Chính sách kinh tế mới của Lênin (NEP) và công cuộc đổi mới ở nước ta

®Ò tµi: chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña lªnin vµ c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta Lêi nãi ®Çu N¨m 1921 n­íc Nga x« viÕt ®øng tr­íc mét b­íc ngoÆt lÞch sö vµ b¾t ®Çu chuyÓn m×nh m¹nh mÏ víi c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ. Khëi nguån cña c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ trªn toµn n­íc nga lµ ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi cña Lªnin. Tõ thùc tr¹ng kinh tÕ x· héi n­íc Nga sau néi chiÕn mïa thu n¨m 1921, Lªnin ®· ®Ò xuÊt mét chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ ®­a nã vµo hiÖn thùc nÒn kinh tÕ x· héi nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò gay g¾t ®ang ®ßi hái gi¶i quyÕt mét c¸ch cÊp b¸ch ë n­íc Nga. ChØ sau vµi n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ ,®­a chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµo thùc tiÔn, n­íc Nga ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng vang déi . Thµnh c«ng vang déi Êy lµ minh chøng kh«ng thÓ b¸c bá tÝnh ®óng ®¾n cña ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi . Nã b¸c bá mäi hå nghi, mäi luËn ®iÖu cho r»ng thùc hiÖn ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi lµ quay vÒ víi Chñ nghÜa T­ b¶n lµ “t­ b¶n ho¸” vµ “chÖch h­íng XHCN”. Nhê thùc hiÖn NEP mµ chÝnh quyÒn non trÎ ®· v­ît qua ®­îc giai ®o¹n khã kh¨n nhÊt vµ ®­îc cñng cè thªm mét b­íc v÷ng ch¾c, t¹o ®µ ph¸t triÓn vò b·o ë n­íc Nga sau nµy. Thùc tiÔn nh÷ng n¨m thùc hiÖn NEP ë Nga cho thÊy ý nghÜa cña NEP ®· v­ît ra khái khu©n khæ chËt hÑp cña mét chÝnh s¸ch kinh tÕ d©n téc ®­îc quy ®Þnh bëi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ x· héi n­íc Nga sau chiÕn tranh. NEP ®· trë thµnh mÉu h×nh , mét sù lùa chän tÊt yÕu cho tÊt c¶ c¸c n­íc cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN. ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi cña Lªnin lµ mét mÉu mùc vÒ mét chiÕn l­îc t×nh thÕ ®ång thêi nã còng mang ý nghÜa mét chiÕn l­îc kinh tÕ x· héi l©u dµi nh»m cã thÓ x©y dùng CNXH tõ ®iÓm xuÊt ph¸t kinh tÕ l¹c hËu. N­íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é b­íc lªn CNXH, chóng ta ®i lªn CNXH tõ mét n­íc n«ng nghiÖp , s¶n xuÊt nhá l¹c hËu. V× vËy viÖc vËn dông NEP vµo ®iÒu kiÖn n­íc ta võa lµ tÊt yÕu vïa lµ cÇn thiÕt. §Æc biÖt lµ hiÖn nay chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n to lín vÒ kinh tÕ x· héi th× viÖc ¸p dông NEP vµo n­íc ta cµng trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. §Ó cã thÓ vËn dông NEP vµo nÒn kinh tÕ n­íc ta , yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i nghiªn cøu NEP c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn NEP ë n­íc Nga nh»m t×m ra nh÷ng bµi häc bæ Ých , nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng ®¾n cho c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta . Trong nh÷ng n¨m võa qua c«ng cuéc ®æi míi ®· diÔn ra s«i ®éng trªn mäi lÜnh vùc cña toµn bé nÒn kinh tÕ . Nh÷ng thµnh tùu mµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc lµ thùc sù to lín . Tuy nhiªn bªn c¹nh cßn cã nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n Êy ®ßi hái chóng ta ph¶i kh¾c phôc kÞp thêi.Vµ con ®­êng ®Ó kh¾c phôc kh«ng g× kh¸c h¬n lµ ph¶i tiÕp tôc ®æi míi, nghiªn cøu vµ vËn dông ph¸t triÓn s¸ng t¹o ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi vµo c«ng cuéc tiÕp tôc ®æi míi nÒn kinh tÕ x· héi n­íc ta. PhÇn a ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi cña Lªnin I. hoµn c¶nh ra ®êi. Cuèi n¨m 1918 ë n­íc nga x¶y ra cuéc néi chiÕn. Bän ®Þa chñ t­ s¶n ®· bÞ lËt ®æ næi dËy chèng chÝnh quyÔn x« viÕt cïng víi sù can thiÖp vò trang tõ bªn ngoµi cña 14 n­íc T­ B¶n Ch©u ¢u do anh ph¸p cÇm ®Çu. Nh»m môc ®Ých “bãp chÕt” Nhµ n­íc x« viÕt cßn non trÎ vµ ng¨n chÆn “nguy c¬ chñ nghÜa céng s¶n”. M­êi bèn n­íc T­ B¶n Ch©u ¢u ®· chiÕm hÇu hÕt c¸c vïng kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt d­íi thêi Nga Sa Hoµng. ë c¸c vïng cßn laÞ T­ S¶n vµ ®Þa chñ næi lªn chèng chÝnh quyÒn b»ng c¶ c¸c biÖn ph¸p vò trang vµ kinh tÕ . Néi chiÕn vµ can thiÖp vò trang tõ bän ngoµi ®· ®Èy n­íc nga vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n chång chÊt. Trong hoµn c¶nh ®ã ®Ó ®èi phã víi kÎ thï, Lªnin ®· ®Ò khÈu hiÖu “tÊt c¶ cho tiªu diÖt kÎ thï” vµ thi hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ “Céng S¶n Thêi ChiÕn”. Trong hoµn c¶nh néi chiÕn vµ can thiÖp ,viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ “Céng S¶n Thêi ChiÕn “ ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ to lín.®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho chiÕn th¾ng cña n­íc Nga tr­íc Chñ nghÜa §Õ quècvµ T­ S¶n §Þa Chñ ph¶n ®éng trong n­íc, b¶o vÖ v÷ng ch¾c chÝnh quyÒn cßn non trÎ. Néi chiÕn vµ can thiÖp ®· ®Ó l¹i hËu qu¶ nÆng nÒ .Nh÷ng khã kh¨n do chiÕn tranh g©y ra bao trïm lªn tÊt c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi n­íc Nga.Vµo thêi kú ®ã tõ “®æ n¸t” lµ mét trong nh÷ng tõ phæ biÕn nhÊt. Nã ph¶n ¸nh ®óng ®¾n t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ do chiÕn tranh kÐo dµi gÇn 7 n¨m g©y ra tr­íc hÕt lµ cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc, råi ®Ðn cuéc néi chiÕn vµ can thiÖp vò trang tõ bªn ngoµi ®· ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ n­íc Nga nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng g× so s¸nh næi. HËu qu¶ cña chiÕn tranh cïng víi viÖc duy tr× chÝnh s¸ch kinh tÕ Céng S¶n Thêi ChiÕn trong mét thêi gian dµi ®· ®Èy n­íc Nga l©m vµo khñng ho¶ng nghiªm träng .S¶n xuÊt gi¶m sót qu¸ lín., n«ng nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng ®ñ l­¬ng thùc, c«ng nghiÖp chØ cung øng mét l­îng rÊt Ýt hµng ho¸ so víi nhu cÇu tiªu dïng x· héi . Hµng ho¸ trë nªn khan hiÕm , n¹n ®ãi x¶y ra kh¾p n¬i . Lªnin viÕt “n­íc Nga ra khái cuéc chiÕn tranh rÊt gièng nh­ ng­êi bÞ bÞ ®¸nh thËp tö nhÊt sinh chØ cã thÓ ®i l¹i bµng ®«i n¹ng!”. Khñng ho¶ng kinh tÕ ®· dÉn ®Õn khñng ho¶ng chÝnh trÞ. N«ng d©n ngµy cµng bÊt m·n víi chÝnh quyÒn . Lîi dông t×nh h×nh nµy bän ph¶n c¸ch m¹ng, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng ®· næi lªn xói dôc quÇn chóng g©y b¹o lo¹n vµ “kinh tÕ mïa xu©n n¨m 1921 ®· biÕn thµnh chÝnh trÞ ‘cron-start’”.Tr­íc t×nh h×nh ®ã Lªnin vµ §¶ng Céng S¶n ®· th¼ng th¾n nh×n nhËn vÊn ®Ò mét c¸ch kh¸ch quan vµ ®· chØ ra r»ng : Bªn c¹nh viÖc bän ph¶n c¸ch m¹ng vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng næi lªn xói dôc quÇn chóng g©y b¹o lo¹n th× nguyªn nh©n c¬ b¶n ë chç “ chËm thay ®æi mét chÝnh s¸ch kh«ng cßn phï hîp”. Cuéc néi chiÕn ®· kÕt thóc, n­íc Nga chuyÓn sang kiÕn thiÕt trong hoµ b×nh. ChÝnh s¸ch kinh tÕ “Céng S¶n Thêi ChiÕn “®· lµm xong vai trß lÞch sö bÊt ®¾c dÜ cña nã. T×nh h×nh thùc tÕ kh«ng cho phÐp nã ®i xa h¬n n÷a ,vµ ®ßi hái ph¶i cã mét chÝnh s¸ch kinh tÕ míi nh»m cøu v·n t×nh h×nh, kh¾c phôc vµ ®­a nÒn kinh tÕ n­íc Nga tiÕn tíi sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, ng¨n chÆn nguy c¬ tan vì vµ cñng cè v÷ng ch¾c khèi liªn minh c«ng n«ng - c¬ së kinh tÕ cho sù tån t¹i cña chÝnh quyÒn x« viÕt. Tõ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n­íc Nga vµ nh÷ng yªu cÇu bøc xóc ®Æt ra ®åi hái ph¶i gi¶ quyÕt mét c¸ch cÊp b¸ch, trªn c¬ së nh÷ng lý luËn s¾c bÐn Lªnin vµ §¶ng Céng S¶n Nga ®· v¹ch ra ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi - NEP lµ mét b­ãc rót lui mang tÝnh chiÕn l­îc ®Ó ®¶m b¶o cho Nhµ n­íc X« viÕt cã thÓ tiÕn thªm nhiÒu b­íc vïng ch¾c. Tr¶i qua thö th¸ch bëi “ ngän löa ®á” nÒn kinh tÕ- chÝnh trÞ - x· héi n­íc Nga ®Çu nh÷ng n¨m 20 , ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi ®· chøng tá søc sèng cña m×nh. ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi ®· ®i vµo thùc tiÔn nÒn kinh tÕ x· héi Nga, tÝnh ®óng ®¾n cña nã ®· ®­îc thµnh c«ng vang déi tõ thùc tiÔn sinh ®éng cña c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ vµ x©y dùng CNXH trªn toµn n­íc Nga chøng minh. II. néi dung chñ yÕu cña NEP MÆc dï chÝnh s¸ch “Céng S¶n Thêi ChiÕn “ cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc chiÕn th¾ng c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, thï ®Þch trong n­íc vµ ngoµi n­íc trong cuéc néi chiÕn vµ can thiÖp vò trang cña chñ nghÜa ®Õ quèc, song chÝnh s¸ch nµy ®· tá ra kh«ng cßn phï hîp khi néi chiÕn kÕt thóc, ®Êt n­íc ®i vµo x©y dùng hiÒn thiÕt trong hoµ b×nh. TiÕp tôc chÝnh s¸ch ®ã lµ sai lÇm vµ lµ nguyªn nh©n ®­a n­íc Nga ®i vµo cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ trÇm träng. §Ó kh¾c phôc sai lÇm Êy,Lªnin ®· v¹ch ra ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi - NEP - h×nh thøc qu¸ ®é lªn CNXH phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cô thÓ vµ quy luËt kh¸ch quan. C¸c néi dung c¬ b¶n cña NEP dÇn ®­îc h×nh thµnh vµ ngµy cµng trë nªn râ nÐt . §ã lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu kh©u liªn hoµn tÊt c¶ c¸c kh©u t¹o thµnh c¬ chÕ kinh tÕ cho phÐp Nhµ n­íc th¸o gì khã kh¨n, ®iÒu hµnh sù vËn ®éng kinh tÕ - x· héi . C¬ chÕ kinh tÕ cña NEP gåm c¸c kh©u c¬ b¶n sau: 1/ B·i bá chÝnh s¸ch tr­ng thu l­¬ng thùc thõa thay vµo ®ã lµ ¸p dông thuÕ l­¬ng thùc. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn lµ b­íc qu¸ ®é tõ tr¹ng th¸i hçn lo¹n sang c¬ chÕ kinh tÕ míi. T¹i sao kh©u®Çu tiªn cña c¬ chÕ kinh tÕ míi l¹i lµ thuÕ l­¬ng thùc vµ ®èi t­îng ®Çu tiªn l¹i lµ n«ng d©n? Trong ®iÒu kiÖn n­íc Nga lóc nµy, giai cÊp n«ng d©n vµ n«ng nghiÖp lµ nguån nu«i sèng x· héi. S¶n xuÊt vµ ®êi sèng phô thuéc rÊt lín vµo n«ng nghiÖp. Khã kh¨n lín nhÊt mµ Nhµ n­íc ®ang vÊp ph¶i lµ thiÕu l­¬ng thùc. §Æc biÖt lµ n¨m 1921 n¹n ®ãi x¶y ra nghiªm trong trªn kh¾p n­íc Nga. V× vËy chÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc ®­îc ban hµnh lµ “biÖn ph¸p cÊp tèc” ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña hä. Khi ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n ®­îc c¶i thiÖn, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña hä ®­îc n©ng cao th× sÏ cã nh÷ng l­îng l­¬ng thùc d­ thõa ra khái nhu cÇu ¨n uèng cña hä, ®©y chÝnh lµ nguån l­¬ng thùc cung cÊp cho x· héi cho c«ng nh©n. “C«ng nh©n sÏ cã b¸nh mú vµ nhiªn liÖu, ®êi sèng cña c«ng nh©n sÏ ®­îc c¶i thiÖn”. ThuÕ l­¬ng thùc ®­îc ¸p dông ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu to lín. Nã kh¾c phôc ®­îc sai lÇm trong chÝnh s¸ch Céng S¶n Thêi ChiÕn vµ cã t¸c dông kÝch thÝch m¹nh mÏ ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt . NÕu nh­ trong chÝnh s¸ch “tr­ng thu l­¬ng thùc” tr­íc ®©y th× toµn bé l­¬ng thùc bÞ coi lµ “thõa” ®Òu ph¶i tr­ng thu thËm chÝ ®«i khi c¶ nh÷ng l­îng cÇn thiÕt cho céc sèng cña ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt . Khi chuyÓn sang thuÕ l­¬ng thùc , ng­êi n«ng d©n ®­îc tù do canh t¸c tªn ruéng ®Êt cña m×nh vµ chØ ph¶i nép mét phÇn thuÕ l­¬ng thùc dùa trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn canh t¸c tù nhiªn vèn cã cña ruéng ®Êt. PhÇn cßn lai ng­êi n«ng d©n ®­îc phÐp gi÷ l¹i vµ ®­îc quyÒn sö dông, ®em b¸n hay trao ®æi lÊy s¶n phÈm kh¸c phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t cña m×nh . ChÝnh ®iÒu nµy ®· kÝch thÝch ng­êi n«ng d©n tÝch cùc s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt v× s¶n xuÊt ra cµng nhiÒu th× h­ëng thô thµnh qu¶ cµng nhiÒu. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt lín so víi chÝnh s¸ch “tr­ng thu l­¬ng thùc thõa” . Víi chÝnh s¸ch tr­ng thu l­¬ng thùc thõa th× ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm ®Õn ®©u th× ng­êi n«ng d©n còng chØ ®­îc phÐp gi÷ l¹i phÇn l­¬ng thùc ®ñ ¨n . ChÝnh v× thÕ nªn trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i nã ®· thñ tiªu toµn bé ®éng c¬ kinh tÕ cña ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt tõ ®ã dÉn ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®×nh trÖ n«ng d©n kh«ng cßn h¨ng h¸i s¶n xuÊt n÷a, hä kh«ng ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v× ®Çu t­ cµng nhiÒu th× sÏ cµng mÊt nhiÒu, toµn bé sè l­¬ng thùc d«i d­ sÏ bÞ “tr­ng thu” dÉn tíi l­¬ng thùc thiÕu thèn mét c¸ch nghiªm träng. Víi chÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc , do móc thuÕ thÊp ®Ó ®¶m b¶o kÝch thÝch ng­êi n«ng d©n nªn sè l­îng thùc thu ®­îc b­íc ®Çu Ýt kh«ng thÎ ®ñ cung cÊp cho bé m¸y Nhµ n­íc vµ qu©n ®éi . Song l­îng l­¬ng thùc thu ®­îc ngµy cµng t¨ng tõ ®ã ngµy mét ®¶m b¶o h¬n cho nhu cÇu cña bé m¸y Nhµ n­íc vµ qu©n ®éi. MÆt kh¸c l­îng l­¬ng thùc cßn thiÕu ®­îc Nhµ n­íc®¶m b¶o b¨ng c¸ch trao ®æi c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó ®æi lÊy l­¬ng thùc cña n«ng d©n . ChÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc ®· ®­îc ¸p dông vµ thµnh c«ng trªn nhiÒu mÆt , nã tho¶ m·n mong muèn chÝnh ®¸ng cña ng­êi n«ng d©n Nga vµ ®· gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò gay g¾t vÒ l­¬ng thùc. ThuÕ l­¬ng thùc lµ ““chiÕc ®ßn xeo” m¹nh mÏ ®Ó kh«i phôc nÒn n«ng nghiÖp sau chiÕn tranh, biÓu hiÖn yªu cÇu tÝnh quy luËt cña qu¸ tr×nh kh«i phôc kinh tÕ” , “thuÕ l­¬ng thùc gióp c¶i thiÖn kinh tÕ cña n«ng d©n. B©y giê n«ng d©n sÏ b¸t tay vµo lµm viÖc mét c¸ch yªn t©m vµ h¨ng h¸i h¬n vµ ®ã chÝnh lµ ®iÒu chñ yÕu”. 2/ Sö dông nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇnvµ c¸c h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhá , kinh tÕ TBTN, kinh tÕ TBNN, vµ cñng cè kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ trong ®ã kinh tÕ quèc doanh ®ãng vai trß chñ ®¹o . Sù tån tai nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®­îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt . Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é nµy võa lµ tÊt yÕu võa lµ cÇn thiÕt ®Æc biÖt lµ khi c¸c thµnh phÇn x· héi chñ nghÜa ch­a ®ñ søc ®Ó trang tr¶i cho toµn bé nÒn kinh tÕ th× sö dông nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cho phÐp khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc tiÒm n¨ng trong x· héi , tËn dông ®­îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu ngµy cµng gay g¾t cña ®êi sèng x· héi . Khi ®­a ra luËn ®iÓm naú nhiÒu ng­êi cho r»ng lµm nh­ vËy lµ quay trë vÒ víi chñ nghÜa t­ b¶n , nh­ng Lªnin ®· kh¼ng ®Þnh kh«ng ph¶i nh­ vËy mµ ®©y lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan , lµ mét b­íc mµ chóng ta ph¶i ®i qua ®Ó cã thÓ qu¸ ®é lªn CNXH mét c¸ch ch¾c ch¾n nhÊt. Kinh nghiÖm vµ thùc tiÔn chØ ra r»ng: N­íc Nga kh«ng thÓ trùc tiÕp qu¸ ®é lªn CNXH ®­îc. Nh÷ng t­ t­ëng tr­íc ®· cho r»ng chóng ta cã thÓ qu¸ ®é trùc tiÕp lªn CNXH b»ng viÖc ¸p dông b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh vµ ph¸p quyÒn cña Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n nh»m tiÕn hµnh ph©n phèi nh­ d­íi chñ nghÜa céng s¶n lµ mét sù m¬ hå vµ sai lÇm nghiªm träng. §Ó kh¾c phôc c¸c sai lÇm Êy ®Ó tiÕn lªn CNXH , vµ cã thÓ qu¸ ®é mét c¸ch ch¾c ch¾n nhÊt th× kh«ng cßn con ®­êng nµo kh¸c h¬n lµ chóng ta ph¶i sñ dông nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Sù ph¸t triÓn cña trao ®æi t­ nh©n cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ sù ph¸t triÓn kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc khi cã hµng triÖu ng­êi s¶n xuÊt nhá, ®Æc biÖt lµ khi cÇn kh«i phôc kinh tÕ c¶ vÒ c«ng nong nghiÖp .ViÖc ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn ®ã lµ d¹i dét vµ cã h¹i cho c¸ch m¹nh. “ChÝnh s¸ch Êy lµ mét sù d¹i dét vµ tù s¸t ®èi víi ®¶ng nµo muèn ¸p dông nã . D¹i dét v× vÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ chÝnh s¸ch Êy kh«ng thÓ nµo thùc hiÖn ®­îc. Tù s¸t v× §¶ng nµo thi hµnh chÝnh s¸ch Êy nhÊt ®Þnh sÏ bÞ ph¸ s¶n”. Xu h­íng ph¸t triÓn Êy lµ tÊt yÕu song kh«ng ®­îc coi th­êng bu«ng láng sù kiÓm tra kiÓm so¸t sù ph¸t triÓn cña TBCN vµ ph¶i ®¶m b¶o ®Þnh h­íng XHCN b»ng c¸ch ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ quèc doanh. Nh­ vËy chñ tr­¬ng cña NEP lµ sö dông nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, kh«i phôc vµ sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ TBCN , tuy nhiªn l¹i h­íng nã vµo con ®­êng cña TBNN . §ång thêi víi viÖc cñng cè c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa lµm cho thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®ãng vai trß chñ ®¹o t¹o nªn c¬ së vËt chÊt ®Ó h­íng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ®Þnh h­íng cu¶ Nhµ n­íc XHCN. Theo Lªnin muèn kiÓm tra kiÓm so¸t sù ph¸t triÓn cña xu h­íng TBCN nhÊt lµ n¹n ®Çu c¬ th× ph¶i sö dông h×nh thøc kinh tÕ Chñ nghÜa T­ b¶n Nhµ n­íc “CHñ nghÜa T­ b¶n Nhµ n­íc kh«ng ®¸ng sî mµ ®¸ng mong ®îi” “Chñ nghÜa T­ b¶n Nhµ n­íc lµ sù chuÈn bÞ vËt chÊt ®Çy ®ñ nhÊt cho Chñ nghÜa X· héi , lµ nÊc thang lÞch sö mµ gi÷a nã víi nÊc thang ®­îc gäi lµ CNXH vµ sÏ kh«ng cßn nÊc thang nµo n÷a.” Chóng ta cµng lªn cao trªn bËc thang chÝnh tù Êy chóng ta cµng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ Nhµ n­íc X· héi Chñ nghÜa vµ chuyªn chÝnh v« s¶n th× chóng ta cµng Ýt cã quyÒn lo sî “chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc”. “§øng trªn ý nghÜa cña kinh tÕ vËt chÊt , kinh tÕ s¶n xuÊt mµ xÐt th× chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc lµ phßng chê cña CNXH . Thùc tÕ chóng ta cßn ch­a tíi phßng phßng chê ®ã vµ nÕu chóng ta vµo phßng chê ®ã th× chóng ta kh«ng thÓ tiÕn tíi c¸nh cöa CNXH ®­îc “. V× vËy tÊt yÕu ph¶i sö dông chñ nghÜa t­ b¶n b»ng c¸ch h­íng nã vµo chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc vµ thêi kú qu¸ ®é cña chóng ta lµ “qu¸ ®é xuyªn qua Chñ nghÜa T­ b¶n Nhµ n­íc “ ®Ó tiÕn lªn CNXH . 3/ Tæ chøc thÞ tr­êng më réng th­¬ng nghiÖp, thiÕt lËp quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ , kh«i phôc l­u th«ng trong n­íc. Lªnin ®· nªu lªn chøc n¨ng míi cña Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n trong lÜnh vùc kinh tÕ nh­: §iÒu tiÕt viÖc mua b¸n l­u th«ng tiÒn giÊy. Tæ chøc th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc, b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. æn ®Þnh c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ gi· c¸c c¬ quan kinh tÕ Nhµ n­íc , tæ chøc thÞ tr­êng, kh«i phôc l­u th«ng. C¨n cø vµo thÞ tr­êng , tÝnh to¸n ®Õn c¸c quy luËt cña nã, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ th­êng xuyªn ®­îc x©y dùng trªn c¬ së kiÓm kª chÝnh x¸c thÞ tr­êng. Trong ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi , th­¬ng nghiÖp ®­îc coi lµ m¾t xÝch quan träng trong toµn bé chuçi d©y xÝch c¸c sù kiÖn lÞch sö. §ã lµ m¾t xÝch mµ Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n ph¶i ®em toµn lùc ra n¾m lÊy, b»ng kh«ng chóng ta sÏ khong lµm chö ®­îc toµn bé c¸c d©y xÝch ®ã , chóng ta sÏ kh«ng ®Æt ®­îc nÒn mãng cña nhòng mèi qua hÖ kinh tÕ x· héi trong XHCN Th­¬ng nghiÖp lµ m¾t xÝch quan träng v× môc ®Ých cao nhÊt cña ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi lµ thiÕt lËp liªn minh kinh tÕ gi÷a c«ng nh©n vµ n«ng d©n “trong ®iÒu kiÖn n«ng nghiÖp l¹c hËu ph©n t¸n th× th­¬ng nghiÖp lµ mèi liªn hÖ kinh tÕ duy nhÊt cã thÓ cã gi÷a hµng chôc triÖu tiÓu n«ng víi giai cÊp v« s¶n”. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i gi÷ c¸c vÞ trÝ chØ huy trong th­¬ng nghiÖp. §Ó n¾m ch¾c c¸c vÞ trÝ chØ huy trong th­¬ng nghiÖp vµ lµm chñ thÞ tr­êng , Nhµ n­íc ph¶i chó ý ®Æc biÖt ®Õn cñng cè mèi liªn hÖ gi÷a c«ng th­¬ng nghiÖp quèc doanh, gi÷a tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Víi th­¬ng nghiÖp quèc doanh vµ th­¬ng nghiÖp tËp thÓ ®Ó n¾m quÜ hµng ho¸ dïng lµm ph­¬ng tiÖn ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng. §Ó ®em toµn lùc n¾m ch¾c m¾t xÝch nµy Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng ph¶i ch¨m lo th­êng xuyªn cñng cè nghµnh th­¬ng nghiÖp mµ cßn ph¶i huy ®éng sù gióp ®ì cã hiÖu qu¶ cña c¬ quan Ng©n hµng Tµi chÝnhcho th­¬ng nghiÖp b»ng c¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho th­¬ng nghiÖp x· héi chñ nghÜa kinh doanh vµ thóc ®Èy vµ “c¶i t¹o hoµ b×nh” x· héi chñ nghÜa ®èi víi t­ b¶n th­¬ng nghiÖp. Bªn c¹nh tæ chøc thÞ tr­êng th× thiÕt lËp quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn lµ tÊt yÕu. Tr­íc ®©y cho r»ng c¬ cÊu kinh tÕ x· héi cµng thuÇn nhÊt cµng tèt vµ ®ång thêi víi quan ®iÓm ®ã ®· dÉn tíi th¸i ®é kú thÞ kinh tÕ hµng ho¸ ®èi lËp , ®èi lËp kinh tÕ hµng ho¸ víi CNXH . §ã lµ quan ®iÓm sai lÇm mµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña nã lµ tõ viÖc cho r»ng kinh tÕ hµng ho¸ lµ cña chñ nghÜa t­ b¶n . Lªnin ®· chØ ra r»ng kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ph¶i lµ cña riªng chñ nghÜa t­ b¶n mµ nã lµ mét nÊc thang trong trong nh÷ng nÊc thang cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Khëi ®iÓm cña kinh tÕ hµng ho¸ ®· b¾t tõ trong lßng c¸i x· héi tiÒn TBCN vµ ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n th× kinh tÕ hµng ho¸ ®· ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é cao vµ tiÕp tôc cho ®Õn CNXH , kinh tÕ hµng ho¸ sÏ ph¸t triÓn coa h¬n n÷a. ViÖc sö dông nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é lµ tÊt yÕu kh¸ch quan v× víi tr×nh ®é cña s¶n xuÊt hiÖn t¹i chóng ta ch­a thÓ cã mét kiÓu s¶n xuÊt tiÕn bé h¬n vµ cµng kh«ng thÓ quay l¹i víi kinh tÕ tù nhiªn cña thêi ®¹i phong kiÕn vµ tiÒn phong kiÕn. Víi ­u viÖt tuyÖt ®èi cña kinh tÕ hµng ho¸ so víi kinh tÕ tù nhiªn th× viÖc sö dông nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ tÊt yÕu. H¬n n÷a viÖc sö dông kinh tÕ hµng ho¸ cã thÓ ph¸t huy ®­îc mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ x· héi nh»m cã thÓ tiÕn xa , nhanh h¬n trªn con ®­êng x· héi chñ nghÜa. §øng trªn khÝa c¹nh n«ng nghiÖp mµ xÐt th× muèn c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng c«ng nh©n vµ n«ng d©n th× kh«ng thÓ ®­a vµo mét nÒn n«ng nghiÖp gia tr­ëng mang tÝnh chÊt tù cung tù cÊp mµ chØ cã thÓ dùa vµo nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸. MÆt kh¸c quay vÒ víi vÊn ®Ò l­¬ng thùc nÕu ®· thùc hiÖn thuÕ l­¬ng thùc th× phÇn l­¬ng thùc cßn l¹i l«i ra khái nhu cÇu ¨n uèng cu¶ ng­êi n«ng d©n sÏ kh«ng thÓ ph¸t huy t¸c dông kÝch thÝch s¶n xuÊt nÕu nh­ kh«ng cã sù tù do trao ®æi mua b¸n. Nh­ vËy ngay tõ chÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc ®· bao hµm viÖc chuyÓn sang kinh doanh l­¬ng thùc tøc lµ tÊt yÕu ph¶i cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Sö dông nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ ®Ó ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña x· héi. Th«ng qua trao ®æi hµng ho¸ sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Trong n«ng nghiÖp sÏ khuyÕn khÝch ®­îc s¶n xuÊt ®i vµo v­a chuyªn canh võa ph¸t triÓn kinh doanh tæng hîp , nhê ®ã c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn. §ã ®ång thêi lµ con ®­êng ®Ó Nhµ n­íc Nhµ n­íc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l­¬ng thùc mét c¸ch tèt nhÊt. S¶n xuÊt l­¬ng thùc ngµy cµng cã tÝnh chÊt hµng ho¸ th× n«ng d©n ngµy cµng cã lîi nhiÒu h¬n do ®­îc phÐp tù do trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ vµ phÇn l­¬ng thùc thõa sÏ ®­îc gi÷ l¹i sau khi ®· nép thuÕ cho Nhµ n­íc . V× vËy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ ®­îc më réng, kÕt qu¶ lµ l­îng l­¬ng thùc sÏ t¨ng lªn. §iÒu nµy cßn ®¶m b¶o cho nhu cÇu l­¬ng thùc cña bé m¸y Nhµ n­íc vµ qu©n ®éi. Trong c«ng nghiÖp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ph©n bæ hîp lý mäi nguån lùc cho s¶n xuÊt kÝch thÝch s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu chÊt l­îng, s¶n phÈm nµy cµng cao, tõ ®ã tho¶ m·n nhu cÇu x· héi ngµy cµng tèt h¬n. MÆt kh¸c ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi ®ßi hái ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, ®em l¹i lîi Ých tèi ®a ,®iÒu ®ã sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ ®Õn tõng kh©u, tõng c«ng ®o¹n lµm cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Khi c¶ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ®Òu ph¸t triÓn m¹nh mÏ th× kÐo theo th­¬ng nghiÖp vµ l­u th«ng ph¸t triÓn theo v× s¶n xuÊt lµ c¬ së cña trao ®æi hµng ho¸ . Khi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm dåi dµo th× th× tÊt yÕu dÉn ®Õn trao ®æi hµng ho¸ diÔn ra s«i ®éng. 4/ VÊn ®Ò c¬ chÕ qu¶n lý, nÒn tµi chÝnh - tiÒn tÖ. A/ VÒ c¬ chÕ qu¶n lý . + §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa chuyÓn tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh tÕ theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi , doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng thÓ kh«ng tiÕp tôc sèng dùa vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc, kh«ng thÓ qu¶n lý tËp trung b»ng mÖnh lÖnh nh­ tr­íc n÷a. Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý b»ng chØ thÞ ph¶i ®­îc thay b»ng sù kÕt hîp tèi ­u gi÷a ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh víi ph­¬ng ph¸p kinh tÕ, ph¶i thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ. Muèn chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh tÕ kh«ng nh÷ng ph¶i ®¶m b¶o quyÒn tù chñ cña xÝ nghiÖp vÒ s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o tù chñ vÒ tµi chÝnh nhÊt lµ vÒ ph©n phèi lîi nhuËn vµ tiÒn l­¬ng.Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn NEP , nhiÒu h×nh thøc qu¶n lý phong phó ®· ®­îc vËn dông theo khuynh h­íng hoµn thiÖn vµ m¬ réng ph¹m vi ¸p dông c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ x· héi chñ nghÜa dùa trªn quan hÖ biÖn chøng gi÷a tËp trung vµ d©n chñ c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Æc biÖt lµ trong c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh , møc s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng t¨ng lªn nhanh chãng. §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®ßi hái cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng vµ baõng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy ho¹t ®éng trong khu©n khæ ph¸p luËt vµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch b»ng b»ng ph¸p luËt, hµnh chÝnh vµ kinh tÕ. + §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn d©n chñ ho¸ qu¶n lý kinh tÕ, ®¶m b¶o sù tham gia cña quÇn chóng vµo qu¶n lý kinh tÕ. §©y lµ quan ®iÓm xuÊt ph¸t tõ t­ t­ëng “sù nghiÖp c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng” vµ ®­îc Lªnin vËn dông vµo trong lÜnh vùc kinh tÕ mét c¸ch s¸ng t¹o. b/ VÒ nÒn tµi chÝnh - tiÒn tÖ . Kh«i phôc nÒn kinh tÕ theo quan ®iÓm cña ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ .C¸c xÝ nghiÖp ®i vµo h¹ch to¸n kinh doanh kh«ng ®ßi hái kinh phÝ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®ång thêi l¹i nép mét phÇn loùi nhuËn vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®ã lµ mét mÆt cña t×nh . Nh­ng mÆt kh¸c c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× cµng ®ßi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ mét c¸ch cÊp b¸ch. ViÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ cñng cè nÒn tµi chÝnh x« viÕt ®­îc ®Æt trong bèi c¶nh ®Æc biÖt. N­íc Nga tr­íc c¸ch m¹ng ®· ®¹t ®­îc tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ cao. Nh­ng do thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ “Céng S¶n Thêi ChiÕn”vµ nh÷ng hËu qu¶ cña chiÕn tranh nÒn kinh tÕ bÞ x¸o trén tµn ph¸ nÆng nÒ, kinh tÕ hµng ho¸ bÞ thu hÑp , xu h­íng vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng. B­íc vµo kh«i phôc trong t×nh tr¹ng l¹m ph¸t nÆng nÒ béi chi ng©n s¸ch lín , Nhµ n­íc ®øng tr­íc hai vÊn ®Ò khã kh¨n vµ ®ßi hái ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch cÊp b¸ch lµ :ChÊn chØnh tµi chÝnh vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. Vai trß cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh cã ý quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong thêi kú qu¸ ®é “ bÊt kÓ thÕ nµo chóng ta còng ph¶i thùc hiÖn b»ng ®­îc nh÷ng c¶i c¸ch vÒ mÆt tµi chÝnh”. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i cã mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh thèng nhÊt ®­îc quy ®Þnh râ rµng vµ ®­îc chÊp hµnh tõ trªn xuèng d­íi. Bªn c¹nh chÊn chØnh tµi chÝnh, æn ®Þnh tiÒn tÖ còng ®­îc ®Æt ra vµ ®­îc coi lµ mét trong yÕu tè cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh. §ång thêi ®Çy còng lµ cuèi cïng cã t¸c dông quyÕt ®Þnh vµ cñng cè kÕt qu¶ cña toµn bé hÖ thèng chuyÓn h¼n nÒn kinh tÕ quèc d©n theo quü ®¹o míi vµ b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi v÷ng ch¾c. 5/ VÊn ®Ò hîp t¸c x·: ChuyÓn hîp t¸c x· sang con ®­êng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Thu hót dÇn nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá vµo c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau cña hîp t¸c x· trªn c¬ së tù nguyÖn vµ sù gióp ®ì ­u ®·i cña nhµ n­íc c«ng céng Mét trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng nhÊt cña cuéc ®Êu tranh nh»m thùc hiÖn ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi cña chÝnh quyÒn x« viÕt lµ hîp t¸c x· .N¬i mµ c¸i yÕu tè thÓ hiÖn mét c¸ch tøc thêi vµ trùc tiÕp , s©u s¾c . Trong tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng, hîp t¸c x· ®· më réng ®¸ng kÓ c¸c chøc n¨ng kinh tÕ cña m×nh bao trïm phÇn lín d©n c­. Do vËy, c¸c b­íc c¶i t¹o kinh tÕ quan träng kh«ng thÓ kh«ng ch¹m tíi nã . Bëi vËy, ®ång thêi víi nghÞ quyÕt vÒ viÖc dïng thuÕ l­¬ng thùc thay cho “tr­ng thu”, cho phÐp l­u th«ng tù do, cho t­ b¶n t­ nh©n ho¹t ®éng vµ sö dông c¸c h×nh thøc t­ b¶n Nhµ n­íc , §¹i héi lÇn thø X §¶ng Céng S¶n x« viÕt ®· ®Ò ra nhiÖm vô c¶i t¹o mét c¸ch c¨n b¶n hîp t¸c x·. Khi chuyÓn sang ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi, nhiÖm vô cña §¶ng lµ ®Èy m¹nh phong trµo hîp t¸c x· trong hoµn c¶nh míi. NÕu chóng ta kh«ng tÝnh tíi nh÷ng thay ®æi quan träng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá nh­ :tÝnh chÊt vµ xu h­íng ph¸t triÓn c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ , lîi Ých cña s¶n xuÊt nhá th× kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc nhiÖm vô nãi trªn .V× vËy cÇn ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn häc thuyÕt vÒ hîp t¸c x· . Chóng ta bá qua vÊn ®Ò hîp t¸c x· lµ :ph¸ vì vÒ c¬ b¶n c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®· ®­îc v¹ch ra trong ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi Hîp t¸c x· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc liªn hiÖp vµ tæ chøc hµng triÖu ng­êi vµ sau ®ã lµ toµn bé d©n c­. Nh­ vËy, nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho b­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi .Lª Nin viÕt “Qu¸ ®é tõ hîp t¸c x· cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá lªn chñ nghÜa x· héi lµ qu¸ ®é tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín, cã nghÜa lµ mét sù qu¸ ®é phøc t¹p h¬n. Nh­ng nÕu thµnh c«ng th× cã kh¶ n¨ng l«i kÐo ®­îc qu¶ng ®¹i quÇn chóng réng r·i,cã kh¶ n¨ng nhæ ®­îc gèc rÔ s©u xa h¬n vµ dai d¼ng h¬n cña c¸c quan hÖ cò tiÒn chñ nghÜa x· héi thËm chÝ lµ tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa” Trong khi cñng cè vÞ trÝ cña m×nh víi t­ c¸ch lµ h×nh thøc qu¸ ®é lªn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, hîp t¸c x· ®ång thêi thùc hiÖn th¾ng lîi c¶ chøc n¨ng ®iÒu tiÕt t­ b¶n t­ nh©n . Qua hai t¸c phÈm : “ Bµn vÒ thuÕ l­¬ng thùc” vµ “Bµn vÒ chÕ ®é hîp t¸c”,Lªnin ®· chØ râ ra xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c hîp t¸c x·, x¸c ®Þnh con ®­êng ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi th«ng qua sù ph¸t triÓn vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c c¬ quan kinh tÕ hîp t¸c víi nhµ n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô kinh tÕ - x· héi quan träng nhÊt cña thêi kØ qu¸ ®é, ®Þnh ra sù ph¸t triÓn vµ xem xÐt hîp t¸c x· lµ mét h×nh thøc chñ yÕu ®­a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá lªn CNXH, ®ång thêi Lªnin còng chØ ra r»ng h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c nã kÕt hîp thµnh c«ng lîi Ých cña c¸ nh©n cña nhãm vµ cña toµn d©n. Do ®ã ®©y lµ h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ quan träng, nã ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH. Lªnin viÕt “khi quyÒn lùc chÝnh trÞ vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu ®· vÒ tay giai cÊp c«ng nh©n th× nh÷ng xÝ nghiÖp hîp t¸c x· vÒ nguyªn t¾c kh«ng kh¸c xÝ nghiÖp x· héi chñ nghÜa. Hîp t¸c x· lµm cho viÖc chuyÓn lªn CNXH ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt nhá nµo còng trë nªn dÔ dµng v× r»ng môc ®Ých cña hîp t¸c x· lµ ®iÒu dÔ hiÓu ®èi víi quÇn chóng”. Nh­ vËy d­íi ¸nh s¸ng cña nh÷ng ph¸t minh lý luËn míi Lªnin ®· ®­a ra mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p ®Ó duy tr× vµ kÝch thÝch qu¸ tr×nh hîp t¸c ho¸. Lªnin ®· chØ râ vai trß cña hîp t¸c x· vµ sù tÊt yÕu cÇn thiÕt ph¶i thu hót nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá vµo hîp t¸c x· nh»m cã thÓ thùc hiÖn b­íc qu¸ ®é v÷ng ch¾c lªn CNXH th«ng qua h×nh thøc hîp t¸c x·. III Tãm l¹i Thùc tr¹ng n­íc Nga sau chiÕn tranh ®· ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch kinh tÕ. Trong hoµn c¶nh Êy Lªnin vµ §¶ng Céng s¶n ®· ®Ò ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn vµ ®­a n­íc Nga tiÕp tôc trªn con ®­êng CNXH. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®­a ra nh»m cñng cè vµ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ XHCN trong nÒn kinh tÕ ®¶m b¶o th¾ng lîi hoµn toµn cho quan hÖ s¶n xuÊt XHCN, x· héi ho¸ dÇn dÇn s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, xo¸ bá nh÷ng yÕu tè t­ b¶n chñ nghÜa vµ x©y dùng CNXH. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®­îc thùc hiÖn trong hoµn c¶nh x©y dùng hoµ b×nh mét x· héi míi vµ chñ yÕu nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ x· héi cã tÝnh chÊt x©y dùng s¸ng t¹o ®· ph¶n ¸nh c¸c tÝnh quy luËt kh¸ch quan cña thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn CNXH. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®­îc ®Æt ra nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò gay g¾t cña kinh tÕ chÝnh trÞ n­íc Nga, tiÕp tôc ®­a n­íc Nga tiÕn xa h¬n trªn con ®­êng CNXH. Thµnh c«ng vang déi tõ thùc tiÔn sinh ®éng cña c«ng cuéc x©y dùng kiÕn thiÕt n­íc Nga sau Ýt n¨m ¸p dông chÝnh s¸ch kinh tÕ míi lµ mét minh chøng kh«ng thÓ phñ nhËn cho tÝnh ®óng ®¾n vµ hîp lý cña ChÝnh s¸ch nµy. ChÝnh S¸ch Kinh TÕ Míi ®· v­ît ra khái khu©n khæ chËt hÑp mét chÝnh s¸ch kinh tÕ d©n téc ®­îc quy ®Þnh bëi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n­íc Nga sau thêi chiÕn. Nã mang tÝnh thêi sù vµ ý nghÜa quèc tÕ s©u s¾c. Nã ®· trë thµnh mÉu h×nh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cho tÊt c¶ c¸c n­íc ®ang tr«ng thêi kú qu¸ ®é cã ®Þnh h­íng ®i lªn x· héi chñ nghÜa, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®i lªn CNXH tõ s¶n xuÊt nhá l¹c hËu PhÇn b VËn dông chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµo c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta HiÖn nay trong qu¸ c¶i tæ ë c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa chÝnh s¸ch kinh tÕ míi lu©n ®­îc ®­a ra nghiªn cøu nh»m t×m ra gi¶i ph¸p cô thÓ ¸p dông vµo thùc tiÔn c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cña mçi n­íc. Tr«ng nhiÒu n¨m qua ë n­íc ta còng nh­ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c tuy tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau nh­ng tÊt c¶ ®Òu ph¶i tËp truung lùc lù¬ng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi. Tõ khi t­ duy kinh tÕ ®­îc ®æi míi chóng ta thÊy râ rµng r»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin ®¸p øng ®­îc vÒ c¬ b¶n nh÷ng ®ßi hái hiÖn t¹i. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin ®­îc coi nh­ lµ “cÈm nang thÇn kú” ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Lªnin kh«ng nh÷ng ®· ®Æt nÒn mãng lý luËn mµ cßn nªu ra mÉu mùc vÒ chiÕn l­îc s¸ch l­îc c¸ch m¹ng XHCN, ph¶n ¸nh ®óng ®¾n cña quy luËt ra ®êi vµ ph¸t triÓn CNXH trong ®iÒu kiÖn thêi ®¹i míi. T­ t­ëng kinh tÕ cña Lªnin vµ toµn bé häc thuyÕt cña Ng­êi ®ang soi s¸ng h­íng dÉn mçi b­íc tiÕn lªn cña c¸c qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ë c¸c n­íc XHCN. §èi víi chóng ta mÆc dï thêi kú thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ë Liªn X« c¸ch xa chóng ta vÒ mÆt thêi gian mµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ chÝnh s¸ch ®ã ®· gi¶i quyÕt thanhf c«ng ë n­íc Nga l¹i rÊt gÇn gòi víi chóng ta hiÖn nay mµ chóng ta ®ang tËp trung gi¶i quyÕt. ChÝnh v× vËy mµ viÖc nghiªn cøu vËn dông NEP vµo n­íc ta ®­îc ®Æt ra mét c¸ch cÊp thiÕt nh»m t×m ra con ®­êng ®óng ®¾n nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ thùc hiÖn b­íc qu¸ ®é lªn CNXH. C«ng cuéc ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng ®­îc ®¸ng dÊu b»ng mèc lÞch sö lµ ®¹i héi VI §¹i biÓu toµn quèc. §ång thêi §¶ng còng ®Æt ra nhiÖm vô ph¶i cã m« h×nh kinh tÕ míi dùa trªn viÖc nghiªn cøu vµ vËn dông s¸ng t¹o ._.