo khoa (SGK) vaø phöông phaùp daïy hoïc TV ôû baäc tieåu hoïc hieän nay. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Laøm roõ thöïc traïng toå chöùc hoaït ñoäng giaûng daïy boä moân TV ôû tröôøng tieåu hoïc treân ñòa baøn tænh Bình Phöôùc trong thôøi gian qua. Phaân tích nguyeân nhaân cuûa thöïc traïng vaø ñeà xuaát moät soá bieän phaùp ñeå hình thaønh vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô qua giaûng daïy boä moân TV trong nhaø tröôøng tieåu hoïc hieän nay. 3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU 1. Khaûo saùt: thöïc hieän ñeà taøi naøy, chuùng toâi ñaõ tieán haønh khaûo saùt moät soá vaán ñeà sau Khaûo saùt nhu caàu vaø thaùi ñoä cuûa HS tieåu hoïc ñoái vôùi vieäc ñoïc saùch vaên. 9 Khaûo saùt tình hình thöïc teá taïi caùc tröôøng tieåu hoïc hieän nay cuõng nhö nhöõng khoù khaên cuûa giaùo vieân (GV) vaø HS trong vieäc hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc. 2. Nghieân cöùu moät soá vaán ñeà lí luaän veà coâng taùc toå chöùc giaûng daïy boä moân TV cho HS ôû baäc tieåu hoïc, ñeà xuaát bieän phaùp caûi tieán vaø thöïc nghieäm. Ngoaøi vieäc khaúng ñònh vai troø ñaëc bieät, quan troïng cuûa moân vaên ñoái vôùi HS tieåu hoïc maø nhaø tröôøng khoâng theå coi nheï, luaän vaên coøn taäp trung vaøo moät soá vaán ñeà veà taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi HS tieåu hoïc, tìm hieåu khaùm phaù khaû naêng caûm thuï vaên hoïc cuûa HS tieåu hoïc vaø vieäc hình thaønh, boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc hieän nay. Ñoái töôïng khaûo saùt lôùp 4, 5, nhaát laø lôùp 4 vì caùc lyù do: Ñaây laø löùa tuoåi ñaõ phaùt trieån ñaày ñuû khaû naêng nhaän thöùc vaø trí töôûng töôïng, caùc em coù theå caûm nhaän, caûm thuï vaø phaùt hieän ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa taùc phaåm vaên hoïc. 4. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ Vaán ñeà toå chöùc hoaït ñoäng vaø giaûng daïy boä moân TV ôû baäc tieåu hoïc ñaõ ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc, caùc nhaø quaûn lyù, caùc toå chöùc chính trò, xaõ hoäi quan taâm nghieân cöùu. Nhieàu taùc giaû nöôùc ngoaøi trong cuoán “Vaên hoïc vaø treû em” (NXB Kim Ñoàng Haø Noäi 1982) ñaõ khaúng ñònh taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi treû em vaø ñöa ra moät soá yeâu caàu veà vieäc saùng taùc cho caùc em ñoàng thôøi khaúng ñònh tieàm naêng voán coù cuûa tuoåi thô trong tieáp nhaän vaên hoïc. Coâng trình nghieân cöùu "Trí töôûng töôïng vaø saùng taïo ôû löùa tuoåi thieáu nhi"(NXB Phuï Nöõ, 1985) cuûa nhaø taâm lí hoïc Lieân Xoâ Vugotxki ñaõ ñeà caäp ñeán töø “Tö töôûng cuûa nhi ñoàng vaø thieáu nieân”, ôû cuoán “Saùng taïo vaên hoïc ôû löùùa tuoåi HS ”, tuy khoâng tröïc tieáp noùi ñeán khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc cuûa HS tieåu hoïc qua vieäc phaân tích khaù cuï theå ñaëc ñieåm taâm lí löùa tuoåi vaø naêng löïc tieáp nhaän ngheä thuaät; saùng taïo ngheä thuaät ôû löùa tuoåi thieáu nhi. Nhöõng keát luaän cuûa taùc giaû veà trí töôûng töôïng saùng taïo cuûa treû em laø ñònh höôùng quan troïng cho vieäc nghieân cöùu vaø giaûng daïy caùc moân hoïc ngheä thuaät noùi chung, trong ñoù coù vaên hoïc. V.A Xukhomlinxki ngöôøi ñaõ tröïc tieáp daïy doã vaø gaén boù vôùi löùa tuoåi HS tieåu hoïc. Qua coâng trình nghieân cöùu “Traùi tim toâi hieán daâng cho treû" (NXB 10 Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1983) khaúng ñònh: “Ñöùa treû ngaøy hoâm nay sau naøy seõ trôû thaønh ngöôøi nhö theá naøo laø tuøy thuoäc moät phaàn quyeát ñònh ôû choã treû em ñaõ trải qua thôøi thô aáu nhö theá naøo?”. Ñoàng thôøi oâng nhaán maïnh nhieàu laàn taùc duïng cuûa vaên hoïc. Ñaëc bieät, laø truyeän coå tích ñoái vôùi vieäc giaùo duïc, hình thaønh nhaân caùch vaø phaùt trieån tö duy cuûa treû em. Cuoán saùch ñaõ daønh nhöõng trang vieát taâm huyeát khaúng ñònh taùc duïng cuûa vieäc ñoïc saùch cho treû em trong nhöõng naêm thô aáu. Maëc duø chöa ñeà caäp ñeán caùch daïy vaên cuï theå cho HS tieåu hoïc, nhöng cuoán saùch laø moät coâng trình nghieân cöùu ñaày kinh nghieäm, coù cô sôû khoa hoïc, coù yù nghóa thieát thöïc ñoái vôùi vieäc giaûng daïy tieåu hoïc, ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc moân khoa hoïc xaõ hoäi. ÔÛ Vieät Nam nhieàu cuéc héi th¶o khoa häc chuyªn m«n vÒ viÖc n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y tiÕng ViÖt cho HS tiÓu häc hiÖn nay, ñaõ ñöôïc toå chöùc khaúng ñònh taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi, cuõng nhö ñoái vôùi treû em vaø khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû HS tieåu hoïc ñaõ ñöôïc caùc coâng trình nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc quan taâm. Trong coâng trình nghieân cöùu “Xaõ hoäi- vaên hoïc nhaø tröôøng” (NXB Ñaïi hoïc quoác gia, Haø Noäi, 1996) taùc giaû Phan Troïng Luaän ñaõ ñeà caäp ñeán moät soá vaán ñeà xung quanh vieäc daïy vaên vaø hoïc vaên. Ñaëc bieät, trong phaàn “Treû em vaø phöông phaùp daïy hoïc ôû tieåu hoïc” mÆc duø taùc giaû chöa ñeà caäp moät caùch cuï theå vieäc daïy hoïc vaên cho HS löùa tuoåi naøy nh− thÕ nμo, nh−ng ý t−ëng trong viÖc d¹y häc m«n v¨n cho HS tiÓu häc ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán vaø ñoù laø nhöõng gôïi yù quan troïng nhaèm ñònh höôùng cho vieäc löïa choïn phöông phaùp giaûng daïy thích hôïp vôùi taâm lí HS tieåu hoïc hieän nay. Taäp hoài kí “Hoài nhoû caùc nhaø vaên hoïc vaên” (Sôû Giaùo duïc & Ñaøo taïo [SGD &ÑT] Nghóa Bình, 1986) cuûa nhieàu nhaø nghieân cöùu vaên hoïc, nhaø vaên, nhaø thô, trong ñoù coù nhöõng vò laõo thaønh vaø nhöõng caây buùt treû ñaõ xaùc ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa vaên chöông ñoái vôùi quaù trình laøm ngöôøi, laäp nghieäp ôû moãi nguôøi, ñoàng thôøi khaúng ñònh: “Hoïc toát moân vaên laø cô sôû ñeå tieáp thu vaø hoïc toát caùc moân hoïc khaùc”. Töø kinh nghieäm cuûa caùc nhaø vaên, nhaø thô; cuoán saùch ñöôïc coi laø kinh nghieäm quyù baùu, laø cô sôû ñeå chuùng ta xem xeùt vaán ñeà hoïc vaên vôùi HS tieåu hoïc vaø vaán ñeà boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô. 11 Coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc caáp Boä “Giaùo duïc thaåm myõ trong nhaø tröôøng phoå thoâng qua caùc moân ngheä thuaät” cuûa hai taùc giaû Leâ Ngoïc Traø vaø Laâm Vinh ñaõ xem giaùo duïc thaåm myõ qua caùc moân ngheä thuaät trong ñoù coù vaên hoïc laø vaán ñeà maáu choát ñoái vôùi tuoåi thô. Töø ñoù, ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu chuû yeáu veà nhöõng tö töôûng cô baûn, quan ñieåm cô baûn veà giaùo duïc vaø giaùo duïc thaåm myõ trong nhaø tröôøng noùi chung. C«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cña TrÇn M¹nh Höôûng “Luyeän taäp vaø caûm thuï vaên hoïc ôû tieåu hoïc” ®· xem xÐt viÖc HS c¶m thô v¨n häc quan heä giöõa vieäc luyeän taäp trong giôø hoïc TV vôùi vieäc caûm thuï vaên hoïc cuûa HS. Trong cuoán “Daïy vaên cho HS tieåu hoïc” (NXBGD, Haø Noäi 1998) taùc giaû Hoaøng Hoøa Bình ñaõ xaùc ñònh: “Vaên hoïc ôû tieåu hoïc tuy khoâng daïy nhö moät moân hoïc ñoäc laäp nhöng vieäc daïy vaên ôû baäc hoïc naøy laø taát yeáu”. Keát quaû nghieân cöùu cuûa cuoán saùch laø nhöõng chæ daãn coù giaù trò veà phöông phaùp daïy moät soá phaân moân cô baûn nhö: taäp ñoïc, keå chuyeän, taäp laøm vaên trong moân TV ôû tieåu hoïc. Coâng trình nghieân cöùu: “Daïy hoïc taäp ñoïc ôû tieåu hoïc” (NXB GD Haø Noäi 2001) taùc giaû Leâ Phöông Nga ñaõ ñaët vaán ñeà laøm theá naøo ñeå cho nhöõng gì ñöôïc ñoïc taùc ñoäng vaøo chính cuoäc soáng cuûa caùc em. Maëc duø chöa ñeà caäp ñeán caùc hình thöùc khaùc nhau giuùp treû em ñeán vôùi vaên hoïc, nhöng töø caùch ñaët vaán ñeà cho ñeán vieäc taùc haønh nhöõng thao taùc trong daïy taäp ñoïc, taùc giaû ñaõ coù caùch nhìn môùi khi höôùng ñeán vaán ñeà daïy ñoïc hieåu vaên baûn cho HS tieåu hoïc. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu noùi treân, duø chöa tröïc tieáp ñi saâu vaøo vaán ®eà cuï theå trong vieäc hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho treû em qua moân TV, nhöng ñoù laø nhöõng tieàn ñeà cô baûn khaúng ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa vaên hoïc trong giaùo duïc, hình thaønh vμ ph¸t triÓn nh©n c¸ch toμn diÖn ôû löùa tuoåi HS tieåu hoïc laø nhöõng gôïi yù vöøa coù yù nghóa phöông phaùp luaän, vöøa coù giaù trò veà noäi dung khoa hoïc soi saùng nhieàu vaán ñeà luaän aùn quan taâm. 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông phaùp nghieân cöùu lyù luaän Thu thaäp caùc taøi lieäu coù lieân quan ñeán ñeà taøi nghieân cöùu nhö: saùch, baùo, caùc taøi lieäu, caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc. 12 Phöông phaùp quan saùt Döï moät soá giôø moân TV ôû tröôøng tieåu hoïc treân ñòa baøn thò xaõ Ñoàng Xoaøi tænh Bình Phöôùc ñeå quan saùt thaùi ñoä vaø tinh thaàn hoïc taäp cuûa caùc em, phöông phaùp giaûng daïy cuûa GV ñoái vôùi boä moân TV . Phöông phaùp phoûng vaán Tieán haønh gaëp gôõø, troø chuyeän vaø trao ñoåi vôùi Ban giaùm hieäu (BGH), GV ñang tröïc tieáp giaûng daïy boä moân TV ôû caùc tröôøng tieåu hoïc taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi, caùn boä chuyeân moân Phoøng Giaùo duïc tieåu hoïc, Sôû GD&ÑT Bình Phöôùc, caùn boä chuyeân moân Phoøng GD&ÑT thò xaõ Ñoàng Xoaøi veà caùc vaán ñeà lieân quan. Phöông phaùp ñieàu tra baèng phieáu thaêm doø yù kieán Söû duïng caùc phieáu thaêm doø yù kieán ñoái vôùi BGH, GVgiaûng daïy boä moân TV, phuï huynh HS vaø HS caùc tröôøng tieåu hoïc ôû caùc huyeän thò trong tænh Bình Phöôùc. Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm ñöôïc söû duïng ñeå theå nghieäm vieäc daïy vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS maø luaän vaên ñeà caäp ñeán. 6. ÑOÙNG GOÙP MÔÙI CUÛA LUAÄN VAÊN Khaúng ñònh söï caàn thieát phaûi chuù troïng ñeán vieäc daïy vaên cho HS tieåu hoïc, luaän vaên goùp phaàn hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc, khaúng ñònh khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû löùa tuoåi tieåu hoïc. Töø ñoù,, löïa choïn caùc hình thöùc toå chöùc giuùp HS tieåu hoïc ñeán vôùi vaên hoïc moät caùch toát nhaát. a/ Veà maët lyù luaän: Goùp phaàn khaúng ñònh moät caùch coù cô sôû söùc maïnh cuûa vaên hoïc ñoái vôùi vieäc giaùo duïc, phaùt trieån toaøn dieän HS tieåu hoïc, khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû löùa tuoåi naøy, luaän giaûi vaán ñeà vaên hoïc ôû tieåu hoïc vaø xaùc ñònh nhöõng caên cöù khoa hoïc ñeå hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc. Qua ñoù choïn con ñöôøng toái öu cho vieäc daïy hoïc vaên ôû tieåu hoïc hieän nay trong moái quan heä tích hôïp daïy TV ôû tieåu hoïc. b/ Veà maët thöïc tieãn: Luaän vaên goùp phaàn khaéc phuïc nhöõng haïn cheá trong daïy hoïc TV ôû tieåu hoïc hieän nay. 13 c/ Veà yù nghiaõ xaõ hoäi: §aët vaán ñeà vaên hoïc vôùi boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô qua vieäc daïy vaên ôû tieåu hoïc, luaän vaên goùp phaàn thay ñoåi nhöõng quan nieäm chöa thoáng nhaát trong nhaän thöùc veà vaên hoïc vôùi vieäc daïy hoïc vaên ôû baäc tieåu hoïc. 7. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN 7.1. Khaùi nieäm caûm quan vaên hoïc Nghóa roäng: Thöïc chaát boài döôõng caûm quan vaên hoïc laø söï giaùo duïc vaø töï giaùo duïc, phaùt huy moïi naêng löïc baûn chaát cuûa con ngöôøi theo quy luaät cuûa caùi ñeïp trong vaên hoïc. Vì theá, boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua giaùo duïc thaåm myõ toàn taïi trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng. Nghóa heïp: Boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS laø giaùo duïc thaåm myõ coù tính tröôøng quy veà caùi ñeïp, giaùo duïc ñeå hình thaønh cho con ngöôøi naêng löïc nhaän thöùc, ñaùnh giaù, saùng taïo vaø haønh ñoäng theo caùi ñeïp. Trong phaïm vi öùng duïng vaøo ñoái töôïng HS tieåu hoïc caûm quan vaên hoïc ñöôïc hieåu nhö laø khaû naêng hieåu, nhaän bieát, caûm nhaän, thöôûng thöùc, tri nhaän, yù nghóa thaåm myõ cuûa ngoân töø vaên chöông, hình töôïng vaên chöông ôû möùc ñoä hoàn nhieân ban ñaàu. Töø ñoù, töøng böôùc hình thaønh thoùi quen, thò hieáu, nhöõng chuaån möïc, nhöõng thang baäc giaù trò cuûa taùc phaåm vaên hoïc. Ví duï: Ñoïc moät baøi vaên, baøi thô noùi chung, ñoïc baøi thô “Tre Vieät Nam” (TV4 –T1), ñoïc baøi vaên “Ñöôøng leân Sa pa” ( TV4 – T2), HS phaûi caûm nhaän vaø thaáy ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa baøi vaên, baøi thô ñoù. Thaáy ñöôïc hình aûnh cuûa caây tre Vieät Nam theå hieän qua neùt ñeïp cuûa con ngöôøi Vieät Nam, laøng queâ Vieät Nam maø caây tre laø ñaïi dieän. 7.2. TÇm quan träng cña v¨n häc ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch HS Vaên hoïc laø con ñöôøng ñöa caùc em vaøo theá giôùi cuûa nhöõng caûm xuùc traøn ñaày, môû ra cho caùc em khaû naêng hieåu bieát veà vaên hoïc ngheä thuaät, coù thaåm myõ veà cuoäc soáng trong khuoân khoå cho pheùp ñoái vôùi löùa tuoåi cuûa mình. Noù aûnh höôûng moät caùch toaøn dieän ñeán nhaân caùch caùc em. Vaên hoïc ñaõ trôû thaønh nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån trí tueä, nhaân caùch cuõng nhö ñôøi soáng tinh thaàn cuûa tuoåi thô, xuaát phaùt khoâng chæ töø khaû naêng giaùo duïc to lôùn chöùa ñöïng trong ñoù maø chính laø ñaëc ñieåm taâm sinh lyù cuûa caùc em. 14 Vaên hoïc laø nguoàn maïch cuûa tö duy hình töôïng, noù giuùp con ngöôøi nhìn ra veû ñeïp cuûa con ngöôøi, thieân nhieân, quan heä ñaïo ñöùc vaø trong cuoäc soáng lao ñoäng haèng ngaøy. Noù khen ngôïi moïi con ngöôøi vôùi nhöõng bieåu töôïng veà caùi cao caû, vó ñaïi, tuyeät vôøi trong theá giôùi chung quanh. Vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc seõ ñem ñeán cho caùc em nhöõng hoaït ñoäng cuï theå ñeå phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc cuõng nhö tö duy nhaèm theå hieän chính mình, thoûa maõn nhu caàu tình caûm, tinh thaàn, höôùng tôùi söï khao khaùt ñöôïc phaùt trieån toaøn dieän. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô phuø hôïp vôùi löùa tuoåi seõ goùp phaàn hình thaønh phaùt trieån naêng löïc vaø nhaân caùch cuûa treû thô, giuùp caùc em bieát rung ñoäng, caûm xuùc tröôùc caùi hay, caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng qua vaên hoïc, töø ñoù, tích cöïc say meâ tìm toøi, saùng taïo vaø haêng haùi tham gia hoïc taäp. 7.3. Tieàm naêng vaø nhieäm vuï cuûa moân TV ôû nhaø tröôøng tieåu häc trong vieäc boài döôõng taâm hoàn phaùt trieån nhaân caùch Boài döôõng vaø phaùt trieån cho caùc em loøng ham thích, coù tinh thaàn höôûng öùng tích cöïc tröôùc caùi hay caùi ñeïp, caùi trong saùng cuûa TV, coù caûm xuùc, caûm quan vaên hoïc. Coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát, phoå thoâng ban ñaàu veà TV vaø vaên hoïc cuõng nhö nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa noù trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Chuaån bò cô sôû cho vieäc hình thaønh, phaùt trieån ôû caùc em tình caûm, caûm quan, thò hieáu thaåm myõ ñuùng ñaén sau naøy. Ñeå laøm troøn nhieäm vuï naøy, ngöôøi GV phaûi laø ngöôøi say meâ moân TV vaø vaên hoïc, coù loøng yeâu meán tuoåi thô, coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát veà TV vaø vaên hoïc noùi chung, coù phöông phaùp giaûng daïy, boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô ôû baäc tieåu hoïc. Chính vì theá, ngöôøi thaày phaûi laø ngöôøi taän taâm vôùi ngheà, phaûi ñöôïc ñaøo taïo moät caùch cô baûn vaø coù keát quaû cao veà chöông trình ñaøo taïo GV baäc tieåu hoïc . 7.4. Caùc yeâu caàu muïc tieâu cô baûn cuûa vieäc giaûng daïy vaên hoïc vaø TV ôû tieåu hoïc Yeâu caàu thích hôïp vôùi ñoái töôïng: Phaûi caên cöù vaøo löùa tuoåi ñeå coù bieän phaùp taùc ñoäng thích hôïp, coù muïc ñích vaø noäi dung tri thöùc khaùc nhau. Yeâu caàu veà tính lieân tuïc: Tính lieân tuïc ôû ñaây laø nhöõng voøng xoaùy coù heä thoáng ñoùn nhaän chuaån bò môû roäng khaû naêng saùng taïo toát hôn, cao hôn. 15 Yeâu caàu veà tính logic: Tính logic ñaûm baûo cho söï phaùt trieån töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø choã chöa hoaøn thieän ñeán choã hoaøn thieän hôn. Yeâu caàu veà quan ñieåm toaøn dieän: Ñaûm baûo khaû naêng phaùt huy moïi maët saùng taïo cuûa HS. Muïc tieâu cuûa moân TV trong tröôøng tieåu hoïc: Vieäc xaùc ñònh muïc tieâu moân hoïc raát caàn thieát cho vieäc xaây döïng chöông trình, ñoäi nguõ GV, chuaån bò SGK, thieát bò daïy hoïc. Muïc tieâu cuûa moân TV laø hình thaønh cho HS nhöõng hieåu bieát veà caùi hay, caùi ñeïp trong vaên hoïc qua cuoäc soáng, söï trong saùng cuûa TV, yù nghóa cuûa vaên hoïc ñoái vôùi cuoäc soáng. Ñoàng thôøi trang bò cho caùc em moät soá kieán thöùc, kyõ naêng veà TV vaø vaên hoïc. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa moân TV ôû nhaø tröôøng tieåu hoïc khoâng nhaèm ñaøo taïo caùc em trôû thaønh nhöõng nhaø vaên maø chuû yeáu thoâng qua moân hoïc naøy coù theå taùc ñoäng vaøo toaøn boä theá giôùi tinh thaàn cuûa caùc em. Giuùp caùc em coù söï phaùt trieån toaøn dieän, hình thaønh nhaân caùch coù loái soáng laønh maïnh, giaøu lyù töôûng, coù muïc ñích cao ñeïp. Ñaëc bieät, laø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em ñeå thaáy ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa vaên hoïc qua cuoäc soáng. X©y dùng ch−¬ng tr×nh v¨n häc vμ viÖc båi d−ìng c¶m quan v¨n häc cho tuæi th¬ Vieäc xaây döïng chöông trình moân vaên hoïc vaø TV caàn theo nguyeân taéc ñi töø deã ñeán khoù, töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, chöông trình giaûng daïy cho lôùp treân coù söï keá thöøa noái tieáp cuûa caùc chöông trình lôùp döôùi. 8. CAÁU TRUÙC LUAÄN VAÊN Ngoμi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc taøi lieäu tham khaûo vaø phuï._. luïc, noäi dung luaän vaên goàm 3 chöông: Chöông1: Töø muïc tieâu chöông trình vaø vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc ñeán vieäc tuyeån choïn vaên baûn caùc baøi vaên trong SGK tieåu hoïc. Chöông 2: Båi d−ìng caûm quan vaên hoïc theo höôùng tích hôïp trong giôø daïy moân TV lôùp 4 ôû tröôøng tieåu hoïc. Chöông 3: Thöïc nghieäm 16 CHÖÔNG 1 TÖØ MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO HS TIEÅU HOÏC ÑEÁN VIEÄC TUYEÅN CHOÏN VAÊN BAÛN CAÙC BAØI VAÊN TRONG SGK TIEÅU HOÏC 1.1. MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH 1.1.1. Ta thaáy raèng ôû tieåu hoïc, vaên khoâng ñöôïc daïy nhö moät moân hoïc ñoäc laäp nhöng vieäc daïy vaên laø khoâng theå thieáu. Bôûi vì vaên hoïc laø moät moân hoïc daïy cho HS loøng nhaân aùi, trí töôûng töôïng, khaû naêng caûm thuï caùi ñeïp vaø nhu caàu taïo ra caùi ñeïp trong cuoäc soáng. Treân cô sôû ñoù chuùng ta thaáy muïc tieâu daïy vaên ôû tieåu hoïc ñöôïc xaây döïng döïa treân muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi cuûa nhaø tröôøng noùi chung, tröôøng tieåu hoïc noùi rieâng. Veà muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi cuûa nhaø tröôøng hieän nay. Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù hai Ban chaáp haønh Trung Öông Ñaûng khoaù VIII veà ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån GD&ÑT trong thôøi kyø coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù vaø nhieäm vuï ñeán naêm 2010 ñaõ ghi roõ: “Nhieäm vuï vaø muïc tieâu cô baûn cuûa giaùo duïc laø nhaèm xaây döïng nhöõng con ngöôøi vaø theá heä thieát tha gaén boù vôùi lyù töôûng ñoäc laäp daân toäc vaø xaõ hoäi chuû nghóa, coù ñaïo ñöùc trong saùng, coù yù chí kieân cöôøng xaây döïng vaø baûo veä toå quoác, c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i hoùa ®Êt n−íc, giöõ gìn vaø phaùt huy caùc giaù trò vaên hoaù cuûa daân toäc coù naêng löïc tieáp thu tính tích cöïc cuûa caù nhaân, laøm chuû tri thöùc khoa hoïc vaø coâng ngheä hieän ñaïi, coù tö duy saùng taïo, coù kó naêng thöïc haønh gioûi, coù taùc phong coâng nghieäp, coù tính toå chöùc vaø kyû luaät, coù söùc khoeû, laø nhöõng ngöôøi thöøa keá vμ x©y dùng Chuû nghóa xaõ hoäi vöøa “hoàng” vöøa “chuyeân” nhö lôøi daën cuûa Baùc Hoà, giaùo duïc trong nhaø tröôøng hieän nay nhaèm nhaán maïnh muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän coù ñöùc, coù taøi, coù khaû naêng thích öùng vôùi ñôøi soáng, bieát ñöa söï hoïc vaøo ñôøi, bieát haønh coù hieäu quaû”. [5,tr78] Veà muïc tieâu giaùo duïc baäc tieåu hoïc, theo ñieàu 25- Luaät Giaùo duïc –1998: “Giaùo duïc tieåu hoïc nhaèm giuùp HS hình thaønh nhöõng cô sôû ban ñaàu cho söï phaùt trieån ñuùng ñaén vaø laâu daøi veà ñaïo ñöùc, trí tueä, theå chaát, thaåm myõ vaø caùc kó naêng cô baûn, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa, böôùc ñaàu xaây döïng tö caùch vaø traùch nhieäm coâng daân, chuaån bò cho HS tieáp tuïc hoïc trung hoïc cô sôû”.[61, tr15] 17 Veà muïc tieâu cuûa moân TV baäc tieåu hoïc, vaên baûn döï thaûo “Chöông trình moân TV baäc tieåu hoïc” do Tieåu ban TV (Boä GD-ÑT) toå chöùc soaïn thaûo naêm 1996 (cho giai ñoaïn naêm 2000) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: (1) Hình thaønh vaø phaùt trieån ôû HS caùc kó naêng söû duïng TV (ñoïc, vieát, nghe, noùi) vaø cung caáp nhöõng kieán thöùc sô giaûng gaén tröïc tieáp vôùi vieäc hoïc TV nhaèm taïo ra ôû HS naêng löïc duøng TV ñeå hoïc taäp ôû tieåu hoïc vaø caùc baäc hoïc cao hôn, ñeå giao tieáp trong caùc moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa löùa tuoåi. (2) Thoâng qua vieäc daïy vaø hoïc TV, goùp phaàn reøn luyeän cho HS caùc thao taùc tö duy cô baûn (phaân tích, toång hôïp, phaùn ñoaùn…) (3) Cung caáp nhöõng hieåu bieát sô giaûng veà xaõ hoäi, töï nhieân vaø con ngöôøi, veà vaên hoùa vaø vaên hoïc cuûa Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi ñeå töø ñoù: - Goùp phaàn boài döôõng tình yeâu caùi ñeïp, caùi thieän, loøng trung thöïc, loøng toát, leõ phaûi vaø söï coâng baèng xaõ hoäi; goùp phaàn hình thaønh loøng yeâu meán vaø thoùi quen giöõ gìn söï trong saùng, giaøu ñeïp cuûa TV . - Goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi: Coù tri thöùc, bieát tieáp thu truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc, bieát reøn luyeän loái soáng laønh maïnh, ham thích laøm vieäc vaø coù khaû naêng thích öùng vôùi cuoäc soáng xaõ hoäi sau naøy. [52,tr6] 1.1.2. Trong chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc 2001–2010 cuõng neâu muïc tieâu chung nhö sau: “Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi 2001–2010 ñaõ neâu roõ ñaùp öùng nhu caàu veà con ngöôøi vaø nguoàn nhaân löïc laø nhaân toá quyeát ñònh söï phaùt trieån ñaát nöôùc trong thôøi kyø coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, caàn taïo chuyeån bieán cô baûn veà giaùo duïc. Vì vaäy, muïc tieâu cuûa chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc 2001– 2010 laø: Taïo böôùc chuyeån bieán cô baûn veà chaát löôïng gi¸o dôc theo höôùng tieáp caän vôùi trình ñoä tieân tieán cuûa theá giôùi, phuø hôïp vôùi thöïc tiÓn Vieät Nam, phuïc vuï thieát thöïc cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc; cuûa töøng vuøng, töøng ñòa phöông, höôùng tôùi moät xaõ hoäi hoïc taäp. Phaán ñaáu ñöa neàn gi¸o dôc nöôùc ta thoaùt khoûi tình traïng tuït haäu treân moät soá lónh vöïc so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån trong khu vöïc. Öu tieân naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo nhaân löïc. Ñaëc bieät, chuù troïng nhaân löïc coù trình khoa hoïc coâng ngheä cao, caùn boä quaûn lyù, kinh doanh gioûi vaø coâng nhaân kó thuaät laønh ngheà tröïc tiÕp goùp phaàn naâng cao söùc maïnh 18 caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, ñaåy nhanh tieán ñoä thöïc hieän phoå caäp trung häc c¬ së”. 1.1.3. Ñoåi môùi muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp, chöông trình gi¸o dôc caùc caáp baäc hoïc vaø trình ñoä ñaøo taïo; phaùt trieån ñoäi nguõ nhaø giaùo ñaùp öùng yeâu caàu vöøa taêng qui moâ, vöøa naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû vaø ñoåi môùi phöông phaùp daïy- hoïc; ñoåi môùi quaûn lí giaùo duïc, taïo cô sôû phaùp lí vaø phaùt huy noäi löïc, phaùt trieån giaùo duïc trong ñoù, coù giaùo duïc tieåu hoïc giuùp phaùt trieån nhöõng ñöùc tính töï nhieân toát ñeïp cuûa treû em, hình thaønh ôû HS loøng ham hieåu bieát vaø nhöõng ñöùc tính, kó naêng cô baûn ñaàu tieân ñeå taïo höùng thuù hoïc tËp vaø hoïc taäp toát. Cuûng coá vaø naâng cao thaønh quaû phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc trong caû nöôùc. Taêng tyû leä huy ñoäng HS trong ñoä tuoåi ñeán tröôøng töø 95% naêm 2000 leân 97% naêm 2005 vaø 99% naêm 2010. [18,tr.23-24]. Töø nh÷ng caên cöù treân cho ta hình dung veà moät ñöùa treû khi keát thuùc 5 naêm hoïc trong nhaø tröôøng tieåu hoïc hieän ñaïi. Treû em seõ coù nhöõng cô sôû ban ñaàu cho vieäc phaùt trieån nhaân caùch caû veà tình caûm trí tueä vaø theå chaát: coù nhöõng tri thöùc vaø khaû naêng cô baûn ñeå hoïc taäp hoaëc ñi vaøo cuoäc soáng vaø thích öùng vôùi cuoäc soáng; bieát söû duïng tieáng meï ñeû khi ñoïc, vieát, nghe, noùi phuïc vuï muïc tieâu giao tieáp vaø thu nhaän kieán thöùc thoâng tin ñöôïc giaùo duïc böôùc ñaàu veà vaên chöông ngheä thuaät ñeå coù nhaän thöùc thaåm myõ vaø trí töôûng töôïng, nhaän thöùc xaõ hoäi ñuùng ñaén, coù tình caûm, thaùi ñoä, haønh vi cuûa con ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi, coù khaû naêng hoaø nhaäp vaø phaùt trieån trong coäng ñoàng. Qua nhöõng caên cöù ñaõ trình baøy thì muïc tieâu cuï theå cuûa vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ôû baäc tieåu hoïc caàn ñöôïc xaùc ñònh cuï theå nhö sau: Ñaây laø löùa tuoåi laàn ñaàu tieân tieáp xuùc vôùi vaên hoïc, rung caûm tröôùc caùi ñeïp cuûa vaên hoïc, treân cô sôû ñoù hình thaønh moät soá ñieåm chính trong trí töôûng cuûa caùc em (ñeïp, gôïi caûm, gôïi hình, ña nghóa). Qua ñoù caùc em coù theå vaän duïng vieäc tieáp nhaän nhöõng taùc phaåm vaên hoïc phuø hôïp vôùi löùa tuoåi vaø quan troïng laø hình thaønh ngoân ngöõ noùi. Böôùc ñaàu caùc em coù theå tieáp xuùc vôùi hình töôïng vaên hoïc, rung ñoäng tröôùc nhöõng buoàn vui, yeâu gheùt cuûa con ngöôøi. Töø ñoù, hình thaønh vaø phaùt trieån nhöõng nhaän thöùc tình caûm vaø thaùi ñoä haønh ñoäng ñuùng trong cuoäc soáng. 19 Qua vaên hoïc caùc em bieát phaân bieät ñeïp/xaáu, thieän/aùc, ñuùng/sai, bieát yeâu queâ höông, ñaát nöôùc, tröôøng lôùp, thaày coâ, baïn beø, bieát toân troïng phaùp luaät, baûo veä cuûa coâng, baûo veä moâi tröôøng, soáng coù nieàm tin, naêng ñoäng, trung thöïc, duõng caûm, coù yù thöùc vaø nhu caàu nhaän thöùc ñoái vôùi baûn thaân. Goùp phaàn giuùp caùc em naém ñöôïc moät soá yù nieäm ban ñaàu veà caùc taùc phaåm, taùc giaû, nhaân vaät, theå loaïi (tuïc ngöõ caâu ñoá, ñoàng dao, ca dao, thô, truyeän, kòch), coù moät soá kó naêng cô baûn veà keå chuyeän, toùm taét caâu chuyeän, tìm ñaïi yù, boá cuïc. Nhaän xeùt veà caùc nhaân vaät, taùc giaû, taùc phaåm, neâu nhöõng caûm nghó, lieân töôûng, töôûng töôïng, phaùt hieän nhöõng chi tieát ngheä thuaät thuù vò ñeå vaän duïng trong hoïc taäp cuõng nhö thöôûng thöùc caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc. Töø nhöõng muïc tieâu treân ñaây coù theå thaáy vaên hoïc laø moân hoïc thích hôïp vaø coù vò trí heát söùc quan troïng trong chöông trình TV ôû tieåu hoïc vaø coù taùc ñoäng giaùo duïc taâm hoàn raát saâu saéc cho HS. Taùc ñoäng giaùo duïc taâm hoàn saâu saéc cuûa vaên hoïc tröôùc heát theå hieän ôû choã: Vaên hoïc boài döôõng vaø phaùt trieån ôû con ngöôøi chaát nhaân vaên. Chaát nhaân vaên naøy khoâng phaûi töï nhieân maø coù, khoâng phaûi moät thöù loøng toát ngaây thô maø laø moät söï hieåu bieát tinh teá, hieåu ngöôøi, bieát mình. Moät taùc phaåm vaên hoïc qua hö caáu ñeán taän baûn chaát cuûa söï vaät thì noù khoâng chæ daïy con ngöôøi nhöõng phaåm chaát toát ñeïp ñeå hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi, maø coøn daïy cho hoï söï saùng taïo. Nhöõng taùc phaåm vaên hoïc chaân chính ñeàu phaûn aùnh nhöõng khaùt voïng vöôn tôùi “chaân”, “thieän”, “mó” cuûa loaøi ngöôøi, nhöõng ngöôøi saùng taùc ra taùc phaåm aáy laø nhöõng nhaø vaên chöùa ñöïng moät taám loøng nhaân ñaïo cao caû, söï ñoä löôïng, vò tha vaø giaøu loøng traéc aån, ñau noãi ñau cuûa nhaân sinh quan. Chính vì theá,maø muïc ñích daïy vaên ôû moïi nhaø tröôøng, tuy khaùc nhau do ñoøi hoûi cuûa moãi thôøi kì lòch söû, vaãn coù nhöõng neùt chung laø tìm toøi nhöõng giaù trò tinh thaàn vónh haèng, tình thöông ñoàng loaïi, loøng thuûy chung, loøng toát, höôùng tôùi caùi ñeïp, ñaïo ñöùc trong saùng. Thöïc teá giaûng daïy ôû nhaø tröôøng hieän nay, khoâng chæ moân vaên maø caùc moân nhaïc, hoïa … cuõng daïy caùc em loøng nhaân aùi, tình thöông yeâu, loøng toát. Nhöng caùi ñaëc bieät cuûa vaên hoïc so saùnh vôùi caùc moân hoïc naøy vaø caû vôùi caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc (ñieâu khaéc, saân khaáu, ñieän aûnh …) laø ôû choã: Vaên hoïc daïy con ngöôøi nhaän thöùc mình vaø môû ra moät theá giôùi veà taâm hoàn 20 trong saùng vaø söï tinh teá ñieån hình cuûa loaøi ngöôøi. Ñaây cuõng laø cô sôû laøm giaøu coù, phong phuù taâm hoàn con ngöôøi, cuõng chính laø ñoäng cô naûy sinh nhu caàu con ngöôøi tìm hieåu baûn thaân mình, töï nhaän thöùc mình. Vaên hoïc coøn daïy con ngöôøi bieát yeâu cuoäc soáng, bieát tËn höôûng cuoäc soáng vaø bieát soáng. Nhôø vaên hoïc, treû em ñöôïc soáng baèng cuoäc soáng cuûa nhieàu theá heä, nhieàu lôùp ngöôøi, nhieàu taâm traïng. Caùc em seõ quan taâm hôn tôùi con ngöôøi, coù nhieàu khaû naêng ñaùnh giaù con ngöôøi, teá nhò nhaïy caûm trong giao tieáp. Qua ñoù caùc em seõ nhaän thöùc vaø ñieàu chænh haønh vi ñaïo ñöùc veà baûn thaân, taïo neân söï haáp daãn cuûa veû ñeïp ñaïo ñöùc. Vôùi moät vò trí nhö theá, moân hoïc nhö theá treû em phaûi ñöôïc hoïc töø khi caùc em coøn raát nhoû vôùi nhöõng vaät lieäu töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp phuø hôïp vôùi taâm lí löùa tuoåi. Caùc em seõ khoâng theå phaùt trieån töï nhieân, coù nhaân caùch haøi hoøa neáu trong ñôøi soáng cuûa mình khoâng coù nhöõng quyeån saùch, nhöõng truyeän keå vaên hoïc. Ñaëc bieät, laø tuoåi aáu thô cuûa caùc em neáu nhö khoâng bieát ñeán nhöõng truyeän coå tích, thaàn thoaïi, nhöõng lôøi ru, caâu haùt cuûa meï, cuûa baø. 1.2. SÖÏ CAÀN THIEÁT HÌNH THAØNH CAÛM QUAN VAÊN HOÏC Ngay töø khi coøn naèm treân noâi, chieáùc voõng ñung ñöa, treû ñaõ ñöôïc baø, meï haùt cho nghe nhöõng caâu ca, ñieäu haùt, lôøi ru ñöa caùc em vaøo trong giaác nguû. Töø ñoù, daàn hình thaønh ôû caùc em sù c¶m nhËn vÒ mét thÕ giíi ©m nh¹c qua c¸c laøn ñieäu daân ca ngoït ngaøo. Khi ñaõ phaùt aâm töông ñoái chuaån tieáng meï ñeû khoaûng 4- 5 tuoåi, caùc em ñaõ coù theå baäp beï haùt ñi haùt laïi caùc caâu haùt, lôøi ru vaø khi caép saùch ñeán tröôøng, ñöôïc nghe keå chuyeän, ñöôïc ñoïc nhöõng caâu thô, baøi vaên trong SGK TV, caùc em ñöôïc trau doài töøng böôùc ñeå hình thaønh caûm quan vaên hoïc. Tuy vaäy, ña soá caùc em ñeàu chöa caûm nhaän ñöôïc theá naøo laø caûm quan vaên hoïc, chöa bieát roõ nhöõng yeâu caàu cô baûn veà caûm thuï vaên hoïc. Vì theá vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc vaø böôùc ñaàu hình thaønh, reøn luyeän caûm thuï vaên hoïc cho caùc em laø raát quan troïng. Töø ñaây, coù theå giuùp caùc em yeâu thích moân TV, cuõng nhö vaên hoïc vì noù ñem ñeán cho caùc em bao veû ñeïp, nieàm vui höùng thuù trong cuoäc soáng. Ngoaøi nhöõng yeáu toá treân, ñeå hình thaønh caûm quan vaên hoïc cho HS ñieàu quan troïng laø taïo cho caùc em phaùt huy toái ña khaû naêng nhËn thøc cuûa mình veà caùi hay, caùi ñeïp qua taùc phaåm vaên hoïc. Töø moät baøi thô, baøi vaên, thaäm chí moät caâu thô caùc em phaûi bieát vaän duïng caùc giaùc quan nhö thính giaùc, thò giaùc, tri 21 giaùc vaø caû xuùc giaùc (xuùc giaùc ôû ñaây khoâng phaûi laø sôø naém ñöôïc vaên hoïc maø sau khi nghe vaø caûm nhaän ñöôïc caùi hoàn cuûa baøi vaên, baøi thô caùc em coù moät caûm xuùc daâng traøo). Muoán taïo cho HS coù ñöôïc ñieàu naøy thì trong quaù trình giaûng daïy taùc phaåm vaên, thô cho HS, ngöôøi thaày phaûi phaùt huy khaû naêng töôûng töôïng vaø oùc saùng taïo cho HS qua tranh aûnh minh hoïa trong SGK. Beân caïnh ñoù phaûi lieân heä moät soá hình aûnh thöïc teá trong cuoäc soáng hoaëc giuùp caùc em caûm nhaän cuoäc soáng qua caùc hình thöùc sinh hoaït ngoaïi khoùa, tìm hieåu caûnh ñeïp cuûa thieân nhieân tröôùc khi hoïc caùc taùc phaåm treân. Ñaây laø moät vieäc laøm heát söùc quan troïng ñeå toå chöùc vaø ñònh höôùng boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô. 1.2.1. Vaäy theá naøo laø caûm quan vaên hoïc? Hieåu moät caùch ñôn giaûn caûm thuï vaên hoïc chính laø caûm nhaän nhöõng giaù trò noåi baät, nhöõng ñieàu saâu saéc, teá nhò vaø ñeïp ñeõ cuûa vaên hoïc theå hieän trong cuoäc soáng, trong taùc phaåm (baøi thô, baøi vaên, cuoán truyeän), moät boä phaän cuûa taùc phaåm (ñoaïn vaên, ñoaïn thô), thaäm chí caû trong lôøi ru, caâu haùt hay nhöõng phaùt hieän veà veû ñeïp cuûa thieân nhieân, cuoäc soáng haøng ngaøy maø caùc em caûm nhaän baèng maét, coù söï so saùnh sinh ñoäng. Nhö vaäy caûm quan vaên hoïc maø caùc em coù ñöôïc laø khi nghe ñoïc moät caâu chuyeän, moät baøi vaên, baøi thô, caùc em khoâng nhöõng hieåu maø caàn phaûi xuùc caûm, töôûng töôïng vaø thaät söï gaàn guõi “nhaäp thaân” vôùi nhöõng gì caùc em ñaõ ñoïc, ñaõ traûi qua, ñaõ nhaän bieát. Caûm quan vaên hoïc dieãn ra ôû moãi em một khác do nhieàu yeáu toá quyeát ñònh nhö: Voán soáng vaø hieåu bieát, söï caûm nhaän veà moät baøi vaên, moät baøi thô trong cuoäc soáng, naêng löïc vaø trình ñoä kieán thöùc, tình caûm vaø thaùi ñoä tieáp xuùc vôùi vaên hoïc… Ngay caû nhöõng ngöôøi lôùn coù söï hieåu bieát, söï caûm thuï veà moät baøi vaên, baøi thô trong nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau, cuõng coù nhieàu bieán ñoåi. Nhöõng ñieàu noùi treân veà caûm quan vaên hoïc cho ta thaáy, caùc em HS tieåu hoïc tuy coøn ít tuoåi nhöng ñeàu coù khaû naêng rung caûm, tình caûm thaåm myõ caàn thieát ñeå caûm quan vaên hoïc. Vieäc boài döôõng, reøn luyeän, trau doài ñeå töøng böôùc naâng cao khaû naêng caûm quan vaên hoïc cho caùc em, nhaèm ñi ñeán caûm thuï vaên hoïc, giuùp caùc em hoïc moân TV ngaøy caøng toát hôn vaø trôû thaønh nhöõng HS gioûi vaên. 22 Chöông trình moân TV töø lôùp 1 ñeán lôùp 5 ôû tieåu hoïc luoân coi nhieäm vuï boài döôõng naêng löïc caûm thuï vaên hoïc cho HS laø moät nhieäm vuï quan troïng vaø caàn thieát. Döôùi söï höôùng daãn, boài döôõng cuûa thaày, coâ, nhöõng baøi thô, baøi vaên trong SGK hay nhöõng caâu thô, caâu ca, baøi haùt, lôøi ru trong cuoäc soáng haøng ngaøy seõ ñem ñeán cho caùc em bao ñieàu kì thuù vaø haáp daãn. Tuy nhieân, muoán HS trôû thaønh nhöõng ngöôøi coù khaû naêng caûm quan vaên hoïc toát, moãi em caàn phaûi töï boài döôõng reøn luyeän phaán ñaáu vaø phaùt huy moïi naêng löïc, phaåm chaát cuûa mình veà nhieàu maët, trong ñoù coù vaên hoïc, muïc ñích cuoái cuøng laø höôùng ñeán caùi ñeïp. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua giaùo duïc thaåm mó toàn taïi trong moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng. Ñeå coù ñöôïc naêng löïc caûm quan vaên hoïc saâu saéc vaø tinh teá caùc em caàn coù söï say meâ, höùng thuù khi tieáp xuùc vôùi thô vaên, phaûi bieát tích luõy voán hieåu bieát veà thöïc teá cuoäc soáng cuõng nhö ñôøi soáng vaên hoïc, phaûi naém vöõng nhöõng kieán thöùc cô baûn veà tieáng meï ñeû nhaèm phuïc vuï cho caûm quan vaên hoïc. Muoán laøm ñöôïc ñieàu naøy ngöôøi thaày phaûi giuùp HS bieát reøn luyeän kyõ naêng vieát moät ñoaïn vaên, phaùt hieän caùi hay, caùi ñeïp cuûa vaên hoïc, ñieàu quan troïng laø vieäc reøn luyeän vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc caàn moãi HS coá gaéng thöïc hieän moät caùch toát nhaát. 1.2.2. Hình thaønh caûm quan vaên hoïc Chuùng ta ñeàu bieát ngay khi coøn tuoåi aáu thô, haàu heát caùc em ñeàu thích nghe oâng baø, cha meï hoaëc ngöôøi thaân haùt cho nghe nhöõng caâu haùt ru, keå nhöõng caâu chuyeän, ñoïc nhöõng baøi thô, ñoaïn thô cho nghe. Lôùn leân khi baét ñaàu ñaët chaân ñeán tröôøng tieåu hoïc, ñöôïc tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nhöõng caâu thô, baøi vaên hay trong SGK TV nhieàu em ñoïc to leân moät caùch thích thuù. Ñaây chính laø nhöõng bieåu hieän ban ñaàu cuûa caûm xuùc, höùng thuù, caàn gìn giöõ nuoâi döôõng vaø phaùt huy nieàm say meâ vaên hoïc, cuõng nhö nhöõng caûm nhaän ban ñaàu veà caùi hay, caùi ñeïp veà vaên hoïc cuûa löùa tuoåi naøy. Coù höùng thuù khi tieáp xuùc vôùi thô vaên, caùc em seõ vöôït qua ñöôïc khoù khaên trôû ngaïi, coá gaéng luyeän taäp ñeå caûm thuï vaên hoïc moät caùch toát nhaát töø ñoù coù höôùng phaán ñaáu hoïc gioûi moân vaên sau naøy. Nhaát laø qua viÖc toå chöùc caùc em ñoïc dieãn caûm moät baøi thô, moät ñoaïn vaên, chaêm chuù quan saùt, laéng nghe nh÷ng g× ®ang diÔn ra xung quanh ñeåù tìm hieåu caùi hay, caùi ñeïp cuûa thieân nhieân vaø cuoäc soáng quanh ta, bieát duøng töø ngöõ ñuùng, hay, noùi vieát thaønh caâu roõ yù, sinh ñoäng vaø gôïi caûm… Taát caû nhöõng bieän phaùp treân seõ 23 giuùp caùc em phaùt trieån veà naêng löïc tö duy, caûm quan vaên hoïc vaø ñi ñeán caûm thuï vaên hoïc moät caùch toát nhaát. Neáu moät HS thieáu söï say meâ, höùng thuù khi tieáp xuùc vôùi taùc phaåm vaên hoïc, nhaát ñònh em ñoù chöa theå ñoïc löu loaùt vaø dieãn caûm taùc phaåm vaên hoïc, chöa theå xuùc ñoäng vôùi nhöõng gì ñeïp nhaát ñöôïc taùc giaû dieãn taû qua baøi vaên ñoù. Noùi veà ñieàu naøy giaùo sö vaên hoïc Leâ Trí Vieãn nhôù laïi quaõng ñôøi ñi hoïc thuôû nhoû ñaõ ruùt ra moät baøi hoïc quyù giaù: “Trong thô vaên hay, chöõ nghóa ngoaøi caùi goïi laø noäi dung giao teá thoâng thöôøng cuûa noù, coøn coù voán soáng cuûa cuoäc ñôøi nghìn naêm boài ñaép laïi. Neáu khoâng “laøm thaân” vôùi vaên thô thì khoâng nghe ñöôïc tieáng loøng chaân thaät cuûa noù”. [25, tr.73] Vaäy muoán coù ñöôïc nhöõng ñieàu treân ngöôøi thaày không những phaûi bieát trau doài caûm xuùc, höùng thuù vôùi thô vaên mà còn phải có khaû naêng sö phaïm töøng böôùc hình thaønh, boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em. Ñaây cuõng chính laø cô sôû ñeå reøn luyeän cho HS coù nhaän thöùc ñuùng, tình caûm ñeïp, höôùng caùc em ñeán vôùi vaên hoïc moät caùch say meâ, töï giaùc ñaày trí töôûng töôïng, saùng taïo. 1.3. VIEÄC TUYEÅN CHOÏN VAÊN BAÛN CAÙC BAØI VAÊN Moân TV qua caùc baøi vaên, baøi thô boài döôõng cho HS nhöõng tình caûm chaân chính laønh maïnh nhö: tình caûm gia ñình, tình thaày troø, tình baïn, tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc, goùp phaàn phaùt trieån ôû HS nhöõng phaåm chaát toát ñeïp. Töø muïc tieâu cuûa moân hoïc, boä saùch TV tieåu hoïc chöông trình caûi caùch giaùo duïc, chöông trình saùch giaùo khoa (SGK) môùi hieän nay ñaõ theå hieän söï coá gaéng raát lôùn cuûa caùc taùc giaû bieân soaïn veà caùc phöông dieän kieán thöùc vaø reøn luyeän, phaùt trieån caùc kó naêng cô baûn cuûa HS töø caùc kó naêng ñoïc hieåu, nhö caùch keå moät maãu chuyeän, moät baøi thô, moät ñoaïn vaên, caùch ñoïc dieãn caûm moät baøi thô, moät ñoaïn vaên, vieát moät baøi vaên, moät ñoaïn thô. Vieäc tuyeån choïn caùc baøi vaên trong SGK hieän nay, boä saùch TV chöông trình môùi so vôùi chöông trình caûi caùch giaùo duïc (165 tuaàn) ñaõ theå hieän roõ quan ñieåm daïy tích hôïp giöõa vaên vaø TV ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua vieäc löïa choïn caùc vaên baûn, ngöõ lieäu ñeå daïy TV. Cuï theå laø daïy taäp ñoïc, hoïc thuoäc loøng, keå chuyeän, taäp laøm vaên. Nhöõng vaên baûn naøy phaàn lôùn laø nhöõng baøi vaên, baøi thô (ñöôïc trích daãn troïn veïn hay trích ñoaïn) coù giaù trò ngheä thuaät cao goàm caùc maûng vaên hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc. So vôùi chöông trình caûi caùch tröôùc ñaây, 24 chaát vaên trong SGK hieän nay ñöôïc naâng leân. Haàu heát caùc vaên baûn ñeàu ñaõ ñeà caäp ®eán cuoäc soáng muoân maøu cuûa con ngöôøi, ñöôïc saép xeáp theo chuû ñieåm phuø hôïp vôùi taâm lí löùa tuoåi HS tieåu hoïc. Ví duï nhö baøi “Deá Meøn beânh vöïc keû yeáu” (TV4 - T1), “Tre Vieät Nam” (TV4 - T1). Vôùi HS lôùp 4, 5 saùch ñaõ chuù yù qua taäp ñoïc, keå chuyeän maø hình thμnh moät soá kieán thöùc vaên hoïc sô giaûng nhö chi tieát, hình aûnh, nhaân vaät, boá cuïc, daøn yù, ñaïi yù, keát caáu, yù nghóa, taùc giaû,… caùc theå loaïi vaên hoïc nhö: Tuïc ngöõ, Ca dao, Thô, Vaên xuoâi,… vaø böôùc ñaàu reøn luyeän naêng löïc caûm thuï vaên hoïc nhö ñoïc, phaân tích, qua ñoù boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS. Vieäc tuyeån choïn caùc baøi vaên nhö “Hoa hoïc troø” (SGK TV4-T2), “Con seû”, “Con chuoàn chuoàn nöôùc” (TV4- T2), “Trung thu ñoäc laäp” (TV4-T1), “Söï tích chuù Cuoäi vaø cung traêng” (TV3- T2) ñaõ goùp phaàn boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em qua caùc töø ngöõ ñaày maøu saéc vaø hình aûnh veà laøng queâ Vieät Nam. Vieäc taùc ñoäng ñuùng höôùng vaøo quaù trình hình thaønh caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc hieän nay laø heát söùc caàn thieát. Nhöng ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, SGK caàn coù tính heä thoáng hôn, caàn chuù yù ñeán caùc ñoái töôïng HS ñeå bieân soaïn sau cho phuø hôïp. Trong quaù trình tuyeån choïn caùc baøi vaên, ngöôøi bieân soaïn caàn chuù yù tham khaûo yù kieán cuûa caùc GV ñang ñöùng lôùp ôû tröôøng tieåu hoïc, nhaát laø caùc tröôøng ôû caùc vuøng, mieàn khaùc nhau. Vì trình ñoä HS ôû vuøng saâu, vuøng xa chaéc chaén thaáp hôn nhieàu so vôùi HS ôû caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán. Ñaëc bieät,, löu yù ñoái töôïng laø HS daân toäc ít ngöôøi ñeå bieân soaïn sao cho phuø hôïp. Neân chuù yù choïn moät soá baøi thô coù yù nghóa saâu saéc ñoái vôùi löùa tuoåi caùc em nhö: “Haït gaïo laøng ta” (Traàn Ñaêng Khoa), “Noùi vôùi em” (Vuõ Quaàn Phöông), “Queâ höông” (Ñoã Trung Quaân), hay moät soá baøi vaên, caâu chuyeän giaøu tình caûm gaén boù vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi noâng daân, hay caùc noäi dung noùi veà löùa tuoåi treû thô, nhÊt lμ caùc taùc phaåm caàn mang ñaäm chaát vaên vaø giaøu tính nhaân vaên nhö: “Ngöôøi ñi saên vaø con vöôïn” (TV3- T2), “Ngöôøi aên xin” (TV4- T1), “Noãi daèn vaët cuûa Anñraây-Ca” (TV4-T1). 25 Thöïc teá, boä SGK TV tieåu hoïc hieän nay coøn boäc loä moät soá haïn cheá caàn khaéc phuïc nhö: noäi dung saùch, vaên baûn tuy ñöôïc saép xeáp theo chuû ñieåm, nhöng noäi dung cuûa nhieàu baøi khoâng thaät gaén vôùi chuû ñieåm. Moät soá baøi trong chöông trình coøn göôïng eùp, chöa gaây ñöôïc aán töôïng cho HS, caùc baøi vaên ñöôïc saép xeáp theo chuû ñieåm chöa phuø hôïp. Ví duï: Baøi “AÊn maàm ñaù”, chuû ñieåm “Tình yeâu cuoäc soáng” (TV4- T2), “Ñoái ñaùp vôùi vua”, chuû ñieåm “Ngheä thuaät” (TV3- T2), “Chuù Ñaát Nung”, chuû ñieåm “Tieáng saùo dieàu” (TV4- T1). Hôn nöõa söï phaân chia chuû ñieåm roäng, keùo daøi nhieàu tuaàn, laëp laïi ôû caùc khoái lôùp, theo GV Traàn Thò Thanh (daïy lôùp 4.2 tröôøng tieåu hoïc Taân Bình, thò xaõ Ñoàng Xoaøi, tænh Bình Phöôùc): “Vieäc laäp laïi nhieàu baøi trong moät chuû ñieåm vôùi thôøi gian daøi laøm cho HS caûm thaáy nhaøm chaùn, khoâng höùng thuù trong hoïc taäp. Vì HS löùa tuoåi naøy taâm lí caùc em thích toø moø, khaùm phaù nhieàu caùi môùi laï. Caùch ñaët teân chuû ñieåm ôû SGK laïi khoâ khan, göôïng eùp gaây söï nhaøm chaùn, khoâng phuø hôïp vôùi taâm lí HS tieåu hoïc”. SGK ñaõ chuù yù xaây döïng caâu hoûi tìm hieåu baøi (cuï theå trong baøi daïy taäp ñoïc, hoïc thuoäc loøng, kÓ chuyeän) nhöng tính chaát caùc caâu hoûi coøn ñôn ñieäu vaø thieân veà loaïi caâu hoûi taùi hieän. Caâu hoûi trong SGK ít yeâu caàu HS ñoïc ñuùng vaø ñoïc töï giaùc, khoâng phuø hôïp vôùi ñoïc hieåu (phaân tích, caét nghóa, giaûi maõ vaên baûn) vaø ñoïc dieãn caûm. Ñaây laø muïc ñích cao nhaát cuûa vieäc daïy ñoïc, nhieàu caâu hoûi cuûa caùc baøi taäp ñoïc mang tính aùp ñaët, thöôøng theå hieän caùch hieåu cuûa ngöôøi bieân soaïn caâu hoûi, HS chæ coøn laø ngöôøi minh hoïa laïi cho caùch hieåu coù saün. Ví duÏ: ôû baøi “Con chuoàn chuoàn nöôùc” (TV4- T2) coù caâu: “Caùch mieâu taû chuù chuoàn chuoàn bay coù gì hay?”, ôû baøi: “Khuùc haùt ru nhöõng em beù lôùn treân löng meï” (TV4- T2) coù caâu: “Em hieåu theá naøo laø nhöõng em beù lôùn treân löng meï?” Nhieàu caâu hoûi chöa laøm roõ ñaëc tröng theå loaïi vaên baûn, hình thöùc cho caùc kieåu baøi gioáng nhau. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc GV daïy taát caû caùc baøi taäp ñoïc ôû caùc theå loaïi vaên hoïc cuõng gioáng nhau, chaúng haïn nhö daïy thô, vaên xuoâi…., ñieàu tieán haønh phaân ñoaïn tìm yù cuûa ñoaïn . 26 1.4. CÔ CAÁU TÆ LEÄ CAÙC PHAÀN: (Löu yù giôùi haïn ôû lôùp 4 treân caùi neàn phaân caáp: lôùp 2-3/ lôùp 4-5) 1.4.1. So saùnh SGK TV lôùp 4 caûi caùch giaùo duïc vaø SGK TV lôùp 4 môùi 1.4.1.1. SGK TV lôùp 4 chöông trình caûi caùch giaùo duïc (NXBGD-1998) Noäi dung hoïc moãi tuaàn trong s¸ch ®−îc x©y dùng theo tr×nh tù ph©n m«n: tËp ®äc- tõ ng÷ - ng÷ ph¸p- chÝnh t¶- tËp lμm v¨n. Trong ñoù phaân moân taäp ñoïc goàm ba chuû ñeà: Maêng non- Ñaát nöôùc- Nhaân daân; bao goàm caùc theå loaïi sau: Vaên xuoâi : 40 baøi = 60,6 % Thô : 23 baøi = 24,8 % Ca dao tuïc ngöõ : 3 baøi = 4,6 % Vaên hoïc nöôùc ngoaøi : 3 baøi = 4,6 % Phaân moân töø ngöõ: Goàm caùc chuû ñieåm theo töøng baøi, moãi baøi coù hai phaàn: phaàn moät cung caáp cho HS nhöõng töø ngöõ thuoäc chuû ñieåm, phaàn hai laø caùc baøi taäp luyeän taäp caùch söû duïng töø ngöõ thuoäc chuû ñieåm. Phaân moân ngöõ phaùp: Coù 4 chöông chia ñeàu cho 2 hoïc kyø, cung caáp cho HS caùc kieán thöùc veà: aâm, tieáng, töø, caâu. Phaân moân chính taû: Goàm caùc kieåu baøi: nghe, ñoïc, so saùnh, trí nhôù (33 baøi) Phaân moân taäp laøm vaên: Goàm caùc theå loaïi: chính taû, keå chuyeän, thuaät chuyeän (49 tieát) ñöôïc saép xeáp theo trình töï: tieát tìm yù laäp daøn yù- tieát laøm mieäng- tieát laøm baøi vaên- tieát traû baøi. Phaân moân keå chuyeän coù saùch truyeän keå rieâng. 1.4.1.2. SGK TV lôùp 4 môùi (NXBGD- 2000) Caùc baøi vaên tuyeån choïn ñöôïc saép xeáp theo chuû ñieåm, moãi chuû ñieåm laø moät ñôn vò hoïc, moãi ñôn vò hoïc laïi hình thaønh caùc phaân moân. Saùch theå hieän quan ñieåm daïy hoïc giao tieáp, tích hôïp vaø tích cöïc, nhöõng quan nieäm môùi theå hieän, noäi dung caùc chuû ñieåm naâng cao hôn. SGK TV lôùp 4 môùi goàm 10 chuû ñieåm, caùc chuû ñieåm naâng cao hôn so vôùi lôùp 3, neâu nhöõng vaán ñeà gaén vôùi ñôøi soáng con ngöôøi, ñieàu ñoù theå hieän thoâng qua teân caùc chuû ñieåm: “Thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân”; “Maêng moïc thaúng”; “Treân ñoâi caùnh öôùc mô”; “Coù chí thì neân” ; “Tieáng saùo dieàu”; “Ngöôøi ta laø hoa ñaát”; “Veû ñeïp muoân maøu”; “Nhöõng ngöôøi quaû caûm”; “Tình yeâu cuoäc 27 soáng”; “Khaùm phaù theá giôùi”. Ngoaøi ra, noäi dung SGK TV môùi hieän nay caùc phaân moân coù nhieàu ñieåm môùi. Phaân moân taäp ñoïc: Toång soá 62 baøi trong ñoù: Vaên xuoâi : 44 baøi = 77% Thô : 16 baøi = 25,8% Ca dao : 1 bμi = 1,6% Kòch : 1 baøi = 1,6% Thô vaên nöôùc ngoaøi : 12 baøi = 19,4% Phaân moân taäp ñoïc cuûng coá caùc kó naêng ñoïc trôn, ñoïc thaàm ñaõ ñöôïc hình thaønh töø caùc lôùp döôùi ñoàng thôøi reøn luyeän kó naêng ñoïc dieãn caûm. Phaân moân taäp ñoïc coøn giuùp HS naâng cao kó naêng ñoïc hieåu vaên baûn, bieát toùm taét noäi dung baøi, tìm ra nhöõng giaù trò ngheä thuaät coù trong baøi, caáu truùc moät baøi taäp ñoïc bao goàm: Noäi dung baøi ñoïc- Töø ngöõ caàn hieåu- Caâu hoûi tìm hieåu baøi. Ph©n m«n kÓ chuyÖn Cuûng coá caùc kó naêng ñaõ ñöôïc hình thaønh töø caùc lôùp döôùi, ñoàng thôøi hình thaønh kó naêng môùi ôû möùc ñoä naâng cao hôn qua caùc baøi kieåu baøi taäp keå chuyeän coù noäi dung lieân quan ñeán 10 chuû ñieåm hoïc taäp ñaõ hoïc ôû treân. Baøi taäp cuûng coá kó naêng keå chuyeän ñaõ ñöôïc hình thaønh ôû caùc lôùp tröôùc laø kieåu baøi taäp keå chuyeän ôû tuaàn thöù nhaát trong moät chuû ñieåm hoïc taäp. Caâu chuyeän coù ñoä daøi khoâng quaù 500 chöõ ñöôïc in trong saùch GV, coøn SGK chæ trình baøy tranh keøm lôøi giaûn ngaén goïn. GV keå cho HS nghe sau ñoù caùc em keå laïi, coù 11 caâu chuyeän: Söï tích hoà Ba Beå, Moät nhaø thô chaân chính; Buùp beâ cuûa ai; Baùc ñaùnh caù vaø gaõ hung thaàn; Nhöõng chuù beù khoâng cheát; Khaùt voïng soáng; Con vòt xaáu xí; Ñoâi caùnh cuûa Ngöïa Traéng; Lôøi öôùc döôùi traêng; Baøn chaân._.guyeãn Trí - Nguyeãn Trung Hoaøn, Tìm veû ñeïp baøi vaên ôû tieåu hoïc, NXB giaùo duïc. 52. Nguyeãn Trí - Traàn Minh Phöông - Hoaøng Hoøa bình, Boài döôõng GV tieåu hoïc daïy moân TV lôùp 2, Boä GD & ÑT. 144 53. Nguyeãn Trí - Nguyeãn Minh Thuyeát – Hoaøng Hoøa Bình – Nguyeãn Thò Lanh, Taøi lieäu boài döôõng giaûng vieân Sö phaïm vaø Caùn boä chæ ñaïo, Sôû GD&ÑT veà CT&SGK tieåu hoïc (2000), moân TV, Boä GD&ÑT,Vuï GV - Döï aùn Giaùo duïc tieåu hoïc. 54. Ñoã Bình Trò (1999), Nhöõng ñaëc ñieåm thi phaùp cuûa caùc theå loaïi VHGD, NXB giaùo duïc. 55. Taïp chí giaùo duïc soá 5. 2005, Ñaëc san veà lôùp 4. K1/ 2005 56. Taïp chí giaùo duïc soá 5.2006, Ñaëc san veà lôùp 5. K1/ 2006 57. Taïp chí giaùo duïc soá 122/ 09.2005 58. Taïp chí giaùo duïc soá 120/ 08. 2005 59. Taïp chí giaùo duïc soá 125/ 11.2005 60. Taïp chí giaùo duïc soá 131/ kyø 1- kyø 2.2006 61. Taøi lieäu taäp huaán giaûng vieân coát caùn cuûa tænh, thaønh phoá trieån khai chöông trình SGK - TV lôùp 1. 62. Troø chôi thöïc haønh TV2 (2003), NXB Giaùo duïc. 63. Thöïc haønh taäp laøm vaên 2, NXB Giaùo duïc TP.HCM. 64. Hoaøng Vaên Thuïy - Ñoã Xuaân Thaûo (2001), Daïy hoïc chính taû ôû tieåu hoïc, NXB Giaùo duïc. 65. Nguyeãn Huyeàn Trang (chuû bieân) (2005), Thieát keá baøi giaûng TV, NXB Haø Noäi. 66. Nguyeãn Minh Thuyeát - Traàn Maïnh Höôûng - Hoaøng Hoøa bình - Traàn Thò Minh Phöông - Buøi Maïnh Traán, Taøi lieäu boài döôõng GV coát caùn caáp tænh TP moân TV Lôùp 3, Boä GD & ÑT. 67. NguyÔn Minh ThuyÕt, SGK TV1, (T1,T2), Chöông trình CCGD (1998), NXB Giaùo duïc. 68. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) Traàn Maïnh Höôûng - Leâ Phöông Nga - Traàn Hoaøng Tuùy, SGK TV2- T1, Chöông trình SGK môùi, (2002), NXB Giaùo duïc. 69. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) Traàn Maïnh Höôûng - Nguyeãn Traïi - Traàn Hoaøng Tuùy, SGK TV2- T2, Chöông trình SGK môùi naêm 2002, NXB Giaùo duïc. 145 70. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) Hoaøng Hoøa Bình– Traàn Maïnh Höôûng - Leâ Thò Tuyeát Mai - Trònh Maïnh, SGK TV3–T1, Chöông trình SGK môùi (2003), NXB Giaùo duïc. 71. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) Leâ Ngoïc Ñieäp - Leâ Thò Tuyeát Mai - Buøi Minh Toaùn - Nguyeãn Trí, SGK TV3-T2, Chöông trình SGK môùi (2003), NXB Giaùo duïc. 72. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) - Nguyeãn Thò Haïnh- Ñoã Vieät Huøng- Buøi Minh Toaùn - Nguyeãn Traïi, SGK TV4–T1, Chöông trình SGK môùi (2004), NXB Giaùo duïc. 73. Nguyeãn Minh Thuyeát, (chuû bieân) - Hoaøng Cao Cöông - Ñoã Vieät Huøng- Nguyeãn Thò Minh Phöông - Leâ Höõu Tænh, SGK TV4–T2, Chöông trình SGK môùi (2004), NXB Giaùo duïc. 74. V.A Xukhomlinxki (1983), Traùi tim toâi hieán daâng cho treû, NXB Giaùo duïc. 75. Vu.Goát.Xlinki (1985), Trí töôûng töôïng vaø saùng taïo ôû löùa tuoåi thieáu nhi, NXB Phuï nöõ. 76. Vôû baøi taäp TV3- T2 (2003), NXB Giaùo duïc. 77. Nguyeãn Khaéc Vieän, Taâm lyù HS tieåu hoïc (1998), NXB Treû. 78. Laâm Vinh, Giaùo duïc thaåm myõ trong nhaø tröôøng phoå thoâng qua caùc moân ngheä thuaät (ñeà taøi caáp boä) (2000), Tröôøng ÑHSP TP.HCM. PHUÏ LUÏC 1. Thoáng keâ caùc baøi vaên (töø lôùp 1 ñeán lôùp 4 chöông trình SGK môùi) Líp 1 Líp 2 Líp 3 Líp 4 VAÊN HOÏC DAÂN GIAN Caùi Boáng Coù coâng maøi saét, coù ngaøy neân kim Mua kính Ñoâi giaøy Ñi chôï Haù mieäng chôø sung Caâu chuyeän boù ñuõa Baùn choù Coø vaø Vaïc Veø chim Moät trí khoân hôn traêm trí khoân Quaû tim khæ Sôn Tinh, Thuûy Tinh Kho baùu Chuyeän quaû baàu Chaùy nhaø haøng xoùm Sù tích caây vuù söõa Caäu beù thoâng minh Caûnh ñeïp non soâng Huõ baïc cuûa ngöôøi cha Ba ñieàu öôùc Moà Coâi xöû kieän Söï tích leã hoäi Chöõ Ñoàng Töû Coùc kieän trôøi Söï tích chuù Cuoäi cung traêng Coù chí thì neân Boán anh taøi Vöông quoác vaéng nuï cöôøi - AÊn "maàm ñaù" VAÊN HOÏC TRUNG ÑAÏI Tìm ngoïc Boùp naùt quaû cam Hai Baø Tröng Ñoái ñaùp vôùi vua Moät ngöôøi chính tröïc OÂng Traïng thaû dieàu Vaên hay chöõ toát Nhöõng haït thoùc gioáng VAÊN HOÏC HIEÄN ÑAÏI Taëng chaùu Baøn tay meï Ai daäy sôùm Meï vaø coâ Quyeån vôû cuûa em Ngoâi nhaø Quaø cuûa boá Môøi vaøo Chuù coâng Chuyeän cuûa lôùp Ngöôõng cöûa Keå cho beù nghe Hoà Göôm Luõy tre Sau côn möa Caây baøng Ñi hoïc Baùc ñöa tin Ngaøy hoâm qua ñaâu roài? Laøm vieäc thaät laø vui. Goïi baïn. Treân chieác beø. Caùi troáng tröôøng em. Maãu giaáy vuïn. Baïn cuûa Nai nhoû. Ñieän thoaïi. Gaø "tæ teâ" vôùi Gaø. Ngoâi tröôøng môùi. Gaáu Traéng laø chuùa toø moø Döï baùo thôøi tieát Ngöôøi thaày cuõ Coâ giaùo lôùp em Ngöôøi meï hieàn Saùng kieán cuûa beù Haø Danh saùch HS toå 1 lôùp 2A Hai baøn tay em Khi meï vaéng nhaø Coâ giaùo tí hon Chieác aùo len Quaït cho baø nguû Chuù seû vaø boâng hoa baèng laêng Meï vaéng nhaø ngaøy baõo OÂng ngoaïi Ngöôøi lính duõng caûm Muøa thu cuûa em Cuoäc hoïp cuûa chöõ vieát Ngaøy khai tröôøng Nhôù laïi buoåi ñaàu ñi hoïc Traän boùng döôùi loøng ñöôøng Baän Ñôn xin vaøo Ñoäi Deá Meøn beânh vöïc keû yeáu Meï oám Truyeän coå nöôùc mình Thö thaêm baïn Tre Vieät Nam Chò em toâi Trung thu ñoäc laäp Neáu chuùng mình coù pheùp laï Ñoâi giaøy ba ta maøu xanh Thöa chuyeän vôùi meï "Vua taøu thuûy" Baïch Thaùi Böôûi Chuù Ñaát Nung Möa Laøm anh Anh huøng bieån caû oø...où...O Khoâng neân phaù toå chim Saùng nay Laêng Baùc Göûi lôøi chaøo lôùp Moät Muøa thu ôû vuøng cao Tröôøng em Caùi nhaõn vôõ Veõ ngöïa Hoa ngoïc lan Möu chuù seû Vì baây giôø meï môùi veà Ñaàm sen Ngöôøi baïn toát Hai chò em Ngöôøi troàng na Con chuoät hueânh hoang Hai caäu beù vaø hai ngöôøi boá Muïc luïc saùch Thôøi khoùa bieåu Böu thieáp Nhaén tin Toâm Caøng vaø Caù Con Soâng Höông Baïn coù bieát? Thöông OÂng Baø chaùu Caây xoaøi cuûa OÂng em Meï Quaø cuûa boá Chieác reã ña troøn Caây vaø hoa beân laêng Baùc Baûo veä nhö theá laø raát toát Tieáng voõng keâu Beù Hoa Con choù nhaø haøng xoùm Ñaøn gaø môùi nôû Laù thö nhaàm ñòa chæ Traêng Trung thu Muøa xuaân ñeán Muøa nöôùc noåi Chim röøng Taây Nguyeân Coø vaø Cuoác Noäi quy Ñaûo Khæ Voi nhaø Beù nhìn bieån Caây döøa Caây ña queâ höông Caäu beù vaø caây si giaø Ai ngoan seõ ñöôïc thöôûng Xem truyeàn hình Chaùu nhôù Baùc Hoà Quyeån soå lieân laïc Tieáng choåi tre Laù côø Löôïm Ngöôøi laøm ñoà chôi Ñaøn beâ cuûa anh Hoà Giaùo Thôøi gian bieåu Thoâng baùo cuûa Thö vieän tröôøng chiâm Tieáng ru Nhöõng chieác chuoâng reo Gioïng queâ höông Queâ höông Veõ queâ höông Choõ baùnh khuùc cuûa dì toâi Naéng phöông Nam Ngöôøi con cuûa Taây Nguyeân Vaøm Coû Ñoâng Cöûa Tuøng Ngöôøi lieân laïc nhoû Nhôù Vieät Baéc Luoân nghæ ñeán mieàn Nam Moät tröôøng tieåu hoïc vuøng cao Nhaø boá ôû Nhaø roâng ôû Taây Nguyeân Ñoâi baïn Veà queâ ngoaïi Anh Ñom Ñoùm AÂm thanh thaønh phoá Boä ñoäi veà laøng ÔÛ laïi vôùi chieán khu Chuù ôû beân Baùc Hoà Treân ñöôøng moøn Hoà Chí Minh OÂng toå ngheà theâu Baøn tay coâ giaùo Ngöôøi trí thöùc yeâu nöôùc Caùi caàu Chieác maùy bôm Em veõ Baùc Hoà Tieáng ñaøn Hoäi vaät Hoäi ñua voi ôû Taây Nguyeân Ngaøy hoäi röøng xanh Ñi hoäi Chuøa Höông Röôùc ñeøn oâng sao Cuoäc chaïy ñua trong röøng Cuøng vui chôi Tin theå thao Beù thaønh phi coâng Lôøi keâu goïi toaøn daân taäp theå duïc Caùnh dieàu tuoåi thô Tuoåi ngöïa Keùo co Chuyeän coå tích veà loaøi ngöôøi Troáng ñoàng Ñoâng Sôn Anh huøng Lao ñoäng Traàn Ñaïi Nghóa Beø xuoâi soâng La Saàu rieâng Chôï Teát Hoa hoïc troø Khuùc haùt ru nhöõng em beù lôùn treân löng meï Veõ veà cuoäc soáng an toaøn Ñoaøn thuyeàn ñaùnh caù Baøi thô veà tieåu ñoäi xe khoâng kính. Thaéng bieån. Duø sao traùi ñaát vaãn quay! Ñöôøng ñi Sa pa. Traêng ôi… töø ñaâu ñeán? Hôn moät nghìn ngaøy voøng quanh traùi ñaát. Doøng soâng maëc aùo AÊng-coVaùt Con chuoàn chuoàn nöôùc Ngaém traêng Con chieâm chieàn chieän Khoâng ñeà Tieáng cöôøi laø lieàu thuoác boå Ngöôøi tìm ñöôøng leân caùc vì sao. Baùo caùo keát quaû thaùng thi ñua "Noi göông chuù boä ñoäi" Gaëp gôõ ôû Luùc- xaêmbua Moät maùi nhaø chung Ngoïn löûa OÂ-Limpic Baùc só Y-ec- xanh Baøi haùt troàng caây Con coø Meø hoa löôïm soùng Cuoán soå tay Maët trôøi xanh cuûa toâi Quaø cuûa ñoàng noäi Möa Thö göûi baø Caûnh ñeïp non soâng VAÊN HOÏC NÖÔÙC NGOAØI Con quaï thoâng minh Meøo con ñi hoïc Noùi doái haïi thaân Phaàn thöôûng Mít laøm thô Bím toùc ñuoâi sam Chuyeän boán muøa Chieác buùt möïc Baøn tay dòu daøng Boâng hoa Nieàm Vui Hai anh em Theâm söøng cho ngöïa OÂng Maïnh thaéng Thaàn Gioù Chim sôn ca vaø boâng cuùc traéng Baùc só Soùi Sö Töû xuaát quaân Caù saáu sôï caù maäp Nhöõng quaû ñaøo Ai coù loãi Ngöôøi meï Baøi taäp laøm vaên Löøa vaø ngöïa Caùc em nhoû vaø cuï giaø Ñaát quyù, ñaát yeâu Nhaø aûo thuaät Maët trôøi moïc ôû ñaèng taây! Buoåi hoïc theå duïc Ngöôøi ñi saên vaø con vöôïn Treân con taøu vuõ truï Nhaø baùc hoïc vaø baø cuï Gaø Troáng vaø Caùo Noãi daèn vaët cuûa An- ñraây-ca ÔÛ vöông quoác töông lai Ñieàu öôùc cuûa vua Mi ñaùt Raát nhieàu maët traêng Ga-vroát ngoaøi chieán luõy Trong quaùn aên “Ba caù boáng” Khuaát phuïc teân cöôùp bieån Ngöôøi aên xin Veõ tröùng Con seû 2. THOÁNG KE SOÁ LÖÔÏNG HÌNH AÛNH TRONG SGK TV (TÖØ LÔÙP 1 ÑEÁN LÔÙP 4) THEO CHUÛ ÑIEÅM Lôùp 1 Lôùp 2 Lôùp 3 Lôùp 4 Thieân nhieân Taäp 1: 253 Taäp 2: 154 Taäp 1: 46 Taäp 2: 69 Taäp 1: 28 Taäp 2: 38 Taäp 1: 20 Taäp 2: 70 Nhaø tröôøng Taäp 1: 21 Taäp 2: 33 Taäp 1: 38 Taäp 2: 3 Taäp 1: 16 Taäp 2: 5 Taäp 1: 23 Taäp 2: 11 Gia ñình Taäp 1: 33 Taäp 2: 50 Taäp 1: 50 Taäp 2: 10 Taäp 1: 22 Taäp 2: 8 Taäp 1: 23 Taäp 2: 6 Xaõ hoäi Taäp 1: 27 Taäp 2: 28 Taäp 1: 15 Taäp 2: 35 Taäp 1: 41 Taäp 2: 35 Taäp 1: 44 Taäp 2: 26 3. PHIEÁU THAÊM DOØ YÙ KIEÁN HS Hoïc vaø teân: ................. lôùp ....................... tröôøng Haõy traû lôøi caâu hoûi sau: 1- Em thích nghe coâ giaùo keå chuyeän, xem tranh hay ñöôïc ñoùng vai Thích … Khoâng thích … 2. Em coù thích nghe coâ giaùo keå chuyeän hay ñöôïc ñoùng vai Thích … Khoâng thích … 4/ PHIEÁU ÑIEÀU TRA GV [mẫu 1] Quyù Thaày (Coâ) thaân meán! Nghieân cöùu nhöõng khoù khaên cuûa HS lôùp 4 nhaèm boài döôõng caûm quan vaên hoïc laø ñieàu raát quan troïng cho nhaø tröôøng tieåu hoïc noùi chung vaø moãi GV noùi rieâng trong quaù trình trieån khai Döï aùn phaùt trieån GV tieåu hoïc cuûa Boä Giaùo duïc & Ñaøo taïo. Vieäc nghieân cöùu naøy goùp phaàn tìm ra bieän phaùp thaùo gôõ nhöõng vöôùng maéc, giuùp naâng cao chaát löôïng daïy – hoïc ôû tieåu hoïc noùi chung vaø daïy boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô noùi rieâng. Xin quyù Thaày (Coâ) vui loøng traû lôøi moät soá caâu hoûi döôùi ñaây. Caâu traû lôøi cuûa quyù Thaày (Coâ) laø nguoàn tö lieäu raát quyù giaù cho coâng taùc nghieân cöùu cuûa chuùng toâi veà vaán ñeà naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn ! 1. Theo Thaày (Coâ), HS lôùp 4 cuûa tröôøng mình coù gaëp caùc khoù khaên gaây caûn trôû cho vieäc hoïc taäp vaø hình thaønh caûm quan vaên hoïc khoâng? Neáu coù, bao goàm nhöõng khoù khaên naøo? ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... 2. Theo Thaày (Coâ), nguyeân nhaân naøo gaây ra nhöõng khoù khaên, caûn trôû treân: Veà phía HS: .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Veà phía GV, nhaø tröôøng .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Veà phía gia ñình .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 3. Theo Thaày (Coâ), ñeå thaùo gôõ caùc khoù khaên cho vieäc giaûng daïy vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS, caàn thieát phaûi coù caùc bieän phaùp naøo? .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Xin quyù Thaày (Coâ) vui loøng cho bieát moät soá thoâng tin veà baûn thaân Giôùi tính : Nam … Nöõ : … Trình ñoä : Trung hoïc sö phaïm : … Cao ñaúng tieåu hoïc : … Ñaïi hoïc tieåu hoïc : … Thaâm nieân giaûng daïy (ghi soá naêm): ....................... Thaày (Coâ) coù tham gia saùng taùc thô vaên khoâng? Coù: … Khoâng: … [mẫu 2] 5. PHIEÁU ÑIEÀU TRA GV -------------------------------- (SAU KHI ÑAÕ SÖÛ DUÏNG VAØ XÖÛ LYÙ THO CAÙC CAÂU HOÛI MÔÛ ÔÛ PHAÀN TREÂN) 1. Xin quyù Thaày (Coâ) vui loøng cho bieát möùc ñoä aûnh höôûng cuûa khoù khaên ñoái vôùi HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp. (Xin đánh dấu vào ô bên cạnh) TT Möùc ñoä AÛnh höôûng tôùi Nhieàu (3ñ) Ít (1ñ) Khoâng (0ñ) 1 Keát quaû hoïc taäp keùm 2 HS sôï hoïc 3 HS khoâng thích ñeán tröôøng 4 HS khoâng chòu chaáp haønh noäi quy 5 HS choáng ñoái laïi boá meï, coâ giaùo 6 HS trôû neân traàm tö, soáng kheùp mình 7 HS treâu choïc, gaây loän baïn beø 2. Xin quyù Thaày (Coâ) vui loøng cho bieát caùc nguyeân nhaân sau ñaây coù aûnh höôûng ñeán HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp nhö theá naøo? (xin đánh dấu vào ô bên cạnh) TT Möùc ñoä Caùc yeáu toá aûnh höôûng Nhieàu (3ñ) Ít (1ñ) Khoâng (0ñ) 1 HS chöa hieåu roõ caùc baøi vaên baøi thô 2 HS ñöôïc chuaån bò quaù kyõ tröôùc khi ñeán tröôøng 3 HS khoâng ñöôïc chuaån bò saün saøng 4 Do tính caùch cuûa HS 5 Do HS chöa ñuû ñoä tuoåi ñeå caûm thuï vaên hoïc 6 Do ñaëc thuø vuøng, mieàn sinh soáng 3. Xin quyù thaày coâ cho bieát caùc möùc ñoä sau ñaây coù aûnh höôûng HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp nhö theá naøo? (xin đánh dấu vào ô bên cạnh) TT Möùc ñoä Caùc yeáu toá aûnh höôûng Nhieàu (3ñ) Ít (1ñ) Khoâng (0ñ) 1 GV luoân kieåm tra, ñaùnh giaù moïi coâng vieäc cuûa HS 2 Ít coù hoaït ñoäng chung giöõa GV vaø HS 3 GV chöa ñuû voán kieán thöùc veà vaên hoïc 4 GV chöa taïo cô hoäi cho HS tieáp xuùc nhieàu vôùi vaên hoïc 5 Caùch giaûng daïy cuûa GV chöa phuø hôïp 6 GV ít ñoäng vieân, khuyeán khích caùc em tìm hieåu veà vaên hoïc 7 GV vaø nhaø tröôøng chöa toå chöùc ñöôïc caùc hoaït ñoäng taäp theå phuø hôïp 8 GV chöa ñöùng ra toå chöùc caùc buoåi sinh hoaït ngoaïi khoùa, troø chôi gaàn guõi vôùi vaên hoïc cho HS 9 Noäi dung chuû ñieåm hoïc taäp nhieàu, khoâ khan Bình Phöôùc, thaùng naêm 2005 6/ Phieáu 1: PHIEÁU KHAÛO SAÙT GV TIEÅU HOÏC VEÀ PHÖÔNG PHAÙP TÍCH HÔÏP. -------------------- Phuïc vuï ñeà taøi “Chöông trình – saùch TV vaø vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô ” Xin Thaày ( Coâ) vui loøng traû lôøi caùc caâu hoûi sau baèng caùch ñaùnh daáu cheùo (X) vaøo phöông aùn maø Thaày ( Coâ) cho laø ñuùng nhaát. 1) Thaày ( Coâ) coù ñöôïc tieáp caän vôùi lyù thuyeát “ tích hôïp” qua caùc ñôït taäïp huaán thay saùch TV Tieåu hoïc ? … Coù. … Khoâng. 2) Toå chuyeân moân cuûa tröôøng Thaày ( Coâ) coù toå chöùc trao ñoåi theâm veà phöông phaùp tích hôïp ? … Coù. … Khoâng. 3) Trong quaù trình döï giôø thao giaûng, ñaùnh giaù ruùt kinh nghieäm ôû toå chuyeân moân cuûa tröôøng Thaày (Coâ), phöông phaùp tích hôïp coù ñöôïc xaùc ñònh laø moät tieâu chí ñaùnh giaù tieát daïy khoâng ? … Coù. … Khoâng. 4) Thaày (Coâ) hieåu veà lyù thuyeát phöông phaùp tích hôïp ôû möùc ñoä naøo ? (Töï ñaùnh giaù) … Hieåu saâu ñaày ñuû chaéc chaén. … Hieåu chöa ñaày ñuû, khoâng chaéc chaén. … Khoâng hieåu. 5) Theo Thaày (Coâ) khaùi nieäm “tích hôïp” neân ñöôïc hieåu laø khaùi nieäm thuoäc veà: … Phöông höôùng giaùo duïc. … Quan nieäm daïy hoïc. … Phöông phaùp daïy hoïc. … Noäi dung daïy hoïc … Taát caû caùc phöông aùn treân. 6) Theo Thaày (Coâ) ñeå daïy moân TV lôùp 4 theo “phöông phaùp tích hôïp”, ngöôøi GV caàn reøn luyeän kyõ naêng naøo ? … Kyõ naêng nhaän bieát, phaùt hieän kieán thöùc ñoàng qui giöõa 6 phaân moân: Taäp ñoïc, Taäp vieát, Keå chuyeän, Chính taû, Luyeän töø vaø caâu vaø Taäp laøm vaên. … Kyõ naêng phaùt hieän löôïng kieán thöùc ñoàng qui giöõa taùc phaåm vaên hoïc vaø kieán thöùc caùc phaân moân lieân ñôùi (ngoaøi TV ). … Kyõ naêng soaïn caâu hoûi, baøi taäp tích hôïp. … Kyõ naêng höôùng daãn HS hoïc taäp theo phöông phaùp tích hôïp. … Caû naêm kyõ naêng treân. 7) Theo Thaày (Coâ) thuaät ngöõ “phöông phaùp tích hôïp” trong daïy hoïc TV neân ñöôïc hieåu laø: … Söï keát hôïp ñoàng qui giöõa 6 phaân moân taäp ñoïc, taäp vieát, keå chuyeän, chính taû, luyeän töø vaø caâu, taäp laøm vaên. … Söï phoái, keát hôïp caùc tri thöùc thuoäc moät soá moân hoïc coù nhöõng ñieåm töông ñoàng vaøo moät lónh vöïc chung. … Caùch thöùc phoái hôïp vaø khai thaùc caùc tri thöùc, kyõ naêng cuûa caùc phaân moân khaùc vaøo phaân moân ñang daïy nhaèm naâng cao hieäu quaû giôø daïy TV . Xin chaân thaønh caùm ôn söï quan taâm coäng taùc cuûa Thaày ( Coâ)! Bình Phöôùc ngaøy24/11 / 2005. 7/ Phieáu 2: PHIEÁU KHAÛO SAÙT KYÕ NAÊNG BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC SAÙCH TV LÔÙP 4 THEO PHÖÔNG PHAÙP TÍCH HÔÏP CUÛA GV TIEÅU HOÏC TÆNH BÌNH PHÖÔÙC. Qua vaên baûn baøi daïy “Tre Vieät Nam”. -------------------- Phuïc vuï ñeà taøi “Vaän duïng phöông phaùp tích hôïp daïy boài döôõng caûm quan vaên hoïc trong saùch TV lôùp 4 ôû Bình Phöôùc” Xin Thaày (Coâ) vui loøng traû lôøi caùc caâu hoûi sau baèng caùch ñaùnh daáu cheùo (X) vaøo phöông aùn maø Thaày (Coâ) cho laø ñuùng nhaát. 1) Tìm hieåu kyõ naêng tích hôïp giöõa phaân moân taäp ñoïc vaø keå chuyeän, chính taû, luyeän töø vaø caâu, taäp laøm vaên. Khi daïy vaên baûn “Tre Vieät Nam”, Thaày (Coâ) ñaõ söû duïng löôïng kieán thöùc vaø kyõ naêng naøo cuûa phaân moân taäp ñoïc vaø keå chuyeän, chính taû, luyeän töø vaø caâu, taäp laøm vaên. … Teân cuûa baøi thô ? … Thôøi gian, ñòa ñieåm ñöôïc taùc giaû mieâu taû ? … Höôùng daãn HS traû lôøi theo yeâu caàu cuûa baøi thô ? … Töø böùc tranh cuûa baøi thô, chæ ra nhöõng hình aûnh naøo gaàn guõi vôùi caùc em? … Caûm töôûng cuûa HS veà baøi thô ? 2) Tìm hieåu kyõ naêng tích hôïp khi daïy vaên baûn “Tre Vieät Nam” vaø kieán thöùc caùc phaân moân khaùc. Khi daïy vaên baûn “Tre Vieät Nam”, Thaày (Coâ) ñaõ söû duïng phöông phaùp tích hôïp giöõa caùc phaân moân taäp ñoïc vaø keå chuyeän, chính taû, luyeän töø vaø caâu, taäp laøm vaên vaø moân hoïc naøo ? … Tích hôïp giöõa moân TV vaø moân Myõ thuaät khi höôùng daãn HS tìm hieåu caùc böùc tranh. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø moân Töï nhieân vaø xaõ hoäi khi daïy baøi “Tre Vieät Nam”. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø moân AÂm nhaïc khi chæ ra caùc moái lieân heä vôùi vaên hoïc. 3) Tìm hieåu kyõ naêng tích hôïp giöõa moân TV vaø voán soáng noùi chung. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø kieán thöùc ñôøi soáng khi GV daãn daét HS noùi leân caûm töôûng cuûa mình veà baøi thô. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø vaên hoïc daân gian khi GV daãn daét HS tìm hieåu veà baøi thô. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø nghi leã, phong tuïc, taäp quaùn khi GV daãn daét HS noùi leân nhöõng hieåu bieát cuûa mình veà baøi thô. … Tích hôïp giöõa moân TV vaø saân khaáu, ñieän aûnh daãn daét HS tìm hieåu veà baøi thô. Xin chaân thaønh caùm ôn söï quan taâm coäng taùc cuûa Thaày ( Coâ) ! Bình Phöôùc, thaùng 12 /2005. 8/ Phieáu khaûo saùt soá 1 VEÀ BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO HS LÔÙP 4 - TIEÅU HOÏC (Daønh cho GV) Xin anh (chò) vui loøng cho bieát yù kieán trong caùc vaán ñeà treân baèng caùch ñaùnh daáu X vaøo caùc oâ vuoâng maø mình löïa choïn: 1. Theo anh (chò) yeáu toá caàn chuù yù hôn caû trong vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS laø gì? Söï haáp daãn cuûa taùc phaåm … Vieäc höôùng daãn, toå chöùc cuûa GV … Söï coá gaéng, höùng thuù cuûa HS … 2. Nhöõng baøi vaên thô ñöôïc tuyeån choïn trong saùch giaùo khoa hieän nay ñaõ goùp phaàn hình thaønh caûm quan vaên hoïc nhö theá naøo? Raát toát … Trung bình … Toát … Yeáu … Khaù … 3. Anh (chò) thaáy taàm quan troïng cuûa giôø hoïc vaên nhö theá naøo? Taïo cho HS moät kieán thöùc cô baûn veà vaên hoïc … Taïo cho HS yeâu queâ höông, ñaát nöôùc, con ngöôøi Vieät Nam hôn … Giuùp HS caøng yeâu thích hoïc moân vaên hôn … 4. Theo anh (chò) coù caàn boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS trong caùc baøi vaên, thô ñang hoïc hay khoâng? Coù … Khoâng … 5. Ñeå daïy toát moät baøi thô, vaên cho HS caáp 1 hieän nay chuùng ta caàn nhöõng yeáu toát naøo? Baøi vaên phuø hôïp löùa tuoåi … Baøi vaên coù tính vaên hoïc cao … Baøi vaên ngaén, xuùc tích … Baøi vaên deã thuoäc … 6. Phöông phaùp naøo giuùp anh (chò) höôùng daãn HS caûm thuï baøi vaên, thô moät caùch toát nhaát: Phaân tích ñaày ñuû … GV ñoïc dieãn caûm … Cho HS hoïc thuoäc … Höôùng daãn HS ñoïc dieãn caûm … 7. Nhöõng ñoái töôïng HS naøo sau ñaây caûm quan vaên hoïc toát nhaát: Ñoïc troâi chaûy … Ñoïc dieãn caûm … Keå chuyeän sinh ñoäng … Hieåu yù baøi vaên … 8. Nhöõng yeáu toá naøo aûnh höôûng tôùi vieäc caûm quan vaên hoïc cho HS: Gia ñình quan taâm … Thaày coâ quan taâm … Baûn thaân HS ñam meâ … Caû ba yeáu toá treân … 9. Theo anh (chò) nhöõng HS naøo sau ñaây ñöôïc coi laø coù khaû naêng caûm quan vaên hoïc toát /khaù? Hoïc thuoäc loøng taát caû caùc baøi thô, vaên ñaõ hoïc † Ñoïc dieãn caûm taát caû caùc baøi thô, vaên ñaõ hoïc † Vöøa ñoïc dieãn caûm vöøa hoïc thuoäc loøng taát caû caùc baøi thô, vaên ñaõ hoïc † 10. Anh (chò) coù gaëp khoù khaên gì khi daïy vaên, thô noùi chung ? Thôøi gian † Theå hieän ñoïc dieãn caûm † Phöông phaùp † 11. Theo quan saùt cuûa anh (chò) HS thích hoïc caùc baøi ? Thô † Ñoaïn vaên ngaén † Baøi vaên ngaén † Xin caûm ôn anh (chò)! Ñoàng Xoaøi, thaùng 12 naêm 2005 9. phiÕu kh¶o s¸t sè 2 vÒ båi d−ìng c¶m quan v¨n häc cho häc sinh tiÓu häc ( dμnh cho gi¸o viªn) Ñeå giuùp ngöôøi soaïn coù theâm tö lieäu xaây döïng luaän vaên cuûa mình, xin anh (chò) cho bieát yù kieán trong caùc vaán ñeà sau: 1. Theo anh (chò) yeáu toá naøo caàn thieát nhaát trong vieäc giuùp HS caûm quan vaên hoïc moät caùch toát nhaát ? Noäi dung caùc taùc phaåm † Baøi giaûng cuûa GV † Baûn thaân HS † 2. Anh (chò) thöôøng duøng nhöõng daïng caâu töø naøo trong khi giaûng daïy vaên, thô cho HS ? Phaân tích † So Saùnh † Phaùt bieåu caûm xuùc † Daïng khaùc † 3. Anh (chò) thöôøng duøng nhöõng loaïi caâu hoûi naøo khi kieåm tra baøi cuõ? Ñoïc thuoäc ñoaïn vaên baøi thô theo yeâu caàu † Ñaùnh giaù toaøn boä † Ñoïc thuoäc loøng nhöõng caâu maø HS thích † Neâu caûm xuùc † 4. Anh (chò) thöôøng duøng nhöõng daïng ñeà vaên naøo cho HS laøm taäp laøm vaên ôû lôùp, ôû nhaø ? Taû ngöôøi maø HS thích † Taû con Vaät † Keå laïi buoåi sinh hoaït † Keå caâu chuyeän † Keå vieäc laøm coù ích † Taû caûnh vaät † 5. Theo anh (chò) caùch daïy HS laøm vaên hieän nay coù khôi gôïi ñöôïc söï saùng taïo cho HS ? Coù † Khoâng † 6. Theo anh (chò) caùc baøi vaên maãu trong saùch tham khaûo coù taïo cho HS höùng thuù vaø ñi ñeán caûm quan vaên hoïc: Coù † Khoâng † 7. Theo anh (chò) taïi sao coù tình traïng daïy baøi vaên maãu cho HS hieän nay ? Lo aâu veà keát quaû hoïc taäp cuûa HS † Sôï HS laøm baøi khoâng ñaït yeâu caàu † HS khoâng bieát trieån khai caùc yù ngaén goïn thaønh baøi vaên † GV khoâng höùng thuù khi giaûng vaên † Lyù do khaùc (xin ghi roõ).................................................................... 8. Anh (chò) ñaõ toå chöùc nhöõng hoaït ñoäng naøo khaùc so vôùi boå sung phöông phaùp daïy truyeàn thoáng xin vui loøng ghi soá laàn vaøo oâ ? HS töï ñoïc hieåu † HS töï saùng taïo † HS söu taàm taøi lieäu † Daïng khaùc † 9. Neáu ñöôïc ñeà nghò vôùi caáp treân veà vieäc daïy vaên, anh (chò) coù nhöõng yù kieán gì? Thay ñoåi caùch ñaùnh giaù † Thay ñoåi caùch thi † Thay ñoåi caùch ra ñeà † Thay ñoåi ñaùp aùn † Giaûm taûi chöông trình † Cho theâm thôøi gian hoïc baøi † Theâm moät soá phöông phaùp phuø hôïp löùa tuoåi † YÙ kieán khaùc (xin ghi roõ) ................................................................................. 10. Theo anh (chò) caùc tieát daïy vaên ôû tieåu hoïc hieän nay ñaõ thöïc söï ñoåi môùi phöông phaùp chöa ? Coù † Khoâng † 11. Anh (chò) haøi loøng vôùi tieát daïy naøo maø anh chò cho laø thöïc söï caàn thieát: Teân baøi :.................................................................................................. Khoái lôùp : ................................................................................................. Tröôøng : ................................................................................................. 12. Trong tieát daïy aáy GV chuù troïng nhaát ôû yeáu toá naøo ? Lôøi giaûng bình cuûa GV † YÙ kieán cuûa HS † Giaù trò cuûa taùc phaåm † 13. Anh (chò) coù mong muoán ñöôïc döï giôø nhöõng tieát daïy thöïc söï ñoåi môùi phöông phaùp do caùc chuyeân gia giaùo duïc ñöùng lôùp khoâng ? Coù † Khoâng † 14. Anh (chò) thích giaûng thô hay ñoaïn vaên: Thô † Vaên † 15. Theo anh (chò) taïi sao hieän nay HS khoâng höùng thuù trong hoïc vaên ? Chòu nhieàu aùp löïc † Lyù do khaùc † 16. Anh (chò) coù xaây döïng baøi hoïc treân cô sôû yù kieán cuûa HS ? Coù † Khoâng † Xin caûm ôn anh ( chò)! Ñoàng Xoaøi, thaùng 12 naêm 2005 10/ PHIEÁU QUAN SAÙT HS [mẫu ] -------------------------------- (Daønh cho ngöôøi nghieân cöùu) Ngaøy quan saùt:..........thaùng.........naêm 2005 Ngöôøi quan saùt: ........................................................................ Khaùch theå quan saùt (HS ):........................................................ Ñòa ñieåm quan saùt: .................................................................. 1. Bieåu hieän khoù khaên veà hoïc taäp: (ngöôøi nghieân cöùu tröïc tieáp quan saùt thoâng qua tieát hoïc) TT Möùc ñoä Caùc bieåu hieän Thöôøng xuyeân (3ñ) Thænh thoaûng (1ñ) Khoâng bao giôø (0ñ) 1 Maát traät töï trong giôø hoïc TV 2 Khoâng taäp trung trong giôø hoïc TV 3 Khoâng laøm ñaày ñuû baøi taäp TV veà nhaø 4 Khoâng hieåu baøi TV 5 Khoâng laøm ñöôïc baøi taäp TV 6 Naûn chí, chaùn hoïc TV 7 Toû ra chuû quan, töï cao trong giôø hoïc TV 8 Coi thöôøng baøi hoïc TV 2. Bieåu hieän khoù khaên veà giao tieáp vôùi Thaày, Coâ giaùo:( taïo tình huoáng ñeå GV gaëp HS: ngöôøi nghieân cöùu tröïc tieáp quan saùt) TT Möùc ñoä Caùc bieåu hieän Thöôøng xuyeân (3ñ) Thænh thoaûng (1ñ) Khoâng bao giôø (0ñ) 1 Khoù hieåu lôøi noùi cuûa GV trong giôø TV 2 Thieáu töï tin khi traû lôøi caâu hoûi cuûa GV trong giôø TV 3 Khoâng giao tieáp baèng maét vôùi GV trong giôø TV 4 Khoâng laøm chuû ñöôïc lôøi noùi vaø haønh ñoäng khi tieáp xuùc vôùi GV trong giôø TV 5 Neù traùnh giao tieáp vôùi GV trong giôø TV 3.Khoù khaên veà ngoân ngöõ: (ngöôøi nghieân cöùu tröïc tieáp quan saùt vaø nghieân cöùu saûn phaåm: vôû ghi, baøi taäp cuûa HS) TT Möùc ñoä Caùc bieåu hieän Thöôøng xuyeân (3ñ) Thænh thoaûng (1ñ) Khoâng bao giôø (0ñ) 1 Phaùt aâm khoâng chính xaùc 2 Ñoïc, keå chuyeän, vaên thô khoâng löu loaùt 3 Sai veà ngöõ phaùp, traät töï töø trong khi noùi 4 Khoù ñaùnh vaàn 5 Hay bò ngoân ngöõ ñòa phöông chi phoái trong khi noùi 6 Maéc nhieàu loãi chính taû trong khi vieát veà moät ñoaïn vaên 7 Vieát sai ngöõ phaùp nhieàu 8 Khoù trình baøy yù töôûng cuûa mình veà moät baøi vaên 9 Khoâng bieát duøng cöû chæ, ñieäu boä trong ngoân ngöõ noùi 11/ PHIEÁU PHOÛNG VAÁN HS [mẫu 5] ------------------------------ Ngaøy phoûng vaán:..........thaùng.....naêm 2005 Ngöôøi phoûng vaán ................................................ Khaùch theå (HS ).................................................. TT Möùc ñoä Caùc bieåu hieän Coù (3ñ) Khoâng (1ñ) Khoâng traû lôøi (0ñ) 1 Em coù thích hoïc vaên thô khoâng? 2 Em coù thích hoïc ôû trong lôùp hay ra ngoaøi trôøi? 3 Em coù caûm giaùc nhaøm chaùn khi baïn keå veà vaên thô khoâng? 4 Em coù thích cuøng caùc baïn ñoïc vaên thô khoâng? 5 Em coù thích thaày, coâ giaùo mình daïy vaên thô khoâng? 1. Em thích hoïc vaên thô hay caùc moân hoïc khaùc ? .............................................................................................................................. 2. Nhöõng ngaøy trong lôùp hoïc moân TV em thích ôû nhaø hay ñeán tröôøng? .............................................................................................................................. .............ngaøy .... thaùng..... naêm 2005 Ngöôøi ñieàu tra 12/ PHUÏ LUÏC AÛNH MINH HOÏA * KEÅ CHUYEÄN: "Ñoâi caùnh cuûa Ngöïa Traéng" (TV4-T2) * KEÅ CHUYEÄN: "Khaùt voïng soáng" (TV4-T2) * TAÄP ÑOÏC : " Trung Thu ñoäc laäp" (TV4-T1) * TAÄP ÑOÏC : "Con chuoàn chuoàn nöôùc " (TV4-T2) ._.