Chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam chịu tác động của các nguyên tắc WTO và các giải pháp điều chỉnh

Lêi më ®Çu Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) kÕ thõa HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch (GATT) b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ 1/1/1995 nh»m t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho sù ph¸t triÓn cña hÖ th«ng th­¬ng m¹i ®a biªn, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng, lµnh m¹nh, xo¸ bá dÇn c¸c rµo c¶n trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Tõ ®ã cho ®Õn nay, WTO ®· kh«ng ngõng më réng c¶ vÒ quy m« lÉn ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh, ®· thùc sù kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña m×nh trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Cïng víi hÖ thèng c¸c quy t¾c, nguyªn t¾c, c¸c HiÖp ®Þnh cña m×nh,WTO ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý ®Ó tõ ®ã c¸c n­íc cã thÓ ®Èy nhanh tiÕn hµnh tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸, tù do th­¬ng m¹i, ®ång thêi còng t¹o ra nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc cho c¸c n­íc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó cã thÓ t×m hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng ¶nh h­ëng cña WTO ®Õn sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, em ®· lùa chän ®Ò tµi tiÓu luËn : ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam chÞu t¸c ®éng cña c¸c nguyªn t¾c WTO vµ c¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh. Do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ do tr×nh ®é cã h¹n cña ng­êi viÕt tiÓu luËn nµy kh«ng tr¸nh ®­îc nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi tiÓu luËn nµy ®­îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ WTO 1.1. Môc tiªu, chøc n¨ng cña WTO Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) lµ c¬ quan quèc tÕ duy nhÊt gi¶i quyÕt c¸c qui ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Néi dung chÝnh cña WTO lµ c¸c hiÖp ®Þnh ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc cã nÒn th­¬ng m¹i cïng nhau tham gia ®µm ph¸n vµ ký kÕt. C¸c v¨n b¶n nµy qui ®Þnh c¸c c¬ së ph¸p lý lµm nÒn t¶ng cho th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c tµi liÖu ®ã vÒ c¬ b¶n mang tÝnh rµng buéc c¸c chÝnh phñ ph¶i duy tr× mét chÕ ®é th­¬ng m¹i trong mét khu«n khæ ®· ®­îc c¸c bªn thèng nhÊt. MÆc dï c¸c tho¶ thuËn ®¹t ®­îc lµ do c¸c chÝnh phñ ®µm ph¸n vµ ký kÕt nh­ng môc ®Ých l¹i nh»m gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc; c¸c nhµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÔ dµng h¬n. 1.1.1. Môc tiªu : Môc tiªu chÝnh cña hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi lµ nh»m gióp th­¬ng m¹i ®­îc l­u chuyÓn tù do ë møc tèi ®a, chõng nµo nã cßn n»m trong giíi h¹n kh«ng g©y ra c¸c ¶nh h­ëng xÊu kh«ng muèn cã. Ngoµi ra, WTO cßn cã nh÷ng môc tiªu sau: + N©ng cao møc sèng cña con ng­êi. + B¶o ®¶m t¹o ®Çy ®ñ c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c thu nhËp vµ nhu cÇu thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý cña ng­êi lao ®éng. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý c¸c nguån lùc cña thÕ giíi . + Më réng viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng hãa dÞch vô trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. 1.1.2 Chøc n¨ng cña WTO : WTO cã nh÷ng chøc n¨ng sau ®©y: - Tæ chøc c¸c cuéc ®µm ph¸n mËu dÞch ®a biªn mµ néi dung cña nã rÊt ®a d¹ng ®Ò cËp lín tíi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Th«ng qua c¸c cuéc ®µm ph¸n nh­ vËy, viÖc tù do ho¸ mËu dÞch cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®­îc ph¸t triÓn, ®ång thêi nh÷ng qui t¾c quèc tÕ míi còng ®­îc x©y dùng vµ söa ®æi theo yªu cÇu cña thêi ®¹i. - Mét luËt lÖ quèc tÕ chung ®­îc c¸c n­íc thµnh viªn cïng nhau ký kÕt. WTO ®Ò ra nh÷ng qui t¾c quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®¶m b¶o c¸c n­íc thµnh viªn cña WTO ph¶i thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c ®ã. §Æc tr­ng cña c¸c quyÕt ®Þnh vµ qui t¾c cña WTO lµ nã cã hiÖu lùc b¾t buéc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn vµ cã kh¶ n¨ng lµm cho mäi thµnh viªn cã nghÜa vô b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn. BÊt cø mét n­íc thµnh viªn nµo mét khi ®· thõa nhËn "hiÖp ®Þnh WTO" vµ nh÷ng hiÖp ®Þnh phô kh¸c cña WTO th× n­íc ®ã cÇn ph¶i ®iÒu chØnh hay chuyÓn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cña m×nh theo c¸c quy ®Þnh cña WTO. - Gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn vµ tranh chÊp mËu dÞch quèc tÕ. WTO cã chøc n¨ng nh­ lµ mét toµ ¸n gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp n¶y sinh gi÷a c¸c thµnh viªn trong c¸c lÜnh vùc liªn quan. BÊt cø mét thµnh viªn nµo cña WTO khi thÊy lîi Ých cña n­íc m×nh ®ang bÞ x©m h¹i trong ho¹t ®éng kinh tÕ ë mét thÞ tr­êng nµo ®ã v× cã thµnh viªn kh¸c ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch tr¸i víi c¸c qui t¾c cña WTO th× cã quyÒn khëi tè lªn c¬ quan gi¶i quyÕt m©u thuÉn mËu dÞch cña WTO vµ yªu cÇu n­íc ®ã ngõng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x©m h¹i ®Õn lîi Ých cña m×nh. BÊt cø thµnh viªn nµo còng ph¶i chÊp nhËn khi bÞ c¸c thµnh viªn kh¸c khëi tè lªn WTO v× ®©y lµ mét trong nh÷ng nghÜa vô cña mäi thµnh viªn, kh«ng n­íc nµo cã thÓ tr¸nh khái. -Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Ó nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶, WTO xóc tiÕn viÖc gi¶m nhÑ qui chÕ. PhÇn lín c¸c n­íc tr­íc kia theo c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung hiÖn nay ®Òu ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· vµ ®ang lµm thñ tôc ®Ó xin gia nhËp WTO. Qua c¸c cuéc ®µm ph¸n cÇn thiÕt ®Ó gia nhËp WTO, c¸c n­íc nµy cã thÓ t×m hiÓu ®­îc vÒ hÖ thèng kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®ång thêi x¾p xÕp l¹i nh÷ng chÕ ®é vµ qui t¾c ®Ó cã thÓ qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. 1. 2 C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO : 1.2.1 Nguyên tắc tối huệ quốc (MFN) Tối huệ quốc, viết tắt theo tiếng Anh là MFN (Most favoured nation), là nguyên tắc pháp lý quan trọng nhất của WTO. Tầm quan trọng đặc biệt của MFN được thể hiện ngay tại Điều I của Hiệp định CATT (mặc dù bản thân thuật ngữ "tối huệ quốc"không được sử dụng trong điều này). Nguyên tắc MFN được hiểu là nếu một nước dành cho một nước thành viên một sự đối xử ưu đãi nào đó thì nước này cũng sẽ phải dành sự ưu đãi đó cho tấtcả các nước thành viên khác. Thông thường nguyên tắc MFN được quy định trong các hiệp định thương mại song phương. Khi nguyên tắc MFN được áp dụng đa phương đối với tất cả các nước thành viên WTO thì cũng đồng nghĩa với nguyên tắc bình đẳng và không phân biệt đối xử vì tất cả các nước sẽ dành cho nhau sự "đối xử ưu đãi nhất". Nguyên tắc MFN trong WTO không có tính chất áp dụng tuyệt đối. Hiệp định GATT 1947 quy định mỗi nước có quyền tuyên bố không áp dụng tất cả các điều khoản trong Hiệp định đối với một nước thành viên khác (Trường hợp Mỹ không áp dụng MFN đối với Cuba mặc dù Cuba là thành viên sáng lập GATT và WTO). Điều I. 1 Hiệp định GATT quy định nghĩa vụ của mọi bên ký kết dành "ngay lập tức và không điều kiện” bất kỳ ưu đãi , ưu tiên, đặc quyền hoặc đặc miễn nào liên quan đến thuế quan và bất kỳ loại lệ phí nào mà bên ký kết đó áp dụng cho hoặc liên quan đến việc nhập khẩu, xuất khẩu hoặc cho việc chuyển tiền thanh toán quốc tế , hoặc liên quan đến phương pháp tính thuế quân và lệ phí hoặc liên quan đến tất cả các quy định và thủ tục đối với việc xuất và nhập khẩu một sản phẩm xuất xứ hoặc nhập khẩu sang một Bên ký kết cho một sản phẩm cùng loại xuất xứ hoặc nhập khẩu sang các Bên ký kết khác. Nếu như ngày nay quy chế MFN đồng nghĩa với nguyên tắc bình đẳng thì trong lịch sử đã chỉ có một nhóm nhỏ các cường quốc phương Tây được hưởng quy chế “Tối huệ quốc”, thực sự có tính ưu đãi hơn các nước khác được đưa ra trong các hiệp định thương mại và hàng hải ký với các nước A’-Phi-Mỹ Latinh. Nếu như nguyên tắc MFN trong GATT 1947 chỉ áp dụng đối với ‘hàng hoá’ thì trong WTO, nguyên tắc này đã được mở rộng sang thương mại dịch vụ (Điều 2 Hiệp định GATS), và sỏ hữu trí tuệ (Điều 4 Hiệp định TRIPS). Mặc dù được coi là "hòn đá tảng “ trong hệ thống thương mại đa phương, Hiệp định GATT 1947 và WTO vẫn quy định một số ngoại lệ (exception) và miễn trừ (waiver) quan trọng đối với nguyên tắc MFN1. Ví dụ như Điều XXIV của GATT quy định các nước thành viên trong các hiệp định thương mại khu vực có thể dành cho nhau sự đối xử ưu đãi hơn mang tính chất phân biệt đối xử với các nước thứ ba, trái với nguyên tắc MFN. GATT 1947 cũng có hai miễn trừ về đối xử đặc biệt và ưu đãi hơn với các nước đang phát triển. Miễn trừ thứ nhất là Quyết định ngày 25-6-1971 của Đại hội đồng GATT về việc thiết lập “ Hệ thống ưu đãi phổ cập" (GSP) chỉ áp dụng cho hàng hoá xuất xứ từ những nước đang phát triển và châm phát triển. Trong khuôn khổ GSP, các nước phát triển có thể thiết lập số mức thuế ưu đãi hoặc miễn thuế quan cho một sônhóm mặt hàng có xuất xứ từ các nước đang phát triển và chậm phát triển và không có nghĩa vụ phải áp dụng những mức thuế quan ưu đãi đó cho các nước phát triển theo nguyên tắc MFN. Miễn trừ thứ hai là Quyết định ngày 26-11-1971 của Đại hội đồng GATT về ‘Đàm phán thương mại giữa các nước đang phát triển”, cho phép các nước này có quyền đàm phán, ký kết những hiệp định thương mại dành cho nhau những ưu đãi hơn về thuế quan và không có nghĩa vụ phải áp dụng cho hàng hoá đến từ các nước phát triển. Trên cơ sở Quyết định này, Hiệp địnhvề “Hệ thống ưu đãi thương mạitoàn cầu giữa các nước đang phát triển ” (Global System of Trade Preferences among Developing Countries - GSPT) đã được ký năm 1989. Mặc dù được tất cả các nước trong GATT/WTO công nhận là nguyên tắc nền tảng, nhưng thực tế cho thấy các nước phát triển cũng như đang phát triển không phải lúc nào cũng tuân thủ nghiêm túc nguyên tắc MFN và đã có rất nhiều tranh chấp trong lịch sử của GATT liên quan đến việc áp dụng nguyên tắc này. Thông thường thì vi phạm của các nước đang phát triển dễ bị phát hiện và bị kiện nhiều hơn vi phạm của các nước phát triển. Năm 1981, Braxin đã kiện Tây Ban Nga ra trwocs GATT về thuế suất đăc biệt đối với cà phê chưa rang. Braxin cho rằng Nghị định 1764/79 của Tây Ban Nha quy định các mức thuế quan khác nhau đối với năm loại cà phê chưa rang khác nhau (cà phê Arập chưa rang, cà phê Robusta, cà phê Côlômbia, cà phê nhẹ và cà phê khác). Hai loại cà phê đều được nhập khẩu miễn thuế, ba loại cà phê còn lại chịu mức thuế giá trị gia tăng là 7%. Sau khi xem xet Nghị định nói trên, Nhóm chuyên gia của GATT đã đi đến kết luận như sau: “Hiệp định GATT không quy định nghĩa vụ cho các bên ký kết phải tuân thủ một hệ thống phân loại hàng hoá đặc biệt nào. Tuy nhiên, Điều I,1 của GATT quy định nghĩa vụ của các Bên ký kết phải dành một sự đối xử như nhau cho những sản phẩm tương tự.... Lập luận của Tây Ban Nha biện minh cho sự cần thiết phải có sự đối xử khác nhau đối với từng loại cà phê khác nhau chủ yếu dựa trên những yếu tố như địa lý, phương pháp trồng trọt, quá trình thu hoạch hạt và giống. Những yếu tố này tuy có khác nhau nhưng không đủ để Tây Ban Nha có thể áp dụng những thuế suất khác nhau đối với từng loại cà phê khác nhau. Đối với tất cả những người tiêu thụ cà phê trên thế giới thì cà phê chưa rang được bán dưới dạng hạt cho dù thuộc nhiều loại khác nhau cũng chỉ là một lại sản phẩm cùng loại, có tính năng sử dụng duy nhất là để uống mà không phân biệt độ caphêin mạnh hay nhẹ. Năm loại cà phê chưa rang nhập khẩu có tên trong danh mục thuế uancủa Tây Ban Nha đều là những sản phẩm cùng loại. Việc Tây Ban Nha áp dụng mức thuế quan cao hơn đối với hai loại càc phê là A rập và Robusta, được nhập khẩu từ Braxin mang tính chất phân biệt đối xử đối với những sản phẩm cùng loại và như vậy trái với quy định của Điều I, khoản 1 Hiệp định GATT”. 1.2.2 Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia (National Treatment - NT), quy định tại Điều III Hiệp định GATT, Điều 17 GATS và Điều 3 TRIPS. Nguyên tắc NT được hiểu là hàng hóa nhập khẩu, dịch vụ và quyền sở hữu trí tuệ nước ngoài phải được đối xử không kém thuận lợi hơn so với hàng hoá cùng loại trong nước. Trong khuôn khổ WTO, nguyên tắc NT chỉ áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ, các quyền sở hữu trí tuệ, chưa áp dụng đối với cá nhân và pháp nhân. Phạm vi áp dụng của nguyên tắc NT đối với hàng hoá, dịch vụ và sở hữu trí tuệ có khác nhau. Đối với hàng hoávà sở hữu trí tuệ, việc áp dụng nguyên tắc NT là một nghĩa vụ chung (general obligation), có nghĩa là hàng hoá và quyền sở hữu trí tuệ nước ngoài sau khi đã đóng thuế quan hoặc được đăng ký bảo vệ hợp pháp được đối xử bình đẳng như hàng hoá và quyền sở hữu trí tuệ trong nước đối với thuế và lệ phí nội địa, các quy định về mua, bán, phân phối vận chuyển . Đối với dịch vụ, nguyên tắc này chỉ áp dụng đối với những lĩnh vực, ngành nghề đã được mỗi nước đưa vào danh mục cam kết cụ thể của mình và mỗi nước có quyền đàm phán đưa ra những ngoại lệ (exception). Các nước, về nguyên tắc, không được áp dụng những hạn chế số lượng nhập khẩu và xuất khẩu, trừ những ngoại lệ được quy định rõ ràng trong các Hiệp định của WTO, cụ thể, đó là các trường hợp: mất cân đối cán cân thanh toán (Điều XII và XVIII.b) ; nhằm mục đích bảo vệ ngành công nghiệp non trẻ trong nước (Điều XVIII.c); bảo vệ ngành sản xuất trong nước chống lại sự gia tăng đột ngột về nhập khẩu hoặc để đối phó với sự khan hiếm một mặt hàng trên thị trường quốc gia do xuất khẩu quá nhiều (Điều XIX); vì lý do sức khoẻ và vệ sinh (Điều XX) và vì lý do an ninh quốc gia (Điều XXI). Một trong những ngoại lệ quan trong đối với nguyên tắc đãi ngộ quốc gia là vấn đề trợ giá cho sản xuất hoặc xuất hay nhập khẩu. Vấn đề này được quy định lần đầu tại Điều VI và Điều XVI Hiệp định GATT 1947 và sau này được điều chỉnh trong thoả thuận vòng Tôkyô 1979 và hiện nay trong Thoả thuận Vòng đàm phán U ruguay về trợ cấp và thuế đối kháng, viết tắt theo tiếng Anh là SCM. Thoả thuận SCM có một điểm khác biệt lớn so với GATT 1947 và thoả thuận Tôkyô ở chỗ nó được áp dụng cho cả các nước phát triển và đang phát triển. Hiệp định mới về trợ giá phân chia các loại trợ giá làm 3 loại : loại "xanh"; loại "vàng" và loại "đỏ” theo nguyên tắc "đèn hiệu giao thông" (traffic lights). Riêng về vấn đề hạn chế số lượng đối với hàng dệt may được quy định trong Hiệp định đa sợi (MFA) và hiện nay được thay thế bởi Hiệp định về hàng dệt may của Vòng đàm phán U ruguay (ATC). Hiệp định ATC đã chấm dứt 30 năm các nước phát triển phân biệt đối xử đối với hàng dệt may của các nước đang phát triển. Các nước phát triển sẽ có một thời gian chuyển tiếp là 10 năm để bãi bỏ chế độ hạn ngạch về số lượng hiện hành. Điều I của Hiệp định ATC cũng quy định điều khoản cứu xét đặc biệt đối với một số nhóm nước; ví dụ như các nước cung cấp nhỏ, các nước mới bước vào thị trường (new entrants), các nước chậm phát triển nhất, các nước đã ký hiệp định MFA từ 1986 cũng như các nước xuất khẩu bông. Việc áp dụng quy chế đãi ngộ quốc gia trên thực tế đã gây ra rất nhiều tranh chấp giữa các bên ký kết GATT/WTO bởi một lý do dễ hiểu là nếu các nước dễ chấp nhận nguyên tắc đối xử bình đẳng đối với các nước thứ 3 thì nước nào cũng muốn dành một sự bảo hộ nhất định đối với sản phẩm nội địa. Mục tiêu chính của nguyên tắc đãi ngộ quốc gia là tạo ra những điều kiện cạnh tranh bình đẳng giữa hàng hoá nhập khẩu và hàng hoá nội địa cùng loại. Trong vụ Vênêxuêla kiện Mỹ về thuế môi trường đối với xăng dầu, Bồi thẩm đoàn của GATT đã khẳng định lại. Điều III. 2 Hiệp định GATT quy định nghĩa vụ của các bên ký kết tạo ra những điều kiện cạnh tranh bình đẳng cho cả hàng hoá nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước. Trong vụ kiện khác mà Mỹ liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu và bia, Bồi thẩm đoàn của GATT đã khẳng định lại nguyên tắc việc áp dụng thuế nội địa, luật và quy định về mua bán vận chuyển, phân phối và sử dụng hàng hoá không được mang tính chất bảo hộ hàng hoá sản xuất trong nước. Về vấn đề “doanh nghiệp nhà nước độc quyền thương mại” , Hiệp định không cấm các bên ký kết thành lập hoặc duy trì những doanh nghiệp nhà nước kiểu như vậy nhưng phải đảm bảo nguyên tắc đãi ngộ quốc gia vẫn được áp dụng đối với những doanh nghiệp này. Trong vụ Mỹ kiện Thái Lan về những hạn chế số lượng và tăng thuế tiêu thụ đánh vào thuốc lá điếu nhập khẩu, nhóm chuyên gia của GATT đã quyết định rằng chính phủ Thái Lan có quyền thành lập "Thai Tobacco Monopoly" là công ty của nhà nước độc quyền trong lĩnh vực nhập khẩu và phân phối thuốc lá ở Thái lan và có quyền sử dụng công ty này để điều chỉnh giá và hệ thống bán lẻ thuốc lá. Tuy nhiên, ngựoc lại,Thái Lan cũng có nghĩa vụ theo đãi ngộ quốc gia không được đối xử với thuốc lá nhập khẩu kém ưu đãi hơn so với thuốc lá sản xuất trong nước. Vì vậy, việc Thái lan hạn chế nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc lá ngoại và tăng thuế tiêu thụ nội điạ căn cứ vào tỷ lệ "nội hoá" trong thuốc lá là vi phạm Điều III của GATT về đãi ngộ quốc gia. Bồi thẩm đoàn của GATT đồng thời cũng bác bỏ lập luận của Thái lan viện dẫn điều khoản cho phép hạn chế số lượng vì lý do sức khoẻ vì cho rằng mục tiêu thực sự của chính phủ Thái lan không phải là để hạn chế việc tiêu thụ thuốc lá nói chung (việc hạn chế nhập khẩu và tăng thuế không áp dụng đối với sợi và giấy để sản xuất thuốc lá nội địa) mà thực chất là nhằm bảo hộ ngành sản xuất thuốc lá của Thái lan. Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia cùng với MFN là hai nguyên tắc nền tảng quan trọng nhất của hệ thương mại đa phương mà ý nghĩa thực sự là bảo đảm việc tuân thủ một cách nghiêm túc những cam kết về mở cửa thị trường mà tất cả các nước thành viên đã chấp nhận khi chính thức trở thành thành viên của WTO. 1.2.3 Nguyên tắc mở cửa thị trường Nguyên tắc "mở cửa thị trường" hay còn gọi một cách hoa mỹ là "tiếp cận" thị trường (market access) thực chất là mở cửa thị trường cho hàng hoá, dịch vụ và đầu tư nước ngoài. Trong một hệ thống thương mại đa phương, khi tất cả các bên tham gia đều chấp nhận mở cửa thị trường của mình thì điều đó đồng nghĩa với việc tạo ra một hệ thống thương mại toàn cầu mở cửa. Về mặt chính trị, "tiếp cận thị trường" thể hiện nguyên tắc tự do hoá thương mại của WTO. Về mặt pháp lý, "tiếp cận thị trường" thể hiện nghĩa vụ có tính chất ràng buộc thực hiện những cam kết về mở cửa thị trường mà nước này đã chấp thuận khi đàm phán ra nhập WTO. 1.2.4 Nguyên tắc cạnh tranh công bằng Cạnh tranh công bằng (fair competition) thể hiện nguyên tắc "tự do cạnh tranh trong những điều kiện bình đẳng như nhau” và được công nhận trong án lệ của vụ U ruguay kiện 15 nước phát triển (1962) về việc áp dụng các mức thuế nhập khẩu khác nhau đối với cùng một mặt hàng nhập khẩu. Do tính chất nghiêm trọng của vụ kiện, Đại hội đồng GATT đã phải thành lập một nhóm công tác (Working group) để xem xét vụ này. Nhóm công tác đã cho kết luận rằng, về mặt pháp lý việc áp dụng các mức thuế nhập khẩu khác nhau đối với cùng một mặt hàng không với các quy định của GATT, nhưng việc áp đặt các mức thuế khác nhau này đã làm đảo lộn những “điều kiện cạnh tranh công bằng” mà U ruguay có quyền "mong đợi” từ phía những nước phát triển và đã gây thiệt hại cho lợi ích thương mại của U ruguay. Trên cơ sở kết luận của Nhóm công tác, Đại hội đồng GATT đã thông qua khuyến nghị các nước phát triển có liên quan "đàm phán" với U ruguay để thay đổi các cam kết và nhân nhượng thuế quan trước đó. Vụ kiện của U ruguay đã tạo ra một tiền lệ mới, nhìn chung có lợi cho các nước đang phát triển. Từ nay các nước phát triển có thể bị kiện ngay cả khi về mặt pháp lý không vi phạm bất kỳ điều khoản nào trong hiệp định GATT nếu những nước này có những hành vi trái với nguyên tắc "cạnh tranh công bằng". Chu¬ng 2 chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña viÖt nam chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nguyªn t¾c wto vµ c¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, môc tiªu, nguyªn t¾c, vµ c¸c c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp mµ nhµ n­íc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña mét quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh phï hîp víi ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña quèc gia ®ã. MÆc dï th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung ®­a l¹i nh÷ng lîi Ých to lín nh­ng víi nhiÒu lý do kh¸c nhau, mçi quèc gia cã chñ quyÒn ®Òu cã chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ riªng thÓ hiÖn ý chÝ vµ môc tiªu cña nhµ n­íc ®ã trong viÖc can thiÖp vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ cã liªn quan ®Õn nÒn kinh tÕ quèc gia. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña mçi quèc gia, ng­êi ta sö dông nhiÒu c«ng cô vµ biÖn ph¸p kh¸c nhau: c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt kinh tÕ, c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh, c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh kü thuËt. Trong khu«n khæ cña bµi viÕt, em chØ xin ®Ò cËp tíi chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nguyªn t¾c WTO th«ng qua hai c«ng cô chÝnh lµ ThuÕ quan vµ H¹n ng¹ch ThuÕ quan vµ H¹n ng¹ch * ThuÕ quan : ThuÕ quan lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu hay nhËp khÈu cña mçi quèc gia. ThuÕ quan bao gåm : thuÕ xuÊt khÈu vµ thuÕ nhËp khÈu ThuÕ quan nhËp khÈu lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng nhËp khÈu, theo ®ã ng­êi mua trong n­íc ph¶I tr¶ cho nh÷ng hµng hãa nhËp khÈu mét kho¶n lín h¬n møc mµ ng­êi xuÊt khÈu ngo¹i quèc nhËn ®­îc. ThuÕ quan xuÊt khÈu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Tham gia WTO lµ mét b­íc ngoÆt quan träng dÉn ®Õn sù thµnh c«ng cña ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi vµ c¸c nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn v× bªn c¹nh viÖc thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn, nã cßn kÝch thÝch viÖc thiÕt lËp ®­îc c¬ chÕ thÞ tr­êng ngay trong khu vùc néi ®Þa. §èi víi ViÖt Nam, khi lµ thµnh viªn cña WTO sÏ ®­îc h­ëng mäi ­u ®·i nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c, ®Æc biÖt lµ ­u ®·i cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ quyÒn ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é kh«ng ph©n biÖt ®èi xö nh­ qui chÕ ®·i ngé quèc gia, ®·i ngé tèi huÖ quèc ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña m×nh sang thÞ tr­êng c¸c n­íc thµnh viªn. GATT sau ®ã ®Õn WTO ®Òu gi÷ v÷ng nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i t­¬ng ®èi” trong quan hÖ gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ph¸t triÓn thay v× ¸p dông nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i th«ng th­êng”. V× vËy trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc, ViÖt Nam còng ®­îc ¸p dông nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i t­¬ng ®èi”. Theo nguyªn t¾c nµy, ViÖt Nam cã thÓ ®­îc chÞu mét møc ®é båi thuêng Ýt khi vi ph¹m c¸c qui t¾c cña WTO hay khi c¸c n­íc ph¸t triÓn gi¶m møc thuÕ ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ ViÖt Nam th× n­íc ta còng kh«ng bÞ Ðp ph¶i gi¶m t­¬ng tù møc thuÕ cña m×nh ®Ó båi hoµn cho c¸c n­íc ph¸t triÓn. Bªn c¹nh mét sè nh÷ng thuËn lîi do c¸c quy t¾c WTO ®em l¹i, tham gia vµo tæ chøc nµy còng ®ßi hái mét sè nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam. Trong lÜnh vùc thuÕ quan: ViÖt Nam buéc ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ hµng rµo phi thuÕ theo c¸c kÕt qu¶ ®µm ph¸n gia nhËp tuú theo tõng lÜnh vùc ®èi víi hµng ngo¹i nhËp. Lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ cña n­íc ta ®· cho thÊy thiÖn chÝ cña ViÖt Nam trong viÖc gia nhËp WTO. Nh­ chóng ta ®· biÕt, thuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. C¾t gi¶m thuÕ ®ång nghÜa víi gi¶m thu ng©n s¸ch. Nh­ng d­íi t¸c ®éng cña c¸c nguyªn t¾c WTO, c¸c s¾c thuÕ cña chóng ta ®· ph¶i c¾t gi¶m thuÕ suÊt theo tõng møc nhÊt ®Þnh. ThuÕ quan nhËp khÈu gi¶m ®èi víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nhËp khÈu, ph¸ bá hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi tõng lÜnh vùc ®èi víi hµng ngo¹i nhËp. §èi víi c¸c n­íc trong khèi ASEAN (b¾t ®Çu tõ 1/1/2006), thuÕ nhËp khÈu hµng tõ c¸c n­íc nµy lµ 0%. Trong đàm phán với Mỹ, họ đòi hỏi Việt Nam phải giảm thuế nhập khẩu xuống 10%, nhanh chóng mở cửa cho các công ty nước ngoài, thậm chí phải mở cửa trong cả một số lĩnh vực mà hiện nay bất kỳ một quốc gia đang phát triển nào cũng phải quản lý như: viễn thông, dịch vụ văn hoá... * H¹n ng¹ch: H¹n ng¹ch lµ mét c«ng cô phæ biÕn trong hµng rµo phi thuÕ quan. H¹n ng¹ch ®­îc hiÓu lµ quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ sè l­îng cao nhÊt cña mét mÆt hµng hay mét nhãm hµng ®­îc phÐp xuÊt hoÆc nhËp khÈu tõ mét thÞ tr­êng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh th«ng qua h×nh thøc cÊp giÊy phÐp (Quota xuÊt nhËp khÈu). Quota nhËp khÈu lµ h×nh thøc phæ biÕn h¬n so víi quota xuÊt khÈu. H¹n ng¹ch nhËp khÈu ®­a tíi sù h¹n chÕ sè l­îng nhËp khÈu, ®ång thêi g©y ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸. Do møc cung thÊp, gi¸ c©n b»ng sÏ cao h¬n so víi gi¸ trong ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i tù do. Nh­ vËy, h¹n ng¹ch nhËp khÈu t¸c ®éng t­¬ng ®èi gièng thuÕ nhËp khÈu. Tuy nhiªn, h¹n ng¹ch nhËp khÈu cã t¸c ®éng kh¸c víi thuÕ quan nhËp khÈu ë hai ®iÓm : Thø nhÊt nã ®em l¹i thu nhËp cho chÝnh phñ vµ kh«ng cã t¸c dông hç trî cho c¸c lo¹i thuÕ kh¸c; Thø hai h¹n ng¹ch nhËp khÈu cã thÓ biÕn mét doanh nghiÖp trong n­íc thµnh mét nhµ ®éc quyÒn . Tham gia vµo WTO, hµng rµo phi thuÕ quan h¹n ng¹ch ®· ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp. ChÝnh phñ ®· dì bá tõng b­íc nhiÒu chÝnh s¸ch h¹n ng¹ch nh»m khuyÕn khÝch hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam nh­ gi¶m thêi gian xÐt duyÖt hå s¬ xin h¹n ng¹ch, Bé Th­¬ng m¹i ®· th«ng b¸o h¹n ng¹ch mét c¸ch c«ng khai tr¸nh hiÖn t­îng xin cho h¹n ng¹ch nh­ tr­íc ®©y. §èi víi mÆt hµng dÖt may, hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ATC ®· thay thÕ hiÖp ®Þnh ®a sîi MFA ®· t¹o rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn tèt cho c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam, gia t¨ng c¬ héi xuÊt khÈu hµng dÖt may cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Khi tham gia WTO, sau n¨m 2001 ViÖt Nam sÏ kh«ng bÞ c¸c n­íc ¸p ®Æt h¹n ng¹ch n÷a, dã ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi tiÕp cËn nhiÒu h¬n víi thÞ tr­êng thÕ giíi mµ hoµn toµn kh«ng bÞ h¹n chÕ ®Þnh l­îng. 2.3 C¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh Thø nhÊt: ViÖt Nam cÇn x©y dùng hÖ thèng thuÕ quan thÝch øng cho tÊt c¶ lÜnh vùc kinh tÕ, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp...còng nh­ mäi ngµnh dÞch vô. ViÖt Nam ph¶i sím c¾t gi¶m vµ lo¹i bá c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan theo ®óng c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO, nh»m më réng thÞ tr­êng cho c¸c n­íc thµnh viªn lµ b¹n hµng. Nh­ vËy ViÖt Nam míi thÓ hiÖn ®­îc chÝnh s¸ch tù do hãa mËu dÞch, tranh thñ ®­îc sù ®ång t×nh cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Nh­ng bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ ViÖt Nam còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ®­îc cô thÓ nh÷ng thiÖt h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc nhµ do thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p trªn, nh­ c¾t gi¶m thuÕ vµ hµng rµo phi thuÕ quan...®Ó tõ ®ã cã nh÷ng hµnh ®éng, biÖn ph¸p kh¾c phôc gi¶m thiÓu nh÷ng thua thiÖt cã thÓ cã. Thø hai, trong ®µm ph¸n c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, ViÖt Nam cÇn quan t©m c¸c ®iÒu kiÖn ®·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ ®·i ngé quèc gia (NT), c¸c ®iÒu kiÖn ®ßi hái ph¶i t¹o ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong vµ n­íc ngoµi .V× vËy chÝnh phñ cÇn ph¶i thay ®æi chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp ®­îc b×nh ®¼ng trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, quyÒn lîi, nghÜa vô...§èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®iÒu kiªn trªn ®ßi hái ph¶i lo¹i bá c¸c ­u ®·i mµ chÝnh phñ ®ang chØ dµnh cho khu vùc nµy, nh­ cÊp vèn, cÊp quota, c¸c thñ tôc ph¸p lÝ...ChÝnh phñ ph¶i ®èi xö b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. ViÖt nam ph¶i sím t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ph¸t triÓn, v× c¸c doanh nghiÖp nµy lµ lùc l­îng quan träng trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi mÆt víi sù canh tranh gay g¾t cña qóa tr×nh t­ do th­¬ng m¹i thÕ giíi. §èi víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi, chóng ta ph¶i lo¹i bá tÊt c¶ mäi ph©n biÖt ®èi xö víi hä, nhÊt lµ chÕ ®é hai gi¸ hay lµ chÕ ®é ­u ®·i thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Thø ba, chóng ta cÇn lùa chän c¸c chiÕn l­îc ngo¹i th­¬ng ®Ó thóc ®Èy mËu dÞch, ®ång thêi chó träng thÝch ®¸ng, kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. §Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh hµng mµ nµ chóng ta cã tiÒm n¨ng. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng n«ng nghiÖp ®Þnh h­íng xuÊt khÈu, nh»m ®­a ViÖt Nam t¹o ®­îc ®éng lùc thóc ®Èy c«ng n«ng nghiÖp, còng nh­ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn lín m¹nh th«ng qua canh tranh víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Chóng ta cÇn tËn dông tèt ®­îc c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh­ vèn, ®Çu t­, c«ng nghÖ kÜ thuËt hiÖn ®¹i ®Ó thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nµy. §ång thêi ph¶i kiÓm so¸t ®­îc møc ®é canh tranh thÞ tr­êng néi ®Þa ®Ó cã thÓ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng c©n søc cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc so víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. §Ó nh»m môc tiªu th¸c ®Èy mËu dÞch theo h­íng xuÊt khÈu cÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt, kh«ng ngõng ®a d¹ng hãa, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Chó träng ®Õn 3 vÊn ®Ò quan träng cã ý nghÜa then chèt trong th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ: chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ ®iÒu kiÖn bu«n b¸n. MÆc dï nã ®ßi hái c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi vµ nhiÒu nguån lùc, nh­ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh tèt, khÈn tr­¬ng, rót ng¾n ®­îc nh­ cã thÓ th× hµng hãa vµ dÞch vô cña ViÖt Nam míi cã chæ ®øng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ta nªn chó träng : - Hµng n«ng s¶n: Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt c©y con cã thÕ m¹nh vÒ khÝ hËu, thæ nh­ìng , cã truyÒn thèng vÒ tËp qu¸n canh t¸c nu«i trång, kÕt hîp víi ¸p dông kü thuËt, th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt ®Ó t¹o ra s¶n l­îng lín vµ chÊt l­îng thÝch hîp víi thÞ tr­êng ®Ó ®­a ®i xuÊt khÈu. Tr­íc m¾t nªn quan t©m tíi: g¹o, chÌ, cµ phª, ®Ëu phäng, cao su, mÝa ®­êng, rau qu¶ vô ®«ng, t«m c¸, gia cÇm, bß, lîn, t¬ t»m... §Çu t­ ®Ó ®Èy m¹nh viÖc chÕ biªn, n©ng cao gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng trªn, nh­ng ph¶i ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn quèc tÕ, vµ c¸c yªu cÇu th­¬ng m¹i mµ c¸c hiÖp ®Þnh ký t¹i Uruguay quy ®Þnh. Nh÷ng viÖc lµm trªn cÇn tiÕn hµnh tõng b­íc, tr­íc m¾t x©y dùng mét sè ch­¬ng tr×nh thÝ ®iÓm ®Ó rót kinh nghiÖm c¶ vÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt vµ x©y dùng b¹n hµng truyÒn thèng, sè l­îng lín, æn ®Þnh l©u dµi. - Hµng dÖt may: §©y lµ mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña ViÖt Nam. Khi ViÖt Nam gia nhËp WTO th× sÏ më réng ®­îc thÞ tr­êng. Tuy vËy, mÆt hµng nµy cã tiªu thô ®­îc hay kh«ng vÉn cßn tuú thuéc vµo chÊt l­îng gi¸ c¶ v× vËy cÇn ph¶i ®Çu t­ ®æi míi kÜ thuËt, qui ho¹ch l¹i ngµnh c«ng nghiÖp nµy: t¹o ra nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt (c«ng ty, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp) cã qui m« t­¬ng ®èi lín, hoµn chØnh ®ång bé, tËp trung thî cã tay nghÒ cao, ®Ó cã thÓ t¹o nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt chñ ®¹o cung cÊp hµng ®ñ søc c¹nh tranh cho xuÊt khÈu. Xo¸ bá hoÆc thu gom l¹i nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt dÖt may yÕu kÐm hiÖn nay. Ngoµi ra, hiÖp ®Þnh hµng dÖt may ATC khèng chÕ m¹nh nhÊt lµ hµng sîi b«ng, len, gai. V× vËy chóng ta nªn t¹o ra c¸c lo¹i sîi míi ®­îc ng­êi tiªu dïng yªu chuéng mµ cã thÓ tr¸nh ®­îc hµng rµo b¶o hé. -LÜnh vùc dÞch vô: §©y lµ m¶ng c«ng viÖc lín trong khu«n khæ cña HiÖp ®Þnh WTO. C¸c ngµnh cã liªn quan cÇn tæ chøc nghiªn cøu s©u h¬n c¸c qui chÕ cña c¸c hiÖp ®Þnh ®Ó vËn dông thÝch hîp trong giao dÞch quèc tÕ cña ta trong lÜnh vùc nµy. §èi víi lÜnh vùc dÞch vô, ViÖt Nam chØ cã mét con ®­êng duy nhÊt lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó tån t¹i v× nhiÒu dÞch vô lµ thiÕt yÕu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nguyªn liÖu th« lµ s¶n phÈm mµ ta cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó xuÊt khÈu, v× vËy ta cÇn ph¶i ®Ò ra chiÕn l­îc nh»m cã thÓ khai th¸c, sö dông c¸c tiÒm n¨ng hiÖn cã nh­ lao ®éng, tµi nguyªn, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi ... thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ nhÊt. NÕu lµm ®­îc nh­ vËy, chóng ta cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò: gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng khai th¸c bõa b·i tµi nguyªn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ thu ®­îc ngo¹i tÖ nhê xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy. ¸p dông chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu ë nh÷ng lÜnh vùc cÇn thiÕt. Chóng ta cÇn ph¸t huy mäi nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt trong n­íc, h¹n chÕ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi bªn c¹nh t¨ng c­êng xuÊt khÈu. Thø t­, tham gia vµ._.