Cải cách hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam với các bài học đúc kết từ kinh nghiệm Trung Quốc

Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th­¬ng --------***-------- kho¸ luËn tèt nghiÖp §Ò tµi: c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam Gi¸o viªn h­íng dÉn : ThS. §Æng ThÞ Nhµn Sinh viªn thùc hiÖn : Ng« Ph­¬ng Chi Líp : NhËt 1 – K38F - KTNT Hµ Néi - 2003 môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc 1 I. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng NHTMTQ 1 II. Nghiªn cøu m« h×nh c¶i c¸ch cña hÖ thèng NHTMTQ 5 1. §èi víi c¸c NHTMQD vµ c¸c NHTMCP 5 1.1. HiÖn tr¹ng cña c¸c NHTMQD vµ c¸c LHTMCT 5 1.1.1. Nh­ng nguån vèn kh«ng tèt khã cã thÓ ®­îc xo¸ sæ trong mét thêi gian ng¾n 7 1.1.2. Khã kh¨n trong viÖc c¾t gi¶m nh©n viªn 9 1.1.3. ChÊt l­îng tµi s¶n kÐm, tû lÖ an vèn còng thÊp 9 1.1.4. Khã lo¹i bá tËn gèc sù can thiÖp hµnh chÝnh, c¸c NHTMCP ®ang ë trong thÕ bÞ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh 11 1.1.5. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp thÊp 12 1.1.6. §iÓm m¹ng cña c¸c NHTMQD khã tinh gi¶m , c¸c NHTMCP chÞu nhiÒu trãi buéc 14 1.1.7. ThiÕu kinh nghiÖm c¹nh tranh quèc tÕ 15 1.2. Nh÷ng c¶i c¸ch vÒ chiÒu s©u cña c¸c NHTMQD vµ NHTMCP 15 1.2.1. Xö lý cÊp b¸ch nî xÊu 16 1.2.2. T¨ng c­êng qu¶n lý néi bé, tu©n theo c¬ chÕ vËn hµnh hiÖn ®¹i 18 1.2.3. Dung hßa mèi quan hÖ gi÷a chÝnh quyÒn vµ ng©n hµng, ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp 20 1.2.4. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ dÞch vô tÝn dông 21 1.2.5. X©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh thÞ tr­êng 24 1.2.5.1. X©y dùng c¬ chÕ ®iÒu tra kh¶o s¸t thÞ tr­êng 25 1.2.5.2. LÊy kh¸ch hµng lµm trung t©m, lÊy nghiÖp vô trung gian lµm träng ®iÓm 26 1.2.6. Ph¸t triÓn nghiÖp vô trung gian 28 1.2.6.1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc më réng nghiÖp vô trung gian 28 1.2.6.2. C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô trung gian 29 1.2.7. Ph¸t triÓn quèc tÕ ho¸ nghiÖp vô 30 1.2.7.1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc quèc tÕ ho¸ nghiÖp vô 30 1.2.7.2. ChiÕn l­îc quèc tÕ ho¸ nghiÖp vô 31 1.2.8. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®iÖn tö ho¸ 33 1.2.8.1. X©y dùng m¹ng liªn l¹c víi ng©n hµng nh©n d©n, thùc hiÖn kÕt nèi viÖc nhËn tiÒn göi vµ tr¶ tiÒn th«ng nhau trong c¶ n­íc 33 1.2.8.2. X©y dùng m¹ng l­íi thanh to¸n ®iÖn tö trong c¶ n­íc 34 1.2.8.3. Tõng b­íc x©y dùng hÖ thèng m¹ng l­íi dÞch vô kh¸ch hµng tæng hîp 34 1.2.8.4. Hoµn thiÖn m¹ng th«ng tin qu¶n lý néi bé 35 1.2.8.5. Tõng b­íc x©y dùng m¹ng l­íi nghiÖp vô quèc tÕ 35 1.2.8.6. C¨n cø vµo t×nh h×nh tiÒn vèn, tõng b­íc x©y dùng hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i 36 2. §èi víi c¸c NHTM cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 36 2.1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng cã vèn §TNN 36 2.2. ChiÕn l­îc më cöa cho c¸c ng©n hµng cã vèn §TNN 38 III. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c¶i c¸ch hÖ thèng NHTMTQ 40 1. VÒ c¬ cÊu l¹i tæ chøc 41 2. VÒ c¬ chÕ vËn hµnh 41 3. VÒ c¬ cÊu l¹i tµi chÝnh 42 4. VÒ c¬ cÊu l¹i ho¹t ®éng ng©n hµng 44 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng hÖ thèng NHTM VN 47 I. Kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng NHTM VN hiÖn nay 47 II. HiÖn tr¹ng cña c¸c NHTM VN trong bèi c¶nh hiÖn nay 48 1. Nh÷ng thµnh tùu, kÕt qu¶ ®¹t ®­îc 48 2. Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ 53 2.1. C¬ chÕ qu¶n lý vµ cÊu tróc hÖ thèng cßn nhiÒu bÊt cËp 54 2.2. N¨ng lùc tµi chinh yÕu kÐm quy m« vèn cßn nhá hÑp 56 2.3. Nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ viÖc gi¶i quyÕt nî xÊu 58 2.4. Nh÷ng bÊt æn trong c¬ cÊu tiÒn tÖ tr­íc biÕn ®éng vÒ l·i xuÊt vµ tû gi¸ 60 2.5. C¸c lo¹i h×nh kinh doanh vµ dÞch vô cßn nghÌo nµn 62 2.6. HÖ thèng kÕ to¸n ch­a phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ 66 2.7. C«ng nghÖ cßn l¹c hËu 68 2.8. Tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng cßn nhiÒu bÊt cËp 68 2.9. Møc ®é më cöa, héi nhËp cßn h¹n chÕ 69 Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m c¶i c¸ch hÖ thèng NHTM VN víi c¸c bµi häc ®óc kÕt tõ kinh nghiÖm Trung Quèc 71 I. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng 71 1. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh NHVN ®Õn n¨m 2010 71 1.1. Quan ®iÓm x©y dùng chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam 71 1.2. Môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh NHTM VN 72 2. ChiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng 73 2.1 Quan ®iÓm chiÕn l­îc vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµnh ng©n hµng 73 2.2. Néi dung héi nhËp 74 2.3. Lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh NHVN 75 II. C¸c gi¶i ph¸p nh»m c¶i c¸ch hÖ thèng NHTM VN 77 1. C¶i c¸ch khu«n khæ ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng 77 2. C¬ cÊu l¹i tæ chøc 78 3. C¬ cÊu l¹i tµi chÝnh 80 3.1. Më réng qui m« vèn, ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn 80 3.2. C¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nî xÊu 82 3.3. Gi¶i ph¸p c©n ®èi tû gi¸ - l·i suÊt - c¬ cÊu tiÒn tÖ 85 4. C¬ cÊu l¹i ho¹t ®éng ng©n hµng 86 4.1. §a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh 86 4.1.1. Huy ®éng vèn 86 4.1.2. TÝn dông 88 4.1.3. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi 90 4.1.4. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng më 93 4.2. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô 94 4.3. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh 97 5. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña c¸c NHTM 98 KÕt luËn 101 Phô lôc 102 Tµi liÖu tham kh¶o 104Lêi më ®Çu Trong bèi c¶nh tiÕn tr×nh khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ®ang diÔn ra víi tèc ®é ngµy cµng nhanh víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, kh«ng thÓ cã mét quèc gia nµo tù t¸ch m×nh ra khái tiÕn tr×nh chung ®ã. NÒn kinh tÕ n­íc ta cã kho¶ng thêi gian 15 n¨m chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN vµ ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn nhiÒu mÆt. Ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam mµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam trong bèi c¶nh ®ã, ®· tiÕp cËn kh¸ nhanh víi c¸c h×nh thøc kinh doanh hiÖn ®¹i, ®· ®­îc cñng cè chÊn chØnh, ®ang trong qu¸ tr×nh hoàn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn còng cßn kh«ng Ýt khã kh¨n, tån t¹i, yÕu kÐm cÇn ph¶i tiÕp tôc chÊn chØnh, cñng cè vµ c¬ cÊu l¹i. Cïng chung mét nÒn t¶ng cña chÕ ®é kinh tÕ, ViÖt Nam vµ Trung Quèc cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång trong c«ng cuéc c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi riªng. Cuéc chuyÓn ®æi ë c¶ hai n­íc ®Òu ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i gièng nhau, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc ng©n hµng. Trong lÜnh vùc nµy, tuy c¶ hai n­íc ®· ®¹t ®­îc mét b­íc tiÕn kh¸ dµi vµ ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®¸ng kÓ ®Ó ®i kÞp víi nh÷ng b­íc chuyÓn ®æi chung, nh­ng vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò nan gi¶i mµ c¶ hai n­íc ph¶i tiÕp tôc gi¶i quyÕt, trong ®ã nh÷ng kinh nghiÖm cña Trung Quèc cã thÓ trë thµnh bµi häc quý b¸u cho ViÖt Nam. Tõ nh÷ng nghiªn cøu cña b¶n th©n vÒ hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Trung Quèc, vÒ nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch mµ c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Trung Quèc ®ang lµm, trªn c¬ së t×m hiÓu vµ ph©n tÝch hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam, em xin ®­a ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u mµ ViÖt Nam cã thÓ tham kh¶o ®­îc tõ Trung Quèc nh»m gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc c¶i c¸ch cña hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam, nh»m ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam trë thµnh nh÷ng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ®Ých thùc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Ch­¬ng I: C¶i c¸ch hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc (NHTM TQ) I. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng NHTM TQ Tr­íc khi thµnh lËp n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa vµo n¨m 1949, hÖ thèng ng©n hµng Trung Quèc bao gåm ng©n hµng Trung ­¬ng (NHT¦), ba ng©n hµng th­¬ng m¹i lín lµ Ng©n hµng B­u ®iÖn, Ng©n hµng N«ng nghiÖp, Ng©n hµng Trung Hoa, mét sè c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh nhá ®éc lËp kh¸c. N¨m 1949, ba NHTM lín nµy ®· ®­îc s¸p nhËp hoÆc liªn kÕt víi ng©n hµng Trung ­¬ng lµ ng©n hµng chñ ®¹o cung cÊp phÇn lín dÞch vô ng©n hµng ë Trung Quèc cho tíi n¨m 1978. Sau n¨m 1978, theo ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung cao ®é sang c¬ chÕ qu¶n lý cã møc tù do ho¸ vµ ph©n cÊp qu¶n lý cao h¬n, Ng©n hµng N«ng nghiÖp, Ng©n hµng X©y Dùng vµ Ng©n hµng Trung Hoa ®­îc t¸ch riªng khái ho¹t ®éng cña ng©n hµng Trung ­¬ng. ViÖc t¸ch riªng c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng xuÊt ph¸t tõ ý t­ëng cho r»ng mét hÖ thèng ph©n cÊp qu¶n lý cao h¬n sÏ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. Mçi ng©n hµng theo sù chØ ®Þnh sÏ cung cÊp dÞch vô cho mét ngµnh nhÊt ®Þnh cña nÒn kinh tÕ. Quan ®iÓm nµy ng¨n c¶n sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng vµ buéc c¸c kh¸ch hµng- n«ng d©n, c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i hoÆc c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi- trong tõng ngµnh ph¶i giao dÞch víi mét ng©n hµng chuyªn doanh. HiÖn nay, hÖ thèng ng©n hµng Trung quèc bao gåm nhiÒu ng©n hµng kh¸c nhau. D­íi Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Hoa (ng©n hµng trung ­¬ng) lµ c¸c ng©n hµng chuyªn doanh lín sau: 1. Ng©n hµng N«ng nghiÖp Trung Quèc 2. Ng©n hµng Trung Quèc 3. Ng©n hµng X©y dùng Trung Quèc 4. Ng©n hµng C«ng Th­¬ng Trung Quèc 5. Ng©n hµng B­u ®iÖn 6. Ng©n hµng Ph¸t triÓn Quèc doanh 7. Ng©n hµng XuÊt NhËp khÈu 8. Ng©n hµng Ph¸t triÓn N«ng nghiÖp Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Hoa lµ ng©n hµng trung ­¬ng cña Trung Quèc cã ba hÖ thèng chi nh¸nh theo khu vùc hµnh chÝnh. Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Hoa lµ tæ chøc cÊp bé t­¬ng ®­¬ng Bé Tµi ChÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ l·i suÊt; gi¸m s¸t c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm; kiÓm tra phª chuÈn viÖc thµnh lËp, s¸p nhËp, gi¶i thÓ c¸c tæ chøc tµi chÝnh. Ng©n hµng N«ng nghiÖp Trung Quèc ®­îc thµnh lËp vµp n¨m 1955, ®ãng cöa n¨m 1957, më cöa l¹i tõ n¨m 1963 ®Õn n¨m 1965 vµ ®­îc t¸i lËp vµo n¨m 1979. Tr¸ch nhiÖm chÝnh cña ng©n hµng nµy lµ nhËn tiÒn göi, cho vay c¸c dù ¸n n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n, cung cÊp dÞch vô thanh to¸n cho c¸c doanh nghiÖp c«ng th­¬ng n«ng th«n. GÇn ®©y, ng©n hµng nµy ®· ®­îc phÐp huy ®éng vµ cho vay b»ng ngo¹i tÖ vµ thùc hiÖn thanh to¸n quèc tÕ. Ng©n hµng nµy cã chi nh¸nh ë tÊt c¶ c¸c tØnh, thµnh phè vµ c¸c huyÖn. Ng©n hµng X©y dùng Trung Quèc ho¹t ®éng tõ n¨m 1954 ®Õn n¨m 1966. Ng©n hµng nµy s¸p nhËp vµo Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Hoa trong 13 n¨m, sau ®ã ®­îc t¸i lËp vµp n¨m 1979. Tõ n¨m 1994, nghiÖp vô mang tÝnh chÝnh s¸ch trong ng©n s¸ch tr­íc ®©y do Ng©n hµng X©y dùng ®¶m nhiÖm, vÝ dô: nh÷ng kho¶n vay trung vµ dµi h¹n trong x©y dùng mang tÝnh c¬ b¶n, c¶i t¹o kÜ thuËt, kho¶n vay ngo¹i hèi lín ®Ó xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ ®ång bé lo¹i lín vµ tÝn dông xuÊt khÈu, ®· dÇn dÇn giao cho Ng©n hµng Ph¸t triÓn nhµ n­íc vµ Ng©n hµng XuÊt nhËp khÈu Trung Quèc. Ng©n hµng X©y dùng Trung Quèc chñ yÕu kinh doanh nghiÖp vô tÝn dông trung vµ dµi h¹n mang tÝnh th­¬ng nghiÖp, ®ång thêi lµm c¸c dÞch vô uû th¸c mang tÝnh chÝnh s¸ch cña ng©n hµng ph¸t triÓn Nhµ n­íc, nhiÖm vô chñ yÕu lµ dùa trªn kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc vµ c¸c ph­¬ng ch©m chÝnh s¸ch cã liªn quan, huy ®éng, ph©n phèi vµ tæ chøc cung øng tiÒn vèn x©y dùng trung vµ dµi h¹n, gi¸m s¸t, qu¶n lý viÖc sö dông vèn. Ng©n hµng X©y dùng Trung Quèc ngoµi thiÕt lËp c¸c c¬ quan chi nh¸nh ë c¸c ®Þa ph­¬ng trªn toµn quèc theo khu vùc hµnh chÝnh, cßn thiÕt lËp c¸c chi nh¸nh ë c¸c ®Þa ph¬ng cã nhiÖm vô x©y dùng kh¸ tËp trung vµ ®Þa ph­¬ng së t¹i cã h¹ng môc träng ®iÓm. Ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc ®­îc t¸ch khái ng©n hµng Trung ­¬ng n¨m 1984. Ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc chñ yÕu kinh doanh tµi chÝnh ë thµnh phè, phôc vô cho doanh nghiÖp c«ng th­¬ng, c¸c c¬ quan ®oµn thÓ vµ c­ d©n thµnh thÞ, nhiÖm vô chñ yÕu lµ hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, më réng lu­ th«ng hµng ho¸, hç trî ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn, thóc ®Èy tiÕn bé vµ c¶i t¹o khoa häc kÜ thuËt, phôc vô cho viÖc x©y dùng kinh tÕ. Cïng víi sù c¹nh tranh ®an xen vÒ dÞch vô gi÷a c¸c ng©n hµng ngµy cµng khèc liÖt, ph¹m vi nghiÖp vô cña ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc më réng h¬n n÷a, theo h­íng tæng hîp ho¸, nh­ ®· ®¶m nhiÖm dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp ë h­¬ng trÊn, nghiÖp vô x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô ngo¹i hèi..., ®ång thêi thµnh lËp c¸c ng©n hµng chi nh¸nh ë n­íc ngoµi. Ng©n hµng Trung Quèc ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1908 vµ ®· ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ ng©n hµng trung ­¬ng cña Trung Quèc trong thêi gian 40 n¨m d­íi h×nh thøc gãp vèn nhµ n­íc vµ t­ nh©n, trong ®ã së h÷u nhµ n­íc chiÕm ®a sè. Tõ n¨m 1949, Ng©n hµng Trung Hoa chñ yÕu tËp trung vµo nghiÖp vô nhËn tiÒn göi, cho vay b»ng ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ. Ng©n hµng nµy cã chi nh¸nh ë tÊt c¶ c¸c tØnh, thµnh phè, huyÖn vµ ho¹t ®éng víi mét hÖ thèng chi nh¸nh vµ ®¹i lý trªn toµn cÇu. Ng©n hµng B­u ®iÖn ®­îc t¸i lËp vµo n¨m 1986 sau 38 n¨m ngõng ho¹t ®éng ë ®¹i lôc. Lµ mét ng©n hµng cæ phÇn trong ®ã cæ ®«ng chÝnh lµ chÝnh quyÒn trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. Quy m« kinh doanh cña Ng©n hµng B­u ®iÖn kh«ng h¹n chÕ chØ trong ngµnh th­¬ng m¹i, do ®ã ng©n hµng nµy ®· cung cÊp dich vô tµi chÝnh trªn toµn thÕ giíi. Lµ mét Ng©n hµng ®a n¨ng, Ng©n hµng B­u ®iÖn cã lîi thÕ c¹nh tranh h¬n so víi bèn ng©n hµng chuyªn doanh chØ ®­îc kinh doanh theo c¸c chøc n¨ng ®­îc quy ®Þnh cho tíi gi÷a thËp niªn 90. Tõ cuèi thËp niªn 80, nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Þa ph­¬ng ®· ®­îc thµnh lËp vµ ®Æt t¹i c¸c tØnh hoÆc c¸c ®Æc khu kinh tÕ nh­: Ng©n hµng Ph¸t triÓn Qu¶ng §«ng, Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Trung Quèc, Ng©n hµng ph¸t triÓn Th©m QuyÕn vµ Ng©n hµng ph¸t triÓn Phè §«ng. GÇn ®©y, c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®· kh«ng ngõng më cöa chi nh¸nh ho¹t ®éng vµ v¨n phßng ë Trung Quèc. C¸c chi nh¸nh nµy ®­îc phÐp tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ ë Trung Quèc vµ gÇn ®©y, mét sè ng©n hµng n­íc ngoµi ®­îc phÐp tham gia c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng liªn quan tíi ®ång NDT. Mét sè c¸c ng©n hµng t­ nh©n còng ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i Trung Quèc. Ng©n hµng D©n Sinh Trung Quèc lµ ng©n hµng t­ nh©n ®Çu tiªn ®­îc Quèc vô viÖn vµ Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Hoa cho phÐp ho¹t ®éng vµo n¨m 1995. C¸c ng©n hµng t­ nh©n nhËn tiÒn göi víi l·i suÊt cao h¬n so víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh lín vµ hä còng cho vay víi l·i suÊt cao h¬n so víi c¸c ng©n hµng lín. C¸c NHTM TQ kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m« lÉn chÊt l­îng chøng tá vai trß cña hÖ thèng NHTM trong nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng lªn rÊt nhanh. B­íc vµo thÕ kØ 21, Trung Quèc ®· x©y dùng mét hÖ thèng tæ chøc tµi chÝnh hoµn chØnh víi Ng©n hµng Trung ­¬ng lµm l·nh ®¹o, NHTM QD vµ c¸c NHTM kh¸c lµm nßng cèt, c¸c hÖ thèng ng©n hµng kh¸c nh­ ng©n hµng chÝnh s¸ch, c¬ quan tµi chÝnh ng©n hµng vµ c¬ quan tµi chÝnh ngo¹i tÖ cïng tån t¹i. II. Nghiªn cøu m« h×nh c¶i c¸ch cña hÖ thèng NHTM TQ 1. §èi víi c¸c NHTM quèc doanh (QD) vµ c¸c NHTM cæ phÇn (CP) 1.1. HiÖn tr¹ng cña c¸c NHTM QD vµ c¸c NHTM CP Ngµy 11/12/2001, Trung Quèc ®· chÝnh thøc gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. §iÒu nµy ®· thóc ®Èy h¬n n÷a sù ph¸t triÓn kinh tÕ Trung Quèc, mµ ®Æc biÖt lµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch cña hÖ thèng NHTM TQ. Do thùc hiÖn c«ng cuéc ®iÒu chØnh c¬ cÊu ng©n hµng trªn diÖn réng nªn hiÖn nay, hÖ thèng NHTM TQ ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ: Bèn NHTM QD lín ®· chuyÓn ®æi thµnh nh÷ng ng©n hµng toµn n¨ng vµ trë thµnh h¹t nh©n cña hÖ thèng tµi chÝnh, chiÕm 90% tæng tµi s¶n cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng, 67% tµi s¶n tiÒn göi ng©n hµng vµ 56% tµi s¶n tµi chÝnh. Mçi mét ng©n hµng trong sè 4 NHTM QD lín cã quy m« tµi s¶n trung b×nh trªn 400 tû USD, sè lao ®éng trung b×nh trªn 415 000 ng­êi vµ sè chi nh¸nh vµo kho¶ng 15 000 ®Õn 58 000. H¬n n÷a, tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông cña c¸c NHTM QD vÉn tiÕp tôc t¨ng m¹nh- gÇn 26% trong giai ®o¹n 1999- 2002. C¸c sè liÖu lÊy tõ nguån: T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ- X· héi (Sè 6/2003) Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM CP còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn vÒ sè l­îng. Mét lo¹t nh÷ng ng©n hµng kiÓu míi cã c¬ chÕ kinh doanh tù chñ, tù chÞu lç l·i, tù g¸nh v¸c rñi ro, tù c©n b»ng nguån vèn tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh nh­ Ng©n hµng ph¸t triÓn Qu¶ng §«ng, Ng©n hµng h­ng nghÖp Phóc KiÕn, Ng©n hµng thùc nghiÖm Trung TÝn, Ng©n hµng Quang §¹i Trung Quèc, Ng©n hµng Hoa H¹, Ng©n hµng D©n Sinh Trung Quèc, Ng©n hµng ph¸t triÓn H¶i Nam… MÆc dï nh÷ng NHTM nµy vÉn khã cã thÓ so s¸nh víi NHTM QD vÒ c¸c mÆt quy m« tiÒn vèn, sè l­îng c¬ cÊu vµ tæng sè nh©n viªn..., nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng tiÒn vèn vµ l·i suÊt cña nã ®· cao h¬n NHTM QD, tèc ®é t¨ng tiÒn göi lµ 77% trong giai ®o¹n 1999-2001, tèc ®é t¨ng vèn cho vay lµ 42% trong cïng kú (so víi 21% cña NHTM QD) C¸c sè liÖu lÊy tõ nguån: T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ- X· héi (Sè 6/2003) . Cho thÊy søc kinh doanh t­¬ng ®èi m¹nh, t×nh h×nh ph¸t triÓn nhanh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh tèt, ®· trë thµnh mét ®éi qu©n sinh lùc cña hÖ thèng NHTM Trung Quèc vµ trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc, hÖ thèng NHTM Trung Quèc kh«ng tr¸nh khái ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng mÆt cßn tån t¹i vµ nh÷ng th¸ch thøc míi trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay. C¸c NHTM ngoµi viÖc ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt trªn ph­¬ng diÖn tiÒn vèn, th× sù c¹nh tranh trªn ph­¬ng diÖn phi tiÒn tÖ còng rÊt khèc liÖt. NHTM Trung Quèc tr­íc ®©y triÓn khai t­¬ng ®èi Ýt c¸c dÞch vô vÒ ph­¬ng diÖn phi tiÒn tÖ, cïng víi viÖc t¨ng c­êng thÓ chÕ qu¶n lý vµ tõng b­íc ph¸p luËt hãa ngµnh ng©n hµng, thu lîi nhuËn th«ng qua chªnh lÖch l·i suÊt còng ngµy cµng khã kh¨n. V× vËy, c¹nh tranh trong lÜnh vùc phi tiÒn tÖ sÏ lµ träng ®iÓm c¹nh tranh cña NHTM Trung Quèc trong thÕ kû 21. VÝ dô, vÒ ph­¬ng diÖn cè vÊn tµi chÝnh cho kh¸ch hµng, ng©n hµng, c«ng ty uû th¸c, c«ng ty chøng kho¸n vµ c«ng ty quü tiÒn tÖ ®Òu cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. XÐt tõ t×nh h×nh b¶n th©n NHTM QD, NHTM CP vµ m«i tr­êng kinh tÕ cña Trung Quèc, nh÷ng khã kh¨n chÝnh mµ NHTM QD, NHTM CP ph¶i ®èi mÆt trong thÕ kû 21 chñ yÕu trªn ph­¬ng diÖn sau: 1.1.1. Nh÷ng nguån vèn kh«ng tèt khã cã thÓ ®­îc xo¸ sæ trong mét thêi gian ng¾n TiÒn vèn kh«ng tèt do nh÷ng kho¶n vay mang tÝnh chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý kh«ng tèt ®Ó l¹i ®· tÝch luü trong nhiÒu n¨m khã mµ xo¸ sæ ®­îc, trë thµnh ch­íng ng¹i quan träng trong ph¸t triÓn NHTM, bªn c¹nh ®ã tiÒn vèn kh«ng tèt míi do viÖc qu¶n lý thiÕu quy cñ t¹o ra còng lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ xem nhÑ. HiÖn nay, tØ lÖ trÝch phÇn tr¨m tiÒn chuÈn bÞ cho nh÷ng kho¶n nî kh«ng ®ßi ®­îc mµ Bé tµi chÝnh quy ®Þnh cã sù chªnh lÖch rÊt lín so víi NHTM n­íc ngoµi, muèn dùa vµo sè tiÒn chuÈn bÞ cho nh÷ng kho¶n nî kh«ng ®ßi ®­îc ®Ó xo¸ sæ kho¶n tiÒn kh«ng trong s¹ch do NHTM tÝch tô trong nhiÒu n¨m lµ kh¸ khã kh¨n. H¬n thÕ n÷a, mÆc dï rÊt nhiÒu ng©n hµng Trung Quèc ®ang ph¸t triÓn c¸c kü thuËt xÕp h¹ng tÝn dông nhÊt qu¸n víi c¸c nguyªn t¾c cña NHTM, l·i suÊt vÉn bÞ NHT¦- ng©n hµng Nh©n d©n Trung Quèc qu¶n lý chÆt. Do ®ã c¸c tæ chøc tµi chÝnh néi ®Þa kh«ng thÓ ®Þnh gi¸ mãn vay theo møc ®é rñi ro tÝn dông. Theo NHT¦ Trung Quèc th× tæng sè nî xÊu cña c¸c ng©n hµng Trung Quèc vµo kho¶ng 700 tû USD, chiÕm kho¶ng 50% sè d­ nî. ChÝnh phñ sÏ ph¶i tèn 518 tû USD (kho¶ng 43% GDP n¨m 2002) vµ mÊt 8 ®Õn 10 n¨m míi lµm trong s¹ch ®­îc hÖ thèng ng©n hµng. HÇu hÕt c¸c kho¶n nî xÊu lµ ë c¸c doanh nghiÖp quèc h÷u kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc sÏ kh«ng thanh to¸n nî. Hµng n¨m, 4 NHTM QD ®­îc yªu cÇu cho c¸c DNNN vay 50 tû NDT trong giai ®o¹n 1998-2001. GÇn ®©y, B¾c Kinh ®· nç lùc cøu c¸c b¶n c©n ®èi cña 4 NHTM quèc doanh vµ ®ãng cöa c¸c doanh nghiÖp quèc h÷u lµm ¨n thua lç. N¨m 1998, ChÝnh phñ ®· b¬m 33 tû USD ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh. N¨m 1999, tæng sè nî khã ®ßi 169 tû USD cña 4 ng©n hµng quèc doanh (ng©n hµng C«ng th­¬ng, ng©n hµng X©y dùng, ng©n hµng Trung Quèc, ng©n hµng N«ng nghiÖp) ®· ®­îc chuyÓn cho 4 c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n cña ChÝnh phñ Trung Quèc (AMSc). Sau ®ã, bèn AMSc ®· ph¸t hµnh 141 tû USD tiÒn tr¸i phiÕu vµ bï 28 tû USD tiÒn mÆt. §ång thêi NHT¦ ®· yªu cÇu c¸c ng©n hµng lín nhÊt gi¶m tÝn dông xÊu tõ møc 25%- 30% tæng d­ nî hiÖn nay xuèng cßn 15% vµo n¨m 2005 C¸c sè liÖu tham kh¶o tõ: Far Eastern Economic Review 14/11/2002 The Economist 25/11/2002 Business Week 25/11/2002 . Ngoµi ra Th«ng t­ ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 2002 cña Ng©n hµng Nh©n d©n Trung Quèc ®· yªu cÇu tÊt c¶ c¸c ng©n hµng ph¶i ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ nî xÊu ®Õn n¨m 2005 ®Ó tr¸nh mèi ®e do¹ x¶y ra “khñng ho¶ng tµi chÝnh” vµ khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng ¸p dông tiªu chuÈn c©n ®èi vèn quèc tÕ. H¬n n÷a, NHT¦ còng yªu cÇu c¸c ng©n hµng ph¶i gi¶m tû lÖ nî kh«ng ho¹t ®éng (NPL) kho¶ng 3% mçi n¨m. HiÖn t¹i, sè nî kh«ng ho¹t ®éng cña 4 NHTM QD lín lµ 25,37% vµo thêi ®iÓm ®Çu n¨m 2002, sau khi gi¶m ®­îc 3,81% trong mét n¨m Theo T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/10/2003 . B¶ng 1: Nî khã ®ßi ë møc ®Ønh tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m tæng sè nî trong c¸c cuéc khñng ho¶ng ng©n hµng 1.1.2. Khã kh¨n trong viÖc c¾t gi¶m nh©n viªn C«ng nh©n viªn chøc trong NHTM rÊt nhiÒu, ®Æc biÖt lµ NHTM QD. Sè lao ®éng trung b×nh trªn 415 000 ng­êi T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ- X· héi (Sè 6/2003) . Ng­êi ®«ng dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thÊp, t¨ng tèi ®a gi¸ thµnh cña ng©n hµng. So s¸nh ®èi chiÕu gi÷a NHTM vµ ng©n hµng cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi míi thµnh lËp cã rÊt Ýt c«ng nh©n viªn chøc, hiÖu qu¶ cao, cã thÓ tr¶ c«ng nh©n viªn chøc møc l­¬ng kh¸ cao, tõ ®ã thu hót l­îng lín nh©n viªn cã tr×nh ®é cao, ®iÒu nµy l¹i t¨ng c­êng h¬n n÷a søc c¹nh tranh cña nh÷ng ng©n hµng nµy vµ lµm suy yÕu søc c¹nh tranh cña NHTM QD. So s¸nh quèc tÕ l¹i cµng râ nÐt h¬n. Ng©n hµng quèc tÕ cã quy m« tiÒn vèn gièng nh­ ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc, sè c«ng nh©n viªn chøc th­êng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 30 ngh×n ng­êi, nh­ vËy, quy m« qu¶n lý tµi s¶n vµ tæng kim ng¹ch lîi nhuËn b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña c«ng nh©n viªn chøc ë nh÷ng ng©n hµng ®ã lín h¬n nhiÒu so víi ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc. 1.1.3. ChÊt l­îng tµi s¶n kÐm, tû lÖ an toµn vèn thÊp Thùc hiÖn qu¶n lý tØ lÖ tiÒn vay vµ chÊt l­îng tiÒn vèn tÝn dông ngµy cµng xÊu ®i, tØ lÖ ®ñ vèn thÊp lµ bµi to¸n khã, tån t¹i phæ biÕn cña NHTM Trung Quèc. Qu¶n lý tØ lÖ tiÒn vay lµ qu¶n lý kinh doanh toµn diÖn lÊy nguyªn t¾c ®èi xøng gi÷a tiÒn vèn vµ tiÒn vay lµm c¬ së, tõ gãc ®é kÕt hîp tiÒn vèn vµ tiÒn vay. Th«ng qua viÖc ®Æt ra hµng lo¹t chØ tiªu tØ lÖ, tõ khèng chÕ duy tr× sù c©n ®èi trong kÕt cÊu tæng l­îng gi÷a nguån vèn víi tiÒn nî nh»m quy ph¹m hµnh vi kinh doanh cña c¬ quan tµi chÝnh, tõ ®ã b¶o ®¶m sù ®iÒu tiÕt linh ho¹t vµ n¨ng lùc chi tr¶ ®Çy ®ñ cña tiÒn vèn, b¶o ®¶m sù c©n ®èi gi÷a tÝnh an toµn, tÝnh l­u ®éng vµ tÝnh lîi nhuËn cña tiÒn vèn thèng nhÊt víi viÖc thùc hiÖn môc tiªu vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nµy. Nã lµ ph­¬ng thøc vµ biÖn ph¸p quan träng qu¶n lý hiÖn ®¹i ho¸ NHTM. Nh­ng xÐt tõ t×nh h×nh thùc tÕ ë Trung Quèc trong thêi gian gÇn ®©y cho thÊy, viÖc thùc hiÖn qu¶n lý tØ lÖ tiÒn vèn vµ tiÒn vay mét c¸ch quy cñ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ë c¸c n­íc kh¸c, tû lÖ cña vèn cho vay/ tiÒn göi t¹i c¸c NHTM nhµ n­íc th­êng kh«ng v­ît qu¸ 50%. Nh­ng t¹i Trung Quèc, tû lÖ nµy ®· ®¹t qu¸ 70% Theo T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng 1-10/5/2003 . MÆc dï tû lÖ nµy ®· gi¶m ®«i chót, xong nã ch­a ®­îc xuèng møc nh­ môc tiªu vµ nh­ dù kiÕn. Ngoµi ra, theo tµi liÖu cã liªn quan cho thÊy, tiÒn vèn trong NHTM QD ë Trung Quèc thiÕu mét c¸ch nghiªm träng. Theo quy ®Þnh cña “LuËt ng©n hµng th­¬ng m¹i”, tiÒn vèn cña NHTM nªn ®¹t 8% tiÒn rñi ro. HiÖn nay ®a sè NHTM QD khã mµ ®¹t ®­îc møc nµy, ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng cã tiÒn ®Çu t­ vµo nhiÒu h¬n n÷a, lµm cho tÝn dông vµ kh¶ n¨ng chèng l¹i rñi ro cña ng©n hµng liªn tôc bÞ suy yÕu. MÆc dï n¨m 1998, Bé tµi chÝnh ®· ph¸t hµnh 270 tØ NDT Theo S¸ch: Trung Quèc- nh×n l¹i mét chÆng ®­êng ph¸t triÓn tr¸i phiÕu ®Æc biÖt, lµm thay ®æi ®«i chót t×nh h×nh thiÕu tiÒn vèn trong 4 NHTM QD, nh­ng vÊn ®Ò vÉn kh¸ nghiªm träng. H¬n n÷a, chÊt l­îng tiÒn vèn tÝn dông ngµy cµng kÐm, thªm vµo ®ã, tû lÖ ®ñ vèn kh«ng ngõng gi¶m sót, lµm cho chØ tiªu l­îng ho¸ ph¶n ¸nh thµnh qu¶ qu¶n lý tiÒn vèn, tiÒn vay khã mµ thùc hiÖn ®­îc, khã thùc hiÖn toµn diÖn vµ quy cñ viÖc qu¶n lý tØ lÖ tiÒn vèn vµ tiÒn nî, cµng khã hoµ nhËp vµo quü ®¹o cña quy t¾c quèc tÕ. Trong lÜnh vùc tµi chÝnh hiÖn ®¹i, cho dï mét NHTM qu¶n lý kh¸ tèt còng cã thÓ n¶y sinh vÊn ®Ò, chø ®õng nãi ®Õn trong thêi buæi tiÒn tÖ dao ®éng, khñng ho¶ng tiÒn tÖ cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, g©y ra cho ng©n hµng nh÷ng tæn thÊt ngoµi søc t­ëng t­îng, thËm chÝ dÉn ®Õn ng©n hµng ph¸ s¶n. Nh­ cuéc khñng ho¶ng cña ng©n hµng NhËt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù phån vinh ¶o cña ngµnh ng©n hµng do nÒn kinh tÕ bong bãng t¹o ra, ®Ó l¹i mÇm ho¹ cho ngµnh kinh doanh ng©n hµng, mét khi bong bãng vì sÏ xuÊt hiÖn ph¶n øng d©y chuyÒn, dÉn ®Õn n¶y sinh hµng lo¹t vÊn ®Ò. Sù sôp ®æ cña mÊy quü tÝn dông lín n¨m 1996, sù sôp ®æ cña ng©n hµng Th¸c Trùc-§¶o H« Cai §« -NhËt B¶n vµo th¸ng 11 n¨m 1997 vµ sù sôp ®æ cña c«ng ty chøng kho¸n NhËt B¶n lín-C«ng ty chøng kho¸n S¬n NhÊt ®Òu lµ nh÷ng vÝ dô míi nhÊt vÒ rñi ro tµi chÝnh. VÊn ®Ò tµi chÝnh nghiªm träng xuÊt hiÖn ë NHTM 100% vèn nhµ n­íc trong thêi gian gÇn ®©y ®· chøng tá ®iÒu nµy. Cïng víi viÖc x©y dùng c¬ cÊu kinh doanh míi, NHTM CP sö dông c¸c biÖn ph¸p cã lîi, t×m mäi c¸ch thu håi c¸c kho¶n nî cò, lu©n chuyÓn l­îng vèn tån ®äng, tÝch cùc ®iÒu chØnh kÕt cÊu, ­u ho¸ chÊt l­îng tiÒn vèn khiÕn cho kÕt cÊu l©u dµi vµ ng¾n h¹n cña tiÒn vèn cho vay tÝn dông còng nh­ ph­¬ng h­íng kÕt cÊu ngµnh ng©n hµng cã ®­îc sù ®iÒu chØnh ph©n bè hîp lý. Nh×n tõ tæng thÓ, thùc lùc kinh doanh cña NHTM cßn ch­a ®ñ hïng hËu, tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh hiÖn ®¹i ho¸ ch­a cao, nhiÖm vô ­u ho¸ nguån vèn cßn rÊt nÆng nÒ. §iÒu ®ã kh«ng chØ kh«ng t­¬ng xøng víi ®Þa vÞ cña NHTM khi tham gia vµo sù vËn hµnh cña thÞ tr­êng, mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¸t huy ­u thÕ tæng thÓ, lµm yÕu ®i chøc n¨ng dÞch vô. MÆc dï NHTM ®· thµnh lËp ban ngµnh b¶o toµn tiÒn vèn, nh­ng do vÒ c¨n b¶n mµ nãi, mÊu chèt thùc sù cña viÖc lu©n chuyÓn tiÒn vèn lµ ë chç c¶i c¸ch thÓ chÕ, tøc lµ lµm nh­ thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¶i c¸ch doanh nghiÖp l¹i ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng©n hµng. 1.1.4. Khã lo¹i bá tËn gèc sù can thiÖp hµnh chÝnh, c¸c NHTM CP ®ang ë trong thÕ bÞ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh Sù can thiÖp cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp tíi NHTM khã mµ lo¹i bá ®­îc tËn gèc ë ®Çu thÕ kØ 21. ChÝnh quyÒn c¸c cÊp muèn “lËp thµnh tÝch hµnh chÝnh” th× ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao tr×nh ®é kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng m×nh vµ c¶ quèc gia. VËy, tiÒn ph¸t triÓn lÊy ë ®©u? HiÖn nay chñ yÕu lÊy tõ ng©n hµng. §Æc biÖt ®èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, dïng tiÒn cña NHTM QD vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng m×nh, ®èi víi ®Þa ph­¬ng chØ cã lîi chø hoµn toµn kh«ng cã h¹i. V× dï kh«ng thu vÒ ®­îc kho¶n vay cña NHTM QD, th× còng lµ viÖc cña riªng ng©n hµng hay lµ viÖc cña c¶ mét quèc gia. Nh­ng h¹ng môc hoÆc c«ng tr×nh mµ ng©n hµng hç trî tiÒn vèn x©y dùng ®· ë ®ã råi, th­êng kh«ng mÊt ®i ®©u ®­îc. NÕu nãi do nh÷ng kho¶n vay qu¸ thêi h¹n dÉn ®Õn søc Ðp vÒ l¹m ph¸t, vËy th× søc Ðp nµy cã thÓ truyÒn ®Õn nh÷ng khu vùc kh¸c, lµm cho nhiÒu vïng vµ nhiÒu ng­êi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h¬n; song nh÷ng c¸i lîi do x©y dùng ®em ®Õn th× ®Þa ph­¬ng l¹i nµy h­ëng hÕt, ®©y lµ ®éng lùc néi t¹i ®Ó chÝnh quyÒn can thiÖp vµo ng©n hµng. §èi víi c¸c NHTM CP, mÆc dï ®· tr¶i qua nhiÒu n¨m c¶i c¸ch, nh­ng mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a doanh nghiÖp vµ chÝnh phñ vÉn ch­a hoµn toµn bÞ c¾t ®øt, vÉn tån t¹i hµng ngµn v¹n mèi liªn hÖ, thªm vµo ®ã, mét vµi nhµ l·nh ®¹o cña chÝnh phñ cßn ch­a nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ tÝnh nguy hiÓm cao cña ngµnh tiÒn tÖ vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña sù æn ®Þnh cña ngµnh tiÒn tÖ ®èi víi toµn bé x· héi, cho nªn biÖn ph¸p hµnh chÝnh cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp vÉn ph¸t huy vai trß träng yÕu ë nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ vËn hµnh cña thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, tuy cã nh÷ng bé luËt nh­ “LuËt ng©n hµng th­¬ng m¹i” ®Ó ®¶m b¶o nh­ng nh÷ng NHTM hiÖn cã còng khã cã thÓ gi¶i quyÕt mét c¸ch thuËn lîi mèi quan hÖ gi÷a ng­êi ®Çu t­, ng­êi chi phèi, ng­êi sö dông vµ ng­êi kinh doanh ®Ó hîp lý ho¸ hµnh vi cña ng©n hµng; khã cã thÓ tr¸nh ®­îc sù can thiÖp hµnh chÝnh v« lý cña chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc qu¶n lý vµ kinh doanh cña toµn bé c¸c NHTM. Trong hÖ thèng NHTM, NHTM QD vÉn chiÕm trªn 90% h¹n ng¹ch thÞ tr­êng, tõ ®ã thiÕu ®i sù h×nh thµnh kÕt cÊu vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng mµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ c¹nh tranh b×nh ®¼ng, cã tr×nh tù, hiÖu qu¶ cao cÇn, r¬i vµo ®Þa vÞ c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng; thªm vµo ®ã, chÝnh s¸ch nhµ n­íc vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý vÉn ch­a xem xÐt ®Çy ®ñ ®Õn sù kh¸c nhau gi÷a thÓ chÕ NHTM CP vµ thÓ chÕ vËn hµnh néi bé, ®èi xö gièng nh­ víi NHTM QD, ®· h¹n chÕ sù ph¸t huy tÝnh ­u viÖt cña thÓ chÕ vµ c¬ chÕ cña NHTM CP. VÝ dô nh­ cã mét vµi ng©n hµng th«ng qua viÖc n©ng cao l·i suÊt, thñ tôc chi tr¶ ®Ó l«i kÐo tiÒn göi, lÊy cho vay ®Ó thu hót tiÒn göi; chÝnh s¸ch nhµ n­íc quy ®Þnh, mét vµi ®¬n vÞ nµo ®ã ph¶i ®Õn göi tiÒn t¹i NHTM QD vµ quy ®Þnh ®¬n vÞ chØ cã thÓ më mét tµi kho¶n gèc t¹i mét ng©n hµng, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy khiÕn cho NHTM CP r¬i vµo thÕ c¹nh tranh bÊt lîi. 1.1.5. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp thÊp Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ ®éng c¬ vµ môc ®Ých c¬ b¶n trong kinh doanh cña NHTM, hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ®iÓm xuÊt ph¸t vµ quy tô trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña nã. VËy nªn, xuyªn suèt qu¸ tr×nh quyÕt s¸ch cho vay vèn vµ qu¸ tr×nh qu¶n lý lµ sù vËn hµnh tiÒn tÖ lÊy viÖc h¹ thÊp vµ phßng chèng rñi ro cho vay lµm môc tiªu, lÊy n©ng cao lîi Ých kinh tÕ lµm nßng cèt, t¨ng c­êng qu¶n lý tÝn dông nh»m b¶o ®¶m sù chÝnh x¸c vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®©y kh«ng chØ lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña quy luËt vËn ®éng tiÒn tÖ tÝn dông, mµ cßn lµ yªu cÇu néi t¹i trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi, thiÕt thùc h¹ thÊp rñi ro tÝn dông, n©ng cao chÊt l­îng tiÒn tÝn dông lµ mét bµi to¸n khã mµ NHTM Trung Quèc gÆp ph¶i ®Çu thÕ kØ 21. Theo c¸c tµi liÖu thèng kª cã liªn quan, 1/3 l­îng tiÒn cho vay tÝn dông cña NHTM QD kh«ng thu håi l¹i ®­îc. ¦íc tÝnh r»ng cÇn cã kho¶ng 300-400 tû NDT (36- 48 tû USD) mçi n¨m trong vßng 10 n¨m ®Ó t¨ng møc dù phßng rñi ro tÝn dông lªn 50%, trong ®ã ChÝnh phñ ph¶i ®ãng gãp kho¶ng 2/3, phÇn cßn l¹i ®­îc huy ®éng ë thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ mua b¸n nî Theo T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/10/2003 . ChÊt l­îng tiÒn tÝn dông thÊp, rñi ro lín, mét mÆt g©y ra bëi nh÷ng nguyªn nh©n nh­: qu¶n lý tiÒn tÝn dông cña ng©n hµng thiÕu c¬ chÕ h¹n chÕ vµ rµng buéc tr¸ch nhiÖm cã hiÖu qu¶, xem nhÑ qu¶n lý, thu hå, coi träng cho vay; mÆt kh¸c, chÞu sù qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ huyÕt thèng víi ng©n hµng. V× chÊt l­îng tiÒn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn chÊt l­îng vèn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ng©n hµng, t×nh h×nh vËn hµnh cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ vËn hµnh cña tiÒn tÖ. M« h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Çu t­ nhiÒu, hiÖu qu¶ thÊp, lµm cho tiÒn tÝn dông rÊt khã l­u th«ng trë l¹i vµ t¨ng gi¸ trÞ. Sù xuèng cÊp liªn tôc trong hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp l¹i ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ng©n hµng. §Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh doanh nghiÖp nhµ n­íc c¶i c¸ch x©y dùng chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, mét sè doanh nghiÖp nh©n c¬ héi thay ®æi c¬ chÕ kinh doanh, nuèt chöng tiÒn vay tÝn dông cña ng©n hµng, t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó trèn tr¸nh nghÜa vô tr¶ nî cho ng©n hµng, lµm cho ng©n hµng nhµ n­íc ®øng tr­íc cuéc khñng ho¶ng thÊt tho¸t tiÒn tÖ. Lµm thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy viÖc n©ng cao chÊt l­îng nguån vèn vµ._. hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp, ®ång thêi víi viÖc ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp kinh doanh b×nh th­êng, b¶o ®¶m an ninh tÝn dông ng©n hµng, tiÕp ®ã n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng, ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò mang tÝnh then chèt ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸ch th­¬ng m¹i ho¸ ngµnh ng©n hµng mét c¸ch thuËn lîi. 1.1.6. §iÓm m¹ng cña c¸c NHTM QD khã tinh gi¶n, c¸c NHTM CP chÞu nhiÒu trãi buéc KÓ tõ khi NHTM phi quèc h÷u tõng b­íc ph¸t triÓn trë ®i, ®­îc sù cè g¾ng gióp ®ì cña Ng©n hµng nh©n d©n, m¹ng l­íi c¬ quan chi nh¸nh cña c¸c ng©n hµng ®Òu ®­îc më réng t­¬ng ®èi lín. Tuy nhiªn, do hÖ thèng ng©n hµng Trung Quèc vÉn thÓ hiÖn côc diÖn bèn NHTM QD lín lòng ®o¹n thÞ tr­êng, quy m« cña mÊy NHTM CP rÊt nhá. Trong viÖc më réng thÞ tr­êng chÞu sù trãi buéc cña Ng©n hµng nh©n d©n vµ nh÷ng h¹n chÕ cña chØ tiªu gi¸m s¸t NHTM QD kh«ng chØ khã cã thÓ h×nh thµnh ®­îc sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng cã hiÖu qu¶, mµ trong viÖc kinh doanh còng tån t¹i nh÷ng yÕu kÐm vÒ quy m«, mét vµi ng©n hµng chÞu ¶nh h­ëng mang tÝnh khu vùc, trong m¹ng l­íi c¬ cÊu còng nh­ trong viÖc khai th¸c thÞ tr­êng ®Òu chÞu sù trãi buéc. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ng©n hµng t¨ng thªm ®iÓm m¹ng khã cã thÓ thèng nhÊt ®­îc víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ quy m«. NHTM vËn hµnh theo quy t¾c thÞ tr­êng ph¶i ®Þnh vÞ vµ thiÕt lËp c¸c c¬ quan chi nh¸nh theo xu h­íng cña thÞ tr­êng vµ khu vùc thÞ tr­êng. Nh­ng hiÖn nay thÓ chÕ vµ biÖn ph¸p qu¶n lý nµy rÊt khã thay ®æi trong thêi gian ng¾n. (1). VÒ viÖc thiÕt lËp ®iÓm m¹ng. HiÖn nay ®iÓm m¹ng c¬ së cña NHTM 100% vèn nhµ n­íc ®Òu thiÕt lËp theo khu hµnh chÝnh, mang ®Ëm s¾c th¸i c¬ quan, mÆc dï mÊy n¨m gÇn ®©y ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p, viÖc c¶i c¸ch c¬ cÊu ®· ®ãng cöa vµ s¸p nhËp mét sè chi nh¸nh, song vÉn gÆp ph¶i c¶n trë rÊt lín, t×nh h×nh nµy cµng nghiªm träng h¬n ë ®Çu thÕ kØ 21. (2). VÒ vÊn ®Ò ®¬n vÞ h¹ch to¸n kÕ to¸n. LÊy ng©n hµng chi nh¸nh cÊp huyÖn lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp lµ c¸ch lµm cña NHTM QD trong mÊy chôc n¨m nay, vÊn ®Ò lín nhÊt cña c¸ch lµm nµy lµ kh«ng xÐt ®Õn thùc lùc kinh tÕ, kh«ng xÐt ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c khu vùc kh¸c nhau, c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau vµ sù kh¸c biÖt vÒ m«i tr­êng bªn ngoµi, bÊt lîi cho viÖc huy ®éng tÝnh tÝch cùc cña ng©n hµng ®¹i diÖn c¸c cÊp, bÊt lîi cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña toµn ngµnh. 1.1.7. ThiÕu kinh nghiÖm c¹nh tranh quèc tÕ Cïng víi viÖc më cöa h¬n n÷a thÞ tr­êng tµi chÝnh ë Trung Quèc, NHTM Trung Quèc ngoµi viÖc ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt víi c¸c c¬ quan tµi chÝnh kh¸c ë trong n­íc, cßn ph¶i ®øng tr­íc th¸ch thøc cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh n­íc ngoµi trong khi tham gia c¹nh tranh quèc tÕ. VÒ ph­¬ng diÖn nµy, râ rµng ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc ë thÕ yÕu, chñ yÕu thÓ hiÖn ë: (1) Ngoµi ng©n hµng Trung Quèc (chiÕm 80% khu vùc tµi chÝnh h¶i ngo¹i cña Trung Quèc, 40% thanh to¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ 85% thanh to¸n bï trõ ngo¹i hèi Theo T¹p chÝ Th«ng tin kinh tÕ- x· héi Sè 6/2003 ), thêi gian trong ngµnh ngo¹i hèi cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i 100% vèn nhµ n­íc kh¸c t­¬ng ®èi ng¾n, thiÕu kinh nghiÖm lµm quen víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, v× vËy mµ t­¬ng ®èi xa l¹ víi th«ng lÖ ®Æt gi¸ tham kh¶o trong nghiÖp vô ng©n hµng, c«ng nghÖ vµ qu¶n lý trªn quèc tÕ còng lµ mét c¶n trë ®èi víi c¸c NHTM QD. (2) Tr×nh ®é c«ng nh©n viªn chøc kÐm, nh©n tµi qu¶n lý cao cÊp thiÕu nghiªm träng; (3) Ph­¬ng thøc th«ng tin vµ quyÕt to¸n l¹c hËu. 1.2. Nh÷ng c¶i c¸ch vÒ chiÒu s©u cña c¸c NHTM QD vµ NHTM CP Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ thÊy, NHTM Trung Quèc ®øng tr­íc khã kh¨n rÊt lín, nÕu kh«ng gi¶i quyÕt hoÆc gi¶i quyÕt c¬ b¶n nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®©y trong vßng vµi n¨m. Trong qu¸ tr×nh ngµnh ng©n hµng Trung Quèc kh«ng ngõng më cöa, NHTM cò sÏ ngµy cµng suy tho¸i, nh­ng nÕu nh÷ng NHTM míi kh«ng rót ra bµi häc th× còng cã thÓ giÉm lªn vÕt xe ®æ. NHTM muèn tho¸t khái khã kh¨n th× ph¶i ®i s©u c¶i c¸ch, m¹nh d¹n khai th¸c, tõng b­íc c¶i thiÖn kinh doanh, cô thÓ bao gåm nh÷ng ph­¬ng diÖn sau ®©y: 1.2.1. Xö lý cÊp b¸ch nî xÊu Sau khi Trung Quèc gia nhËp WTO, c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®ang lËp kÕ ho¹ch chiÕm lÜnh thÞ tr­êng réng lín cña Trung Quèc vµo n¨m 2006, chÝnh quyÒn B¾c Kinh ®ang nãng lßng lµm s¹ch lÜnh vùc ng©n hµng nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nh÷ng ng©n hµng trªn thÕ giíi. Sau nhiÒu n¨m ChÝnh phñ buéc c¸c ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vay theo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ chø kh«ng v× lîi nhuËn vµ sù kh«ng nç lùc t×m c¸ch thu håi nî cña c¸c ng©n hµng trong qu¸ khø, phÇn lín c¸c NHTM QD ®Òu chÞu g¸nh nÆng lín cña mãn nî kh«ng ho¹t ®éng (non-performing loan: NPL). NÕu tÝnh theo hÖ thèng ph©n lo¹i nî 5 cÊp míi th× sè nî kh«ng ho¹t ®éng trong d­ nî vay cña Ng©n hµng Trung Quèc lµ 27% vµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng Trung Quèc lµ 29,8% Theo T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/10/2003 . Nh»m nç lùc gi¶i quyÕt t×nh h×nh, cuèi nh÷ng n¨m 1990, Bé tµi chÝnh ®· thµnh lËp 4 c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n lµ China Orient, China Huarong, China Cinda vµ China Great Wall. Tõ n¨m 1999, Nhµ n­íc ®· mua l¹i 1,39 tû NDT nî xÊu, chiÕm kho¶ng 20% cña tæng sè nî vµo thêi ®iÓm ®ã, c¸c kho¶n nî kh«ng ho¹t ®éng ®­îc chuyÓn cho 4 c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n, mçi c«ng ty liªn ®íi víi mét trong bèn ng©n hµng lín vµ nh÷ng c«ng ty nµy cã kho¶ng 10 n¨m ®Ó gi¶i quyÕt hÕt c¸c mãn nî Theo T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/10/2003 . Theo c¸c quy ®Þnh cña hÖ thèng ng©n hµng Trung Quèc hiÖn nay, c¸c ng©n hµng kh«ng ®­îc phÐp c¬ cÊu l¹i c¸c kho¶n vèn cho vay vµ chuyÓn quyÒn cña c¸c chñ tÝn dông sang c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c. ViÖc nµy dÉn ®Õn ng­êi vay vèn chØ cã hai lùa chän: hoÆc thanh to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n nî cña m×nh, hoÆc thanh to¸n nî b»ng c¸ch ph¸ s¶n khi ®· hoµn toµn kh«ng cßn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng. Trong tr­êng hîp China Huarong, c«ng ty nµy ®· gi¶i quyÕt 31 tû NDT nî khã ®ßi tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001. Trong sè tµi s¶n mµ China Huarong phôc håi ®­îc cã h¬n 80% lµ th«ng qua viÖc c¬ cÊu l¹i nî, trong ®ã chØ cã d­íi 3% lµ th«ng qua ph¸ s¶n Theo T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng 1-10/4/2003 . Ngoµi ra, theo b¸o c¸o tæng tû lÖ thu håi trong n¨m 2002 lµ kho¶ng 50% vµ tû lÖ thu håi b»ng tiÒn mÆt chiÕm kho¶ng 20%. Tuy nhiªn nÕu so s¸nh víi tæng c¸c mãn vay th× sè nî thu håi trong n¨m 2001 chØ kho¶ng 5,5% (xem b¶ng d­íi), do ®ã viÖc tham gia cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c mãn nî xÊu. C«ng ty qu¶n lý tµi s¶n China Orient ®· b¸n mãn nî 217 triÖu USD ®Çu tiªn cña hä cho mét nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo th¸ng 4- 2003, më ra kh¶ n¨ng b¸n ®Êu gi¸ c¸c kho¶n nî cña Trung Quèc cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi Theo T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/10/2003 . B¶ng 2: T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n cña c¸c NHTM QD Trung Quèc Tªn c«ng ty China Orient China Huarong China Cinda China Great Wall Tæng Ng©n hµng mÑ Ng©n hµng Trung Quèc Ng©n hµng C«ng Th­¬ng Ng©n hµng X©y dùng Ng©n hµng N«ng nghiÖp Tæng sè nî qu¶n lý (tû USD) 32,8 50,1 45,9 42,6 171,4 Sè nî ®· xö lý trong n¨m 2001 (tû USD) 2,2 2,8 3,6 0,8 9,4 Tû lÖ nî ®· xö lý trªn tæng sè nî 6,7% 5,6% 7,8% 1,8% 5,5% L­îng tiÒn mÆt thu håi trong n¨m 2001 (tû USD) 0,5 0,9 1,3 0,5 3,2 L­îng thu håi phi tiÒn mÆt trong n¨m 2001 (tû USD) 0,5 0,6 0,2 N/A Tæng l­îng thu håi trong n¨m 2001 (tû USD) 1,0 1,5 1,5 N/A Tû lÖ thu håi trong n¨m 2001 46,4% 54% 34,4% N/A Tû lÖ thu håi tiÒn mÆt trong n¨m 2001 24% 32,5% 35,1% 62,5% Nguån: PwC, website cña c¸c c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n trªn 1.2.2. T¨ng c­êng qu¶n lý néi bé, tu©n theo c¬ chÕ vËn hµnh hiÖn ®¹i HiÖn nay, tr×nh ®é qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ®Òu cã sù kh¸c biÖt kh¸ lín, chøng tá n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ng©n hµng vµ tr×nh ®é kinh doanh vÉn cã mét kh«ng gian kh¸ réng. V× vËy viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c tù qu¶n lý kinh doanh lµ träng ®iÓm c¶i c¸ch, th«ng qua viÖc nhËp vµo vµ thóc ®Èy c¸c ph­¬ng thøc, ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p qu¶n lý kinh doanh hiÖn ®¹i tiªn tiÕn mµ ng©n hµng n­íc ngoµi ¸p dông phæ biÕn, kh«ng ngõng ®æi míi chÕ ®é, bè trÝ hîp lý c¬ cÊu néi bé, h¹ thÊp gi¸ thµnh, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý. Trong kinh doanh NHTM, mét ng©n hµng ph¶i cã chÝnh s¸ch vµ m« h×nh kinh doanh thèng nhÊt. XÐt m« h×nh cña c¸c NHTM QD, ta c¸c ng©n hµng nµy thµnh lËp chi nh¸nh ë mäi cÊp, c¬ quan chi nh¸nh ë mçi cÊp ®Òu øng víi c¬ quan cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng së t¹i, ng©n hµng mçi cÊp ®Òu thu hót tiÒn göi vµ cho vay. KÕt qu¶: mét lµ, tiÒn vèn cña ng©n hµng vËn hµnh ph©n t¸n, tiÒn vay cña v« sè ng©n hµng c¬ së ph©n t¸n ë mu«n vµn doanh nghiÖp nhá, lµm cho viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay trë nªn rÊt khã kh¨n, t¨ng c­êng ®Çu t­ l­îng lín nh©n lùc, vËt lùc lµ mét trong nh÷ng nguån gèc chñ yÕu t¹o nªn hiÖn t­îng t¨ng gi¸ thµnh cña ng©n hµng vµ nî kh«ng ®ßi ®­îc; hai lµ, sù can thiÖp cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, yªu cÇu ng©n hµng cho nh÷ng c«ng tr×nh kh«ng cã hiÖu qu¶ hoÆc hiÖu qu¶ kh«ng râ rÖt vay tiÒn, ng©n hµng c¬ së kh«ng cã n¨ng lùc còng nh­ c¸c biÖn ph¸p ®Ó ng¨n chÆn, còng lµ nguyªn nh©n quan träng t¹o thµnh kho¶n nî kh«ng thÓ ®ßi l¹i. V× vËy, ®ång thêi víi viÖc thu nhá vµ ®iÒu chØnh kÕt cÊu, c«ng chøc, ng©n hµng thu hÑp mét c¸ch thÝch ®¸ng quyÒn cho vay tiÒn cña ng©n hµng c¬ së lªn ng©n hµng cÊp trªn còng cã thÓ coi lµ biÖn ph¸p quan träng hiÖn nay nh»m gi¶m bít rñi ro, n©ng cao chÊt l­îng tiÒn vèn trong ng©n hµng. Cô thÓ, ®Ó gi¶m tû träng cña vèn cho vay kh«ng ho¹t ®éng vµ gi¶m lç, c¸c NHTM QD ®· t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ph¸p nh©n vµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p lµ rót quyÒn cña c¸c chi nh¸nh cÊp d­íi trong viÖc më réng vèn cho vay. Do vËy, mét bé ph©n ®¸ng kÓ c¸c chi nh¸nh ®Þa ph­¬ng ®· cho thÊy thùc tÕ lµ tû lÖ vèn cho vay/ tiÒn göi ®· gi¶m m¹nh. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh chung trªn ph¹m vi toµn quèc th× chªnh lÖch gi÷a vèn cho vay vµ tiÒn göi ch­a ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i. Trªn thùc tÕ nhê vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tr¸i kho¸n, thÞ tr­êng hèi phiÕu, c¸c thÞ tr­êng giao ngay vµ mua l¹i liªn ng©n hµng, c¸c tµi s¶n cña NHTM ®· ®­îc ®a d¹ng ho¸ vµ viÖc më réng chªnh lÖch gi÷a vèn cho vay vµ tiÒn göi lµ mét xu h­íng khã tr¸nh khái. Qu¶n lý NHTM theo c¬ chÕ vËn hµnh cña chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, cã nghÜa lµ x©y dùng chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i ë c¸c NHTM, thùc hiÖn quyÒn tµi s¶n minh b¹ch, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm chÝnh x¸c, râ rµng, ph©n t¸ch gi÷a chÝnh quyÒn víi doanh nghiÖp, qu¶n lý khoa häc, hÖ thèng quyÕt s¸ch, chÊp hµnh vµ qu¶n lý gi¸m s¸t kiÖn toµn, lµm cho NHTM thùc sù trë thµnh thùc thÓ ph¸p nh©n vµ chñ thÓ thÞ tr­êng kinh doanh tù chñ, tù chÞu lç l·i. V× vËy, ph¶i kÕt hîp gi÷a c¶i c¸ch NHTM víi c¶i tæ, c¶i t¹o vµ t¨ng c­êng qu¶n lý, x©y dùng chÕ ®é quyÒn tµi s¶n ng©n hµng minh b¹ch, riªng ®èi víi c¸c NHTM QD, sù lùa chän lý t­ëng nhÊt lµ c¶i t¹o chÕ ®é cæ phÇn, h×nh thµnh c¬ chÕ vËn hµnh NHTM QD míi, ®ã lµ: (1). Ph©n t¸n quyÒn tµi s¶n. §¸nh gi¸, thanh to¸n tµi s¶n vµ h¹ch to¸n tiÒn vèn cña c¸c NHTM QD, trªn c¬ së nµy ph©n t¸ch quyÒn tµi s¶n gi÷a c¸c chñ thÓ kh¸c nhau, tõ ®ã lµm cho chñ thÓ tiÒn vèn minh b¹ch ho¸, t­ nh©n ho¸. LÊy ®ã lµm râ rµng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi vÒ tiÒn cña chñ thÓ quyÒn tµi s¶n, lµm cho hä thùc sù cã ®éng lùc néi t¹i vµ søc sèng bªn ngoµi trong ho¹t ®éng kinh doanh. (2). TËp trung ho¸ quyÒn lùc. Thµnh lËp ®¹i héi cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ, Héi ®ång gi¸m s¸t theo th«ng lÖ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ho¸, h×nh thµnh hÖ thèng kÕt cÊu tæ chøc rµng buéc lÉn nhau “tam quyÒn ph©n li” (t¸ch rêi ba quyÒn). B¶o ®¶m t­ c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp cña ng©n hµng, thùc hiÖn rµng buéc vµ ®iÒu tiÕt c©n ®èi cña quyÒn së h÷u ®èi víi quyÒn kinh doanh. 1.2.3. Dung hoµ mèi quan hÖ gi÷a chÝnh quyÒn vµ ng©n hµng, ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp L©u nay, quan hÖ gi÷a chÝnh quyÒn víi ng©n hµng, gi÷a ng©n hµng víi doanh nghiÖp lu«n lµ vÊn ®Ò nhøc nhèi trong vËn hµnh NHTM ë Trung Quèc. Do chuyÓn ®æi chøc n¨ng chÝnh phñ tr× trÖ, ®Æc biÖt lµ c¸c NHTM QD khã mµ x©y dùng ®­îc hÖ thèng qu¶n lý, gi¸m s¸t vµ vËn hµnh tiÒn vèn nhµ n­íc minh b¹ch gi÷a quyÒn vµ nghÜa vô, hµnh vi cña NHTM QD võa chÞu sù qu¶n lý qu¸ s©u cña chÝnh quyÒn, võa ph¶i quan t©m ®Õn doanh nghiÖp, lµm cho NHTM QD th­êng v× mét yªu cÇu ®Æc biÖt nµo ®ã mµ ph¶i tõ bá lîi Ých th­¬ng m¹i ®Ó cho vay hoÆc chi tr¶ ®Öm mäi kho¶n, trë thµnh ng­êi g¸nh v¸c “chøc n¨ng mang tÝnh chÝnh s¸ch”, dÉn ®Õn chÊt l­îng tiÒn vèn trong ng©n hµng ngµy cµng kÐm, tØ lÖ tiÒn kh«ng trong s¹ch t¨ng, hiÖu qu¶ kinh tÕ gi¶m sót. V× vËy, sù can thiÖp cña chÝnh quyÒn ®èi víi ng©n hµng nªn thÓ hiÖn ë xu h­íng chÝnh s¸ch ngµnh vµ ®iÒu chØnh kÕt cÊu. Tr­íc hÕt, ph¶i lµm thuËn lîi quan hÖ gi÷a chÝnh quyÒn víi ng©n hµng. §Æc biÖt ®èi víi c¸c NHTM QD, chØ khi ng©n hµng thùc sù tho¸t khái nghÜa vô mang tÝnh x· héi mµ ®¸ng lÏ do chÝnh quyÒn ®¶m nhËn, xo¸ bá sù can thiÖp cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®èi víi c«ng viÖc néi bé vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, thùc sù x©y dùng môc tiªu kinh doanh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn ng©n hµng, th× ng©n hµng míi cã sù chuyÓn biÕn thùc chÊt. V× vËy, ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, tõng b­íc xo¸ bá chøc n¨ng mang tÝnh chÝnh s¸ch vµ nghÜa vô mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh v¸c, lµm râ tÝnh chÊt th­¬ng m¹i cña ng©n hµng. §iÒu nµy ®ßi hái chÝnh quyÒn ph¶i nhanh chãng chuyÓn ®æi chøc n¨ng, gi¶m thiÓu sù qu¶n lý trùc tiÕp ®èi víi viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã gi¶m thiÓu sù can thiÖp mang tÝnh chÝnh s¸ch kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi ng©n hµng. Thø hai, lµm râ môc tiªu kinh doanh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ tr¸ch nhiÖm b¶o ®¶m gi÷ vµ t¨ng gi¸ trÞ tiÒn vèn nhµ n­íc cña ng­êi kinh doanh ng©n hµng ®èi víi c¸c NHTM QD. ChuyÓn môc tiªu c«ng t¸c cña gi¸m ®èc c¸c ng©n hµng tõ chç chÝnh quyÒn chÞu tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o thµnh ng©n hµng tù chÞu tr¸ch nhiÖm kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng, tõ ®ã lµm cho viÖc theo ®uæi tèi ®a ho¸ lîi nhuËn kh«ng cßn lµ mét sù thóc giôc cña lùc l­îng bªn ngoµi mµ lµ ®éng lùc néi t¹i cña ng©n hµng c¸c cÊp. Nh»m gi¶m thiÓu sù can thiÖp hµnh chÝnh vµo ng©n hµng, c¶i c¸ch c¬ chÕ h×nh thµnh gi¸m ®èc ng©n hµng, thay ®æi t×nh tr¹ng cña ng©n hµng nhµ n­íc, c¸c ban ngµnh tæ chøc, ban ngµnh nh©n sù cïng qu¶n lý nh©n sù ng©n hµng, xo¸ bá sù ph©n cÊp hµnh chÝnh trong ng©n hµng, chÆt ®øt quan hÖ huyÕt thèng gi÷a ng©n hµng víi c¬ quan chÝnh quyÒn. TiÕp ®ã, t¹o thuËn lîi cho mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖp. TÝn dông lµ nÒn t¶ng cña quan hÖ gi÷a ng©n hµng víi doanh nghiÖp. HiÖn nay quan niÖm vÒ tÝn dông cña rÊt nhiÒu doanh nghiÖp trong n­íc yÕu, n¨ng lùc tr¶ nî kÐm, dÉn ®Õn chÊt l­îng vèn tÝn dông cña ng©n hµng gi¶m sót nghiªm träng, t¹o nªn mét l­îng lín c¸c kho¶n nî khã ®ßi, kh«ng ®ßi ®­îc, ¶nh h­ëng tíi chuçi tÝn dông cña toµn x· héi. Muèn thay ®æi côc diÖn bÊt lîi nµy, mét mÆt ph¶i thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp th«ng qua ®i s©u c¶i c¸ch, ®ång thêi ph¶i t¨ng c­êng c¬ chÕ tù rµng buéc cña doanh nghiÖp. ChÕ ®Þnh ph¸p luËt, ph¸p quy rµng buéc vµ ph¹t ®èi víi nh÷ng hµnh vi nî dai cña doanh nghiÖp, t¨ng c­êng ý thøc tÝn dông cña doanh nghiÖp; mÆt kh¸c, ph¶i t¹o lËp ®­îc quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖp, lÊy quan hÖ kinh tÕ hµng ho¸ lµm ®iÓm n©ng ®ì, ®ång thêi ph¸t triÓn quan hÖ tÝn dông nhiÒu tÇng bao gåm c¶ tÝn dông th­¬ng nghiÖp, tÝn dông tiªu dïng, quü tÝn dông...., thiÕt thùc c¶i thiÖn t×nh tr¹ng doanh nghiÖp. 1.2.4. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ dÞch vô tÝn dông Tr×nh ®é qu¶n lý vµ phôc vô tÝn dông ph¶n ¸nh ®Þa vÞ vµ vai trß cña mét ng©n hµng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. Trong t×nh h×nh hiÖn nay hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp gi¶m sót, ý thøc tÝn dông kÐm, chÊt l­îng tiÒn vèn xÊu ®i, tr×nh ®é qu¶n lý vµ phôc vô tÝn dông cµng trë thµnh kh©u then chèt quyÕt ®Þnh ng©n hµng cã thÓ ph¸t triÓn æn ®Þnh hay kh«ng. Do vËy, NHTM ph¶i nç lùc hoµn thiÖn c¬ chÕ gi÷ vµ t¨ng gi¸ trÞ tiÒn vèn tÝn dông, n©ng cao ®Õn møc tèi ®a hiÖu qu¶ kinh tÕ. V× vËy c¸c ng©n hµng tiÕp tôc t¨ng c­êng c«ng t¸c trªn c¸c ph­¬ng diÖn sau: - Kiªn tr× ¸p dông c¸c kü thuËt xÕp h¹ng tÝn dông nhÊt qu¸n víi c¸c nguyªn t¾c cña NHTM, lÊy qu¶n lý rñi ro lµm c¬ së. Víi viÖc chÊm døt c¸c kho¶n vay theo yªu cÇu cña chÝnh phñ, c¸c ng©n hµng ®ang yªu cÇu tµi s¶n thÕ chÊp cho c¸c mãn vay míi vµ dÇn dÇn ®­a c¸c hÖ thèng xÕp h¹ng tÝn dông cña hä vµo ho¹t ®éng. - Kiªn tr× “nguyªn t¾c ba tÝnh”: tÝnh an toµn cña tiÒn vay, tÝnh l­u ®éng vµ tÝnh lîi nhuËn, ®Ó chó ý lÉn nhau, rµng buéc lÉn nhau, ®¹t ®­îc c©n ®èi. Thay ®æi ph­¬ng ph¸p qu¶n lý cho vay cò lÊy qu¶n lý tÝnh l­u ®éng lµm c¬ së, thÝch øng víi yªu cÇu vÒ qu¶n lý tØ lÖ tiÒn vèn vµ tiÒn vay, lùa chän h­íng ®Çu t­ mét c¸ch thËn träng vµ tÝch cùc, lùa chän nh÷ng kh¸ch hµng c¬ b¶n mét c¸ch æn tho¶ vµ s¸ng suèt, n¾m v÷ng ba kh©u lín: cho vay, thu håi vµ qu¶n lý mét c¸ch khoa häc, khiÕn cho mçi kho¶n tiÒn tÝn dông ®Òu ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi. §ång thêi víi viÖc ph©n lo¹i trao quyÒn, nªn n©ng cao ®¼ng cÊp quyÕt s¸ch trong kinh doanh tÝn dông, tËp trung quyÕt s¸ch, chän nh÷ng quyÕt s¸ch tèt nhÊt trong nh÷ng quyÕt s¸ch tèt, ph¸t huy ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ quy m« tiÒn tÖ, tËp trung tiÒn tÖ ­u tiªn hç trî nh÷ng kh¸ch hµng chñ yÕu, thiªn vÒ nh÷ng kh¸ch hµng cã søc c¹nh tranh m¹nh, hiÖu qu¶ cao, lµm cho l­îng tiÒn vèn cã h¹n ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. - N©ng cao chÊt l­îng phôc vô, t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh. ChÊt l­îng phôc vô cña ng©n hµng kh«ng chØ lµ chÊt l­îng phôc vô ë quÇy. §­¬ng nhiªn, chÊt l­îng phôc vô ë quÇy rÊt quan träng, nã lµ mét ph­¬ng diÖn quan träng n÷a cña nghiÖp vô b¸n lÎ trong ng©n hµng, h¬n n÷a lµ mét kªnh tuyªn truyÒn miÖng quan träng trong toµn x· héi, nÕu phôc vô kh«ng tèt, kh¸ch hµng sÏ ®Õn nh÷ng ng©n hµng kh¸c. Nh­ng, mét nghiÖp vô rÊt quan träng n÷a cña ng©n hµng cßn lµ nghiÖp vô b¸n bu«n, h¬n n÷a, nh÷ng nghiÖp vô nµy ®ßi hái chÊt l­îng phôc vô tæng hîp cña ng©n hµng. VÝ dô, cho kh¸ch hµng göi l­îng tiÒn lín ®­îc h­ëng l·i suÊt ­u ®·i, hoÆc ®iÒu kiÖn vay vµ l·i suÊt vay kh¸ ­u ®·i, cè vÊn cho hä vÒ qu¶n lý tiÒn thu phÝ thÊp vµ cè vÊn vÒ tµi chÝnh, hoÆc dùa trªn yªu cÇu cña kh¸ch hµng tËp hîp tiÒn vèn gióp hä, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä ®Çu t­, th­êng xuyªn ®Õn nhµ th¨m hái kh¸ch hµng v.v...V× vËy, c¶i thiÖn phôc vô cã thÓ n©ng cao søc c¹nh tranh cña ng©n hµng, ®ång thêi do sù gia t¨ng trong c¹nh tranh, Ðp c¸c ng©n hµng buéc ph¶i c¶i thiÖn dÞch vô. - §èi víi c¸c NHTM QD cÇn t¨ng c­êng phôc vô doanh nghiÖp nhµ n­íc (DNNN). ë Trung Quèc, DNNN lu«n lµ x­¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, dï trong t×nh h×nh sau c¶i c¸ch kÕt cÊu kinh tÕ quèc d©n ph¸t sinh nh÷ng biÕn ®éng lín, trªn c¸c mÆt: t¨ng gi¸ trÞ, lîi nhuËn, thu thuÕ, møc ®é ¶nh h­ëng vµ møc ®é ®iÒu tiÕt DNNN vÉn lµ c©y trô ®¸ gi÷a dßng trong nÒn kinh tÕ Trung Quèc. Nh­ng, hiÖn nay sau khi DNNN b­íc vµo giai ®o¹n ®¸nh trËn quyÕt ®Þnh chuyÓn ®æi thÓ chÕ vµ ®iÒu chØnh kÕt cÊu, kh¸ nhiÒu doanh nghiÖp gÆp ph¶i rÊt nhiÒu vÊn ®Ò tõ tÇng s©u mang tÝnh tæng hîp, nh­ c¬ chÕ kinh doanh kh«ng linh ho¹t, c¶i t¹o kÜ thuËt l¹c hËu, vÒ tæng thÓ thÓ hiÖn ë chç DNNN cßn ch­a thÝch øng ®­îc víi nh÷ng thay ®æi vµ yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. NHTM QD, víi t­ c¸ch lµ mét kªnh chÝnh cung øng tiÒn tÖ cho c¸c DNNN, ph¸t huy vai trß quan träng trong viÖc n©ng ®ì c¸c DNNN tån t¹i vµ ph¸t triÓn. - §iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch cho vay liªn quan ®Õn viÖc cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay vèn. §ã lµ, c¸c ng©n hµng ®· nhÊn m¹nh ®Õn tÇm quan träng trong viÖc thµnh lËp c¸c bé phËn phô tr¸ch c«ng t¸c cÊp vèn vay cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c ®­îc ®­a ra lµ viÖc x¸c lËp mét hÖ thèng ®¸nh gi¸ ®é tin cËy phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp nµy vµ quy ®Þnh quyÒn h¹n cÊp vèn l­u ®éng, t¨ng giíi h¹n cña l·i suÊt th¶ næi ®èi víi vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay, t¹o ra c¬ chÕ h¹n chÕ vµ kÝch thÝch ®Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng marketing vèn vay, t¨ng hiÖu qu¶ cña vèn cho vay vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c ®æi míi ho¹t ®éng cho vay vèn. - T¨ng c­êng c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng ®èi víi kh¸ch hµng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc, c¸c hé gia ®×nh ngµy cµng cã xu h­íng vay m­în ®Ó chi tiªu x©y nhµ vµ mua s¾m « t«. C¸c kho¶n vay cho chi tiªu tõ ng©n hµng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp Trung Quèc- mét NHTM lín nhÊt n­íc hiÖn nay- ®· t¨ng 32 lÇn trong vßng 4 n¨m qua. Theo sæ nî cña c¸c ng©n hµng, ng­êi tiªu dïng ®­îc vay tõ 4 NHTM QD lín ®· t¨ng tõ 1% lªn 10% kÓ tõ n¨m 1999 (Xem b¶ng 3). §iÒu nµy cho thÊy mét tÝn hiÖu kh¶ quan ®èi víi b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña c¸c NHTM QD. Cã lÏ cho ®Õn nay, ng­êi tiªu dïng lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®¸ng tin cËy h¬n c¸c DNNN, ng­êi tiªu dïng cã tr¸ch nhiÖm tr¶ c¸c kho¶n nî cho ng©n hµng cao h¬n c¸c DNNN. B¶ng 3: Tû lÖ vay tiªu dïng trong sæ nî cña 4 NHTM Tæng céng(tû USD): 9% 6% 2% 1% 840 768 781 735 Nguån: Deustche Bank T¹p chÝ Far Eastern Economic Review 16/1/2003 1.2.5. X©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh thÞ tr­êng Kinh doanh thÞ tr­êng lµ chØ tÊt c¶ mäi ho¹t ®«ng cña doanh nghiÖp tõ s¶n xuÊt hµng ho¸, ®Þnh gi¸, qu¶ng c¸o ®Õn th¨m dß ý kiÕn kh¸ch hµng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. C¨n cø vµo sù thay ®æi cña thÞ tr­êng vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nã sÏ ®æi tõ chÕ ®é b¸n hµng lÊy hµng ho¸ lµm trung t©m sang chÕ ®é b¸n hµng lÊy kh¸ch hµng lµm trung t©m. Sù xuÊt hiÖn cña xu thÕ ph¸t triÓn NHTM thÕ kû XXI vµ thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc ®ßi hái nh÷ng nhµ tiÒn tÖ ph¶i ®æi míi tri thøc, thay ®æi quan niÖm, n¾m b¾t lÊy c¬ héi ch­a tõng cã nµy. V× thÕ, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, chiÕn l­îc thÞ tr­êng môc tiªu x¸c ®Þnh ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu lîi nhuËn tèi ®a trªn c¬ së x¸c ®Þnh c¬ héi ph¸t triÓn kinh doanh thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh mét môc tiªu chiÕn l­îc cã tÝnh kh¶ thi. C¨n cø vµo hiÖn tr¹ng cña NHTM Trung Quèc, cÇn ph¶i x©y dùng mét chiÕn l­îc thÞ tr­êng môc tiªu nghiªng vÒ nghiÖp vô ngo¹i tÖ, nghiÖp vô quèc tÕ lÊy kh¸ch hµng lµm h¹t nh©n, lÊy viÖc khai th¸c nh÷ng ngµnh nghÒ trung gian lµm träng ®iÓm. 1.2.5.1. X©y dùng c¬ chÕ ®iÒu tra kh¶o s¸t thÞ tr­êng C¬ chÕ ®iÒu tra kh¶o s¸t thÞ tr­êng lµ chØ c¬ chÕ m¹ng l­íi ®iÒu tra thÞ tr­êng lÊy nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn cøu kh¸ch hµng, nghiªn cøu ®ång nghiÖp, nghiªn cøu b¶n th©n lµm néi dung c«ng t¸c. NHTM tiÕn tíi thay ®æi t×nh tr¹ng kh«ng hÖ thèng, kh«ng râ rµng, lý luËn kinh doanh thÞ tr­êng t­¬ng ®èi máng cña ®iÒu tra thÞ tr­êng hiÖn nay, c¶i tæ hoÆc x©y dùng 3 tæ chøc ®iÒu tra thÞ tr­êng lµ quy ho¹ch ph¸t triÓn, kinh doanh thÞ tr­êng vµ tiÓu tæ t­ vÊn, x©y dùng m¹ng l­íi ®iÒu tra thÞ tr­êng 3 cÊp, th«ng qua m¹ng m¸y tÝnh ®iÖn tö, nghiªn cøu chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh s¸ch ngµnh nghÒ cña nhµ n­íc vµ ®Þa ph­¬ng còng nh­ xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c ®Þa ph­¬ng; nghiªn cøu sù ph©n bè vµ l­u th«ng cña nguån vèn còng nh­ c¸c thÞ tr­êng nghiÖp vô, tiÕn hµnh ph©n chia thÞ tr­êng; nghiªn cøu vÊn ®Ò ph¸p luËt, t×m hiÓu vÊn ®Ò ph¸p luËt nµo lµ quan träng nhÊt, ®èi víi t×nh h×nh ¶nh h­ëng cña ng©n hµng m×nh nªn ¸p dông nh­ thÕ nµo nh÷ng bé luËt nµy; nghiªn cøu t×nh h×nh vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trªn c¸c ph­¬ng diÖn; t×m hiÓu vµ n¾m b¾t t×nh h×nh qu¶n lý kinh doanh cña ®ång nghiÖp, kh¸ch hµng vµ thµnh phÇn thÞ tr­êng, biÖn ph¸p chÝnh s¸ch vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, thÕ m¹nh vµ thÕ yÕu cña m×nh khi so s¸nh víi ®èi thñ c¹nh tranh, t¨ng c­êng nghiªn cøu ®Þa vÞ cña m×nh trong ®iÒu kiÖn néi bé vµ m«i tr­êng bªn ngoµi, nghiªn cøu thÞ tr­êng, s¶n phÈm vµ t×nh h×nh cña c¸c nh©n tè kinh doanh kh¸c. Trong ®iÒu tra kh¶o s¸t, ph¶i cã sù nghiªn cøu ®Þnh l­îng cÈn thËn ®èi víi c¸c yÕu tè thÞ tr­êng, x©y dùng m¹ng l­íi cung cÊp d÷ liÖu thùc sù tin cËy. Trªn c¬ së ®ã, th«ng qua m¸y tÝnh ®iÖn tö tËp trung th«ng tin, xö lý vµ ph©n tÝch quyÕt s¸ch, göi v¨n b¶n ®Õn l·nh ®¹o c¸c ng©n hµng chi nh¸nh, ng©n hµng chñ qu¶n lµm quyÕt s¸ch tham kh¶o, mét khi ®· ®­îc phª chuÈn th× lËp tøc thùc thi, th«ng qua m¹ng m¸y tÝnh ®iÖn tö kÞp thêi truyÒn b¸ th«ng tin, qu¶ng c¸o s¶n phÈm. 1.2.5.2. LÊy kh¸ch hµng lµm trung t©m, lÊy nghiÖp vô trung gian lµm träng ®iÓm (1) Giai ®o¹n ®Çu thÕ kû XXI, chó träng æn ®Þnh kinh doanh, c¶i c¸ch vµ thóc ®Èy s¶n phÈm tiÒn tÖ hiÖn cã. C¸c NHTM nªn chó träng æn ®Þnh kinh doanh, tr¸nh rñi ro ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c NHTM CP, do quy m« nhá nªn ph¹m vi kinh doanh chÞu ¶nh h­ëng cña khu vùc, khai th¸c s¶n phÈm chÞu h¹n chÕ cña viÖc nguån tiÒn vèn kh«ng ®ñ. NhiÒu n¨m trë l¹i ®©y, trªn ph­¬ng diÖn s¶n phÈm ngµnh nghÒ, nghiÖp vô ng©n phiÕu ®Òu chiÕm mét tû träng kh¸ lín trong ngµnh ng©n hµng , nh­ng ng©n phiÕu c¸ nh©n, hèi phiÕu th­¬ng m¹i th× kh«ng ®­îc coi träng. §iÒu tra thÞ tr­êng cho thÊy, nguyªn nh©n chñ yÕu cña nã lµ lßng tin kh«ng cao, dÔ n¶y sinh c¸c hiÖn t­îng nh­ ng©n phiÕu kh«ng cã t¸c dông, ng©n phiÕu gi¶, tµi kho¶n kh«ng cã tiÒn ..., thÞ tr­êng khã chÊp nhËn ®­îc. §èi víi vÊn ®Ò nµy, cÇn nç lùc triÓn khai dÞch vô thanh to¸n b¶o ®¶m cña ng©n hµng ®iÖn tho¹i ng©n phiÕu, nghiÖp vô ®¶m b¶o hoÆc nghiÖp vô t­ vÊn cña ng©n hµng hèi phiÕu th­¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc phæ cËp ng©n phiÕu vµ hèi phiÕu th­¬ng m¹i. Bªn c¹nh ®ã, trong sù c¹nh tranh kÞch liÖt cña ngµnh ng©n hµng, cÇn ph¸t triÓn nh÷ng nghiÖp vô kh¸c ®Ó thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n n÷a. (2) Sö dông ph­¬ng thøc phôc vô hiÖn ®¹i Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô hiÖn ®¹i, phÇn lín c¸c kh¸ch hµng t­ nh©n lín ®Òu kh«ng cßn tho¶ m·n víi ph­¬ng thøc phôc vô theo kiÓu “quÇy hµng” truyÒn thèng n÷a, yªu cÇu ng©n hµng ph¶i ®­a ra dÞch vô qu¶n lý tµi s¶n tæng hîp ë tr×nh ®é cao h¬n. - NHTM cÇn ph¸t triÓn nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña m×nh, ph©n chia doanh nghiÖp vµ quÇn chóng ra thµnh nhiÒu ®èi t­îng phôc vô kh¸c nhau, tiÕn hµnh kÕt hîp s¶n phÈm tiÒn tÖ víi c¸c h¹ng môc dÞch vô, nh»m ®óng vµo nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau cña kh¸ch hµng, cung cÊp dÞch vô ®Æc biÖt cho thÞ tr­êng môc tiªu, khiÕn cho yªu cÇu cña kh¸ch hµng ngµy cµng ®­îc tho¶ m·n nhiÒu h¬n. VÝ dô, cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n tõ th«ng tin, ký kÕt hiÖp ®Þnh, ®ãng c¸c kho¶n vay cho ®Õn thÕ chÊp ngo¹i tÖ xuÊt khÈu cho nh÷ng kh¸ch hµng lín; tæ chøc c¸c dÞch vô mang tÝnh toµn diÖn nh­ t­ vÊn, giao dÞch chøng kho¸n...; vÝ dô nh­ viÖc thanh to¸n cña bªn mua gÆp khã kh¨n th× cã thÓ ®Ó tr¶ gãp trong thêi gian dµi hoÆc cung cÊp c¸c c«ng cô tiÒn tÖ l­u th«ng, chuyÓn nh­îng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ; hoÆc cung cÊp c¸c dÞch vô ®¹i lý nh­ thÕ chÊp, ®¶m b¶o, c«ng chøng, b¶o hiÓm cho mét kho¶n vay nµo ®ã. - X©y dùng chÕ ®é kh¸ch hµng. Cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng dÞch vô ®a tÇng thø bao gåm nh÷ng nghiÖp vô qu¶n lý nguån vèn nh­ nh©n viªn nghiÖp vô, nh©n viªn t­ vÊn, nh©n viªn qu¶n lý tµi s¶n, nh©n viªn phôc vô, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ dÞch vô tiÒn tÖ cho kh¸ch hµng, khiÕn cho ng©n hµng cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi kh¸ch hµng, trë thµnh mét m¾t xÝch t×m hiÓu kh¸ch hµng vµ t×m hiÓu thÞ tr­êng, khiÕn cho nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm Èn trë thµnh nh÷ng kh¸ch hµng hiÖn thùc, thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô, khai th¸c thÞ tr­êng kinh doanh, ®­a ra ®óng lóc c¸c s¶n phÈm tiÒn tÖ vµ h¹ng môc dÞch vô míi, khai th¸c vµ chiÕm lÜnh môc tiªu thÞ tr­êng míi cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. - LÊy nhu cÇu thÞ tr­êng lµm chØ ®¹o, ®­a ra ®óng lóc c¸c s¶n phÈm míi. VÝ dô, c¨n cø vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ tr×nh tù xö lý nghiÖp vô, t×m tßi nh÷ng m« h×nh dÞch vô ng©n hµng míi phï hîp víi nhu cÇu cña thêi ®¹i, ra søc tæ chøc l¹i c¸c dÞch vô hiÖn cã, tiÕp tôc ph¸t triÓn dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tho¹i, m¹ng l­íi dÞch vô thÎ tÝn dông, khiÕn cho kh¸ch hµng cã thÓ thÊy ®­îc ­u ®iÓm cña viÖc qu¶n lý tµi s¶n tæng hîp, tiÕp ®ã sÏ l«i kÐo theo c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®ång bé míi nh­ tµi kho¶n thu phÝ ng©n phiÕu, nghiÖp vô gi÷ tiÒn ®Çu t­ ngo¹i tÖ ®¶m b¶o, dÞch vô c«ng chøng, dÞch vô ®¹i lý, ký göi ng©n hµng..., thay ®æi h×nh thøc quÇy tiÕt kiÖm hiÖn cã vµ sù ph©n chia ®èi víi quÇy chung, sö dông h×nh thøc dÞch vô mét cöa, t¹o m«i tr­êng kinh doanh tèt, xo¸ bá nçi khæ xÕp hµng cña kh¸ch hµng, n©ng cao hiÖu suÊt c«ng viÖc, khiÕn cho hiÖu suÊt nguån vèn ®­îc ph¸t huy ®Çy ®ñ. 1.2.6. Ph¸t triÓn nghiÖp vô trung gian 1.2.6.1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc më réng nghiÖp vô trung gian NghiÖp vô trung gian cña NHTM lµ chØ nghiÖp vô lÊy t­ c¸ch lµ ng­êi trung gian ®Ó cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tiÒn tÖ, tõ ®ã thu ®­îc mét møc phÝ thñ tôc nhÊt ®Þnh. Do thao t¸c cña nghiÖp vô trung gian kh«ng cã nh÷ng rñi ro vÒ mÆt tiÒn tÖ, tû lÖ l·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i, kh«ng dÉn ®Õn sù thay ®æi cña viÖc phô tr¸ch nguån vèn, chØ dùa vµo danh tiÕng, kü thuËt, tin tøc vµ lao ®éng cña ng©n hµng ®Ó giµnh lîi nhuËn nªn ngµy cµng nhËn ®­îc sù chó ý cña giíi tiÒn tÖ trong vµ ngoµi n­íc. Thu nhËp rÊt lín cña nghiÖp vô trung gian còng khiÕn ng©n hµng tho¸t khái m« h×nh kinh doanh tÝn dông ®¬n nhÊt, trë thµnh nguån gèc quan träng cña lç l·i ng©n hµng. Tû träng cña thu nhËp phi lîi tøc trong thu nhËp kinh doanh cña ngµnh ng©n hµng ë Hång K«ng ®¹t ®Õn 20 - 30%, ë §øc lµ kho¶ng 60%. NHTM ë Trung Quèc do chÞu nh÷ng h¹n chÕ trªn c¸c mÆt m« h×nh kinh doanh theo quan niÖm truyÒn thèng, nh©n tµi, kü thuËt... nªn nghiÖp vô trung gian ph¸t triÓn kh«ng ®Çy ®ñ. C¨n cø vµo sè liÖu thèng kª cho thÊy, thu nhËp tõ nghiÖp vô trung gian cña c¸c NHTM trong c¶ n­íc ch­a chiÕm ®Õn 8% trong tæng thu nhËp, c¸ biÖt cã nh÷ng ng©n hµng ch­a ®Õn 3% Theo s¸ch Ngµnh tiÒn tÖ Trung Quèc b­íc vµo ThÕ kû míi (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) . Cïng víi viÖc x¸c lËp thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng, nghiÖp vô trung gian tÊt nhiªn còng ph¶i nç lùc ph¸t triÓn. (1) Do nhu cÇu qu¶n lý rñi ro yªu cÇu c¸c ng©n hµng më dÞch vô trung gian chuyÓn dÞch vµ ®Ò phßng rñi ro. (2) ChuyÓn dÞch thÓ chÕ buéc c¸c ng©n hµng ph¶i cè g¾ng më ra nghiÖp vô trung gian. ViÖc thùc hiÖn chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, thay ®æi chÕ ®é cña doanh nghiÖp quèc h÷u vµ ph¸t triÓn nh¶y vät cña thÞ tr­êng t­ b¶n ®· ph¸ vì côc diÖn vèn tiÒn tÖ gi¸n tiÕp nhÊt thèng thiªn h¹, vèn tiÒn tÖ trùc tiÕp ph¸t triÓn nhanh chãng, kh«ng gian ph¸t triÓn nghiÖp vô cho vay vµ göi tiÒn truyÒn thèng bÞ thu hÑp, mét l­îng lín c¸c kho¶n vay bÞ l¾ng xuèng khiÕn cho vèn ng©n hµng bÞ ø ®äng. Mét khi tiÒn göi bÞ th©m hôt, ng©n hµng sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu nguy hiÓm ph¶i g¸nh v¸c. §Ó tho¸t khái viÖc n¶y sinh t×nh tr¹ng nµy th× ph¶i ra søc ph¸t triÓn nghiÖp vô trung gian. (3) NHT¦ t¨ng c­êng gi¸m s¸t buéc c¸c NHTM ph¸t triÓn nghiÖp vô trung gian míi cã thÓ tho¶ m·n ®­îc yªu cÇu cña viÖc gi¸m s¸t cña NHT¦. ViÖc khai th¸c nghiÖp vô trung gian ®· trë thµnh viÖc lµm quan träng trong viÖc ph¸t triÓn NHTM,._. më ra h­íng ®Çu t­ tÝn dông nµy vµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c tiªu chuÈn vÒ ®a d¹ng ho¸ rñi ro theo LuËt ng©n hµng (theo ®ã c¸c NHTM kh«ng ®­îc cã d­ nî víi mét kh¸ch hµng hay dù ¸n qu¸ 15% vèn ®iÒu lÖ), c¸c NHTM còng ph¶i ®­îc nhanh chãng cñng cè vµ t¨ng vèn ®iÒu lÖ vµ ph¸t triÓn tÝch cùc h¬n c¸c nghiÖp vô ®ång tµi trî. Bªn c¹nh ®ã, t¨ng c­êng ph¸t triÓn ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng lµ mét nh©n tè quan träng gãp phÇn ®Ó NHNN sö dông céng cô cã tÝnh thÞ tr­êng cña m×nh ®Ó hç trî trong viÖc xö lý nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý l·i suÊt vµ c¬ cÊu tiÒn tÖ trong hÖ thèng NHTM. 4. C¬ cÊu l¹i ho¹t ®éng ng©n hµng 4.1. §a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh 4.1.1. Huy ®éng vèn Mét sè biÖn ph¸p trong vÊn ®Ò xö lý l·i suÊt nh»m ®Èy m¹nh viÖc thu hót c¸c nguån vèn nhµn rçi trong x· héi: - T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi d©n cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng. ChÝnh ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thu hót nguån vèn nhµn rçi trong x· héi vµo ng©n hµng. - Thùc hiÖn chÕ ®é l·i suÊt huy ®éng göi tiÕt kiÖm linh ho¹t vµ phï hîp víi tõng thêi kú, tõng ®Þa bµn n¬i ng©n hµng ®Æt trô së lµm viÖc. C¸c NHTM cã thÓ ¸p dông khung l·i suÊt cã chªnh lÖch gi÷a c¸c ®Þa bµn ho¹t ®éng cña ng©n hµng theo h­íng n¬i nµo ng©n hµng huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn h¬n th× ¸p dông l·i suÊt huy ®éng cao h¬n mét chót. - §a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô tµi chÝnh ®Ó huy ®éng tiÒn göi vµo ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ tiÒn göi trung vµ dµi h¹n. Theo QuyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§-NHNN, NHNN chÝnh thøc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. QuyÕt ®Þnh nµy thÓ hiÖn NHNN ®ang thùc hiÖn ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt theo h­íng tiÕn tíi môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt víi nh÷ng b­íc ®i thËn träng, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ møc ®é héi nhËp cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi. §iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quan hÖ tÝn dông, l·i suÊt ph¸t triÓn, thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c NHTM. Tuy nhiªn, c¸c NHTM míi chØ thu hót ®­îc nguån vèn ng¾n h¹n, cßn vèn trung vµ dµi h¹n th× thiÕu trÇm träng. Do vËy, kinh nghiªm cña Trung Quèc trong viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n th«ng qua l·i suÊt nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn tr­íc rÊt cã Ých cho ViÖt Nam. Tuy nhiªn, hiÖn nay ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng c¸c NHTM ViÖt Nam c¹nh tranh gay g¾t th«ng qua viÖc t¨ng l·i suÊt liªn tôc, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i l·i suÊt ng¾n h¹n (3- 6 th¸ng) ®Ó thu hót vèn. Trong khi ®ã, ng­êi d©n ch­a thÊy c¸i lîi cña viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i dÞch vô tiÒn tÖ mang tÝnh trung vµ dµi h¹n. H¬n n÷a c¸c lo¹i dÞch vô nµy cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cßn rÊt nghÌo nµn vÒ néi dung vµ chñng lo¹i, c¸c dÞch vô tiÒn göi cã thêi h¹n 1 n¨m trë lªn rÊt Ýt, trªn 3 n¨m l¹i cµng hiÕm. V× vËy ®Ó thu hót ®­îc vèn trung vµ dµi h¹n, c¸c NHTM cßn cÇn ph¶i coi ph¸t triÓn nguån vèn trung vµ dµi h¹n lµ môc tiªu hµng ®Çu; cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt huy ®éng vèn ng¾n h¹n tõng b­íc tiÕn tíi 0% vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt trung vµ dµi h¹n víi c¸c møc l·i suÊt t­¬ng ®èi cao vµ ­u ®·i kÕt hîp víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô tiÒn tÖ mang tÝnh trung vµ dµi h¹n. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p hç trî thÞ tr­êng vèn ph¸t triÓn bëi v× ®©y còng lµ mét kªnh ®Ó c¸c NHTM thu hót vèn trung vµ dµi h¹n. Nh×n chung, víi nh÷ng nç lùc cña toµn hÖ thèng ng©n hµng, tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®éng liªn tôc t¨ng ë møc cao (b¶ng d­íi) B¶ng 8: KÕt qu¶ huy ®éng vèn qua hÖ thèng ng©n hµng (®¬n vÞ: %) ChØ tiªu 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 1.Tæng tiÒn göi huy ®éng (tû®ång) - Tèc ®é t¨ng 33539 37,6 42020 25,3 56458 34,4 74093 31,2 99202 33,9 142985 44,1 185710 29,9 2. C¬ cÊu tæng tiÒn göi huy ®éng - TG kh«ng kú h¹n - TG cã kú h¹n, kú phiÕu tr¸i phiÕu 34,6 65,4 35,2 64,8 33,5 66,5 31,0 69,0 27,0 73,0 26,9 73,1 26,1 73,9 3. Tèc ®é t¨ng - TG kh«ng kú h¹n - TG cã kú h¹n, kú phiÕu tr¸i phiÕu 31,9 40,8 27,6 24,1 27,9 37,9 21,3 36,3 16,8 41,6 43,2 44,5 26,0 31,3 Nguån: Ng©n hµng Nhµ n­íc 4.1.2. TÝn dông Cïng víi sù ®æi míi mang tÝnh toµn diÖn vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng, viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cho vay ®· ®­îc thay ®æi rÊt c¨n b¶n phï hîp víi xu h­íng c¶i c¸ch cña ho¹t ®éng ng©n hµng theo h­íng thÞ tr­êng. ChÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM ®èi víi kh¸ch hµng ®· ®­îc c¶i c¸ch tõ tr¹ng th¸i ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ trùc tiÕp sang tr¹ng th¸i tù do vµ qu¶n lý mét c¸ch gi¸n tiÕp. ViÖc c¶i c¸ch nµy thÓ hiÖn qua viÖc tõng b­íc tù do ho¸ l·i suÊt vµ níi láng c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay; gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu bÊt cËp vÒ ho¹t ®éng cho vay ë c¸c NHTM; kh«ng cßn t×nh tr¹ng tÝn dông ®ãng b¨ng ë c¸c NHTM, kh«ng cßn nghÞch lý “Doanh nghiÖp kh«ng vay ®­îc vèn trong khi ng©n hµng rÊt muèn cho vay”; t¹o tÝnh chñ ®éng n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cho c¸c NHTM, kh¼ng ®Þnh c¬ chÕ tù lµm, tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c NHTM trong viÖc quyÕt ®Þnh chi vay. VÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt. Tõ th¸ng 5/2001, theo QuyÕt ®Þnh 718/2001/Q§-NHNN, NHNN ®· cho phÐp c¸c NHTM ®­îc quyÒn tù Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng ®ång §« la Mü dùa trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn tÝn dông trong n­íc. Sau mét n¨m, l·i suÊt cho vay b»ng §ång ViÖt Nam còng ®­îc tù do ho¸, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trong QuyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§-NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i b»ng §ång ViÖt Nam cña NHTM víi kh¸ch hµng. Nh­ vËy, c¸c NHTM ®­îc quyÒn tù x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng §ång ViÖt Nam trªn c¬ së cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng vµ møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vay lµ c¸c ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n ViÖt Nam, ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. L·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè chØ ®ãng vai trß lµm c¬ së tham kh¶o vµ mang tÝnh ®Þnh h­íng ®èi víi c¸c NHTM. VÒ c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay. Bao gåm hai néi dung: (1) VÒ h¹n chÕ c¸c kho¶n cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n. Theo QuyÕt ®Þnh 1381/2002/Q§-NHNN ban hµnh ngµy 16/12/2002 vÒ viÖc cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n ®· cho phÐp c¸c NHTM ®­îc thùc hiÖn cho vay kh¸ch hµng kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, tuy nhiªn c¸c NHTM ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu nµy ®· kÝch thÝch c¸c NHTM t¨ng c­êng c¸c kho¶n cho vay cña m×nh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c DNNN, c¸c doanh nghiÖp uy tÝn, lµm ¨n l©u n¨m víi kh¸ch hµng, kh«ng lµm mÊt ®i c¸c c¬ héi kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. (2) VÒ ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m: Cho phÐp viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp lµ nhµ ®Êt theo “gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸” chø kh«ng ph¶i ®Þnh gi¸ theo khung gi¸ cña Nhµ n­íc quy ®Þnh. Nhê viÖc ®æi míi nµy ®· gi¶i quyÕt ®­îc rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c NHTM trong viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ®Ó chñ ®éng trong cho vay vµ thu håi vèn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM còng ph¶i tÝch cùc cã c¸c biÖn ph¸p nh»m ®æi míi mét c¸ch ®ång bé ho¹t ®éng tÝn dông nh­: t¨ng c­êng tiÕp thÞ, ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n lín cã hiÖu qu¶ b»ng viÖc thµnh lËp c¸c bé phËn nghiªn cøu, chñ ®éng tiÕp cËn c¸c dù ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶; n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông b»ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay, t¨ng c­êng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng; n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra néi bé, ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé tÝn dông… Cïng víi nh÷ng c¶i c¸ch tõ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch tÝch cùc cña b¶n th©n c¸c ng©n hµng, t¨ng tr­ëng tÝn dông trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gia t¨ng nhanh chãng. B¶ng 9: Møc t¨ng tr­ëng tÝn dông cña c¸c NHTM ViÖt Nam qua c¸c n¨m (§¬n vÞ: Ngh×n tû VN§) N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc 125 93% 226 180% 297 131% Nguån: T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ 1.5.2003 4.1.3. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi Ho¹t ®éng cña NHTM trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®· trë thµnh m¶ng ho¹t ®éng quan träng mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho ho¹t ®éng kinh doanh ®a n¨ng cña c¸c NHTM. C¸c h×nh thøc kinh doanh gåm: kinh doanh ngo¹i tÖ víi nghiÖp vô ACBIT; kinh doanh chªnh lÖch l·i suÊt bï trõ; kinh doanh tõ thay ®æi l·i suÊt ®­îc dù b¸o (Swap l·i suÊt). §Ó ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tª, c¸c NHTM cÇn ph¶i: - Më réng m¹ng l­íi kinh doanh ngo¹i tÖ. §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trong n­íc, cÇn më réng m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh, ®iÓm giao dÞch cña NHTM, tr­íc hÕt tËp trung vµo c¸c vïng cã ho¹t ®éng kinh tÕ m¹nh, hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao, ®Æc biÖt lµ cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­ n­íc ngoµi. Thµnh lËp c¸c phßng kinh doanh ngo¹i tÖ ë c¸c chi nh¸nh, ®­îc trang bÞ c¸c m¸y cung cÊp tin tøc, l·i suÊt, tû gi¸ cña Reuters hoÆc Telerate Bloomberg, cã c¸c m¸y tÝnh nèi m¹ng cã l¾p ®Æt phÇn mÒm tÝnh to¸n thèng kª, dù b¸o tû gi¸ c¸c giao dÞch, hÖ thèng thiÕt bÞ th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c nh­ ®iÖn tho¹i, fax, telex…®Ó cã thÓ liªn l¹c trùc tiÕp víi bÊt kú ng©n hµng nµo trong cïng hÖ thèng còng nh­ kh¸c hÖ thèng. §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ph¶i cã chiÕn l­îc më réng m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý réng kh¾p thÕ giíi, mµ tr­íc hÕt lµ khu vùc §«ng Nam ¸, thùc sù tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ, ®ång thêi nhanh chãng n©ng cÊp c¸c phßng bu«n tiÒn (Dealing Room), t¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ. - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh. Bªn c¹nh USD- chiÕm tû lÖ lín trong giao dÞch th× c¸c NHTM còng cÇn ®a d¹ng ho¸ lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh nh­ EUR, GBP, JPY, HKD… tr¸nh phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo USD, ph©n t¸n rñi ro, thÝch nghi ®­îc víi nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vÒ tû gi¸. Tuy nhiªn, ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh, ng©n hµng còng ph¶i tÝnh ®Õn nhu cÇu vÒ lo¹i ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng. - §a d¹ng hãa nghiÖp vô kinh doanh. Gióp NHTM më réng quy m«, t¹o sù t¨ng tr­ëng c¶ vÒ l­îng vµ chÊt trong ho¹t ®éng nµy, ®ång thêi hç trî c¸c nghiÖp vô kh¸c, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña ng©n hµng. HiÖn nay, chñ yÕu c¸c NHTM chØ tiÕn hµnh giao dÞch ngay, giao dÞch ho¸n ®æi vµ kú h¹n rÊt Ýt. §èi víi giao dÞch giao ngay, c¸c NHTM cÇn tiÕp tôc më réng quy m«, tiÕp tôc thu hót kh¸ch hµng giao dÞch ngo¹i tÖ víi m×nh. §èi víi nghiÖp vô ho¸n ®æi vµ kú h¹n ph¶i giíi thiÖu gióp kh¸ch hµng hiÓu râ vÒ nghiÖp vô nµy vµ lîi Ých cña chóng. HiÖn nay, NHNN ®ang nghiªn cøu ®Ó ®­a vµo thùc hiÖn thªm nhiÒu lo¹i h×nh míi nh­: më réng ph¹m vi c¸c NHTM thùc hiÖn nghiÖp vô Option (hiÖn nay cã 5 ng©n hµng ®­îc phÐp triÓn khai nghiÖp vô Option lµ Ng©n hµng Eximbank, Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cæ phÇn XuÊt nhËp khÈu, Ng©n hµng §T&PT, Ng©n hµng NN&PTNT), hîp ®ång Future, c«ng cô phßng ngõa rñi ro (hedging)… - T¨ng c­êng ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn göi ngo¹i tª. Ng©n hµng cÇn ph¶i cã sù qu¶n lý, ®iÒu hµnh mét sè ngo¹i tÖ trªn c¸c tµi kho¶n tiÒn göi Nostro sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, sè d­ ë møc nµo cho võa ®Ó võa ®¶m b¶o thanh to¸n v·ng lai phôc vô kh¸ch hµng trong n­íc cã quan hÖ kinh doanh ®èi ngo¹i, ®Õn møc nµo th× cÇn ¸p dông c¬ chÕ tù ®éng ®· ®­îc tho¶ thuËn víi ng©n hµng ®èi t¸c hay ®¬n ph­¬ng quyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng vèn sang c¸c lo¹i h×nh kinh doanh tiÒn göi kh¸c theo th«ng lÖ th­¬ng tr­êng nh»m b¶o ®¶m an toµn vèn vµ sinh lîi cao h¬n. - Thùc hiÖn tèt c¸c nghiÖp vô liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ. Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét ho¹t ®éng liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ. Muèn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ. Cã phôc vô kh¸ch hµng thanh to¸n thuËn lîi th× kh¸ch hµng sÏ ®Õn quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng nhiÒu h¬n, ng©n hµng sÏ cã nguån cung cÊp ngo¹i tÖ tõ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµ b¸n ngo¹i tÖ cho doanh nghiÖp nhËp khÈu. §Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, c¸c NHTM cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: + ChÝnh s¸ch thu hót kh¸ch hµng nh­: miÔn ký quü, gi¶m chi phÝ giao dÞch cho kh¸ch hµng l©u n¨m, t­ vÊn cho kh¸ch hµng gióp kh¸ch hµng hoµn thiÖn bé chøng tõ ®Ó viÖc thanh to¸n nhanh h¬n, an toµn h¬n + §Èy m¹nh ¸p dông c«ng nghÖ vµo c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ, ph¸t triÓn vµ sö dông m¹ng thanh to¸n quèc tÕ SWIFT víi hiÖu qu¶ cao nhÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thanh to¸n quèc tÕ. + Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i víi c¸c NHTM kh¸c nhÊt lµ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó tËn dông sù trî gióp vÒ ®µo t¹o nghiÖp vô, khai th¸c th«ng tin kinh tÕ… 4.1.4. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng më Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NHTM trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ®a d¹ng dÉn ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn kh¶ dông ph¶i chñ ®éng vµ linh ho¹t h¬n. T¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më, NHNN tæ chøc mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸. T¹i c¸c phiªn giao dÞch cña thÞ tr­êng më, c¸c NHTM CP cã thÓ tham gia mua giÊy tê cã gi¸ nÕu NHNN b¸n vµ b¸n l¹i giÊy tê cã gi¸ nÕu NHNN mua.. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, NHNN ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n lµm c¬ së ph¸p lý nh­ Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Quy chÕ qu¶n lý vèn kh¶ dông vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c cã kiªn quan. Mét sè bé phËn ®­îc thµnh lËp nh­ Ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, l¾p ®Æt thiÕt bÞ vµ cµi ®Æt c¸c ch­¬ng tr×nh…Ngµy 12/7/2000, phiªn giao dÞch ®Çu tiªn cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc tiÕn hµnh vµ ®· thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶. TÝnh ®Õn th¸ng 9/2002, thµnh viªn cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më gåm 4 NHTM QD, 10 NHTM CP, 5 chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, 1 ng©n hµng liªn doanh. Trong n¨m 2002, doanh sè giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¨ng m¹nh so víi n¨m 2001, doanh sè mua ®¹t trªn 7.200 tû ®ång b»ng kho¶ng 218% tæng doanh sè mua cña n¨m 2001; doanh sè b¸n ®¹t 1.700 tû ®ång, b»ng kho¶ng 274% doanh sè b¸n n¨m 2001 T¹p chÝ Ng©n hµng Sè 3/2003 . Th«ng qua viÖc mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng më, c¸c NHTM cã thÓ c©n ®èi vèn vµ sö dông nguån vèn cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng linh ho¹t vµ hiÖu qu¶. ThÞ tr­êng më lµ n¬i c¸c NHTM cã thÓ “®Çu t­” khi thõa vèn kh¶ dông ®ång thêi ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c NHTM trong tr­êng hîp cã nh÷ng biÕn ®éng ®ét xuÊt. Do vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c NHTM trªn thÞ tr­êng më c¸c NHTM cÇn ph¶i: - §a d¹ng ho¸ danh môc chøng tõ cã gi¸ trong c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Më réng c¸c lo¹i h×nh kinh doanh, dÞch vô nh­ ®Çu t­ tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, t¹o hµng hãa cho c¸c giao dÞch víi NHNN - Hoµn chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ thÞ tr­êng mua b¸n l¹i tÝn phiÕu gi÷a c¸c NHTM víi kh¸ch hµng vµ ®­a thÞ tr­êng nµy vµo ho¹t ®éng, nh»m sö dông linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ nguån vèn kinh doanh - T¨ng tÇn sè phiªn giao dÞch vµ rót ng¾n thêi h¹n giao dÞch. HiÖn nay, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc thùc hiÖn 2 phiªn/ tuÇn víi thêi h¹n c¸c hîp ®ång biÕn ®éng tõ 15 ngµy ®Õn 120 ngµy, trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c giao dÞch víi thêi h¹n 30 ngµy chiÕm tíi 61%, thêi h¹n d­íi 30 ngµy chØ chiÕm 10% T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ 1.11.2003 . §Æc ®iÓm giao dÞch nµy thÓ hiÖn sù thiÕu linh ho¹t cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Tæ chøc giao dÞch hµng ngµy lµ ®ßi hái b¾t buéc cña c¬ chÕ kiÓm so¸t l·i suÊt liªn ng©n hµng. Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, gi¶i ph¸p nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh song song víi viÖc më réng ph¹m vi ®èi t¸c vµ ®èi t­îng giao dÞch. - Quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng dù b¸o vèn kh¶ dông, ph©n tÝch ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c cho tõng giao dÞch t¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më. - Trang bÞ bæ sung c¬ së vËt chÊt, b¶o ®¶m ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn giao dÞch thÞ tr­êng më thuËn lîi chÝnh x¸c. 4.2. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c NHTM hiÖn ®¹i ngµy nay ®ang dÇn chuyÓn dÞch träng t©m tõ tËp trung thùc hiÖn nghiÖp vô truyÒn thång sang cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng tiÖn Ých cho kh¸ch hµng. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô mét mÆt ®em l¹i lîi nhuËn, mÆt kh¸c lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ph©n t¸n rñi ro. VËy c¸c NHTM cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn viÖc ph¸t triÓn vµ ®æi míi c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, trong ®ã cã mét sè dÞch vô cÇn ®­îc tÝch cùc triÓn khai nh­: - DÞch vô qu¶n lý vµ chi tr¶ tiÒn l­¬ng cho c¸n bé nh©n viªn c¸c do¹nh nghiÖp lín cã sè ng­êi lao ®éng nhiÒu. DÞch vô nµy kh«ng chØ ®em l¹i thu nhËp cho ng©n hµng qua viÖc thu phÝ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng t¨ng sè d­ trong tµi s¶n nî ®Ó cho vay, ®Çu t­ quay vßng vèn - DÞch vô thanh to¸n hé tiªu dïng lµ mét dÞch vô trong ®ã ng©n hµng ®øng ra thay mÆt cho chñ tµi kho¶n thùc hiÖn thanh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu nh­: tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn nhµ… - DÞch vô thanh to¸n mua b¸n bÊt ®éng s¶n ®­îc mét sè NHTM CP nhÊt lµ NHTM CP ¸ Ch©u tÝch cùc triÓn khai vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan, ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng tÝn nhiÖm - DÞch vô t­ vÊn ®ang ®­îc nhiÒu NHTM më réng tíi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng trong quan hÖ tÝn dông, mua b¸n ngo¹i tÖ, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, thanh to¸n mua b¸n nhµ, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, mua b¸n cæ phÇn cña ng©n hµng. - DÞch vô ng©n hµng ®èi ngo¹i còng ®ang ®­îc ph¸t triÓn. C¸c ng©n hµng lín ë n­íc ta ®· kÕt nèi m¹ng th«ng tin cña m×nh ®Õn mét sè doanh nghiÖp lín, do ®ã cÇn triÖt ®Ó khai th¸c, xö lý th«ng tin ®Ó më réng kh«ng gian giao dÞch cña c¸c ng©n hµng ®Ó ph¸t huy hÕt nh÷ng tiÖn Ých cña m¹ng th«ng tin trong viÖc xö lý nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ th«ng qua m¹ng tõ ng©n hµng ®Õn doanh nghiÖp, còng nh­ tõ ng©n hµng mÑ ®Õn c¸c ng©n hµng chi nh¸nh trong c¸c nghiÖp vô nh­ më L/C, thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ… - C¸c dÞch vô kh¸c nh­: chi tr¶ kiÒu hèi, chuyÓn tiÒn toµn cÇu theo hÖ thèng ®¹i lý cña tæ chøc Western Union, dÞch vô cho thuª ng¨n tñ s¾t… còng cÇn ®­îc chó träng ph¸t triÓn h¬n n÷a. Víi nh÷ng cè g¾ng vµ nç lùc kh«ng ngõng, c¸c NHTM còng ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ trong viÖc ph¸t triÓn dÞch vô ®Æc biÖt lµ: §Èy m¹nh ph¸t triÓn dÞch vô thanh to¸n thÎ. C¸c lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ cña c¸c tËp ®oµn næi tiÕng ®ang ®­îc c¸c NHTM më réng lµm ®¹i lý ph¸t hµnh vµ thanh to¸n nh­: Master Card, Visa Card. Riªng Vietcombank cßn thanh to¸n thÎ Amex Card. Víi tiÖn Ých sö dông tr­íc nguån vèn cña ng©n hµng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ vµ dÞch vô… t¹i gÇn 7000 ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n thÎ nh­: c¸c siªu thÞ, nhµ hµng, kh¸ch s¹n… ng­êi dïng thÎ cã thÓ rót tiÒn mÆt t¹i h¬n 500.000 m¸y ATM ho¹t ®éng 24/24 giê. Bªn c¹nh thÎ tÝn dông quèc tÕ, thÎ thanh to¸n néi ®Þa còng rÊt ph¸t triÓn, ®ã lµ c¸c lo¹i ATM, Vietcombank Card, ThÎ thanh to¸n §«ng ¸, Sacombank Card, Ph­¬ng Nam Card, Eximbank Card. §iÓn h×nh vµ n¨ng ®éng h¬n c¶ lµ NHTM CP ¸ Ch©u víi ACB Card, gåm c¸c lo¹i: Saigon Co.op, Mai Linh, Saigon touristt, Citimart, ACB E.card…§i ®Çu trong lÜnh vùc nµy ph¶i kÓ ®Õn Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. TÝnh ®Õn nay sè l­îng thÎ tÝn dông quèc tÕ: Vietcombank Visa, Vietcombank MasterCard, Vietcombank America Express cña Vietcombank ®· ®¹t trªn 4000 thÎ víi doanh sè sö dông trªn 120 tû ®ång ViÖt Nam chiÕm tíi 455 thÞ phÇn ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ ë ViÖt Nam. Vietcombank còng lµ ng©n hµng duy nhÊt ë n­íc ta chÊp nhËn thanh to¸n c¶ 5 lo¹i thÎ th«ng dông nhÊt thÕ giíi: Visa, MasterCard, America Express, JCB, Dines Club, doanh sè thanh to¸n cña Vietcombank n¨m 2002 ®¹t gÇn 100 triÖu USD vµ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t 55 triÖu USD. Bªn c¹nh ®ã, Vietcombank ®· cã trªn 100 m¸y ATM vµ ®ang më réng m¹ng l­íi lªn 200 m¸y, doanh sè thanh to¸n n¨m 2002 ®¹t gÇn 1800 tû ®ång vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t gÇn 1000 tû ®ång T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 9/2003 . C¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ tr­êng dÞch vô tµi kho¶n c¸ nh©n. Trong mét sè thµnh phè ®«ng d©n c­, nhiÒu doanh nghiÖp t­ nh©n ®ang ph¸t triÓn, nhiÒu ng­êi cã thu nhËp kh¸, c¸c NHTM ®ang tÊn c«ng m¹nh mÏ vµo thÞ tr­êng dÞch vô ng©n hµng b¸n lÎ hiÖn ®¹i trong d©n c­. Th«ng qua viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n, c¸c NHTM cung cÊp c¸c tiÖn Ých ng©n hµng cho mäi ®èi t­îng d©n c­. §©y còng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®ét ph¸ trong kÕ ho¹ch thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng. Th«ng qua tµi kho¶n c¸ nh©n, c¸c kh¸ch hµng cßn ®­îc sö dông dÞch vô ng©n hµng qua m¹ng nh­: Internet banking, E- banking, Home banking, Phone banking, Mobile banking…§Æc biÖt lµ kh¸ch hµng vµ ng©n hµng sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­: sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, thÎ thanh to¸n. Cã thÓ thÊy râ t×nh h×nh nµy qua phô lôc b¶ng 4. §Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, më réng ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng b¸n lÎ trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, Nhµ n­íc cÇn sím cã LuËt thanh to¸n, tr­íc m¾t chØnh söa mét sè v¨n b¶n d­íi luËt (nh­ NghÞ ®Þnh vÒ SÐc…) ®Ó phï hîp víi thùc tiÔn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau: - C¸c NHTM cÇn thay ®æi t­ duy kinh doanh theo h­íng ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng hiÖn ®¹i, ®ã lµ tËp trung ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh- ng©n hµng, coi chÊt l­îng dÞch cô lµ yÕu tè t¹o ra nÐt riªng cho mçi ng©n hµng. - Ph¸t huy néi lùc n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh - TÝch cùc x©y dùng hÖ thèng h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. - N©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nh©n sù 4.3. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh. C¸c NHTM n­íc ta cÇn ph¶i x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ kinh doanh míi ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hµnh. C¬ chÕ kinh doanh ®­îc hoµn thiÖn mét c¸ch ®ång bé, cã nghÜa lµ c¸c c¬ chÕ quyÕt s¸ch kinh doanh, c¬ chÕ kÝch thÝch, c¬ chÕ rµng buéc bªn trong ng©n hµng, c¬ chÕ c©n b»ng lîi Ých ph¶i ®­îc hoµn thiÖn. C¸c c¬ chÕ nµy ph¶i ®­îc h×nh thµnh vµ thèng nhÊt qu¶n lý trong c¸c ng©n hµng tõ trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng, tõ c¸c chi nh¸nh cÊp 1 ®Õn c¸c chi nh¸nh cÊp 4 cña c¸c ng©n hµng vµ trong néi bé tõng chi nh¸nh. Cô thÓ: Thø nhÊt, c¬ chÕ quyÕt s¸ch kinh doanh: Trong néi bé tõng NHTM cã c¸c chi nh¸nh ë c¸c cÊp kh¸c nhau, thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp mét c¸ch t­¬ng ®èi nªn chõng mùc nµo ®ã ®­îc ®éc lËp trong quyÕt ®Þnh kinh doanh ®Ó ph¸t huy quyÒn tù chñ cña m×nh. QuyÕt s¸ch ®óng ®¾n vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao ph¶i thÓ hiÖn sù kÕt hîp trÝ tuÖ cña tËp thÓ víi tÝnh quyÕt ®o¸n cña ng­êi gi¸m ®èc, ®iÒu hµnh ®Ó thèng nhÊt thùc hiÖn Thø hai, c¬ chÕ kÝch thÝch: X©y dùng quy chÕ thi ®ua, khen th­ëng, ph¸t huy s¸ng kiÕn, trªn c¬ së hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ môc ®Ých kinh doanh cña tõng chi nh¸nh ®Ó lµm ®éng lùc thóc ®Èy c¸n bé nh©n viªn thùc hiÖn tèt ®Þnh h­íng kinh doanh cña m×nh. Thø ba, c¬ chÕ rµng buéc: Ph©n ®Þnh râ ranh ríi tr¸ch nhiÖm ®èi víi rñi ro, trùc tiÕp g¾n tr¸ch nhiÖm cho nh÷ng ng­êi quyÕt s¸ch, ng­êi thõa hµnh nhiÖm vô. §Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé trong ho¹t ®éng ng©n hµng, c¸c NHTM ph¶i x©y dùng quy tr×nh nghiÖp vô trong cho vay, huy ®éng vèn, dÞch vô…trong ®ã quy ®Þnh rÊt cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña tõng ng­êi ®èi víi tõng mÆt nghiÖp vô ng©n hµng. Thø t­, c¬ chÕ ph©n phèi thu nhËp (c¬ chÕ c©n b»ng lîi Ých): C¸c NHTM ph¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n phèi tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng… ®Ó dÇn ®¶m b¶o ng­êi cã cèng hiÕn lín, hiÖu qu¶ lao ®éng cao sÏ cã thu nhËp cao vµ ng­îc l¹i. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n, c¸c NHTM ph¶i phèi hîp sù ®ång t×nh cña tËp thÓ trªn c¬ së cô thÓ ho¸ hiÖu qu¶ kinh doanh do tõng nghiÖp vô ®em l¹i ®Ó cã søc thuyÕt phôc cao. Tãm l¹i, c¸c c¬ chÕ nµy trong hÖ thèng kinh doanh hîp nhÊt thµnh mét chØnh thÓ thèng nhÊt. C¸c c¬ chÕ nµy ®­îc x©y dùng mét c¸ch c©n ®èi, hîp lý hµi hoµ sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c NHTM ngµy mét ph¸t triÓn h¬n. 5. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña c¸c NHTM N©ng cao vai trß vµ hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh vÜ m« cña NHNN, tõng b­íc ®iÒu chØnh c¬ cÊu, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m th¸o gì khã kh¨n, thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô, ®Çu t­ n­íc ngoµi, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng NHTM th«ng qua viÖc h×nh thµnh ®ång bé m«i tr­êng ph¸p lý liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM, ¸p dông ®Çy ®ñ h¬n c¸c thiÕt chÕ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ an toµn trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, ®¶m b¶o tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp C¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng, thùc hiÖn b¶o hé c¸c NHTM trong n­íc mét c¸ch cã chän läc, cã ®iÒu kiÖn, cã thêi h¹n, ph©n biÖt chøc n¨ng cña NHNN vµ NHTM QD, chøc n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch víi chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ cña NHTM, ®¶m b¶o quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c NHTM trong kinh doanh. Hç trî vµ khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô ng©n hµng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, c¶i tiÕn c«ng nghÖ Më cöa thÞ tr­êng trong n­íc trªn c¬ së xo¸ bá dÇn c¸c giíi h¹n vÒ sè l­îng ®¬n vÞ, ph¹m vi, tû lÖ gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi hoÆc tæng giao dÞch nghiÖp vô ng©n hµng, b¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh n­íc ngoµi theo c¸c cam kÕt song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Chñ ®éng vµ tÝch cùc chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ng©n hµng vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ kh¸c. Tõng b­íc t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng cho c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh- ng©n hµng trong n­íc vµ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. Tõng b­íc n©ng cao vÞ thÕ cña ®ång ViÖt Nam, x©y dùng kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi tù do VND, thùc hiÖn thanh to¸n b»ng VND trªn l·nh thæ ViÖt Nam, t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh tiÒn tÖ vµ cung øng dÞch vô ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin tµi chÝnh ng©n hµng vµ më réng c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ph¸t triÓn c¸c c«ng cô giao dÞch trªn thÞ tr­êng më nh»m ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ s©u réng, cã tÝnh thanh kho¶n cao. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng vÒ tµi chÝnh- tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c phï hîp víi c¸c cam kÕt quèc tÕ, tÝch cùc tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh vµ thÓ chÕ hîp t¸c, gi¸m s¸t, trao ®æi th«ng tin víi c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. KÕt luËn Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng ®ang lµ xu thÕ cña thêi ®¹i, cã tÝnh kh¸ch quan do sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng. ViÖt Nam, khi héi nhËp víi thÕ giíi cã thÓ tranh thñ nguån vèn, tiÕp cËn nhanh víi c«ng nghÖ ng©n hµng míi, víi c¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh tiªn tiÕn nhÊt, tiÕp cËn nhanh h¬n víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trong khu vùc vµ thÕ giíi… tõ ®ã cã thÓ ph¸t triÓn néi lùc cña m×nh, më réng ho¹t ®éng ra n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· liªn tôc c¶i c¸ch theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng, ®¶m b¶o ph©n bæ cã hiÖu qu¶ vµ an toµn c¸c nguån lùc tµi chÝnh nh»m v÷ng b­íc tiÕn vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Tuy nhiªn, ®Ó ®Èy nhanh héi nhËp, còng nh­ nh»m tranh thñ nh÷ng c¬ héi vµ ®èi mÆt ®­îc víi nh÷ng th¸ch thøc khi héi nhËp, ViÖt Nam cÇn tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, mµ ®Æc biÖt lµ Trung quèc- do Trung Quèc cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam vÒ chÕ ®é kinh tÕ- x· héi vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cña hai n­íc còng ®ang trªn con ®­êng c¶i c¸ch mét c¸ch toµn diÖn vµ s©u réng. Do ®ã ViÖt Nam cã thÓ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u mµ Trung Quèc ®· ¸p dông thµnh c«ng, vËn dông linh ho¹t vµo t×nh h×nh thùc tiÔn cña m×nh ®Ó nhanh chãng ®­a hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam s¸nh ngang víi c¸c ng©n hµng hiÖn ®¹i trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Víi khu«n khæ h¹n hÑp cña kho¸ luËn vµ cã thÓ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng s¬ suÊt nhÊt ®Þnh song em xin m¹nh d¹n ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn nhá bÐ cña m×nh vµo sù ph¸t triÓn chung cña hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ §Æng ThÞ Nhµn cïng c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Kinh tÕ Ngo¹i Th­¬ng cña tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng ®· gióp em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Phô lôc B¶ng 1: Tæng tµi s¶n cã cña NHMT CP ACB tõ n¨m 1998- 2002 §¬n vÞ: tû ®ång Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn NHTM CP ACB 2002 B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña NHTM CP Sµi Gßn Th­¬ng TÝn 2002 2001 2000 1999 1998 Tæng tµi s¶n 4.298,3 3.134,3 2.202,4 1.562,6 1.528,1 D­ nî tÝn dông 3.300,5 2.326,5 1.455,1 1.221,2 1.067,0 Huy ®éng vèn 3.856,2 2.850,5 1.998,3 1.422,8 1.400,6 Vèn ®iÒu lÖ 271,7 190,0 137,7 71,0 71,0 L·i rßng/ tæng tµi s¶n b×nh qu©n 1,45% 1,01% 0,88% 0,58% 0,36% L·i rßng/ vèn ®iÒu lÖ b×nh qu©n 25,44% 19,01% 20,44% 12,68% 7,04% Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn cña NHTM CP Sµi Gßn Th­¬ng TÝn 2002 B¶ng 3: Tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn ë NHTM CP Eximbank §¬n vÞ: tû ®ång Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn cña NHTM CP Eximbank 2002 B¶ng 4: T×nh h×nh sö dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n t¹i c¸c NHTM ViÖt Nam trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh §¬n vÞ: tû ®ång; % cña tõng ph­¬ng tiÖn so víi tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n Ph­¬ng thøc thanh to¸n Doanh sè 2001 Doanh sè 2002 Doanh sè 5 th¸ng 2003 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % SÐc 2.948 0,3 4.480 0,4 2.755 0,6 Uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn 678.224 77,9 846.509 76,1 345.218 69,2 Uû nhiªm thu 33.269 3,8 43.035 3,9 22.115 4,4 ThÎ- ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c 156.280 18 218.288 19,6 128.296 25,4 Tæng céng 870.744 100 1.112.312 100 499.014 100 Nguån: T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 9/2003 Tµi liÖu tham kh¶o 1. S¸ch Ngµnh ng©n hµng Trung Quèc- nh÷ng xung ®ét trong ®Çu t­ n­íc ngoµi (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 2. S¸ch Ngµnh tiÒn tÖ Trung Quèc b­íc vµo thÕ kû míi (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 3. S¸ch C¶i c¸ch, ph¸t triÓn vµ quèc tÕ ho¸ ngµnh tiÒn tÖ Trung Quèc (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 4. S¸ch Nghiªn cøu so s¸nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam vµ c¶i c¸ch kinh tÕ ë Trung Quèc (NXB ChÝnh trÞ quèc gia- GS.TS Lª H÷u TÇng- GS L­u Hµm Nh¹c) 5. S¸ch ThÓ chÕ Kinh tÕ thÞ tr­êng cã ®Æc s¾c Trung Quèc (NXB Khoa häc x· héi- TS. NguyÔn Kim B¶o) 6. S¸ch Trung Quèc- nh×n l¹i mét chÆng ®­êng ph¸t triÓn (NXB TrÎ- DÞch gi¶: NguyÔn Quèc Th¾ng, Hoµng Quèc Hïng) 7. T¹p chÝ Far Eastern Economic Review 8. T¹p chÝ The Economist 9. T¹p chÝ Business Week 10. T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng 11. T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh tiÒn tÖ 12. T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ- x· héi 13. T¹p chÝ Ng©n hµng 14. T¹p chÝ Th«ng tin tµi chÝnh 15. T¹p chÝ Tµi chÝnh 16. T¹p chÝ Nghiªn cøu Trung Quèc 17. T¹p chÝ Tin häc Ng©n hµng 18. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ 19. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn 20. B¸o c¸o th­êng niªn cña NHNN, c¸c NHTM 21. B¸o c¸o T×nh h×nh thùc hiÖn nghÞ quyÕt 07- NQ- TW (NHNN) ._.