Chất lượng nhân lực trong doanh nghiệp

Mục lục Phần 2. Thực trạng chất lượng nhân lực của Công ty TNHH LeLong và hướng biện pháp nâng cao ....... 15 2.1. Đánh giá thực trạng chất lượng nhân lực của công ty TNHH LeLong năm 2005 15 2.2. Ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nh©n lùc cña Doanh nghiÖp 19 Kết luận 26 Tài liệu tham khảo: 27 Lêi nãi ®Çu Trong sù ph¸t triÓn chung cña toµn x· héi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh m¹nh mÏ, doanh nghiÖp ph¶i ®øng v÷ng tr­íc sù c¹nh tranh cña thÞ tr­êng néi ®Þa vµ c¶ sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ nh­ hiÖn nay kh«ng mét doanh nghiÖp nµo cã thÓ ®øng ngoµi cuéc. §Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè nh­ng vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng qu¶n lý nh©n lùc cña doanh nghiÖp ®ãng mét vai trß rÊt quan träng, nã cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp thùc hiÖn thµnh c«ng nh÷ng kÕ ho¹ch nh÷ng chiÕn l­îc tr­íc m¾t vµ c¶ l©u dµi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo quy luËt c¹nh tranh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh mét bé m¸y qu¶n lý hîp lý, cã hiÖu qu¶. C«ng t¸c qu¶n lý lµ c«ng t¸c quan träng ®èi víi doanh nghiÖp nã quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp thùc hiÖn kinh doanh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, cã tån t¹i vµ ph¸t huy ®­îc søc m¹nh c¹nh tranh cña m×nh hay kh«ng. Do ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i coi träng cña m×nh. ChÊt l­îng cña ®éi ngò nh©n lùc cña doanh nghiÖp c¶ vÒ tay nghÒ, kiÕn thøc, kinh nghiÖm cã vai trß rÊt quan träng ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc cho m×nh quy m« hîp lý, yªu cÇu ®ßi hái vÒ tr×nh ®é, tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong viÖc tuyÓn chän lao ®éng v× hiÖn nay ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®µo t¹o chuyªn m«n lµnh nghÒ chiÕm sè l­îng kh¸ ®«ng lµ nguån cung cÊp kÞp thêi cho nhu cÇu nh©n lùc cña c¸c doanh nghiÖp. ChÊt l­îng nh©n lùc lµ møc ®é ®¸p øng, phï hîp cña c¬ cÊu nh©n lùc hiÖn cã víi c¬ cÊu nh©n lùc cÇn thiÕt (cÇn ph¶i cã cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao). §©y lµ lùc l­îng quyÕt ®Þnh søc s¸ng t¹o cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp x©y dùng cho m×nh mét c¬ cÊu nh©n lùc qu¸ cång kÒnh so víi nhiÖm vô kinh doanh cña doanh nghiÖp th× hiÖu lùc qu¶n lý kÐm, khi cÇn chuyÓn ®æi ho¹t ®éng sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, chi phÝ qu¶n lý cao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp. PHẦN I- CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC CỦA DOANH NGHIỆP. Hoạt động của doanh nghiệp và nhân lực đối với hoạt động của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường. Bản chất và mục đích của hoạt động của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường. Doanh nghiệp là đơn vị kinh doanh, là tổ chức làm kinh tế. Doanh nghiệp có thể kinh doanh sản xuất, kinh doanh thương mại, kinh doanh dịch vụ. Doanh nghiệp kinh doanh sản xuất có thể chế tạo, lắp ráp một số sản phẩm hoàn chỉnh hoặc một số sản phẩm hoàn chỉnh; một hoặc một số cụm chi tiết, một hoặc một số công đoạn.....Trong kinh tế thị trường Doanh nghiệp hoạt động là vận dụng các nguồn lực cạnh tranh với các đối thủ, các yếu tố đầu vào, phần nhu cầu thị trường, lợi nhuận, các lợi ích từ các hoạt động kinh doanh nhằm thoả mãn nhu cầu tồn tại và phát triển. nếu cạnh tranh thành công thì doanh nghiệp sẽ có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường để tồn tại và phát triển, ngược lại thì đổ vỡ phá sản bản chất hoạt động của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường là quá trình tìm hiểu, biết cách đầu tư các nguồn lực cạnh tranh với các đối thủ nhằm thoả mãn nhu cầu của khách hàng. Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như hoạt động bất kỳ nào khác của con người có mục đích đạt được hiệu quả cao nhất . Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là kết quả tương quan, so sánh những lợi ích doanh ngiệp thu được từ hoạt động của mình với phần các nguồn lực huy động, sử dụng (chi phí) để đạt được (có được) những lợi ích đó. Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp phải ở cả dạng tuyệt đối và tương đối, tức là phải lấy kết quả (lợi ích) trừ đi chi phí và lấy kết quả lợi ích chia cho chi phí. Về mặt kinh tế hiệu quả tuyệt đối là lãi; hiệu quả về mặt tương đối là lãi trên tổng vốn kinh doanh (tổng tài sản), lãi trên chi phí. Hiệu quả kinh doanh hàng năm phải được đánh giá kết hợp cả ba mặt: kinh tế, chính trị - xã hội và môi trường. trong kinh tế thị trường m ọi doanh nghiệp đều bình đăng được tự do kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật, nó hoạt động chủ yếu theo quy luật cạnh tranh đáp ứng nhu cầu hàng hoá. Các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường phải luôn chấp nhận sự cạnh tranh đó chính là sự giành giật thị trường, khách hàng, đối tác trên cơ sở các ưu thế về chất lượng hàng hoá, giá hàng hoá, thời hạn, sự thuận tiện và uy tín lâu dài. Trong kinh tế thị trường phương pháp quản lý hiện đại và tiến bộ khoa học công nghệ là hai vũ khí cạnh tranh sắc bén. Doanh nghiệp nào tụt hậu trong hai lĩnh vực đó là có nguy cơ thất bại trong cạnh tranh và điều tất yếu là dẫn đến phá sản . Do vậy, trong kinh tế thị trường các doanh nghiệp thường chủ động trong việc đầu tư vào khoa học công nghệ, phương pháp quản lý hiện đại cũng như việc đầu tư cho nghiên cứu, triển khai để tạo ra các lợi thế cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ. Bản chất, các loại và vị trí vai trò của nhân lực đối với hoạt động của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường. Nhân lực của doanh nghiệp là toàn bộ khả năng lao động mà doanh nghiệp cần huy động được cho việc thực hiện, hoàn thành những nhiệm vụ trước mắt và lâu dài của doanh nghiệp. Nhân lực của doanh nghiệp chính là sức mạnh của lực lượng lao động; sức mạnh của độ ngũ cán bộ công nhân viên chức của doanh nghiệp. Sức mạnh đó là sức mạnh hợp thành của sức người và khả năng lao động của từng người lao động. Khả năng lao động của một người là khả năng đảm nhiệm, thực hiện, hoàn thành công việc bao gồm các nhóm yếu tố: sức khỏe (nhân trắc, độ lớn và sức bền...), trình độ (kiến thức và kỹ năng kinh nghiệm), tâm lý, mức độ cố gắng... Hay nói cách khác nhân lực của một con người gồm thể lực và trí lực. Về mặt thể lực, nó phụ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của con người, mức sống, thu nhập, chế độ ăn uống, chế độ làm việc và nghỉ ngơi, chế độ y tế chăm sóc sức khoẻ...thể lực của con người còn phụ thuộc vào tuổi tác, thời gian công tác, giới tính...; Nguồn trí lực tăng nhanh cùng với sự phá của con người còn có mặt tiềm tàng to lớn đó là trí tuệ, tài năng, năng khiếu cũng như quan điểm, nhân cách, lòng tin...ngày nay tiềm năng về trí lực của con người đã được chú ý khai thác nhưng vẫn đang ở một mức độ giới hạn. Nhân lực của doanh nghiệp là yếu tố đầu vào độc lập, quyết định chất lượng, chi phí, thời hạn của các sản phẩm trung gian, sản phẩm bộ phận và sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp. Điều đó hoàn toàn được khẳng định bởi: tất cả các hoạt động của doanh nghiệp do con người thực hiện và quay trở lại phục vụ cho con người.Con ngươid phân tích, dự báo nhu cầu thị trường, các đối thủ cạnh tranh quyết định chiến lược, kế hoạch, phương án kinh doanh: sản phẩm - khách hàng với chất lượng và số lượng xác định; con người sáng tạo, chuyển giao công nghệ, vận hành máy móc, thiết bị và không ngừng cải tiến, hiện đại hoá máy móc thiết bị; con người xác định nhu cầu vốn, nhu cầu vật tư, nhu cầu lao động và đảm bảo các đầu vào quan trọng đó. Trong giai đoạn công nghiệp hoá- hiện đại hoá hiện nay của đất nước ta, việc nghiên cứu đánh giá đầy đủ nguồn lực con người Việt Nam, nghiên cứu các yếu tố để tạo điều kiện để con nguời tích cực đào luyện và thể hiện năng lực sáng tạo là vấn đề có ý nghĩa quyết định chiến lược. nh©n lùc ®ãng vai trß quan träng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c kÕ ho¹ch tr­íc m¾t vµ c¸c nhiÖm vô l©u dµi cña doanh nghiÖp. Theo tính chất của lao động, hoạt động của doanh nghiệp được tánh lập, phân định thành: loại lao động trực tiếp kinh doanh (sản xuất hoặc mua bán hàng hoá), quản lý kinh doanh và phục vụ cho những người quản lý và cho những người trực tiếp kinh doanh. Khả năng lao động của doanh nghiệp theo cách phân loại này phải có lượng và chất đáp ứng, phù hợp với yêu cầu thực tế hiện tại, tương lai. Ba loại người này phải có quan hệ tỷ lệ (cơ cấu) hợp lý,có sức mạnh hợp thành lớn nhất. Theo giai đoạn của quá trình hoạt động của doanh nghiệp được tách lập, phân định thành: loại nghiên cứu đưa ra các ý tưởng, thiết kế và thi công. Khả năng lao động của doanh nghiệp theo cách phân loại này phải có lượng và chất đáp ứng, phù hợp với yêu cầu thực tế hiện tại, tương lai. Ba loại người này phải có quan hệ tỷ lệ (cơ cấu) hợp lý,có sức mạnh hợp thành lớn nhất. bên cạnh cách phân loại như trên người ta còn phân loại khả năng lao động của doanh nghiệp theo giới tính, độ tuổi, trình độ chuyên môn... Trong nền kinh tế thị trường doanh nghiệp cần chú trọng đặc biệt vào các chính sách nhằm thu hút nhân lực đồng thời có hướng sử dụng nguồn nhân lực một cách hiệu quả và hấp dẫn hơn các đối thủ cạnh tranh. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong viÖc tuyÓn chän lao ®éng v× hiÖn nay ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®µo t¹o chuyªn m«n lµnh nghÒ chiÕm sè l­îng kh¸ ®«ng lµ nguån cung cÊp kÞp thêi cho nhu cÇu nh©n lùc cña c¸c doanh nghiÖp. . Qua những phân tích trên ta thấy nhân lực có vị trí và vai trò quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty TNHH Tân Sinh trong những năm vừa qua cho thấy người lao động trong doanh nghiệp được coi là tài nguyên nhân sự, là yếu tố quan trọng nhất, là động lực của mọi quá trình sản xuất kinh doanh. Do vậy, công tác hoạch định giúp doanh nghiệp thấy được nhu cầu nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó bảo đảm sắp xếp đúng người cho đúng việc, vào đúng thời điểm cần thiết và linh hoạt đối phó với những thay đổi trên thị trường. Thừa nhân viên sẽ làm tăng chi phí, thiếu nhân viên hoặc chất lượng nhân viên không đáp ứng yêu cầu sẽ ảnh hưởng đến chất lượng thực hiện công việc và bỏ lỡ cơ hội kinh doanh. Có thể kể ra các nguyên nhân đòi hỏi doanh nghiệp phải tiến hành công tác để đảm bảo nguồn nhân lực: Thứ nhất, lập kế hoạch gắn nguồn nhân lực và tổ chức lại với nhau. Trong điều kiện kinh doanh cạnh tranh gay gắt như hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc phải đưa ra những quyết định cạnh tranh theo những cách khác nhau như: giảm giá hàng hoá và dịch vụ, nâng cao chất lượng phục vụ, tăng cường khuyến mãi... Tuy nhiên lợi thế cạnh tranh mà doanh nghiệp giành được ở đây hoàn toàn phụ thuộc vào con người trong tổ chức đó. Doanh nghiệp cần phải tin rằng con người là chìa khoá dẫn đến mọi thành công. Việc lập kế hoạch chính là tạo ra sự liên kết giữa việc tuyển chọn kỹ hơn, đào tạo nhiều hơn cho người lao động, trả lương cao hơn để họ có thu nhập ổn định hơn... từ đó, giúp doanh nghiệp đạt được năng suất lao động cao hơn bằng cách làm cho mọi người đều tham gia và hứng thú với các công việc của mình. Thứ hai, lập kế hoạch để liên kết các hành động với các kết quả của nhân lực. Nếu không có kế hoạch, doanh nghiệp sẽ không thể biết được có đi đúng hướng hay không. Các hoạt động về lập kế hoạch nhân sự có thể được đánh giá bằng việc sử dụng chính các mô hình như các trường hợp đầu tư vào các cơ sở sản xuất mới, những chiến dịch marketing hay những công cụ tài chính. Cũng giống như những trường hợp đầu tư này, các hoạt động nhân sự tiêu hao đầu vào như thời gian, tiền bạc, vật tư và sự tham gia của người lao động. Các chi phí của những hoạt động nhân sự là nguồn tài nguyên cần thiết để tiến hành hạot động đó. Những chi phí này có thể là chi phí đào tạo, chi phí điều hành và quản lý... Thứ ba, lập kế hoạch nhân lực cho phép nhìn nhận rõ các bộ phận hoạt động có ăn khớp với nhau không, đồng thời giải đáp cho doanh nghiệp những vấn đề như: nguồn nhân lực có phù hợp với chiến lược không, nguồn nhân lực có đảm bảo lợi thế cạnh tranh và duy trì được lâu dài lợi thế cạnh tranh đó hay không... Nhìn chung, các doanh nghiệp nên quan tâm vào các nội dung chủ yếu như tuyển dụng, đào tạo và trả lương cho người lao động sao cho họ có thể sáng tạo ra những sản phẩm hoàn hảo nhất, cạnh tranh được với các sản phẩm của đối thủ, bất kể các điều kiện tương lai như thế nào. Để làm được như vậy doanh nghiệp cần phải chú trọng tới các đặc điểm chung của con người như khả năng sáng tạo, trí thông thông minh, tính ham hiểu biết, có thể tin cậy được và tận tuỵ với tổ chức. Điều này sẽ dẫn đến những chiến lược sáng suốt và hiện thực trong tương lai. Mặt khác, việc tìm ra cách thức tốt nhất để đánh giá đúng năng lực hoàn thành công việc của nhân viên để thực hiện trả công và đãi ngộ xứng đáng, để nhân viên gắn bó lâu dài với doanh nghiệp, tích cực tích luỹ kinh nghiệm, phát huy sáng kiến trong công việc để cống hiến cho doanh nghiệp và cũng chính là để nâng cao lợi ích của chính bản thân họ. . Chất lượng nhân lực của doanh nghiệp Bản chất, cần thiết phải đảm bảo và phương pháp nhận biết đánh giá chất lượng nhân lực của doanh nghiệp. Chất lượng nhân lực của doanh nghiệp là mức độ đáp ứng, phù hợp về chất lượng nhân lực theo các loại cơ cấu mà doanh nghiệp thu hút, huy động được với chất lượng nhân lực theo các cơ cấu nhân lực đó mà hoạt động của doanh nghiệp yêu cầu. Như vậy cần làm rõ chất lượng nhân lực theo các cơ cấu mà hoạt động của doanh nghiệp yêu cầu cũng như chất lượng nhân lực theo các cơ cấu mà doanh nghiệp thu hút, huy động được và chỉ ra mức độ chênh lệch giữa chúng. Thực tế luôn chỉ rõ rằng, chất lượng nhân lực của doanh nghiệp cao đến đâu thì hoạt động của doanh nghiệp trôi chảy đến đó; năng lực cạnh tranh của sản phẩm cao đến đó... Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng mét c¸ch khoa häc nhÊt. C«ng viÖc nµo còng do con ng­êi ®¶m nhiÖm, ho¹t ®éng nµo cña doanh nghiÖp còng do con ng­êi tiÕn hµnh. S¶n phÈm ®Çu ra cña doanh nghiÖp do mét ®éi ngò ng­êi lao ®éng lo liÖu t¹o ra. §a sè ng­êi lao ®éng ë doanh nghiÖp chØ thùc hiÖn nhiÖm vô ®­îc giao mét c¸ch say mª, s¸ng t¹o khi hä cã tr×nh ®é cao vµ ®­îc t¹o ®éng c¬, tøc lµ khi cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch sö dông hÊp dÉn, ®¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých. Khi ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng lµm viÖc say mª, s¸ng t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp míi cã vÞ thÕ c¹nh tranh tèt vÒ chÊt l­îng, gi¸, thêi h¹n, thuËn tiÖn so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Khi s¶n phÈm ®Çu ra cã vÞ thÕ c¹nh tranh tèt doanh nghiÖp cã doanh thu b»ng c¸c ®èi thñ nh­ng cã tæng chi phÝ cña doanh thu ®ã thÊp h¬n hoÆc víi cïng chi phÝ doanh nghiÖp cã doanh thu cao h¬n, tøc lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng tËp thÓ doanh nghiÖp cÇn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao bÒn v÷ng, nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t­ tho¶ ®¸ng cho viÖc ®¶m b¶o m«i tr­êng vµ mÆt chÝnh trÞ - x· héi. ChØ khi cã m«i tr­êng chÝnh trÞ - x· héi , m«i tr­êng tù nhiªn, m«i tr­êng lao ®éng æn ®Þnh tèt lµnh doanh nghiÖp míi duy tr×, ph¸t triÓn ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, bÒn v÷ng. §Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao bÒn l©u doanh nghiÖp l¹i cµng ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn m¹nh ®ång bé. Nh­ vËy, chÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh chÊt l­îng cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo, chÊt l­îng cña s¶n phÈm trung gian, chÊt l­îng cña s¶n phÈm ®Çu ra, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®Çu ra vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cµng chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh giµnh giËt ng­êi tµi: chuyªn gia qu¶n lý gåm qu¶n lý chiÕn l­îc vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh; chuyªn gia c«ng nghÖ, thî lµnh nghÒ cµng quyÕt liÖt. ChÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch xem xÐt phèi hîp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tõ ba phÝa: møc ®é ®¹t chuÈn, chÊt l­îng c«ng viÖc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¶ tËp thÓ: §¸nh gi¸ chÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch ®o l­êng theo c¸c tiªu chuÈn vµ so víi møc chuÈn cña tõng tiªu chuÈn; §¸nh gi¸ chÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch ®iÒu tra, ph©n tÝch chÊt l­îng c¸c c«ng viÖc ®­îc ph©n c«ng ®¶m nhiÖm; §¸nh gi¸ chÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp dùa vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¶ tËp thÓ. §¸nh gi¸ møc ®é ®¹t chuÈn chÊt l­îng b»ng nhiÒu c¸ch tiÕp cËn sau: ChÊt l­îng nh©n lùc theo c¬ cÊu giíi tÝnh; ChÊt l­îng nh©n lùc theo c¬ cÊu kho¶ng tuæi; ChÊt l­îng nh©n lùc theo c¬ cÊu trùc tiÕp - qu¶n lý - phôc vô; ChÊt l­îng nh©n lùc theo c¬ cÊu ba lùc l­îng chñ chèt: nghiªn cøu ®­a ra ý t­ëng - thiÕt kÕ - thi c«ng; ChÊt l­îng nh©n lùc theo c¬ cÊu tr×nh ®é chuyªn m«n trong tõng ngµnh nghÒ ... §Ó cã d÷ liÖu cho viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ph©n tÝch, so s¸nh. ®¸nh gi¸ chÊt l­îng nh©n lùc cña doanh nghiÖp cÇn thèng kª toµn bé nh©n lùc, tøc lµ tËp hîp tõng ng­êi cña doanh nghiÖp vÒ: hä vµ tªn - n¨m sinh - giíi tÝnh - qu¸ tr×nh ®µo t¹o, båi d­ìng - Qu¸ tr×nh ®¶m nhiÖm tõng c«ng viÖc chuyªn m«n vµ thµnh tÝch ®¸ng kÓ - c«ng viÖc chuyªn m«n chÝnh, chøc vô hiÖn nay . Các yếu tố tạo nên, ảnh hưởng (nhân tố) đến chất lượng nhân lực của doanh nghiệp. Một là :Chính sách thu hút và sử dụng nguồn nhân lực của doanh nghiệp. Thực chất chính sách này là phương án phân chia lợi ích giữa sử dụng lao động, người lao động và các bên có liên quan nhằm có đủ nhân lực đảm bảo chất lượng để sử dụng và sử dụng tốt nhất, góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu, chủ trương hoạt động của cả doanh nghiệp. Hai là :Chính sách và tổ chức trả công cho những người có công với doanh nghiệp. Thực tế ở tất cả các doanh nghiệp người ta chỉ làm việc (lao động) tích cực sáng tạo khi được đảm bảo đồng thời: công việc có nội dung phù hợp và thu nhập (đem lại lợi ích) hấp dẫn. Đồng thời việc tổ chức chi trả cho những người có công với doanh nghiệp phải đảm bảo tương đối công bằng, hài hoà lợi ích, theo tỷ lệ tham gia đóng góp. Khi doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu nêu trên có sức thu phục người lao động to lớn, làm cho họ tích cực sáng tạo, thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng tạo nên ưu thế cạnh tranh của sản phẩm đầu ra, tăng hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, phòng ngừa các xung đột.... người lao động sẽ yên tâm công tác và cống hiến cho doanh nghiệp. Ba là: Chính sách và tổ chức đào tạo nâng cao trình độ cho người lao động ở doanh nghiệp. Doanh nghiệp muốn có chất lượng nhân lực cao cần phải đầu tư cho để nâng cao chất lượng đào tạo. Đào tạo một cách bài bản, khoa học, theo cơ cấu kiến thức và cách thức thích hợp. Cần lựa chọn đào tạo nâng cao trình độ cho cán bộ, nhân viên quản lý một cách đồng bộ về cả số lượng và chất lượng. Hơn thế nữa, đào tạo nâng cao trình độ cho công nhân trong điều kiện sản xuất công nghệp phát triển là một việc làm vô cùng quan trọng và phức tạp. người công nhân có trình độ cao là người lao động theo phương pháp tiên tiến; giỏi nghề chính, biết thêm nhiều nghề khác; thâm nhập nhanh để vận hành được máy mới; tích cực tham gia cải tiến, sáng kiến kỹ thuật, phương pháp công tác; không làm hỏng máy móc; không gây ra hỏng hóc máy móc, sản phẩm, chất lượng lao động đạt được cao, tiết kiệm chi phí vật tư. Bèn là:Môi trường lao động là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên chất lượng lao động. Môi trường lao động gồm các nhiều nhóm yếu tố hợp thành như: vi khí hậu, vệ sinh – y tế, thẩm mỹ, không khí tập thể...Trong qá trình lao động, khi bị tác động bởi những yếu tố không thuận lợi, con người phải chịu những tổn thất sinh lực to lớn, bị mệt mỏi nhiều... dẫn đến khả năng lao động và kết quả lao động giảm và ngược lại một môi trường lao động thoải mái sẽ mang lại hứng khởi cho người lao động, dẫn đến kết quả kinh tế của công việc cao. Năm là :Sự phân công lao động một cách khoa học phù hợp cũng sẽ làm chất lượng nhân lực của doanh nghiệp tăng. Ngày nay, trong sản xuất kinh doanh điều rất trọng yếu là phải xác định được yêu cầu về sự tham gia của con người vào từng công việc cụ thể và trong toàn bộ. Giải quyết tốt vấn đề đó không chỉ cung cấp dữ kiện quan trọng cho việc chuẩn bị và sử dụng lực lượng lao động, mà còn góp phần quan trọng vào việc hoàn thành từng công việc và toàn bộ công việc với chi phí ít nhất, để đảm bảo chất lượng sản phẩm và thời hạn giao hàng. Sáu là:Tổ chức luân đổi lao động với nghỉ ngơi nhằm ngăn ngừa mệt mỏi quá mức, đảm bảo cho người lao động đạt kết quả cao bền lâu. Trong thực tế có trường hợp người lao động nhằm có cái để sống, nhưng lại huỷ hoại sự sống ngay khi lao động. Lao động không hợp lý, không có sự luân đổi nghỉ ngơi một cách khoa học đem lại hiệu quả lao động và chất lượng lao động thấp. Nghỉ ngơi nên được xen kẽ hợp lý với lao động là sự cần thiết khách quan. Do vậy doanh nghiệp cần xây dựng và áp dụng chế độ luân đổi giữa lao động và nghỉ ngơi hợp lý, khoa học góp phần nâng cao chất lượng nhân lực của toàn doanh nghiệp. ngoài ra ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực của doanh nghiệp gồm cả những nguyên nhân chủ quan và khách quan khác như: - Do thiếu kiến thức, kinh nghiệm về kinh tế thị trường; chậm tổ chức đào tạo, đào tạo lại về chuyên môn, kiến thức kinh tế và quản lý cả về nội dung, chương trình, thời gian. - Cơ chế, chính sách về nguồn nhân lực còn thiếu đồng bộ chưa tạo động lực mạnh mẽ để chuyển biến, cải thiện chất lượng nhân lực của doanh nghiệp. - Nguồn nhân lực mới bổ sung, phần lớn từ nông thôn bị sự chi phối, tác động của tâm lý sản xuất nhỏ, của thói quen tiểu nông. - Ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ công nhân viên có nhiều mặt mạnh, nhưng đồng thời còn không ít những mặt yếu kém. Nhiều doanh nghiệp sản xuất công nghiệp không có tổ chức cơ sở Đảng, Công đoàn, nhận thức chính trị của một số lao động sản xuất công nghiệp yếu. - Thiếu vốn và sử dụng vốn đầu tư cho giáo dục, đào tạo. - Nhiều doanh nghiệp chưa có chế độ đãi ngộ đối với cán bộ, công nhân thực sự giỏi, thu hút nhân tài. - Điều kiện làm việc của người lao động mặc dầu được cải thiện, tuy nhiên đa phần tập trung ở khu vực doanh nghiệp Nhà nước. - Nhiều địa phương, việc phát triển công nghiệp nhanh nhưng thiếu đồng bộ dẫn tới thiếu nhân lực, nhất là cán bộ quản lý giỏi và công nhân lành nghề. Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, nguån nh©n lùc cã vai trß rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng. Tuy nhiªn, nguån nh©n lùc hiÖn nay cña ViÖt Nam vÉn ®ang cã nh÷ng tån t¹i ®¸ng quan t©m nh­: tû lÖ lao ®éng ®­îc ®µo t¹o cßn Ýt, tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng ch­a cao, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tÕ vµ kh«ng c©n ®èi. Tøc lµ, th¸ch thøc lín nhÊt g¾n liÒn víi chÊt l­îng nguån nh©n lùc kh«ng chØ trong t­¬ng lai mµ ngay c¶ hiÖn t¹i chÝnh lµ chÊt l­îng lao ®éng. Trong n¨m 2002, chØ cã kho¶ng 15% d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt- mét con sè qu¸ thÊp so víi yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. T×nh tr¹ng nµy cßn trÇm träng h¬n ë khu vùc n«ng th«n, víi trªn 90% d©n sè kh«ng cã bÊt kú tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt nµo. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2004, tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o cña n­íc ta míi ®¹t trªn 22,5% (t¨ng 1,5% so víi n¨m 2003), trong ®ã tû lÖ qua ®µo t¹o nghÒ ®¹t 13,3%. TÝnh theo thang ®iÓm quèc tÕ, tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam chØ ®¹t 17,86/60 ®iÓm. V× thÕ, dï ®ã ®©y xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng “thõa thÇy” nh­ng phÇn lín ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i ®µo t¹o l¹i khi sö dông. Chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc lµ phÊn ®Êu mçi n¨m ®µo t¹o trªn 1 triÖu lao ®éng, trong ®ã cã 200.000 lao ®éng ®µo t¹o cã chÊt l­îng cao vµ ®Õn n¨m 2010 sÏ cã 40% lao ®éng ®· qua ®µo t¹o nghÒ. ¦íc tÝnh, trong vßng 10 n¨m tíi, chóng ta cÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho gÇn 18 triÖu ng­êi b­íc vµo tuæi lao ®éng, ®a sè xuÊt ph¸t tõ c¸c vïng n«ng th«n, n¬i vÉn duy tr× møc sinh cao h¬n so víi vïng thµnh thÞ. Nh­ng sÏ chØ mét phÇn nhá trong sè nµy cã thÓ t×m ®­îc viÖc lµm b»ng h×nh thøc thÕ chç nh÷ng ng­êi ®· ®Õn tuæi nghØ h­u vµ th«i lao ®éng. Riªng n¨m 2005, n­íc ta cã 43 triÖu ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng, trong ®ã cã 32 triÖu lao ®éng n«ng th«n, 2,5 triÖu ng­êi cã nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm. Trong khi ®ã, sè ng­êi thÊt nghiÖp ë n­íc ta dï ®· gi¶m, nh­ng vÉn cßn rÊt ®¸ng lo ng¹i. ë vïng ®« thÞ: n¨m 2001 lµ 6,28%; n¨m 2002 lµ 6,01%; n¨m 2003 lµ 5,78%; n¨m 2004 lµ 5,53%. MÆt kh¸c c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cña chóng ta hiÖn nay vÉn cßn tån t¹i kh«ng Ýt bÊt cËp. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc quy ho¹ch hÖ thèng c¸c tr­êng, c¸c c¬ së d¹y nghÒ cßn ch­a phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ - x· héi; quy m«, n¨ng lùc ®µo t¹o cßn qu¸ nhá bÐ so víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ nhiÖm vô ®­îc giao; c¬ cÊu vµ chÊt l­îng ®µo t¹o ch­a phï hîp, ch­a ®¸p øng ®­îc so víi c¬ cÊu vµ nhu cÇu lao ®éng kü thuËt cña thÞ tr­êng lao ®éng, cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc vµ vïng kinh tÕ... H¬n n÷a, t©m lý tiÓu n«ng, s¶n xuÊt nhá, ý thøc tæ chøc ch­a cao cña mét bé phËn ng­êi lao ®éng còng ®· ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn chÊt l­îng nguån nh©n lùc. Ngoµi thùc tr¹ng vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n chóng ta cßn ph¶i kÓ ®Õn thùc tr¹ng vÒ t©m sinh lý cña con ng­êi ViÖt Nam còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam nh­: Søc khoÎ cña ng­êi ViÖt Nam cßn h¹n chÕ, nhÊt lµ ®é bÒn dai; Nhu cÇu sèng vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu ng­êi cßn ®¬n gi¶n, thÊp, dÉn ®Õn ®éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng ®ñ m¹nh; Ng­êi ViÖt Nam cã t©m lý hay tiÕc tiÒn, kh«ng quen, Ýt d¸m m¹o hiÓm, tr×nh ®é hiÓu biÕt ch­a ®ñ s©u réng, t¸c phong c«ng nghiÖp cßn Ýt vµ ch­a ®­îc ®Þnh h­íng bÒn chÆt; NhiÒu ng­êi cßn thiÕu nghiªm tóc, thiÕu suy nghÜ mçi khi tiÕn hµnh hµnh ®éng dÉn ®Õn cßn thô ®éng vµ bÞ ®éng trong c«ng viÖc. Để sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá thành công đòi hỏi Đảng và nhà nước ta phải có chiến lược và chính sách kinh tế-xã hội phù hợp theo từng giai đoạn nhằm huy động sức mạnh tổng hợp, phát huy mọi nguồn lực và tiềm năng; cả nhân lực và vật lực, cả nội lực và ngoại lực, cả sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần, truyền thống và hiện đại. Tựu trung lại chính là phát huy tối đa nhân tố con người, nguồn lực cho doanh nghiÖp Theo thèng kª 2005 mức tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp đạt 17,2%, mức cao nhất trong nhiều năm qua, ngành công nghiệp được xác định là vai trò quan trọng nhất, tạo động lực tăng trưởng cho cả nền kinh tế. Theo Bộ Công nghiệp, để cơ bản trở thành nước công nghiệp vào năm 2020, trong kế hoạch 5 năm tới (2006-2010), công nghiệp phải đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 15,2-15,5%, tăng trưởng GDP công nghiệp và xây dựng bình quân 9,5-10,2%. Định hướng phát triển công nghiệp phải theo 1 cơ cấu mới, đó là hình thành 1 mạng lưới công nghiệp trong cả nước trên cơ sở đa dạng hoá về quy mô và chế độ sở hữu, tập trung mọi nguồn lực và trí tuệ trong nước gắn với hợp tác quốc tế sản xuất các sản phẩm công nghiệp có hàm lượng tri thức ngày càng lớn, nhằm tạo cho công nghiệp sức cạnh tranh và đạt hiệu quả ngày càng cao. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng nói trên, năm 2006, Bộ Công nghiệp đã đề nghị tập trung thực hiện 7 nhóm giải pháp quan trọng, trong đó có tới 6 giải pháp đối với các doanh nghiệp. Hoạt động của các doanh nghiệp đều hướng tới mục tiêu thu được hiệu quả cao nhất, đó là những kết quả mà doanh nghiệp thu được so với những chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để thu được kết quả đó. Bước vào thời kỳ hội nhập trong kinh tế thị trường, doanh nghiệp sản xuất công nghiệp Việt Nam cần phải tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm sản xuất và hiệu quả kinh doanh. Trong khi đó khả năng cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố, gồm cạnh tranh mua (yếu tố đầu vào) và cạnh tranh bán (sản phẩm đầu ra). Thực tế năng lực cạnh tranh của nhiều sản phẩm công nghiệp còn rất thấp, giá thành sản phẩm còn cao, chưa có khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới. hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp công nghiệp, năm 2004, cả nước có 23.203 doanh nghiệp, đã tạo ra gần 70.000 tỷ đồng lợi nhuận, nhưng chỉ có 65,9% doanh nghiệp sản xuất có lãi và 26,6% tổng số doanh nghiệp lỗ. Nếu phân tích toàn ngành công nghiệp những năm gần đây cho thấy hiệu quả sản xuất của nhiều doanh nghiệp nước ta thấp hơn so với lãi suất ngân hàng và các doanh nghiệp cùng loại trên thế giới. Khả năng cạnh tranh của sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng và giá thành sản phẩm, nó là sản phẩm của trình độ khoa học công nghệ, trình độ và động cơ làm việc của người lao động, là kết quả phản ánh trình độ lãnh đạo, quản lý vĩ mô và vi mô. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhiều máy móc thiết bị hiện đại đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực và cả ở trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên nhân lực quyết định toàn bộ các vấn đề liên quan đến quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Năm 2004, trong ngành công nghiệp nước ta, cơ cấu lao động chiếm 12,7% tổng số lao động nhưng tạo ra được 34% giá trị tổng sản phẩm trong nước. Nhân lực của doanh nghiệp là những khả năng lao động (về thể lực và trí lực) mà doanh nghiệp cần và có được và là yếu tố đầu vào của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nhân lực của doanh nghiệp bao gồm các đội ngũ chủ yếu: cán bộ lãnh đạo quản lý; chuyên viên (cán bộ chuyên môn nghiệp vụ) và công nhân. Chất lượng nhân lực của doanh nghiệp phản ánh mức độ đáp ứng giữa nguồn nhân lực mà doanh nghiệp hiện có với nhu cầu mà các công việc trong doanh nghiệp đòi hỏi. Sử dụng tốt nhân lực, biểu hiện trên các mặt số lượng và thời gian lao động, tận dụng hết khả năng lao động kỹ thuật của nhân lực là yếu tố hết sức quan trọng làm tăng khối lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp trong kinh tế thị trường có tính cạnh tranh, các hoạt động của doanh nghiệp đều do con người điều phối, từ việc nghiên cứu, dự báo nhu cầu thị trường, đối thủ cạnh tranh, xây dựng các loại kế hoạch doanh nghiệp đến triển khai thực hiện kế hoạch để đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp trong từng giai đoạn. Do đó việc tìm đúng người để giao việc hay nói cách khác, chất lượng cơ cấu nhân lực có tác động rất lớn đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp sản xuất công nghiệp. Như vậy, cả trong lý luận và thực tế quản lý nhà nước và quản lý doanh nghiệp phải đánh giá định lượng được quan hệ giữa chất lượng nhân lực với hiệu quả kinh doanh để có sự quan tâm, đầu tư thoả đáng cho việc nâng cao chất lượng nhân lực của từng doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nhằm đạt được mục tiêu phát triển chung của xã hội, của ngành cũng như của mỗi doanh nghiệp. Hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp công nghiệp TT Chỉ tiêu 2002 2003 2004 1 Số DN có đến 31/12 15.858 18.198 23.203 2 Số lao động có đến 31/12 (người) 2.445.252 2.806.979 3.057.608 3 Nguồn vốn (tỷ đồng) 493.24._.