Chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam trong thời ký quá độ lên Chủ nghĩa xã hội

A.®Æt vÊn ®Ò N«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ khu vùc ®Æc biÖt cña nÒn kinh tÕ, lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ë mçi n­íc. ¥ ViÖt Nam n«ng nghiÖp gi÷ vÞ trÝ ®Æc biÖt quan trong v× nhiÒu lý do: 80% d©n sè chñ yÕu sèng ë n«ng th«n, nguån sèng chÝnh dùa vµo n«ng nghiÖp, trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n, GDP do n«ng nghiÖp t¹o ra vÉn gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu, trªn 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ n«ng s¶n, thuû s¶n. Sù ph¸t triÓn cña khu cùc nµy cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Sù t¨ng tr­ëng cña n«ng nghiÖp cã t¸c ®éng lín ®Õn quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ quèc d©n nãi chung. Nh­ng vai trß ®ã kh«ng h×nh thµnh tù ph¸t, mµ phô thuèc rÊt nhiÒu vµo sù t¸c ®éng cña nhµ n­íc. Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi Nhµ n­íc cÇn t¸c ®éng vµo n«ng nghiÖp, n«ng th«n b»ng nhiÒu chÝnh s¸ch. §ã lµ lý do em chän ®Ò tµi "ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ViÖt Nam trong thêi ký qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi" B.gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I-vai trß cña n«ng nghiÖp n«ng th«n 1 Kh¸i niÖm vÒ n«ng nghiÑp, n«ng th«n a.Khai niem nong nghiep N«ng nghiÖp theo nghÜa hÑp lµ ngµnh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt mµ con ng­êi ph¶i dùa vµo quy luËt sinh tr­ëng cña c©y trång, vËt nu«i ®Ó t¹o ra s¶n phÈm nh­ l­¬ng thùc, thùc phÈm…®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña m×nh. N«ng nghiÖp theo nghÜa réng cßn bao gåm c¶ l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp. Nh­ vËy n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xu¸t phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tù nhiªn. Nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ ®Êt ®ai, nhiÖt ®é, l­îng m­a, bøc x¹ mÆt trêi…trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt, s¶n l­îng c©y trång vËt nu«i. N«ng nghiÖp còng lµ ngµnh s¶n xuÊt cã n¨ng suÊt lao ®éng rÊt thÊp, v× ®©y lµ ngµnh s¶n xuÊt phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tù nhiªn; lµ ngµnh s¶n xuÊt mµ viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc – c«ng nghÖ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë n­íc ta th­êng g¾n liÒn víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p canh t¸c, lÒ thãi, tËp qu¸n…®· cã tõ hµng ngh×n n¨m nay. ë c¸c n­íc nghÌo, n«ng nghiÖp th­êng chiÕm tû träng rÊt lín trong GDP vµ thu hót mét bé phËn quan träng lao ®éng x· héi. b. Kh¸i niÖm n«ng th«n N«ng th«n lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ mét ®Þa bµn mµ ë ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín. N«ng th«n cã thÓ ®­îc xem xÐt trªn nhiÒu gãc ®é: kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc, x· héi… c.Kh¸i niÖm kinh tÕ n«ng th«n Kinh tÕ n«ng th«n lµ mét khu vùc cña nÒn kinh tÕ g¾n liÒn víi ®Þa bµn n«ng th«n. Kinh tÕ n«ng th«n võa mang nh÷ng ®Æc tr­ng chung cña nÒn kinh tÕ vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, vÒ c¬ chÕ kinh tÕ…võa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp, n«ng th«n. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ – kÜ thuËt, kinh tÕ n«ng th«n cã thÓ bao gåm nhiÒu ngµnh kinh tÕ nh­: n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, tiÓu, thñ c«ng nghiÖp, dÞch vô…trong dã n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ - x· héi, kinh tÕ n«ng th«n còng bao gåm nhiÒu ngµnh thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ…XÐt vÒ kh«ng gian vµ l·nh thæ, kinh tÕ n«ng th«n bao gåm c¸c vïng nh­: vïng chuyªn canh lóa, vïng chuyªn canh c©y mµu, vïng trång c©y ¨n qu¶… 2. Vai trß cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n a) Cung cÊp l­¬ng thùc, thùc phÈm cho x· héi Nhu cÇu ¨n lµ nhu cÇu c¬ b¶n, hµng ®Çu cña con ng­êi. X· héi cã thÓ thiÕu nhiÒu lo¹i s¶n ph¶m nh­ng kh«ng thÓ thiÕu l­¬ng thùc, thùc phÈm cho x· héi. Do ®ã, viÖc tho· m·n c¸c nhu cÇu vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm trë thµnh ®iÒu kiÖn kh¸ quan träng ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ, æn ®Þnh x· héi. Sù ph¸t triÓn cña n«ng ngiÖp cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc tho· m·n nhu cÇu nµy. B¶o ®¶m nhu cÇu vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm kh«ng chØ lµ nhu cÇu duy nhÊt cña n«ng nghiÖp, mµ cßn lµ c¬ së ph¸t triÓn c¸c mÆt kh¸c cña ®êi sèng kinh tÕ – x· héi. b) Cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nhÑ C¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ nh­: chÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm, chÕ biÕn hoa qu¶, c«ng nghiÖp dÖt, giÊy, ®­êng…ph¶i dùa cµo nguån nguyªn liÖu chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp. Quy m«, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c nguån nguyªn liÖu lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh quy m«, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña cÊc ngµnh c«ng nghiÖp nµy. c)Cung cÊp mét phÇn vèn ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt c¶ thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. §Ó c«ng nghiÖp ho¸ thµnh c«ng, ®Êt n­íc ph¶i gi¶i quyÕt rÊt nhiÒu vÊn ®Ò vµ ph¶i cã vèn. Lµ n­íc n«ng nghiÖp, th«ng qua viÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n phÈm, n«ng nghiÖp, n«ng th«n cã thÓ gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ. d)N«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ thÞ tr­êng quan träng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô Víi nh÷ng n­íc l¹c hËu, n«ng nghiÖp n«ng th«n tËp trung phÇn lín lao ®éng vµ d©n c­, do ®ã, ®ay lµ thÞ tr­êng quan träng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. N«ng nghiÖp, n«ng th«n cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu vÒ hµng ho¸ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­: thiÕt bÞ n«ng nghiÖp, ®iÖn n¨ng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u…cµng t¨ng, ®ång thêi c¸c nhu cÇu vÒ dÞch vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­: vèn, th«ng tin, giao th«ng vËn t¶i, th­¬ng m¹i…còng ngµy cµng t¨ng. MÆt kh¸c sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµm cho møc sèng, møc thu nhËp cña d©n c­ n«ng th«n t¨ng lªn vµ nhu cÇu cña hä vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng nghÞªp nh­: ti vi, tñ l¹nh, xe m¸y, v¶i vãc…vµ nhu cÇu vÒ dÞch vô v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, du lÞch, thÓ thao…còng ngµy cµng t¨ng. Nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cña khu vùc kinh tÕ réng lín lµ n«ng nghiÖp, n«ng th«n gãp phÇn ®¸ng kÓ më réng thÞ tr­êng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. ®)Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ c¬ së æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi N«ng th«n lµ khu vùc kinh tÕ réng lín, tËp trung phÇn lín d©n c­ cña ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n, mét mÆt b¶o ®¶m nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm cho x· héi; nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp nhÑ; lµ thÞ tr­êng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô…Do ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n lµ c¬ së æn ®Þnh, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. MÆt kh¸c, ph¸t triÓn n«ng th«n trùc tiÕp n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho c­ d©n n«ng th«n. Do ®ã ph¸t triÓn n«ng th«n lµ c¬ së æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi. H¬n thÕ n÷a, c­ d©n n«ng th«n chñ yÕu lµ n«ng d©n, ng­êi b¹n ®ång minh, lµ chç dùa ®¸ng tin cËy cña giai cÊp c«ng nh©n trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ quãc x· héi chñ nghÜa. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n gãp phÇn cñng cè liªn minh c«ng n«ng, t¨ng c­¬ng søc m¹nh cña chuyªn chÝnh v« s¶n. II.ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë viÖt nam Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ mét chñ tr­¬ng lín cña n­íc ta hiÖn nay. V¨n kiÖn §¹i héi X cña §¶ng nhÊn m¹nh: "®¶y m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, gi¶i quyÕt ®ång bé c¸c vÊn ®Ò n«ng nghiÖp , n«ng th«n vµ n«ng d©n" Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n bao gåm c¸c néi dung chñ yÕu sau: 1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ ë n«ng th«n theo huíng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ C«n nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt c¶ thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. Mét trong ba néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa lµ x©y dùng c¬ cÊu nªn kinh tÕ hîp lý. Kinh tÕ n«ng th«n lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ v× vËy x©y dùng c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ n«ng th«n theo yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®aih ho¸ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ cã nghÜa lµ x©y dùng theo h­íng: - Gi¶m dÇn tû träng cña n«ng nghiÖp, t¨ng dÇn tû träng tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ dich vô. - Ph¸ thÕ ®éc canh trong n«ng nghiÖp, h×nh thµnh nh÷ng vïng chuyªn canh lín. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ n«ng th«n ph¶i ®¹t trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng. Do ®ã, chuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n kh«ng ®­îc chñ quan duy ý trÝ mµ ph¶i hÕt søc chó ý c¸c nh©n tè kh¸ch quan: Vèn, tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ, qu¶n lý... vµ ®Æc biÖt lµ ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng 2. §Èy m¹nh øng dông tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ph¶i trang bÞ kü thuËt cho c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i. ThÓ hiÖn tËp trung ë nh÷ng lÜnh vùc sau: - C¬ giíi ho¸. C¸c ho¹t ®éng ë n«ng th«n chñ yÕu dùa vµo lao ®éng thñ c«ng, kü thuËt l¹c hËu. V× vËy c¬ giíi ho¸ tr­íc hÕt lµ c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gi¶m nhÑ lao ®éng cña con ng­êi, n©ng cao n¨ng xuÊt. - Thuû lîi ho¸. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp phô thuèc rÊt nhiÒu vµo tù nhiªn. §Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña thiªn nhiªn, viÖc x©y dùng hÖ thèng thuû lîi cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng - §iÖn khÝ ho¸: Võa n©ng cao kh¶ n¨ng cña con ng­êi trong viÖc chÕ ngù tù nhiªn, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c­ d©n n«ng th«n tiÕp cËn v¨n minh nh©n lo¹i ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi. - Ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc: ®©y lµ lÜnh vùc míi bao gåm nhiÒu nghµnh khoa häc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng nghÖ sinh häc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Nh÷ng thµnh tùu ®ã ®· ®em l¹i nh÷ng lîi Ých to lín. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc lµ ®ßi hái tÊt yÕu cña mét nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. §Èy m¹nh øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp n«ng th«n chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c nh©n tè thÞ tr­êng. Do vËy rÊt cÇn cã sù hæ trî cña nhµ n­íc. 3. Quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng th«n vµ x©y dùng n«ng th«n míi. - §Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cÇn cã quy ho¹ch ®ång bé. Ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi sù ph¸t triÓn v¨n ho¸, x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng. - X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi bÓn v÷ng. §ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, xay dùng ®êi sèng Êm no, v¨n minh, m«i tr­êng lµnh m¹nh. - X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phô hîp. - Kinh tÕ t­ nh©n mµ chñ yÕu lµ kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ vµ ho¹t ®éng phæ biÕn d­íi h×nh thøc kinh tÕ hé gia ®×nh. 4. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - Nguån nh©n lùc ë n«ng th«n cã ®Æc ®iÓm lµ tr×nh ®é häc vÊn thÊp vµ phÇn lín ng­êi lao ®éng kh«ng qua ®µo t¹o. Bëi vËy ®µo t¹o ng­ån nh©n lùc cho n«ng th«n trë thµnh néi dung quan trong trong viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n III.c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc t¸c ®éng ®Õn n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nha nuoc tac dong den khu vuc nong nghiep nong thon bang nhieu chinh sach: -chinh sach ruong dat -Chinh sach dau tu -Chinh sach thue -Chinh sach khoa hoc cong nghe -chinh sach gia ca va san luong -Chinh sach tin dung -chinh sach xa hoi Do dieu kien ve bai tieu luan co han nen em chi di sau vao “chinh sach khoa hoc – cong nghe” Chinh sach khoa hoc- cong nghe Day manh ung dung tien bo khoa hoc- cong nghe la mot noi dung cua phat trien kinh te nong nghiep nong thon, nhat la trong dieu kien nuoc ta dang trong thoi ki cong nghiep hoa, hien dai hoa. 1. Mot so van de khoa hoc lien quan den cong nghiep hoa,hien dai hoa nong nghiep nong thon ViÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ n«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n kh¸c víi CNH n«ng nghiÖp, cµng kh¸c víi CNH n«ng th«n. VÒ ph¹m vi, tÝnh chÊt vµ môc tiªu, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n lµ x©y dùng nh÷ng ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp cô thÓ cã tÝnh chuyªn ngµnh kinh tÕ, lµ c¸c nghÒ thuéc khu vùc s¶n xuÊt. Cßn CNH n«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tõ nÒn n«ng nghiÖp nhá, l¹c h©u, ph©n t¸n sang nÒn n«ng nghiÖp lín víi tr×nh ®é chuyªn canh vµ th©m canh cao, tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt víi tr×nh ®é trang bÞ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn ¸p dông réng r·i thuû lîi ho¸, c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸, sinh häc ho¸ cao h¬n vµ b­íc ®Çu ¸p dông c¶ tù ®éng ho¸, tin häc ho¸... CNH vÉn cã tÝnh chÊt ngµnh vµ liªn ngµnh hÑp, ®­a n«ng nghiÖp lªn tr×nh ®é míi cao h¬n râ rÖt nh»m ®¹t n¨ng suÊt chÊt l­îng, hiÖu qu¶ v­ît tréi. Cßn ph¹m vi vµ tÝnh chÊt cña CNH n«ng th«n réng s©u h¬n nhiÒu. Thø nhÊt, nã lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi kh«ng ph¶i trong tõng ngµnh s¶n xuÊt hay lÜnh vùc x· héi ®¬n lÎ, mµ lµ mét qu¸ tr×nh biÕn ®æi toµn diÖn trong mét khu vùc x· héi réng lín lµ n«ng th«n, bao qu¸t mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸, chÝnh trÞ t¹i ®ã. Thø hai, ®ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng tiÕn bé, trong ®ã ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp dåi dµo lµm nÒn t¶ng, mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng tiÕn tiÕn, mét hÖ thèng dÞch vô ®Çy ®ñ vµ h÷u hiÖu. ChÝnh c¸c khu vùc kinh tÕ n«ng th«n nµy lµ c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh CNH n«ng th«n ®­îc thùc hiÖn nhanh hay chËm, trong ®ã vai trß cña n«ng nghiÖp lu«n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lµ c¬ së cña kinh tÕ n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ trong c¸c b­íc ®i ban ®Çu. CNH n«ng th«n b¾t ®Çu tõ c«ng nghiÖp ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Thø ba, cïng víi c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, mét hÖ thèng h¹ tÇng c¬ së kinh tÕ vµ x· héi gÇn ®­îc hoµn chØnh theo h­íng H§H, c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ ®­îc n©ng cÊp râ, c¸c quan hÖ x· héi ®­îc hoµn thiÖn, t¹o ra mét lèi sèng c«ng nghiÖp n¨ng ®éng, cëi më,v¨n minh. D­íi d©y lµ mét sè ý kiÕn nh»m lµm râ h¬n c¸c kh¸i niÖm trªn: - §ång chÝ §ç M­êi cho r»ng: “ChØ khi nµo n«ng th«n ®­îcCNH, H§H khi häc vÊn kiÕn thøc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn n»m trong tay n«ng th«n, ®­îc bµ con sö dông thµnh th¹o vµ v÷ng ch¾c thay cho “con tr©u ®i tr­íc c¸i cµy ®i sau”, khi x­ëng m¸y mäc lªn kh¾p lµng m¹c, thÞ trÊn; ngµnh nghÒ ph¸t triÓn réng kh¾p, mét bé phËn ®¸ng kÓ n«ng d©n trë thµnh c«ng nh©n n«ng nghiÖp, h×nh thµnh ph¸t triÓn mét côc diÖn míi cã thÓ nãi sù nghiÖp CNH, H§H ®­îc hoµn thµnh c¬ b¶n trªn ph¹m vi c¶ n­íc... Song song víi viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp , cÇn quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, më mang tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, x· héi, dÞch vô theo h­íng c¬ giíi ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh nghÒ, kÓ c¶ c¸c nghÒ truyÒn thèng ë tõng ®Þa ph­¬ng. X©y dùng n«ng th«n míi, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi, an ninh, quèc phßng...” - GS.TS §Æng Ngäc Dinh cho r»ng: “CNH n«ng th«n lµ mét kh¸i niÖm réng h¬n, mang tÝnh chÊt ®a ngµnh. Trong khi n«ng nghiÖp n«ng th«n chØ lµ mét ngµnh mµ th«ng qua ®ã n«ng th«n ®­îcCNH. C«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n kh«ng chØ bao gåm sù ph¸t triÓn cña riªng c«ng nghiÖp n«ng th«n. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n kh«ng ph¶i biÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó tiÕn hµnh CNH n«ng th«n, cho dï ®ã lµ biÖn ph¸p nßng cèt. Trªn thùc tÕ, CNH n«ng th«n tr­íc hÕt ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng biÕn ®æi cña chÝnh b¶n th©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th«ng qua viÖc t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò vÒ n¨ng suÊt vµ lao ®éng d­ thõa ®Ó h×nh thµnh duy tr× vµ ph¸t triÓn nh÷ng ho¹t ®éng chuyªn ngµnh... Ph¶i tõ chÝnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n.” VÒ H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n: Trong c¸c v¨n b¶n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, CNH - H§H th­êng g¾n liÒn víi nhau, d­êng nh­ cã chung mét nghÜa nh­ lµ “ ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ - x· héi n«ng th«n ë giai ®o¹n cao h¬n”. Cã nhiÒu c¸ch lý gi¶i kh¸c nhau vÒ hiÖn ®¹i ho¸. H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ chç theo nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ thñ c«ng lµ chÝnh sang chç sö dông mét c¸ch phæ biÕn nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng hiÖu qu¶ vµ tr×nh ®é v¨n minh kinh tÕ x· héi cao. Theo v¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø VII ban chÊp hµnh Trung ­¬ng khãa VII th× CNH, H§H ®­îc hiÓu lµ: Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi tõ lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao. §èi víi n­íc ta lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh»m c¶i biÕn mét x· héi n«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét x· héi c«ng nghiÖp g¾n víi viÖc h×nh thµnh tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, ngµy cµng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ b¶n chÊt ­u viÖt cña chÕ ®é míi. Gi÷a H§H n«ng nghiÖp vµ H§H n«ng th«n còng cã sù kh¸c nhau vÒ ph¹m vi vµ néi dung: H§H n«ng nghiÖp cã ph¹m vi hÑp vµ chØ giíi h¹n trùc tiÕp trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ( n«ng - l©m - ng­ nghiÖp ), cã quan hÖ ®Õn c¸c yÕu tè vËt chÊt cña s¶n xuÊt. Trong khi ®ã H§H n«ng th«n th× ph¹m vi l¹i liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, nhiÒu lÜnh vùc x· héi kh¸c ë n«ng th«n, t¸c ®éng ®Õn toµn bé nÒn v¨n minh n«ng th«n, trong ®ã truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc ®­îc b¶o tån vµ ph¸t huy ®óng theo h­íng ph­¬ng phó vµ lµnh m¹nh cña H§H. II: Kh¸i qu¸t ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n n­íc ta b­íc vµo giai ®o¹n míi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc Trong thêi gian kÓ tõ sau §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®Ó chuÈn bÞ cho c¸c Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø IV vµ VI, c¸c kú häp cña Quèc héi vµ ChÝnh phñ, ®· cã nhiÒu lÇn ®¸nh gi¸ t×nh h×nh n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Qua 15 n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt tõ sau Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø V ( khãa VII ) bµn vÒ: “ tiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ kinh tÕ x· héi n«ng th«n” ®Õn nay, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n n­íc ta tiÕp tôc ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín: L­¬ng thùc liªn tôc t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 5% lµ kÕt qu¶ kh¶ quan. B¶o ®¶m møc an toµn l­¬ng thùc cho c¶ n­íc vµ cã d÷ tr÷, liªn tôc xuÊt khÈu víi sè l­îng lín. L­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®· t¨ng tõ 370kg (1995) lªn 437kg (2000). §ñ l­¬ng thùc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n. L­¬ng thùc ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn cho ch¨n nu«i cã b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh vµ c¸c c©y c«ng nghiÖp, rau, qu¶, c©y l©m nghiÖp ®Òu gia t¨ng. Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m, thuû s¶n t¨ng ®Òu ë møc cao (trªn 4,5% / n¨m) liªn tôc trong nhiÒu n¨m, thÓ hiÖn ®­îc tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi cña nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta. C¸c ngµnh s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp trong n«ng th«n ®· ®­îc më réng, tuy ch­a nhiÒu, nh­ng lµ mét khëi ®iÓm ®¸ng ghi nhËn. N«ng d©n n­íc ta tiÕp cËn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t­¬ng ®èi ªm thuËn. Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c lo¹i xu h­íng t¨ng ®Òu qua nhiÒu n¨m, ®· t¹o ra nhiÒu ngo¹i tÖ cµng lín cho ®Êt n­íc ( chiÕm trªn 40% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu) KÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt trong n«ng th«n ngµy cµng ®­îc quan t©m xóc tiÕn x©y dùng vµ n©ng cÊp, cho nªn bé mÆt n«ng th«n ë kh«ng Ýt n¬i ®· cã d¸ng dÊp hiÖn ®¹i ho¸. Quan hÖ s¶n xuÊt ë n«ng th«n ®­îc nhËn thøc l¹i, phï hîp h¬n víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ l­îc l­îng s¶n xuÊt, ®ang tiÕp tôc ®­îc ph¸t triÓn ®óng h­íng vµ thiÕt thùc. C«ng cuéc xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, quan t©m ®Õn c¸c vïng khã kh¨n ®­îc triÓn khai tÝch cùc. V¨n ho¸, gi¸o dôc y tÕ cã sù ph¸t triÓn míi, kh«ng cßn t×nh tr¹ng tr× trÖ xuèng cÊp m¹nh nh­ 4 - 5 n¨m vÒ tr­íc. D©n chñ ho¸ n«ng th«n ®ang ®­îc tÝch cùc thùc hiÖn nh»m ®¸p øng yªu cÇu míi cña ph¸t triÓn n«ng th«n... Trªn ®©y lµ toµn c¶nh vÒ bøc tranh cña n«ng th«n n­íc ta tuy ®¹t ®­îc nh­ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, nh­ng cßn chøa ®ùng nhiÒu mÆt yÕu kÐm, bÊt cËp, thËm chÝ m©u thuÉn vµ th¸ch thøc lín. Tuy vËy nh÷ng thµnh tùu trªn ®¹t ®­îc lµ hÕt søc to lín. §ã lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh phÊn ®Êu gian khæ vµ bÒn bØ cña n«ng d©n n­íc ta, sù quan t©m hç trî cña toµn x· héi d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù chØ ®¹o cña Nhµ n­íc. III. gi¶i ph¸p ph¸t triÓn øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp n«ng th«n TiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh n«ng nghiÖp trªn c¬ së khai th¸c lîi thÕ vÒ tµi nguyªn sinh häc ®a d¹ng vµ nh÷ng lîi thÕ kh¸c nh»m ®¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh l­¬ng thùc, thùc phÈm, cung cÊp nguyªn liÖu víi khèi l­îng lín vµ chÊt l­îng cao cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, cung cÊp hµng ho¸ cã søc m¹nh cao cho xuÊt khÈu. §Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô n«ng th«n theo h­íng ngµy cµng hiÖn ®¹i ®Ó võa phôc vô thiÕt thùc cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, võa gi¶i quyÕt mét c¸ch v÷ng ch¾c c¸c yªu cÇu kinh tÕ - x· héi cña ph¸t triÓn n«ng th«n, tr­íc hÕt lµ thu hót lao ®éng tõ n«ng nghiÖp, thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng t¹i chç. X©y dùng, ph¸t triÓn vµ n©ng cÊp hÖ thèng h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ë n«ng th«n (m¹ng l­íi ®iÖn, thuû lîi, ®­êng giao th«ng, n­íc s¹ch, th«ng tin liªn l¹c , häc tËp vui ch¬i gi¶i trÝ...) t¹o nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, c¶i thiÖn ®êi sèng d©n c­ theo yªu cÇu v¨n minh hiÖn ®¹i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng. §Èy m¹nh viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu tiªn tiÕn cña khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ vµo c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng ë n«ng th«n, tr­íc hÕt lµ n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n, nh»m t¨ng n¨ng suÊt , chÊt l­îng s¶n phÈm vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng. Kh«ng ngõng ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ - x· héi ë n«ng th«n; x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý theo h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt lín trong c¶ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é ngµy cµng cao t­¬ng øng víi yªu cÇu cña CNH, H§H trªn c¬ së n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc vµ båi d­ìng nh©n tµi ë n«ng th«n. B¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng , bao gåm c¶ m«i tr­êng sinh th¸i vµ m«i tr­êng kinh tÕ- x· héi ë n«ng th«n, lµm cho mçi ng­êi h­ëng thô mét c¸ch toµn diÖn nh÷ng thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh CNH, H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. 8. §Èy m¹nh ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc. - Ph¸t triÓn thuû lîi, giao th«ng vµ l­íi ®iÖn n«ng th«n kÕt hîp víi c¸c c«ng tr×nh phßng chèng thiªn tai. - Tõng b­íc thùc hiÖn c¬ giíi ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ë n«ng th«n. IV. nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc - §Çu t­ cña nhµ n­íc cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë n«ng th«n cßn ch­a hîp lý. - Khã kh¨n, th¸ch thøc gi÷a ®ßi hái n©ng cao tr×nh ®é tÝch tô, tËp trung ho¸ s¶n xuÊt, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ theo yªu cÇu x©y dùng nÒn s¶n xuÊt lín trong c¸c lÜnh vùc cña kinh tÕ n«ng th«n víi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ nong th«n nãi chung cßn nhá bÐ, ph©n t¸n, manh món, mang nÆng tÝnh s¶n xuÊt nhá. - Khã kh¨n, th¸ch thøcgi÷a yªu cÇu ph©n c«ng l¹i lao ®éng n«ng th«n, gi¶i quyÕt viÖc lµm, ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ - x· héi n«ng th«n víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cßn rÊt khã kh¨n cña c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, n¨ng lùc h¹n chÕ cña chÝnh lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n. - Khã kh¨n, th¸ch thøc gi÷a viÖc tËp trung c¸c vïng träng ®iÓm, t¹o b­íc ph¸t triÎn nhanh ban ®Çu cña kinh tÕ n«ng th«n víi viÖc ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c vïng , rót ng¾n sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. - Khã kh¨n, th¸ch thøc trong viÖc ph¸t huy tr¸ch nhiÖm vµ t×nh chñ ®éng cña n«ng d©n víi x¸c ®Þnh hîp lý tr¸ch nhiÖm vµ vai trß cña Nhµ nn­íc trong viÖc ®Þnh h­íng tæ chøc , hç trî vµ b¶o hé n«ng nghiÖp vµ n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Thùc chÊt, nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc trªn ®©y kh«ng ph¶i míi n¶y sinh mµ cã mÇm mèng tõ nhiÒu n¨m tr­íc nh­ng chËm ®­îc gi¶i quyÕt nªn ®· trë thµnh nh÷ng lùc c¶n lín. Vµ nay lµ nh÷ng th¸ch thøc thùc sù ®ang ®èi mÆt kh«ng riªng ®èi víi n«ng d©n, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n mµ cßn ®èi víi c¶ toµn x· héi. c. kÕt thóc vÊn ®Ò Tãm l¹i, chñ tr­¬ng ®Èy m¹nh øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cña ®¶ng lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n vµ cã c¨n cø khoa häc. Cïng víi viÖc CNH, H§H ®Êt n­íc th× viÖc CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ãng vai trß quan träng nh»m ®­a n­íc ta tõ mét n­íc n«ng nghiÖp trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ tr­¬ng nµy ®· ®­îc thùc hiÖn vµ ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ ®¸ng mõng, bé mÆt cña n«ng th«n ngµy nay ®· d­îc thay da ®æi thÞt, kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh phè vµ n«ng th«n ®· ®­îc rót ng¾n cµng chøng tá tÝnh ®óng ®¾n cña chñ tr­¬ng nµy. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc th× vÉn cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ thö th¸ch v× vËy viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n ®ã cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p kh¸c nhau. øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc h oµn thµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ë n­íc ta. V× vËy, viÖc óng dông khoa häc c«ng nghÖ cÇn ph¶i ®­îc sù l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o chÆt chÏ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. d. TµI liÖu tham kh¶o §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, IX. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng lÇn thø n¨m, b¶y(kho¸ VII). NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ vÒ “Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n”(1999). “Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Môc lôc ._.