Chiến lược phát triển kinh doanh của cụm cảng

LêI Më §ÇU Ngµnh hµng kh«ng d©n dông lµ mét trong nh÷ng ngµnh mòi nhän cña ®Êt n­íc ta. MÆc dï ngµnh hµng kh«ng d©n dông cña ta cßn rÊt non trÎ so víi hµng kh«ng thÕ giíi nh­ng víi tÊt c¶ nh÷ng nç lùc cña m×nh, hµng kh«ng ViÖt Nam ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh. Cïng víi sù ph¸t tiÓn cña ®Êt n­íc, ngµnh hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam cµng ph¶i kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh lµ mét trong nh÷ng ngµnh mòi nhän , ®­a ®Êt n­íc ta giao l­u vµ héi nhËp víi b¹n bÌ quèc tÕ , b¾t kÞp ®­îc sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi . Qua ®ît thùc tËp t¹i Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c , em ®· tiÕp thu vµ häc tËp ®­îc rÊt nhiÒu ®iÒu . Tõ thùc tiÔn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña côm c¶ng , em ®· phÇn nµo hiÓu ®­îc c«ng viÖc thùc tÕ cña m×nh sau nµy . Qua ®©y , em còng xin c¶m ¬n c¸c c« chó ë Côm C¶ng HKSB MiÒn B¾c vµ thÇy gi¸o h­íng dÉn Nghiªm Sü Th­¬ng ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vµ h­íng dÉn em hoµn thµnh b¸o c¸o thùc tËp nµy. Bµi b¸o c¸o thùc tËp cña em gåm 4 phÇn: PhÇn I. Lêi më ®Çu. PhÇn II. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh , ph¸t triÓn vµ ®Æc ®iÓm chung cña Doanh nghiÖp. PhÇn III. Ph©n tÝch thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. PhÇn IV. KÕt LuËn. PhÇn I . C¥ Së Lý LUËN VÒ HIÖU QU¶ SXKD 1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ ph©n lo¹i hiÖu qu¶ SXKD 1.1. kh¸i niÖm hiÖu qu¶ SXKD HiÖu qu¶ lµ mét ph¹m trï khoa häc vÒ qu¶n lý kinh tÕ, cã vai trß vµ ý nghÜa to lín trong thùc tiÔn qu¶n lý còng nh­ trong khoa häc vÒ qu¶n lý kinh tÕ. ViÖc x¸c ®Þnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cã quan hÖ chÆt chÏ tíi mäi vÊn dÒ trong qu¶n lý kinh tÕ. V× vËy ng­êi ta quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao hiiªô qu¶ kinh doanh. Lý do cña vai trß vµ t¸c dông cña ph¹m trï hiÖu qu¶ trong thùc tiÔn vÒ mÆt khoa häc xuÊt ph¸t tõ nhiÒu c¨n cø kh¸c nhau. Kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD kh«ng chØ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña bÊt kú mét x· héi nµo mµ cßn lµ mèi quan t©m cña bÊt kú ai lµm bÊt cø viÖc g×. §ã còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bao trïm vµ xuyªn suèt thÓ hiÖn chÊt l­îng cña toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, bëi v× suy cho cïng qu¶n lý kinh tÕ lµ t¹o ra kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt cña mäi qu¸ tr×nh, mäi giai ®o¹n kinh doanh. TÊt c¶ nh÷ng c¶i tiÕn, ®æi míi vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p ¸p dông trong qu¶n lý chØ thùc sù mang l¹i ý nghÜa khi vµ chØ khi lµm t¨ng ®­îc kÕ qu¶ kinh doanh mµ qua ®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. §èi víi mét doanh nghiÖp, hiÖu qu¶ SXKD kh«ng nh÷ng lµ th­íc ®o chÊt l­îng ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh mµ cßn lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tr­íc hÕt ®ßi hái SXKD ph¶i cã hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ SXKD cµng cao, doanh nghiÖp cµng cã ®iiªï kiÖn më réng vµ ph¸t triÓn, ®Çu t­ mua s¾m thiÕt bÞ phôc vô SXKD, ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ míi, c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng ng­êi lao ®éng, thùc hiÖn tèt nghÜa vô víi nhµ n­íc. Cã thÓ nãi hiiªô qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc s½n cã cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt trong SXKD víi chi phÝ bá ra lµ nhá nhÊt. Nh­ vËy cÇn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a “ kÕt qu¶ “ vµ “ hiÖu qu¶” . KÕt qu¶ SXKD lµ ph¶n ¸nh toµn bé thµnh qu¶ ®Çu ra cña mét qu¸ tr×nh SXKDcña doanh nghiÖp. BÊt kÓ ho¹t ®éng nµo cña con ng­êi ®Òu mong muèn ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ h÷u Ých nµo ®ã. KÕt qu¶ ®Ët ®­îc trong SXKD mµ cô thÓ lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ ph©n phèi l­u th«ng míi chØ ®¸p øng ®­îc mét phaanf nµoyªu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n vµ x· héi. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ®ã ®­îc t¹o ra ë møc ®é nµo, víi gi¸ nµo lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc xem xÐt v× nã ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng t¹o ra kÕt qu¶. MÆt kh¸c nhu cÇu cña con ng­êi bao giê còng lín h¬n kh¶ n¨ng t¹o ra s¶n phÈm cña hä, bëi vËy ng­êi ta quan t©m ®Õn viÖc lµm sao víi kh¶ n¨ng hiÖn cã cña m×nh l¹i lµm ra nhiÒu s¶n phÈm nhÊt. Tõ ®ã nÈy sinh vÊn ®Ò ph¶i xem xÐt, lùa chän c¸ch nµo ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt. Nh­ vËy, tr­íc hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i cã mét ®¹i l­îng so s¸nh : so s¸nh ®Çu ra víi ®Çu vµo, so s¸nh chi phÝ bá ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕt qu¶ thu ®­îc cña qu¸ tr×nh ®ã. §øng trªn gãc ®é x· héi, chi phÝ xem xÐt ph¶i lµ chi phÝ lao ®éng x· héi, do cã sù kÕt hùp cña c¸c yÕu tè lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng theo mét mèi t­¬ng quan c¶ vÒ l­îng vµ chÈt tong qu¸ tr×nh SXKD ®Ó t¹o ra s¶n phÈm tiªu chuÈn cho tiªu dïng; cßn kÕt qu¶ thu ®­îc lµ mét kÕt qu¶ tèt, kÕt qu¶ cã Ých, kÕt qu¶ ®ã l¹i lµ mét l­îng vËt chÊt d­îc t¹o ra do cã sù chi phÝ hay sù tho¶ m·n nhu cÇu ( sè l­¬ngj s¶n phÈm, nhu cÇu ®i l¹i ... ) vµ cã ph¹m vi x¸c ®Þnh ( tæng s¶n l­îng hµng ho¸ thùc hiÖn ). Tõ ®ã ta thÊy b¶n chÊt hiÖu qu¶ chÝnh lµ hiÖu qu¶ lao ®éng x· héi, ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a l­îng kÕt qu¶ höu Ých cuèi cïng thu ®­îc víi l­îng hao phÝ lao ®éng x· héi. Nh­ vËy th­íc ®o cña hiÖu qu¶ lµ sù tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng x· héi, vµ tiªu chuÈn cña hiÖu qu¶ lµ lµ viÖc tèi ®a ho¸ kÕt qu¶ thu ®­îc vµ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ dùa trªn nguån lùc s½n cã. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc xem xÐt toµn diÖn vÒ mÆt kh«ng gian vµ thêi gian, vÒ mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng trong mèi quan hÖ víi hiÖu qu¶ chung cña toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖu qu¶ ®ã bao gåm hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiªô qu¶ x· héi. a/ VÒ thêi gian : HiÖu qu¶ mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc trong tõng giai ®o¹n, tõng thêi kú, tõmg kú kinh doanh tiiÕp theo kh«ng ®­îc gi¶m xót so víi tr­íc. §iÒu ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp kh«ng ®­îc v× nh÷ng lîi Ých tr­íc m¾t mµ quªn ®i nh÷ng lîi Ých l©u dµi. Trong thùc tÕ kinh doanh ®iiªï nµy rÊt dÔ xÈy ra khi doanh nghiÖp khai th¸c, sö dông tµi nguªn thiªn nhiªn, m«i tr­êng vµ c¶ nguån lao ®éng. Kh«ng thÓ cø coi viiÖc gi¶m chi phÝ, t¨ng thu lµ cã hiÖu qu¶, khi gi¶m mét c¸ch tuú tiÖn vµ thiÕu c©n nh¾c c¶i t¹o m«i tr­êng, c¶i t¹o ®Êt ®ai ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i, ®æi míi kü thuËt, n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng ... còng kh«ng coi lµ cã hiÖu qu¶ l©u dµi ®­îc khi xo¸ bá hîp ®ång víi kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm ®Ó ch¹y theo mét hîp ®ång kh¸c mang l¹i lîi Ých lín h¬n nh­ng kh«ng æn ®Þnh. b/ VÒ mÆt kh«ng gian : HiÖu qu¶ SXKD chØ ®­îc coi lµ mét c¸ch toµn diÖn khi toµn bé ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn, c¸c ph©n x­ëng mang l¹i hiÖu qu¶ kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ chung. Mçi hiÖu qu¶ ®­îc tÝnh tõ mét gi¶i ph¸p kinh tÕ, tæ chøc kü thuËt hay ho¹t ®éng nµo ®ã trong tõng bé phËn hay toµn ®¬n vÞ nÕu kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn hiÖu qu¶ chung (c¶ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai ) th× míi ®­îc coi lµ hiÖu qu¶, míi thµnh môc tiªu phÊn ®Êu vµ trë thµnh tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ SXKD lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh tr×nh ®é, n¨ng lùc qu¶n lý ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng ph­¬ng ¸n SXKD ®Æt ra víi chi phÝ thÊp nhÊt. c/ VÒ mÆt ®Þnh l­îng : HiÖu qu¶ SXKD ®­îc thÓ hiÖn ë mèi t­¬ng quan gi÷a thu vµ chi theo h­íng t¨ng thu gi¶m chi. NÕu xÐt vÒ mÆt tæng s¶n l­îng, ta chØ cã ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh khi nµo kÕt qu¶ thu ®­îc lín h¬n chi phÝ bá ra, chªnh lÖch cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao vµ ng­îc l¹i. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ tiÕt kiÖm tèi ®a c¸c chi phÝ kinh doanhmµ thùc chÊt lµ hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®Ó t¹o ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, ®ång thêi víi kh¶ n¨ng s½n cã t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã Ých nhÊt. d/ VÒ mÆt ®Þnh tÝnh : Møc ®é hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao ph¶n ¸nh nç lùc cña mçi kh©u, mçi cÊp trong hÖ thèng, ph¶n ¸nh n¨ng lùc vµ tr×nh ®é SXKD, sù g¾n bã gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu kinh tÕ víi nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu chÝnh trÞ ®¹t ra. Do ®ã hai mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng cña ph¹m trïhiÖu qu¶ kinh doanh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt v¬Ý nhau, kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. §øng trªn gãc ®é kinh tÕ, hiÖu qu¶ mµ doanh nhgiÖp ®¹t ®­îc ph¶i g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ cho x· héi (c¶ mÆt chÝnh trÞ vµ mÆt x· héi ). Môc tiªu phÊn ®Êu cña mçi c¸ nh©n, mçi ®¬n vÞ lµ n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, trong ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh ngµy cµng cao lµ biÓu hiÖn trung t©m, bëi lÏ hiÖu qu¶ kinh doanh chØ cã thÓ ®¹t ®­îc trªn c¬ së n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng c«ng t¸c. Nh­ vËy hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng lao ®éng nãi riªng lµ biÓu hiÖn cña sù kÕt hîp theo mét mèi t­¬ng quan x¸c ®Þnh c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh SXKD. HiÖu qu¶ chung cña doanh nghiÖp chØ cã thÓ thu ®­ëctªn c¬ së c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh doanh ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶. NhËn thøc ®óng ®iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong c«ng viÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè ph¶n ¸nh ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn kinh doanh ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu®Ó phÊn ®Êu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn ®Ó gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô nµo ®ã cã rÊt nhiÒu gi¶i ph¸p, mçi gi¶i ph¸p ®Òu kÌm theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh (vèn ®Çu t­, chi phÝ bá ra, thêi gian, ... ) vµ so s¸nh hiÖu qu¶cña c¸c ph­¬ng ph¸p . Nh­ vËy ta sÏ tÝnh hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi cña tõng ph­¬ng ph¸p b»ng c¸ch x¸c ®Þnh møc lîi thu ®­îc, ch¼ng h¹n so s¸nh gi÷a møc chi phÝ kinh doanh (vèn, thêi gian, lîi nhuËn ... ) gi÷a c¸c ph­¬ng ¸n ®Ó chän ph­¬ng ¸n tèi ­u. Cã thÓ nãi lîi nhuËn lµ môc tiªu sè mét cña kinh doanh, lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i cña doanh nghiÖp. §Ó cung cÊp dÞch vô vµ hµng ho¸ cho thÞ tr­êng, c¸c nhµ s¶n xuÊt bá tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh SXKD, hä muèn chi phÝ cho c¸c ®Çu vµo Ýt nhÊt vµ b¸n ®­îc hµng ho¸ víi gi¸ cao nhÊt ®Ó sau nµy trõ ®i c¸c chi phÝ cßn d«i d­, kh«ng chØ dÓ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n mµ cßn t¸i s¶n xuÊt më réng, kh«ng ngõng tÝch luü, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cñng cè t¨ng c­êng vÞ trÝ cña do¹h nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng, lµ chØ tiªu tænghîp ph¶n ¸nh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. Toµn bé qu¸ tr×nh SXKD, cung øng vËt t­ ®Õn kh©u s¶n xuÊt vµ cuèi cïng lµ kh©u tiªu thô s¶n phÈm cã tiÕt kiÖm hay kh«ng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn tôc hay kh«ng ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh ë phÇn lîi nhuËn, nã ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt l­îng vµ mÆt chÊt cña qu¸ tr×nh SXKD, NÕu doanh nghiÖp biÕt tæ chøc s¶n xuÊt, c¶i tiÕn ho¹t ®éng kinh doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp m×nh, ®ång thêi tæ chøc tèt kh©u tiªu thô th× doanh nghiÖp sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ë tõng kh©u mét c¸ch hîp lý, gãp phÇn lµm gi¶m gi¸ th¸nh¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho ®¬n vÞ. Khi nãi ®Õn lîi nhuËn ph¶i nãi ®Õn c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®ã lµ : - Quy m« s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô, quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ thay ®æi sÏ lµm cho gi¸ c¶ thay ®æi, ®iÒu ®ã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. - Gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng c¸c yÕu tè ®Çu vµo ( lao ®éng, nguyªn vËt liÖu... ) vµ ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ ¸p dông trong qu¸ tr×nh SXKD lµ nh÷ng vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn chi phÝ SXKD, tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. - Gi¸ b¸n hµng ho¸ dÞch vô cïng toµn bé ho¹t ®éng nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô vµ thu håi vèn, ®Æc biÖt ho¹t ®éng Marketing vµ c«ng t¸c tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp vµ so s¸nh chÝnh x¸c chÊt l­îng SXKD gi÷a c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i sö dông chi tiªu tû suÊt lîi nhuËn (cßn gäi lµ søc sinh lêi ). Cã nhiÒu c¸ch ®Ó x¸c ®Þnh tû suÊt lîi nhuËn, mçi c¸ch cã mét néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, d­íi ®©y lµ mét sè chØ tiªu lîi nhuËn : + Tû suÊt lîi nhuËn ®­îc tÝnh theo tû sè gi÷a lîi nhuËn vµ tæng vèn s¶n suÊt trong kú; lµ quan hÖ tû suÊt gi÷a lîi nhuËn (tr­íc thuÕ huÆc sau thuÕ ) so víi vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n trong kú . Ta cã : Ln Tv = ----------- Vsx Trong ®ã : Tv : Tû suÊt lîi nhuËn Ln : Lîi nhuËn Vsx : Tæng sè vèn s¶n xuÊt sö dông b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy cho ta biÕt nÕu bá ra mét ®ång vèn s¶n xuÊt trong kú sÏ thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy nãi lªn tr×nh ®é sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, th«ng qua ®ã ®Ó kÝch thÝch doanh nghiÖp t×m d­îc nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ h¬n, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, t¹o lîi nhuËn cao h¬n cho doanh nghiÖp. + Tû suÊt lîi nhuËn ®­îc tÝnh theo tû sè gi÷a lîi nhuËn vµ tæng gi¸ thµnh trong mét kú : Ln Td = ------------- TR Trong ®ã : Td : Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu TR : Tæng doanh thu trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø mét ®ßng doanh thu th× ®ªm l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanhcµng cao, ch¾c ch¾n ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh kh«ng nh÷ng n¾m ch¾c nguån tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng, vÒ thÞ tr­êng, tiÒn vèn, mÆt hµng, chÊt l­îng s¶n phÈm ... mµ cßn ph¶i n¾m ch¾c ®­îc chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Cã nh­ vËy míi cã nh÷ng biÖn ph¸p vµ quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®Ó tho¸t ra khi vµo giai ®o¹n suy tho¸i, vµ ®Ó v­¬n lªn trong giai ®o¹n thÞnh v­îng. ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nhiÖp thùc hiÖn trªn c¬ së ph©n tÝch, tæng hîp l¹i vµ h­íng vµo môc tiªu chung, trªn c¬ së ®ã rót ra nh÷ng nhËn ®Þnh c¬ b¶n vµ liªn kÕt chóng l¹i víi nhau ®Ó cã nh÷ng nhËn dÞnh ®óng ®¾n vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2. B¶n chÊt vµ ph©n lo¹i hiÖu qu¶ SXKD N©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ë tÊt c¶ c¸c kh©u, c¸c cÊp lµ nhiÖm vô träng t©m cña c«ng t¸c qu¶n lý theo nghÜa tæng qu¸t, hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý, ®¶m b¶o thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ cao nh÷ng nhiÖm vô chÝnh cña nÒn kinh tÕ víi chi phÝ nhá nhÊt. Ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ cÇn ®­îc hiÓu cÇn ®­îc hiÓu mét c¸ch toµn diÖn c¶ hai mÆt ®Þnh l­îng vµ ®Þnh tÝnh. VÒ mÆt ®Þnh l­îng, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc thùc hiÖn mçi nhiÖm vô kinh tÕ x· héi biÓu hiÖn ë mèi t­¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®­îc vµ chi phÝ bá ra. NÕu xÐt vÒ tæng l­îng, ng­êi ta chØ thu ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ khi kÕt qu¶ thu ®­îc lín h¬n chi phÝ, chªnh lÖch cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao vµ ng­îc l¹i. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh, møc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ cao thu ®­îc ph¶n ¸nh sù cè g¾ng sù cè g¾ng nç lùc cña mçi kh©u, mçi cÊp trong hÖ thèng kinh tÕ, ph¶n ¸nh tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ kinh doanh, sù g¾n bã cña viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng môc tiªu kinh tÕ víi nh÷ng môc tiªu chÝnh trÞ- x· héi. Hai mÆt ®Þnh l­îng vµ ®Þnh tÝnh cña ph¹m trï hiÖu qu¶ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, kh«ng thÓ riªng rÏ. B¶n chÊt vÒ ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ cho thÊy kh«ng cã sù ®ång nhÊt hiÖu qu¶ kinh tÕ víi kÕt qu¶ kinh tÕ. VÒ h×nh thøc, hiÖu qu¶ kinh tÕ lu«n lu«n lµ ph¹m trï so s¸nh thÓ hiÖn ë mèi t­¬ng quan gi÷a c¸i bá ra vµ c¸i ®­îc thu vÒ. Cßn kÕt qu¶ chØ lµ yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶. Tù b¶n th©n m×nh, kÕt qu¶ ch­a thÓ hiÖn viÖc nã t¹o ra ë møc ®é nµo vµ víi chi phÝ nµo, nghÜa lµ riªng kÕt qu¶ kh«ng thÓ hiÖn ®­îc kÕt qu¶ nã t¹o ra. Mèi quan hÖ gi÷a hai yÕu tè chi phÝ vµ kÕt qu¶, tøc lµ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, lµ néi dung chñ yÕu cña hiÖu qu¶. Nh­ vËy , mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ theo nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi cña hiÖu qu¶. ChÝnh v× thÕ, trong qu¶n lý kinh tÕ ng­êi ta ph¶i t×m c¸ch x¸c ®Þnh ®óng hai yÕu tè c¬ b¶n nµy vµ t×m c¸ch thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a chóng víi nhau®Ó ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµy cµng t¨ng. HiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña x· héi, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ cã hiÖu qu¶ thÊp th× kh«ng thÓ ®ßi hái tr×nh ®é s¶n xuÊt vµ x· héi cao ®­îc. V× vËy, cã thÓ nãi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi tõ thÊp ®Õn cao lµ lÞch sö qu¸ tr×nh n©ng cao hiªô qu¶ cña lao ®éng x· héi. Khi nãi ®Õn hiÖu qu¶ tøc lµ nãi ®Õn møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu víi viÖc lùa chän vµ sö dông c¸c nguån lùc cã giíi h¹n. C¨n cø vµo néi dung vµ tÝnh chÊt cña hiÖu qu¶, ng­êi ta chia hiÖu qu¶ thµnh : HiÖu qu¶ kinh tÕ C¸c hiÖu qu¶ kh¸c : X· héi, an ninh, quèc phßng vµ c¸c yªu cÇu vÒ chÝnh trÞ Trong c¸c lo¹i hiÖu qu¶ th× hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ kh©u trung t©m cã vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt, ®ång thêi lµ c¬ së ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu x· h«Þ kh¸c. C¨n cø theo yªu cÇu tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ quèc d©n, ng­êi ta chia hiÖu qu¶ nh­ sau : HiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n HiÖu qu¶ kinh tÕ vïng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi HiÖu qu¶ c¸c lÜnh vùc phi s¶n xuÊt nh­ : Du lÞch, ng©n hµng, hµng kh«ng, b­u ®iÖn, gi¸o dôc. 2. Ph­¬ng h­íng chung n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 2.1. N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ môc tiªu c¬ b¶n cña doanh nghiÖp S¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm tõ kh©u nghiªn cøu kh¶o s¸t, chuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ tæ chøc tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸ theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng, tæ chøc tèt viÖc tiªu thô hµng ho¸ ®ã. V× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ môc tiªu c¬ b¶n cña mäi doanh nghiÖp, v× ®ã lµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Ýt nhÊt còng ph¶i bï ®¾p c¸c chi phÝ bá ra. Cßn doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn th× kÕt qu¶ kinh doanh ch¼ng nh÷ng ph¶i bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mµ cßn ph¶i cã d­ thõa ®Ó tÝch luü cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng lín, trong thêi gian cµng ng¾n vµ sù t¸c ®éng cña nh÷ng kÕt qu¶ ®ã tíi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ- x· héi cµng m¹nh th× kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cµng cao vµ ng­îc l¹i. Sù ph¸t triÓn tÊt yÕu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp cã ®­îc n©ng cao hay kh«ng, ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ trªn c¬ së c¸c nhiÖm vô vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp cÇn qu¸n triÖt mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n sau: - §¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu, chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®¶ng vµ nhµ n­íc, ®¶m b¶o sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých x· h«i, lîi Ých tËp thÓ vµ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng ®­îc xem lµ ®éng lùc trùc tiÕp v× nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp - §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nµy, doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ nÒn s¶n xuÊt x· héi cña ngµnh, cña ®Þa ph­¬ng vµ cÊp c¬ së c¬ së. Trong tõng ®¬n vÞ, khi xem xÐt ®¸nh gi¸ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i coi träng tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn mäi lÜnh vùc, mäi kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®äng vµ xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c mèi quan hÖ t¸c ®äng qua l¹i trong mét hÖ thèng theo mét môc tiªu x¸c ®Þnh. - §¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái ph¶i ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh môc tiªu, biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi cña ngµnh, cña ®Þa ph­¬ng vµ cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. - Ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng (kh«ng c¨ cø vµo sè kÕ ho¹ch, sè dù to¸n ) c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ mét mÆt ph¶i c¨n cø vµo s¶n l­îng hµng ho¸ thùc hiÖn vµ gi¸ trÞ thu ®­îc cña nh÷ng hµng ho¸ Êy theo gi¸ c¶ tiªu thô trªn thÞ tr­êng, mÆt kh¸c ph¶i tÝnh ®ñ chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng hµng ho¸ ®ã. C¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®ã lµ ®ßi hái tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nã buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i tÝnh to¸n ®óng ®¾n, hîp lý l­îng s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. §iÒu ®ã cßn cÇn ph¶i cã liªn hÖ, thùc hiÖn tho¶ m·n nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, tõ ®ã n©ng cao gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ mµ thÞ tr­êng ®ßi hái. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái cã sù cung cÊp ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ s½n cã. Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng s¶n l­îng hµng ho¸ b¸n ra, s¶n l­îng hµng ho¸ s¶n xuÊt ra vµ tæng s¶n l­îng hµng ho¸. Trong ®ã, ta ph¶i xÐt ®Õn viÖc tiªu thô hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng, gi¶m l­îng hµng ho¸ tån kho cïng thµnh phÈm dë dang. Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tèc ®é vÒ chi phÝ ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt ®ã. Trong ®ã, tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ ph¶i nhanh h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ. Mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ lao ®éng vµ chi phÝ bá ra ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng. §iÒu nµy ®ßi hái tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n vµ tiÒn c«ng lao ®éng. Mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi phÝ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ®¹t kÕt Êy. Mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi phÝ sö dông vèn l­u ®éng. Trong ®ã tèc ®é t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt nhanh h¬n tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ ®Ó ®¹t tèc ®é t¨ng n¨ng lùc míi. 2.2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh §Ó thùc hiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu ®µy ®ñ c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ kinh doanh cho phÐp ph¸t hiÖn kh¶ n¨ngt×m ®óng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy cÇn qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm c¬ b¶n : - §¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ Nhµ N­íc. B¶o ®¶m sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých x· héi, lîi Ých tËp thÓ vµ lîi Ých ng­êi lao ®éng. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t vµ tho¶ m·n nh÷ng mèi quan hÖ lîi Ých trªn. Trong ®ã, lîi Ých ng­êi lao ®éng®­îc xem lµ ®éng lùc trùc tiÕp, bëi con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §iÒu nµy còng kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ N­íc v× mét x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. - B¶o ®¶m tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t vµ ®¶m b¶o yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, cña ngµnh, cña ®Þa ph­¬ng. HuÆc kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng sèng, gi÷ g×n an ninh quèc phßng vµ c¸c mÆt chÝnh trÞ-x· héi. Trong tõng doanh nghiÖp, khi xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i coi träng tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng, c¸c lÜnh vùc, c¸c kh©u cña qu¨ tr×nh kinh doanh vµ ph¶i xem xÐt ®Çy ®ñ mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i cña c¸c tæ chøc, c¸c lÜnh vùc trong mét hÖ thèng theo nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh. - B¶o ®¶m tÝnh thùc tiÔn trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §ã lµ, khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh vµ biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i nghiªn cøu ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héicña c¸c ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. Cã nh­ vËy, nhiÖm vô n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh míi phï hîp víi thùc tiÔn kh¸ch quan ®ang tån t¹i trong nÒn kinh tÕ. - Khi ®¸nh gi¸ ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïngvÒ c¶ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. §ã lµ s¶n l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· ®­îc thùc hiÖn vµ gi¸ trÞ cña chóng trªn thÞ tr­êng 3. HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c, sö dông vµ qu¶n lý nguån lùc kinh doanh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chñ yÕu lµ ph¶i lµm cho vèn ®­îc sinh lîi tèi ®a. Tõ kh¸i niÖm trªn, ta rót ra 2 ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ : - Khai th¸c nguån lùc s½n cã mét c¸ch triÖt ®Ó, nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn Nhµ N­íc ë t×nh tr¹ng nhµn rçi mµ kh«ng sö dông, kh«ng sinh lêi. - Sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ tiÕt kiÖm, nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn bÞ l·ng phÝ mét c¸ch v« Ých vµo nh÷ng kho¶n chi phÝ mét c¸ch bÊt hîp lý vµ c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh phiªu l­u, kÐm hiÖu qu¶. 3.1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc n©ng cao hiªu qu¶ sö dông vèn kinh doanh XuÊt ph¸t tõ sù khan hiÕm nguån lùc vèn cã so víi nhu cÇu ®Çu t­, ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong m«i tr­êng c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi ®· ®Æt ra yªu cÇu hÕt søc bøc thiÕt ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ ph¶i khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn kinh doanh. HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh lµ c¨n cø quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ míc ®é t¨ng tr­ëng, còng nh­ ®¸nh gi¸ tr×nh ®é thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ x· héi cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña §Êt N­íc. 3.2. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh. - Nguyªn t¾c 1 : HiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt, hµi hoµ gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ nhiÖm vô kinh doanh cña viÖc sö dông vèn kinh doanh. NhiÖm vô kinh doanh ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn kinh doanh ®Ó s¶n xuÊt vµ cung øng nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ thÞ tr­êng cÇn. §©y lµ c¬ së ®Ó vèn ®­îc sinh lêi. NhiÖm vô chÝnh trÞ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn kinh doanh vµo c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­, ®¸p øng ®­îc môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Nhµ N­íc nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Nguyªn t¾c 2 : HiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c lîi Ých cña x· héi, cña doanh nghiÖp vµ cña ng­êi tiªu dïng th«ng qua viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ vèn kinh doanh. Lîi Ých cña x· héi ®ßi hái cÇn ph¶i ®­îc ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng t¹o ra c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cho x· héi vµ gãp phÇn lµm giÇu thªm cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, mÆt kh¸c còng ®ßi hái ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng lµm thiÖt h¹i cho m«i tr­êng cña x· héi. Lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng ®ßi hái ph¶i ®­îc ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng t¹o ra c¸c lo¹i s¶n phÈm cã gi¸ trÞ sö dông, ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ tiÕt kiÖm trong qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm. Lîi Ých cña doanh nghiÖp ®ßi hái chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¶m b¶o kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng, kh«ng v­ît qu¸ giíi h¹n cña møc gi¸ mµ kh¸ch hµng chÊp nhËn ®Ó doanh nghiÖp b¶o toµn vèn vµ kinh doanh cã l·i. - Nguyªn t¾c 3 : Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®Ó ®¹t môc tiªu ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶. 4. HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh 4.1. HÖ thèng chØ tiªu tæng qu¸t: Gi¸ trÞ cña kÕt qu¶ ®Çu ra HiÖu qu¶ SXKD = (1) Gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo KÕt qu¶ ®Çu ra ®­îc ®o b»ng c¸c chØ tiªu nh­: Tæng doanh thu thuÇn, tæng lîi nhuËn vµ lîi nhuËn thuÇn, lîi tøc gép... Cßn c¸c yÕu tè ®Çu vµo gåm: Lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng, vèn chñ së h÷u, vèn vay... C«ng thøc (1) ph¶n ¸nh søc s¶n xuÊt (hay søc sinh lêi) cña c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ®Çu vµo, chØ tiªu nµy ®Æc tr­ng cho kÕt qu¶ nhËn ®­îc trªn mét ®¬n vÞ tÝnh chi phÝ vµ yªu cÇu chung lµ ®­îc cùc ®¹i ho¸. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp l¹i còng cã thÓ tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh nghÞch ®¶o: Gi¸ trÞ cña yÕu tè ®Çu vµo HiÖu qu¶ SXKD = --------------------------------- (2) Gi¸ trÞ cña kÕt qu¶ ®Çu ra C«ng thøc (2) ph¶n ¸nh suÊt hao phÝ lao ®éng cña c¸c chØ tiªu ®Çu vµo, nghÜa lµ ®Ó cã mét ®¬n vÞ ®Çu ra th× hao phÝ hÕt mÊy ®¬n vÞ chi phÝ (hoÆc vèn) ë ®Çu vµo, môc tiªu lµ cùc tiÓu ho¸ chØ tiªu nµy. 4.2. C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vµ yÕu tè ®Çu vµo: a. Nhãm chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng: HL§ Nhãm chØ tiªu nµy gåm: hiÖu suÊt sö dông lao ®éng vµ tû suÊt lîi nhuËn lao ®éng. * HiÖu suÊt sö dông lao ®éng(Hn) ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Tæng doanh thu trong kú Hn = -------------------------------- = W Tæng sè lao ®éng trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét lao ®éng trong kú t¹o ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu. Thùc chÊt ®©y lµ chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng (W) * Tû suÊt lîi nhuËn lao ®éng (Rn) ®­îc tÝnh b»ng: Lîi nhuËn trong kú Rn = ------------------------------- Tæng sè lao ®éng trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét lao ®éng trong kú lµm ra ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Trong nhãm chØ tiªu nµy ta cã quan hÖ: Trong ®ã: L: Lîi nhuËn trong kú DT: Tæng doanh thu trong kú N: Tæng sè lao ®éng trong kú Rdt= L DT Rdt Lµ tû suÊt lîi nhuËn doanh thu (doanh lîi s¶n xuÊt) biÓu thÞ mét ®ång doanh thu cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. NÕu n¨ng suÊt lao ®éng ®¹t cao trong kú, nh­ng lîi nhuËn do doanh thu (doanh lîi s¶n xuÊt) mang l¹i thÊp th× doanh lîi lao ®éng sÏ thÊp. §iÒu ®ã chøng tá viÖc ®Þnh h­íng kinh doanh cã vÊn ®Ò ® ViÖc sö dông lao ®éng kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao. b. Nhãm chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh: * HiÖu suÊt sö dông vèn (Hv) lµ tû sè gi÷a doanh thu trong kú (DT) vµ tæng sè vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Tæng doanh thu trong kú Hv = ---------------------------------- Tæng vèn SXKD trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn bá ra s¶n xuÊt kinh doanh ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu, nghÜa lµ biÓu thÞ kh¶ n¨ng t¹o ra kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét ®ång vèn. HiÖu suÊt sö dông vèn cµng cao thÓ hiÖn hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng lín. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh gåm vèn cè ®Þnh (VC§) vµ vèn l­u ®éng (VL§), v× vËy ta cã thªm c¸c chØ tiªu: HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh: Tæng doanh thu trong kú HVC§ = --------------------------------- Tæng vèn cè ®Þnh trong kú HiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng: Tæng doanh thu trong kú HVl§ = ----------------------------------- Tæng vèn l­u ®éng trong kú Khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng còng rÊt quan träng. Vèn l­u ®éng vËn ®éng kh«ng ngõng vµ th­êng xuyªn qua c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt (dù tr÷ - s¶n xuÊt - tiªu thô). §Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó x¸c ®Þnh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng, ng­êi ta th­êng dïng c¸c chØ tiªu sau: Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng: (Vl®) Tæng sè doanh thu thuÇn Vl® = -------------------------------- Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng nhanh chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng vµ ng­îc l¹i. ChØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ "HÖ sè lu©n chuyÓn" * Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn (Tlc) Thêi gian cña kú ph©n tÝch Tlc = --------------------------------------------------- Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng trong kú ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho vèn l­u ®éng quay ®­îc mét vßng. Thêi gian cña mét vßng (1 kú) lu©n chuyÓn cµng nhá th× thÓ hiÖn tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín. Ngoµi 2 chØ tiª._.u trªn, khi ®¸nh gi¸ ph©n tÝch cßn cã thÓ tÝnh ra chØ tiªu "HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng" (H®n): Vèn l­u ®éng b×nh qu©n H®n = --------------------------------- Tæng sè doanh thu thuÇn HÖ sè nµy cµng nhá chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao, sè vèn tiÕt kiÖm cµng ®­îc nhiÒu. Qua chØ tiªu nµy, ta biÕt ®­îc ®Ó cã mét ®ång lu©n chuyÓn th× cÇn mÊy ®ång vèn l­u ®éng. * Tû suÊt lîi nhuËn vèn (Rv): Tæng lîi nhuËn trong kú Rv = -------------------------------- Tæng vèn trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn s¶n xuÊt kinh doanh trong kú sinh ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn, trong nhãm nµy ta cã quan hÖ sau: c. Nhãm chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ: * HiÖu suÊt sö dông chi phÝ: Tæng doanh thu trong kú Hc = ---------------------------------- Tæng chi phÝ trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú thu ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu. * ChØ tiªu lîi nhuËn chi phÝ (Rc): Tæng lîi nhuËn trong kú Rc = --------------------------------------- Tæng chi phÝ trong kú §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mét ®ång chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú thu ®­îc bao nhiªu ®ång loùi nhuËn, trong nhãm nµy ta cã quan hÖ: Nh­ vËy, tû suÊt lîi nhuËn chi phÝ b»ng tÝch sè cña tû suÊt lîi nhuËn doanh thu vµ hiÖu suÊt sö dông chi phÝ. S¬ ®å biÓu diÔn c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp KÕt qu¶ LN SX (D) Chi phÝ L DL NL V DV NV Z DZ NZ Doanh lîi N¨ng suÊt HiÖu qu¶ vÒ lao ®éng HiÖu qu¶ vÒ vèn HiÖu qu¶ vÒ chi phÝ §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ mét c¸ch chÝnh x¸c, ng­êi ta cÇn tÝnh ra c¸c chØ tiªu trªn råi so s¸nh gi÷a kú ph©n tÝch v¬Ý kú gèc (kú kÕ ho¹ch hoÆc thùc tÕ kú thÞ tr­êng ­íc), nÕu c¸c chØ tiªu thÞ tr­êng trªn cµng cao th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao vµ ng­îc l¹i. §ång thêi bªn c¹nh ®ã, ng­êi ta còng ph¶i xem xÐt mèi quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¸c nhãm chØ tiªu. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhãm chØ tiªu nµy thÓ hiÖn nh÷ng mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh gi÷a lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Ta biÕt r»ng trong qu¸ tr×nh thÞ tr­êng ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cïng víi viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ th× dÇn dÇn lao ®éng sèng ®­îc thay thÕ lao ®éng vËt ho¸ vµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm còng ngµy cµng gi¶m. Qu¸ tr×nh thÞ tr­êng nµy lµ mét nh©n tè quan träng trong viÖc n©ng cao trang bÞ vèn cho lao ®éng. Trong mèi quan hÖ gi÷a hiÖu qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ vèn, muèn gi¶m chi phÝ vÒ lao ®éng, kÓ c¶ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cÇn ph¶i thùc hiÖn mét khèi l­îng s¶n xuÊt lín b»ng sè vèn vµ tµi s¶n vËt chÊt ®­îc trang bÞ, tøc lµ ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ vèn, ta cã thÓ nhËn thÊy tõ c«ng thøc: Vµ tõ: VËy: DL = DV x VL NL = NV x VL Ta thÊy ë ®©y trang bÞ vèn cho lao ®éng (VL) vµ n¨ng suÊt vèn (NV) lµ nguyªn nh©n tæng hîp chñ yªó cña n¨ng suÊt lao ®éng (NL), cßn trang bÞ vèn cho lao ®éng vµ doanh lîi vèn (DV) lµ nguån gèc cña doanh lîi lao ®éng (DL). Ngoµi ra chØ tiªu trang bÞ vèn cho lao ®éng lµ chØ tiªu liªn kÕt gi÷a hiÖu qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ vèn nh­ thÞ tr­êng trªn ®· lµ mét c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ sù t¨ng tr­ëng thÞ tr­êng cña hiÖu qu¶ sanr xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Trong mèi quan hÖ gi÷a hiÖu qu¶ vèn vµ hiÖu qu¶ chi phÝ (hiÖu qu¶ gi¸ thµnh), ta thÊy chØ tiªu hiÖu qu¶ vèn vµ hiÖu qu¶ chi phÝ kh¸c kh¸c nhau chç: Víi hiÖu qu¶ vèn ta thÊy møc vèn, cßn trong hiÖu qu¶ chi phÝ ta thÊy møc tiªu hao vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Quan hÖ gi÷a vèn vµ chi phÝ th­êng xuyªn trong gi¸ thµnh ®­îc thÓ hiÖn ®Æc tr­ng thÞ tr­êng qua chØ tiªu tèc ®é chu chuyÓn vèn. N©ng cao chØ tiªu tèc ®é chu chuyÓn vèn lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× nã cã néi dung kinh tÕ lµ gi¶m sö dông vèn ®èi víi mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Trong tèc ®é chu chuyÓn vèn còng cÇn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tèc ®é chu chuyÓn vèn cè ®Þnh vµ tèc ®é chu chuÓn vèn l­u ®éng. Tèc ®é chu chuyÓn vèn l­u ®éng cho phÐp chñ doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc vèn vµ cã thÓ sö dông v«ns ®ã cho më réng s¶n xuÊt, cßn t¨ng tèc ®é chu chuyÓn vèn cè ®Þnh cã t¸c dông lµm gi¶m nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­, thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ¸p dông khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ míi vµo sane xuÊt vµ trong ®iÒu kiÖn t¨ng khèi l­îng sane xuÊt sÏ gãp phÇn h¹ chi phÝ s¶n xuÊt cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. s¬ ®å liªn kÕt c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp 5. c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 5.1.Ph­¬ng ph¸p so s¸nh So s¸nh lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch. V× vËy, ®Ó tiÕn hµnh so s¸nh ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nh­ x¸c ®Þnh sè gèc ®Ó so s¸nh vµ x¸c ®Þnh môc tiªu so s¸nh. X¸c ®Þnh sè gèc ®Ó so s¸nh phô thuéc vµo môc ®Ých cô thÓ cña ph©n tÝch: - Khi nghiªn cøu nhÞp ®é biÕn ®éng tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c chØ tiªu, sè gèc ®Ó so s¸nh lµ trÞ sè cña chi tiªu ë kú thÞ tr­êng ­íc (N¨m nay so víi n¨m thÞ tr­êng ­íc...) - Khi nghiªn cøu nhÞp ®iÖu thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh trong tõng kho¶ng thêi gianm. Trong 1 n¨m th­êng so s¸nh víi cïng kú n¨m thÞ tr­êng ­íc (th¸ng, quý). - Khi ®¸nh gi¸ møc ®é biÕn ®éng so víi c¸c môc tiªu ®· dù kiÕn, trÞ sè thùc tÕ sÏ ®­îc so s¸nh víi môc tiªu nªu ra. - Khi nghiªn cøu kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng cã thÓ so s¸nh sè thùc tÕ víi møc hîp ®ång hoÆc tæng nhu cÇu. C¸c trÞ sè cña chØ tiªu kú thÞ tr­êng ­íc, kÕ ho¹ch hoÆc cïng kú n¨m thÞ tr­êng ­íc gäi chung lµ kú gèc, thêi kú chän ®Ó ph©n tÝch gäi t¾t lµ kú ph©n tÝch. Ngoµi viÖc ph©n tÝch theo thêi gian, ph©n tÝch kinh doanh cßn tiÕn hµnh so s¸nh kÕt qu¶ kinh doanh gi÷a c¸c ®¬n vÞ: So s¸nh møc ®¹t ®­îc cña c¸c ®¬n vÞ víi 1 ®¬n vÞ ®­îc chän lµm gèc so s¸nh - §¬n vÞ ®iÓn h×nh trong lÜnh vùc, tõng chØ tiªu ph©n tÝch. §iÒu kiÖn so s¸nh cÇn ®­îc quan t©m kh¸c nhau khi so s¸nh theo thêi gian vµ khi so s¸nh theo kh«ng gian, khi so s¸nh theo thêi gian cÇn chó ý c¸c ®iÒu kiÖn sau: a/ §¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu. Th«ng th­êng néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu cã tÝnh æn ®Þnh vµ th­êng ®­îc quy ®Þnh thèng nhÊt. Tuy nhiªn do ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh nªn néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu cã thÓ thay ®æi theo c¸c chiÒu h­íng kh¸c nhau. b/ B¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh c¸c chØ tiªu. Trong kinh doanh, c¸c chØ tiªu cã thÓ ®­îc tÝnh theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau. Khi so s¸nh cÇn lùa chän hoÆc tÝnh l¹i c¸c trÞ sè chØ tiªu theo mét ph­¬ng ph¸p thèng nhÊt. c/ B¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt vÒ ®¬n vÞ tÝnh c¸c chØ tiªu c¶ vÒ sè l­îng, thêi gian vµ gi¸ trÞ. Khi so s¸nh møc ®¹t ®­îc thÞ tr­êng trªn c¸c chØ tiªu ë c¸c ®¬n vÞ kh¸c nhau ngoµi c¸c ®iÒu kiÖn dd· nªu, cÇn b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh­ cïng ph­¬ng h­íng kinh doanh, cïng ®iÒu kiÖn kinh doanh... t­¬ng tù nh­ nhau. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng trªn, gäi chung lµ ®Æc tÝnh " cã thÓ so s¸nh" hay tÝnh "so s¸nh ®­îc" cña c¸c chØ tiªu ph©n tÝch. Môc tiªu so s¸nh trong ph©n tÝch kinh doanh lµ x¸c ®Þnh møc biÕn ®éng tuyÖt ®èi vµ møc biÕn ®éng t­¬ng ®èi cïng xu h­íng biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch (n¨ng suÊt t¨ng lªn, gi¸ thµnh gi¶m) Møc biÕn ®éng tuyÖt ®èi ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së so s¸nh trÞ sè cña chØ tiªu gi÷a 2 kú: kú ph©n tÝch vµ kú gèc - hay chung h¬n - so s¸nh gi÷a sè ph©n tÝch vµ sè gèc. Møc biÕn ®éng t­¬ng ®èi lµ kÕt qu¶ so s¸nh gi÷a sè thùc tÕ víi sè gèc ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo mét hÖ sè cña chØ tiªu cã liªn quan theo h­íng quyÕt ®Þnh quy m« cña chØ tiªu ph©n tÝch. 5.2. Ph­¬ng ph¸p chi tiÕt: Mäi kÕt qu¶ kinh doanh ®Òu cÇn thiÕt vµ cã thÓ chi tiÕt theo nh÷ng h­íng kh¸c nhau. Th«ng th­êng trong ph©n tÝch, ph­¬ng ph¸p chi tiÕt ®­îc tùc hiÖn theo nh÷ng h­íng sau: * Chi tiÕt theo bé phËn cÊu thµnh chØ tiªu: Mäi kÕt qu¶ kinh doanh biÓu hiÖn trªn c¸c chØ tiªu bao gåm nhiÒu bé phËn: chi tiÕt c¸c chØ tiªu theo c¸c bé phËn cïng víi sù biÓu hiÖn vÒ l­îng cña c¸c bé phËn ®ã sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu trong viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Víi ý nghÜa ®ã ph­¬ng ph¸p chi tiÕt theo bé phËn cÊu thµnh ®­îc sö dông réng r·i trong ph©n tÝch mäi mÆt kÕt qu¶ kinh doanh. Trong ph©n tÝch kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n l­îng th­êng ®­îc chi tiÕt theo c¸c bé phËn cã ý nghÜa kinh tÕ kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp cÇn ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c bé phËn: gi¸ trÞ thµnh phÈm lµm b»ng nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp, lµm b»ng nguyªn vËt liÖu cña ng­êi ®Æt hµng, gi¸ trÞ cña dông cô tù chÕ, gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang... Trong ph©n tÝch gi¸ thµnh, chØ tiªu gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc møc phÝ th­êng ®­îc chi tiÕt theo c¸c kho¶ng môc gi¸ thµnh (phÝ). Trong ph©n tÝch tiªu thô, doanh sè tiªu thô (gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ thùc hiÖn) ®­îc chi tiÕt theo doanh sè tõng mÆt hµng nh÷ng bé phËn cÊu thµnh doanh sè ®ã. * Chi tiÕt theo thêi gian: KÕt qu¶ kinh doanh bao giê còng lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh. Do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan hoÆc kh¸ch quan kh¸c nhau, tiÕn ®é thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®ã trong tõng ®¬n vÞ thêi gian x¸c ®Þnh th­êng kh«ng ®ång ®Òu, chi tiÕt theo thêi gian sÏ gióp Ých cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh ®­îc s¸t, ®óng vµ t×m ®­îc c¸c gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ cho c«ng viÖc kinh doanh. Tuú ®Æc tÝnh cña qu¸ tr×nh kinh doanh , tuú néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu ph©n tÝch vµ tuú môc ®Ých ph©n tÝch... kh¸c nhau cã thÓ lùa chän kho¶ng thêi gian vµ chØ tiªu ph¶i chi tiÕt cho phï hîp. VÝ dô trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, cã thÓ chi tiÕt s¶n l­îng s¶n xuÊt theo th¸ng, quý trong n¨m hoÆc tuÇn, kú trong th¸ng... * Chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm: Ph©n x­ëng, ®éi, tæ... thùc hiÖn c¸c kÕt qu¶ kinh doanh ®­îc ¸p dông réng r·i trong ph©n tÝch kinh doanh trong c¸c tr­êng hîp sau: Mét lµ: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh néi bé. Trong tr­êng hîp anú, tuú chØ tiªu kho¸n kh¸c nhau cã thÓ chi tiÕt møc thùc hiÖn kho¸n ë c¸c ®¬n vÞ cã cïng nhiÖm vô nh­ nhau. Ch¼ng h¹n, nÕu kho¸n chi phÝ (riªng chi phÝ vËt chÊt hoÆc c¶ tiÒn l­¬ng vµ chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng) th× chØ tiªu cÇn chi tiÕt lµ møc hao phÝ (vËt chÊt hoÆc chi phÝ nãi chung) trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ho¹c c«ng viÖc. NÕu ¸p dông c¸ch kho¸n gän th× chØ tiªu cÇn chi tiÕt lµ møc lîi nhuËn b×nh qu©n trªn mét ®ång vèn hoÆc mét lao ®éng... Hai lµ: Ph¸t hiÖn c¸c ®¬n vÞ tiªn tiÕn hoÆc l¹c hËu trong viÖcthùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh doanh. Tuú nôc tiªu ®Ò ra cã thÓ chän c¸c chØ tiªu chi tiÕt phï hîp vÒ c¸c mÆt: N¨ng suÊt, chÊt l­îng, gi¸ thµnh ... Ba lµ: Khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ sö dông vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn, ®Êt ®ai... trong kinh doanh. 5.3. Ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ: Trong ph©n tÝch kinh doanh. nhiÒu tr­êng hîp cÇn nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh nhê ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ. Lo¹i trõ lµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh b»ng c¸ch lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸c. Ch¼ng h¹n sè lîi nhuËn thu ®­îc trong kinh doanh mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã cã thÓ quy vÒ ¶nh h­ëng cña 2 nh©n tè: a/ L­îng hµng b¸n ra tÝnh b»ng ®¬n vÞ tù nhiªn (c¸i, chiÕc, suÊt ¨n...) hoÆc ®¬n vÞ träng l­îng (tÊn, t¹, kg,...) hay khèi l­îng dÞch vô hoµn thµnh (m2 x©y dùng, tÊn/km, ng­êi/km) vËn chuyÓn... b/ SuÊt lîi nhuËn thÞ tr­êng trªn mét ®¬n vÞ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô... c¶ 2 nh©n tè nµy ®ång thêi ¶nh h­ëng ®Õn l­îng lîi nhuËn. §Ó nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña mét nh©n tè ph¶i lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña nh©n tè kh¸c. Muèn vËy, cã thÓ trùc tiÕp dùa vµo møc biÕn ®éng ë tõng nh©n tè hoÆc dùa vµo phÐp thay thÕ lÇn l­ît tõng nh©n tè. C¸ch thø nhÊt gäi lµ "sè chªnh lÖch", c¸ch thø 2 gäi lµ "thay thÕ liªn hoµn" 5.4. Ph­¬ng ph¸p liªn hÖ: Mäi kÕt qu¶k ®Òu cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau gi÷a c¸c mÆt, c¸c bé phËn... §Ó l­îng ho¸ c¸c mèi liªn hÖ ®ã, ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p ®· nªu, trong ph©n tÝch kinh doanh cßn sö dông phæ biÕn c¸ch nghiªn cøu liªn hÖ phæ biÕn nh­: liªn hÖ cÊn ®èi, liªn hÖ trùc tuyÕn vµ liªn hÖ phi tuyÕn. * Liªn hÖ c©n ®èi cã c¬ së: Lµ sù c©n b»ng vÒ l­îng gi÷a 2 mÆt cña c¸c yÕu tè vµ qu¸ tr×nh kinh doanh: gi÷a tæng sè vèn vµ tæng sè nguån, gi÷a nguån thu, huy ®éng vµ t×nh h×nh sö dông c¸c quü, c¸c lo¹i vèn, gi÷a nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n, gi÷a nguån mua s¾m vµ t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i vËt t­, gi÷a thu víi chi vµ kÕt qu¶ kinh doanh... Mèi liªn hÖ c©n ®èi vèn cã vÒ l­îng cña c¸c yÕu tè dÉn ®Õn sù c©n b»ng c¶ vÒ møc biÕn ®éng (chªnh lÖch) vÒ l­îng gi÷a c¸c mÆt cña c¸c yÕu tè vµ qu¸ tr×nh kinh doanh * Liªn hÖ trùc tuyÕn: Lµ mèi liªn hÖ theo mét h­íng x¸c ®Þnh gi÷a c¸c chØ tiªu ph©n tÝch. Ch¼ng h¹n, Lîi nhuËn cã quan hÖ cïng chiÒu víi l­îng hµng b¸n ra, gi¸ b¸n cã quan hÖ ng­îc chiÒu víi gi¸ thµnh, tiÒn thuÕ... trong mèi liªn hÖ trùc tuyÕn nµy, theo møc phô thuéc gi÷a c¸c chØ tiªu cã thÓ ph©n thµnh 2 lo¹i chñ yÕu: a/ Liªn hÖ trùc tiÕp: Gi÷a c¸c chØ tiªu nh­ gi÷a lîi nhuËn víi gi¸ b¸n, gi¸ thµnh, tiÒn thuÕ... trong nh÷ng tr­êng hîp nµy, c¸c mèi liªn hÖ kh«ng qua mét chØ tiªu liªn quan nµo: gi¸ b¸n t¨ng (hoÆc gi¸ thµnh hay tiÒn thuÕ gi¶m) sÏ lµm lîi nhuËn t¨ng... b/ Liªn hÖ gi¸n tiÕp: Lµ quan hÖ gi÷a c¸c chØ tiªu trong ®ã møc ®é phô thuéc gi÷a chóng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng mét hÖ sè riªng. c/ Liªn hÖ phi tuyÕn: Lµ liªn hÖ gi÷a c¸c chØ tiªu trong ®ã møc ®é liªn hÖ kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh theo tû lÖ vµ chiÒu h­íng liªn hÖ biÕn ®æi: liªn hÖ gi÷a møc n¨ng suÊt thu ho¹ch víi sè n¨m kinh doanh cña v­ên c©y l©u n¨m hoÆc sóc vËt sinh s¶n, gi÷a l­îng vèn sö dông víi søc s¶n xuÊt vµ søc sinh lêi cña vèn... Trong nh÷ng tr­êng hîp nµy, mèi liªn hÖ gi÷a chØ tiªu ph©n tÝch (hµm sè) víi c¸c nh©n tè (biÕn sè) th­êng cã d¹ng hµm luü th­ï. §Ó quy vÒ hµm tuyÕn tÝnh ng­êi ta dïng c¸c thuËt to¸n kh¸c nhau nh­ phÐp Loga b¶ng t­¬ng quan vµ ch­¬ng tr×nh chuÈn t¾c... còng cã thÓ dïng vi ph©n hµm sè cña gi¶i tÝch to¸n häc ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn møc biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch. Tuy nhiªn, nh÷ng mèi liªn hÖ phøc t¹p nµy t­êng chØ sö dông trong ph©n tÝch chuyªn ®Ò, hoÆc trong ph©n tÝch ®ång bé phôc vô yªu cÇu cña qu¶n lý. 5.5. Ph­¬ng ph¸p håi quy vµ t­¬ng quan: Håi quy vµ t­¬ng quan lµ c¸c ph­¬ng ph¸p cña to¸n häc. §­îc vËn dông trong ph©n tÝch kinh doanh ®Ó biÓu hiÖn vµ ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ t­¬ng quan gi÷a cacs chØ tiªu kinh tÕ. Ph­¬ng ph¸p t­¬ng quan lµ quan s¸t mèi liªn hÖ gi÷a mét tiªu thøc kÕt qu¶ vµ mét hoÆc nhiÒu tiªu thøc nguyªn nh©n nh­nng ë d¹ng liªn hÖ thùc. Ph­¬ng ph¸p håi quy lµ mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é biÕn thiªn cña tiªu thøc kÕt qu¶ theo sù biÕn thiªn cña tiªu thøc nguyªn nh©n. 6. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶: Tõ ph­¬ng ph¸p x¸ ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn ®©y, ta cã thÓ thÊy tr­íc hÕt hiÖu qu¶ chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña cung, cÇu vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng. Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng. §ång thêi c¸c yÕu tè nµy l¹i chÞu sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cóng nh­ c¸c nh©n tè: ChÝnh trÞ, t­ t­ëng, kinh tÕ kü thuËt, t©m lý vµ x· héi cña thÞ tr­êng ThÕ giíi vµ trong n­íc, cña ngµnh ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp nghiÖp kh¸c. §iÒu ®ã chøng tá hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp chÞu sù t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè. 6.1. C¸c nh©n tè tõ phÝa doanh nghiÖp: HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña 2 yÕu tè lµ doanh thu vµ chi phÝ. Nh­ng b¶n th©n 2 yÕu tè nµy chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, sau ®©y ta xÐt mét sè nh©n tè chÝnh: a/ Nh©n tè quy m« s¶n xuÊt kinh doanh Mçi doanh nghiÖp khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh c¸i g× vµ bao nhiªu tr­íc hÕt ph¶i nghiªn cøu vµ n¾m b¾t nhu cÇu cña thÞ tr­êng (nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n) vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t­¬ng xøng víi nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, doanh thu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶. Nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cµng lín th× kh¶ n¨ng t¹o ra doanh thu cµng cao. Bëi nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n lín, doanh nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng t¨ng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh. T¨ng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh , doanh nghiÖp sÏ s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ sÏ b¸n ®­îc nhiÒu ®¬n vÞ hµng ho¸ víi gi¸ c¶ mçi ®¬n vÞ hµng ho¸, dÞch vô cao do ®ã doanh thu cña tõng ®¬n vÞ hµng ho¸ dÞch vô sÏ t¨ng vµ ®Æc biÖt lµ møc doanh thu tæng hîp sÏ lín vµ ng­îc l¹i nhu cÇu vÒ hµng ho¸ dÞch vô thÊp, doanh thu sÏ thÊp. Nh­ vËy chóng ta cã thÓ thÊy quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp khi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cña thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp sÏ chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng ®Ó b¸n s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô vµ doanh thu sÏ cao. Kh¶ n¨ng cung cÊp s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp mµ thÊp h¬n nhu cÇu th× s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô b¸n ®­îc sÏ thÊp do ®ã doanh thu sÏ thÊp. §iÒu ®¸ng l­u ý ë ®©y lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh lu«n muèn b¸n ®­îc khèi l­îng hµng ho¸ lín vµ do ®ã hä sÏ ®Þnh ra gi¸ b¸n s¶n phÈm hîp lý t¹i møc gi¸ mµ c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Òu chÊp nhËn ®­îc ®Ó cã lîi cho c¶ 2 bªn. Quan hÖ cung cÇu vÒ hµng ho¸ dÞch vô thay ®æi sÏ lµm gi¸ c¶ thay ®æi, ¶nh h­ëng tíi doanh thu cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi r»ng: viÖc quyÕt ®Þnh tèi ­u vÒ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ quyÕt ®Þnh tèi ­u vÒ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. b/ Nh©n tè vÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh: Sau khi ®· lùa chän quy m« s¶n xuÊt kinh doanh (chñng lo¹i sè l­îng, chÊt l­îng) c¸c doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh nã nh­ thÕ nµo. C¸c doanh nghiÖp lùa chän ®Çu vµo: lao ®éng, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cã chÊt l­îng vµ gi¸ mua thÊp nhÊt. C¸c yÕu tè ®Çu vµo ®­îc lùa chän tèi ­u sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao s¶n l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô. Do ®ã, viÖc chuÈn bÞ ®Çu vµo cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, quyÕt ®Þnh ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp. VÊn ®Ò tiÕp theo lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i lùa chän ph­¬ng ph¸p thÝch hîp, kÕt hîp tèi ­u c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô hµng ho¸. §©y ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc ®Ó t¨ng s¶n l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. §ång thêi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó gi¶m chi phÝ, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, th«ng qua tæ chøc qu¶n lý sö dông lao ®éng, nguyªn vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng nghÖ ..., mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao nhÊt ®Ó lµm t¨ng s¶n l­îng, t¨ng chÊt l­îng, gi¶m chi phÝ vµ n©ng cao hiªu qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. c/ c¸c nh©n tè vÒ tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh tÕ vÜ m« cña doanh nghiÖp Tæ chøc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vÜ m« lµ mét nh©n tè quan träng, cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh qu¶n lý vÜ m« bao gåm c¸c kh©u c¬ b¶n : §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. C¸c kh©u cña qu¸ tr×nh qu¶n lý vÜ m« lµm tèt sÏ lµm t¨ng s¶n l­îng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ h¹ gi¸ thµnh, gi¶m chi phÝ qu¶n lý. §ã lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp. Song hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng chØ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè h÷u h×nh mµ nã cßn ¶nh h­ëng bëi c¸c yÕu tè v« h×nh. §ã chÝnh lµ uy tÝn cña doanh nghiÖp. §©y ®­îc coi lµ tµi s¶n v« gi¸ cña doanh nghiÖp, nã lµ mét yÕu tè quan träng v× nÕu doanh nghiÖp cã ®­îc uy tÝn trªn thÞ tr­êng th× s¶n l­îng hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô lín, doanh thu t¨ng. Bëi vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i cè g¾ng gi÷ g×n uy tÝn cña m×nh trªn thÞ tr­êng. cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua chÊt l­îng s¶n phÈm, th¸i ®é phôc vô, ph­¬ng thøc thanh to¸n .. 6.2. C¸c nh©n tè tõ phÝa nhµ n­íc Nhµ n­íc lµ ng­êi h­íng dÉn, kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, ph¸p luËt kinh tÕ vµ c¸c biÖn ph¸p cña nhµ n­íc nh»m t¹o hµnh lang vµ m«i tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ h­íng c¸c ho¹t ®äng kinh tÕ ®i theo quü ®¹o cña kÕ ho¹ch vÜ m«. ChÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong mçi thêi kú thÓ hiÖn sù ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Víi chÝnh s¸ch ®ßn bÈy, lnhx vùc cã lîi chä ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Bëi thÕ, c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ... t¸c ®éng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Víi chÝnh s¸ch thuÕ : ThuÕ lµ mét phÇn trong chi phÝ cña doanh nghiÖp. V× vËy mµ chÝnh s¸ch thuÕ, møc thuÕ thÊp hay cao sÏ ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn - Nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp dÕn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Víi chÝnh s¸ch l·i suÊt : l·i suÊt lµ yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ s¶n suÊt kinh doanh. Th«ng th­êng dÓ thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh, ngoµi vèn chñ së h÷u, doanh nghiÖp ph¶i vay vèn vµ ®­¬ng nhiªn ph¶i tr¶ l·i cho c¸c kho¶n vay. Víi lîi tøc vay vèn, doanh nghiÖp ph¶i t¨ng thªm mét kho¶n chi phÝ, do ®ã nÕu l·i suÊt t¨ng th× lîi tøc vay vèn t¨ng vµ nh­ vËy kÐo theo chi phÝ t¨ng vµ ng­îc l¹i. 7. Kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn cña doanh nghiÖp : 7.1. HiÖu qu¶ kinh doanh §Ó tiÕn hµnh bÊt cø mét ho¹t ®éng kinh doanh nµo còng ®Òu tËp hîp c¸c ph­¬ng tiÖn, c¬ së vËt chÊt còng nh­ con ng­êi, thùc hiÖn sù kÕt hîp lao ®éng víi c¸c yÕu tè vËt chÊt ®Ó taä ra kÕt qu¶ phï hîp víi ý ®å cña doanh nghiÖp , tõ ®ã míi cã thÓ t¹o ra lîi nhuËn,.Nh­ vËy, môc tiªu l©u dµi cña doanh nghiÖp lµ ph¶i tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Trªn c¬ së nh÷ng nguån lùc s¶n xuÊt s½n cã, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, doanh nghiÖp ph¶i sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét trong c¸c c«ng cô ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. ViÖc xem xÐt vµ tÝnh hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng nh÷ng chØ cho biÕt viÖc s¶n xuÊt ®¹t ë tr×nh ®é nµo mµ cßn cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ ph©n tÝch, t×m ra c¸c nh©n tè ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn t¨ng kÕt qu¶ vµ gi¶m chi phÝ kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶. B¶n chÊt cña ph¹m trï hiÖu qu¶ ®· chØ râ tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt. Do ®ã xÐt trªn ph­¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn th× ph¹m trï hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸, so s¸nh, ph©n tÝch, thèng kª nh»m t×m ra mét ph­¬ng ph¸p tèi ­u vµ ®­a ra ph­¬ng ph¸p ®óng ®¾n nhÊt ®Ó ®¹t môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Víi t­ c¸ch lµ c«ng cô ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch kinh tÕ, ph¹m trï hiÖu qu¶ kh«ng chØ sö dông ë gãc ®é tæng hîp c¸c nguån lùc ®Çu vµo trong ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ cßn sö dông ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh sö dông tõng yÕu tè vµo ph¹m vi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanhcña doanh nghiÖp còng nh­ tÊt c¶ c¸c bé phËn cÊu thµnh mét doanh nghiÖp. Nh­ vËy do ph¹m trï hiÖu qu¶ cã tÇm quan träng ®Æc biÖt nªn trong nhiÒu tr­êng hîp ng­êi ta coi nã kh«ng ph¶i chØ nh­ ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao mµ cßn nh­ chÝnh môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc. 7.2. sù cÇn thiÕt n©ng cao hiÖu qu¶ : S¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? s¶n xuÊt cho ai? sÏ kh«ng thµnh vÊn ®Ò nÕu nguån tµi nguyªn v« tËn. Nh­ng trªn thùc tÕ mäi nguån tµi nguyªn trªn tr¸i ®Êt nh­ ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n ... lµ cã h¹n vµ ngµy cµng khan hiÕm, c¹n kiÖt do con ng­êi khai th¸c vµ sö dông chóng. Trong khi mËt ®é d©n c­ ë tõng vïng, tõng quèc gia vµ trªn toµn thÕ giíi ngµy cµng gia t¨ng, nhu cÇu vÒ tiªu dïng cña con ng­êi ngµy cµng lín, cµng ®ßi hái chÊt l­îng ph¶i thËt tèt. Do vËy, khi cña c¶i ®· khan hiÕm b¾t buéc con ng­êi ph¶i nghÜ tíi viÖc lùa chän ph­¬ng ¸n kinh tÕ tèi ­u ®Æt ra rÊt nghiªm tóc vµ gay g¾t. §iÌu kiÖn ®ñ cho sù lùa chän ph­¬ng ¸n kinh tÕ tèi ­u lµ cïng víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cµng cao th× ng­êi ta cµng t×m ra nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Î s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Kü thuËt s¶n xuÊt ph¸t triÓn cho phÐp cïng víi nguån nh©n lîc ®Çu vµo nhÊt ®Þnh, con ng­êi cã thÓ chÕ t¹o ®­îc rÊt nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau. §iÒu nµy cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng lùa chän ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm (c¬ cÊu s¶n phÈm ) tèi ­u. Sù lùa chän ®óng ®¾n sÏ mang l¹i cho doanh nghiÖp hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn nhÊt. Giai ®o¹n ph¸t triÓn theo chiÒu réng kÕt thóc vµ nh­êng chç cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u : sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo viÖc c¶i tiÕn yÕu tè s¶n xuÊt, c¸c yÕu tè vÒ mÆt chÊt l­îng, øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt míi, hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ, c¬ cÊu kinh tÕ ... vµ n©ng cao c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t lµ nhê vµo n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Nh­ vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc cã h¹n trong s¶n xuÊt, ®¹t ®­îc sù lùa chän tèi ­u trong ®iÒu kiÖn khan hiÕm nguån lùc kh«ng thÓ kh«ng ®Æt ra ®èi víi bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo. Tuy nhiªn, sù lùa chän kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ kinh tÕ tr­íc ®©y lµ kh«ng gièng nhau. Mäi quyÕt dÞnh kinh tÕ : s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? vµ s¶n xuÊt cho ai? ®Òu ®­îc chØ ®¹o tõ trªn xuèng d­íi, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ph¶i theo sù chØ ®¹o ®ã. ChÝnh v× thÕ, trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tr­íc ®©y, c¸c doanh nghiÖp Ýt quan t©m ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh mµ t×m c¸ch hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®­îc giao b»ng mäi gi¸. Ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thi tr­êng, víi m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thi tr­êng, viÖc gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n : s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? s¶n xuÊt cho ai? dùa trªn quan hÖ cung cÇu gi¸ c¶ c¹nh tranh vµ hîp t¸c. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tù ®Æt ra c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh, tù h¹ch to¸n lç l·i,. L·i nhiÒu th× doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t­, më réng s¶n xuÊt, lç th× sÏ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Lóc nµy môc tiªu lîi nhuËn trë thµnh mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng nhÊt mang tÝnh sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi nhau ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, m«i tr­êng c¹nh tranh nµy kh¸ gay g¾t. Trong sù c¹nh tranh quyÕt liÖt nµy, nhiÒu doanh nghiÖp ®· trô v÷ng vµ ph¸t triÓn ®i lªn nh­ng còng nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç dÉn ®Õn ph¸ s¶n. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n t×m c¸ch n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao uy tÝn ... nh»m ®¹t tíi môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Do vËy vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp vµ trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp. PhÇn I: qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ ®Æc ®iÓm chung cña doanh nghiÖp. 1.1 S¬ l­îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c cã trô së chÝnh ®Æt t¹i khu vùc s©n bay Néi Bµi thuéc huyÖn Sãc S¬n thµnh phè Hµ néi. Nã lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp trùc thuéc côc KHDD ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña cña côc HKDD ViÖt Nam. KÓ tõ sau khi th¾ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p th¾ng lîi. Quan hÖ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc ngµy c¸c më réng. Trong bèi c¶nh ®ã viÖc ra ®êi cña mét tæ chøc chÝnh thøc cña ngµnh HKDD ®Ó nghiªn cøu ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n x©y dùng tæ ch­c, qu¶n lý vµ ho¹t ®éng vËn t¶i HKDD cña n­íc ta lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan vµ yªu cÇu cÊp b¸ch. Ngµy 15/1/1956 Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ra nghÞ ®Þnh sè 666 thµnh lËp Côc HKDD ViÖt Nam thuéc Thñ t­íng ChÝnh phñ, do thñ t­íng Ph¹m V¨n §ång ký duyÖt. Ngµy 30/6/1992, Héi ®ång Bé tr­ëng ®· ra nghÞ ®Þnh sè 242/H§BT thµnh lËp Côc HKDD ViÖt Nam trùc trùc thuéc Bé giao th«ng vËn t¶i vµ B­u ®iÖn. §©y lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chuyªn ngµnh HKDD, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu vµ ng©n s¸ch riªng, ®· më tµi kho¶n t¹i kho b¹c Nhµ n­íc, cã c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc nh­ khèi sù nghiÖp, khèi kinh tÕ (bao gåm: Côm c¶ng hµng kh«ng, trung t©m qu¶n lý bay... vµ 13 ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp thuéc khèi kinh doanh). §Ó ph©n râ khu vùc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña m¸y bay d©n dông vµ phèi hîp ho¹t ®éng víi kh«ng quan ®­îc chÆt chÏ, tõ sau khi thµnh lËp Tæng côc HKDD ®· ®­îc lËp 3 khu vùc s©n bay d©n dông trong c¶ n­íc. S©n bay quèc tÕ T©n S¬n NhÊt – qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c s©n bay thuéc c¸c tØnh phÝa Nam. S©n bay quèc tÕ §µ N½ng – qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c s©n bay ë c¸c tØnh MiÒn Trung. S©n bay quèc tÕ Gia l©m – qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c s©n bay thuéc c¸c tØnh phÝa B¾c. Khu vùc s©n bay miÒn B¾c do s©n bay Gia L©m qu¶n lý gåm c¸c s©n bay: Vinh, Nµ S¶n, §iÖn Biªn, Cao B»ng. Cuèi n¨m 1993 Tæng côc tr­ëng Tæng côc HKDD ra quyÕt ®Þnh sè 204/CAAV thµnh lËp “Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c” ho¹t ®éng theo chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ë c¶ng hµng kh«ng s©n bay, lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp kinh tÕ cã thu. Tæng gi¸m ®èc “Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c” kiªm gi¸m ®èc s©n bay quèc tÕ Néi Bµi. C¸c s©n bay thuéc Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c bao gåm: s©n bay Néi Bµi, C¸t Bi, §iÖn Biªn, Nµ S¶n. Ngµy 6/7/1998 Thñ t­íng ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 113/1998/Q§-TTg chuyÓn Côm c¶ng HKSB MiÒn B¾c tõ ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu thµnh doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých thuéc côc HKDD ViÖt Nam lÊy tªn lµ Côm c¶ng hµng kh«ng MiÒn B¾c. Côm c¶ng Hµng kh«ng miÒn B¾c cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Northern Airports Authority viÕt t¾t lµ NAA ; trô së chÝnh ®Æt t¹i s©n bay quèc tÕ Néi Bµi, thµnh phè Hµ Néi; vèn ®iÒu lÖ t¹i thêi ®iÓm chuyÓn thµnh doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 520.077 triÖu ®ång. Nh­ vËy Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých trùc thuéc Côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam. D­íi ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ tµi chÝnh cña Côm c¶ng hµng kh«ng MiÒn B¾c. B¶ng1: kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong 3 n¨m 1997-1999 §¬n vÞ: ®ång. ChØ tiªu N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 Tæng doanh thu 85.025.596.075 112.254.173.661 138.559.025.386 Tæng chi phÝ 100.890.427.857 109.744.884.950 107.201.669.401 Lîi nhuËn -20.774.004.160 2.509.288.711 31.357.355.985 ThuÕ thu nhËp 0 627.322.177 9.814.184.894 Nép ng©n s¸ch 7.031.457.895 8.684.574.815 8.532.895.142 1.2. Chøc n¨ng – nhiÖm vô cña Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c. Theo quyÕt ®Þnh sè 11/1999/Q§-CHK-TTCB cña Côc._. cã h¹n. ViÖc bè trÝ mÆt b»ng nhµ ga nh­ hiÖn nay ch­a thËt hîp lý nªn cßn bá sãt rÊt nhiÒu ®Þa ®iÓm cã thÓ khai th¸c th­¬ng ¹i. DÉn ®Õn phÇn nµo ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng nh­ hiÖn nay. Do møc thu nhËp cña kh¸ch hµng ngµy cµng t¨ng lªn khi lùa chän ph­¬ng tiÖn ®i l¹i v»ng ®­êng kh«ng hä th­êng ®ßi hái nhiÒu dÞch vô tho¶ m·n nhu cÇu nhiÒu h¬n nh­: dÞch vô gi¶i trÝ, mua s¾m, nhµ hµng, kh¸ch s¹n..v..v Nh­ng nh÷ng dÞch vô nµy C¶ng Hµng Kh«ng phÇn nµo chøa lµm tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, dÞch vô ch­a ph¸t triÓn m¹nh nh­ c¸c n­íc trong khu vùc. Ngoµi ra hiÖn nay møc gi¸ mµ Côc hµng kh«ng quy ®Þnh nh­ trªn phÇn nµo ch­a hîp lý. Ch¼ng h¹n trong mét khu vùc ga quèc tÕ cã rÊt nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau dµnh cho th­¬ng m¹i. Nh­ng doanh thu cña c¸c lo¹i h×nh kinh doanh dÞch vô l¹i hoµn toµn phô thuéc vµo luång ®i, ®Õn cña kh¸ch hµng. Cho nªn, Côc hµng kh«ng ¸p dông møc gi¸ cho thuª mÆt b»ng nh­ nhau cho c¸c cöa hµng, mÆt hµng kinh doanh t¹i mét nhµ ga lµ ch­a chÝnh x¸c. Nh÷ng n¬i cã luång hµnh kh¸ch ®i l¹i nhiÒu h¬n th× cÇn ph¶i cã mét møc gi¸ cao h¬n cho nh÷ng cöa hµng t¹i ®ã. Cßn nh÷ng cöa hµng kh«ng n»m trong luång ®i chÝnh th× C¶ng Hµng Kh«ng cÇn ph¶i x©y dùng møc gi¸ kh¸c. Do chÝnh s¸ch gi¸ cøng nh¾c mµ C¶ng Hµng Kh«ng qui ®Þnh, nhiÒu cöa hµng cã thu nhËp cao, nh­ng còng cã nh÷ng cöa hµng doanh thu kh«ng ®¹t tíi møc mµ hä mong muèn. T¹i nhµ ga G4, cã hai cöa hµng b¸ch ho¸ do xÝ nghiÖp th­¬ng m¹i hµng kh«ng khai th¸c víi tæng diÖn tÝch 29.76m2. DiÖn tÝch trong khu vùc c¸ch ly lµ 300.000 ®ång/m2 ®èi víi c¸c cöa hµng. Trong khi ®ã, doanh thu cña cöa hµng b¸ch hãa kh«ng thÓ b»ng doanh thu cña c¸c cöa hµng miÔn thuÕ, miÔn phÝ. §Õn n¨m 1999, xÝ nghiÖp th­¬ng m¹i Hµng Kh«ng chØ thuª 5.76 m2 lµm cöa hµng b¸ch ho¸. Nh­ vËy, cßn 24m2 ch­a ®­îc ®­a vµo kinh doanh. NÕu nh­ c¶ng Hµng Kh«ng cã chÝnh s¸ch gi¸ mÒm dÎo h¬n, ch¾c ch¾n cöa hµng b¸ch ho¸ nµy sÏ ®­îc ®­a vµo khai th¸c. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh dÞch vô t¹i C¶ng Hµng Kh«ng lµ ph¶i cã nhiÒu cöa hµng, nhiÒu chñng lo¹i hµng kh¸c nhau th× kinh doanh sÏ cã hiÖu qu¶ cao h¬n. DiÖn tÝch mÆt b»ng cña C«ng ty hiÖn nay cho kh¸ch hµng thuª chiÕm gÇn hÕt c¸c khu vùc th­¬ng m¹i cña c¶ng. Tuy nhiªn vÉn cßn nh÷ng ®Þa ®iÓm mµ C¶ng Hµng Kh«ng ch­a triÖt ®Ó ®­a vµo khai th¸c, gãp phÇn n©ng cao thu nhËp cho thuª mÆt b»ng. Tãm l¹i: Nh×n chung ho¹t ®éng kinh doanh khai th¸c vµ cung øng dÞch vô t¹i C¶ng Hµng Kh«ng trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng, c¸c h·ng Hµng Kh«ng vµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong khu vùc. Bï ®¾p ®­îc chi phÝ vµ thu ®­îc phÇn nµo lîi nhuËn cho Nhµ n­íc trong hai n¨m võa qua. Tån t¹i vµ ph¸t triÓn qua nhiÒu c¬ chÕ kh¸c nhau, tõ c¬ chÕ quan liªu sang c¬ chÕ thÞ tr­êng C¶ng Hµng Kh«ng héi nhËp vµo thÞ tr­êng kinh tÕ mét c¸ch nhanh chãng, vËn dông kinh nghiÖm thùc tÕ cña c¸c C¶ng Hµng Kh«ng lín cña c¸c Ch©u lôc ®­a vµo ¸p dông t¹i ViÖt Nam. C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh C¶ng Hµng Kh«ng Néi Bµi nãi riªng vµ c¶ng Hµng Kh«ng trong n­íc nãi chung ®· cã nhiÒu chiÕn l­îc nh»m n©ng cao thu nhËp Hµng Kh«ng , thu nhËp phi Hµng Kh«ng vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cña C¶ng Hµng Kh«ng. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh­ng kÕt qña ®¹t ®­îc cßn béc lé nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p c¶i tiÕn trong thêi gian tíi ®Ó phï hîp víi c¬ chÕ vµ t×nh h×nh míi. + C¶ng Hµng Kh«ng ch­a chñ ®éng x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh chiÕn l­îc ph¸t triÓn, c¸c ho¹t ®éng phï hîp cho tõng thêi kú. + C¬ quan qu¶n lý nhµ ga ch­a ®­îc giao ®Çy ®ñ chøc n¨ng nhiÖm vô, ch­a cã t­ c¸ch ph¸p nh©n trong viÖc giao dÞch vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng. + Kh¸ch hµng tham gia ho¹t ®éng kinh doanh, cung øng dÞch vô t¹i nhµ ga ch­a nhiÒu, ch­a ®a d¹ng, kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh theo sù ph©n c«ng cña Nhµ n­íc. + H×nh thøc dÞch vô ch­a ®a d¹ng, ch­a cã hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng dÞch vô ®Ó kiÓm tra, kiÓm so¸t dÉn ®Õn cßn lóng tóng trong qu¶n lý chÊt l­îng vµ ch­a thùc sù tho¶ m·n nhu cÇu cña hµnh kh¸ch. + HÖ thèng gi¸ dÞch vô cøng nh¾c, kÐm n¨ng ®éng, nhiÒu lo¹i gi¸ ch­a phï hîp víi thùc tÕ g©y khã kh¨n cho qu¶n lý vµ tæ chøc khai th¸c g©y thÊt thu cho Nhµ n­íc. Tr­íc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trªn, cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qña kinh doanh vµ hoµn thiÖn dÇn bé m¸y qu¶n lý cña C¶ng Hµng Kh«ng. 2.2. T×nh h×nh lao ®éng tiÒn l­¬ng 2.2.1 Nguån h×nh thµnh quü tiÒn l­¬ng vµ viÖc sö dông quü tiÒn l­¬ng. 2.2.1.1 Ph©n tÝch t×nh h×nh n¨ng suÊt lao ®éng: Tuy lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých chiÕn l­îc nguån nh©n lùc vÉn lµ mèi quan t©m cña côm c¶ng v× nã quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng ®¶m b¶o ®é æn ®Þnh cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ côm c¶ng ®· x©y dùng kÕ ho¹ch tuyÓn dông, ®µo t¹o vµ sö dông lao ®éng , ®¶m b¶o c©n b»ng gi÷a qu¶n lý, cung øng dÞch vô vµ x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt, ®ång thêi khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tÝch cùc s¶n xuÊt vµ tæ chøc thùc hiÖn theo chÕ ®é Nhµ n­íc quy ®Þnh. §èi t­îng N¨m 1998 N¨m 1999 Sèl­îng (Ng­êi) Tû lÖ % Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ % Tæng sè CBCNV 12064 1296 C¸n bé qu¶n lý 189 15 201 15.51 C«ng nh©n viªn 1075 85 1095 84.49 Tr×nh ®é chuyªn m«n TiÕn sÜ 1 0.08 2 0.15 Th¹c sÜ 3 0.24 4 0.31 Kü s­, cö nh©n 386 30.54 399 30.79 Tr×nh ®é trung, s¬ cÊp 422 33.39 440 33.95 Lao ®éng phæ th«ng 452 35.76 461 35.57 B¶ng c¬ cÊu lao ®éng NhËn xÐt: Nh×n chung c¬ cÊu tû lÖ gi÷a c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n viªn kh«ng mÊy thay ®æi qua c¸c n¨m 1998 vµ 1999 v× sè c¸n bé c«ng nh©n viªn n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 102%; ngoµi ra tû lÖ c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é kü s­ cö nh©n, trung cÊp t¨ng nhanh so víi n¨m 1998 kÓ c¶ sè l­îng lao ®éng phæ th«ng ch­a qua ®µo t¹o cã xu h­íng gi¶m ®¸ng kÓ, ®iÒu nµy chøng tá ban l·nh ®¹o Côm c¶ng ®Òu qua ®­îc tr­êng líp ®µo t¹o. - Tæng quü tiÒn l­¬ng vµ l­¬ng b×nh qu©n n¨m 1999 ChØ tiªu §VT KÕ ho¹ch Thùc hiÖn D% Tæng quü l­¬ng ®ång 27.544.113.780 29.869.009.951 108,4 Sè lao ®éng ®ång 1285 1296 100,9 L­¬ng b×nh qu©n n¨m ®ång 21.435.108 23.047.075 107,5 NhËn xÐt: Th«ng qua b¶ng trªn chóng ta thÊy nguyªn nh©n dÉn ®Õn l­¬ng b×nh qu©n thùc tÕ cña mçi c¸n bé c«ng nh©n viªn t¨ng 107.5% so víi kÕ ho¹ch lµ: Tæng quü l­¬ng kú thùc hiÖn t¨ng 108.4% so víi kÕ ho¹ch vµ sè l­îng CBCNV t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Lao ®éng trong Côm c¶ng th«ng qua ®¹i héi c«ng nh©nviªn chøc; + TiÒn l­¬ng ph¶i sö dông nh­ mét ®ßn bÈy, biÖn ph¸p kinh tÕ kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®ång thêi t¹o cho mäi ng­êi lao ®éng tin t­ëng, phÊn khëi, h¨ng say trong lao ®éng gãp phÇn vµo hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Ph­¬ng ph¸p ph©n phèi quü tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (l­¬ng n¨ng suÊt). - X¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (l­¬ng n¨ng suÊt): + Tæng quü l­¬ng n¨ng suÊt hµng n¨m: Lgns = Lg n¨m - Lgcb n¨m - Lg kho¸n n¨m + Tæng quü l­¬ng n¨ng suÊt ph©n phèi hµng th¸ng Lgns th¸ng = Lg th¸ng - Lgcb th¸ng - Lg kho¸n th¸ng Lgns th¸ng, n¨m: Tæng quü l­¬ng n¨ng suÊt th¸ng, n¨m Lg th¸ng, n¨m: Tæng quü l­¬ng th¸ng, n¨m Lgcb th¸ng n¨m: Tæng quü l­¬ng c¬ b¶n th¸ng, n¨m Lg kho¸n: Tæng l­¬ng chi tr¶ hîp ®ång kho¸n, mïa vô, thö viÖc. - C¸c c¨n cø ®Ó ph©n phèi l­¬ng n¨ng suÊt hµng th¸ng cho ng­êi lao ®éng: + Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ ®­îc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm (Nctt) + HÖ sè chøc danh qu¶n lý vµ c«ng viÖc ®¶m nhËn (K1). + HÖ sè møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nh©n (K2). + HÖ sè chÊt l­îng lµm viÖc cña tõng ng­êi lao ®éng (Kcn) + HÖ sè chÊt l­îng lao ®éng trong th¸ng cña tõng ®¬n vÞ (K®v) + HÖ sè th©m niªn ngµnh hµng kh«ng (TN) + HÖ sè c­êng ®é lao ®éng cña tõng ®¬n vÞ thµnh viªn (K3) + HÖ sè tr×nh ®é chuyªn m«n ®­îc ®µo t¹o t­¬ng thÝch (K4) - X¸c ®Þnh hÖ sè chøc danh qu¶n lý vµ hÖ sè chøc danh c«ng viÖc ®¶m nhËn (K1) + HÖ sè chøc danh cho lao ®éng lµm c«ng t¸c qu¶n lý: Tæng gi¸m ®è 6,90 Phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng 6,20 Gi¸m ®èc, tr­ëng phßng 5,50 Phã gi¸m ®èc, Phã tr­ëng phßng 4,80 §éi tr­ëng 3,30 §éi phã 2,95 Tæ tr­ëng, kÝp tr­ëng, ®µi tr­ëng 2,45 Tæ phã, kÝp phã, ®µi phã 2,25 + HÖ sè chøc danh cho c«ng viÖc ®¶m nhËn Chuyªn viªn, kü sù vµ t­¬ng ®­¬ng 2,65 Nh©n viªn l¸i xe tõ 40 chç - 7,5 tÊn 2,35 Nh©n viªn l¸i xe vµ nh©n viªn thñ tôc bay 2,20 Nh©n viªn th«ng tin, ®iÖn n­íc, söa « t« 2,15 C¸n sù, kü thuËt viªn vµ t­¬ng ®­¬ng 2,30 Nh©n viªn th­êng vô, kho, lÔ t©n, an ninh PCCC, bÕn b·i vµ nh©n viªn bèc xÕp 2,10 Nh©n viªn v¨n th­, gi¸o viªn tr­êng mÇm non 1,75 Nh©n viªn phôc vô, t¹p vô - HÖ sè møc ®é phøc t¹p cña tõng ngµnh nghÒ c«ng viÖc ®¶m nhËn (K2). HÖ sè nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: K2 = HÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc x 10% - HÖ sè chÊt l­îng lao ®éng cña tõng ng­êi trong th¸ng (Kcn). HÖ sè nµy ®­îc ®¸nh gi¸ c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao vµ møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô, ®­îc x¸c ®Þnh theo 4 lo¹i sau ®©y: A1 = 1,05 ¸p dông ®èi víi ng­êi lao ®éng: + Hoµn thµnh xuÊt s¾c c¸c c«ng viÖc ®­îc giao c¶ vÒ chÊt l­îng vµ thêi gian. + Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng t¸c vµ ®¶m b¶o ®ñ ngµy c«ng trong th¸ng theo quy ®Þnh + Kh«ng vi ph¹m kû luËt lao ®éng A = 1,00 ¸p dông ®èi víi ng­êi lao ®éng: + Hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®­îc giao + Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c + Kh«ng vi ph¹m kû luËt lao ®éng vµ nghØ kh«ng qu¸ 2 ngµy c«ng trong th¸ng B = 0,8 ¸p dông cho ng­êi lao ®éng hoµn thµnh c«ng viÖc ë møc ®é b×nh th­êng, cã sai sãt trong c«ng viÖc nh­ng ch­a g©y hËu qu¶. + NghØ kh«ng b¸o c¸o 1 ngµy trong th¸ng vµ ph¶i cã 15 ngµy lµm viÖc thùc tÕ trë lªn. + Kh«ng vi ph¹m kû luËt lao ®éng C = 0,4 ¸p dông cho ng­êi lao ®éng kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao, chÊt l­îng lao ®éng kÐm hoÆc bÞ kû luËt tõ khiÓn tr¸ch trë lªn. Tæng gi¸m ®èc trùc tiÕp ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i chÊt l­îng lao ®éng trong th¸ng cña c¸n bé l·nh ®¹o cÊp gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc vµ t­¬ng ®­¬ng ë c¸c ®¬n vÞ thuéc côm c¶ng Thñ tr­ëng c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i chÊt l­îng lao ®éng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc quyÒn cßn l¹i - HÖ sè chÊt l­îng lao ®éng cña c¸c ®¬n vÞ (K®v). HÖ sè nµy ®­îc ®¸nh gi¸ c¨n cø vµo hiÖu qu¶, møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc x¸c ®Þnh 3 lo¹i nh­ sau: + A = 1,05 ®­îc x¸c ®Þnh cho c¸c ®¬n vÞ cã hiÖu qu¶ c«ng tcs cao vµ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®­îc giao. + A = 1,00 ®­îc x¸c ®Þnh cho c¸c ®¬n vÞ hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao ë møc ®é trung b×nh, hiÖu qu¶ c«ng t¸c trung b×nh. + B = 0,9 ®­îc x¸c ®Þnh cho c¸c ®¬n vÞ kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao, hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÐm. Tæng gi¸m ®èc trùc tiÕp ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i chÊt l­îng lao ®éng trong th¸ng cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc côm c¶ng sau khi tham kh¶o ý kiÕn cña 3 c¬ quan: phßng tæ chøc c¸n bé - lao ®éng tiÒn l­¬ng; phßng kinh tÕ kÕ ho¹ch; phßng tµi chÝnh kÕ to¸n - HÖ sè th©m niªn ngµnh hµng kh«ng (TN): §©y lµ hÖ sè khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã th©m niªn c«ng t¸c trong ngµnh hµng kh«ng d©n dông. HÖ sè nµy ®­îc tÝnh nh­ sau: + Cø mçi n¨m c«ng t¸c trong ngµnh hµng kh«ng ®­îc tÝnh b»ng 1% (0,01) vµ chØ ®­îc tÝnh khi ®· cã thêi gian c«ng t¸c trong ngµnh hµng kh«ng ®ñ 5 n¨m (trßn 60 th¸ng) trë lªn + Tèi ®a lµ 20 n¨m c«ng t¸c - t­¬ng øng víi 20% (0,2) + Mèc thêi gian ®Ó tÝnh th©m nhiªn ngµnh tõ th¸ng 2/1976 - HÖ sè c­êng ®é lao ®éng cña tõng ®¬n vÞ thµnh viªn (K3). HÖ sè nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: + C¶ng hµng kh«ng Néi bµi 1,00 + C¶ng hµng kh«ng C¸t bi 0,95 + C¶ng hµng kh«ng Vinh, §iÖn Biªn 0,90 + C¶ng hµng kh«ng Na S¶n 0,85 Riªng mét sè ®¬n vÞ thuéc Néi Bµi tæng gi¸m ®èc vµ héi ®ång tiÒn l­¬ng sÏ x¸c ®Þnh hÖ sè c­êng ®é lao ®éng cô thÓ vµ thay ®æi theo yªu cÇu, tÝnh chÊt nhiÖm vô hµng n¨m. - HÖ sè tr×nh ®é chuyªn m«n ®­îc ®µo t¹o t­¬ng thÝch víi yªu cÇu nhiÖm vô (K4). HÖ sè thÓ hiÖn møc ®é t­¬ng thÝch gi÷a tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô mµ ng­êi lao ®éng ®ang ®¶m nhËn víi yªu cÇu cña nhiÖm vô ®­îc giao. HÖ sè nµy ®­îc triÓn khai sau khi côm hµng kh«ng miÒn B¾c ban hµnh “tiªu chuÈn chøc danh viªn chøc vµ chuyªn m«n nghiÖp vô” - Ph©n phèi l­¬ng n¨ng suÊt cho tõng ng­êi lao ®éng trong th¸ng: §Ó tiÕn hµnh ph©n phèi tiÒn l­¬ng n¨ng suÊt cho tõng ng­êi lao ®éng trong th¸ng ph¶i tiÕn hµnh theo hai b­íc sau: + B­íc 1: X¸c ®Þnh quü l­¬ng n¨ng suÊt cña tõng ®¬n vÞ trùc thuéc côm c¶ng. + B­íc 2: X¸c ®Þnh quü l­¬ng n¨ng suÊt cho tõng ng­êi lao ®éng cña tõng ®¬n vÞ trùc thuéc côm c¶ng §Ó x¸c ®Þnh quü l­¬ng n¨ng suÊt cña tõng ®¬n vÞ trùc thuéc côm c¶ng ph¶i tiÕn hµnh nh­ sau X¸c ®Þnh tæng ®iÓm cña ng­êi lao ®éng ch­a cã hÖ sè chÊt l­îng lao ®éng c¸ nh©n (Kcn) C«ng thøc tÝnh: Tæng ®iÓm c¸ nh©n = Nctt x (K1 + K2 + TN) x K3 x K®v (ch­a cã Kcn) X¸c ®Þnh tæng ®iÓm cña ®¬n vÞ ch­a cã hÖ sè chÊt l­îng lao ®éng c¸ nh©n (Kcn) C«ng thøc tÝnh : Tæng ®iÓm cña ®¬n vÞ = tæng ®iÓm cña toµn bé sè ng­êi trong ®¬n vÞ. Quü l­¬ng n¨ng suÊt th¸ng cña tõng ®¬n vÞ ®­îc tÝnh nh­ sau: X¸c ®Þnh l­¬ng n¨ng suÊt cho tõng ng­êi lao ®éng cña tõng ®¬n vÞ trùc thuéc côm c¶ng Lgns th¸ng ®v = Lgns th¸ng cña toµn côm c¶ng x S®iÓm cña toµn côm c¶ng (ch­a cã Kcn) Tæng ®iÓm cña ®v Tæng ®iÓm c¸ nh©n = Nctt x (K1 + K2 + TN) x K3 x K®v x Kcn (§· tÝnh Kcn) L­¬ng n¨ng suÊt th¸ng cña tõng ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh nh­ sau. Ph©n phèi c¸c quü cã tÝnh chÊt l­¬ng theo kÕt qu¶ thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh 1. Nguån h×nh thµnh quü vµ môc ®Ých - Quü khen th­ëng ®­îc x¸c lËp theo chÕ ®é quy ®Þnh luËt hµnh cña Nhµ n­íc trong doanh nghiÖp - Quü khen th­êng ®­îc dïng ®Ó: + Th­ëng th¸ng, quý, n¨m cho CBCNV ®ang lµm viÖc t¹i côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c theo kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh theo th¸ng, quý, n¨m (Ýt nhÊt b»ng 75% tæng quü khen th­ëng) + Th­ëng cho c¸c tËp thÓ vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi côm c¶ng ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ (kh«ng qu¸ 5% tæng quü khen th­ëng) + Th­ëng ®ét xuÊt, th­ëng tæng kÕt thi ®ua 6 th¸ng, c¶ n¨m (kh«ng qu¸ 20% tæng quü th­ëng) + Hç trî quü phóc lîi (nÕu cã) 2. Ph©n phèi quü tiÒn th­ëng. - §èi t­îng tham gia ph©n phèi th­ëng gåm: CBCNV lµm viÖc t¹i côm c¶ng trõ ng­êi lao ®éng giao kÕt hîp ®ång lao ®éng lµm viÖc cã tÝnh chÊt c«ng nhËt, mïa vô, kho¸n, thö viÖc hoÆc vi ph¹m kû luËt lao ®éng, néi quy lao ®éng ®ang bÞ ®×nh chØ c«ng t¸c - Ph­¬ng ph¸p tÝnh th­ëng: Ng­êi lao ®éng ®­îc thanh to¸n tiÒn th­ëng theo quý, viÖc ph©n phèi tiÒn th­ëng nh­ ph©n phèi tiÒn th­ëng n¨ng suÊt Tæng gi¸m ®èc côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c qu¶n lý viÖc trÝch quü khen th­ëng theo c¸c môc ®Ých trªn theo ®Ò nghÞ cña c¸c c¬ quan cã liªn quan sau khi thèng nhÊt víi th­êng vô BCHC§ côm c¶ng Ph©n phèi tiÒn l­¬ng lµm thªm giê - Quü tiÒn l­¬ng tr¶ cho sè giê lµm viÖc thªm ®­îc x¸c lËp theo chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc trong doanh nghiÖp - Quü l­¬ng lµm thªm giê cña côm c¶ng chØ ®­îc dïng ®Ó thanh to¸n cho ng­êi lao ®éng trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt kinh doanh cung øng dÞch vô vµ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô theo yªu cÇu ph¶i lµm thªm giê cña c¸c ®¬n vÞ - Ng­êi lao ®éng lµm viÖc ë bé phËn hµnh chÝnh gi¸n tiÕp do yªu cÇu cÊp b¸ch ph¶i lµm thªm giê th× ph¶i ®­îc thñ tr­ëng ®¬n vÞ ®Ò nghÞ vµ ®­îc tæng gi¸m ®èc phª duyÖt th× míi ®­îc thanh to¸n tiÒn l­¬ng lµm thªm giê. - Sè giê lµm thªm kh«ng ®­îc qu¸ 4 giê trong ngµy, 200 giê trong mét n¨m. - TiÒn l­¬ng lµm thªm giê ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: - TiÒn lµm thªm giê ®­îc thanh to¸n theo quý (3 th¸ng/1lÇn) TiÒn l­¬ng min HÖ sè l­¬ng ®iÒu chØnh DN cÊp bËc ----------------------------------------- x Sè giê tiªu chuÈn trong th¸ng TiÒn l­¬ng lµm thªm giê x = Sè giê lµm thªm 150% hoÆc 200% x Quü th­ëng an toµn hµng kh«ng HiÖn nay Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®ang xem xÐt bæ sung nh÷ng ®èi t­îng ®­îc tham gia chÕ ®oä th­ëng an toµn hµng kh«ng. HiÖn t¹i viÖc cÊp ph¸t tiÒn th­ëng ATHK cña ®¬n vÞ ®­îc ph©n phèi cho ng­êi lao ®éng cã ngµy c«ng lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc t¹i côm c¶ng - Ng­êi lao ®éng ®­îc thanh to¸n th­ëng ATHK theo quý. ViÖc ph©n phèi th­ëng ATHK nh­ ph©n phèi tiÒn l­¬ng n¨ng suÊt (riªng CBCNV trùc tiÕp lµm nhiÖm vô ®¶m b¶o phôc vô an toµn chuyÕn bay ATHK sÏ ®­îc h­ëng thªm 20% so víi CBCNV kh¸c cña ®¬n vÞ Tr¶ l­¬ng cho c¸c tr­êng hîp kh¸c theo chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ cña ®¬n vÞ. - Ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng nguyªn l­¬ng c¬ b¶n vµ 100% l­¬ng n¨ng suÊt (kh«ng cã th­ëng) trong nh÷ng ngµy nghØ phÐp n¨m, nghØ m¸t theo quy ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng vµ theo quy ®Þnh cña ®¬n vÞ - Tr¶ l­¬ng cho c¸c tr­êng hîp nghØ do èm ®au, thai s¶n, nghØ chê nhËn sæ h­u.... + Ng­êi lao ®éng nghØ thai s¶n theo chÕ ®é quy ®inh: l­¬ng c¬ b¶n ®­îc BHXH tr¶ theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. TiÒn l­¬ng n¨ng suÊt ®­îc h­ëng 70% (kh«ng cã th­ëng vµ chÕ ®é th­ëng ATHK) + Ng­êi lao ®éng trong thêi gian nghØ chê nhËn sæ h­u th× ®­îc h­ëng 100% l­¬ng c¬ b¶n. TiÒn l­¬ng n¨ng suÊt ®­îc h­ëng 50% trong thêi gian kh«ng qu¸ 3 th¸ng kÓ tõ ngµy th«ng b¸o (kh«ng cã th­ëng vµ th­ëng ATHK) + Ng­êi lao ®éng bÞ ®×nh chØ c«ng t¸c: ®­îc t¹m øng 50% l­¬ng c¬ b¶n víi thêi h¹n tèi ®a 3 th¸ng, sau thêi gian ®×nh chØn nÕu: Kh«ng sai ph¹m ®­îc ®Òn bï 100% l­¬ng c¬ b¶n vµ 100% l­¬ng n¨ng suÊt kÓ c¶ th­ëng. Sai ph¹m bÞ kû luËt chuyÓn lµm c«ng t¸c kh¸c hoÆc sai th¶i th× ng­êi lao ®éng kh«ng ph¶i tr¶ l¹i sè tiÒn ®· t¹m øng. + Ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc t¹i côm c¶ng bÞ tö vong ®­îc ®¬n vÞ tr¶ nguyªn tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ 100% tiÒn l­¬ng n¨ng suÊt trong thêi gian kh«ng qu¸ 3 th¸ng (kh«ng cã th­ëng vµ th­ëng ATHK) - Tr¶ l­¬ng cho c¸c tr­êng hîp ®i häc, ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô, tay nghÒ.... Ng­êi lao ®éng ®­îc cö ®i häc theo kÕ ho¹ch cña Côc hµng kh«ng ®­îc h­ëng: + Nguyªn l­¬ng c¬ b¶n vµ 90% l­¬ng n¨ng suÊt nÕu thêi gian häc d­íi 1 th¸ng. + Nguyªn l­¬ng c¬ b¶n vµ 80% l­¬ng n¨ng suÊt nÕu thêi gian häc tõ 1 à 4 th¸ng - Nguyªn l­¬ng c¬ b¶n vµ kh«ng cã l­¬ng n¨ng suÊt nÕu thêi gian häc tõ 4 th¸ng trë lªn. 2.3. C«ng t¸c qu¶n lý vËt t­, tµi s¶n cè ®Þnh. 2.3.1. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ hao mßn TSC§ côm c¶ng Hµng kh«ng MiÒn B¾c n¨m 1999. Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã quy m« lín nªn cã sè l­îng vµ gi¸ trÞ tµi s¶n rÊt lín. Côm c¶ng cã ®Çy ®ñ c¸c nhãm TSC§, mçi nhãm gåm nhiÒu lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau. Do sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng kh«ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nªn viÖc ®Çu t­ hµng n¨m vµo TSC§ ®Òu t¨ng, TSC§ nãi chung thuéc nhiÒu thÕ hÖ kh¸c nhau. V× vËy viÖc tÝnh khÊu hao vµ gi¸ trÞ cña TSC§ tÝnh to¸n theo c¸c nhãm qu¶n lý tµi s¶n. B¶ng 2 khÊu hao. 2.3.2. Ph­¬ng thøc tÝnh hao mßn TSC§ C¸ch tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña tµi s¶n cè ®Þnh: - T×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ n¨m 1999 Gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña TSC§ = Nguyªn gi¸ TSC§ Sè khÊu hao lòy kÕ cña TSC§ - Møc trÝch khÊu hao trung b×nh hµng n¨m cña TSC§ Nguyªn gi¸ TSC§ Thêi gian sö dông = NhËn xÐt: Trong n¨m 1999 côm c¶ng ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ trang thiÐt bÞ hiÖn ®¹i víi môc ®Ých kh«ng nh÷ng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng mµ cßn n©ng cao chÊt l­îng cung øng dÞch vô cña côm c¶ng, th«ng qua viÖc t¨ng m¹nh tµi s¶n cè ®Þnh ®¹t gÇn 140 tû ®ång. 2.4. Ph©n tÝch chi phÝ – gi¸ thµnh cña Côm c¶ng n¨m 1999: 1.Chi phÝ: Theo quyÕt ®Þnh cña Tæng Gi¸m ®èc Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c ban hµnh Qui chÕ ph©n cÊp qu¶n lý qu¶n lý tµi chÝnh cña côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c ngµy 18/2/2000, c¬ cÊu chi phÝ cña c¶ng hµng kh«ng bao gåm: - Chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp; - Chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ kinh phÝ c«ng ®oµn; - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ®éng lùc; - Chi mua s¾m c«ng cô lao ®éng; - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh; - Söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh; - Chi phÝ b¶o qu¶n söa ch÷a th­êng xuyªn tµi s¶n cè ®Þnh; - Chi ®µo t¹o vµ sö dông kü thuËt chuyªn ngµnh; - Chi qu¶n lý ®¶m b¶o ho¹t ®éng; - Chi tiÒn thuÕ ®Êt; - Chi phÝ kh¸c cã liªn quan; STT ChØ tiªu N¨m 1999 Sè l­îng (VN§) Tû lÖ % Chi ho¹t ®éng c«ng Ých 107.201.669.401 1 L­¬ng, phô cÊp l­¬ng + th­ëng an toµn hµng kh«ng 29.869.009.951 27,8% 2 BHXH, BHYT, KPC§ 1.427.360.048 1,33% 3 Söa ch÷a th­êng xuyªn, duy tu, s¬n tÝn hiÖu 7.220.406.520 6,73% 4 Sõa ch÷a lín TSC§ 13.391.642.601 12,5% 5 Chi nhiªn liÖu ®iÖn, n­íc 3.879.460.458 3,62% 6 Chi qu¶n lý ®iÒu hµnh 13.628.746.174 12,7% 7 TrÝch khÊu hao TSC§ 27.754.591.120 25,9% 8 B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm chñ s©n bay 609.870.330 0,57% 9 VËt t­, c«ng cô lao ®éng nhá 1.440.290.877 1,34% 10 §µo t¹o, øng dông KHKT 3.429.496.083 3,2% 11 Thuª ®Êt, thuÕ ®Êt 385.147.100 0,36% 12 HiÖu chuÈn thiÕt bÞ Y2K 563.632.443 0,52% 13 ThuÕ GTGT®Çu vµo kh«ng ®­îc k. trõ 2.185.672.956 2,03% 14 ThuÕ m«n bµi 850.000 0,0008% B¶ng 4. Chi phÝ cña c¶ng hµng kh«ng n¨m 1999 NhËn xÐt: Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy thµnh phÇn chi phÝ chñ yÕu lµ chi phÝ l­¬ng , th­ëng, phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn (27,8%) vµ chi phÝ khÊu hao (25,9%). Chi phÝ c¬ b¶n nhÊt cña Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¨c lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ chi phÝ khÊu hao. Tæng céng nã chiÕm tíi qu¸ nöa sè chi phÝ cña côm c¶ng. Nh­ng trong thùc tÕ kho¶n chi cho khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ chi ¶o. V× theo nh­ quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña côm c¶ng th× Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c ®­îc ®Ó l¹i toµn bé khÊu hao ®Ó t¸i ®Çu t­ thay thÕ, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh. Khi ch­a cã nhu cÇu ®Çu t­ , c¶i t¹o l¹i tµi s¶n cè ®Þnh, Côm c¶ng hµng kh«ng miÒn B¾c sÏ sö dông linh ho¹t sè khÊu hao luü kÕ phôc vô yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. VËy kho¶n chi phÝ thùc tÕ lín nhÊt chØ lµ chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, th­ëng, phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Côm c¶ng . 2.Gi¸ thµnh. Côm c¶ng Hµng kh«ng miÒn B¾c lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng víi môc ®Ých c«ng Ých. Mét sè ®Æc tr­ng kinh tÕ kh«ng phô thuéc vµo møc ®é chi phÝ. Gi¸ thµnh cña Côm c¶ng ®­a ra cho c¸c ®èi t¸c trong ngµnh hµng kh«ng bÞ thô thuéc vµo sù khèng chÕ cña Nhµ n­íc. Ngµnh hµng kh«ng còng lµ mét ngµnh cßn mang tÝch ®éc quyÒn cao. Nªn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña Côm c¶ng lµ hoµn toµn do Nhµ n­íc quyÕt ®Þnh. 2.5. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - Kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña Côm c¶ng. + ChØ sè l­u ®éng (Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi) = Tµi s¶n l­u ®éng Tæng nî ng¾n h¹n = 131.246.408.120 = 4,32 30.406.420.489 + ChØ sè thanh to¸n nhanh (Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh) = TSL§-Hµng tån kho Tæng nî ng¾n h¹n = 129.701.389.078 = 4,26 30.406.420.489 -Kh¶ n¨ng qu¶n lý tµi s¶n. +Vßng quay hµng tån kho (VQHTK) = Doanh thu Hµng tån kho = 138.559.025.386 = 89,68 1.545.019.042 +Kú thu nî (KTN) = Kho¶n ph¶i thu (Doanh thu/360) = 58.296.635.852 = 151 Ngµy (138.559.025.386/360) +Vßng quay TSC§ (VQTSC§) = Doanh thu Tµi s¶n cè ®Þnh = 138.559.025.386 = 0,53 263.779.436.112 +Vßng quay tæng tµi s¶n (VQTTS) = Doanh thu Tæng tµi s¶n = 138.559.025.386 = 0,34 410.080.364.021 -Kh¶ n¨ng qu¶n lý vèn vay nî. +ChØ sè nî = Tæng nî Tæng tµi s¶n = 63.382.095.064 = 0,15 410.080.364.021 +Kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay (TIE) = Lîi nhuËn tr­íc tr¶ l·i vµ thuÕ L·i vay = 32.772.848.716 = 21.3 1.415.492.731 -Kh¶ n¨ng sinh lîi. +Lîi nhuËn biªn (PM) = L·i rßng Doanh thu = 21.543.171.091 = 23% 138.559.025.386 +Søc sinh lîi c¬ së (BEP) = Lîi nhuËn tr­íc l·i vµ thuÕ (EBIT) Tæng tµi s¶n = 32.772.848.716 = 8% 410.080.364.021 +Tû suÊt thu håi tµi s¶n (ROA) = L·i dßng Tæng tµi s¶n = 21.543.171.091 = 7,6% 410.080.364.021 +Tû suÊt thu håi vèn chñ së h÷u (ROE) = L·i dßng Tæng vèn chñ së h÷u = 21.543.171.091 = 9,04% 346.698.268.957 -C¸c ®¼ng thøc DU PONT +Tû suÊt thu håi tµi s¶n (ROA) = Lîi dßng x Doanh thu Doanh thu Tæng TS = 0,23 x 0,34 = 0,08 +Tû suÊt thu håi vèn (ROE) = Lîi nhuËn x Tæng TS Tæng TS Vèn CSH = ROA x 1,2 = 0,095 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 1999 Tµi s¶n M· sè Sè ®Çu n¨m Sè cuèi kú 1 2 3 4 A-tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n 100 97889610545 131246408120 I.TiÒn 111 37732991055 71160710826 1. TiÒn mÆt t¹i quü 111 1230826257 3657839727 2. TiÒn göi ng©n hµng 112 36502164798 67502871099 3.TiÒn ®ang chuyÓn 113 II. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n 120 III. C¸c kho¶n ph¶i thu 130 57903242348 58296635852 1. Ph¶i thu cña kh¸ch hµng 131 6473442343 13295945634 2. Tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n 132 3. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ 133 4. Ph¶i thu néi bé 134 10714816655 2767538538 - Vèn kinh doanh ë c¸c ®¬n vÞ thùc thuéc 135 8653847373 1118094766 - Ph¶i thu néi bé kh¸c 136 2060969282 1649443772 5. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c 138 40714983350 42233151680 6. Dù phßng kho¶n ph¶i thu khã ®ßi 139 IV. Hµng tån kho 140 1545019042 1545019042 1. Nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho 142 1545019042 1545019042 2. Hµng ho¸ tån kho 146 V. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c 150 696383100 262042400 1. T¹m øng 151 696383100 262042400 2. Chi phÝ tr¶ tr­íc 152 VI. Chi sù nghiÖp 160 11975000 0 1. Chi sù nghiÖp n¨m tr­íc 161 11975000 2. Chi sù nghiÖp n¨m nay 162 B. Tµi s¶n cè ®Þnh, ®Çu t­ TC dµi h¹n 200 285699639348 278815955901 I. Tµi s¶n cè ®Þnh 210 278309462175 263779436112 1. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh 211 278309462175 263779436112 - Nguyªn gi¸ 212 399859621020 413120186077 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ 213 2. Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh 214 - Nguyªn gi¸ 215 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ 216 3. Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh 217 - Nguyªn gi¸ 218 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ 219 II. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n 220 1. §Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n 221 2. Gãp vèn liªn doanh 222 3. §Çu t­ dµI h¹n kh¸c 228 4. Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ dµI h¹n 229 III. Chi phÝ x©y dùng dë dang 230 7390177173 15036519789 Tæng céng tµi s¶n 250 383589249893 410080364021 Nguån vèn A-Nî ph¶I tr¶ 300 59366130062 63382095064 I. Nî ng¾n h¹n 310 48071839956 30406420489 1.Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 314 44000 2. ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc 315 7513356460 6687579391 3. Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 316 7336196702 5329814510 4. Ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ néi bé 317 32517092576 17820309870 5. C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c 318 705194218 568654718 II. Nî dµi h¹n 320 11294290106 23475674575 1. Vay dµi h¹n 321 11294290106 23475674575 2. Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ 322 III. Nî kh¸c 330 0 9500000000 1. Chi phÝ ph¶i tr¶ 331 9500000000 B- Nguån vèn chñ së h÷u 400 324223119831 346698268957 I. Nguån vèn, quü 410 317127207935 337760570061 1. Nguån vèn kinh doanh 411 280136291306 287350859049 2. Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n 412 3. Chªnh lÖch tû gi¸ 413 315909596 4. Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn 414 4211567694 15306030067 5. Quü dù phßng tµi chÝnh 415 27977439 2095995313 6. Quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lµm 416 7. Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi 417 120943492 214041495 8. Quü khen th­ëng vµ phóc lîi 418 3319761160 4565297531 9. Nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n 419 29310666844 27912437010 II. Nguån kinh phÝ 420 7095911896 8937698896 1. Quü qu¶n lý cña cÊp trªn 421 2. Nguån kinh phÝ sù nghiÖp 422 800 800 - Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m tr­íc 423 800 - Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m nay 424 800 3. Nguån kinh phÝ ®· h×nh thµnh TSC§ 425 7095911096 8937698096 Tæng céng nguån vèn 430 383589249893 410080364021 C¬ cÊu nguån thu nhËp n¨m 1999 TT Néi dung KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tæng thu 141.288.648.000 138.559.025.386 A Thu ho¹t ®éng c«ng Ých 137.976.204.000 137.301.626.181 Doanh thu quèc tÕ 93.461.985.000 92.267.375.324 1 Thu h¹ cÊt c¸nh 17.831.200.000 18..223.670.196 2 Thu b¨ng truyÒn t¶i tr¶ hµnh lý 1.152.325.000 1.083.064.649 3 Thu bay qua bÇu trêi 33.000.000.000 33.337.613.209 4 Thu phôc vô hµnh kh¸ch 33.976.390.000 32.337.613.209 5 Nh­îng quyÒn khai th¸c 345.568.007 6 Soi chiÕu an ninh, hµng ho¸ 390.000.000 137.183.440 7 Xe dÉn m¸y bay 2.349.100.000 2.186.122.103 8 Thu s©n ®Ëu m¸y bay 2.100.000.000 2.157.868.080 9 Thu h¶i quan c«ng an 1.373.320.000 1.139.548.000 10 Soi chiÕu hµnh lý - hµnh kh¸ch 1.469.650.000 1.128.783.200 11 C¸c kho¶n thu kh¸c 4.719..200 Doanh thu quèc néi 44.514.219.000 45.034.250.857 1 Thu h¹ cÊt c¸nh 7.078.269.000 7.771.845.895 2 Thu b»ng truyÒn tr¶ hµnh lý 955.269.000 834.397.270 3 Thu phôc vô hµnh kh¸ch 9.462.636.000 10.020.994.396 4 Cho thuª mÆt b»ng, thiÕt bÞ quÇy thÞ tr­êng 18.784.444.000 18.040.052.756 5 Nh­îng quyÒn khai th¸c 818.182.000 854.454.887 6 Soi chiÕu an ninh, hµng ho¸ 363.636.000 721.122.981 7 Thu bÕn b·i 1.527.273.000 1.427.053.636 8 Xe dÉn m¸y bay 2.221.818.000 2.077.283.635 9 Thu s©n ®Ëu m¸y bau 1.854.546.000 1.855.289.993 10 Soi chiÕu an ninh hµnh lý hµnh kh¸ch 1.084.510.000 1.065.863.631 11 Thu ®iÖn n­íc 6.473.680.138 12 Thu kh¸c 363.636.000 365.891.777 KÕt luËn KÓ tõ khi thñ t­íng chÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 666-TTg ngµy 15-1-1956 thµnh lËp côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®Õn nay ®· ®­îc 44 n¨m . H¬n 40 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh , ngµnh hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®· thùc sù trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt mòi nhän , gãp phÇn quan träng vµo viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kinh tÕ , chÝnh trÞ , x· héi , an ninh vµ quèc phßng trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc . B­íc vµo thiªn niªn kû míi vµ trong xu thÕ hîp t¸c vµ héi nhËp quèc tÕ ngµy cµng më réng ë ph¹m vi khu vùc vµ toµn cÇu , ngµnh hµng hµng kh«ng d©n dông trë thµnh ph­¬ng tiÖn thiÕt yÕu kh«ng chØ ®èi víi giao th«ng néi ®Þa mµ cßn ®èi víi c¶ giao th«ng quèc tÕ . Hµng kh«ng d©n dông ®ang gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn vµ cñng cè quan hÖ chÝnh trÞ , kinh tÕ , v¨n ho¸ vµ c¸c quan hÖ kh¸c gi÷a c¸c quèc gia vµ c¸c d©n téc . Cïng víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc , ngµnh hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®ang phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh ®i tiªn phong trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc , thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn vµ ph¸t triÓn ®Ó hµng kh«ng ViÖt Nam ngµy cµng hiÖn ®¹i phôc vô cho ®Êt n­íc , lµm tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai . NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi tèt nghiÖp “ chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña Côm c¶ng giai ®o¹n 2001-2005 ”. Môc lôc ._.