Chiến lược hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong hoạt động xuất khẩu

Môc Lôc Lêi nãi ®Çu Doanh nghiÖp võa vµ nhá (DNVVN) ngµy cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Cïng víi sù ®i lªn cña c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi, DNVVN ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh m×nh vµ t¹o ®­îc chç ®øng v÷ng ch¾c. Hµng n¨m c¸c DNVVN ®Òu cã ®ãng gãp tÝch cùc vµo ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, ®ång thêi ®ãng gãp kho¶ng 80% khèi l­îng hµng ho¸ phôc vô xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn c¸c DNVVN lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc quan t©m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Tr­íc ®©y, ë ViÖt nam c¸c DNVVN ch­a thùc sù ®­îc chó ý vµ quan t©m ®óng møc. Toµn bé nÒn kinh tÕ chñ yÕu tËp trung vµo x©y dùng nh÷ng doanh nghiÖp lín trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän nh­: ngµnh ®iÖn, khai kho¸ng, c¬ khÝ chÕ t¹o ...……… Tõ sau khi thùc hiÖn c¶i c¸ch ®Õn nay vµ nhÊt lµ sau khi cã mét lo¹t c¸c LuËt vµ v¨n b¶n liªn quan ra ®êi nh­: LuËt C«ng ty, LuËt Doanh nghiÖp t­ nh©n, LuËt Hîp t¸c x·, LuËt Doanh nghiÖp nhµ n­íc, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc…®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c DNVVN ph¸t triÓn. Tuy nhiªn trong nç lùc më réng thÞ tr­êng cña m×nh ra thÕ giíi, c¸c DNVVN ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc nh­ n¨ng lùc qu¶n lý kÐm, c«ng nghÖ l¹c hËu, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, søc c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ tr­êng… §Ó kh¾c phôc ®­îc nh÷ng trë ng¹i trªn, c¸c DNVVN cÇn cã sù hç trî to lín trong viÖc xuÊt khÈu tõ c¸c c¬ quan, Bé ngµnh, c¸c tæ chøc cã liªn quan. Héi ®ång Trung ­¬ng Hîp t¸c x· ViÖt nam lµ mét trong nh÷ng tæ chøc ®Çu tiªn nªu lªn vÊn ®Ò hç trî ph¸t triÓn cho c¸c DNVVN vµ c¸c Hîp t¸c x·. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN. §©y thùc sù lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan, bøc thiÕt trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ hiÖn nay. Víi mong muèn t×m hiÓu s©u h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy, em xin m¹nh d¹n lÊy ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh lµ:" ChiÕn l­îc hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu". Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Ch­¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, ®Ò tµi cã thÓ ch­a ®Çy ®ñ vµ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù th«ng c¶m, gãp ý x©y dùng cña quý thÇy c« cïng c¸c b¹n sinh viªn. Qua ®©y, em còng xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c ®Õn c« gi¸o h­íng dÉn, Th¹c sÜ Bïi Liªn Hµ, ng­êi ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vµ ®éng viªn em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng IDNVVN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay I. Kh¸i niÖm vµ tiªu thøc x¸c ®Þnh 1. Kh¸i niÖm HiÖn nay cã nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ Doanh nghiÖp võa vµ nhá ( DNVVN). ViÖc ®­a ra kh¸i niÖm chuÈn x¸c vÒ DNVVN cã ý nghÜa lín ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng ®­îc hç trî. Trong luËt doanh nghiÖp vµ luËt c«ng ty n­íc ta cã quy ®Þnh râ vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c lo¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, hîp t¸c x·….nh­ng l¹i ch­a cã mét ®Þnh nghÜa chÝnh x¸c hay hÖ thèng nh÷ng chØ tiªu ®Ó ph©n lo¹i thÕ nµo lµ DNVVN. Trong thùc tÕ, DNVVN tån t¹i c¶ trong khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Trong ®ã khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh c¸c DNVVN chiÕm ®a sè. Trong mét sè nghiªn cøu gÇn ®©y cña c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vÒ c¸c DNVVN ë VN, ng­êi ta th­êng dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch do phßng Th­¬ng M¹i vµ C«ng NghiÖp ViÖt Nam vµ Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­ cïng tiÕn hµnh ®­a ra trªn c¬ së ®Þnh nghÜa vÒ c¸c DNVVN ®ang ®­îc sö dông tr­íc khi th«ng qua mét ®Þnh nghÜa chÝnh thøc. Ng­êi ta sö dông 2 tiªu thøc vÒ sè lao ®éng th­êng xuyªn vµ vèn s¶n xuÊt ®Ó ph©n lo¹i doanh nghiÖp. §©y lµ 2 tiªu thøc ®­îc sö dông réng r·i vµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc hai tiªu thøc nµy ë mäi cÊp. Tõ c¸ch hiÓu nµy cã thÓ ®­a ra ®­îc ®Þnh nghÜa vÒ DNVVN nh­ sau: "DNVVN lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n víi môc ®Ých chÝnh lµ kiÕm lîi nhuËn, cã quy m« doanh nghiÖp (tÝnh theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau) trong giíi h¹n nhÊt ®Þnh ®èi víi tõng thêi k× cô thÓ".* kû yÕu khoa häc, dù ¸n chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn DNVVN ë VN ( Trang 18 -22 ) 2. Tiªu thøc x¸c ®Þnh HÇu hÕt c¸c n­íc ®Òu nghiªn cøu tiªu thøc ph©n lo¹i DNVVN. Tuynhiªn, kh«ng cã tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i DNVVN cho tÊt c¶ c¸c n­íc vµ ngay trong mét n­íc viÖc ph©n lo¹i còng cã sù kh¸c nhau tuú theo tõng thêi kú, tõng ngµnh nghÒ, ®Þa bµn… Cã 2 nhãm tiªu chÝ phæ biÕn dïng ®Ó ph©n lo¹i ®ã lµ: tiªu chÝ ®Þnh tÝnh vµ tiªu chÝ ®Þnh l­îng. Tiªu chÝ ®Þnh tÝnh: Tiªu chÝ nµy dùa trªn nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c DNVVN nh­: tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, møc ®é phøc t¹p cña qu¶n lý….Sö dông c¸c tiªu chÝ nµy cã ­u thÕ lµ ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña vÊn ®Ò nh­ng th­êng khã x¸c ®Þnh. Tiªu chÝ ®Þnh l­îng: Tiªu chÝ cã thÓ sö dông c¸c tiªu thøc nh­ sè lao ®éng, gi¸ trÞ tµi s¶n hay vèn, doanh thu, lîi nhuËn. a. Tiªu thøc x¸c ®Þnh DNVVN cña ViÖt Nam: §Ó x¸c ®Þnh tiªu chÝ DNVVN ë ViÖt Nam mét c¸ch phï hîp, cÇn c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam (lµ mét n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp, n¨ng lùc qu¶n lý h¹n chÕ, thÞ tr­êng cßn thiÕu, ch­a cã th­íc ®o quy m« doanh nghiÖp mét c¸ch ®Ých thùc) vµ tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi viÖc ph©n lo¹i nªu trªn nh­ môc ®Ých ph©n lo¹i, tÝnh chÊt ngµnh nghÒ, ®Þa bµn. ViÖc ph©n lo¹i DNVVN chñ yÕu dùa theo 2 tiªu thøc lµ: lao ®éng th­êng xuyªn vµ vèn s¶n xuÊt, v× lý do sau: TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã sè liÖu vÒ 2 tiªu thøc nµy (tÝnh phæ dông); cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc 2 tiªu thøc nµy ë mäi cÊp ®é, toµn bé nÒn kinh tÕ, ngµnh, doanh nghiÖp (tÝnh kh¶ thi). Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam ®©y lµ 2 tiªu thøc cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c trÞ sè cña chóng ( tÝnh chuÈn x¸c). Tuy vËy 2 tiªu thøc nµy míi chØ thÓ hiÖn ®­îc quy m« ®Çu vµo mµ ch­a ph¶n ¸nh ®­îc kÕt qu¶ tæng hîp th«ng qua kÕt qu¶ kinh doanh. C¸c tiªu thøc kh¸c nh­ doanh thu, vèn ph¸p ®Þnh, vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng, lîi nhuËn… ®Òu cã h¹n chÕ lµ rÊt khã x¸c ®Þnh hoÆc kh«ng cã nhiÒu ý nghÜa. Tiªu thøc doanh thu (hoÆc gi¸ trÞ gia t¨ng) cã nhiÒu ý nghÜa v× nã ph¶n ¸nh qui m« doanh nghiÖp qua kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nã (g¾n víi hiÖu qu¶). Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, tiªu thøc nµy rÊt khã x¸c ®Þnh vµ kh«ng cã sè liÖu chÝnh x¸c (ch¼ng h¹n do viÖc giÊu doanh thu ®Ó trèn thuÕ). C¸c tiªu thøc kh¸c nh­ vèn ph¸p ®Þnh, vèn cè ®Þnh hay sè d­ vèn l­u ®éng kh«ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ vµ thùc chÊt quy m« cña doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh kh¸c nhau. Vèn ph¸p ®Þnh th­êng kh¸c xa vèn thùc tÕ vµ chØ mang tÝnh h×nh thøc. Vèn cè ®Þnh cã sù kh¸c biÖt lín gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i, vèn l­u ®éng còng kh¸c biÖt rÊt lín gi÷a c¸c lÜnh vùc, ngµnh nghÒ. Trªn c¬ së nh÷ng luËn gi¶i ®ã, cã thÓ ®i ®Õn ­íc l­îng tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i DNVVN ë b¶ng 1 d­íi ®©y. B¶ng 1: Tiªu thøc ph©n lo¹i DNVVN ë ViÖt Nam LÜnh vùc Tiªu thøc C«ng nghiÖp Th­¬ng m¹i, dÞch vô DNVVN Doanh nghiÖp nhá DNVVN Doanh nghiÖp nhá Vèn s¶n xuÊt (VND) D­íi 5 tû D­íi 1 tû D­íi 2 tû D­íi 1 tû Lao ®éng th­êng xuyªn(ng­êi) D­íi 300 D­íi 50 D­íi 200 D­íi 30 (Nguån: Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia vµ ViÖn Friedrich Ebert- §øc) b. Tiªu thøc x¸c ®Þnh DNVVN ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Õn ph©n lo¹i DNVVN. Sù ph©n lo¹i hoµn toµn mang tÝnh t­¬ng ®èi vµ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­: Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét n­íc TÝnh chÊt ngµnh nghÒ Vïng l·nh thæ TÝnh chÊt lÞch sö Môc ®Ých ph©n lo¹i B¶ng 2: Tiªu chÝ ph©n lo¹i DNVVN ë c¸c n­íc APEC. Tªn n­íc Tiªu chÝ ph©n lo¹i Australia Sè lao ®éng Canada Sè lao ®éng, doanh thu Hongkong Sè lao ®éng Indonesia Sè lao ®éng, tæng gi¸ trÞ tµi s¶n, doanh thu NhËt B¶n Sè lao ®éng, vèn ®Çu t­ Malaysia Doanh thu, tû lÖ gãp vèn Philipine Sè lao ®éng, tæng gi¸ trÞ tµi s¶n, doanh thu Singapore Sè lao ®éng, tæng gi¸ trÞ tµi s¶n §µi Loan Vèn ®Çu t­, tæng gi¸ û trÞ tµi s¶n Th¸i Lan Sè lao ®éng, vèn ®Çu t­ Mü Sè lao ®éng ( Nguån: Ban Th­¬ng m¹i vµ §Çu t­, tiÓu ban kinh doanh võa vµ nhá cña c¸c n­íc APEC) B¶ng 3: Tiªu chÝ x¸c ®Þnh DNVVN ë mét sè n­íc N­íc Lo¹i doanh nghiÖp Sè lao ®éng (ng­êi) Tæng sè vèn hoÆc gi¸ trÞ tµi s¶n Doanh sè/ n¨m CHLB §øc DNVVN trong ®ã Doanh nghiÖp nhá < 500 £ 9 < 100 triÖu Dm <1 triÖu DM Australia Canada DNVVN < 500 Riªng Canada < 20 triÖu ®« la canada NhËt b¶n DNVVN trong CN DNVVN trong b¸n bu«n DNVVN trong b¸n lÎ < 300 < 100 < 50 <100 triÖu yªn < 30 triÖu yªn < 10 triÖu yªn Hµn Quèc DNVVN trong CN DNVVN trong dÞch vô( trõ giao th«ng vËn t¶i) < 100 < 20 Hång K«ng DNVVN trong CN DNVVN trong DV < 100 < 50 §µi Loan DNVVN < 120 triÖu ®« la Hång K«ng < 100 triÖu ®«la Hång K«ng Singapore DNVVN < 100 < 500 triÖu ®« la Singapore Th¸i Lan DNVVN trong ®ã: c«ng nghiÖp gia ®×nh Doanh nghiÖp nhá < 200 <10 10- 49 < 50 triÖu bath < 1 triÖu bath < 10 triÖu bath Indonesia DNVVN trong ®ã doanh nghiÖp cùc nhá Doanh nghiÖp nhá < 200 < 20 < 2 triÖu rupia < 600 triÖu rupia < 2 tû rupia < 50 triÖu rupia < 1tû rupia (Nguån: §ç §øc §Þnh: kinh nghiÖm vµ cÈm nang ph¸t triÓn xÝ nghiÖp võa vµ nhá mét sè n­íc trªn thÕ giíi- NXB thèng kª, Hµ Néi, 2000) II. §Æc ®iÓm c¸c DNVVN ë ViÖt Nam hiÖn nay 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña DNVVN ë ViÖt Nam Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c DNVVN ë ViÖt Nam theo nhiÒu xuÊt xø kh¸c nhau: C¸c DNVVN ®­îc h×nh thµnh tõ Së thñ c«ng nghiÖp cã tõ l©u ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn qua c¶ thêi kú kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, hoÆc tõ c¸c doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc thµnh lËp trong c¬ chÕ cò (c¸c DNNN trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng) HiÖn nay cã thªm mét sè l­îng lín c¸c DNVVN míi ®­îc thµnh lËp trong thêi kú ®æi míi kinh tÕ, do s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, thµnh lËp theo c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ban hµnh tõ n¨m 1990 ®Õn nay. Tõ n¨m 1988 ®Õn n¨m 1995, Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi hé gia ®×nh, hé c¸ thÓ, doanh nghiÖp t­ nh©n, hîp t¸c x·, DNNN. §¸ng chó ý lµ NghÞ quyÕt 16 cña Bé ChÝnh TrÞ §¶ng céng s¶n ViÖt Nam (1988), NghÞ ®Þnh 27, 28, 29 cña Héi ®ång Bé tr­ëng (1988) vÒ kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ hîp t¸c vµ hé gia ®×nh… vµ mét lo¹t c¸c luËt nh­ LuËt C«ng ty, LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n, LuËt HTX, LuËt DNNN… ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c DNVVN ph¸t triÓn. NhiÒu c¬ quan qu¶n lý, c¬ quan khoa häc vµ nhiÒu ®Þa ph­¬ng nghiªn cøu vÒ DNVVN nh­: Bé khoa häc vµ ®Çu t­, ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý trung ­¬ng, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, Héi ®ång Liªn minh c¸c HTX ViÖt Nam…§· cã nhiÒu cuéc héi th¶o trong n­íc vµ quèc tÕ bµn vÒ chÝnh s¸ch hç trî c¸c DNVVN. NhiÒu tæ chøc quèc tÕ hç trî vÒ tµi chÝnh khoa häc cho c¸c DNVVN, trong ®ã cã ViÖn Fredrich Ebert (FES) cña §øc. Tr­íc nh÷ng kÕt qu¶ to lín còng nh­ nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c cña c¸c DNVVN. Nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ChÝnh phñ ®· cã C«ng v¨n sè 681/ CP-KTN ngµy 20-06-1998 ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNVVN. Trong thêi kú ®æi míi, sè l­îng DNVVN cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã sù biÕn ®éng rÊt lín. Trong khi sè l­îng c¸c DNNN gi¶m liªn tôc. Riªng trong ngµnh c«ng nghiÖp tõ 3.141 ®¬n vÞ (n¨m 1986) xuèng cßn 2.002 ®¬n vÞ (n¨m 1995), sè l­îng HTX trong c«ng nghiÖp gi¶m m¹nh tõ 37.649 c¬ së (n¨m 1986) xuèng cßn 1.199 c¬ së (n¨m 1995). Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong c«ng nghiÖp (doanh nghiÖp vµ c«ng ty) t¨ng nhanh, tõ 567 doanh nghiÖp (n¨m 1986) lªn 959 doanh nghiÖp (n¨m 1991) vµ 6.311 doanh nghiÖp (n¨m 1995). Theo tÝnh to¸n cña nhãm nghiªn cøu cña Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh th× nÕu xÐt c¶ tiªu chÝ lao ®éng th× ë ViÖt Nam hiÖn nay cã 98,9% sè doanh nghiÖp lµ DNVVN, trong ®ã cã 84,8% DNNN vµ 99,1% doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ DNVVN. Trong n¨m 2000 cã 14.000 DNVVN ®­îc thµnh lËp, n¨m 2001 lµ 21.000 vµ ­íc tÝnh trong n¨m 2002 lµ 23.000 DNVVN. Nh­ vËy sau 3 n¨m thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp ®· cã thªm 58.000 DNVVN, ®­a tæng sè DNVVN cña c¶ n­íc ta lªn gÇn 80.000 DNVVN. Con sè nµy rÊt ®¸ng khuyÕn khÝch nh­ng ch­a thÓ gäi lµ nhiÒu nh­ mét sè ý kiÕn nhËn ®Þnh mµ ®ang cßn lµ qu¸ Ýt so víi yªu cÇu chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. ë c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Ph¸p, §øc …hµng n¨m cã tíi 100.000 ®Õn 200.000 doanh nghiÖp míi thµnh lËp mµ ChÝnh phñ c¸c n­íc nµy vÉn thóc ®Èy thµnh lËp thªm víi c¸c ch­¬ng tr×nh khëi sù doanh nghiÖp. Trong n¨m 2001 võa qua ChÝnh phñ ViÖt nam ®· ban hµnh NghÞ §Þnh 90/2001/ N§-CP vÒ hç trî ph¸t triÓn DNVVN. Tuy nhiªn, tÝnh ®Õn nay viÖc triÓn khai NghÞ §Þnh cßn chËm so víi tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN. HiÖn nay, DNVVN ë ViÖt Nam cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ. Trong ®ã phÇn lín tËp trung ë 3 lÜnh vùc chÝnh: Th­¬ng m¹i, dÞch vô söa ch÷a chiÕm tû träng lín (46,2%); c«ng nghiÖp vµ x©y dùng (18%), vËn t¶i, dÞch vô kho b·i (10%). Riªng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp ®· cã tíi 37,3% sè DNVVN ho¹t ®éng trong ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm, 11% trong ngµnh dÖt, may, da vµ 18,6% trong ngµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kim lo¹i. Sù ph©n bè DNVVN tËp trung chñ yÕu ë vïng §«ng Nam Bé vµ §ång b»ng S«ng Cöu Long chiÕm50% tæng sè doanh nghiÖp c¶ n­íc, §ång B»ng S«ng Hång lµ 20%, duyªn h¶i miÒn Trung chiÕm 12%. HiÖn nay, DNNN ®ang tõng b­íc xö lý, cñng cè l¹i vµ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, cho thuª vµ b¸n cho c¸c thµnh phÇn kh¸c. §ång thêi thùc hiÖn NghÞ QuyÕt héi nghÞ lÇn thø t­ cña Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng (kho¸ VIII) theo h­íng ph¸t huy néi lùc, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, DNVVN sÏ cã xu h­íng vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a. 2. §Æc ®iÓm chung cña c¸c DNVVN ë ViÖt Nam Víi tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng, c¸c DNVVN ë ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. PhÇn lín c¸c DNVVN ®Òu mang nh÷ng ®Æc ®iÓm d­íi ®©y: - VÒ sè l­îng vµ c¬ cÊu theo ngµnh nghÒ: TÝnh ®Õn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 50% DNNN trung ­¬ng vµ kho¶ng 70-80% sè DNNN ®Þa ph­¬ng thuéc lo¹i doanh nghiÖp qui m« võa vµ nhá. NÕu xÐt ®Õn khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh th× c¸c DNVVN chiÕm h¬n 90% doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã qui m« võa vµ nhá, trõ lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn. - VÒ ph©n bæ DNVVN theo vïng l·nh thæ: §ång B»ng S«ng Cöu Long vµ §«ng Nam Bé ®· chiÕm gÇn 50% tæng sè DNVVN c¶ n­íc. Hai vïng tiÕp theo lµ §ång B»ng S«ng Hång (22%), Duyªn h¶i miÒn trung (12%). C¸c vïng cßn l¹i chiÕm gÇn 16% - VÒ vèn: DNVVN hiÖn nay gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Theo thèng kª cña nhãm nghiªn cøu Häc viÖn chÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh, tÝnh ®Õn n¨m 1999 vèn cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chØ chiÕm 11,9% tæng sè vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Thêi ®iÓm n¨m 2000 con sè nµy lµ 12,8%. Trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc, vèn b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp lµ kho¶ng 8 tû VND so víi vèn b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n lµ 340 triÖu VND. Nh­ vËy, qui m« vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta ®· nhá th× quy m« vèn cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh l¹i cµng nhá h¬n. - VÒ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ cho DNVVN: + L¹c hËu tõ hai ®Õn ba thÕ hÖ + ChËm ®æi míi: tû lÖ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ lµ 5 -10%/ n¨m tÝnh theo vèn ®Çu t­. - ThÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh: + 80 triÖu d©n sè VN cã møc ®é yªu cÇu vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô ch­a cao, nhÊt lµ ë n«ng th«n (80% d©n sè c¶ n­íc) lµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng rÊt lín cho c¸c DNVVN. Tuy nhiªn thÞ tr­êng VN ®ang bÞ ¶nh h­ëng rÊt lín cña hµng ho¸ nhËp lËu vµ t¸c ®éng ®Õn DNVVN . +Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c DNVVN rÊt yÕu: do c«ng nghÖ, thiÕt bÞ l¹c hËu, tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh doanh trªn thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ, th«ng tin thÞ tr­êng kÐm. - VÒ lao ®éng vµ ®éi ngò qu¶n lý cña DNVVN . + Chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng, Ýt ®­îc ®µo t¹o, thiÕu kü n¨ng, tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp. + 6% lao ®éng trong khu vùc ngoµi quèc doanh cã tr×nh ®é ®¹i häc chñ yÕu tËp trung vµo c¸c c«ng ty Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c«ng ty cæ phÇn (h¬n 80%) + 44% chñ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc nhµ n­íc chuyÓn ngµnh. + 48,4% sè chñ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kh«ng cã b»ng chuyªn m«n. 3. ¦u ®iÓm vµ nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ a. ¦u ®iÓm NÕu xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¬n thuÇn trªn mét sè tiªu thøc truyÒn thèng th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c DNVVN lín h¬n nhiÒu. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua c¸c vÊn ®Ò sau: - C¸c DNVVN thu hót ®­îc mét l­îng vèn nhµn rçi rÊt lín trong nh©n d©n (sè tiÒn nµy d©n gi÷ kh«ng sinh l·i hoÆc sinh l·i rÊt thÊp) vµ ®­a vµo ho¹t ®éng kinh doanh, sinh l·i cao h¬n. - T¹o ra nhiÒu viÖc lµm víi chi phÝ chñ yÕu b»ng vèn cña d©n mµ lÏ ra Nhµ n­íc ph¶i tèn rÊt nhiÒu vèn ®Çu t­ ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm (trung b×nh Nhµ n­íc ph¶i ®Çu t­ h¬n 10 triÖu ®ång ®Ó t¹o ra mét chç lµm viÖc). - Lµm cho nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp lín ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. C¸c DNVVN cã thÓ ho¹t ®éng nh­ nh÷ng c¬ së phô trî, cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho c¸c nghµnh c«ng nghiÖp lín ph¸t triÓn. C¸c DNVVN sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp, ®¶m b¶o t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. - T¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ v× sè l­îng, chñng lo¹i s¶n phÈm do DNVVN s¶n xuÊt t¨ng lªn rÊt lín. - T¨ng møc ®é an toµn, gi¶m bít rñi ro trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng, ®ã lµ do tÝnh linh ho¹t øng biÕn trong c¸c DNVVN tr­íc sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, kh¶ n¨ng thay ®æi mÆt hµng…. - §¸p øng tèt h¬n nh÷ng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng víi gi¸ rÎ h¬n vµ thuËn tiÖn h¬n. - Gãp phÇn ph©n phèi ®ång ®Òu h¬n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo rÊt thiÕt thùc ë ViÖt Nam. - Tr×nh ®é ho¹t ®éng cña c¸c DNVVN dùa trªn ph©n tÝch c¸c yÕu tè: tr×nh ®é lao ®éng vµ qu¶n lý, trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ v..v…. - Mét ­u ®iÓm n÷a lµ sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN Ýt chÞu sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc vµ quèc tÕ v× s¶n phÈm cña nã hÇu hÕt thuéc lo¹i thiÕt yÕu. b. C¸c h¹n chÕ Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm trªn, c¸c DNVVN cña c¸c n­íc cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nh­ sau: - Kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng kÐm. M«i tr­êng kinh doanh lµ mét yÕu tè rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Kh¸i niÖm vÒ m«i tr­êng kinh doanh th× rÊt réng vµ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau. Theo c¸ch ph©n lo¹i phæ biÕn hiÖn nay th× m«i tr­êng kinh doanh bao gåm: m«i tr­êng kinh tÕ, m«i tr­êng ph¸p lý, m«i tr­êng khoa häc c«ng nghÖ, m«i tr­êng chÝnh trÞ- x· héi… §èi víi c¸c DNVVN th× m«i tr­êng kinh tÕ cã ý nghÜa quan träng h¬n c¶, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn yÕu tè thÞ tr­êng.ThÞ tr­êng n­íc ta cßn kÐm ph¸t triÓn, thiÕu ®ång bé vµ bÞ chia c¾t. HiÖn nay míi chØ cã thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ chñ yÕu cßn c¸c thÞ tr­êng kh¸c ch­a cã hoÆc míi b¾t ®Çu ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng cßn bÞ ®éc quyÒn nÆng nÒ lµm cho c¸c DNVVN ngay tõ khi míi ra ®êi ®· ph¶i c¹nh tranh kh«ng c©n søc. Khã kh¨n lín nhÊt cña thÞ tr­êng trong n­íc lµ søc mua thÊp, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n. PhÇn lín c¸c DNVVN v­¬n ra thÞ tr­êng ngo¹i tØnh vµ n­íc ngoµi. VÒ thÞ tr­êng ngoµi n­íc: Do bÞ h¹n chÕ vÒ c«ng nghÖ, chÊt l­îng, mÉu m·, thiÕu th«ng tin vµ Ýt cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn khã xuÊt khÈu. Trªn thùc tÕ, c¸c DNVVN n­íc ta chñ yÕu lµm gia c«ng cho c¸c tæ chøc trung gian trong vµ ngoµi n­íc, xuÊt khÈu uû th¸c qua c¸c doanh nghiÖp lín. Nh­ vËy khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng lµ do c¶ hai phÝa. Mét mÆt do n¨ng lùc, tr×nh ®é cña c¸c DNVVN, chÊt l­îng hµng ho¸ thÊp, tr×nh ®é qu¶n lý kÐm. MÆt kh¸c do m«i tr­êng thÞ tr­êng ch­a tèt, gi¸ ®Çu vµo cao, søc mua thÊp, thiÕu th«ng tin vµ bÞ hµng ngo¹i chÌn Ðp. §©y lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c DNVVN n­íc ta. - ThiÕu nguån vèn vµ c¬ cÊu vèn kÐm. "Vèn" lµ vÊn ®Ò tµi chÝnh ®¸ng quan t©m nhÊt cña c¸c DNVVN n­íc ta hiÖn nay. Vèn kinh doanh ®­îc huy ®éng b»ng nhiÒu c¸ch. Cô thÓ, trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, vèn ®Çu t­ ®­îc huy ®éng b»ng c¸c c¸ch sau ®©y: + Chñ doanh nghiÖp ®Çu t­ b»ng vèn tù cã cña m×nh. §©y lµ nguån chñ yÕu, nã chiÕm ®Õn h¬n 70% sè doanh nghiÖp. + Huy ®éng vèn tõ c¸c th©n h÷u, b¹n bÌ b»ng h×nh thøc vay m­în víi lîi tøc tho¶ thuËn. HoÆc lµ gãp vèn thµnh mét kho¶n ngay tõ ®Çu vµ ng­êi gãp vèn sÏ cïng së h÷u doanh nghiÖp. H×nh thøc nµy th­êng ®­îc ¸p dông cho lo¹i c«ng ty TNHH. H×nh thøc nµy th­êng ®­îc ¸p dông ë kho¶ng 28-30% sè doanh nghiÖp. + B¸n cæ phiÕu: Ng­êi mua cæ phiÕu trë thµnh cæ ®«ng cña doanh nghiÖp ®ã lµ d¹ng huy ®éng vèn trong c¸c c«ng ty cæ phÇn. Lo¹i nµy chØ chiÕm 0,5-1% tæng sè doanh nghiÖp. + Vay ng©n hµng: H×nh thøc nµy ph¶i qua c¸c thñ tôc nghiªm ngÆt phiÒn hµ vµ thÕ chÊp chÆt chÏ, ph¶i cã luËn chøng ph­¬ng ¸n kinh doanh cô thÓ. Trªn thùc tÕ cã kho¶ng 30-40% sè chñ doanh nghiÖp cã nhu cÇu ®­îc vay. Tuy nhiªn l·i suÊt vay vèn cña ng©n hµng vÉn ch­a ­u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy. Trong khu vùc kinh tÕ quèc doanh, DNVVN chÞu c¬ chÕ qu¶n lý vèn cña nhµ n­íc. Thø nhÊt, doanh nghiÖp ®­îc giao vµ b¶o toµn vèn. Thø hai, kh¶ n¨ng t¨ng vèn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua quÜ khÊu hao c¬ b¶n, qua lîi nhuËn trÝch l¹i ®Ó s¶n xuÊt. Thø ba lµ vay ng©n hµng. ThÕ nh­ng kh¶ n¨ng vay vèn tõ ng©n hµng cña doanh nghiÖp quèc doanh còng chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu triÓn väng doanh thu cña doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ®­îc trong hai n¨m. V× vËy, phÇn lín c¸c DNVVN huy ®éng vèn phi chÝnh thøc víi l·i suÊt cao vµ kh«ng æn ®Þnh. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp nµy ch­a cã thÞ tr­êng vèn ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng vèn dµi h¹n. MÆt kh¸c, hiÖu qña sö dông vèn cßn thÊp, ch­a cã sù hç trî cña c¸c tæ chøc trung gian nh­ c¸c tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông. - Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c«ng nghÖ bÞ h¹n chÕ. Nh­ ®· ®Ò cËp ë phÇn trªn, hiÖn nay c¸c DNVVN vÉn cßn ®ang sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu tõ hai ®Õn ba thÕ hÖ. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do thiÕu vèn ®Ó nhËp khÈu nh÷ng lo¹i m¸y mãc nµy, ®ång thêi còng do tr×nh ®é tay nghÒ cña c¸n bé cßn yÕu ch­a b¾t kÞp víi nh÷ng thay ®æi tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ. - YÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc: Tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé cßn thiÕu nhiÒu kinh nghiÖm, lóng tóng. §Æc biÖt khi nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn dÞch c¬ cÊu g©y nhiÒu khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc. - YÕu kÐm trong quan hÖ kinh doanh vµ m¹ng l­íi tiªu thô s¶n phÈm. §èi víi c¸c DNVVN th× nh÷ng yÕu kÐm nµy còng rÊt phæ biÕn. Nh÷ng khã kh¨n mµ c¸c doanh nghiÖp th­êng gÆp lµ: Tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng trong n­íc, ®Æc biÖt lµ tiªu thô hµng xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. ThiÕu kh¶ n¨ng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R&D) ®Ó ®¸p øng nh÷ng thay ®æi trong s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu (mÆt hµng míi, chÊt l­îng…) th­êng diÔn ra trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ýt hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn tæ chøc b«i d­ìng n©ng cao kü thuËt, tay nghÒ cho nh©n viªn, nhÊt lµ nghiÖp vô marketing- xuÊt khÈu cho c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu. HiÓu biÕt vÒ luËt ph¸p cßn yÕu, ®¨c biÖt nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ. - Mét trong nh÷ng khã kh¨n cña c¸c DNVVN lµ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ th«ng tin, thiÕu hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng do vËy cßn t¹o ra nh÷ng hµng ho¸ víi mÉu m·, chÊt l­îng ch­a ®¸p øng víi yªu cÇu thÞ tr­êng. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp nµy Ýt cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu trùc tiÕp nªn dÔ bÞ thô ®éng. III. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i cã chiÕn l­îc hç trî c¸c DNVVN trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu Nh­ ®· ph©n tÝch ë c¸c phÇn trªn c¸c DNVVN hiÖn ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ mäi mÆt trong viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. V× vËy viÖc ®­a ra mét chiÕn l­îc hç trî c¸c DNVVN trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. 1. Hç trî c¸c DNVVN lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan Cïng víi c¸c c¨n cø kh¸ch quan ®· xÐt chung cho nhiÒu n­íc, ë n­íc ta hiÖn nay, ngoµi ý nghÜa gióp cho c¸c DNVVN trong c¶ n­íc nhanh chãng héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, cÇn thiÕt ph¶i cã mét chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN. Cã hai lÝ do chÝnh cÇn thiÕt ph¶i hç trî c¸c DNVVN ®ã lµ: c¸c DNVVN ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ viÖc hç trî c¸c DNVVN kh«ng chØ cã lîi cho b¶n th©n doanh nghiÖp mµ cho c¶ Nhµ n­íc vµ x· héi. Vai trß, vÞ trÝ cña DNVVN trong nÒn kinh tÕ. + C¸c DNVVN cã vai trß quan träng trong sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. Hä gãp phÇn vµo sù gia t¨ng thu nhËp quèc d©n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, b×nh qu©n chiÕm kho¶ng 70% GDP mçi n­íc. ë ViÖt Nam hiÖn nay, khu vùc DNVVN chiÕm kho¶ng 32 % GDP. Ngoµi ra, c¸c DNVVN gãp phÇn kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh tÝch luü kinh tÕ. C¸c DNVVN ho¹t ®éng kh«ng cÇn nhiÒu vèn, v× vËy dÔ qu¶n lý vµ vèn quay vßng nhanh. Sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c DNVVN ®· dÉn ®Õn qu¸ tr×nh tÝch luü cña c¶i kh«ng ngõng cña nh©n d©n. Nguån vèn quay vßng nhanh cña c¸c DNVVN kh«ng nh÷ng ®· n©ng cao tÝch luü tµi s¶n trong n­íc mµ nguån ngo¹i hèi tÝch luü do xuÊt khÈu hµng ho¸ còng t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Kim ng¹ch xuÊt khÈu chñ yÕu thuéc vÒ DNVVN. + C¸c DNVVN gãp phÇn gi¶i quyÕt mét sè l­îng lín chç lµm cho d©n c­, lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn lµm gi¶m ®ãi nghÌo, gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc xóc. + Hµng n¨m c¸c doanh nghiÖp nµy thu hót ®­îc kh¸ nhiÒu vèn trong d©n. Do tÝnh chÊt nhá lÎ, dÔ ph©n t¸n ®i s©u vµo khu vùc d©n c­ vµ yªu cÇu l­îng vèn ban ®Çu kh«ng nhiÒu, cho nªn c¸c DNVVN dÔ dµng thu hót c¸c nguån vèn nhá, lÎ, nhµn rçi trong c¸c tÇng líp d©n c­. + C¸c DNVVN gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc l­u th«ng hµng ho¸ vµ xuÊt khÈu. Trong nh÷ng n¨m 1950 c¸c Doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá lÊy môc tiªu phôc vô thÞ tr­êng trong n­íc lµm chÝnh, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, søc mua t¨ng lªn, nhu cÇu lín h¬n, c¸c DNVVN rÊt nh¹y bÐn trong viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu, t¨ng doanh thu. §iÒu nµy rÊt khã thùc hiÖn ë c¸c doanh nghiÖp lín khi muèn ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt . Khi c¸c DNVVN sè l­îng ®«ng ®¶o vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, hä cã thÓ tù s¶n xuÊt, thay thÕ nhËp khÈu. §Çu thËp kû 60, ChÝnh phñ nhiÒu n­íc ®· quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn DNVVN theo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh viÖc gãp phÇn l­u th«ng hµng ho¸ trong n­íc, c¸c doanh nghiÖp ®Òu lÊy thÞ tr­ßng quèc tÕ lµm thÞ tr­êng chÝnh. Tr­íc ®©y, viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë n­íc ngoµi ph¶i do trung gian ngo¹i th­ong lµm m«i giíi, nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c DNVVN ®· cã kh¶ n¨ng tù thóc ®Èy tiªu thô hµng ho¸ trªn thÕ giíi. §©y còng lµ sù t­¬ng ®ång ë ViÖt Nam, c¸c DNVVN do cã quy m« nhá, kh¶ n¨ng l­u th«ng trong n­íc lÉn ngoµi n­íc ®Òu hÕt søc khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ l­u th«ng trong n­íc( do bÞ Ðp gi¸). Nh­ng víi c¸c c¬ së doanh nghiÖp tæ chøc xuÊt khÈu, gi¸ thu mua dï sao còng tèt h¬n so víi thÞ tr­êng trong n­íc ®· buéc c¸c DNVVN ph¶i tÝnh tíi c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. + C¸c DNVVN cã vai trß to lín trong vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ. ChuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ­u tiªn cho c¸c kü thuËt cã tÝnh phæ biÕn mµ xÝ nghiÖp, c«ng ty cã thÓ tiÕp thu ®­îc. Kü thuËt hiÖn ®¹i nhÊt ch­a ch¾c ®· lµ thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §i tõ quy m« nhá lªn quy m« lín h¬n, Doanh nghiÖp cña nhiÒu n­íc ®· ®¸p øng ®­îc vÊn ®Ò ®ã. DNVVN ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc, c¸c kü thuËt nhËp khÈu mang tÝnh qu¶ng ®¹i, tr¸nh sù ph¸t triÓn mÊt c©n b»ng, phiÕn diÖn cña nÒn kinh tÕ. Víi ®Æc tÝnh ho¹t ®éng ®a d¹ng nh­ng l¹i liªn kÕt víi nhau theo mét hÖ thèng liªn hoµn, c¸c DNVVN rÊt thÝch nghi víi kü thuËt nhËp khÈu. Nã ®· ®øng v÷ng, tån t¹i vµ liªn tôc ph¸t triÓn cho ®Õn tr×nh ®é nh­ ngµy nay. + C¸c DNVVN dÔ dµng duy tr× sù tù do c¹nh tranh. Sù tù do c¹nh tranh lµ con ®­êng tèt nhÊt ®Ó phat huy tiÒm lùc vèn cã cña c¸c doanh nghiÖp. Mét quèc gia nµo muèn t¹o nªn c¸c DNVVN ®Òu ph¶i cã chÕ ®é t­ h÷u vµ tù do c¹nh tranh. C¸c Doanh nghiÖp lín th­êng cÇn nh÷ng thÞ tr­êng lín, ®ßi hái ph¶i cã sù b¶o hé cña ChÝnh Phñ vµ ph¶i cã sù ®éc quyÒn. Cßn ë c¸c DNVVN, t×nh tr¹ng ®éc quyÒn kh«ng x¶y ra, hä s½n sµng chÊp nhËn tù do c¹nh tranh. So víi c¸c doanh nghiÖp lín, c¸c DNVVN cã tÝnh tù chñ cao ®é. Hä kh«ng û l¹i sù gióp ®ì cña nhµ n­íc. V× m­u lîi, hä s½n sµng khai th¸c c¸c c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn mµ kh«ng ng¹i rñi ro. ë c¸c n­íc trong khu vùc, mçi n¨m b×nh qu©n cã kho¶ng 2- 3% sè DNVVN bÞ ph¸ s¶n vµ còng cã kho¶ng 3% lo¹i doanh nghiÖp nµy míi ®­îc h×nh thµnh. Lo¹i h×nh DNVVN cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc tËp trung vèn, tiÕp nhËn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cã hµm l­îng kü thuËt cao kh«ng chØ cho phÐp c¸c DNVVN c¹nh tranh dÔ dµng mµ cßn cho phÐp chóng chiÕm ­u thÕ trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt. + C¸c DNVVN cã kh¶ n¨ng øng biÕn nhanh nh¹y. Nh÷ng biÕn ®éng kinh tÕ x· héi trªn tr­êng quèc tÕ vµ trong n­íc ®· nhiÒu lÇn g©y có sèc lín cho nÒn kinh tÕ nhiÒu n­íc, nh­ hai cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi thËp niªn 80, 90, n¹n l¹m ph¸t, « nhiÔm…Nh­ng c¸c DNVVN ®· thÝch nghi nhanh chãng, thay ®æi hoµn c¶nh, tù ®iÒu chØnh tæ chøc s¶n xuÊt. Víi t­ thÕ nhá gän, n¨ng ®éng, dÔ qu¶n lý, kh«ng cÇn thiÕt qu¸ nhiÒu vèn, c¸c DNVVN rÊt linh ho¹t trong viÖc ®ßi hái, ph¸t triÓn vµ tr¸nh nh÷ng thiÖt h¹i to lín do m«i tr­¬ng kh¸ch quan t¸c ®éng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c DNVVN cña c¸c n­íc ph¶i øng phã víi sù t¨ng gi¸ cña ®ång tiÒn trong n­íc, sù thiÕu lao ®éng t¹m thêi vµ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng. Do dÔ dµng qu¶n lý, c¸c DNVVN rÊt linh ho¹t trong viÖc ®iÒu chØnh kÕt cÊu s¶n xuÊt, chuyÓn kªnh tiªu thô ë n­íc ngoµi ®Ó tr¸nh sù mÊt m¸t ngo¹i hèi do ®ång tiÒn trong n­íc t¨ng gi¸. Kh¶ n¨ng øng biÕn cña c¸c DNVVN ®èi víi sù ®ét biÕn cña hoµn c¶nh kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vai trß trî gióp tÝch cùc cña c¸c ChÝnh Phñ. + C¸c DNVVN dÔ dµng t¹o nªn sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c vïng vµ gãp phÇn gi¶m bít n¹n thÊt nghiÖp. VÊn ®Ò ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c vïng kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu n­íc ®ã chØ chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ®aÞ quy m«. ë nhiÒu n­íc, tÝnh phæ biÕn c¸c DNVVN rÊt cã lîi thÕ trong viÖc tuyÓn dông nh©n c«ng t¹i ®Þa ph­¬ng vµ tËn dông c¸c tµi nguyªn, t­ liÖu s½n cã cña ®Þa ph­¬ng. Lîi nhuËn cña c¸c DNVVN gãp phÇn t¸i s¶n xuÊt ®Çu t­ cho ®Þa ph­¬ng, do ®ã hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c DNVVN còng lµ hiÖu qu¶ vÒ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë ®Þa ph­¬ng. C¸c doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá lµ khu vùc kinh tÕ thu hót nhiÒu lao ®éng, cã thÓ t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, gãp phÇn gi¶m bít n¹n thÊt nghiÖp cña mçi ®Þa ph­¬ng nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung. Theo t­ liÖu mÊy n¨m gÇn ®©y, c¸c DNVVN trong ngµnh th­¬ng nghiÖp lµ c¸c doanh nghiÖp t¹o viÖc lµm nhiÒu nhÊt cho c«ng nh©n. Bëi v× sè l­îng c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy rÊt lín, ph©n bè réng r·i kh¾p c¸c vïng nªn cã vai trß rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn c«ng b»ng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th._.«n. + C¸c DNVVN lµ n¬i ®µo t¹o c¸c nhµ doanh nghiÖp. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c DNVVN nhiÒu nhµ qu¶n lý cÊp thÊp khi thÊy m×nh ®· cã ®Çy ®ñ kinh nghiÖm liÒn tù m×nh t¹o lËp nªn mét c¬ nghiÖp kh¸c, bá doanh nghiÖp m×nh ®· tõng lµm viÖc. Nguån gèc cña sù thµnh c«ng lµ ë chç: hä s½n sµng häc hái, chÞu gian khæ trong thêi gian cßn lµ c«ng nh©n lµm thuª ®Ó tÝch luü thµnh qu¶ cho riªng m×nh. ChÝnh Phñ nhiÒu n­íc ®· khuyÕn khÝch qu¸ tr×nh tù lËp s¸ng t¹o cña mçi c¸ nh©n. Kh¸c víi doanh nghiÖp lín, c¸c nhµ doanh nghiÖp th­êng lµ nh÷ng ng­êi cã häc vÞ cao, ®µo t¹o chÝnh quy ®Ó trë thµnh c¸c nhµ doanh nghiÖp. C¸c DNVVN lµ mét n¬i sµng läc ®µo luyÖn c¸c nhµ doanh nghiÖp th«ng qua kinh nghiÖm kinh doanh vµ kinh nghiÖm tiÕp thu lÜnh vùc cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc cña mçi doanh nh©n. Hç trî cho c¸c DNVVN kh«ng chØ cã lîi cho doanh nghiÖp mµ cho c¶ nhµ n­íc vµ x· héi. §ã lµ c¸c lîi Ých c¬ b¶n sau: + Hç trî c¸c DNVVN lµ c¸ch thøc ®Ó nu«i d­ìng nh÷ng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc bëi v× thùc tÕ sè l­îng DNVVN chiÕm chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp. + Hç trî c¸c DNVVN lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña Nhµ n­íc. Bëi v×, thay v× Nhµ n­íc ®Çu t­ trùc tiÕp ®Ó thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× nay chuyÓn sang hç trî c¸c doanh nghiÖp ®· cã, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. + B»ng viÖc hç trî c¸c DNVVN, Nhµ n­íc còng cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi mµ bÊt cø Nhµ n­íc nµo còng ph¶i ®­¬ng ®Çu. §ã lµ gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp, t¹o viÖc lµm rÊt hiÖu qu¶ víi nguån vèn rÊt h¹n hÑp cña Nhµ n­íc (thay v× thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, th× sè vèn ®ã cã thÓ hç trî cho rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp ®· cã s½n - ®iÒu ®ã râ rµng lµ hiÖu qu¶ h¬n). + Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch hç trî cña nhµ n­íc, viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt sÏ hiÖu qu¶ h¬n v× huy ®éng ®­îc tiÒm n¨ng s¸ng t¹o trong d©n, võa thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cao vai trß cu¶ viÖc hç trî c¸c DNVVN. 100% sè ng­êi ®­îc hái ý kiÕn ®Òu cho r»ng hç trî cho c¸c DNVVN lµ cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. 2. Néi dung chiÕn l­îc hç trî a. Kh¸i niÖm chiÕn l­îc hç trî c¸c DNVVN ChiÕn lù¬c hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN ë VN lµ hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, c¸c ®­êng lèi, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, c¸c môc tiªu lín vµ c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu mµ Nhµ n­íc sö dông nh»m gióp c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN ë VN ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng; gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ Quèc x· héi Chñ NghÜa ViÖt Nam trong c¸c giai ®o¹n. V× vËy ®èi t­îng chÞu t¸c ®éng cña chiÕn l­îc nµy chÝnh lµ c¸c DNVVN cña VN. b. Môc tiªu cña chiÕn l­îc ChÝnh Phñ c¸c n­íc hç trî DNVVN hÇu hÕt ®Òu nh¨m môc tiªu lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t huy ®­îc vai trß, tiÒm n¨ng vèn cã cña chóng. Hç trî lµm sao ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi mµ nÕu chØ riªng doanh nghiÖp lín th× kh«ng lµm næi. c. Néi dung chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu Nãi ®Õn chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN th× ®iÒu mµ ng­êi ta quan t©m nhÊt ®ã chÝnh lµ néi dung cña chiÕn l­îc ®ã. ChiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN bao gåm nh÷ng néi dung sau: + T¹o thÞ tr­êng: §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi ®¬n vÞ th× ®iÒu kiÖn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Çu tiªn lµ nh©n tè thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ yÕu tè mang tÝnh tæng hîp nhÊt, lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp. Trong ®ã, ®iÒu kiÖn vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, thÞ tr­êng ®Çu ra lµ yÕu tè quan träng bËc nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i, sù tån t¹i, ph¸t triÓn thÞnh v­îng hay thua lç ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c DNVVN n­íc ta hiÖn nay chÝnh lµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Víi ®Æc ®iÓm vµ ­u thÕ cña m×nh, nÕu ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ng¾n h¹n tr­íc m¾t cña c¸c DNVVN lµ tËp trung vµo c¸c thÞ tr­êng nhá lÎ, ®Þa ph­¬ng vµ ®Æt träng t©m vµo nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cã gi¸ b¸n thÊp th× ®Þnh h­íng chiÕn l­îc dµi h¹n cÇn ph¶i chó ý ®Õn thÞ tr­êng cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c vµ tíi c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ, h­íng vµo nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cã chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Theo nghÜa ®Çy ®ñ, thÞ tr­êng ph¶i bao hµm c¶ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Trong ®ã thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo bao gåm: thÞ tr­êng cung øng nguyªn liÖu, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng søc lao ®éng vµ thËm chÝ cßn bao hµm c¶ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n. HiÖn nay, c¸c DNVVN còng dang gÆp khã kh¨n ®èi víi thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo, c¶n trë kh«ng Ýt tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN. Kh¾c phôc khã kh¨n nµy còng lµ nh÷ng ®ßi hái cÇn thiÕt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nhanh m¹nh cña c¸c DNVVN ë n­íc ta hiÖn nay. + T¹o nguån vèn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cÇn cã vèn tµi chÝnh. §iÒu kiÖn vÒ vèn cña c¸c DNVVN hiªn ®ang rÊt h¹n hÑp vµ gÆp khã kh¨n lín. Sù thiÕu vèn cña hä ®· vµ ®ang diÔn ra trªn b×nh diÖn kh¸ réng. Bëi v× quy m« vèn tù cã cña hä ®Òu rÊt nhá, kh«ng ®ñ søc tµi trî cho cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp muèn më réng, ph¸t triÓn qui m« vµ ®æi míi n©ng cÊp thiÕt bÞ c«ng nghÖ, s¶n phÈm. §ång thêi, kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c nguån vèn trªn thÞ tr­êng tÝn dông cña c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay cßn bÞ h¹n chÕ vµ gÆp khã kh¨n lín ®ã lµ do kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp, møc l·i suÊt cho vay qu¸ cao so víi møc lîi nhuËn thu ®­îc, kho¶n tiÒn cho vay Ýt, thêi h¹n cho vay qu¸ ng¾n, h×nh thøc vµ thÓ chÕ tÝn dông cßn ®¬n ®iÖu. + §Çu t­ c«ng nghÖ: C«ng nghÖ lu«n lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña mäi doanh nghiÖp trong ®ã cã DNVVN. §iÒu kiÖn thiÕt bÞ c«ng nghÖ sÏ quyÕt ®Þnh tíi n¨ng suÊt, chÊt l­îng cña s¶n phÈm tõ ®ã gióp cho c¸c DNVVN n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do søc Ðp cña thÞ tr­êng vµ nh÷ng t¸c ®éng cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c DNVVN ë n­íc ta ®· cã sù ®æi míi c«ng nghÖ ë møc ®é nhÊt ®Þnh. VÝ dô nh­ viÖc c¸c DNVVN ®· thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ tõng phÇn hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Song nh×n chung, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c DNVVN hiÖn vÉn cßn l¹c hËu vµ ë tr×nh ®é thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao. HiÖn nay c¸c DNVVN ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n ®èi víi viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. H¬n n÷a, ®iÒu kiÖn vèn tµi chÝnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng cho phÐp c¸c DNVVN tù tµi trî ®Ó ®æi míi, ¸p dông m¹nh mÏ c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. V× vËy, bªn c¹nh sù nç lùc, phÊn ®Êu cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp cßn cÇn tíi sù hç trî gióp ®ì tÝch cùc cña tõ phÝa chÝnh quyÒn Nhµ n­íc c¸c cÊp ®Ó nhanh chãng vµ th­êng xuyªn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Sù hç trî thÓ hiÖn ë viÖc nh­: gi¶m thuÕ nhËp khÈu c«ng nghÖ, gi¶m l·i suÊt cho vay vèn nhËp khÈu thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ­u tiªn cho nh÷ng dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ… + §µo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý kinh nãi chung vµ xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng víi sù c¹nh tranh khèc liÖt ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é kiÕn thøc cao, n¨ng lùc qu¶n lý giái míi cã thÓ thµnh ®¹t trong kinh doanh, ®­a doanh nghiÖp cña m×nh ngµy mét ®i lªn. Mçi chñ doanh nghiÖp ph¶i thu thËp, tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c lo¹i th«ng tin kinh tÕ, kü thuËt, biÕt ®Ò ra nh÷ng chiÕn l­îc ®óng ®¾n vµ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, kÞp thêi. §ång thêi chñ doanh nghiÖp ph¶i biÕt qu¶n lý, gi¸m s¸t,®iÒu khiÓn c«ng viÖc cña nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm viÖc cho m×nh mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶, biÕt ®¸nh gi¸, ®éng viªn, khuyÕn khÝch, th­ëng ph¹t vµ tr¶ c«ng chÝnh x¸c, t­¬ng xøng víi nh÷ng ®ãng gãp cña hä vµo kÕt qu¶ chung cña doanh nghiÖp. Nh×n l¹i ®éi ngò c¸c chñ DNVVN ë n­íc ta hiÖn nay cho thÊy, hä cã nhiÒu bÊt cËp víi ®ßi hái cña kinh doanh trong th­¬ng tr­êng hiÖn ®¹i. ChØ cã rÊt Ýt chñ doanh nghiÖp cña c¸c DNVVN ®­îc ®µo t¹o kiÕn thøc qu¶n lý chÝnh quy, mét sè ®­îc tËp huÊn, ®µo t¹o ng¾n h¹n, cßn ®¹i bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp cña m×nh b»ng kinh nghiÖm. §©y lµ mét yÕu ®iÓm rÊt lín vµ lµ mét ®iÒu kiÖn khã kh¨n quan träng ®èi víi c¸c DNVVN, hä cÇn cã sù gióp ®ì tÝch cùc cña Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc phi ChÝnh Phñ. + N©ng cao kiÕn thøc nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu vµ tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng. Tr×nh ®é tri thøc vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c DNVVN còng rÊt quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nh÷ng ng­êi cã tri thøc, tay nghÒ cao, kü n¨ng thµnh th¹o, lao ®éng lµnh nghÒ sÏ sö dông tèt c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Cã nh­ vËy s¶n phÈm ®Ñp, cã chÊt l­îng víi n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cao ®Ó c¹nh tranh víi hµng ngo¹i. §éi ngò lao ®éng hiÖn cã trong c¸c DNVVN cã tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng c¬ së chiÕm 40- 50%, sè cã tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng trung häc chiÕm 10-25% vµ sè ch­a biÕt ch÷ chiÕm 20-25%. Nh÷ng con sè nµy cho thÊy ®©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n ®èi víi c¸c DNVVN. + Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin kinh tÕ, thÞ tr­êng quèc tÕ. HÖ thèng th«ng tin kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, c«ng nghÖ, s¶n phÈm lµ hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. HÖ thèng th«ng tin ë n­íc ta hiÖn nay mÆc dï so víi tr­íc ®· ®­îc phæ biÕn kh¸ réng r·i. C¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin t­¬ng ®èi phong phó vµ hiÖn ®¹i, ph­¬ng ph¸p thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin cã nhiÒu tiÕn bé….Song nh×n chung, tÝnh chÊt th­¬ng m¹i, kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ cña hÖ thèng th«ng tin ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng vµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. C¸c DNVVN do tÝnh chÊt qui m« nªn th­êng kh«ng cã bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thu thËp vµ xö lý th«ng tin. Nguån tµi chÝnh cã h¹n, kh«ng ®ñ kinh phÝ ®Ó mua s¾m c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c th«ng tin ®­îc nhanh chãng, kÞp thêi. Chi phÝ cho ho¹t ®éng tiÕp cËn, thu thËp, xö lý th«ng tin cßn h¹n hÑp. Cho nªn, kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn sù gióp ®ì ®¾c lùc ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh. + §æi míi quan ®iÓm hç trî §Ó cã thÓ ®æi míi quan ®iÓm hç trî c¸c DNVVN tr­íc hÕt cÇn nhËn thøc râ vai trß quan träng cña c¸c DNVVN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. §ång thêi cÇn qu¸n triÖt s©u s¾c quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ chiÕn l­îc kÕt hîp quy m« lín trong sù ®an xen víi quy m« võa vµ nhá. §©y lµ mét quan ®iÓm chiÕn l­îc rÊt quan träng võa cã ý nghÜa ®Þnh h­íng cho DNVVN ph¸t triÓn ®óng ®¾n, võa ®Þnh h­íng ho¹t ®éng hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nµy tõ c¸c ngµnh, c¸c cÊp. Nh­ vËy, hç trî c¸c DNVVN nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng kh«ng ph¶i lµ sù ban ¬n mµ lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn vµ toµn x· héi trong ®ã cã doanh nghiÖp lín. + H×nh thµnh khung khæ ph¸p lý hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN. ViÖc h×nh thµnh khung khæ ph¸p lý râ rµng vµ chuÈn x¸c lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Çu tiªn lµm c¬ së ph¸p lý cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî. Khung khæ ph¸p lý bao gåm nh÷ng quy ®Þnh cã liªn quan tíi c¸c DNVVN vµ nh÷ng quy ®Þnh riªng cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Ch­¬ng IIThùc tr¹ng chiÕn l­îc hç trî c¸c DNVVN trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu I. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN ë VN hiÖn nay 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN §¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN hiÖn nay cÇn ph¶i ®Æt c¸c doanh nghiÖp nµy vµo bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN cÇn xem xÐt c¸c khÝa c¹nh sau ®©y: - Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng - VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm - VÒ tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt - HiÖu qu¶ ho¹t ®éng - Møc ®é ®ãng gãp, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh a. VÒ gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng Theo ®¸nh gi¸ cña mét sè chuyªn gia, s¶n l­îng cña c¸c DNVVN chiÕm tû träng kho¶ng 80-90% trong gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng, tuú thuéc vµo lÜnh vùc vµ thµnh phÇn kinh tÕ. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, s¶n l­îng cña c¸c DNNN quy m« võa vµ nhá chiÕm tû träng kho¶ng 60% tæng s¶n l­îng khu vùc DNNN. Cßn khu vùc ngoµi quèc doanh (kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ tËp thÓ), tû träng cña c¸c DNVVN trong tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp do khu vùc nµy s¶n xuÊt chiÕm kho¶ng 99%. B¶ng 4: Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng theo h×nh thøc doanh nghiÖp §¬n vÞ: tû VN§ H×nh thøc doanh nghiÖp 1995 1996 1997 1998 1999 Toµn ngµnh c«ng nghiÖp 14.011,1 15.417,1 18.116,9 20.412 26.463 Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 9.475,8 10.599,5 12.778,9 14.642,8 19.146 Kinh tÕ tËp thÓ 1.279,3 746,8 514,8 434,3 255 Doanh nghiÖp vµ c«ng ty t­ nh©n 136,3 228,5 513,3 826 1192 (Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2000 - NXB Thèng Kª Hµ néi) Qua b¶ng trªn ta thÊy gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng ty t­ nh©n ngµy cµng chiÕm tû träng t¨ng dÇn gi÷a c¸c n¨m. N¨m 1995 con sè nµy lµ 136,3 tû VND so víi toµn ngµnh c«ng nghiÖp lµ 14.011,1 tû VND nh­ng ®Õn n¨m 1999 c¸c con sè t­¬ng øng ®· t¨ng lªn 1192 tû VND vµ 26.463 tû VND. b. VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm §¸nh gi¸ vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c DNVVN, ®a sè ý kiÕn cho r»ng c¸c s¶n phÈm nµy nh×n chung cã chÊt l­îng ch­a cao, nhÊt lµ ch­a ®ñ søc c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. MÆc dï vËy nÕu xÐt vÒ khÝa c¹nh riªng c¸c DNVVN ë ViÖt Nam th× trong thêi gian qua chÊt l­îng vµ mÉu m· s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp nµy dÇn dÇn ®­îc n©ng cao c¶i thiÖn h¬n. §ã lµ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu v× tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t. Cã mét sè doanh nghiÖp ®· ®Æt ra khÈu hiÖu cho m×nh lµ " ChÊt l­îng hay lµ chÕt". Cã thÓ kh¼ng ®Þnh thÞ tr­êng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cã mèi quan hÖ sèng cßn víi nhau. ThiÕu chÊt l­îng th× kh«ng cã thÞ tr­êng vµ ng­îc l¹i kh«ng cã thÞ tr­êng th× chÊt l­îng lµ c¸i g× ®ã trõu t­îng, kh«ng cã nhu cÇu thùc sù ®Ó ®¸p øng. Trong sè 2010 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhµ n­íc chØ cã kho¶ng 20-30% doanh nghiÖp cã bé phËn vµ tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng ®¹t yªu cÇu. Cßn tuyÖt ®¹i ®a sè bé phËn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã qui m« võa vµ nhá ®Òu thiÕu kh©u nµy theo ®óng nghÜa cña "qu¶n lý chÊt l­îng". Lý do th× cã nhiÒu nh­ng chñ yÕu lµ do qui m« nhá, sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu, vèn Ýt, doanh sè kh«ng nhiÒu, l·i kh«ng lín, c¸c DNVVN qu¶n lý chÊt l­îng kh«ng tèt. Nãi ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn kü thuËt …Nh­ng ë ViÖt Nam, khi mua hµng rÊt Ýt ng­êi biÕt vµ nghÜ tíi s¶n phÈm cã phï hîp víi tiªu chuÈn tiªu chuÈn ViÖt Nam hay ISO…kh«ng. Mét thùc tÕ cÇn thõa nhËn lµ hiÖn nay c¸c DNVVN cña ViÖt Nam s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo ph¶n øng cña thÞ tr­êng ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng theo kiÓu võa vµ nhá cña m×nh. Nh­ng bªn c¹nh ®ã, kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc b­íc tiÕn bé cña mét sè bé phËn c¸c DNVVN trong kh©u c¶i tiÕn mÉu m· n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Thùc tÕ lµ chóng ta ®· cã giµy da xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u, Ch©u ¸, s¶n phÈm b¸nh kÑo H¶i Hµ ®· c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cña c¸c n­íc Ch©u ¸ do cã bao b× ®Ñp, chÊt l­îng cao. S¶n phÈm ®å hép cña nhµ m¸y ®å hép H¹ Long ®· xuÊt sang EU, thuû s¶n xuÊt khÈu sang NhËt B¶n, ASEAN, EU, Mü. S¶n phÈm giÇy dÐp cña Biti's ®· chiÕm ®­îc sù tin t­ëng cña thÞ tr­êng Mü…NhiÒu mÆt hµng cã tÝnh d©n téc truyÒn thèng nh­ thæ cÈm, hµng thñ c«ng mü nghÖ, m©y tre ®an ®· cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. H¬n n÷a, ë thÞ tr­êng trong n­íc mét sè DNVVN ®· cã s¶n phÈm c¹nh tranh ®­îc víi hµng ngo¹i nhËp, chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam do cã chÊt l­îng phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc. c. VÒ tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt §¸nh gi¸ vÒ tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong khu vùc DNVVN, c¸c chuyªn gia ®Òu ®¸nh gi¸ rÊt cao kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN. B¶ng d­íi ®©y thÓ hiÖn tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña DNVVN theo h×nh thøc doanh nghiÖp. B¶ng 5: Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña DNVVN theo h×nh thøc doanh nghiÖp §¬n vÞ: % 1996 1997 1998 1999 2000 Toµn ngµnh c«ng nghiÖp 102,3 110,4 129,3 145,7 188,9 Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 111,7 118,6 134,9 154,5 202,1 Kinh tÕ tËp thÓ 64,6 58,4 40,2 33,9 20,0 Doanh nghiÖp vµ c«ng ty t­ nh©n 98,7 167,4 376,0 605,1 873,0 (Nguån: "§æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch hç trî c¸c DNVVN ®Õn n¨m 2010" - PGS,TS. NguyÔn Cóc) Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung lµ t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña khu vùc kinh tÕ tËp thÓ l¹i gi¶m ®¸ng kÓ, khu vùc doanh nghiÖp vµ c«ng ty t­ nh©n (trong ®ã cã c¶ c¸c DNVVN) ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt kh¸ cao. Tuy nhiªn, sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN chñ yÕu lµ t¨ng theo chiÒu réng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ do t¨ng sè l­îng doanh nghiÖp nªn dÉn ®Õn t¨ng gi¸ trÞ s¶n l­îng. Sù ®Çu t­ ph¸t triÓn chiÒu s©u cßn nhiÒu h¹n chÕ. Theo sè liÖu thèng kª, møc ®é ph¸t triÓn c¸c DNVVN trong nÒn kinh tÕ ch­a ph¶i lµ cao: 59% sè doanh nghiÖp kh«ng t¨ng quy m« s¶n xuÊt, chØ cã 6,2% sè doanh nghiÖp t¨ng quy m« vèn gÊp ®«i. Møc ®é ph¸t triÓn chiÒu s©u cña khu vùc quèc doanh (chñ yÕu lµ DNVVN ) l¹i cµng thÊp h¬n: gÇn 70% doanh nghiÖp t­ nh©n vµ 61% sè HTX kh«ng t¨ng quy m« vèn. Con sè doanh nghiÖp më réng vèn ®­îc gÊp hai lÇn lµ rÊt Ýt. d. VÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng HiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN cßn nhiÒu h¹n chÕ. Doanh thu b×nh qu©n trªn mét lao ®éng mçi n¨m cña c¸c DNNN lµ 59,7 triÖu VND, tiÒn l·i lµ 1,8 triÖu VND. NÕu chØ tÝnh riªng c¸c DNNN quy m« võa vµ nhá th× c¸c chØ sè trªn thÊp h¬n nhiÒu. Doanh thu b×nh lµ 23 triÖu VND (®èi víi doanh nghiÖp nhá), 40,5 triÖu VND (®èi víi doanh nghiÖp võa). Trong c«ng nghiÖp, trung b×nh 1 n¨m mçi lao ®éng trong DNNN quy m« nhá t¹o ra 14,6 triÖu VND doanh thu vµ 0,4 triÖu VND tiÒn l·i. Sè liÖu t­¬ng øng ®èi víi DNNN quy m« võa lµ 23 triÖu VND doanh thu vµ 0,7 triÖu VND tiÒn l·i. Nh­ vËy doanh thu vµ l·i b×nh qu©n trªn mét lao ®éng cña doanh nghiÖp chØ b»ng t­¬ng øng lµ 37,4% vµ 26,7% so víi toµn bé doanh nghiÖp quèc doanh. Sè liÖu t­¬ng øng cña mét lao ®éng ë doanh nghiÖp võa lµ 59,5% vµ 46,7%. Trong th­¬ng m¹i, b×nh qu©n mét lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhá t¹o ra 236,7 triÖu VND doanh thu vµ 3,9 triÖu VND l·i, tøc lµ chØ b»ng 32% vÒ doanh thu vµ 12,8% vÒ tiÒn l·i so víi toµn bé th­¬ng nghiÖp quèc doanh. §èi víi doanh nghiÖp quy m« võa, sè liÖu t­¬ng øng lµ 148,8 triÖu VND doanh thu vµ 1,3 triÖu tiÒn l·i, b»ng 62,9% vÒ doanh thu vµ 33,3% vÒ l·i so víi toµn bé th­¬ng nghiÖp quèc doanh. Vµ nÕu so riªng víi c¸c doanh nghiÖp lín trong th­¬ng m¹i th× c¸c chØ sè trªn cßn thÊp h¬n. VÒ khu vùc doanh nghiÖp t­ nh©n, theo kÕt qu¶ ®iÒu tra n¨m 2000 cña ViÖn khoa häc lao ®éng vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi, n¨m 1999 b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp nhá ngoµi quèc doanh ë vïng thµnh thÞ t¹o viÖc lµm cho 15,5 ng­êi. Trong ®ã lao ®éng thuª ngoµi lµ 13,1 ng­êi; tæng gi¸ trÞ t¨ng thªm lµ 10.260 USD; b×nh qu©n lµ 1755 USD trªn mét lao ®éng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n vïng thµnh thÞ, b×nh qu©n mét doanh nghiÖp ®· t¹o ra viÖc lµm cho 13,6 lao ®éng. Trong ®ã cã 11,06 lao ®éng lµm thuª vµ t¹o ra gi¸ trÞ t¨ng thªm lµ 12590 USD. Còng ë thµnh thÞ c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh cã b×nh qu©n 4,77 lao ®éng trªn mét hé doanh nghiÖp gia ®×nh. Trong ®ã cã 0,95 lao ®éng lµm thuª vµ 3,8 lao ®éng lµ thµnh viªn cña hé gia ®×nh. Gi¸ trÞ t¨ng thªm b×nh qu©n lµ 3952 USD hay 648 USD trªn mét lao ®éng. e. Møc ®é ®ãng gãp vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh - Møc ®é ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n B¶ng 6: Møc ®é ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 §¬n vÞ: Tû ®ång Thùc hiÖn ( Tû ®ång) Th¸ng 8/2002 so víi th¸ng 8/2001 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 so víi cïng kú 2001(%) 7 th¸ng ®Çu n¨m 2000 ¦íc tÝnh th¸ng 8/2002 Céng dån 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 Tæng sè 149.219 23.636 172.855 114,2 114,0 Ph©n theo khu vùc vµ thµnh phÇn kinh tÕ KV DNNN 59.798 9.379 69.177 111,1 111,7 KV ngoµi QD 35.846 5.792 41.638 119,6 119,2 KV cã vèn §TNN 53.575 8.465 62.040 114,2 113,1 (Nguån: www.smenet.com.vn) Nh×n vµo b¶ng trªn, ta cã thÓ thÊy trong 7 th¸ng ®Çu n¨m 2002 khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· ®ãng gãp ®­îc 35.846 tû ®ång (chiÕm kho¶ng 24%) trong tæng sè 149.219 tû ®ång (100%) cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. NÕu céng dån kÕt qu¶ ­íc tÝnh cña th¸ng 8 th× con sè nµy cßn cao h¬n nhiÒu. KÕt qu¶ cña toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ lµ 172.855 tû ®ång, cßn cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ 41.638 tû ®ång. - KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Nh×n tæng thÓ qua c¸c chØ tiªu b×nh qu©n th× kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN t­ nh©n ë thµnh thÞ cã xu h­íng t¨ng. Nh­ng c¸c sè tuyÖt ®èi vÒ doanh thu vµ lîi nhuËn th× qu¸ bÐ nhá. HiÖn nay cã tíi 46-59,3% sè doanh nghiÖp cã møc doanh thu nhá h¬n 5000 USD. Còng ë giai ®o¹n hiÖn nay cã tíi 43-57,5% doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã l·i hoÆc l·i ë møc thÊp. Song, ®Õn n¨m 2000 trë ®i t×nh tr¹ng lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ ®ã ®· ®­îc kh¾c phôc tõng b­íc, nh­ng vÉn cã tíi 4-14,7% doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã l·i hoÆc l·i d­íi 1000USD/ n¨m. Còng theo kÕt qu¶ cña cuéc ®iÒu tra trªn, n¨m 1999 c¸c DNVVN t­ nh©n ë n«ng th«n nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi thµnh thÞ. Doanh thu b×nh qu©n cña mét doanh nghiÖp lµ 13.548 USD, nh­ng tØnh thÊp nhÊt chØ ®¹t b×nh qu©n 1883 USD ( tØnh Phó Thä) vµ cao nhÊt lµ 3111USD (Cöu Long). Gi¸ trÞ t¨ng thªm hµng n¨m cßn thÊp, b×nh qu©n mét doanh nghiÖp lµ 3306 USD, nh­ng tØnh thÊp nhÊt lµ 947 USD, tØnh cao nhÊt lµ 5994 USD. Lîi nhuËn b×nh qu©n lµ 2122 USD, tØnh thÊp nhÊt 471 USD vµ cao nhÊt lµ 4448 USD. Nh×n chung ë vïng n«ng th«n, c¸c chØ tiªu vÒ vèn, doanh thu, lîi nhuËn cã mèi quan hÖ kh¸ chÆt chÏ. Tû lÖ kh¸ chÆt chÏ ®¸ng l­u ý lµ tû suÊt lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp n«ng th«n cao h¬n thµnh thÞ. Cã thÓ gi¶i thÝch ®iÒu nµy lµ do thµnh viªn hé gia ®×nh ë n«ng th«n lao ®éng kh«ng h­ëng l­¬ng lín h¬n ë thµnh thÞ, dÉn ®Õn tÝnh gép vµ lîi nhuËn lµm tû suÊt lîi nhuËn cao. MÆt kh¸c ®iÒu ®ã còng nãi nªn tiÒm n¨ng t¹o ra lîi nhuËn ë vïng n«ng th«n cßn lín. Nh­ vËy, nÕu xÐt hiÖu qña kinh tÕ ®¬n thuÇn trªn mét tiªu thøc truyÒn thèng th× hiÖu qña c¸c DNVVN cßn thÊp. Tuy nhiªn nÕu tÝnh hiÖu qña kinh tÕ x· héi trong tæng thÓ th× hiÖu qu¶ kinh doanh cña khu vùc DNVVN lµ ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua vai trß ngµy cµng to lín cña c¸c doanh nghiÖp nµy nh­ ®· tr×nh bµy ë ch­¬ng I. 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN Víi tèc ®é ph¸t triÓn nh­ vò b·o, c¸c DNVVN ngµy cµng ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Êt n­íc ®ång thêi kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh. Ph¸t triÓn DNVVN chÝnh lµ ph¸t triÓn néi lùc cña ®Êt n­íc. Theo tæ c«ng t¸c thi hµnh LuËt Doanh NghiÖp tÝnh ®Õn nay c¶ n­íc cã gÇn 80.000 DNVVN. C¸c Doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng kh¸ hiÖu qu¶ vµ mang l¹i nguån lîi lín cho ®Êt n­íc th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ViÖt Nam ®· ban hµnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2010. Nh÷ng néi dung chÝnh cña chiÕn l­îc nµy lµ: - §¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ 13% mçi n¨m. §­a kim ngh¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ ë møc 13,5 tû USD vµo n¨m 2000 lªn ®ªn møc trªn 50tû USD vµo n¨m 2010 vµ gi¸ trÞ dÞch vô ë møc 2 tû USD vaß n¨m 2000 lªn ®Õn møc gÇn 7 tû USD vµo n¨m 2010. - C¶i tiÕn c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu theo h­íng t¨ng c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao chó träng c¸c s¶m phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ trÝ thøc cao, gi¶m dÇn tû träng hµng th«. Nhãm hµng chÕ biÕn sÏ chiÕm trªn 52% ®Õn 53% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Nhãm hµng nguyªn liÖu vµ n«ng s¶n chiÕm 19- 20%; hµng ho¸ kh¸c chiÕm 23-25%. XuÊt khÈu dÞch vô bao gåm: xuÊt khÈu lao ®éng, du lÞch vËn t¶i vµ mét sè ngµnh kh¸c nh­ Ng©n hµng, B­u chÝnh viÔn th«ng… còng sÏ t¨ng lªn. - ChiÕn l­îc thÞ tr­êng cña ViÖt Nam lµ cñng cè thÞ tr­êng ®· cã, më réng thÞ tr­êng míi, chó ý c¸c thi tr­êng cã søc mua lín nh­: khu vùc Ch©u ¸, bao gåm: NhËt B¶n, Trung Quèc vµ ASEAN. §©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng cã nh÷ng thuËn lîi, cù ly vËn t¶i gÇn. ThÞ tr­êng Ch©u ¸ bao gåm EU, c¸c n­íc §«ng ©u vµ c¸c n­íc Liªn X« cò, thÞ tr­êng B¾c Mü, trong ®ã chñ yÕu lµ thÞ tr­êng Mü. BiÓu ®å1: C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong thêi kú 2000-2010. (Nguån: Kû yÕu xuÊt khÈu 2001 - Export directory - Saigon times weekly) C¸c DNVVN chiÕm bé phËn ®¹i ®a sè trong tæng sè c¸c Doanh nghiÖp hiÖn nay ë ViÖt Nam v× vËy chÝnh c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ lµ ®èi t­îng cÇn quan t©m tíi chiÕn l­îc xuÊt khÈu nãi chung ë ViÖt Nam. Trong hÖ thèng thèng kª cña ViÖt Nam ch­a cã thèng kª chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng cña c¸c DNVVN trong nÒn kinh tÕ nãi chung còng nh­ lµ trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nãi riªng. Thèng kª ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam hiÖn nay chØ ph©n lo¹i xuÊt nhËp khÈu trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. Sè liÖu xuÊt nhËp khÈu trung ­¬ng ph©n chia chi tiÕt ra lµm xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp vµ uû th¸c. XuÊt nhËp khÈu ®Þa ph­¬ng bao gåm c¶ xuÊt nhËp khÈu cña c¸c DNVVN, c¸c DNVVN vµ c¸c hîp t¸c x·, kh«ng ph©n chia ra xuÊt khÈu uû th¸c hay trùc tiÕp. MÆc dï sè liÖu thèng kª kh«ng cho phÐp t¸ch riªng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai khu vùc quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh (chñ yÕu lµ c¸c DNVVN vµ c¸c hîp t¸c x·) nh­ng thùc tÕ cho thÊy c¸c DNNN ®­îc ­u tiªn cÊp phÇn lín giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng nh­ lµ trÞ gi¸ xuÊt nhËp khÈu. T×nh h×nh xuÊt khÈu nãi chung cña c¶ n­íc trong 8 th¸ng ®Çu n¨m nay ®¹t kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan, thÓ hiÖn ë møc ®é ®ãng gãp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. B¶ng 7: T×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong th¸ng 8 vµ 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD Thùc hiÖn 7 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ¦íc tÝnh th¸ng 8 n¨m 2002 Céng dån 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002 so víi cïng kú n¨m 2001(%) Tæng gi¸ trÞ 5830 1420 7250 94.1 Khu vùc kinh tÕ trong n­íc 3023 760 3783 89.2 Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 2807 660 3467 100.0 ( Nguån: Tæng côc Thèng kª) MÆc dï ch­a cã sè liÖu cô vÒ thÓ t×nh xuÊt khÈu nãi chung cña tÊt c¶ c¸c DNVVN hiÖn nay, song qua c¸c sè liÖu ®iÒu tra t¹i mét sè DNVVN còng ph¶n ¸nh ®­îc ho¹t ®éng vµ møc ®é ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp nµy trong lÜnh vùc xuÊt khÈu. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra 52 DNVVN ngoµi quèc doanh ë 19 tØnh, thµnh phè míi ®©y cña Liªn minh HTX ViÖt Nam, trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nµy n¨m 2000 lªn tíi 76.736.000 USD. NÕu thèng kª ®Çy ®ñ th× trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN ngoµi quèc doanh kh«ng ph¶i lµ nhá. B¶ng 8: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN vµ c¸c HTX n¨m 1999-2000 (22 HTX vµ 30 DNVVN ) §¬n vÞ tÝnh: ngh×n USD, % ChØ tiªu N¨m Tæng kim ng¹ch Trùc tiÕp ñy th¸c Gia c«ng T¹i chç 1999(ngh×n USD) (%) 69.254 100 29.331 42,35 37.821 54,61 988 1,43 1.114 1,61 2000(ngh×n USD) (%) 76.736 100 29.413 38,33 35.719 46,54 993 1,92 10.611 13,21 (Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra cña H§TW Liªn minh HTX ViÖt Nam) ChÝnh nhê ho¹t ®éng xuÊt khÈu mµ møc ®é ®ãng gãp cña c¸c DNVVN cho nÒn kinh tÕ nãi chung ngµy mét t¨ng. * MÆt hµng xuÊt khÈu XuÊt ph¸t tõ c¬ cÊu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong GDP, c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu chÝnh cña c¸c DNVVN hiÖn nay bao gåm chñ yÕu c¸c lo¹i hµng, nhãm hµng sau: - Hµng n«ng l©m, thuû s¶n chÕ biÕn vµ ch­a chÕ biÕn - Hµng thñ c«ng, mü nghÖ (®å gç tr¹m, kh¾c, hµng thªu ren, m©y tre, hµng mü nghÖ, lôa t¬ t»m…) - Hµng c«ng nghiÖp nhÑ (giÇy dÐp, may mÆc, th¶m…) Nh×n chung hµng ho¸ mµ c¸c DNVVN kinh doanh xuÊt khÈu hiÖn nay chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt hµng cÇn Ýt vèn vµ c«ng nghÖ ®¬n gi¶n nh­ng nhiÒu lao ®éng. Gi¸ trÞ gia t¨ng cña mét sè mÆt hµng kh«ng thËt cao. Nh­ng ®iÒu quan träng lµ viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng mÆt hµng nµy ®· mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp cho nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt. Nh÷ng mÆt hµng do c¸c DNVVN s¶n xuÊt cã ®Æc ®iÓm chung ®Òu lµ s¶n phÈm cña qui tr×nh s¶n xuÊt qui m« nhá, manh món, sö dông m¸y mãc, kü thuËt l¹c hËu, th« s¬, tèn nhiÒu søc lao ®éng. GÇn ®©y do qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ më cöa, c¸c DNVVN ®· cã mét sè mÆt hµng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh­ng vÉn thuéc lo¹i c«ng nghÖ ch­a cao vµ sö dông nhiÒu lao ®éng. Nh­ng sè doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi nh÷ng ngµnh nµy rÊt Ýt. Do vËy, trõ nh÷ng mÆt hµng s¶n xuÊt theo qui tr×nh c«ng nghiÖp nh­ hµng dÖt may, giÇy dÐp… qui c¸ch, phÈm chÊt cña hµng ho¸ nh×n chung kh«ng ®ång ®Òu, kh«ng æn ®Þnh, ®Æc biÖt lµ hµng thñ c«ng mü nghÖ, hµng mang tÝnh chÊt nghÖ thuËt d©n gian. ChÝnh do nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸, s¶n phÈm cña khu vùc DNVVN th­êng lµ kÐm søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Chi phÝ s¶n xuÊt cao, khã cã thÓ thay ®æi mÉu m· th­êng xuyªn. B¶n th©n c¸c DNVVN còng khã thu nhËn th«ng tin vÒ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng v× chóng lµ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã ®Æc tÝnh riªng. Cßn ®èi víi hµng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­ dÖt may, giÇy dÐp th× hµng ho¸ cã mÉu m· thay ®æi nhanh theo mèt vµ theo thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i rÊt thiÕu nh÷ng kÜ n¨ng thiÕt kÕ mÉu m· hµng ho¸ hiÖn ®¹i. §èi víi nh÷ng lo¹i hµng nµy, hä th­êng thô ®éng s¶n xuÊt theo mÉu m·, quy c¸ch phÈm chÊt do kh¸ch hµng ®­a ra. Theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia th­¬ng m¹i, triÓn väng l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam trong n¨m 2002 sÏ t¨ng m¹nh. §©y lµ c¬ héi lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ. NÕu n¾m b¾t vµ ®¸p øng tèt nhu cÇu vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ lµm ®å l­u niÖm cho kh¸ch du lÞch, th× gi¸ trÞ "xuÊt khÈu t¹i chç" hµng thñ c«ng mü nghÖ trong n¨m nay sÏ kh«ng nhá. Tuy nhiªn, ®Ó ngµy cµng cã nhiÒu s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®­îc chÊp nhËn vµ ­a chuéng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lo¹i mÆt hµng nµy cÇn ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Ó cã s¶n phÈm chÊt l­îng cao, kiÓu d¸ng ®a d¹ng, ®éc ®¸o, hÊp dÉn, phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. §ång thêi c¸c nhµ kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ ph¶i m¹nh d¹n " x«ng ra" thÞ tr­êng n­íc ngoµi, trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao. Trong n¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ®¹t kho¶ng 210 triÖu USD, cao gÊp h¬n 3 lÇn kim ng¹ch xuÊt khÈu chÌ. Trong n¨m qua cã 44 n­íc vµ khu vùc nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam. Trong ®ã cã 10 n­íc vµ khu vùc dÉn ®Çu. B¶ng 9: 10 n­íc vµ khu vùc dÉn ®Çu vÒ nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD N­._.¹n do c¸c chuyªn gia ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi gi¶ng d¹y. + KhuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o nghÒ c«ng nh©n kü thuËt cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu víi chÊt l­îng tèt, viÖc nµy cã thÓ thùc hiÖn ®­îc th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n hç trî xuÊt khÈu Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm. + T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNVVN t×m hiÓu thÞ tr­êng ngoµi n­íc. + Sö dông Quü ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c DNVVN. + KhuyÕn khÝch c¸c DNVVN tù ®µo t¹o, Nhµ n­íc cã thÓ trÝch mét phÇn thuÕ trong nghÜa vô thuÕ cña doanh nghiÖp gi÷ l¹i lµm thuÕ ®µo t¹o nh­ ë mét sè n­íc; gi¶m phÇn chi phÝ ®µo t¹o trong tæng thu nhËp chÞu thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp. b. Ch­¬ng tr×nh hç trî cung cÊp th«ng tin cho c¸c DNVVN C¸c DNVVN vµ c¸c hîp t¸c x· ®ang rÊt thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, luËt ph¸p, kh¸ch hµng… do ®ã Nhµ n­íc cÇn thiÕt ph¶i hç trî, thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nãi riªng nh­ kinh nghiÖm ë mét sè n­íc: Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n… C¸c gi¶i ph¸p hç trî th«ng tin cã thÓ lµ: - Thµnh lËp c¸c ng©n hµng d÷ liÖu vÒ c¸c DNVVN ®Ó cung cÊp hoÆc b¸n cho c¸c doanh nghiÖp víi gi¸ hîp lý. - Phæ biÕn kinh nghiÖm s¶n xuÊt , kinh doanh hµng xuÊt khÈu b»ng nhiÒu h×nh thøc. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNVVN s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m ë trong vµ ngoµi n­íc, ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc. - Tæ chøc c¸c c©u l¹c bé ®Ó c¸c DNVVN cã c¬ héi trao ®æi häc tËp kinh nghiÖm cña nhau trong s¶n xuÊt - kinh doanh hµng xuÊt khÈu . - KhuyÕn khÝch c¸c DNVVN ®Çu t­ x©y dùng c¬ së d÷ liÖu vµ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶n lý th«ng tin hiÖn ®¹i nh­ m¸y vi tÝnh, m¹ng th«ng tin… ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi c¸c c¬ së d÷ liÖu hiÖn ®¹i trong vµ ngoµi n­íc. - C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i chuyÓn ®éng theo h­íng t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng nhÊt cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, trong ®ã cÇn nhanh chãng hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ - th­¬ng m¹i, dù b¸o kÞp thêi, chÝnh x¸c quan hÖ cung cÇu, thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng chñ yÕu ®Ó cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp th«ng qua viÖc chÊn chØnh vµ t¨ng c­êng m¹ng l­íi th­êng vô ë n­íc ngoµi. c. Ch­¬ng tr×nh hç trî x©y dùng c¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n, lµ tiÒn ®Ò rÊt quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp . ë nhiÒu vïng trong c¶ n­íc, c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, ®iÖn, n­íc kÐm ph¸t triÓn. §ã lµ trë ng¹i lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng rÊt tèn kÐm, chËm thu håi vèn vµ Ýt sinh l·i nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn ®Çu t­. H¬n n÷a, c¸c DNVVN kh«ng ®ñ søc ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng. Do ®ã, rÊt cÇn sù hç trî cña Nhµ n­íc. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc th× ®©y lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc hç trî chñ yÕu cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, do ng©n s¸ch Nhµ n­íc ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cßn h¹n chÕ nªn cÇn: - §Çu t­ theo träng ®iÓm, tËp trung vµo nh÷ng c«ng tr×nh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao. - KÕt hîp gi÷a nhµ n­íc, ®Þa ph­¬ng vµ nh©n d©n cïng lµm, ë mét sè ®Þa ph­¬ng ®· cã mét sè m« h×nh cã hiÖu qu¶: kÕt hîp gi÷a vèn cña nhµ n­íc, mét phÇn vèn vµ qu¶n lý cña ®Þa ph­¬ng víi mét phÇn vèn vµ lao ®éng cña nh©n d©n, cña c¸c doanh nghiÖp . d. Ch­¬ng tr×nh hç trî chuyÓn giao c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu Kinh tÕ DNVVN lµ cña ®«ng ®¶o nh÷ng ng­êi lao ®éng, Ýt vèn sÏ ®­îc ph¸t triÓn m¹nh theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ khi cã sù hç trî cña Nhµ n­íc ®Ó t¹o ra thÞ tr­êng réng lín, t¹o ra thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn thÝch hîp ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu víi chÊt l­îng cao. Khi toµn cÇu hãa, kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh chãng, sù c¹nh tranh trong c«ng nghiÖp trªn c¬ së c«ng nghÖ cao ®ãng vai trß quan träng trong sù c¹nh tranh quèc tÕ khèc liÖt. C¸c DNVVN tiÕp tôc c¶i tiÕn c«ng nghÖ lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c­êng kh«ng chØ lµ c¹nh tranh cña chÝnh b¶n th©n hä mµ cßn c¹nh tranh trong tæng thÓ nÒn c«ng nghiÖp quèc gia trªn thÕ giíi, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ hµng xuÊt khÈu . Ngoµi ra Nhµ n­íc cÇn hç trî c¸c DNVVN ®Èy m¹nh nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ vµ c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kü thuËt kh¸c nh­ kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc : Hµn Quèc, §µi Loan… e. Ch­¬ng tr×nh hç trî vÒ tµi chÝnh, tÝn dông cho c¸c DNVVN ®Ó cã vèn tham gia xuÊt khÈu Mét trong nh÷ng khã kh¨n cña c¸c DNVVN lµ thiÕu vèn, liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Æc biÖt ®Ó gióp c¸c DNVVN ®¶m b¶o ®­îc tiÒn vèn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu nh­ cho vay dµi h¹n, cho vay ­u ®·i… Kinh nghiÖm nh­ ë Hµn Quèc, ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh c¸c tæ chøc tµi chÝnh dµnh riªng mét tû lÖ trong toµn bé kho¶n vay víi l·i suÊt ­u ®·i cho c¸c DNVVN nãi chung vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nãi riªng. §Ó hç trî cho sù an toµn vÒ tÝn dông cña c¸c DNVVN, nhµ n­íc nªn sím thµnh lËp Quü b¶o l·nh tÝn dông, Quü hç trî xuÊt khÈu ®Ó hç trî cho c¸c tæ chøc xuÊt khÈu ph¸t triÓn. C¸c quü nµy ®­îc sö dông cho c¸c DNVVN vay ®Ó cã vèn ®Çu t­ c«ng nghÖ, tù ®éng hãa trang thiÕt bÞ, ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ h¹ gi¸ thµnh xuÊt khÈu ®Ó ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. f. Ch­¬ng tr×nh hç trî xóc tiÕn tiÕp thÞ, hîp t¸c quèc tÕ vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ngoµi ph­¬ng ph¸p tiÕp thÞ truyÒn thèng (®i kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr­êng ë n­íc ngoµi…) ®· xuÊt hiÖn ph­¬ng ph¸p tiÕp thÞ hiÖn ®¹i qua Internet, Nhµ n­íc cÇn quan t©m hç trî c¸c DNVVN lËp ch­¬ng tr×nh hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý b»ng m¸y tÝnh hãa. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng toµn cÇu ho¸ vµ sù më cöa nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· khuyÕn khÝch c¸c DNVVN c¸c n­íc më réng sù hîp t¸c ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN ViÖt Nam, ®ång thêi lµ c¬ héi thuËn tiÖn ®Ó c¸c DNVVN ViÖt Nam häc tËp, trao ®æi kinh nghiÖm víi c¸c b¹n quçc tÕ. Nh»m ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng giao l­u kinh tÕ - th­¬ng m¹i trong c¸c n¨m tíi.Theo Bé Th­¬ng m¹i cho biÕt th× mäi th­¬ng nh©n kinh doanh cung cÊp mÆt hµng sÏ ®Òu ®­îc phÐp thµnh lËp HiÖp héi c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu, ®­îc phÐp gia c«ng cho th­¬ng nh©n n­íc ngoµi kh«ng h¹n chÕ sè l­îng, chñng lo¹i, ®­îc quyÒn ®Æt gia c«ng ë n­íc ngoµi c¸c lo¹i hµng hãa ®­îc phÐp l­u th«ng t¹i ViÖt Nam, ®­îc phÐp lµm ®¹i lý mua, b¸n hµng hãa cho th­¬ng nh©n n­íc ngoµi. §Ó tiÕp tôc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho hµng hãa ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng tiªu thô trùc tiÕp vµ cã dung l­îng lín nh­ Liªn minh ch©u ¢u (EU), NhËt B¶n, Mü…, gi¶m dÇn c¸c thÞ tr­êng trung gian, tõng b­íc kh«i phôc c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ Nga vµ c¸c n­íc tr­íc ®©y thuéc SNG kh¸c, §«ng ¢u, tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr­êng míi. II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc trªn 1. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ hç trî xuÊt khÈu ®èi víi c¸c DNVVN * §èi xö c«ng b»ng gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ Do vai trß to lín cña c¸c c¸c DNVVN nªn Nhµ n­íc ViÖt Nam còng nh­ ChÝnh phñ nhiÒu n­íc rÊt quan t©m khuyÕn khÝch, cã c¸c chÝnh s¸ch vµ ch­¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn c¸c DNVVN rÊt ®a d¹ng, phong phó. MÆc dï ®· t¹o ra khèi l­îng GDP lín h¬n, t¹o t¨ng tr­ëng tèc ®é kinh tÕ cña ®Êt n­íc, nh­ng khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ch­a ®­îc ®èi xö b×nh ®¼ng so víi khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ doanh nghiÖp cã vèn ®©ï t­ n­íc ngoµi, vÉn bÞ kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö nªn ch­a gi¶i to¶ ®­îc t©m lý e ng¹i, kh«ng ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc cña khu vùc kinh tÕ nµy. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ khi nhiÒu doanh nghiÖp trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vÉn ch­a ®­îc tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp mµ ph¶i uû th¸c qua c¸c c«ng ty kh¸c. LuËt lÖ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t­ nh©n kh«ng râ rµng, kh«ng æn ®Þnh, kh«ng ®ång bé, thiÕu tÝnh thùc tÕ ®ang lµ trë ng¹i to lín ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, t¹o c¬ héi cho nh÷ng tiªu cùc n¶y sinh. C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n muèn vay vèn trung vµ dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hÕt søc khã kh¨n do kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc bÞ ®¸nh gi¸ thÊp h¬n thùc tÕ, dï cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ang ø tiÒn. §èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông ­u ®·i, c¸c doanh nghiÖp khu vùc nµy còng khã vay ®­îc vèn do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t khe, thñ tôc phøc t¹p trong xÐt duyÖt. Ch¼ng h¹n Quü hç trî ph¸t triÓn DNVVN víi thêi h¹n vay tõ 3-5 n¨m, l·i suÊt ­u ®·i 0,8%/ th¸ng (trong khi l·i suÊt Ng©n hµng th­¬ng m¹i cïng thêi ®iÓm lµ 1,2% - 1,25%/ th¸ng), tuy vËy h¬n mét n¨m míi gi¶i ng©n ®­îc kho¶ng 34 tû ®ång so víi tæng nguån vèn 275 tû ®ång cña quü. VÒ tÝn dông, theo qui ®Þnh vÒ 5 ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó vay ®­îc vèn t¹i QuyÕt ®Þnh 324/ 1998/ Q§NHNN ngµy 30/9/1998 cña Ng©n hµng Nhµ n­íc, ®iÒu kiÖn thø 5 vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay d­íi ba h×nh thøc: thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc b¶o l·nh, lµ rÊt khã ¸p dông ®èi víi DNVVN do n¨ng lùc tµi chÝnh qu¸ thÊp. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn tÝn dông cßn nhiÒu bÊt hîp lý: thñ tôc hµnh chÝnh phª duyÖt phøc t¹p, kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh dù ¸n cña c¸n bé ng©n hµng cßn thÊp. HiÖn t¹i ë ViÖt Nam ch­a cã tæ chøc tµi chÝnh riªng chuyªn tr¸ch DNVVN. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm cña DNVVN, chÝnh s¸ch tÝn dông cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh thÝch hîp. BiÖn ph¸p c¬ b¶n lµ ph¶i c¶i c¸ch ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tham dù cña Ng©n hµng vµo c¸c ho¹t ®éng cña DNVVN. ChØ riªng biÖn ph¸p gi¶m l·i suÊt trong thêi gian qua ch­a ®ñ ®Ó hç trî DNVVN tiÕp cËn víi nguån vèn. §ång thêi cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tÝn dông, ®Èy m¹nh tÝn dông dùa vµo kiÓm so¸t. H×nh thµnh c¬ chÕ ®¶m b¶o an toµn vèn vay vµ dù phßng rñi ro nh­ h×nh thµnh quü b¶o hiÓm tiÒn göi, quy chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay…CÇn ban hµnh sím NghÞ ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay hiÖn ®ang ®­îc chuÈn bÞ ®Ó thay cho c¸c quy ®Þnh vÒ cÇm cè vµ thÕ chÊp tr­íc ®©y. Thµnh lËp tæ chøc tÝn dông chuyªn cho c¸c DNVVN, ®Æc biÖt d­íi h×nh thøc c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh, cã thÓ ho¹t ®éng chuyªn ngµnh, lÜnh vùc cô thÓ, ®­îc quyÒn tù chñ vµ linh ho¹t trong quyÕt ®Þnh l·i suÊt, thêi gian cho vay ®a d¹ng tuú theo yªu cÇu ®Çu t­ hoÆc lÜnh vùc kinh doanh phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña c¸c DNVVN. N¨ng lùc thÈm ®Þnh vµ gi¸m s¸t cao trong thêi gian ng¾n. ë ViÖt Nam, c¬ chÕ vµ m« h×nh hç trî ®­îc ®æi míi cïng víi viÖc ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. So víi tr­íc ®©y, nhiÒu vÊn ®Ò vÒ c¬ chÕ hç trî ®· thay ®æi c¨n b¶n. Tuy nhiªn, do míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nªn c¬ chÕ vµ m« h×nh hç trî mét mÆt, chÞu ¶nh h­ëng cña t­ duy theo c¬ chÕ cò, mÆt kh¸c ch­a thËt phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. §iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt trong c¬ chÕ vµ m« h×nh hç trî c¸c DNVVN lµ cã sù ph©n biÖt gi÷a hai nhãm doanh nghiÖp nµy: hç trî doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh¸c víi kh¸c víi hç trî khu vùc DNVVN. Tr­íc khi ®­a ra c¬ chÕ toµn diÖn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNVVN, cÇn ph¶i xo¸ bá sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh. §ã lµ kiÕn nghÞ chung cña c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, tr×nh ®é c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ m¸y mãc cña doanh nghiÖp nh×n chung cßn l¹c hËu, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, do thiÕu sù ®Þnh h­íng vµ hç trî ®óng møc cña Nhµ n­íc, sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN trong thêi gian qua cã xu h­íng tù ph¸t, manh món, rÊt thiÕu th«ng tin vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong më réng thÞ tr­êng, lµm h¹n chÕ viÖc gi¶i phãng nguån lùc cho s¶n xuÊt. C¸c chuyªn gia nhÊn m¹nh r»ng, chØ khi nµo x¸c ®Þnh râ vai trß, vÞ trÝ cña DNVVN trong nÒn kinh tÕ th× c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî míi thùc sù cã hiÖu qu¶. L©u nay do quan ®iÓm kh«ng th«ng suèt vÒ vÊn ®Ò nµy mµ hµng lo¹t c¸c v­íng m¾c kÐo dµi vÒ c¬ chÕ, vèn, ®Êt ®ai, thuÕ, ®µo t¹o cña DNVVN ch­a ®­îc gi¶i quyÕt thÊu ®¸o, g©y t©m lý th©n phËn " con nu«i" ®èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. V× thÕ cÇn kh¾c phôc ngay c¶ trong nhËn thøc, c¸ch ®Æt vÊn ®Ò còng nh­ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc. §Ó hç trî c¸c DNVVN tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, hµng n¨m c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cÇn c«ng bè c«ng khai nhu cÇu vµ kÕ ho¹ch sö dông hµng ho¸, dÞch vô cña m×nh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn ­u tiªn sö dông Quü khen th­ëng xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN ®¹t thµnh tÝch trong xuÊt khÈu vµ khai th¸c thÞ tr­êng míi. Tõ §¹i héi VI cña §¶ng ( 1986) ®Õn nay, víi viÖc xo¸ bá c¬ chÕ cò, h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ®· thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh, nhÊt lµ khu vùc c¸c DNVVN. Nhê ®ã, ®èi t­îng qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®· thay ®æi c¨n b¶n. Do vËy, viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. H¬n n÷a, trong c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®· chó ý tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh«ng qu¸ chó träng vµo qui m« doanh nghiÖp lín nh­ tr­íc ®©y vµ viÖc ph¸t triÓn DNVVN lµ chiÕn l­îc kinh tÕ l©u dµi trong sù ®an xen víi doanh nghiÖp lín. NhiÒu v¨n kiÖn cña §¶ng ®· ®Ò cËp vÊn ®Ò nµy nh­ V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII vµ c¸c NghÞ quyÕt cña c¸c Héi nghÞ Trung ­¬ng §¶ng "Nhµ n­íc vµ x· héi ñng hé vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ hîp ph¸p". * §æi míi quan ®iÓm hç trî, " cëi trãi" cho c¸c DNVVN ho¹t ®éng §iÒu quan träng nhÊt trong quan ®iÓm hç trî ë thêi kú ®Çu cña c«ng cuéc ®æi míi lµ "cëi trãi" cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc phÐp kinh doanh. HiÖn nay, quan ®iÓm hç trî c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ lµm cho c¸c DNVVN ph¸t triÓn ngµy cµng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµ kinh doanh cã hiÖu qña. Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VII chñ tr­¬ng: " Ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, vèn ®Çu t­ Ýt, sinh lêi cao, thêi gian thu håi vèn nhanh". Tuy vËy, trong quan ®iÓm hç trî c¸c DNVVN ngoµi quèc doanh vµ viÖc thùc hiÖn c¸c quan ®iÓm nµy trªn thùc tÕ cßn mét sè h¹n chÕ cÇn ®­îc kh¾c phôc: - Trong c¸c quy ®Þnh chÝnh thøc, quan ®iÓm hç trî kh¼ng ®Þnh viÖc b¶o ®¶m b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nh­ng trªn thùc tÕ viÖc triÓn khai c¸c quan ®iÓm ®ã ë c¸c ®Þa ph­¬ng vÉn cßn sù ph©n biÖt, ®èi xö thiÕu b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi c¸c DNVVN ngoµi quèc doanh. - Ch­a x¸c ®Þnh râ ®èi t­îng cÇn hç trî trong sè c¸c DNVVN v× sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nµy lµ rÊt lín. - B­íc ®Çu ®· chó ý ®Õn hç trî theo ngµnh nghÒ vµ ®Þa bµn nh­ng vÉn cßn thiÕu nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó hç trî s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. - ChiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN cã vai trß quan träng trong viÖc ®Þnh h­íng cho hä s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ph¸t triÓn theo h­íng kinh doanh ngµy cµng v¨n minh, hiÖn ®¹i, ®¹t hiÖu qu¶ cao, më réng quy m« doanh nghiÖp… - HiÖn nay ë ta chØ míi cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ chung cho toµn bé nÒn kinh tÕ, ch­a cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn tæng thÓ cho c¸c DNVVN, ®Æc biÖt lµ chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu. Trong chiÕn l­îc chung, viÖc x¸c ®Þnh c¸c ­u tiªn (ngµnh, nghÒ, s¶n phÈm, ®Þa bµn…) ch­a thùc sù dùa trªn c¬ së lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng lµm c¨n cø. - ViÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc vµ qui ho¹ch cßn chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña t­ t­ëng bao cÊp. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt qua chiÕn l­îc ®Çu t­ mµ tr­íc hÕt lµ c¬ cÊu ®Çu t­. C¬ cÊu ®Çu t­ ®· cã ®æi míi, nh­ng vÉn chó träng vµo c«ng nghiÖp nÆng hoÆc vÉn dån vµo nh÷ng ngµnh, c«ng tr×nh, dù ¸n mang l¹i hiÖu qña kinh tÕ - x· héi thÊp. Nhµ n­íc vÉn cßn bao cÊp nhiÒu lÜnh vùc trong ®Çu t­ vèn mµ lÏ ra ph¶i ®Ó cho nh©n d©n tù lµm. - Ch­a kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a chiÕn l­îc (®Þnh h­íng lín) víi kÕ ho¹ch ( b­íc ®i vµ gi¶i ph¸p cho tõng thêi kú) vµ chÝnh s¸ch (c¸c biÖn ph¸p cô thÓ thùc hiÖn c¸c ®­êng lèi ®ã). HiÖn ®ang cã xu h­íng coi nhÑ kÕ ho¹ch, quy ho¹ch, dù b¸o…khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng. ë c¸c ®Þa ph­¬ng, t×nh h×nh cßn khã kh¨n h¬n. KÕt qña kh¶o s¸t ë mét sè ®Þa ph­¬ng cho thÊy chÝnh quyÒn cßn lóng tóng trong viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung vµ hÇu nh­ ch­a cã chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN. * T¹o lËp khung khæ ph¸p lý æn ®Þnh, chÆt chÏ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNVVN tiÕn hµnh xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ Khung khæ ph¸p lý ®èi víi c¸c DNVVN ë ViÖt Nam cßn rÊt h¹n chÕ. D­íi ®©y lµ mét sè ®iÓm cÇn ®­îc kh¾c phôc: - HÖ thèng ph¸p luËt ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi nªn ch­a hoµn chØnh, thiÕu ®ång bé, thiÕu nh÷ng ®¹o luËt quan träng ®Ó t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµm s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. - Ch­a cã c¬ së ph¸p lý quy ®Þnh khung khæ, tiªu chÝ DNVVN, do ®ã cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau, g©y khã kh¨n cho qu¶n lý vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî. - Cßn thiÕu nh÷ng ®iÒu kho¶n thiÕt yÕu vµ khuyÕn khÝch hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN (mét sè ®iÒu kho¶n khuyÕn khÝch c¸c DNVVN trong luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ mét sè luËt thuÕ). C¸c v¨n b¶n ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh l©u dµi vµ tÝnh ®ång bé, thèng nhÊt ®Ó c¸c doanh nghiÖp yªn t©m ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. TÝnh æn ®Þnh l©u dµi tr­íc hÕt thÓ hiÖn ë quan ®iÓm nhÊt qu¸n cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c DNVVN thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt còng nh­ tæ chøc thùc hiÖn. Khi ban hµnh hoÆc söa ®æi v¨n b¶n, kh«ng chØ tÝnh ®Õn ®ßi hái hiÖn t¹i mµ ph¶i tÝnh ®Õn c¶ nh÷ng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. - Ban hµnh luËt riªng hoÆc c¸c v¨n b¶n d­íi LuËt (NghÞ ®Þnh…) ®èi víi c¸c DNVVN - t­¬ng tù nh­ ®èi víi LuËt hîp t¸c vµ c¸c NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ. ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ®èi víi c¸c DNVVN nh»m môc ®Ých sau: - X¸c ®Þnh râ ®èi t­îng ®iÒu chØnh (doanh nghiÖp cÇn hç trî), tiªu chÝ ph©n lo¹i DNVVN, ®Þa vÞ ph¸p lý cña DNVVN … - Cã gi¶i ph¸p khung cho viÖc hç trî c¸c DNVVN - C¸c gi¶i ph¸p khung ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cho c¸c DNVVN - Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c tæ chøc vµ toµn x· héi trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy. * Thµnh lËp c¸c c¬ quan qu¶n lý chuyªn tr¸ch HiÖn nay, viÖc qu¶n lý c¸c DNVVN cã kh¸c nhau tuú thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp . C¸c DNNN quy m« võa vµ nhá do c¸c Bé, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng hoÆc do mét sè c¬ quan (doanh nghiÖp ®oµn thÓ) qu¶n lý. Trong khi ®ã, c¸c DNVVN ngoµi quèc doanh ch­a cã c¬ quan qu¶n lý ®Ých thùc mµ míi chØ thùc hiÖn cÊp giÊy phÐp kinh doanh, ®¨ng ký kinh doanh, vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng rÊt h¹n chÕ nh­ thu thuÕ, kiÓm tra vÒ « nhiÔm m«i tr­êng … Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, c¸c DNVVN l¹i cã qu¸ nhiÒu ®Çu mèi "qu¶n ", c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc x· héi, thËm chÝ c¶ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ …, g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt , kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp . Do ®ã, ®· ®Õn lóc cÇn thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi DNVVN ngoµi quèc doanh, c¬ quan nµy lµ cÇu nèi gi÷a Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp , cã chøc n¨ng chñ yÕu gióp nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c DNVVN. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN lµ sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n thÓ hiÖn râ quan ®iÓm cña Nhµ n­íc trong viÖc khuyÕn khÝch, hç trî xuÊt khÈu cña c¸c DNVVN (vÒ tµi chÝnh, tÝn dông, thuÕ, ®Êt ®ai, ®µo t¹o, chuyÓn giao c«ng nghÖ, th«ng tin…) Theo B¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp sè ra ngµy 16/3/2000 thèng kª th× hiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng h¬n 20 Trung t©m hç trî DNVVN . ViÖc ra ®êi c¸c trung t©m hç trî nµy lµ mét h­íng ®i ®óng cÇn ®­îc nh©n réng vµ ph¸t triÓn, c¸c trung t©m nµy bao gåm c¶ nh÷ng tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc nh­ Trung t©m hç trî DNVVN cña Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI), Trung t©m dÞch vô vµ hç trî doanh nghiÖp (BPSC) cña Liªn minh hîp t¸c x· ViÖt Nam, Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n Mª K«ng (MPDF), Quü ph¸t triÓn DNVVN ViÖt Nam (SMEDF) … cã thÓ nãi ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m hç trî nµy th«ng qua viÖc cho vay vèn, hç trî vÒ mÆt ®µo t¹o ®· thùc sù t¹o cho nhiÒu doanh nghiÖp nh÷ng c¬ héi míi ®Ó më réng s¶n xuÊt, ®æi míi thiÕt bÞ kü thuËt, n©ng cao kü n¨ng qu¶n lý kinh doanh. Nh­ng bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ®¸ng khÝch lÖ th× m¶ng dÞch vô th«ng tin, t×m kiÕm thÞ tr­êng cßn ®¹t kÕt qu¶ thÊp. Sè l­îng doanh nghiÖp nhËn ®­îc hç trî cßn chiÕm tû lÖ nhá trong tæng sè DNVVN trªn c¶ n­íc. Mét sè ho¹t ®éng trî gióp c¸c doanh nghiÖp dù Héi chî quèc tÕ vÉn cã gi¸ thµnh chi phÝ lín… Nguyªn nh©n s©u xa lµ ë chç c¸c trung t©m nµy phÇn lín ph¶i dùa vµo nguån tµi chÝnh tù cã vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së tù trang tr¶i. HÇu nh­ ch­a cã sù hç trî tµi chÝnh nµo cho c¸c trung t©m nµy tõ phÝa nhµ n­íc . 2. KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî DNVVN Nh­ ®· ®Ò cËp ë ch­¬ng I, viÖc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNVVN lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan mang tÝnh tÊt yÕu ë n­íc ta trong nhiÒu n¨m tíi, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n 1999 - 2010. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc hç trî c¸c DNVVN cã thÓ tËp trung theo c¸c h­íng sau: - Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cho c¸c DNVVN, n©ng cao c«ng t¸c chuyªn m«n, nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu. - Gióp c¸c DNVVN tiÕp cËn c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - VÒ thÞ tr­êng: cã c¸c ch­¬ng tr×nh gióp ®ì vÒ m¹ng l­íi kinh doanh, tiÒm hiÓu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, vÒ c¸c hiÖp héi kinh doanh hµng ho¸ trong vµ ngoµi n­íc. Më diÔn ®µn doanh nghiÖp, tæ chøc gÆp gì tiÕp xóc gi÷a c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, cung cÊp trao ®æi th«ng tin thÞ tr­êng, hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ triÓn l·m hµng xuÊt khÈu. - VÒ c«ng nghÖ: h×nh thµnh trung t©m nghiªn cøu vÒ mÉu m·, s¶n phÈm, c¸ch qu¶ng c¸o, x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. - Cung cÊp t­ vÊn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu cho c¸c chñ DNVVN. Th«ng tin cung cÊp cã thÓ chia theo chuyªn ®Ò vÒ mÆt hµng cho mét sè nhãm doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh hµng hoÆc th«ng tin vÒ mét sè thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng ®ã (th«ng tin vÒ nhu cÇu, thÞ hiÕu, luËt lÖ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trªn thÞ tr­êng, nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh trªn thÞ tr­êng ®ã). - Trùc tiÕp quan hÖ, giao dÞch víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c thÞ tr­êng ë n­íc ngoµi, kh¸ch hµng n­íc ngoµi nh»m giíi thiÖu vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm c¬ héi, ký kÕt ®­îc c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi. - Hç trî c¸c DNVVN tham gia c¸c héi chî trong n­íc vµ quèc tÕ, lËp kÕ ho¹ch ®i kh¶o s¸t vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. - Nghiªn cøu ®Ò ¸n liªn kÕt c¸c DNVVN víi c¸c tËp ®oµn lín theo m« h×nh vÖ tinh, tæ chøc s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt cña s¶n phÈm cuèi cïng (kinh nghiÖm nµy rÊt phæ biÕn ë mét sè n­íc trong vïng, ngµnh « t« NhËt B¶n còng ph¸t triÓn dùa trªn c¸c DNVVN). - Tæ chøc qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm cña c¸c DNVVN ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi. - Gióp c¸c DNVVN n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu, lµm cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc. - Tham gia x©y dùng chiÕn l­îc xuÊt nhËp khÈu cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh th«ng qua viÖc x©y dùng chiÕn l­îc hç trî xuÊt khÈu cña Trung t©m hç trî DNVVN trùc thuéc Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 3. KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp Trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, nhµ qu¶n lý nµo biÕt t¹o dùng mét chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh cho s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chiÕn l­îc ®ã th× doanh nghiÖp ®ã sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, nÕu kh«ng th× sÏ thÊt b¹i. Lîi thÕ c¹nh tranh cña mçi doanh nghiÖp ®­îc hiÓu lµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, cung øng ra thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô tèt h¬n ®èi thñ c¹nh tranh. Cô thÓ, lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc xem xÐt trªn bèn khÝa c¹nh: + Sù linh ho¹t: Kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu kh¸c nhau cña kh¸ch hµng. VÝ dô: chñng lo¹i, c¸ch thøc, cung øng dÞch vô ®i kÌm… + ChÊt l­îng cña s¶n phÈm/ dÞch vô: ®Æc tÝnh kü thuËt, ®é tin cËy, dÞch vô hËu m·i, kiÓu d¸ng … + Tèc ®é ph¶n øng trªn thÞ tr­êng: thêi gian tõ khi kh¸ch ®Æt hµng cho ®Õn khi ®­îc phôc vô, tèc ®é ph¸t triÓn s¶n phÈm míi… + Chi phÝ: chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp thÊp h¬n cña ®èi thñ c¹nh tranh Doanh nghiÖp muèn ®¹t ®­îc c¸c lîi thÕ c¹nh tranh nµy cÇn ph¶i cã ba nguån lùc quan träng: nh©n lùc, vèn, c«ng nghÖ. Nguån nh©n lùc tham gia trùc tiÕp toµn bé qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸, lùa chän vµ ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®­¬ng ®Çu víi sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa, c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: - MÆt hµng s¶n xuÊt ra ph¶i ®¸p øng nhu cÇu ng­êi tiªu dïng, víi c¸c DNVVN hä cã thÕ m¹nh lµ mÆt hµng phong phó, ®a d¹ng. - MÆt hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó xuÊt khÈu, ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt khi xuÊt khÈu ®ßi hái cao h¬n vµ gi¸ c¶ ph¶i hîp lý, ®«i khi ph¶i thÊp h¬n so víi c¸c mÆt hµng t­¬ng tù. - Cã kiÕn thøc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ tæ chøc, thiÕt lËp ®­îc c¸c mèi quan hÖ b¹n hµng réng r·i, n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin thiÕt thùc phôc vô cho c«ng t¸c kinh doanh cña m×nh. -Tr¸nh sù c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng, chÌn Ðp lÉn nhau nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n trong kinh doanh xuÊt khÈu . N©ng cao sù uy tÝn vµ ®é tin cËy cña doanh nghiÖp m×nh víi ®èi t¸c. - C¸c doanh nghiÖp cã thÓ tæ chøc t¹o mÉu hµng míi, s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, t¹o ra nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ nh­ t¨ng sè l­îng, s¶n phÈm, t¨ng doanh sè b¸n hµng trong vµ ngoµi n­íc, më thªm thÞ tr­êng míi hoÆc t¨ng tû träng trªn nh÷ng thÞ tr­êng ®· cã. Lêi kÕt Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ãng vai trß quan träng, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung. ChiÕn l­îc hç trî c¸c DNVVN trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hiÖn nay thùc sù ®· gióp cho c¸c doanh nghiÖp nµy kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña m×nh. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng ®­îc chiÕn l­îc nµy ®ßi hái nhiÒu thêi gian, c«ng søc, sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c bé ngµnh vµ h¬n hÕt lµ sù nç lùc cña chÝnh c¸c DNVVN. Qua nghiªn cøu ®Ò tµi " ChiÕn l­îc hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu", chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan cña viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy. §ång thêi ®Ò tµi còng chØ râ nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc trong thêi gian tíi b»ng nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ. ThÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ch¾c ch¾n sÏ cßn s«i ®éng h¬n rÊt nhiÒu trong thêi gian tíi. LiÖu c¸c DNVVN cã tËn dông ®­îc thêi c¬ vµ ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng th¸ch thøc phÝa tr­íc hay kh«ng, c©u tr¶ lêi n»m ngay chÝnh c¸c doanh nghiÖp. Hy väng r»ng cïng víi sù hç trî cña Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc, c¸c DNVVN sÏ t×m ®­îc chç ®øng v÷ng ch¾c cho riªng m×nh. Tµi liÖu tham kh¶o A. S¸ch 1. Gi¸o tr×nh "Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng" - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng - Vò H÷u Töu - NXB Gi¸o Dôc 2. Gi¸o tr×nh "Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu" - PTS. Ng« ThÕ Chi, PTS. NguyÔn ThÕ Kh¶i, ThS. Vò ViÕt Thùu - NXB Gi¸o Dôc 3. Kû yÕu héi th¶o "ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ mét sè gi¶i ph¸p hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh" - Tr­êng §¹i häc Khoa Häc X· Héi vµ Nh©n V¨n, Trung T©m nghiªn cøu vµ hç trî ph¸p lý LERES - NXB §¹i häc Quèc Gia Hµ Néi 4. "C¸c tæ chøc hç trî Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam" - Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam chi nh¸nh t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh 5. "§æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005"- PGS, TS. NguyÔn Cóc - NXB ChÝnh trÞ Quèc Gia 6. "Kinh nghiÖm vµ cÈm nang ph¸t triÓn xÝ nghiÖp võa vµ nhá ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi" - NXB Thèng Kª Hµ Néi, 1999 - PTS. §ç §øc §Þnh 7. "Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam" - NguyÔn §×nh H­¬ng - NXB ChÝnh trÞ Quèc Gia, 2002 8. "ChÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam"- NguyÔn Cóc, Hå V¨n VÜnh, §Æng Ngäc Lîi - NXB ChÝnh trÞ Quèc Gia 9. "Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá" - TrÇn Nam S¬n - NXB ChÝnh trÞ Quèc Gia 10. Niªn gi¸m thèng kª n¨m 1999, 2000 - NXB Thèng Kª Hµ Néi B. B¸o vµ t¹p chÝ 1. B¸o §Çu T­ sè ra ngµy 20/3/2001 2. T¹p chÝ " Kinh tÕ vµ Dù b¸o" sè 345, 346, 347 3. T¹p chÝ " Kinh tÕ ViÖt Nam vµ ThÕ Giíi" - sè 1119 ngµy 27/10/2002 4. T¹p chÝ "Th­¬ng m¹i" c¸c n¨m 2001, 2002 5. T¹p chÝ "Ngo¹i Th­¬ng" n¨m 2001 C. LuËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan 1. LuËt Doanh nghiÖp 2. LuËt Th­¬ng m¹i 3. NghÞ QuyÕt H«i NghÞ Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng lÇn thø 7 kho¸ VII 4. NghÞ §Þnh sè 90/ 2001/ N§ - CP cña ChÝnh phñ, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ D. Tin truy cËp Internet 1. 2. E. Tµi liÖu tham kh¶o n­íc ngoµi 1. "General conditions to stimulate job creation in SMES" - Fifth item on the Agenda Geneva 2. Trade secrets: "The export answer book for SMES" 3. "Export directory" - Saigon times weekly Phô lôc C¸c tæ chøc hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam hiÖn nay 1. Phßng Th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI) 2. Trung t©m hç trî DNVVN (SME- PC) 3. Liªn ®oµn doanh nghiÖp nhá vµ thî thñ c«ng - ZDH 4. Trung t©m ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng vµ ®Çu t­ thµnh phè Hå ChÝ Minh- FTDC 5. Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n - JCCI 6. Tæ chøc xóc tiÕn mËu dÞch NhËt B¶n - JETRO 7. Héi liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam 8. Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n MeKong - MPDF 9. Trung t©m hç trî c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh - NEDCEN 10. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam - EXIMBANK 11. Ch­¬ng tr×nh quèc gia cña ViÖt Nam vÒ b¶o vÖ tÇng ozon 12. Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam - §an M¹ch (PSD) 13. Quü ph¸t triÓn DNVVN cña céng ®ång Ch©u ¢u - SMEDF 14. Trung t©m hç trî DNVVN tØnh BÕn Tre 15. Tr­êng §¹i häc c«ng nghÖ SWINBURNE thuéc australia 16. §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh 17. Trung t©m kü n¨ng tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng 3- Quatest 3 18. HiÖp héi c«ng th­¬ng thµnh phè Hå ChÝ Minh - UAIC 19. Dù ¸n hç trî c¸c xÝ nghiÖp c«ng th­¬ng võa vµ nhá ë ViÖt Nam (MPI - UNIDO) 20. §¹i häc B¸ch Khoa thµnh phè Hå ChÝ Minh 21. Trung t©m th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ thµnh phè Hå ChÝ Minh (CESTI) 22. Trung t©m ®µo t¹o nghiÖp vô vµ kü thuËt ECO/ MTC 23. Dù ¸n ESCAP 24. C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n - JICA 25. Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c gi÷a EAB- SIDA 26. Trung t©m t­ vÊn hç trî DNVVN (SMEDEC) ._.