Chống bán phá giá trong thương mại quốc tế và thực tiễn ở Việt Nam

Ch­¬ng I C¬ së khoa häc cña viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa kinh tÕ cña thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ LÞch sö vµ nguån gèc cña b¸n ph¸ gi¸ Kh¸i niÖm “b¸n ph¸ gi¸” trong th­¬ng m¹i quèc tÕ cã mét lÞch sö l©u ®êi. Trong nh÷ng cuéc tranh luËn t¹i Mü n¨m 1791, Alexander Halinton ®· c¶nh b¸o vÒ c¸c thñ ph¸p cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh b¸n h¹ gi¸ t¹i c¸c n­íc kh¸c ®Ó nh»m môc tiªu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Nh÷ng tr­êng hîp b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt Anh t¹i thÞ tr­êng míi mÎ ë n­íc Mü ®· ®­îc b¸o c¸o. Cuéc tranh luËn cña c«ng chóng vÒ vÊn ®Ò nµy, cïng nhiÒu nç lùc cña ngµnh lËp ph¸p nh»m ®èi phã víi nã còng ®­îc ghi nhËn trong gÇn hÕt thÕ kû 19. §Çu thÕ kû XX, §¹o luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cô thÓ ®Çu tiªn ®­îc ban hµnh ë Canada n¨m 1904. Sau ®ã LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc ban hµnh t¹i Newzealand n¨m 1905, Australia n¨m 1906 vµ Nam phi n¨m 1914. N­íc Mü cã §¹o luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1916 vµ n­íc Anh cã vµo n¨m 1921. Khi x©y dùng HiÖp ®Þnh chung vÒ Bu«n b¸n vµ ThuÕ quan (GATT) n¨m 1947, mét ®iÒu kho¶n ®Æc biÖt vÒ c¸c tr­êng hîp chèng b¸n ph¸ gi¸ ®· ®­îc so¹n th¶o. §iÒu VI cña GATT cho phÐp c¸c bªn ký kÕt ®­îc sö dông c¸c s¾c thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó bï trõ møc ph¸ gi¸ cña c¸c hµng nhËp khÈu, miÔn lµ chøng minh ®­îc viÖc b¸n ph¸ gi¸ ®ang g©y ra, hoÆc ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i vËt chÊt cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa cã c¹nh tranh. Cho ®Õn nay, ®©y vÉn lµ luËt quèc tÕ cèt lâi vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, mét sè quèc gia trong GATT nhËn thÊy r»ng cã mét sè n­íc ®· ¸p dông LuËt chèng ph¸ gi¸ ®Ó dùng lªn nh÷ng hµng rµo th­¬ng m¹i míi, c¸c thñ tôc chèng b¸n ph¸ gi¸, nh÷ng c¸ch tÝnh to¸n møc ph¸ gi¸ ®· g©y thiÖt h¹i lµm h¹n chÕ vµ lÖch l¹c c¸c dßng th­¬ng m¹i quèc tÕ. T¹i vßng ®µm ph¸n Kennedy cña GATT (1962 - 1967) c¸c bªn ký kÕt GATT ®· th¶o luËn bé luËt chèng b¸n ph¸ gi¸, ®Æt ra mét lo¹t c¸c quy t¾c vÒ thñ tôc vµ nguyªn lý cho viÖc ¸p dông nh÷ng s¾c thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nh»m h¹n chÕ c¸c thñ tôc vµ ph­¬ng thøc ®¸nh thuÕ cña nh÷ng ChÝnh phñ cã thÓ g©y tæn h¹i ®Õn th­¬ng m¹i quèc tÕ. T¹i vßng ®µm ph¸n Tokyo 1973, c¸c bªn ký kÕt GATT ®· x©y dùng mét LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ míi, cã hiÖu lùc tõ n¨m 1979 thay thÕ cho LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1967, cã 26 n­íc thµnh viªn ký kÕt cã hiÖu lùc h¬n mäi HiÖp ®Þnh tr­íc ®ã vÒ b¸n ph¸ gi¸. §Õn vßng ®µm ph¸n Urugoay 1994 vÒ b¸n ph¸ gi¸, dùa trªn LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ tr­íc ®ã c¸c thµnh viªn x©y dùng “ HiÖp ®Þnh vÒ viÖc thi hµnh ®iÒu VI cña GATT n¨m 1994 ”®iÒu chØnh kü h¬n c¸c quy t¾c chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã hiÖu lùc h¬n ®èi víi mäi thµnh viªn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i ThÕ giíi ( WTO ) vµ lµ HiÖp ®Þnh c­ìng bøc thi hµnh. HiÖp ®Þnh nªu cô thÓ ba lo¹i nghÜa vô khèng chÕ viÖc ¸p dông c¸c s¾c thuÕ: C¸c quy t¾c chi tiÕt vÒ c¸c sù kiÖn cÊu thµnh viÖc “ b¸n ph¸ gi¸”. C¸c quy t¾c chi tiÕt “ yªu cÇu vÒ thiÖt h¹i ” C¸c quy t¾c chi tiÕt vÒ nh÷ng thñ tôc theo ®ã c¸c ChÝnh phñ x¸c ®Þnh vµ ¸p dông c¸c s¾c thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Kh¸i niÖm b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸: B¸n ph¸ gi¸: Trong ng«n ng÷ tiÕng ViÖt, “B¸n ph¸ gi¸” th­êng ®­îc hiÓu lµ hµnh ®éng b¸n mét mÆt hµng víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ hiÖn hµnh cña mÆt hµng ®ã trªn thÞ tr­êng, lµm cho nh÷ng ng­êi b¸n hµng kh¸c h¹ gi¸ b¸n. Nh­ vËy ë ®©y cã sù so s¸nh vÒ gi¸ ë hai thÞ tr­êng kh¸c nhau: thÞ tr­êng n­íc nhËp khÈu vµ thÞ tr­êng n­íc xuÊt khÈu, mÆc dï gi¸ b¸n ë thÞ tr­êng tiªu thô (n­íc nhËp khÈu) cã thÓ kh«ng kh¸c nhau, thËm chÝ cã thÓ x¶y ra tr­êng hîp gi¸ b¸n c¸o h¬n gi¸ hiÖn hµnh. Nh×n chung, c¸c tµi liÖu quèc tÕ ®Òu thèng nhÊt hiÖn t­îng “b¸n ph¸ gi¸” x¶y ra khi hµng ho¸ xuÊt khÈu ®­îc b¸n sang mét n­íc kh¸c víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ b¸n t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa (cña n­íc xuÊt khÈu). NÕu ®äc l­ít qua, ®Þnh nghÜa nµy thËt lµ ®¬n gi¶n, chØ viÖc so s¸nh gi÷a gi¸ xuÊt khÈu víi gi¸ b¸n t¹i néi ®Þa, nÕu gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ néi ®Þa tøc lµ cã sù b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, sù viÖc l¹i kh«ng ®¬n gi¶n chót nµo khi mét lo¹t c©u hái ®­îc ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt khi so s¸nh gi¸ ®Ó ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng: gi¸ néi ®Þa lµ gi¸ nµo? Lµ gi¸ b¸n bu«n hay gi¸ b¸n lÎ? Gi¸ xuÊt khÈu lµ gi¸ nµo? ... ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸: lµ mét s¾c thuÕ mµ n­íc nhËp khÈu ®¸nh vµo mét mÆt hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ víi môc ®Ých ng¨n c¶n sù tiÕp diÔn cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ ®ã ®Ó tr¸nh g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt mÆt hµng t­¬ng tù ë trong n­íc. ý nghÜa kinh tÕ cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ T¸c ®éng cña viÖc b¸n gi¸ ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®¬n gi¶n theo h×nh d­íi ®©y. Tr­íc khi cã viÖc hµng cña n­íc ®­îc b¸n vµo thÞ truêng mét n­íc víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ hiÖn hµnh, cung vµ cÇu mÆt hµng ®ã c©n b»ng ë ®iÓm E, víi gi¸ P1 vµ l­îng tiªu thô Q1, hoµn toµn lµ hµng s¶n xuÊt trong n­íc. Tuy nhiªn, khi cã nguån hµng n­íc ngoµi b¸n víi gi¸ thÊp h¬n lµ P2, l­îng tiªu thô t¨ng lªn Q2, trong khi ®ã l­îng hµng s¶n xuÊt trong n­íc gi¶m xuèng chØ cßn Q’2, l­îng hµng nhËp khÈu lµ Q2 - Q’2. D SF P1 A B C E S P P2 Q’2 Q1 Q2 D Q Tõ h×nh nµy cho thÊy thÆng d­ cña ng­êi tiªu dïng t¨ng thªm mét l­îng b»ng diÖn tÝch h×nh thang ABDE, trong khi ®ã thÆng d­ cña nhµ s¶n xuÊt trong n­íc gi¶m mét l­îng b»ng diÖn tÝch h×nh thang ABCE. Nh­ vËy cã thÓ thÊy t¸c ®éng cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ lµ: g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa nh­ng l¹i mang l¹i lîi Ých cho ng­êi tiªu dïng. VÒ tæng thÓ, toµn x· héi ®­îc lîi b»ng diÖn tÝch tam gi¸c CDE. XuÊt ph¸t tõ thµnh kiÕn cè h÷u, viÖc “b¸n ph¸ gi¸” th­êng ®­îc coi lµ cã t¸c ®éng tiªu cùc, th­êng v× lý do lµm gi¶m lîi nhuËn cña nh÷ng ng­êi b¸n hµng kh¸c hoÆc g©y thiÖt h¹i cho c¸c nhµ s¶n xuÊt cïng mét mÆt hµng cña n­íc nhËp khÈu, cho nªn ng­êi ta th­êng t×m biÖn ph¸p ®Ó chèng l¹i hµnh ®éng nµy. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i cã sù ph©n tÝch thÊu ®¸o b¶n chÊt cña mäi tr­êng hîp b¸n ph¸ gi¸ ®Ó xem cã ph¶i tÊt c¶ mäi hµnh ®éng b¸n ph¸ gÝa ®Òu cã h¹i hay kh«ng ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®èi phã thÝch øng. Cã thÓ h×nh dung c¸c tr­êng hîp b¸n ph¸ gi¸ sau ®©y: Thø nhÊt, gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng néi ®Þa n­íc xuÊt khÈu nh­ng vÉn cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt; Thø hai, gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÊt nhiªn lµ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng trong n­íc. Trong tr­êng hîp nµy cßn cã thÓ x¶y ra mét sè t×nh huèng kh¸c nhau, tuú thuéc vµo ®Þnh nghÜa chi phÝ s¶n xuÊt: chi phÝ b×nh qu©n hay “chi phÝ lÒ”. Tr­êng hîp thø nhÊt: Gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng néi ®Þa nh­ng cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. Tr­êng hîp nµy cã thÓ x¶y ra khi mét h·ng chiÕm vÞ thÕ ®éc quyÒn hoÆc gÇn nh­ ®éc quyÒn ë thÞ tr­êng néi ®Þa xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn tù nhiªn hoÆc do ®­îc h­ëng lîi thÕ tõ hµng rµo th­¬ng m¹i, nh­ng ph¶i c¹nh tranh ë thÞ tr­êng n­íc xuÊt khÈu. Trong tr­êng hîp nµy, v× môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, h·ng ®ã sÏ lîi dông vÞ thÕ ®éc quyÒn cña m×nh ®Ó Ên ®Þnh gi¸ b¸n trong n­íc cao h¬n, chõng nµo thÞ tr­êng ®ã cßn chÊp nhËn ®­îc. Trong khi ®ã, do ph¶i c¹nh tranh ë thÞ tr­êng n­íc xuÊt khÈu, h·ng ®ã chØ cã thÓ b¸n víi gi¸ ®ang tån t¹i ë thÞ tr­êng ®ã. Nh­ vËy ®· x¶y ra viÖc b¸n ph¸ gi¸ nh­ ®Þnh nghÜa ë trªn. NÕu viÖc b¸n ph¸ gi¸ nµy kh«ng lµm gi¸ ë thÞ tr­êng n­íc nhËp khÈu thay ®æi (do c¹nh tr¹nh ë ®©y hoµn h¶o), sÏ kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña n­íc nhËp khÈu, vµ v× thÕ sÏ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã biÖn ph¸p chèng ®èi l¹i. Tuy nhiªn, nÕu viÖc b¸n ph¸ gi¸ nµy x¶y ra víi mét l­îng lín vµ trong thêi gian dµi, lµm gi¶m gi¸ ë thÞ tr­êng n­íc nhËp khÈu sÏ g©y t¸c ®éng ®Õn lîi Ých cña n­íc nhËp khÈu. Ng­êi tiªu dïng sÏ ®­îc lîi tõ gi¸ thÊp nh­ng ng­îc l¹i c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c«ng nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp ®ã sÏ bÞ thiÖt h¹i v× lîi nhuËn vµ l­¬ng bÞ gi¶m. Lîi Ých cuèi cïng cña n­íc nhËp khÈu phô thuéc vµo viÖc lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng cã lín h¬n thiÖt h¹i cña ng­êi s¶n xuÊt vµ c«ng nh©n hay kh«ng. Ngay c¶ trong tr­êng hîp vÒ tæng thÓ n­íc nhËp khÈu bÞ thiÖt h¹i còng khã cã lý do ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ cña h·ng ®ã nh»m kh¾c phôc thiÖt h¹i bëi v× h·ng ®ã cã thÓ lËp luËn r»ng do ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng cña n­íc nhËp khÈu lµ c¹nh tranh, bÊt kú h·ng nµo còng cã thÓ tham gia thÞ tr­êng ®ã vµ lµm cho gi¸ gi¶m xuèng. Tuy nhiªn, ®Ó kh¾c phôc thiÖt h¹i, n­íc nhËp khÈu cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®­îc phÐp kh¸c nh­ tù vÖ. Tr­êng hîp thø hai: Gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt Tr­íc hÕt, ®Ó hiÓu ®­îc ý nghÜa kinh tÕ cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ thÊp h¬n chi phÝ, cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i chi phÝ. Th«ng th­êng, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n biÖt theo 2 lo¹i: chi phÝ b×nh qu©n (average cost) vµ chi phÝ lÒ (marginal cost). Chi phÝ b×nh qu©n ®­îc tÝnh b»ng tæng tÊt c¶ c¸c chi phÝ mét h·ng ph¶i chÞu chia cho l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Chi phÝ lÒ lµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt thªm mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Sù ph©n biÖt nµy cã ý nghÜa quan träng trong ng¾n h¹n khi nhiÒu lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ cè ®Þnh, kh«ng phô thuéc vµo sè l­îng s¶n xuÊt, chØ cã mét phÇn nhá chi phÝ s¶n xuÊt lµ thay ®æi khi l­îng s¶n xuÊt thay ®æi. ChÝnh chi phÝ lÒ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong viÖc ®Þnh gi¸ cña mét h·ng trong thêi gian ng¾n h¹n khi ph¶i chÞu chi phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng Khi nhu cÇu cña thÞ tr­êng bÞ gi¶m, kÐo theo gi¸ thÞ tr­êng gi¶m vµ c¸c h·ng theo ®ã còng ph¶i gi¶m gi¸ b¸n. NÕu gi¸ b¸n thÊp h¬n chi phÝ b×nh qu©n, h·ng ®ã sÏ bÞ lç. Tuy nhiªn, khi mét phÇn chi phÝ lµ cè ®Þnh kh«ng phô théc vµo l­îng s¶n xuÊt, møc ®é lç sÏ phô thuéc vµo l­îng hµng b¸n ra vµ vµo møc chi phÝ lÒ. NÕu gi¸ b¸n vÉn cao h¬n chi phÝ lÒ, h·ng vÉn tiÕp tôc b¸n víi hy väng sau mét thêi gian ng¾n thÞ tr­êng sÏ phôc håi hoÆc chØ ®Ó gi¶m thiÖt h¹i tr­íc khi rót lui khái thÞ tr­êng ®ã. §©y lµ sù ph¶n øng rÊt b×nh th­êng cña c¸c h·ng ®èi víi sù thay ®æi cña thÞ tr­êng, kÓ c¶ c¸c h·ng n­íc ngoµi vµ h·ng néi ®Þa. Trong tr­êng hîp nµy, viÖc ¸p dông mét biÖn ph¸p chèng hµng nhËp khÈu lµ bÊt hîp lý v× nh­ vËy sÏ ®èi xö kh«ng c«ng b»ng gi÷a h·ng néi ®Þa vµ h·ng n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, mét n­íc vÉn cã thÓ ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c h·ng néi ®Þa gi¶m nhÑ thiÖt h¹i d­íi h×nh thøc c¸c biÖn ph¸p tù vÖ. T¹i sao b¸n ph¸ gi¸ chiÕm thÞ tr­êng ë n­íc ngoµi l¹i vÉn gia t¨ng ®­îc lîi nhuËn? Trong thùc tÕ, cã nh÷ng lý do khiÕn mét c«ng ty b¸n ph¸ gi¸ hµng s¶n xuÊt ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ vÉn thu ®­îc lîi nhuËn. Gi¶ dô mét c«ng ty s¶n xuÊt mét triÖu chiÕc radio mét n¨m b»ng mét nhµ m¸y duy nhÊt vµ chØ lµm ca ban ngµy. Gi¶ sö nhµ m¸y ®ã ®Þnh gi¸ mÆt hµng radio nµy trong thÞ tr­êng néi ®Þa lµ 20USD/chiÕc vµ l·i ®­îc 4USD/chiÕc. Ta gi¶ dô tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ biÕn ®éng cña mÆt hµng radio (nguyªn vËt liÖu, l­¬ng c«ng nh©n...) vµo kho¶ng 10USD/chiÕc; VËy chi phÝ cè ®Þnh (nhµ x­ëng, trang thiÕt bÞ...) kho¶ng 6USD/chiÕc.NÕu nhµ m¸y b¸n hÕt mét triÖu chiÕc radio mçi n¨m víi l·i 4USD/chiÕc th× nã ®· bï ®¾p xong mäi chi phÝ cè ®Þnh vµ cã thÓ b¸n thªm radio víi bÊt cø møc gi¸ nµo cao h¬n chi phÝ biÕn ®éng 10USD/chiÕc ®Ó kiÕm thªm tiÒn l·i. Gi¶ sö nhµ m¸y cã thÓ ch¹y thªm ca ®ªm vµ s¶n xuÊt mét triÖu chiÕc radio n÷a mçi n¨m. C¸c chi phÝ cè ®Þnh, theo gi¶ ®Þnh, ®· ®­îc trang tr¶i xong víi mét triÖu chiÕc radio ®Çu tiÒn. NÕu nã cã thÓ xoay xë b¸n ®­îc mét triÖu chiÕc radio thø hai nµy mµ kh«ng ¶nh h­ëng g× tíi gi¸ b¸n mét triÖu chiÕc radio ®Çu tiªn, vËy th× bÊt cø møc gi¸ nµo cao h¬n møc chi phÝ biÕn ®éng 10 USD/ chiÕc còng lµm t¨ng thªm lîi nhuËn cho c«ng ty. ThÝ dô nã b¸n radio lµm ca ®ªm víi gi¸ 14 USD, th× nã l·i thªm 4 triÖu USD (ngoµi sè l·i 4 triÖu USD tõ mét triÖu chiÕc radio ®Çu tiªn lµm ca ngµy), tøc lµ t¨ng gÊp ®«i lîi nhuËn. DÜ nhiªn, viÖc b¸n s¶n phÈm ca ®ªm kh«ng ®­îc ¶nh h­ëng tíi gi¸ trÞ b¸n cña mét triÖu radio ®Çu tiªn lµm ca ngµy. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc ph¶i t×m kiÕm mét thÞ tr­êng kh¸c h¼n cho s¶n l­îng cña ca ®ªm. ThÞ tr­êng míi nµy ph¶i ®¶m b¶o kh«ng dÔ g× chuyÓn ng­îc hµng trë l¹i thÞ tr­êng thø nhÊt, nÕu kh«ng th× gi¸ b¸n cña radio lµm ca ban ngµy sÏ bÞ c¾t xuèng tíi møc thÊp h¬n gi¸ thµnh. Mét ph­¬ng c¸ch ®Ó thùc hiÖn viÖc trªn lµ tÝnh gi¸ b¸n kh¸c nhau ë nh÷ng khu vùc kh¸c nhau, víi ®iÒu kiÖn chi phÝ vËn chuyÓn hµng theo chiÒu ng­îc l¹i ph¶i ®ñ cao ®Ó ng¨n kh«ng cho ng­êi mua ë thÞ tr­êng gi¸ rÎ ®em b¸n l¹i ë thÞ tr­êng gi¸ ®¾t. Trong tr­êng hîp xuÊt khÈu s¶n phÈm, c¸c ChÝnh phñ cã thÓ dùng hµng rµo thuÕ quan ng¨n c¶n viÖc chë hµng ho¸ ng­îc vÒ thÞ tr­êng gèc. Nh­ thÕ, nÕu cã mét møc thuÕ quan 40% ®¸nh lªn radio nhËp khÈu, th× s¶n l­îng cña ca ®ªm cã thÓ b¸n sang n­íc ngoµi sÏ chë radio ng­îc vÒ thÞ tr­êng gi¸ gèc ®Ó lµm gi¶m gi¸ b¸n t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa. Cã thÓ chøng minh nh÷ng lËp luËn trªn b»ng tr­êng hîp ®iÓn h×nh vÒ b¸n ph¸ gi¸ ®· xÈy ra trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ sau ®©y: 1.400 1.200 1.000 800 600 200 0 4 8 12 16 q(100.000) S¶n l­îng PUSD(gi¸) PT =700 PC =450 PN =400 qA qT qC 1 2 3 B PB =500 D C N T Tõ nh÷ng n¨m 1960, s¸u c«ng ty ®iÖn tö hµng ®Çu cña NhËt B¶n lµ Hitachi, Misubishi, Masushita, Sanyo, Sharp vµ Toshiba ®· c¹nh tranh gay g¾t víi nhau. Nh­ng ngµy 10/09/1964, hä ®· tho¶ thuËn thèng nhÊt n©ng gi¸ b¸n, quy ®Þnh s¶n l­îng cña mçi c«ng ty. KÕt qu¶ cña viÖc tho¶ thuËn nµy lµ trong nhiÒu n¨m trêi, ng­êi tiªu dïng ë NhËt ph¶i tr¶ 700 USD cho mét tivi mµu, trong khi c¸c c«ng ty ®ã ë Mü chØ víi gi¸ 400 USD cho mét tivi mÇu cïng lo¹i. ViÖc b¸n ph¸ gi¸ tivi NhËt ë Mü lµm cho c¸c c«ng ty Mü kh«ng chÞu næi qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Cho ®Õn n¨m 1989, s¸u h·ng tivi lín vµ nhiÒu h·ng nhá cña Mü bÞ ph¸ s¶n, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt tivi cña Mü bÞ suy yÕu m¹nh. Chóng ta cã thÓ lý gi¶i qu¸ tr×nh b¸n ph¸ gi¸, chiÕm thÞ tr­êng, gia t¨ng lîi nhuËn nãi trªn b»ng m« h×nh sau ®©y: HiÖu øng b¸n ph¸ gi¸ - chiÕm thÞ tr­êng - t¨ng lîi nhuËn Gi¶ sö cã 3 doanh nghiÖp NhËt B¶n 1,2,3 c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng tivi. Nhu cÇu lµ ®­êng NC, chi phÝ b×nh qu©n (C1, C2, C3) vµ c«ng suÊt thiÕt kÕ cña ba doanh nghiÖp lµ nh­ nhau (500.000 tivi/n¨m). NÕu ba doanh nghiÖp c¹nh tranh b»ng gi¸ víi nhau, thÞ tr­êng sÏ c©n b»ng ë ®iÓm C, gi¸ b¸n lµ Pc=450 USD vµ b»ng chi phÝ b×nh qu©n thÊp nhÊt cña mçi doanh nghiÖp ë ®iÓm D. Nh­ vËy, c¶ ba doanh nghiÖp ®Òu chØ hoµ vèn. Gi¶ sö ba doanh nghiÖp tho¶ thuËn gi¶m 40% s¶n l­îng tõ qc=1,5 triÖu cßn qT= 0,9 triÖu tivi. Lóc nµy, gi¸ mµ thÞ tr­êng chÊp nhËn lµ PT= 700 USD, thÞ tr­êng c©n b»ng ë ®iÓm T. Do s¶n l­îng gi¶m, chi phÝ b×nh qu©n t¨ng tõ 450 USD ë ®iÓm D, lªn 500 USD ë ®iÓm B. Tuy nhiªn, do gi¸ t¨ng rÊt m¹nh, tõ 450 USD lªn 700 USD, nªn mÆc dï s¶n l­îng gi¶m, chi phÝ t¨ng, c¸c doanh nghiÖp vÉn cã l·i. §èi víi doanh nghiÖp 1, ®iÓm b¸n lóc c¹nh tranh lµ D, song khi tho¶ thuËn lµ A, víi qA= 300.000 tivi. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp nµy lµ: Lîi nhuËn thùc tÕ = 300.000 x (700 USD-500 USD) = 60 triÖu USD Nh­ vËy lîi nhuËn ®· t¨ng tõ 0 triÖu lªn 60 triÖu USD. ë t×nh tr¹ng tho¶ thuËn b¸n ë trong n­íc nh­ vËy, c¶ ba doanh nghiÖp ®Òu cã lîi nhuËn cao, song hä kh«ng b¸n thªm vµo thÞ tr­êng trong n­íc mµ xuÊt khÈu, th× sÏ kh«ng lµm gi¶m gi¸ trÞ tr­êng trong n­íc. Vµ nÕu b¸n ra n­íc ngoµi víi gi¸ thÊp, th× cã thÓ chiÕm ®­îc thÞ tr­êng míi. VÊn ®Ò lµ b©y giê lîi nhuËn cña hä thÕ nµo? Gi¶ sö doanh nghiÖp s¶n xuÊt hÕt 100% n¨ng lùc, song xuÊt khÈu 40% s¶n phÈm. Tøc lµ mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt 500.000 tivi/n¨m, xuÊt khÈu 200.000 tivi. Lóc nµy chi phÝ mçi tivi lµ 450 USD ë ®iÓm D. Gi¶ sö ba doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc ngoµi, víi gi¸ PN= 400 USD < PC= 450 USD = chi phÝ b×nh qu©n. Nh­ vËy, mçi doanh nghiÖp sÏ lç xuÊt khÈu lµ: Lç = 200.000 x (450 USD - 400 USD) = 10 triÖu USD. Tuy nhiªn do t¨ng ®­îc 40% s¶n l­îng, chi phÝ b×nh qu©n mçi tivi l¹i gi¶m, tõ 500 USD ë ®iÓm B xuèng cßn 450 USD ë ®iÓm D. Do vËy, mÆc dï gi¸ b¸n tivi trong n­íc kh«ng t¨ng, song lîi nhuËn do b¸n trong n­íc l¹i t¨ng: Lîi nhuËn trong n­íc= 300 x (700 USD - 450 USD) = 75 triÖu. Nh­ vËy lîi nhuËn thùc tÕ cña mçi doanh nghiÖp khi võa tho¶ thuËn, võa b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc ngoµi lµ: Lîi nhuËn= 75 triÖu USD - 10 triÖu USD = 65 triÖu USD. MÆc dï chÞu lç ë n­íc ngoµi, lîi nhuËn cña mçi doanh nghiÖp ®· t¨ng tõ 60 triÖu USD (khi tho¶ thuËn mµ kh«ng xuÊt khÈu) lªn ®Õn 65 triÖu USD (khi võa cã tho¶ thuËn võa cã xuÊt khÈu). Cßn nÕu so s¸nh khi c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi nhau trong n­íc, lîi nhuËn ®· t¨ng tõ 0 triÖu lªn ®Õn 65 triÖu USD. NÕu chi phÝ s¶n xuÊt tivi ë Mü lµ 400USD, tøc lµ thÊp h¬n cña NhËt b¶n lµ 450USD, th× ®Ó cã l·i, gi¸ b¸n tivi cña Mü ph¶i trªn 400USD. NÕu c¸c doanh nghiÖp NhËt b¶n xuÊt khÈu sang Mü víi gi¸ 400USD th× râ r»ng lµ c¸c doanh nghiÖp Mü kh«ng chÞu ®ùng næi. Vµ nh­ ®· nªu ë trªn, sau 30 n¨m b¸n ph¸ gi¸, NhËt b¶n ®· ®¸nh b¹i c«ng nghiÖp tivi cña Mü, mÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty NhËt b¶n cã thÓ cao h¬n c¸c c«ng ty Mü. M« h×nh nªu trªn ®· chøng minh mét kh¶ n¨ng lµ: Mét n­íc cã tr×nh ®é c«ng nghÖ kh«ng cao h¬n, cã chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n vÉn cã thÓ xuÊt khÈu sang n­íc cã chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n, víi mét gi¸ thÊp h¬n chi phÝ cña n­íc chñ nhµ, võa chiÕm ®­îc thÞ tr­êng mµ vÉn gia t¨ng ®­îc lîi nhuËn. B¶n chÊt kinh tÕ cña chiÕn l­îc nµy lµ: H¹n chÕ tèi ®a nhËp khÈu, tho¶ thuËn trong n­íc vÒ gi¸ vµ xuÊt khÈu víi gi¸ tiªu diÖt ®Þch thñ: B»ng c¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu vµ tho¶ thuËn gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ®Èy ®­îc gi¸ trong n­íc lªn cao lµm t¨ng lîi nhuËn (®iÒu nµy lµm thiÖt h¹i ng­êi tiªu dïng trong n­íc). B»ng c¸ch xuÊt khÈu ®Ó sö dông tèi ®a c«ng suÊt, c¸c doanh nghiÖp l¹i gi¶m ®­îc chi phÝ, tõ ®ã l¹i t¨ng thªm ®­îc lîi nhuËn cña phÇn s¶n phÈm b¸n trong n­íc. ChÝnh phÇn lîi nhuËn t¨ng thªm nµy lµ nguån tµi chÝnh ®Ó bï lçi viÖc b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc ngoµi. Nh­ vËy, trong mét c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù hç trî cña Nhµ n­íc nh­ trªn (khuyÕn khÝch tho¶ thuËn, b¶o hé mËu dÞch vµ trî cÊp s¶n xuÊt xuÊt khÈu), chÝnh ng­êi d©n NhËt b¶n lµ ng­êi g¸nh chÞu c¸i gi¸ cña sù më réng thÞ tr­êng quèc tÕ cña NhËt. Hä ph¶i mua hµng víi gi¸ cao ë trong n­íc ®Ó tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc ngoµi, cßn b¶n th©n c¸c chñ doanh nghiÖp vÉn thu ®­îc lîi nhuËn cao dï ph¶i b¸n ph¸ gi¸ ®Ó chiÕm thÞ tr­êng míi. Còng cã nh÷ng tr­êng hîp c¸c h·ng b¸n víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ lÒ. Trong c¸c tr­êng hîp nµy kh«ng thÓ xem xÐt nguyªn nh©n hµnh ®éng cña c¸c h·ng víi môc tiªu lµ nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn mµ v× c¸c môc tiªu kh¸c. Nh÷ng nguyªn nh©n cña hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ Mçi mét hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu nh»m ®¹t ®­îc mét sè môc tiªu cô thÓ vµ cã mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn hµnh ®éng ®ã. Chóng ta cã thÓ ph©n tÝch vµ tæng hîp thµnh mét sè nhãm nguyªn nh©n nh­ sau: B¸n ph¸ gi¸ nh»m ®¹t môc tiªu chÝnh trÞ thao tóng c¸c n­íc kh¸c ChÝnh phñ Mü ®Æc biÖt quan t©m ®Õn xuÊt khÈu g¹o bëi v× c¹nh tranh gi¸ g¹o b©y giê ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc ®¹t c¸c môc tiªu quan träng kh¸c. Mü s½n sµng bá ng©n s¸ch mua phÇn lín sè g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi råi b¸n ph¸ gi¸. §iÒu nµy lµm cho nhiÒu n­íc xuÊt khÈu g¹o ph¶i lao ®ao vµ sÏ ph¶i chÞu vßng phong to¶ cña Mü. Ch¼ng h¹n, gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña Mü kho¶ng 400USD/ tÊn, nh­ng c¸c nhµ xuÊt khÈu g¹o Mü s½n sµng mua víi gi¸ 500USD/ tÊn, thËm chÝ cao h¬n ®Õn 800USD/tÊn, vµ hä còng s½n sµng b¸n ra thÞ tr­êng thÕ giíi chØ b»ng 60 - 70%, thËm chÝ ®Õn 40% gi¸ mua. Møc gi¸ nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ thµnh cña chÝnh n«ng d©n Mü s¶n xuÊt ra. Nh­ vËy, Mü cã thÓ s½n sµng bá ra 700 - 800 triÖu USD/ n¨m ®Ó tµi trî gi¸ xuÊt khÈu g¹o nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh. ChÝnh v× ®iÒu nµy mµ mÆc dï s¶n l­îng g¹o cña Mü hµng n¨m thÊp nh­ng Mü l¹i thao tóng gi¸ g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Do cã c¸c kho¶n tµi trî cña ChÝnh phñ ChÝnh phñ c¸c n­íc ph­¬ng T©y coi tµi trî lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó ®¹t ®uîc sù c©n b»ng kinh tÕ vµ ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng mét c¸ch tèi ­u. ChÝnh s¸ch tµi trî nh»m ®¹t ®­îc hai môc ®Ých sau: Duy tr× vµ t¨ng c­êng møc s¶n xuÊt xuÊt khÈu Duy tr× møc sö dông nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ lao ®éng vµ tiÒn vèn trong nÒn kinh tÕ. C¸c kho¶n tµi trî cã thÓ ®­îc cÊp cho ng­êi s¶n xuÊt còng nh­ cho ng­êi tiªu dïng, nh­ng vÒ mÆt t¸c ®éng kinh tÕ th× chóng ®Òu nh­ nhau v× ®Òu ®­a ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ t­¬ng tù Nh÷ng h×nh thøc tµi trî chñ yÕu lµ: Trî cÊp, ­u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông ­u ®·i, sù tham gia cña ChÝnh phñ vµo c¸c chi phÝ kinh doanh còng nh­ hç trî xuÊt khÈu. Trî cÊp: §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trî cÊp lµ h­íng vµo gióp ®ì ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¸c kho¶n trî cÊp chiÕm mét nöa toµn bé khèi l­îng tµi trî. Tû träng cña c¸c kho¶n trî cÊp cho tõng ngµnh trong tæng sè gióp ®ì cña ChÝnh phñ cã sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c n­íc. Nh­ ë Anh, ý, Hµ Lan th× trî cÊp chiÕm phÇn lín. ­u ®·i vÒ thuÕ: Nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mét sè ngµnh trong mét sè lo¹i ho¹t ®éng riªng biÖt. Chóng ®­îc ¸p dông réng r·i ë nhiÒu n­íc, mÆc dï Ýt khi ®­îc ph¶n ¸nh trong c¸c chØ tiªu cña ChÝnh phñ v× chóng lµ ngo¹i lÖ khi ¸p dông c¸c thuÕ suÊt chuÈn. ë Anh, BØ, §an M¹ch, gi¸ trÞ cña chóng kh«ng lín, cßn ë Mü th× tæng sè ­u ®·i vÒ thuÕ cho c«ng nghiÖp lín gÊp 3 lÇn khèi l­îng trî cÊp. ­u ®·i vÒ tÝn dông: Nh÷ng ­u ®·i vÒ tÝn dông lµ sù cho vay cña ChÝnh phñ víi ®iÒu kiÖn hÊp dÉn h¬n lµ t×m kiÕm trªn thÞ tr­êng vèn. ë c¸c n­íc thuéc Céng ®ång Kinh tÕ Ch©u ¢u kho¶ng 14% tæng khèi l­îng gióp ®ì cho c«ng nghiÖp ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc tÝn dông ­u ®·i. PhÇn lín khèi l­îng tÝn dông cña ChÝnh phñ NhËt b¶n cÊp cho c¸c h·ng võa vµ nhá víi l·i suÊt thÊp h¬n ë l·i suÊt thÞ tr­êng vèn 0,5%. C¸c ChÝnh phñ còng th­êng xuyªn b¶o ®¶m c¸c kho¶n tÝn dông, tøc lµ b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty vay mµ kh«ng tr¶ nî ®­îc. Ph­¬ng ph¸p tµi trî nµy th­êng dïng cho c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c c«ng ty xuÊt khÈu cña n­íc m×nh. Theo ®¸nh g¸i, quy m« cña tµi trî nµy chiÕm vµo kho¶n tõ 2% ®Õn 8% tæng tµi trî c«ng nghiÖp ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Tham gia cña ChÝnh phñ vµo chi phÝ kinh doanh: Sù tham gia cña ChÝnh phñ vµo chi phÝ kinhdoanh th­êng lµ 15% tæng tµi trî trë xuèng. Tõ thËp kû 80 ®Õn nay, phÇn së h÷u Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng kinh doanh cã xu h­íng gi¶m. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p nh÷ng tæn thÊt trong nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ riªng ®ang suy tho¸i. HiÖn nay, tµi trî c«ng nghiÖp vÉn ®­îc ChÝnh phñ c¸c n­íc ph­¬ng T©y duy tr× ë møc kh¸ cao. Trªn thùc tÕ, c¸c kho¶n tµi trî gióp c¸c ngµnh thùc hiÖn c«ng nghÖ míi, trang bÞ m¸y vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nghÜa lµ gióp c¸c ngµnh míi gia nhËp thÞ tr­êng vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt n­íc, t¨ng c­êng xuÊt khÈu. B¸n ph¸ gi¸ còng cã thÓ x¶y ra trong tr­êng hîp mét n­íc cã qu¸ nhiÒu hµng tån kho kh«ng thÓ gi¶i quyÕt theo c¬ chÕ gi¸ b×nh th­êng Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa tr­íc ®©y, khi gÆp khñng ho¶ng thõa, c¸c chñ doanh nghiÖp th­êng chÊt ®èng hµng ho¸ cña m×nh, ch©m löa ®èt, hoÆc ®æ xuèng biÓn ®Ó gi÷ gi¸, nhÊt ®Þnh kh«ng b¸n ph¸ gi¸. Cßn hiÖn nay, ë c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn, gÆp tr­êng hîp nµy, nhµ bu«n cã thÓ chän mét trong hai gi¶i ph¸p th­êng dïng. Tr­íc hÕt lµ l­u kho chê ngµy gi¸ lªn. Nh­ng l­u kho ®ßi hái ph¶i cã chç chøa, vµ chØ ¸p dông ®­îc víi nh÷ng mÆt hµnh kh«ng bÞ h­ háng. Gi¶i ph¸p thø hai lµ b¸n x«n. NhiÒu khi ®©y lµ gi¶i ph¸p duy nhÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng: thùc phÈm s¾p hÕt thêi h¹n sö dông, m¸y vi tÝnh ®êi cò, mét sè kiÓu giÇy, quÇn ¸o hÕt mèt ... NhiÒu cöa hµng lín ë Ph¸p (Paris) ngay tõ khi vµo mïa ®· cã sè hµng tån ®äng lªn tíi 50% sè dù trï b¸n ra. Hµng tån kho nµy sÏ nhanh chãng ®­îc mang b¸n víi gi¸ khuyÕn m·i thÊp h¬n 30% gi¸ b¸n th«ng th­êng. §Õn cuèi mïa, sè hµng tôt xuèng cßn vµi phÇn tr¨m, ®­îc nh­îng l¹i cho d©n b¸n x«n chuyªn nghiÖp víi gi¸ chØ b»ng 1/10 gi¸ cò. D©n chuyªn nghiÖp sÏ ®Èy hÕt hµng ra n­íc ngoµi, chñ yÕu lµ sang Ch©u Phi, Ch©u ¸ vµ §«ng ¢u. B¸n ph¸ gi¸ ®­îc sö dông nh­ c«ng cô c¹nh tranh C¸c h·ng n­íc ngoµi sö dông c«ng cô b¸n ph¸ gi¸ ®Ó lo¹i bá c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c n­íc nhËp khÈu. Sau khi ®· giµnh ®­îc vÞ trÝ khèng chÕ thÞ tr­êng, triÖt tiªu ®­îc sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi ®Þa th× c¸c h·ng n­íc ngoµi sÏ thùc hiÖn môc tiªu cuèi cïng cña m×nh lµ t¨ng gi¸, t×m c¸ch thao tóng thÞ tr­êng ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. Mét n­íc cã thÓ do nhËp siªu lín, cÇn ph¶i cã ngo¹i tÖ ®Ó bï ®¾p cho thiÕu hôt nµy Khi ®ã hä cã thÓ ¸p dông c«ng cô b¸n ph¸ gi¸ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu hôt ngo¹i tÖ. Mét sè n­íc lµm ra ®­îc mét sè s¶n phÈm víi gi¸ thµnh rÊt thÊp lµ nhê sö dông lao ®éng trÎ em tiÒn l­¬ng thÊp vµ sö dông lao ®éng cña tï nh©n lµm hµng xuÊt khÈu Theo sè liÖu cña V¨n phßng Quèc tÕ vÒ lao ®éng trÎ em (BIT) th× trªn toµn thÕ giíi hiÖn cã tíi 250 triÖu trÎ em tõ 5 - 14 tuæi ®ang tham gia mét ho¹t ®éng kinh tÕ. Cßn theo Quü Nhi ®ång Liªn Hîp quèc (UNICEF) th× t¹i c¸c n­íc nghÌo, cø 4 trÎ em th× cã mét trÎ em lµm viÖc nh­ ng­êi lín. ViÖc sö dông lao ®éng trÎ em vµ sö dông lao ®éng tï nh©n ngoµi viÖc mang l¹i siªu lîi nhuËn, nã cßn lµ c¸ch ®Ó c¹nh tranh ®èi víi c¸c ®èi thñ lµm ¨n. Nhê gi¸ nh©n c«ng rÎ m¹t, ng­êi ta cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, xuÊt khÈu hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc ngoµi. ë ViÖt Nam cã hiÖn t­îng mét sè c«ng ty kinh doanh hµng nhËp khÈu tr¶ chËm, ®· b¸n ph¸ gi¸ nh»m dïng nguån vèn n­íc ngoµi ®Ó kinh doanh mÆt hµng kh¸c vµ hµng nhËp lËu víi khèi l­îng lín §Ó lµm ®­îc viÖc ®ã, hä t×m c¸ch b¸n ph¸ gi¸ trªn thÞ tr­êng, cã lóc b¸n å ¹t chÞu lç tõ 10 -20% so víi gi¸ vèn nhËp khÈu ®Ó nhanh chãng thu håi vèn, ®i bu«n mÆt hµng kh¸c cã l·i suÊt cao h¬n, kh«ng nh÷ng ®ñ bï lç sè hµng nhËp tr¶ chËm, mµ cßn cã l·i lín. N¨m 1995, ba mÆt hµng quan träng ®· bÞ b¸n ph¸ gi¸ theo c¸ch tÝnh to¸n trªn lµ x¨ng dÇu, thÐp x©y dùng vµ ph©n bãn. Cuèi n¨m 1995, gi¸ ph©n Urª Indonesia nhËp vµo ViÖt nam ®ang ë møc cao (260-265USD/ tÊn CIF C¶ng Sµi gßn), nh­ng gi¸ b¸n bu«n c¶ tµu t¹i T©n Quy, Nhµ BÌ, Thµnh phè Hå ChÝ Minh liªn tôc gi¶m xuèng chØ cßn 245®ång/kg. Ngoµi ra, hµng ngo¹i nhËp lËu víi khèi l­îng lín trong nh÷ng n¨m võa qua thu ®­îc lîi nhuËn siªu ng¹ch tõ viÖc trèn thuÕ nhËp khÈu ®· chiÕm lÜnh thÞ tr­êng víi gi¸ c¹nh tranh so víi hµng s¶n xuÊt trong n­íc, lo¹i khái thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ch©n chÝnh. Tãm l¹i, cã rÊt nhiÒu tr­êng hîp c¸c h·ng n­íc ngoµi cã thÓ xuÊt khÈu hµng cña m×nh sang thÞ tr­êng n­íc kh¸c víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ néi ®Þa vµ thËm chÝ thÊp h¬n c¶ chi phÝ s¶n xuÊt, nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi tr­êng hîp ®Òu cã thÓ g¸n cho c¸i tªn “b¸n ph¸ gi¸” ®Ó ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ng¨n c¶n. Trong nhiÒu tr­êng hîp lµm nh­ vËy chØ t¹o ra mét sù b¶o hé kh«ng cÇn thiÕt cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc, lµm gi¶m lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng còng nh­ cña toµn x· héi. Vai trß cña thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi b¶o hé s¶n xuÊt BiÖn ph¸p ®­îc phÐp sö dông trong chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ thuÕ theo tû lÖ phÇn tr¨m (ad-valorem), do vËy t¸c ®éng vÒ mÆt lîi Ých ®èi víi x· héi cña biÖn ph¸p nµy còng gièng nh­ t¸c ®éng cña thuÕ nhËp khÈu th«ng th­êng theo tû lÖ phÇn tr¨m.T¸c ®éng ®ã ®­îc ph©n tÝch theo ph­¬ng ph¸p “c©n b»ng tõng phÇn” nh­ sau: B SF +T G A C E S P P1 Q2 Q’1 Q1 P2 T SF Q’2 H N M J D Q Khi mét s¾c thuÕ T ®­îc ¸p dông, lµm cho gi¸ trong n­íc cña s¶n phÈm t¨ng lªn mét l­îng b»ng T. Do vËy, víi c¸c yÕu tè vÒ cÇu cña thÞ tr­êng néi ®Þa ®èi víi s¶n phÈm ®ã kh«ng ®æi, l­îng tiªu thô gi¶m tõ Q1 xuèng Q’1, trong ®ã l­îng hµng s¶n xuÊt trong n­íc t¨ng tõ Q2 lªn Q’2, l­îng hµng nhËp khÈu gi¶m xuèng chØ cßn b»ng Q’1 - Q’2. Nh­ vËy cã thÓ thÊy râ t¸c ®éng b¶o hé cña thuÕ nhËp khÈu ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc: lµm t¨ng gi¸ trong n­íc, gi¶m tiªu thô hµng nhËp khÈu vµ t¨ng s¶n xuÊt trong n­íc. C¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ®­îc h­ëng lîi râ rµng khi gi¸ trÞ thÆng d­ cña hä ®­îc gia t¨ng thªm mét l­îng b»ng diÖn tÝch tø gi¸c ACJG. Tuy nhiªn, cïng víi viÖc c¸c nhµ s¶n xuÊt ®­îc h­ëng lîi th× ng­êi tiªu dïng l¹i bÞ thiÖt h¹i: gi¸ trÞ thÆng d­ cña hä bÞ gi¶m mét l­îng b»ng diÖn tÝch tø gi¸c ABHG. Nhµ n­íc còng ®­îc h­ëng lîi khi ng©n s¸ch thu vµo tõ thuÕ nhËp khÈu t¨ng mét l­îng b»ng diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt MNHJ. ThÕ nh­ng, xÐt vÒ tæng thÓ, toµn x· héi sÏ bÞ thiÖt khi lîi Ých mang l¹i cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc vµ Nhµ n­íc kh«ng thÓ bï ®¾p cho thiÖt h¹i vÒ lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng. L­îng thiÖt h¹i cña toµn x· héi b»ng diÖn tÝch tam gi¸c CMJ céng víi diÖn tÝch tam gi¸c NBH. Ngoµi t¸c ®éng b¶o hé cña thuÕ chèng ph¸ gi¸ nh­ ph©n tÝch trªn ®©y, qu¸ tr×nh dÉn ®Õn viÖc ¸p dông thuÕ chèng ph¸ gi¸ còng phÇn nµo cã t¸c ®éng b¶o hé. VÝ dô, b¶n th©n viÖc b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸ cã nghÜa lµ trong t­¬ng lai rÊt cã thÓ thuÕ chèng ph¸ gi¸ sÏ ®­îc ¸p dông, lµm cho s¶n phÈm lµ ®èi t­îng ®iÒu tra trë nªn Ýt hÊp dÉn h¬n ®èi víi c¸c nhµ nhËp khÈu, nh­ vËy phÇn nµo ®· ng¨n c¶n dßng hµng ho¸ nhËp khÈu. Giíi thiÖu HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO N¨m 1948 hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn ®­îc thiÕt lËp víi sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ quan vµ Th­¬ng m¹i (GATT). Tr¶i qua gÇn mét nöa thÕ kû, nh÷ng quy ®Þnh cña GATT vÒ th­¬ng m¹i ®a biªn, trong ®ã cã quy ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ (§iÒu VI) tá ra ch­a chÆt chÏ. Cïng víi sù ra ®êi cña WTO, HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸ ®· cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vµ chi tiÕt h¬n nhiÒu so víi §iÒu VI cña GATT. Theo HiÖp ®Þnh nµy, n­íc nhËp khÈu chØ ®­îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ khi: Hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸; G©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc; vµ Cuéc ®iÒu tra ph¸ gi¸ ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng thñ tôc. HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO quy ®Þnh rÊt chi tiÕt nguyªn t¾c x¸c ®Þnh ph¸ gi¸, c¸ch tÝnh biªn ®é ph¸t gi¸ vµ thñ tôc ®iÒu tra ph¸ gi¸ nh­ sau: X¸c ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸ §Þnh nghÜa ph¸ gi¸ Mét s¶n phÈm ®­îc coi lµ bÞ b¸n ph¸ gi¸ khi: gi¸ xuÊt khÈu s¶n phÈm ®ã thÊp h¬n gi¸ cã thÓ so s¸nh ®­îc trong ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng th­êng ("gi¸ trÞ th«ng th­êng") cña s¶n phÈm t­¬ng tù khi tiªu thô ë thÞ tr­êng n­íc xuÊt khÈu WTO kh«ng ®Ò cËp ®Õn tr­êng hîp b¸n ph¸ gi¸ khi s¶n phÈm t­¬ng tù trong thÞ tr­êng néi ®Þa cña mét n­íc. S¶n phÈm t­¬ng tù (SPTT): lµ s¶n phÈm gièng hÖt hoÆc cã c¸c ®Æc tÝnh gÇn gièng víi s¶n phÈm lµ ®èi t­îng ®iÒu tra. §iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng th­êng: kh«ng cã ®Þnh nghÜa. VÝ dô: khi gi¸ b¸n t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa n­íc xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt th× cã thÓ coi nh­ lµ kh«ng n»m trong ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng th­êng. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh ph¸ gi¸: Biªn ®é ph¸ gi¸ (B§PG) = gi¸ trÞ th«ng th­êng (GTTT) - gi¸ xuÊt khÈu (GXK) B§PG > 0 -> cã b¸n ph¸ gi¸ B§PG cã thÓ tÝnh b»ng gi¸ trÞ tuyÖt ®èi hoÆc theo phÇn tr¨m c«ng thøc: B§PG = (GTTT-GXK)/GXK TÝnh biªn ®é ph¸ gi¸ C¸ch tÝnh GTTT: Tr­êng hîp kh«ng cã gi¸ néi ®Þa cña SPTT ë n­íc xuÊt khÈu do: s¶n phÈm kh«ng ®­îc b¸n t¹i n­íc xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng th­êng; hoÆc cã b¸n ë n­íc xuÊt khÈu nh­ng trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt; hoÆc sè l­îng b¸n ra kh«ng ®¸ng kÓ (<5% sè l­îng SPTT b¸n ë n­íc nhËp khÈu) th×: GTTT = gi¸ xuÊt khÈu SPTT sang n­íc thø ba; hoÆc GTTT = gi¸ thµnh s¶n xuÊt + chi phÝ (hµnh chÝnh, b¸n hµng, qu¶n lý chung...) + lîi nhuËn Tr­êng hîp SPTT ®­îc xuÊt khÈu tõ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng (gi¸ b¸n hµng vµ gi¸ nguyªn liÖu ®Çu ._.vµo vµ do chÝnh phñ Ên ®Þnh) th× c¸c quy t¾c trªn kh«ng ®­îc ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh GTTT. C¸ch tÝnh GXK: GXK = gi¸ mµ nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi b¸n SPTT cho nhµ nhËp khÈu ®Çu tiªn. Tr­êng hîp gi¸ b¸n SPTT kh«ng tin cËy ®­îc do: giao dÞch xuÊt khÈu ®­îc thùc hiÖn trong néi bé c«ng ty; hoÆc theo mét tho¶ thuËn ®Òn bï nµo ®ã th×: GXK = gi¸ mµ s¶n phÈm nhËp khÈu ®­îc b¸n lÇn ®Çu tiªn cho mét ng­êi mua ®éc lËp ë n­íc nhËp khÈu. So s¸nh GTTT vµ GXK: §Ó so s¸nh mét c¸ch c«ng b»ng GTTT vµ GXK, HiÖp ®Þnh quy ®Þnh nguyªn t¾c so s¸nh nh­ sau: So s¸nh hai gi¸ nµy trong cïng ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i (cïng xuÊt x­ëng/ b¸n bu«n/ b¸n lÎ), th­êng lÊy gi¸ ë kh©u xuÊt x­ëng; T¹i cïng mét thêi ®iÓm hoÆc thêi ®iÓm cµng gÇn nhau cµng tèt. ViÖc so s¸nh GTTT vµ GXK lµ c¶ mét qu¸ tr×nh tÝnh to¸n rÊt phøc t¹p, v× kh«ng ph¶i bao giê còng cã s½n møc gi¸ xuÊt x­ëng cña GTTT vµ GXK mµ chØ cã møc gi¸ b¸n bu«n hoÆc b¸n lÎ cña SPTT ë thÞ tr­êng n­íc xuÊt khÈu (GTTT+) vµ gi¸ tÝnh thuÕ h¶i quan, gi¸ hîp ®ång hoÆc gi¸ b¸n bu«n/b¸n lÎ SPTT cña nhµ nhËp khÈu (GXK+) nªn th­êng ph¶i cã mét sè ®iÒu chØnh ®Ó cã thÓ so s¸nh GTTT vµ GXK mét c¸ch c«ng b»ng. §iÒu chØnh c¸c chªnh lÖch trong: ®iÒu kiÖn b¸n hµng c¸c lo¹i thuÕ sè l­îng s¶n phÈm ®Æc tÝnh vËt lý cña s¶n phÈm vµ nh÷ng yÕu tè kh¸c ¶nh h­ëng ®Õn viÖc so s¸nh hai gi¸. VÝ dô: khi lÊy gi¸ b¸n SPTT cho mét ng­êi mua ®éc lËp ë n­íc nhËp khÈu lµm GXK + th× GXK sÏ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®iÒu chØnh nh­ sau: GXK = (GXK+) - (lîi nhuËn) - (c¸c lo¹i thuÕ + chi phÝ ph¸t sinh tõ kh©u nhËp khÈu ®Õn kh©u b¸n hµng) C¸ch so s¸nh: Trung b×nh GTTT so víi trung b×nh GXK; hoÆc GTTT (tõng giao dÞch) so víi GXK (tõng giao dÞch); hoÆc Trung b×nh GTTT so víi GXK (tõng giao dÞch) (c¸ch nµy chØ ®­îc ¸p dông khi GXK+ chªnh lÖnh ®¸ng kÓ gi÷a nh÷ng ng­êi mua, c¸c vïng hoÆc gi÷a c¸c kho¶ng thêi gian kh¸c nhau) Tr­êng hîp SPTT ®­îc xuÊt khÈu sang n­íc nhËp khÈu qua mét n­íc trung gian (n­íc xuÊt khÈu): Gi¸ SPTT ë n­íc xuÊt khÈu (n­íc trung gian) so víi gi¸ b¸n SPTT tõ n­íc xuÊt khÈu sang n­íc nhËp khÈu. NÕu SPTT chØ ®¬n thuÇn ®­îc chë tõ n­íc s¶n xuÊt qua n­íc xuÊt khÈu: Gi¸ ë n­íc xuÊt xø so víi gi¸ b¸n SPTT tõ n­íc xuÊt khÈu sang n­íc nhËp khÈu. X¸c ®Þnh thiÖt h¹i §Þnh nghÜa thiÖt h¹i: ThiÖt h¹i vÒ vËt chÊt ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc (thiÖt h¹i hiÖn t¹i); hoÆc Nguy c¬ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc (thiÖt h¹i t­¬ng lai); hoÆc Lµm tr× trÖ sù ph¸t triÓn mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc (kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ) Nh­ vËy, ®Ó x¸c ®Þnh thiÖt h¹i cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè sau: Khèi l­îng hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸: cã t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ kh«ng? T¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu ®ã lªn gi¸ SPTT: Gi¸ cña hµng nhËp khÈu ®ã: cã rÎ h¬n gi¸ SPTT s¶n xuÊt ë n­íc nhËp khÈu nhiÒu kh«ng? cã lµm sót gi¸ hoÆc k×m gi¸ SPTT ë thÞ tr­êng n­íc nhËp khÈu kh«ng? Khi s¶n phÈm thuéc diÖn ®iÒu tra ®­îc nhËp khÈu tõ nhiÒu n­íc: ®¸nh gi¸ gép t¸c ®éng nÕu B§PG >= 2% GXK vµ khèi l­îng hµng nhËp khÈu tõ mçi n­íc >= 3% khèi l­îng nhËp khÈu SPTT. ViÖc kh¶o s¸t t¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i xem xÐt tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn ngµnh s¶n xuÊt ®ã, gåm nh÷ng yÕu tè sau: N¨ng suÊt ThÞ phÇn Biªn ®é ph¸ gi¸ Gi¸ néi ®Þa ë n­íc nhËp khÈu Suy gi¶m thùc tÕ vµ nguy c¬ gi¶m doanh sè b¸n hµng Sè l­îng hµng tån kho S¶n l­îng T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp L­¬ng T¸c ®éng tiªu cùc ®Õn luång tiÒn Huy ®éng n¨ng lùc Lîi nhuËn Tû lÖ thu håi vèn ®Çu t­ §Çu t­ Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn Tèc ®é t¨ng tr­ëng Khi x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ gi÷a viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu vµ thiÖt h¹i cho mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc: cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng yÕu tè kh¸c (ngoµi viÖc b¸n ph¸ gi¸ ), nÕu c¸c yÕu tè nµy g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt ®ã th× kh«ng ®­îc quy thiÖt h¹i cña ngµnh s¶n xuÊt ®ã do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra. Nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc §Ó x¸c ®Þnh nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc cÇn xem xÐt: Tèc ®é t¨ng nhËp khÈu vµ kh¶ n¨ng t¨ng nhËp khÈu trong t­¬ng lai; Kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng lùc xuÊt khÈu cña nhµ xuÊt khÈu dÉn ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng nhËp khÈu; T×nh h×nh hµng nhËp khÈu lµm sôt gi¸ SPTT ë n­íc nhËp khÈu; Sè l­îng tån kho SPTT ë n­íc nhËp khÈu Ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc Ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc lµ toµn bé c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc s¶n xuÊt ra SPTT hoÆc mét sè nhµ s¶n xuÊt cã s¶n l­îng chiÕm tèi ®a sè tæng s¶n l­îng trong n­íc Cã thÓ xuÊt hiÖn mét sè tr­êng hîp ®Æc thï dÉn tíi viÖc x¸c ®Þnh cô thÓ ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc nh­ sau: Nhµ s¶n xuÊt vµ nhµ nhËp khÈu/nhËp khÈu cã liªn quan víi nhau: ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt cßn l¹i. L·nh thæ n­íc nhËp khÈu bÞ chia thµnh nhiÒu thÞ tr­êng riªng: c¸c nhµ s¶n xuÊt ë mçi thÞ tr­êng cã thÓ coi lµ mét ngµnh s¶n xuÊt riªng nÕu: b¸n toµn bé hoÆc phÇn lín s¶n phÈm liªn quan ra thÞ tr­êng ®ã; vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®ã ®èi víi SPTT nhËp khÈu tõ n­íc kh¸c lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Nép ®¬n yªu cÇu tiÕn hµnh chèng ph¸ gi¸ ViÖc ®iÒu tra nh»m x¸c ®Þnh sù tån t¹i, møc ®é vµ t¸c ®éng cña mét sè s¶n phÈm bÞ b¸n ph¸ gi¸ sÏ ®­îc tiÕn hµnh khi: cã ®¬n b»ng v¨n b¶n cña ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc ®¹i diÖn cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ®Ò nghÞ ®iÒu tra ph¸ gi¸; hoÆc kh«ng cã ®¬n b»ng v¨n b¶n cña ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc ®¹i diÖn cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc ®¹i diÖn cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc nh­ng c¬ quan ®iÒu tra cã ®Çy ®ñ b»ng chøng vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸, thiÖt h¹i vµ mèi liªn hÖ gi÷a hai yÕu tè nµy. §¬n ®Ò nghÞ ®iÒu tra ph¸ gi¸ ph¶i bao gåm nh÷ng th«ng tin sau: Tªn ng­êi nép ®¬n, sè l­îng vµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm t­¬ng tù do ng­êi nép ®¬n s¶n xuÊt trong n­íc. NÕu ®¬n ®­îc nép ®¹i diÖn cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc th× ®¬n ph¶i nªu danh s¸ch tÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc vµ sè l­îng, gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc vµ sè l­îng, gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù do c¸c nhµ s¶n xuÊt nµy s¶n xuÊt; M« t¶ s¶n phÈm ®ang nghi ngê bÞ b¸n ph¸ gi¸, xuÊt xø hµng ho¸, tªn nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi; Gi¸ s¶n phÈm liªn quan khi tiªu thô ë thÞ tr­êng trong n­íc s¶n xuÊt hoÆc n­íc xuÊt khÈu, hoÆc gi¸ mµ s¶n phÈm liªn quan ®­îc b¸n cho ng­êi mua ®éc lËp ®Çu tiªn ë n­íc nhËp khÈu; Sè l­îng nhËp khÈu cña s¶n phÈm ®ang bÞ nghi ngê ph¸ gi¸, ¶nh h­ëng cña viÖc nhËp khÈu nµy lªn gi¸ s¶n phÈm t­¬ng tù ë thÞ tr­êng n­íc nhËp khÈu vµ ¶nh h­ëng ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. C¬ quan ®iÒu tra sÏ x¸c minh tÝnh chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ cña c¸c b»ng chøng nªu trong ®¬n ®Ó x¸c ®Þnh xem ®· cã ®ñ lý do hîp lÖ ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra ch­a. C¬ quan ®iÒu tra sÏ kh«ng tiÕn hµnh ®iÒu tra ph¸ gi¸ trõ khi x¸c ®Þnh ®­îc r»ng ®¬n xin ®iÒu tra ®­îc nép bëi ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc ®¹i diÖn cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc cña s¶n phÈm t­¬ng tù, nghÜa lµ: s¶n l­îng s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ñng hé viÖc nép ®¬n ph¶i lín h¬n s¶n l­îng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ph¶n ®èi ®¬n; vµ s¶n l­îng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ñng hé viÖc nép ®¬n ph¶i chiÕm Ýt nhÊt 25% tæng s¶n phÈm t­¬ng tù cña ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. Cuéc ®iÒu tra ph¸ gi¸ sÏ bÞ chÊm døt ngay lËp tøc nÕu c¬ quan ®iÒu tra x¸c ®Þnh ®­îc r»ng: biªn ®é ph¸ gi¸ nhá h¬n 2% gi¸ xuÊt khÈu; hoÆc sè l­îng nhËp khÈu hµng bÞ nghi ngê b¸n ph¸ gi¸ tõ mét n­íc nhá h¬n 3% tæng nhËp khÈu s¶n phÈm t­¬ng tù ë n­íc nhËp khÈu, trõ tr­êng hîp tõng n­íc xuÊt khÈu cã l­îng hµng nhËp khÈu d­íi 3%, nh­ng l­îng hµng nhËp khÈu cña tÊt c¶ c¸c n­íc xuÊt khÈu chiÕm trªn 7% tæng s¶n phÈm nhËp khÈu s¶n phÈm t­¬ng tù ë n­íc nhËp khÈu. Thñ tôc h¶i quan vÉn ®­îc tiÕn hµnh trong khi ®iÒu tra ph¸ gi¸. Trõ tr­êng hîp ®Æc biÖt, mét cuéc ®iÒu tra ph¸ gi¸ sÏ ®­îc tiÕn hµnh trong vßng 1 n¨m, vµ trong bÊt kú tr­êng hîp nµo còng kh«ng ®­îc qu¸ 18 th¸ng. Thu thËp th«ng tin C¬ quan ®iÒu tra sÏ göi th«ng b¸o cho tÊt c¶ c¸c bªn cã quan t©m ®Õn cuéc ®iÒu tra ph¸ gi¸ ®Ò nghÞ cung cÊp b»ng v¨n b¶n mäi b»ng chøng liªn quan ®Õn cuéc ®iÒu tra. Thêi h¹n tr¶ lêi c©u hái ®iÒu tra lµ 30 ngµyvµ cã thÓ ®­îc gia h¹n thªm 30 ngµy hoÆc l©u h¬n nÕu cÇn thiÕt. Ngay khi b¾t ®Çu ®iÒu tra, c¬ quan ®iÒu tra sÏ göi nguyªn v¨n ®¬n ®Ò nghÞ ®iÒu tra cho c¸c nhµ xuÊt khÈu vµ c¬ quan liªn quan ë n­íc xuÊt khÈu vµ c¸c bªn quan t©m khi cã yªu cÇu. Trong suèt qu¸ tr×nh ®iÒu tra, c¬ quan ®iÒu tra sÏ t¹o ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn cho c¸c bªn quan t©m b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh, gÆp c¸c bªn cã quyÒn lîi ®èi nghÞch ®Ó trao ®æi quan ®iÓm vµ ®­a ra tho¶ thuËn. C¸c bªn quan t©m cã quyÒn tr×nh bµy c¸c th«ng tin kh¸c b»ng miÖng, nh­ng sÏ chØ ®­îc c¬ quan ®iÒu tra l­u ý tíi khi ®­îc so¹n l¹i b¨ng v¨n b¶n vµ göi cho c¸c bªn quan t©m kh¸c. BÊt kú th«ng tin nµo cã tÝnh bÝ mËt (ch¼ng h¹n, bÞ ®èi thñ c¹nh tranh lîi dông hoÆc g©y t¸c h¹i cho ng­êi cung cÊp th«ng tin) hoÆc ®­îc c¸c bªn cung cÊp mét c¸ch bÝ mËt sÏ kh«ng ®­îc tiÕt lé nÕu kh«ng ®­îc bªn cung cÊp cho phÐp. C¬ quan ®iÒu tra cã thÓ tiÕn hµnh ®iÒu tra ë n­íc ngoµi nÕu cÇn thiÕt ®Ó thÈm ®Þnh c¸c th«ng tin cung cÊp hoÆc ®Ó t×m hiÓu thªm chi tiÕt víi ®iÒu kiÖn ®­îc sù ®ång ý cña c¸c c«ng ty liªn quan vµ th«ng b¸o cho ®¹i diÖn chÝnh phñ n­íc nµy vµ c¸c n­íc kh«ng ph¶n ®èi. C¬ quan ®iÒu tra sÏ tÝnh biªn ®é ph¸ gi¸ riªng cho tõng nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ang bÞ ®iÒu tra. Tr­êng hîp kh«ng tÝnh ®­îc biªn ®é ph¸ gi¸ riªng do sè nhµ xuÊt khÈu, nhµ s¶n xuÊt, nhµ nhËp khÈu hoÆc lo¹i s¶n phÈm liªn quan qu¸ lín th× c¬ quan ®iÒu tra cã thÓ giíi h¹n diÖn ®iÒu tra tíi mét sè nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hay nhËp khÈu hoÆc giíi h¹n ë mét sè lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh b»ng c¸ch sö dông mÉu thèng kª, hoÆc giíi h¹n ë tû lÖ phÇn tr¨m lín nhÊt cña khèi l­îng hµng xuÊt khÈu tõ n­íc liªn quan. ViÖc chän c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhµ xuÊt khÈu, nhµ nhËp khÈu hoÆc lo¹i s¶n phÈm ®Ó ®iÒu tra giíi h¹n sÏ ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së tham kh¶o ý kiÕn vµ cã sù ®ång ý cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhµ xuÊt khÈu, nhµ nhËp khÈu cã liªn quan. Trong tr­êng hîp c¬ quan ®iÒu tra giíi h¹n diÖn ®iÒu tra nh­ nªu trªn, hä vÊn cã thÓ tÝnh biªn ®é ph¸ gi¸ riªng cho c¸c nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhµ s¶n xuÊt mµ ban ®Çu kh«ng ®­îc ®­a vµo diÖn ®iÒu tra nh­ng ®· cung cÊp th«ng tin ®óng thêi h¹n. C¬ quan ®iÒu tra t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi tiªu dïng s¶n phÈm ®ang ®iÒu tra hoÆc tæ chøc ®¹i diÖn ng­êi tiªu dïng cung cÊp th«ng tin liªn quan ®Õn cuéc ®iÒu tra nÕu s¶n phÈm ®­îc b¸n lÎ réng r·i. ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi BiÖn ph¸p t¹m thêi cã thÓ ®­îc ¸p dông d­íi c¸c h×nh thøc: ThuÕ; hoÆc §Æt cäc kho¶n tiÒn t­¬ng ®­¬ng víi kho¶n thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ dù kiÕn; hoÆc Cho th«ng qua nh­ng b¶o l­u quyÒn ®¸nh thuÕ vµ nªu râ møc thuÕ nhËp khÈu th«ng th­êng vµ møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ dù kiÕn sÏ ¸p dông. Trªn thùc tÕ, biÖn ph¸p t¹m thêi hay ®­îc ¸p dông nhÊt lµ ®Æt cäc. §iÒu kiÖn ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi: c¬ quan ®iÒu tra tiÕn hµnh ®iÒu tra theo ®óng thñ tôc, göi th«ng b¸o vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c bªn quan t©m cung cÊp th«ng tin vµ tr×nh bµy ý kiÕn; cã kÕt luËn s¬ bé vÒ viÖc x¶y ra b¸n ph¸ gi¸ vµ dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc; vµ c¬ quan ®iÒu tra kÕt luËn r»ng biÖn ph¸p t¹m thêi lµ cÇn thiÕt ®Ó ng¨n chÆn thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra. BiÖn ph¸p t¹m thêi chØ ®­îc ¸p dông sím nhÊt lµ 60 ngµy sau khi b¾t ®Çu ®iÒu tra vµ sÏ duy tr× cµng ng¾n cµng tèt, kh«ng ®­îc qu¸ 4 th¸ng hoÆc trong tr­êng hîp cÇn thiÕt th× còng kh«ng ®­îc qu¸ 6 th¸ng. Tr­êng hîp c¬ quan ®iÒu tra x¸c ®Þnh ®­îc ®iÒu kho¶n thuÕ thÊp h¬n biªn ®é ph¸ gi¸ ®· ®ñ ®Ó kh¾c phôc thiÖt h¹i th× thêi h¹n ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi cã thÓ lµ 6 th¸ng hoÆc 9 th¸ng. Cam kÕt gi¸ ViÖc ®iÒu tra cã thÓ ngõng hoÆc kÕt thóc mµ kh«ng cÇn ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi hoÆc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nÕu mét nhµ xuÊt khÈu tù nguyÖn cam kÕt t¨ng gi¸ lªn hoÆc ngõng xuÊt khÈu ph¸ gi¸ vµo khu vùc thÞ tr­êng ®ang ®iÒu tra vµ ®­îc c¬ quan ®iÒu tra nhÊt trÝ r»ng biÖn ph¸p nµy sÏ kh¾c phôc ®­îc thiÖt h¹i. Møc gi¸ t¨ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lín h¬n mµ th­êng lµ nhá h¬n biªn ®é ph¸ gi¸ nÕu nh­ ®· ®ñ ®Ó kh¾c phôc thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. C¬ quan ®iÒu tra sÏ kh«ng chÊp nhËn cho c¸c nhµ xuÊt khÈu cam kÕt gi¸ nÕu thÊy viÖc cam kÕt kh«ng kh¶ thi, ch¼ng h¹n nh­ khi sè l­îng nhµ xuÊt khÈu thùc tÕ qu¸ lín. Trong tr­êng hîp nµy, c¬ quan ®iÒu tra sÏ gi¶i thÝch râ lý do kh«ng chÊp nhËn cam kÕt gi¸ víi c¸c nhµ xuÊt khÈu. NÕu c¬ quan ®iÒu tra chÊp nhËn viÖc cam kÕt gi¸ th× cuéc ®iÒu tra ph¸ g¸ vµ thiÖt h¹i vÉn cã thÓ ®­îc hoµn tÊt nÕu nhµ xuÊt khÈu muèn nh­ vËy vµ c¬ quan ®iÒu tra ®ång ý. Trong tr­êng hîp nµy, nÕu ®iÒu tra ®i ®Õn kÕt luËn lµ kh«ng cã ph¸ gi¸ hoÆc kh«ng g©y thiÖt h¹i th× viÖc cam kÕt gi¸ sÏ ®­¬ng nhiªn chÊm døt, trõ khi kÕt luËn trªn ®­îc rót ra trong bèi c¶nh ®· cam kÕt gi¸ råi. Tr­êng hîp nµy cam kÕt gi¸ sÏ duy tr× trong thêi h¹n hîp lý. C¬ quan ®iÒu tra cã thÓ ®Ò nghÞ nhµ xuÊt khÈu cam kÕt gi¸ nh­ng nhµ xuÊt khÈu kh«ng b¾t buéc ph¶i cam kÕt. C¸c c¬ quan h÷u quan cña n­íc nhËp khÈu cã thÓ yªu cÇu bÊt kú nhµ xuÊt kh¶u nµo ®· chÊp nhËn cam kÕt gi¸ cung cÊp th«ng tin ®Þnh kú vÒ thùc hiÖn cam kÕt gi¸. Tr­êng hîp nhµ xuÊt khÈu vi ph¹m cam kÕt gi¸, c¬ quan ®iÒu tra cã thÓ lËp tøc ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi trªn c¬ së c¸c th«ng tin mµ hä cã (best information). ¸p dông thuÕ vµ thu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ViÖc quyÕt ®Þnh cã ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng vµ ®¸nh thuÕ t­¬ng ®­¬ng hay nhá h¬n biªn ®é ph¸ gi¸ sÏ do c¬ quan ®iÒu tra cña n­íc nhËp khÈu quyÕt ®Þnh. §èi víi mét s¶n phÈm bÞ b¸n ph¸ gi¸, c¬ quan chøc n¨ng sÏ x¸c ®Þnh biªn ®é ph¸ gi¸ riªng cho tõng nhµ xuÊt khÈu/s¶n xuÊt. ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ ®­îc ¸p dông cho tõng tr­êng hîp, trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng nhËp khÈu tõ tÊt c¶ c¸c nguån ®­îc coi lµ g©y thiÖt h¹i, trõ tr­êng hîp ®· cam kÕt gi¸. TrÞ gi¸ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ¸p dông sÏ kh«ng ®­îc v­ît qu¸ biªn ®é ph¸ gi¸. Cã hai h×nh thøc thu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸: KiÓu tÝnh thuÕ håi tè (kiÓu cña Mü): viÖc tÝnh møc thuÕ ®­îc c¨n cø vµo sè liÖu cña thêi ®iÓm tr­íc khi ®iÒu tra (6 th¸ng - 1 n¨m). Sau khi ®iÒu tra, c¬ quan chøc n¨ng b¾t ®Çu ¸p dông mét møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Sau khi ¸p dông ®­îc mét thêi gian, nÕu nhµ nhËp khÈu yªu cÇu ®¸nh gi¸ l¹i møc thuÕ (do gi¸ xuÊt khÈu t¨ng lªn) th× c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh l¹i sè tiÒn thuÕ ph¶i nép trong vßng 12 th¸ng, chËm nhÊt lµ 18 th¸ng ngay sau khi nhËn ®­îc yªu cÇu. Sau ®ã møc thuÕ míi sÏ ®­îc ¸p dông. ViÖc hoµn thuÕ sÏ ®­îc thùc hiÖn trong vßng 90 ngµy sau khi x¸c ®Þnh l¹i møc thuÕ cuèi cïng ph¶i nép. KiÓu tÝnh thuÕ Ên ®Þnh (kiÓu cña EU): c¬ quan ®iÒu tra lÊy sè liÖu cña thêi ®iÓm tr­íc khi ®iÒu tra ®Ó tÝnh biªn ®é ph¸ gi¸ vµ Ên ®Þnh biªn ®é nµy cho c¶ qu¸ tr×nh ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Sau khi ¸p dông ®­îc mét thêi gian, nÕu nhµ nhËp khÈu ®Ò nghÞ hoµn thuÕ víi phÇn gi¸ trÞ cao h¬n biªn ®é ph¸ gi¸ (do gi¸ xuÊt khÈu t¨ng) th× c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn hµnh xem xÐt viÖc hoµn thuÕ trong vßng 12 th¸ng, chËm nhÊt lµ 18 th¸ng ngay sau khi nhËn ®­îc ®Ò nghÞ hoµn thuÕ phÇn gi¸ trÞ cao h¬n biªn ®é ph¸ gi¸ (do gi¸ xuÊt khÈu t¨ng) th× c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn hµnh xem xÐt viÖc hoµn thuÕ trong vßng 12 th¸ng, chËm nhÊt lµ 18 th¸ng ngay sau khi nhËn ®­îc ®Ò nghÞ hoµn thuÕ kÌm theo ®Çy ®ñ b»ng chøng. ViÖc hoµn thuÕ sÏ ®­îc thùc hiÖn trong vßng 90 ngµy kÓ tõ khi ra quyÕt ®Þnh hoµn thuÕ. Thu thuÕ víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c nhµ xuÊt khÈu kh«ng ®iÒu tra: Tr­êng hîp sè nhµ xuÊt khÈu/s¶n xuÊt s¶n phÈm b¸n ph¸ gi¸ qu¸ lín, kh«ng tÝnh riªng biªn ®é ph¸ gi¸ th× ®­îc c¬ quan chøc n¨ng sÏ giíi h¹n viÖc ®iÒu tra ë mét sè nhµ xuÊt khÈu/s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh trªn c¬ së trao ®æi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu/s¶n xuÊt liªn quan. Møc thuÕ ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c nhµ xuÊt khÈu kh«ng ®iÒu tra kh«ng ®­îc v­ît qu¸ b×nh qu©n gia quyÒn B§P§ cña c¸c nhµ xuÊt khÈu cã ®iÒu tra. Sau mçi ®ît rµ so¸t, hµng nhËp khÈu thuéc diÖn kh«ng ®iÒu tra sÏ ®­îc hoµn l¹i kho¶n thuÕ b»ng: B×nh qu©n gia quyÒn B§PG (cò) - b×nh qu©n gia quyÒn B§PG (míi) Khi cã yªu cÇu tõ c¸c nhµ xuÊt khÈu kh«ng ®iÒu tra, c¬ quan chøc n¨ng sÏ tÝnh l¹i møc thuÕ b»ng: B×nh qu©n gia quyÒn GTTT (nhµ XK cã ®iÒu tra) - gi¸ xuÊt khÈu (nhµ XK kh«ng ®iÒu tra) Ph¶i lo¹i trõ c¸c biªn ®é b»ng kh«ng vµ biªn ®é tèi thiÓu (2%) khi tÝnh b×nh qu©n gia quyÒn B§PG. Hµng nhËp khÈu míi, nghÜa lµ: ch­a ®­îc xuÊt khÈu sang n­íc nhËp khÈu trong giai ®o¹n ®iÒu tra nhËp khÈu tõ nguån kh«ng liªn quan ®Õn c¸c nhµ xuÊt khÈu ®ang bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong thêi gian tiÕn hµnh rµ so¸t. Tuy nhiªn, hµng nhËp khÈu nµy cã thÓ bÞ truy thu thuÕ kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu rµ so¸t nÕu cã quan chøc n¨ng x¸c ®Þnh ®­îc lµ cã b¸n ph¸ gi¸. Truy thu thuÕ C¸c biÖn ph¸p t¹m thêi vµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ chØ ®­îc ¸p dông víi s¶n phÈm ®­îc ®­a ra b¸n sau thêi ®iÓm quyÕt ®Þnh ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi (60 ngµy sau khi ®iÒu tra) hoÆc quyÕt ®Þnh ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (1 n¨m - 18 th¸ng sau khi ®iÒu tra) cã hiÖu lùc. Cã thÓ truy thu thuÕ trong c¸c tr­êng hîp sau: quyÕt ®Þnh ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc c¨n cø vµo thiÖt h¹i vËt chÊt; hoÆc quyÕt ®Þnh ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc c¨n cø vµo nguy c¬ g©y thiÖt h¹i vµ thiÖt h¹i thùc tÕ ®· cã thÓ x¶y ra nÕu kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi. Cã thÓ truy thu thuÕ ®Õn tËn 90 ngµy tr­íc khi ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi nÕu c¬ quan chøc n¨ng x¸c ®Þnh ®­îc: cã c¶ mét qu¸ tr×nh b¸n ph¸ gi¸ g©y ra thiÖt h¹i hoÆc nhµ nhËp khÈu ®· hoÆc lÏ ra ph¶i nhËn thøc ®­îc r»ng nhµ xuÊt khÈu ®ang b¸n ph¸ gi¸ vµ viÖc b¸n ph¸ gi¸ ®ã cã thÓ g©y thiÖt h¹i; vµ thiÖt h¹i bÞ g©y ra bëi khèi l­îng rÊt lín hµng nhËp khÈu trong thêi gian ng¾n tr­íc khi ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi (tr­êng hîp nµy nhµ nhËp khÈu ®­îc phÐp tr×nh bµy ý kiÕn). Tuy nhiªn kh«ng ®­îc truy thu thuÕ víi s¶n phÈm ®­îc nhËp khÈu tr­íc ngµy b¾t ®Çu ®iÒu tra. Ph¶i hoµn thuÕ trong nh÷ng tr­êng hîp sau: nÕu møc thuÕ cuèi cïng x¸c ®Þnh ®­îc thÊp h¬n møc thuÕ t¹m thêi ®· thu th× ph¶i hoµn l¹i kho¶n chªnh lÖch cho nhµ nhËp khÈu, nÕu cao h¬n th× kh«ng ®­îc thu thªm. NÕu kÕt luËn ®iÒu tra cuèi cïng kh¼ng ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸ sÏ cã thÓ dÉn ®Õn thiÖt h¹i hoÆc lµm chËm sù ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc th× thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ chØ ®­îc ®¸nh tõ ngµy ra kÕt luËn ®iÒu tra cuèi cïng vµ ph¶i hoµn l¹i sè tiÒn ®Æt cäc ®· thu khi ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi. NÕu kÕt luËn cuèi cïng lµ kh«ng ®¸nh thuÕ chèng ph¸ gi¸ th× kho¶n tiÒn ®Æt cäc khi ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi sÐc ®­îc hoµn tr¶. Rµ so¸t Sau khi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ mét thêi gian, c¬ quan chøc n¨ng sÏ tù tiÕn hµnh rµ so¸t viÖc tiÕp tôc ®¸nh thuÕ hoÆc theo ®Ò nghÞ cña bÊt kú bªn liªn quan nµo vÒ vÊn ®Ò: cã cÇn tiÕp tôc ®¸nh thuÕ kh«ng; hoÆc nÕu ngõng ®¸nh thuÕ hoÆc thay ®æi møc thuÕ th× cã dÉn ®Õn thiÖt h¹i kh«ng. C¬ quan chøc n¨ng sÏ quyÕt ®Þnh ngõng ®¸nh thuÕ nÕu, sau khi rµ so¸t, x¸c ®Þnh ®­îc r»ng kh«ng cÇn tiÕp tôc ®¸nh thuÕ n÷a. VÒ nguyªn t¾c, thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ chØ ®­îc ¸p dông tèi ®a trong 5 n¨m. Tr­íc khi hÕt thêi h¹n trªn, c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn hµnh tù rµ so¸t hoÆc theo ®Ò nghÞ cña ®¹i diÖn ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. NÕu nh­ sau khi rµ so¸t (th­êng trong vßng 12 th¸ng), c¬ quan chøc n¨ng x¸c ®Þnh ®­îc lµ viÖc ngõng ®¸nh thuÕ cã thÓ dÉn ®Õn thiÖt h¹i th× cã thÓ tiÕp tôc ®¸nh thuÕ. Th«ng b¸o c«ng khai vµ gi¶i thÝch c¸c kÕt luËn Khi c¬ quan ®iÒu tra thÊy r»ng sÏ cã ®Çy ®ñ b»ng chøng ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra ph¸ gi¸ th× hä sÏ göi th«ng b¸o cho n­íc hoÆc n­íc cã s¶n phÈm bÞ ®iÒu tra vµ c¸c bªn cã quan t©m kh¸c. Th«ng b¸o nµy gåm nh÷ng th«ng tin sau: tªn (c¸c) n­íc xuÊt khÈu s¶n phÈm cã liªn quan; ngµy b¾t ®Çu ®iÒu tra; c¨n cø vÒ hµnh vi ph¸ gi¸ ë trong ®¬n xin ®iÒu tra; tãm t¾t c¸c yÕu tè ®­îc coi lµ c¬ së x¸c ®Þnh thiÖt h¹i; ®Þa chØ liªn hÖ ®Ó liªn l¹c víi ®¹i diÖn cña c¸c bªn; thêi h¹n ®­a ra quan ®iÓm cho c¸c bªn C¬ quan ®iÒu tra ph¶i göi th«ng b¸o trong c¸c tr­êng hîp sau: kÕt luËn s¬ bé hay kÕt luËn cuèi cïng vÒ viÖc cã x¶y ra ph¸ gi¸ hay kh«ng; nhµ xuÊt khÈu chÊp nhËn cam kÕt gi¸ vµ khi chÊm døt cam kÕt gi¸; ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi; kÕt luËn vÒ cuéc ®iÒu tra vµ ¸p dông, chÊm døt ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ Mçi mét th«ng b¸o nh­ nªu trªn ph¶i ®­îc so¹n d­íi d¹ng mét b¸o c¸o riªng, trong ®ã nªu ®Çy ®ñ th«ng tin vµ kÕt luËn s¬ bé hay kÕt luËn cuèi cïng vÒ ph¸ gi¸ vµ thiÖt h¹i vµ ph¶i bao gåm nh÷ng th«ng tin nh­ sau: tªn (c¸c) nhµ cung cÊp s¶n phÈm hoÆc tr­êng hîp kh«ng cã th«ng tin th× ph¶i nªu tªn n­íc cung cÊp s¶n phÈm ®ã; m« t¶ s¶n phÈm; biªn ®é ph¸ gi¸, gi¶i thÝch ph­¬ng ph¸p so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu víi gi¸ trÞ th«ng th­êng; chøng minh thiÖt h¹i; lý do chÝnh dÉn ®Õn kÕt luËn s¬ bé, lý do chÊp nhËn hoÆc ph¶n ®èi c¸c kiÕn nghÞ cña nhµ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. C¬ chÕ khiÕu kiÖn ®éc lËp TÊt c¶ nh÷ng thµnh viªn WTO mµ luËt ph¸p quèc gia cã quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i ®¶m b¶o mét c¬ chÕ hµnh chÝnh, träng tµi hoÆc toµ ¸n ®éc lËp víi c¬ quan ®iÒu tra nh»m rµ so¸t l¹i c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh liªn quan ®Õn viÖc ra kÕt luËn cuèi cïng vÒ viÖc cã ¸p dông chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng vµ viÖc ®iÒu chØnh thêi h¹n ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Chèng b¸n ph¸ gi¸ thay mÆt n­íc thø ba Mét n­íc thø ba cã thÓ nép ®¬n ®Ò nghÞ ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc kh¸c. §¬n nµy ph¶i nªu c¸c th«ng tin vÒ gi¸ ®Ó chøng minh r»ng hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc liªn quan ë n­íc thø ba. ChÝnh phñ ë n­íc thø ba ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¬ quan ®iÒu tra cña n­íc nhËp khÈu ®iÒu tra c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. Khi xö lý ®¬n cña n­íc thø ba, c¬ quan ®iÒu tra cña n­íc nhËp khÈu sÏ xem xÐt t¸c ®éng cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ nªu trong ®¬n tíi toµn bé ngµnh s¶n xuÊt liªn quan cña n­íc thø ba, nghÜa lµ kh«ng chØ ®¸nh gi¸ thiÖt h¹i do t¸c ®éng cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi xuÊt khÈu cña ngµnh ®ã sang n­íc nhËp khÈu hay thËm chÝ ®èi víi toµn bé xuÊt khÈu cña ngµnh ®ã. ViÖc quyÕt ®Þnh cã tiÕn hµnh ®iÒu tra hay kh«ng sÏ do n­íc nhËp khÈu quyÕt ®Þnh. Thµnh viªn ®ang ph¸t triÓn C¸c thµnh viªn ph¸t triÓn cña WTO sÏ l­u ý ®Õn t×nh h×nh riªng cña thµnh viªn ®ang ph¸t triÓn khi xem xÐt ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Uû ban chèng b¸n ph¸ gi¸ Uû ban chèng b¸n ph¸ gi¸ bao gåm ®¹i diÖn thµnh viªn WTO ®­îc thµnh lËp nh»m thùc hiÖn c¸c nghÜa vô quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh nµy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh viªn trao ®æi víi nhau vÌe c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸. Uû ban nµy häp Ýt nhÊt 2 lÇn mçi n¨m, Ban Th­ ký WTO sÏ thùc hiÖn chøc n¨ng th­ ký cho Uû ban nµy. C¸c thµnh viªn WTO ph¶i th«ng b¸o cho Uû ban chèng b¸n ph¸ gi¸: ngay lËp tøc khi hä ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹m thêi hay l©u dµi; nöa n¨m mét lÇn (theo mÉu quy ®Þnh) vÒ c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ mµ hä ¸p dông trong vßng 6 th¸ng tr­íc ®Êy. C¸c thµnh viªn cã thÓ tham kh¶o th«ng b¸o nµy t¹i Ban th­ ký WTO; c¬ quan nµo ë n­íc m×nh cã thÈm quyÒn ®iÒu tra ph¸ gi¸, luËt quy ®Þnh thñ tôc ®iÒu tra ph¸ gi¸ ë n­íc m×nh. Trao ®æi vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp C¸c quy ®Þnh trong biªn b¶n vÒ Gi¶i quyÕt tranh chÊp (DSU) cña WTO sÏ ®­îc ¸p dông cho viÖc trao ®æi vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c ®i. §iÒu kho¶n cuèi cïng C¸c thµnh viªn WTO chØ ®­îc ¸p dông biÖn ph¸p ®èi phã víi hµng xuÊt khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ tõ c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c theo quy ®Þnh cña GATT 1994 vµ ®­îc diÔn gi¶i bëi HiÖp ®Þnh nµy. C¸c thµnh viªn còng ph¶i ®¶m b¶o luËt, c¸c quy ®Þnh vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña m×nh phï hîp víi HiÖp ®Þnh nµy. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt nam I. Tæng quan vÒ t×nh h×nh ¸p dông 1. T×nh h×nh chung N¨m 1995, vßng ®µm ph¸n Uruguay kÕt thóc víi sù ra ®êi cña WTO vµ mét sè c¸c hiÖp ®inh liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i quèc tÕ, trong ®ã cã HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. §©y chÝnh lµ c¬ së ph¸p luËt quèc tÕ mµ c¸c n­íc thµnh viªn WTO ph¶i tu©n theo khi thùc thi vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸. WTO ®· thµnh lËp mét Uû ban vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ (Anti-dumping Committee) ®Ó kiÓm so¸t viÖc ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n phs gi¸ cña c¸c n­íc thµnh viªn, kÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c n­íc thµnh viªn. C¸c n­íc ch­a lµ thµnh viªn WTO còng ®­îc khuyÕn nghÞ nªn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña WTO, trong ®ã cã quy ®Þnh liªn quan ®Õn chèng b¸n ph¸ gi¸. KÓ tõ khi WTO ra ®êi, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi n¨m 2001, trªn thÕ giíi ®· cã tÊt c¶ 2132 cuéc ®iÒu tra vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã tÊt c¶ lµ 1066 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (chiÕm 50% tæng sè cuéc ®iÒu tra). §iÒu nµy thÓ hiÖn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c cuéc ®iÒu tra vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu cã kÕt luËn dÉn ®Õn viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c lo¹i mÆt hµng chÞu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th­êng lµ c¸c s¶n phÈm dÖt may, giÇy dÐp, s¾t thÐp, kim lo¹i vµ mét sè s¶n phÈm c«ng c¬ khÝ, v.v... Trªn thùc tÕ, c¸c n­íc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th­êng bÞ n­íc xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ®èi t­îng chÞu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ khëi kiÖn ®Õn WTO, cô thÓ lµ C¬ quan Gi¶i quyÕt tranh chÊp. C¸c vô viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ viÖc chèng b¸n ph¸ gi¸ lu«n lµ vÊn ®Ò phøc t¹p vµ g©y nhiÒu tranh c·i. §«i khi, kÕt qu¶ th­êng dÉn ®Õn c¸c hµnh vi tr¶ ®òa trong th­¬ng m¹i, g©y nhiÒu tranh c·i. §«i khi, kÕt qu¶ th­êng dÉn ®Õn c¸c hµnh vi tr¶ ®òa trong th­¬ng m¹i, g©y ra nhiÒu m©u thuÉn, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn t×nh h×nh th­¬ng m¹i chung trªn thÕ giíi. V× vËy, c¸c quèc gia th­êng rÊt thËn träng khi quyÕt ®Þnh viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo n­íc m×nh. Trong thùc tiÔn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ trªn thÕ giíi, ®· cã nhiÒu n­íc ¸p dông biÖn ph¸p nµy tr­íc khi WTO ra ®êi. C¨n cø thèng kª tõ n¨m 1990, viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hiÖn nay lu«n thÓ hiÖn sù tiÕn bé vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn b»ng biÓu ®å d­íi ®©y: Xu h­íng ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ 350 300 250 200 150 100 50 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 145 180 256 162 137 48 20 70 114 83 73 73 115 122 171 185 128 148 192 163 241 320 118 §PT PT Nguån: B¸o c¸o cña Ban Th­ ký WTO vµ Uû ban Chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO Mét ®iÓm cÇn quan t©m lµ kh«ng chØ cã c¸c n­íc ph¸t triÓn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸t gi¸ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ng­îc l¹i. C¸c n­íc ph¸t triÓn cßn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c vµ ®iÒu nµy còng x¶y ra t­¬ng tù ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. T×nh h×nh ¸p dông cña c¸c n­íc ph¸t triÓn KÓ tõ n¨m 1995 cho ®Õn cuèi n¨m 2001, cã 12 n­íc ph¸t triÓn ®· tiÕn hµnh 899 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 502 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸. Còng trong thêi gian ®ã, hµng ho¸ xuÊt khÈu cña 32 n­íc ph¸t triÓn l¹i lµ ®èi t­îng cña 745 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gÝa vµ chÞu 430 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tõ c¸c n­íc nhËp khÈu. Trong sè c¸c n­íc ph¸t triÓn, Mü vµ EU lu«n lµ ®i ®Çu trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, nh­ng còng kh«ng tr¸nh khái lµ ®èi t­îng bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tõ c¸c n­íc kh¸c. Mü ®· tiÕn hµnh 255 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 169 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, tuy nhiªn chØ 57 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. EU còng gÇn t­¬ng ®­¬ng Mü víi 246 cuéc ®iÒu tra vµ cã 153 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ còng chØ 18 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Hµn Quèc còng 28 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ 70 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. NhËt b¶n th× t­¬ng ®èi ®Æc biÖt khi chØ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cã 1 lÇn nh­ng 60 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. T×nh h×nh ¸p dông t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Trong giai ®o¹n tõ n¨m 1995 ®Õn cuèi n¨m 2001, cã 23 n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· tiÕn hµnh 946 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 564 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Còng trong thêi gian ®ã, hµng ho¸ xuÊt khÈu cña 60 n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ ®èi t­îng cña 745 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ 430 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tõ c¸c n­íc nhËp khÈu. Ên ®é lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn ®i ®Çu trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, ®· tiÕn hµnh 248 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 155 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, Ên ®é chØ lµ ®èi t­îng 37 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Achentina vµ Braxin còng nhiÒu lÇn ¸p dông thuÕ chèng ph¸ gi¸ t­¬ng øng víi 97 vµ 51 lÇn. Hä còng lµ ®èi t­îng t­¬ng øng 7 vµ 45 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trung quèc th× t­¬ng ®èi ®Æc biÖt khi ch­a ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lÇn nµo nh­ng bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tíi 178 lÇn. §©y cã thÓ ®­îc coi lµ quèc gia “®i ®Çu” trong viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ sang c¸c n­íc kh¸c. TÊt nhiªn, mét lý do quan träng g©y bÊt lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu cña Trung quèc lµ nhiÒu n­íc ph¸t triÓn ch­a coi nÒn kinh tÕ Trung quèc lµ kinh tÕ thÞ tr­êng, do ®ã dÔ dÉn tíi kÕt luËn lµ hµng xuÊt khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸, mÆc dï trªn thùc tÕ cã thÓ kh«ng ph¶i nh­ vËy. ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña B¾c Mü V¨n b¶n ph¸p quy vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ChÝnh s¸ch chèng ph¸ gi¸ cña Mü ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1921. Khi b¹c Nhµ n­íc Mü lóc ®ã ®­îc giao nhiÖm vô ®iÒu tra c¸c hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ vµ Ên ®Þnh møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, nhiÖm vô nµy ®· ®­îc chuyÓn giao cho Bé Th­¬ng m¹i Mü ®¶m nhËn sau khi NghÞ viÖ Mü th«ng qua mét ®¹o luËt míi vÒ thùc thi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i (Trade Agreement Act), trong ®ã cã quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu tra, ¸p dông thuÕ chèng ph¸ gi¸ vµo n¨m 1979. Sau khi WTO ra ®êi trªn c¬ së kÕt qu¶ ®µm ph¸n cña vßng Urugoay vµo n¨m 1995, c¸c quy ®Þnh cña Mü vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i tu©n thñ theo HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. Trªn c¬ së ®ã, Mü ®· ban hµnh Quy ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp vµo n¨m 1997, trong ®ã h­íng dÉn tiÕn tr×nh thùc hiÖn vÒ ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. §iÒu tra ®Ó ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ Mü quy ®Þnh viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®iÒu tra vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu vµo Mü g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. Kh«ng thÓ tuú tiÖn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ khi ch­a cã ®iÒu tra vµ viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ph¶i tu©n thñ the._.g ch÷ tiÕng Anh “S¶n phÈm cña ViÖt nam” hoÆc “S¶n xuÊt t¹i ViÖt nam” vµ thùc hiÖn viÖc ghi tªn ®Çy ®ñ c¶ tªn khoa häc lÉn tªn th­¬ng m¹itheo ®óng quy ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña Mü vµ Côc Qu¶n lý Thùc phÈm vµ D­îc phÈm Mü ®èi víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. Cô thÓ lµ: §èi víi c¸ Basa - tªn khoa häc lµ Pangasius Bocourti, tªn th­¬ng m¹i: Basa, Bocuorti Catfish. §èi víi c¸ Tra - tªn khoa häc Pangasius Hipothalmus, tªn th­¬ng m¹i: Swai Striped Catfish, Sutchi Catfish. §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ trong khi FDA vµ nhiÒu ViÖn Nghiªn cøu cã uy tÝn cña Mü ®· tèn nhiÒu thêi gian ®Ó ®Þnh danh c¸c lo¹i c¸ da tr¬n trªn thÕ giíi, trong ®ã x¸c ®Þnh râ hai lo¹i c¸ cña ViÖt nam thuéc nhãm c¸ cã tªn chung lµ Catfish, vµ ®­a thªm vµo tÝnh ng÷ ®Ó ph©n biÖt víi loµi c¸ da tr¬n kh¸c, th× H¹ viÖn Mü l¹i kh«ng cho phÐp sö dông tªn Catfish (dï cã tÝnh ng÷ hay kh«ng) cho c¸c loµi c¸ da tr¬n nhËp khÈu, nÕu chóng kh«ng thuéc hä Ictaluridae lµ lo¹i c¸ chØ nu«i t¹i Mü. Râ rµng, quyÕt ®Þnh cña H¹ viÖn Mü ®· ®i ng­îc luËn cø khoa häc vµ tËp qu¸n khoa häc th«ng th­êng trªn thÕ giíi, ®i ng­îc lîi Ých cña ®«ng ®¶o ng­êi tiªu dïng Mü, chØ nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña mét nhãm nhá c¸c chñ tr¹i nu«i c¸ Nheo cña Mü. ¤ng Steven, Chñ tÞch tËp ®oµn Slade Corton, mét tËp ®oµn s¶n xuÊt thuû s¶n lín, cã truyÒn th«ng l©u ®êi vµ rÊt cã uy tÝn ë Mü ®· nãi lªn ý kiÕn cña m×nh: “Dù luËt ng©n s¸ch n«ng nghiÖp n¨m 2002 bao gåm mét sù b¶o trî thiÓn cËn cho c«ng nghiÖp c¸ Nheo néi ®Þa ... LuËt nµy ®· h¹n chÕ tù do th­¬ng m¹i, lµ mét thø b¶o hé rµnh rµnh, tr¸i ng­îc víi tinh thÇn khoa häc vµ thùc tiÔn cña th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ vÒ l©u dµi sÏ g©y ¶nh h­ëng bÊt lîi cho c«ng nghiÖp c¸ Nheo cña n­íc nhµ, b»ng c¸ch ru ngñ ngµnh nµy víi mét ¶o t­ëng h·o huyÒn vÒ sù b¶o hé gi¸ vµ vÒ thÞ tr­êng”. KÕt luËn vµ gi¶i ph¸p tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam KÕt luËn Vïng §ång b»ng s«ng Cöu long cña ViÖt nam víi sù ­u ®·i cña thiªn nhiªn cïng víi kinh nghiÖm vµ truyÒn thèng l©u ®êi, ®· nu«i d­ìng vµ ph¸t triÓn ®­îc gièng c¸ quý, ®ã lµ c¸ Tra vµ c¸ Basa, vµ s¶n phÈm c¸ fillet ViÖt nam ngµy cµng ®­îc kh¸ch hµng kh¾p n¬i trong vµ ngoµi n­íc ­a chuéng, lµ niÒm tù hµo cho ngµnh thuû s¶n ViÖt nam ViÖc HiÖp héi c¸c chñ tr¹i nu«i c¸ Nheo Mü ®­a ra nh÷ng lËp luËn sai tr¸i ®Ó yªu cÇu Bé Th­¬ng m¹i Mü vµ Uû ban Th­¬ng m¹i Quèc tÕ Mü ¸p ®Æt thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi s¶n phÈm fillet c¸ Tra vµ c¸ Basa ViÖt nam lµ mét h×nh thøc nh»m t¨ng c­êng sù b¶o hé néi ®Þa, kh«ng thÓ hiÖn c¹nh tranh c«ng b»ng, sßng ph¼ng ®óng víi tinh thÇn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ mËu dÞch tù do vµ Mü th­êng lu«n lu«n nãi tíi. C¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cho r»ng viÖc CFA kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam b¸n ph¸ gi¸ s¶n phÈm fillet c¸ Tra vµ c¸ Basa trªn thÞ tr­êng Mü lµ kh«ng phï hîp, m¬ hå vµ tr¸i víi c¸c nghuyªn t¾c th­¬ng m¹i c«ng b»ng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt nam kh¼ng ®Þnh cã ®Çy ®ñ c¬ së lËp luËn vµ chøng cí thùc tÕ ®Ó chøng minh r»ng: ViÖt nam kh«ng b¸n ph¸ gi¸ s¶n phÈm fillet c¸ Tra vµ c¸ Basa trªn thÞ tr­êng Mü; vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam còng hoµn toµnkh«ng cã bÊt cø sù trî cÊp nµo cña ChÝnh phñ cho viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm fillet c¸ Tra vµ c¸ Basa sang thÞ tr­êng Mü. PhÝa ViÖt nam ®Ò nghÞ Uû ban Th­¬ng m¹i Quèc tÕ Mü vµ Bé Th­¬ng m¹i Mü khi xem xÐt vô kiÖn cÇn xÐt ®Õn lîi Ých cña c¶ hai bªn, ®Æc biÖt lµ lîi Ých cña nhiÒu n«ng d©n nghÌo nu«i c¸ ë ViÖt nam, vµ lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng Mü trong viÖc ®­îc lùa chän s¶n phÈm c¸ víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng vµ chÊt l­îng tèt. Mäi quyÕt ®Þnh ®­îc ®Æt ra trong bèi c¶nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt gi÷a hai ChÝnh phñ Mü vµ ViÖt nam vÒ th­¬ng m¹i c«ng b»ng vµ cïng cã lîi vµ v× quyÒn lîi cña sè ng­êi d©n cña c¶ hai n­íc. §Ò xuÊt ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi c¸ basa xuÊt khÈu sang Mü §Çu th¸ng 4 n¨m 2003, mét biÖn ph¸p nh»m gi¶i quyÕt vô kiÖn c¸ tra, c¸ basa ViÖt nam b¸n ph¸ gi¸ t¹i thÞ tr­êng Mü võa ®­îc HiÖp héi ChÕ biÕn vµ XuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt nam (VASEP) kiÕn nghÞ víi ®oµn c«ng t¸c cña Bé th­¬ng m¹i Mü (DOC) lµ sö dông h¹n ng¹ch( quota ) ®èi víi s¶n phÈm c¸ tra, c¸ basa phile ®«ng l¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. §Ò xuÊt nµy ®­îc ®­a ra tr­íc khi ®oµn kh¶o s¸t cña DOC kÕt thóc chuyÕn lµm viÖc t¹i ViÖt nam Sau hai tuÇn kh¶o s¸t vµo cuèi th¸ng 3 n¨m 2003, DOC ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra quy tr×nh s¶n xuÊt c¸ tra, c¸ basa cña ViÖt namt¹i bèn c«ng ty chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu lín t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu long lµ Agifish, Cataco, VÜnh hoµn vµ Nam ViÖt. Qua chuyÕn kh¶o s¸t nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®· tr×nh bµy trùc tiÕp víi c¸c chuyªn viªn cña DOC vÒ quy tr×nh ®ång bé tõ s¶n xuÊt con gièng, nu«i c¸, th­¬ng phÈm ®Õn chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¸ tra, c¸ basa. ViÖc sö dông h¹n ng¹ch sÏ lµ mét gi¶i ph¸p dung hoµ vµ cã lîi cho c¶ hai phÝa ViÖt nam vµ Mü.Tr­íc m¾t, h­íng gi¶i quyÕt mµ VASEP ®­a ra lµ sÏ sö dông h¹n ng¹ch trong 3 n¨m tõ 2003 ®Õn 2005. Cô thÓ, n¨m 2003 h¹n ng¹ch b»ng 90%, n¨m 2004 h¹n ng¹ch b»ng 95% vµ n¨m 2005 b»ng 100% møc xuÊt khÈu cña n¨m 2002. Tõ sau n¨m 2005 trë ®i sÏ kh«ng ¸p dông h¹n ng¹ch xuÊt khÈu n÷a. H¹n ng¹ch sÏ ®­îc c«ng khai ph©n bæ minh b¹ch cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu dùa trªn khèi l­îng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang Mü tr­íc ®©y cña mçi doanh nghiÖp. ViÖc thùc hiÖn h¹n ng¹ch sÏ ®­îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt b»ng c¸c chÕ tµi cña Bé thuû s¶n vµ c¸c c¬ quan ChÝnh phñ ViÖt nam. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu v­ît qu¸ h¹n ng¹ch hµng n¨m ®· ®­îc ph©n bæ sÏ bÞ ph¹t b»ng h×nh thøc c¾t gi¶m h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c n¨m sau, víi møc c¾t gi¶m b»ng 25% h¹n ng¹ch. Ngoµi ra, nÕu doanh nghiÖp nµo vi ph¹m nghiªm träng th× sÏ bÞ rót toµn bé h¹n ng¹ch ®Ó cÊp cho ®¬n vÞ kh¸c, ®ång thêi sÏ ¸p dông xö ph¹t hµnh chÝnh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. VASEP còng dù kiÕn sÏ tiÕn hµnh viÖc ghi nh·n ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¸ xuÊt khÈu. Theo ®ã, c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn VASEP sÏ ph¶i cam kÕt thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ nghiªm tóc c¸c biÖn ph¸p nh»m ®¶m b¶o viÖc thèng nhÊt ghi nh·n ®èi víi s¶n phÈm c¸ tra, c¸ basa xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü, ®¸p øng hoµn toµn c¸c qui ®Þnh vÒ ghi nh·n cña Côc Qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm Mü (US.FDA). C¸c doanh nghiÖp thµnh viªn VASEP sÏ ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c qui tr×nh, qui ph¹m c«ng nghÖ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o c¸c s¶n phÈm c¸ tra, c¸ basa xuÊt khÈu sang Mü hoµn toµn ®¸p øng tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm cña US.FDA Kh¶ n¨ng ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt nam C¸c quy ®Þnh hiÖn t¹i cña ViÖt Nam liªn quan ®Õn thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ViÖt nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO vµ ®ang tiÕn hµnh x©y dùng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO. Song song víi viÖc lo¹i bá dÇn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, ta cÇn nghiªn cøu ®Ó ®­a vµo ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o hé míi ®­îc WTO cho phÐp sö dông nh­: thuÕ chèng ph¸ gi¸, tù vÒ, h¹n ng¹ch thuÕ quan. §iÒu 9 LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu sè 04/1998/QH10 ngµy 20/05/1998 cho phÐp ¸p dông thuÕ bæ sung ®èi víi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt nam. QuyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 04/04/2001 còng quy ®Þnh viÖc x©y dùng nguyªn t¾c ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong n¨m 2001. T¸c ®éng b¶o hé cña viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ t¹o ra sù b¶o hé cao h¬n ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù ë trong n­íc. Møc b¶o hé t¨ng lªn b»ng biªn ®é ph¸ gi¸, hay lµ sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®ã t¹i n­íc xuÊt khÈu vµ gi¸ xuÊt khÈu (GTTT-GXK). Do ®ã, nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù ë trong n­íc kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña m×nh ë møc gi¸ cao h¬n gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®ã ë n­íc xuÊt khÈu céng thªm c¸c chi phÝ liªn quan tíi xuÊt khÈu nh­ b¶o hiÓm, vËn t¶i, m«i giíi ... nh©n víi thuÕ nhËp khÈu. Thùc tÕ cho thÊy chØ cã c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã quy m« ®¸ng kÓ, cã sù kiªn kÕt kh¸ chÆt chÏ, cã søc m¹nh chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh míi cã thÓ phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña chÝnh phñ ®Ó ¸p dông thµnh c«ng thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Nh­ vËy, trong ng¾n h¹n viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ gãp phÇn duy tr× s¶n xuÊt cña nh÷ng ngµnh ®ã, qua ®ã t¹o ra sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, gi¶m thÊt nghiÖp vµ sù ph¸ s¶n cña mét sè nhµ s¶n xuÊt. MÆc dï ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ cã lîi cho nhµ s¶n xuÊt trong n­íc do b¸n ®­îc s¶n phÈm víi gi¸ cao h¬n nh­ng sÏ g©y ra thiÖt h¹i cho ng­êi tiªu dïng. NhiÒu nghiªn cøu vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ cña hiÖn t­îng b¸n ph¸ gi¸ cho r»ng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ phæ biÕn vµ b×nh th­êng, c¶ trong tr­êng hîp gi¸ b¸n trong n­íc thÊp h¬n gi¸ xuÊt khÈu tøc lµ cã sù ph©n biÖt ®èi xö vÒ gi¸, còng nh­ tr­êng hîp gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt, kÓ c¶ chi phÝ cè ®Þnh. Lîi Ých t¨ng lªn ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng ®ñ bï ®¾p thiÖt h¹i cña ng­êi tiªu dïng, hay nãi c¸ch kh¸c lµ thiÖt h¹i chung ®èi víi toµn x· héi. Ngoµi ra, ¸p dông thuÕ nµy còng sÏ g©y ra thiÖt h¹i ®èi víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt sö dông s¶n phÈm liªn quan lµm nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ kh¸c. VÝ dô râ rµng lµ c¸c nhµ chÕ t¹o « t« Hoa Kú gÆp khã kh¨n lín trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ Ch©u ¢u vµ NhËt b¶n do hä ph¶i sö dông thÐp víi gi¸ cao h¬n khi chÝnh phñ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó t¨ng c­êng b¶o hé c¸c nhµ s¶n xuÊt thÐp. ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng cã thÓ lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh dµi h¹n. ThËt vËy thuÕ nµy chØ ph¸p dông trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Do nhiÒu nguyªn nh©n, c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi cã thÓ h¹ ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh«ng b¸n ph¸ gi¸ n÷a. Trong tr­êng hîp nµy gi¸ xuÊt khÈu cã thÓ kh«ng ®æi, thËm chÝ ngµy cµng thÊp ®i. NÕu c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng nhËn thøc râ ®iÒu nµy mµ chËm ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng suÊt ... qu¸ dùa dÉm vµo sù b¶o hé cao h¬n do ¸p dông thuÕ nµy mang l¹i th× vÒ dµi h¹n hä sÏ mÊt ®i kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù cña n­íc xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp ®­îc b¶o hé cÇn nhËn thøc sau mét giai ®o¹n nµo ®ã, th­êng lµ vµi n¨m, hiÖn t­îng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ biÕn mÊt nh­ng hµng nhËp khÈu vÉn ngµy cµng rÎ, do ®ã ph¶i nhanh chãng n©ng cao søc c¹nh tranh cµng sím cµng tèt. Dù b¸o t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam khi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ViÖt Nam ®ang x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi ®ang chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Sau h¬n mät thËp kû ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸ ngo¹n môc, ViÖt nam ®Ò ra chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2001 - 2010 víi môc tiªu t¨ng gÊp ®«i GDP sau m­êi n¨m vµ ®Õn n¨m 2020 ViÖt nam sÏ lµ n­íc c«ng nghiÖp. §­êng lèi ph¸t triÓn nµy cña ViÖt nam cã liªn quan rÊt lín tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong t­¬ng lai sÏ xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ lín m¹nh. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n ®Çu cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nh÷ng ngµy nµy lµ nh÷ng ngµnh non trÎ víi nh÷ng ®Æc ®iÓm ®iÓn h×nh lµ ®Çu t­u vµo s¶n xuÊt lín nh­ng ch­a thu håi vèn, gi¸ thµnh cao. Ngoµi ra, lµ n­íc ®i sau nªn phÇn lín nh÷ng ngµnh nµy lµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng. Trong nh÷ng n¨m qua ®· h×nh thµnh mét sè ngµnh s¶n xuÊt nh­ vËy. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ nh÷ng ngµnh nh­ dÖt may, da giÇy, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n ho¸ häc, ... Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lµ mét sè ngµnh trång trät nh­ mÝa ®­êng, g¹o, cµ phª, cao su thiªn nhiªn, h¹t tiªu .. Trong lÜnh vùc thuû s¶n lµ nu«i t«m, nu«i c¸. Cã thÓ thÊy r»ng nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ViÖt nam cã lîi thÕ so s¸nh cao nh­ lóa gËohy mu«i c¸ th× kh¶ n¨ng bÞ n­íc ngoµi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ kh¸ lín. Ng­îc l¹i, nh÷ng ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, c«ng nghÖ t­¬ng ®èi tiªn tiÕn nh­ s¾t thÐp, xi m¨ng l¹i ®­îc b¶o hé rÊt cao b»ng c¸c c«ng cô thuÕ quan vµ h¹n chÕ ®Þnh l­îng. Do ®ã, mÆc dï cã nhiÒu kh¶ n¨ng n­íc ngoµi ®· ¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt nam mét sè mÆt hµng, ch¼ng h¹n s¾t thÐp hay xi m¨ng nh­ng nhu cÇu sö dông c«ng cô thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ch­a xuÊt hiÖn. Trong nh÷ng n¨m tíi t×nh h×nh sÏ thay ®æi. Mét mÆt, nhiÒu ngµnh sÏ xuÊt hiÖn víi quy m« s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, ®iÖn tö, ch¨n nu«i lîn, chÕ biÕn s÷a, chÕ biÕn n«ng s¶n ... MÆt kh¸c, do c¸c cam kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc, ViÖt nam sÏ dÇn dÇn ph¶i c¾t gi¶m vµ tiÕn tíi lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng. PhÇn lín nh÷ng ngµnh nµy cã søc c¹nh tranh ch­a cao nªn nhu cÇu ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó t¨ng c­êng b¶o hé sÏ ngµy cµng lín. Ngoµi ra, ®­êng lèi l©u dµi cña ViÖt nam lµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn tiÕp tôc ®ãng vai trß quan träng trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸, nh­ng c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ ph¸t triÓn nhanh vÒ sè l­îng còng nh­ quy m«. §iÒu nµy ®Æt ra vÊn ®Ò triÓn khai ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých cao nhÊt cho toµn x· héi. Râ rµng lµ c¸c doanh nghiÖp lín cã søc m¹nh chÝnh trÞ ®¸ng kÓ nªn cã nhiÒu c¬ héi h¬n trong viÖc vËn ®éng c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®iÒu ta vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho c¸c s¶n phÈm cña hä. Nh­ng víi hµng tr¨m doanh nghiÖp t­ nh©n, trong nhiÒu tr­êng hîp lµ hµng v¹n hé n«ng d©n th× søc m¹nh chÝnh trÞ cña hä nhiÒu khi l¹i kh«ng cao. Do ®ã, cÇn cã c¬ chÕ thùc thi thÝch hîp ®Ó cã thÓ b¶o hé ®­îc nhãm c¸c nhµ s¶n xuÊt nµy. Mét sè vÊn ®Ò liªn quan tíi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt nam Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, khi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× lîi Ých chóng vÒ mÆt kinh tÕ cña toµn x· héi cã thÓ bÞ gi¶m. Do ®ã, vÊn ®Ò ®Çu tiªn ®Æt lµ cã nªn ¸p dông thuÕ nµy kh«ng ngay c¶ khi c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông thuÕ nµy ®­îc tu©n thñ. Nãi c¸ch kh¸c, ngay c¶ khi ®· cã ®uÓ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ theo c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, c¬ quan ch¾c n¨ng vÉn cÇn c©n nh¾c mäi yÕu tè liªn quan ®Ó quyÕt ®Þnh cã nªn ¸p dông thuÕ nµy kh«ng. VÝ dô, thÞt cõu cña New Zealand bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt nam vµ g©y thiÖt h¹i cho mét sè n«ng d©n nu«i cõu. Nh­ng mét mÆt ChÝnh phñ thÊy r»ng hiÖu qu¶ cña viÖc nu«i cõu ë ViÖt nam rÊt thÊp nªn cÇn khuyÕn khÝch nh÷ng n«ng d©n ®ã nu«i dª, mÆt kh¸c ChÝnh phñ ®ang khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch, trong ®ã viÖc cung cÊp thÞt cõu chÊt l­îng cao víi gi¸ thÊp lµ mét yÕu tè thóc ®Èy du kh¸ch vµo ViÖt nam. Trong tr­êng hîp ®ã nhÊt thiÕt ph¶i ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ víi thiÖt cõu nhËp khÈu tõ New Zealand. Thø hai, hiÖn nay ViÖt nam ch­a cã v¨n b¶n ph¸p lý lµm c¬ së ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong bèi c¶nh nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ang ph¸t triÓn kh¸ nhanh, viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ lµ cÇn thiÕt ®Ó b¶o hé mét sè nhµ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Do ®ã, ViÖt nam cÇn nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n ph¸p lý vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ dùa trªn HiÖp ®Þnh t­¬ng øng cña WTO. §Ó cã thÓ triÓn khai ®­îc c«ng cô nµy trªn thùc tÕ, v¨n b¶n ph¸p lý cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt cô thÓ vÒ c¸c c¬ quan thùc thi, ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan ®iÒu tra ph¸ gi¸ vµ c¬ quan ®¸nh gi¸ ®Æc biÖt. Thø ba, song song víi viÖc ban hµnh v¨n ph¸p lý vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, ViÖt nam cÇn nhanh chãng ®µo t¹o nguån nh©n lùc ë nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau liªn quan tíi ¸p dông thuÕ nµy. Ch¼ng h¹n, cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o sím c¸c luËt s­ chuyªn vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó hä cã thÓ tham gia gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan tíi viÖc ¸p dông thuÕ nµy. ThËt vËy, viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh cña WTO. Do ®ã cã nhiÒu t×nh huèng ViÖt nam ph¶i ®­¬ng ®Çu víi c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña tæ chøc nµy. NÕu kh«ng cã sù ®µo t¹o c¸c luËt s­ cã ®ñ n¨ng lùc th× ViÖt nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp liªn quan tíi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Thø t­, ViÖt nam còng cÇn cñng cè vµ khuyÕn khÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt thµnh lËp c¸c hiÖp héi. Th«ng qua hiÖp héi c¸c s¶n xuÊt sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc nép ®¬n yªu cÇu c¬ quan chøc n¨ng khëi ®Çu ®iÒu tra ph¸ gi¸. Ngoµi ra, chÝnh c¸c hiÖp héi míi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó cung cÊp vµ thÈm ®Þnh nhiÒu th«ng tin liªn quan tíi viÖc nhµ xuÊt khÈu b¸n ph¸ gi¸, gi¸ b¸n trong n­íc, chi phÝ s¶n xuÊt t¹i n­íc xuÊt khÈu... Nhµ n­íc cÇn cã kÕ ho¹ch phæ biÕn cho c¸c hiÖp héi vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Cuèi cïng, ViÖt nam cÇn tÝch cùc theo dâi nh÷ng diÔn biÕn cña Vßng ®µm ph¸n Doha vÒ “C¸c quy t¾c míi” (New Rules), trong ®ã kh¶ n¨ng c¸c thµnh viªn WTO sÏ xem xÐt, söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña HiÖp ®Þnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. §ång thêi ViÖt nam còng cÇn nghiªn cøu vÒ xu h­íng ¸p dông thuÕ nµy trªn thÕ giíi ®Ó cã thÓ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh víi c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i, võa c©n b»ng ®­îc lîi Ých cña nhµ xuÊt còng nh­ ng­êi tiªu dïng trong n­íc, võa kh«ng g©y c¨ng th¼ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i, ngo¹i giao víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p liªn quan tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i ViÖt Nam KiÕn nghÞ vÒ viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i ViÖt Nam §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· v¹ch ra ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së ph¸t huy tèi ®a néi lùc. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng thay ®æi s©u s¾c theo ®óng lèi ®ã, cô thÓ lµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ngµy cµng tù do ho¸ vµ phï hîp dÇn víi c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh cña luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ. VÒ thuÕ quan, thuÕ suÊt víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng sÏ gi¶m dÇn. §ång thêi, ViÖt Nam còng ph¶i cam kÕt rµng buéc víi phÇn lín biÓu hiÖn thuÕ nhËp khÈu. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc ViÖt Nam kh«ng thÓ t¨ng thuÕ suÊt mét c¸ch tuú tiÖn. VÒ c¸c hµng rµo thuÕ quan, ViÖt Nam cã thÓ duy tr× c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ trong vßng vµi n¨m n÷a. Nh­ng ch¾c ch¾n sau ®ã c¸c hµng rµo nµy sÏ ph¶i lo¹i bá. Khi ®ã, chØ cã thuÕ quan lµ c«ng cô b¶o hé trùc tiÕp cho mét sè ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n­íc hiÖn nay søc c¹nh tranh cßn kÐm. Ngoµi ra, ViÖt Nam ®ang tham gia kh¸ chñ ®éng vµ tÝch cùc vµo c¸c khu vùc th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc, kÓ c¶ khu vùc mËu dÞch tù do (FTA). ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn cña khu vùc th­¬ng m¹i tù do ADEAN (AFTA), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i b×nh d­¬ng (AFEC), DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ©u (ASEM). Sù tham gia c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i nµy sÏ g¾n nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy cµng chÆt chÏ víi c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c. ViÖt Nam còng ®ang cïng c¸c n­íc ASEAN kh¸c ®µm ph¸n thµnh lËp hai khu vùc th­¬ng m¹i tù do míi. §ã lµ Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - CER gi÷a ASEAN víi Australia vµ Zealand vµ Khu mËu dÞch tù do ASEAN - Trung Quèc. Song song víi viÖc tham gia c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i khu vùc hoÆc ®µm ph¸n ®Ó thµnh lËp c¸c khu vùc th­¬ng m¹i tù do míi, ViÖt Nam ®ang tÝch cùc ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng trong vßng n¨m ®Õn m­êi n¨m n÷a chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi tù do vµ phï hîp víi c¸c chuÈn mùc cña luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ. Râ rµng lµ tõ nay trë ®i c¸c biÖn ph¸p b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, c¶ thuÕ quan lÉn phi thuÕ quan - ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng nh­ cÊm nhËp khÈu, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, giÊy phÐp nhËp khÈu kh«ng tù ®éng, sÏ ngµy cµng gi¶m. ViÖt Nam cÇn ph¶i ¸p dông c¸c c«ng cô míi võa cã t¸c ®éng b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc theo h­íng t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng võa phï hîp víi luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ. ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét c«ng cô nh­ vËy. B¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ b×nh th­êng, kh«ng bÞ cÊm theo quy ®Þnh cña luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ. Khi mµ ViÖt Nam ph¶i c¾t gi¶m c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng th× kh¶ n¨ng hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam sÏ cµng t¨ng. V× vËy, ViÖt Nam cÇn ph¶i nhanh chãng ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. §©y võa lµ c«ng cô b¶o hé hîp ph¸p cho s¶n xuÊt trong n­íc võa ®¶m b¶o sù tranh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c nhµ s¶n xuÊt cña n­íc ngoµi. C¸c gi¶i ph¸p liªn quan tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i ViÖt Nam. Nh­ phÇn trªn ®· ph©n tÝch, trong viÖc bèi c¶nh ViÖt Nam héi nhËp ngµy cµng s©u vµ toµn diÖn vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt Nam cÇn c©n nh¾c tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh liªn quan cña WTO, ViÖt Nam cÇn nhanh chãng ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, x©y dùng bé m¸y thùc thi cã hiÖu qu¶ vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp n¾m râ vÒ biÖn ph¸p nµy. Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ Sù cÇn thiÕt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®· ®­îc ¸p dông trªn thÕ giíi c¸ch ®©y gÇn 100 n¨m vµ ngµy cµng ®­îc ¸p dông nhiÒu kh«ng nh÷ng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn mµ c¶ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt nam ®· c©n nh¾c tíi viÖc ¸p dông thuÕ nµy. §iÒu 1 LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈ sè 04/1998/HQ 10 ngµy 20/5/1998 ®· cho phÐp ¸p dông thuÕ bæ sung ®èi víi hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng chÝnh phñ sè 46/2001/Q§ - TTg ngµy 4/4/2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thêi kú 2001 - 2005 còng quy ®Þnh viÖc x©y dùng nguyªn t¾c ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong n¨m 2001. MÆc dï vËy, nh÷ng quy ®Þnh t¹i hai v¨n b¶n nµy cßn qu¸ s¬ sµi. Muèn ¸p dông ®­îc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO ViÖt Nam cÇn sím x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, cã tham kh¶o tíi luËt vµ thùc tiÔn ¸p dông cña mét sè thµnh viªn WTO. C¨n cø vµo thùc tiÔn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ë ViÖt Nam th× h×nh thøc Ph¸p lÖnh sÏ thÝch hîp nhÊt ®èi víi v¨n b¶n ph¸p quy vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Ph¹m vi, ®èi t­îng ®iÒu chØnh Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña ph¸p lÖch vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ bao gåm: quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn, thñ tôc vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Ó cã thÓ ®¸nh thuÕ chèng ban ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. §èi víi ®iÒu chØnh cña Ph¸p lÖnh lµ hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®­îc b¸n ph¸ gi¸ ¶nh h­ëng bÊt lîi ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù t¹i ViÖt Nam. Néi dung C¸c quy ®Þnh chung: Ph¹m vi ¸p dông, ®èi t­îng ®iÒu chØnh c¶u thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, c¸c quy ®Þnh cÇn thiÕt vµ nguyªn t¾c ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. §iÒu tra vµ tÝnh biªn ®é ph¸ gi¸: X¸c ®Þnh biªn ®é ph¸ gi¸ cña mÆt hµng nhËp khÈu, quyÕt ®Þnh tiÕp tôc ®iÒu tra hay ngõng l¹i. §iÒu tra thiÖt h¹i: X¸c ®Þnh thiÖt h¹i ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù trong n­íc khi ph¶i c¹nh tranh víi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸; x¸c ®Þnh mèi lien hÖ gi÷a thiÖt h¹i vµ viÖc b¸n ph¸ gi¸. Tr×nh tù ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸: ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi, ®¸nh thuÕ chÝnh thøc, truy thu thuÕ, thêi h¹n ®¸nh thuÕ, hoµn thuÕ. Tæ chøc bé h¸y thùc hiÖn: C¬ quan lµm ®Çu mèi qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ viÖc chèng b¸n ph¸ gi¸: tiÕp nhËn ®¬n yªu cÇu ®iÒu tra, tiÕn hµnh ®iÒu tra vµ ra kÕt luËn vÒ møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¬ quan thu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c c¬ quan phèi hîp: tr¸ch nhiªnh vµ quyÒn h¹n cô thÓ. Dù kiÕn bè côc cña v¨n b¶n Ch­¬ng I: C¸c quy ®Þnh chung. Ch­¬ng II: §iÒu tra ®Ó ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Ch­¬ng III: ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Ch­¬ng IV: Rµ so¸t viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Ch­¬ng V: Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Ch­¬ng VI: C¸c ®iÒu kho¶n thi hµnh. Dù kiÕn thêi h¹n ban hµnh C¸c quy ®Þnh liªn quan tíi thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ rÊt phøc t¹p. Ngoµi ra, ViÖt Nam ®ang ®µm ph¸n gia nhËp WTO, do ®ã viÖc so¹n th¶o ph¸p lÖnh cÇn hÕt søc cÈn thËn vµ tû mû. Víi nguån lùc c¸n bé cña ViÖt Nam cã thÓ tham gia vµo so¹n th¶o ph¸p kÖnh nh­ hiÖn nay thêi gian cÇn thÓ ®Ó x©y dùng sÏ kh«ng thÓ ng¾n h¬n 18 th¸ng. Phª chuÈn ViÖt Nam ®ang tiÕn hµnh c¶i c¸ch s©u réng mäi lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi nªn ch­¬ng tr×nh x©y dùng luËt ph¸p cña Quèc héi rÊt ®å sé. Quèc héi cã thÓ ®Æt ­u tiªn cao cho c¸c v¨n b¶n ph¸p quy d¹ng LuËt h¬n lµ Ph¸p lÖnh. Do ®ã, ChÝnh phñ cÇn thuyÕt minh sù cÇn thiÕt cña Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó Ph¸p lÖnh nµy cã thÓ ®­îc Quèc héi kho¸ XI phª chuÈn trong n¨m 2004. Kinh phÝ Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× kinh phÝ dµnh cho viÖc nghiªn cøu, x©y dùng Ph¸p lÖnh kh¸ thÊp. Trong khi ®ã c«ng viÖc cÇn cã sù tham gia cña nhiÒu c¸n bé tõ c¸c c¬ quan kh¸c nhau vµ hÇu hÕt hä ®Òu rÊt bËn. V× vËy cÇn tim ra c¸c nguån kinh phÝ hç trî kh¸c, ch¼ng h¹n tõ c¸c nguån nghiªn cøu khoa häc hay sù tµi trî cña c¸c HiÖp héi s¶n xuÊt. Ngoµi ra cÇn tranh thñ sù ñng hé cña nhµ tµi trî quèc tÕ. HiÖn nay nhiÒu chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ñng hé m·nh mÏ tiÕn tr×nh c¶i c¸ch vµ héi nhËp kr quèc tÕ cña ViÖt Nam. NhËn thøc c¬ héi nµy, ViÖt Nam cÇn tÝch cùc t×m kiÕm sù hç trî kü thuËt tõ c¸c nguån lùc ngoµi nh»m ®µo t¹o c¸n bé vµ x©y dùng chÝnh s¸ch vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng nh­ x©y dùng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gÝa. Tæ chøc bé m¸y thùc thi Trªn thùc tÕ Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gÝa ®· khã nh­ng thùc thi cã cßn khã h¬n. C¸c ch­¬ng tr­íc ®· ph©n tÝch chi tiÕt vÒ sù phøc t¹p cña ho¹t ®éng ®iÌu tra hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ theo quy ®Þnh t¹i HiÖp ®Þng vÒ Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO còng nh­ ®iÒu tra thiÖt h¹i ®«Ý víi c¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra. CÇn ph¶i cã bé m¸y thùc thi hiÖu qu¶ th× míi ®¹t ®ång chÝ môc tiªu cña ph¸p lÖnh còng nh­ tr¸ch ®­îc c¸c tranh chÊp quèc tÕ do viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng phï hîp víi HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸. Mèi liªn quan gi÷a bé m¸y thùc thi chèng ph¸ gi¸ vµ tù vÖ Th¸ng 6 n¨m 2002 ViÖt Nam ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Song song víi x©y dùng Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, ViÖt Nam còng ®ang x©y dùng Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng trî cÊp. §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé nhµ s¶n xuÊt trong n­íc víi ®iÒu kiÖn chung lµ hµng nhËp khÈu g©y ra hoÆc cã nguy c¬ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù trong n­íc. Do cÇn c©n nh¾c tíi bé m¸y duy nhÊt thùc thi c¶ ba biÖn ph¸p nµy, trong hoµn c¶nh ViÖt Nam ®ang c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tinh gi¶m bé m¸y c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, cã lÏ khã cã thÓ thµnh lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch. H¬n n÷a, kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam còng ch­a qu¸ lín nªn nÕu lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch cã thÓ kh«ng hiÖu qu¶. Nh­ vËy cã thÓ thµnh lËp mét bé m¸y kh«ng chuyªn tr¸ch phô tr¸ch c¶ ba biÖn ph¸p. C¸c thµnh viªc cña bé phËn nµy lµ c¸c c¸n bé cã chuyªn m«n s©u vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ, luËt quèc tÕ, kÕ to¸n, ... §iÒu tra ph¸ gi¸ §iÒu tra ph¸ gi¸ rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm nguån lùc. C¸c c¸n bé tham gia ®iÒu tra ph¸ gi¸ cÇn cã kiÕn thøc s©u vÒ kinh tÕ vi m«, kinh tÕ ngµnh, kÕ to¸n vµ ngo¹i ng÷. §ång thêi cÇn ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mÆt hµng t­¬ng tù ë trong n­íc, trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ nh­ thÕ nµo. §iÒu tra thiÖt h¹i CÐt vÒ lîi Ých cña nh÷ng ngµnh sö dông hµng nhËp khÈu hay ng­êi tiªu dïng th× hµng nhËp khÈu bÞ b¸n pha gi¸ lµm t¨ng lîi Ých cña hä. Nh­ vËy chØ nªn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ khi hµng nhËp khÈu ®ã gËt thiÖt h¹i nghiªm träng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt mÆt hµng t­¬ng tù ë trong n­íc. Tuy nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ thiÖt h¹i võa khã vÒ mÆt kü thuËt l¹i võa phøc t¹p vÒ mÆt x· héi. Ch¾c ch¾n lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ t×m mäi c¸ch vËn ®éng ®Ó c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i thæi phæng Ýt nhiÒu thiÖt h¹i do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra cho hä. Trong thùc hiÖn ë ViÖt Nam tham nhòng cßn kh¸ phæ biÕn th× viÖc ®iÒu tra thiÖt h¹i l¹i cµng phøc t¹p. NÕu t¸ch c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i ®éc lËp víi ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ th× sÏ ®¶m b¶o kh¸ch quan h¬n nh­ng tæ chøc l¹i cång kÒnh. Nh­ vËy ViÖt Nam nªn tiÕp cËn theo h­íng chØ cã mét c¬ quan chung võa ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ võa ®iÒu tra thiÖt h¹i. §ång thêi cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vµ tuyÓn chän c¸n bé cã ®¹o ®øc tèt ®Ó ®¶m b¶o c«ng viÖc ®iÒu tra thiÖt h¹i. C¬ quan thùc thi ViÖt Nam nªn häc hái kinh nghiÖm cña Th¸i Lan liªn quan tíi c¬ quan thùc thi Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¬ quan nµy cã thÓ lµ mét Uû ban do Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i ®øng ®Çu, c¸c thµnh viªn lµ c¸c thø tr­ëng Bé tµi chÝnh, C«ng nghiÖp, N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, X©y dùng, Giao th«ng vËn t¶i vµ mét sè chuyªn gia vÒ luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ, kÕ to¸n, kinh tÕ. KÕt luËn Muèn ¸p dông ®­îc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cÇn cã sù quan t©m phèi hîp chÆt chÏ cña nhiÒu c¬ quan trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng vµ doanh nghiÖp. CÇn nhanh chãng tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o vÒ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho ®«ng ®¶o c¸c bé ngµnh. Néi dung cña c¸c kho¸ ®µo t¹o nµy sÏ bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ liªn quan tíi b¸n ph¸ gi¸, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, kinh nghiÖm ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña mét sè n­íc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang næi lªn t¹i Vßng ®µm ph¸n Doha cña WTO liªn quan tíi vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c c¬ quan nghiªn cøu cÇn triÓn kh©i c¸c ®Ò tµi vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸vµ t­ vÊn cho nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ nh÷ng ­u ®iÓm còng nh­ nh­îc ®iÓm cña hÖ thèng chÝnh s¸ch hiÖn t¹i liªn quan tíi chèng b¸n ph¸ gi¸. §ång thêi, c¸c c¬ quan nghiªn cøu còng ph¶i ®i tiªn phong trong viÖc ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong c¸c tr­êng hîp cô thÓ, ®Æc biÖt lµ khi c¬ quan chøc n¨ng ®· quyÕt ®Þnh ®iÒu tra. Nh÷ng kiÕn nghÞ cÇn cô thÓ nh­ cã nªn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu ®ang ®­îc ®iÒu tra hay kh«ng, lîi Ých vµ thiÖt h¹i ®èi víi mçi nhãm lµ bao nhiªu, thuÕ suÊt cã ®óng b»ng møc biªn ®é ph¸ gi¸ kh«ng hay nªn thÊp h¬n, nh÷ng ph¶n øng quèc tÕ khi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ nh­ thÕ nµo,.v.v.. CÇn tæ chøc, tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ quyÒn cña hä ®èi víi viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, nghÜa vô tham gia cña hä trong tiÕn tr×nh ®iÒu tra,... Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn biÕt râ nguy c¬ hµng xuÊt khÈu cña hä còng cã bÞ n­íc nhËp khÈu ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. V× vËy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt/ xuÊt khÈu mét lo¹i mÆt hµng nªn hîp t¸c víi nhau d­íi h×nh thøc hiÖp héi ®Ó th­êng xuyªn trao ®æi th«ng tin, t×m hiÓu biÖn ph¸p ®èi phã khi mÆt hµng m×nh xuÊt khÈu bÞ n­íc ngoµi ®iÒu tra ph¸ gi¸, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng cÇn hîp t¸c chÆt chÏ víi ChÝnh phñ ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng vËn ®éng cÇn thiÕt khi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã nguy c¬ bÞ ®iÒu tra/ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. ._.