Các thể chế quản lý nhà nước về chi tiêu công

A. LêI Më §ÇU Mét trong nh÷ng thµnh tùu lín cña c«ng cuéc ®æi míi h¬n 20 n¨m qua ë n­íc ta lµ ®· h×nh thµnh mét nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn, víi c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau ngµy cµng ph¸t triÓn n¨ng ®éng. Trong ®ã, khu vùc trÎ trung vµ n¨ng ®éng h¬n c¶ lµ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Kinh tÕ t­ nh©n cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nhÊt lµ khi ViÖt Nam ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thùc tÕ trªn thÕ giíi cho thÊy quèc gia nµo cã nÒn kinh tÕ t­ nh©n tham gia nhiÒu nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt vµ s©u s¾c nhÊt vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× quèc gia ®ã sÏ cã ­u thÕ trong c¹nh tranh. ë ViÖt Nam kinh tÕ t­ nh©n tuy cã nhiÒu ®ãng gãp quan träng nh­ đóng góp lớn vào GDP của cả nước, giải quyết công ăn việc làm cho một số lượng lớn lao động nh­ng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, khã kh¨n vµ thö th¸ch. Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do xuÊt ph¸t ®iÓm cña chóng ta cßn thÊp, c¸c ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng cßn nhiÒu bÊt cËp, nh÷ng quan niÖm suy nghÜ kh«ng ®óng ®¾n cña mét bé phËn c«ng chøc nhµ n­íc. Từ đó dẫn đến yêu cầu cấp thiết là phải có những giải pháp hợp lý để phát triển khu vực kinh tế tư nhân khi ®Êt n­íc ta ®ang héi nhËp quèc tÕ. Vµ ®Ó cã thÓ trë thµnh ®éng lùc t¨ng tr­ëng thùc thô vµ tham gia héi nhËp quèc tÕ thµnh c«ng, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n sÏ ph¶i v­ît qua nh÷ng thö th¸ch rÊt lín. Từ những vai trò và ý nghĩa trên em quyết định chọn đề tài: “Phát triển khu vực kinh tế tư nhân trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế”để viết. Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, em mong được sự giúp đỡ vµ gãp ý của thÇy giáo. Qua đó em cũng xin chân thành cảm ơn thÇy giáo đã tận tình giúp đỡ chúng em trong quá trình thực hiện và hoàn thành đề tài này. B. NéI DUNG I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kinh tÕ t­ nh©n: 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ t­ nh©n: 1.1. Kh¸i niÖm: * Kinh tÕ t­ nh©n lµ kh¸i niÖm chØ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, bao gåm c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n suÊt kinh doanh thuéc nhãm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. Tiªu thøc c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh mét thµnh phÇn kinh tÕ, mét h×nh thøc tæ chøc s¶n suÊt nµo ®ã cã thuéc kinh tÕ t­ nh©n hay kh«ng lµ quan hÖ s¶n suÊt tr­íc hÕt lµ quan hÖ së h÷u. Theo ®ã kinh tÕ t­ nh©n lµ mét khu vùc kinh tÕ dùa trªn së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n suÊt (hoÆc vèn) víi c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh doanh nh­ doanh nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t­ nh©n Kinh tÕ t­ nh©n bao gåm: - Kinh tÕ c¸ thÓ lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n suÊt vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh. - Kinh tÕ tiÓu chñ còng lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n suÊt nh­ng cã thÓ thuª m­ín lao ®éng, tuy nhiªn, thu nhËp vÉn chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng vµ vèn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh. - Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n lµ h×nh thøc kinh tÕ mµ s¶n suÊt, kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa vÒ t­ liÖu s¶n suÊt vµ bãc lét søc lao ®éng lµm thuª. * C¸c quan hÖ kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh tÕ t­ nh©n: - Quan hÖ së h÷u: kinh tÕ t­ nh©n thÓ hiÖn së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n suÊt (hoÆc vèn) còng nh­ phÇn cña c¶i vËt chÊt ®­îc t¹o ra tõ t­ liÖu s¶n suÊt hay vèn ®ã. Nã bao gåm së h÷u t­ nh©n nhá, lµ së h÷u cña nh÷ng ng­êi lao ®éng tù do, s¶n suÊt ra s¶n phÈm nhê lao ®éng cña chÝnh m×nh vµ c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh (nh­ thî thñ c«ng c¸ thÓ, tiÓu th­¬ng, c¸c hé n«ng d©n…) vµ së h÷u t­ nh©n lín cña c¸c nhµ s¶n suÊt kinh doanh trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Çu t­ ë ViÖt Nam. - Quan hÖ qu¶n lý: xuÊt ph¸t tõ quan hÖ së h÷u cña kinh tÕ t­ nh©n, quan hÖ qu¶n lý cña khu vùc kinh tÕ nµy gåm c¸c quan hÖ qu¶n lý dùa trªn së h÷u t­ nh©n nhá vµ quan hÖ qu¶n lý dùa trªn së h÷u t­ nh©n lín. Quan hÖ qu¶n lý dùa trªn së h÷u t­ nh©n nhá lµ quan hÖ dùa trªn sù tù tæ chøc, ®iÒu hµnh hay tæ chøc, ®iÒu hµnh ph©n c«ng viÖc trong néi bé gia ®×nh, gi÷a c¸c thµnh viªn gia ®×nh víi nhau. Quan hÖ qu¶n lý dùa trªn së h÷u t­ nh©n lín lµ quan hÖ qu¶n lý giòa chñ thÓ qu¶n lý víi ®èi t­îng qu¶n lý vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý, gi÷a ng­êi qu¶n lý víi ng­êi bÞ qu¶n lý. - Quan hÖ ph©n phèi: Trong kinh tÕ t­ nh©n, quan hÖ ph©n phèi dùa trªn c¬ së c¸c lo¹i h×nh së h÷u t­ nh©n kh¸c nhau. §èi víi c¸c c¬ së s¶n suÊt kinh doanh mµ ng­êi së h÷u ®ång thêi lµ ng­êi trùc tiÕp lao ®éng, kh«ng thuª m­ín nh©n c«ng, th× ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n suÊt lµ tù ph©n phèi trong néi bé chñ thÓ kinh tÕ ®ã. Cßn ®èi víi c¸c c¬ së s¶n suÊt kinh doanh lín, chñ së h÷u t­ liÖu s¶n suÊt (hay vèn) sö dông lao ®éng cña lao ®éng lµm thuª th× ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n suÊt c¨n cø vµo së h÷u gi¸ trÞ, tøc lµ gi¸ trÞ søc lao ®éng cña lao ®éng lµm thuª vµ së h÷u t­ b¶n. Trong c¸c chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi kh¸c nhau th× quan hÖ ph©n phèi cña kinh tÕ t­ nh©n còng cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. 1.2. §Æc ®iÓm cña kinh tÕ t­ nh©n: Sù ph¸t triÓn tÝch cùc m¹nh mÏ cña kinh tÕ t­ nh©n lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Song nÕu kh«ng ®Þnh h­íng cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n th× tÊt yÕu sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc x¶y ra. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay, kinh tÕ t­ nh©n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: * Kinh tÕ t­ nh©n g¾n liÒn víi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng thÓ tù tiÕn hµnh s¶n xu¸t vµ l­u th«ng hµng ho¸ mét c¸ch b×nh th­êng, nÕu kh«ng thùc hiÖn nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ trong néi bé tõng thµnh phÇn vµ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau, gi÷a khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ t­ nh©n. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c khu vùc kinh tÕ chØ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ phô thuéc vµo nhau cña qu¸ trinh t¸i s¶n suÊt x· héi. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ, khu vùc kinh tÕ võa c¹nh tranh víi nhau, võa hîp t¸c, hç trî thóc ®Èy nhau, lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cña nhau theo c¬ chÕ thÞ tr­êng trong nÒn kinh tÕ thèng nhÊt. * Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ph¶i kÕt hîp víi c¸c môc tiªu ®éc lËp tù chñ, x· héi chñ nghÜa trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, më cöa, héi nhËp quèc tÕ. Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, kh«ng thÓ phñ nhËn kinh tÕ t­ nh©n cã ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i v× thÕ mµ nhµ n­íc cã thÓ ®Ó cho kinh tÕ t­ nh©n tù ®­îc tù do ph¸t triÓn. ThiÕu sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc khu vùc nµy sÏ ®i chÖnh h­íng, tù ph¸t sang chñ nghÜa t­ b¶n. Trong bèi c¶ch quèc tÕ hiÖn nay, khi chóng ta ®ang trªn con ®­êng héi nhËp th× cuéc ®Êu tranh b¶o vÖ ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ, réng h¬n ®ã lµ sù lùa chän con ®­êng ph¸t triÓn kinh tÕ cho riªng m×nh th× nhÊt thiÕt kh«ng thÓ thiÕu vai trß chñ ®¹o cña nhµ n­íc. * Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ph¶i nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu sau: huy ®éng vèn, t¹o viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp cña d©n c­, t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi vµ t¨ng thu ng©n s¸ch cho nhµ n­íc. * Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n theo h­íng ®a d¹ng ho¸ së h÷u, ®an xen c¸c h×nh thøc së h÷u theo c¸c h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. 2. Vai trß, vÞ trÝ cña ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ x· héi: §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n th× kinh tÕ t­ nh©n cã mét vÞ trÝ vµ vai trß quan träng nhÊt lµ trong khi n­íc ta ®ang héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Vai trß vµ vÞ trÝ cña ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ®­îc thÓ hiÖn ë bèn mÆt chñ yÕu sau: - Kinh tÕ t­ nh©n gãp phÇn thóc ®Èy tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¨ng GDP, lµm cho thÞ tr­êng s«i ®éng h¬n, hµng ho¸, dÞch vô phong phó vµ ®a d¹ng h¬n. V× thÕ gãp phÇn tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ cña ng­êi tiªu dïng dï lµ nh÷ng nhu cÇu nhá nhÊt. §ång thêi ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n cßn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, ®Èy nhanh tèc ®é l­u th«ng hµng ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, b¶o ®¶m ph¸t triÓn kinh tÕ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu gi÷a c¸c miÒn vµ víi c¸c ®Þa ph­¬ng víi nhau. - Vai trß kh«ng kÐm phÇn quan träng n÷a lµ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn gãp phÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cña x· héi nh­ vÊn ®Ò viÖc lµm, vÊn ®Ò thu nhËp n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi d©n, xoa ®ãi gi¶m nghÌo, tÖ n¹n x· h«Þ, huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­….. - Ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn gãp phÇn hç trî, thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, khai th¸c mäi tiÒm lùc vµ tµi nguyªn - Cuèi cïng ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn gãp phÇn khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n cßn lµ “ v­ên ­¬m” c¸c nhµ doanh nh©n giái cho ®Êt n­íc. 3. Nh÷ng lîi thÕ cña ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n: So s¸nh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c th× trong ho¹t ®éng kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cã nhiÒu lîi thÕ. §ã lµ khëi sù dÔ dµng, nhanh chãng thÝch nghi víi m«i tr­êng kinh doanh th­êng xuyªn thay ®æi vµ biÕn ®éng, cã thÓ “ ®¸nh nhanh, th¾ng nhanh vµ chuyÓn h­íng nhanh”. Bé m¸y qu¶n lý gän nhÑ, c¬ chÕ qu¶n lý - ®iÒu hµnh n¨ng ®éng, linh ho¹t. Ng­êi qu¶n lý, ®iÒu hµnh khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ doanh nghiÖp t­ nh©n cã tÝnh ®éc lËp vµ tù chñ rÊt cao. C¸c doanh nghiªp vµ c¸ nh©n cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n rÊt dÔ dµng ph¸t huy ®­îc b¶n chÊt cña chÕ ®é hîp t¸c, liªn doanh, liªn kÕt trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tr­íc tiªn lµ v× lîi Ých cña c¸ nh©n m×nh sau lµ ®Õn lîi Ých cña c¶ céng ®ång vµ c¶ ngµnh. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hép nhËp quèc tÕ, m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t th× quan hÖ hîp t¸c nµy l¹i cµng chÆt chÏ h¬n vµ h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp quy m« lín, c«ng ty cæ phÇn, h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh theo m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con…… 4. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë ViÖt Nam: ë ViÖt Nam khu vùc kinh tÕ t­ nh©n h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vµ thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: - Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®­îc ph¸t triÓn trªn ®Þa bµn réng, ®a d¹ng ho¸ vÒ h×nh thøc vµ quy m«. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn nµy kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng, tËp trung chñ yÕu ë c¸c thÞ trÊn, c¸c khu c«ng nghiÖp, thµnh phè… - Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®­îc ph¸t triÓn ®a ngµnh ®a nghÒ, ®a s¶n phÈm, trong ®ã tËp trung ph¸t triÓn víi quy m« lín vµ phæ biÕn lµ khinh doanh th­¬ng m¹i (chñ yÕu lµ b¸n lÎ), sau ®ã ®Õn c¸c lo¹i dÞch vô, kh¸ch s¹n du lÞch, giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng c¬ b¶n, kinh tÕ trang tr¹i cßn c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c ë n­íc ta rÊt Ýt, chËm ph¸t triÓn. - ë ViÖt Nam khã kh¨n cña ho¹t ®éng kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n th­êng gÆp ®ã lµ thiÕu vèn, n¨ng lùc tµi chÝnh thÊp, ®Êt ®ai, mÆt b»ng h¹n hÑp, c«ng nghÖ kü thuËt l¹c hËu, chËm ®æi míi, søc c¹nh tranh vµ chØ sè c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng kÐm, nguy c¬ rñi ro cao. - Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta lu«n bÞ ®éng trong quan hÖ thÞ tr­êng chñ yÕu ho¹t ®éng kinh doanh ë thÞ tr­êng néi ®Þa, sè doanh nghiÖp t­ nh©n v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi nãi chung cßn rÊt Ýt vµ th­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n. - Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña c¸n bé vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng ë khu vùc kinh tÕ t­ nh©n nãi chung cßn thÊp, ch­a ®­îc ®µo t¹o hÖ thèng, hÇu hÕt lµ lao ®éng phæ th«ng vµ lµm viÖc theo kinh nghiÖm lµ chñ yÕu. Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay th× chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng thay ®æi hîp lý, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu, nh÷ng khã kh¨n vµ ®¸p øng yªu cÇu cña quèc tÕ. II. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta thêi gian qua: Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta bao gåm kho¶ng h¬n 200.000 doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp; h¬n 2,6 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ, mét bé phËn cña gÇn 100.000 trang tr¹i vµ h¬n 10 triÖu hé n«ng d©n cã s¶n suÊt n«ng s¶n hµng ho¸ kh«ng tham gia c¸c hîp t¸c x· vµ c¸c tæ hîp t¸c. Trong sè nµy, 200.000 doanh nghiÖp t­ nh©n, víi c¸c tæ chøc kh¸c nhau (c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, doanh nghiÖp t­ nh©n mét chñ), cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n, th­êng ®­îc coi lµ khu vùc doanh nghiÖp t­ nh©n chÝnh thøc; sè cßn l¹i ®­îc tæ chøc kinh doanh ë h×nh thøc thÊp h¬n, ch­a cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ do ®ã th­êng ®­îc coi lµ khu vùc t­ nh©n phi chÝnh thøc hoÆc phi h×nh thøc.Tõ khi LuËt kinh doanh ®­îc ban hµnh(1-1-2000) doanh nghiÖp t­ nh©n ë n­íc ta ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Tr­íc ®ã, trong thêi gian 10 n¨m chóng ta ®· h×nh thµnh ®­îc mét ®éi ngò kho¶ng 40.000 doanh nghiÖp, nh­ng víi quyÒn kinh doanh rÊt h¹n chÕ, bÞ trãi buéc vµ bÞ kú thÞ nÆng nÒ. Doanh nghiÖp cña chóng ta vÉn chØ lµ mét lùc l­îng nhá yÕu, bÞ xem nhÑ vµ ®ãng gãp kh«ng ®¸ng kÓ vµo nÒn kinh tÕ. Trong suèt h¬n mét thËp kû ®Çu c¶i c¸ch, kinh tÕ n­íc ta t¨ng tr­ëng chñ yÕu nhê hai ®éng lùc xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, cßn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ch­a trá thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn nh­ ë c¸c “ con rång Ch©u ¸” vµ hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c. 1. Nh÷ng chuyÓn biÕn c¬ b¶n cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong thêi gian qua: 1.1. M«i tr­êng kinh doanh tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn: Tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n nãi chung, doanh nghiÖp t­ nh©n nãi riªng, ®ang ph¸t triÓn m¹nh, ®ãng gãp ngµy cµng lín vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc vµ ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß ®éng lùc cña m×nh. Cã ®­îc sù ph¸t triÓn nhanh nh­ vËy lµ do chóng ta ®· thùc hiÖn mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch trªn nhiÒu lÜnh vùc. M«i tr­êng kinh doanh cña n­íc ta trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu c¶i thiÖn quan träng theo h­íng më réng quyÒn tù do kinh doanh cña ng­êi d©n trªn nguyªn t¾c doanh nghiÖp vµ ng­êi d©n ®­îc tù do kinh doanh tÊt c¶ nh÷ng lÜnh vùc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, khuyÕn khÝch ng­êi d©n lµm ¨n, kinh doanh lµm giµu cho ®Êt n­íc, khuyÕn khÝch mäi doanh nghiÖp tham gia c¸c ngµnh xuÊt khÈu, chó träng c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa….. * C¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn: Trong n¨m 2004, viÖc c¶i c¸ch hµnh chÝnh liªn quan ®Õn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®­îc céng ®ång c¸c doanh nghiÖp ®¸nh gÝa cao. - Chính sách thuế và các vấn đề liên quan đến thuế là một trong những vấn đề bức xúc nhất của cộng đồng doanh nghiệp nói riêng và khu vực kinh tế tư nhân nói chung trong nhiều năm qua. Trong năm 2004, chính sách thuế tiếp tục được cải thiện nhằm tạo “sân chơi” bình đẳng, xoá dần những bất hợp lý, khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân. Quyết định 197/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/1/2004 thí điểm về tự kê khai, tự tính, tự nộp thuế, bỏ cơ chế thông báo, áp đặt hoặc tính thuế thay doanh nghiệp. Cơ chế tự tính, tự kê khai, tự nộp thuế năm 2004 được áp dụng thí điểm ở khoảng 300 doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh và Quảng Ninh. Kết quả thử nghiệm này sẽ được xem xét vào năm 2005 và sau đó sẽ mở rộng cho các doanh nhiệp ở các địa phương khác. Đây là một bước tiến xây dựng một hệ thống tự đánh giá theo chuẩn mực quốc tế trong việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp . C¸c quy định về thuế suất, quy định miễn giảm thuế trong năm 2004 đã có sự điều chỉnh theo hướng tạo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Mức thuế thu nhập doanh nghiệp đã được điều chỉnh : mức thuế suất phổ thông đã được giảm xuống còn 28%; thuế suất ưu đãi là 20%, 15%, và 10% (mức thuế suất cũ là 32% , 25%, 20% và 15% ); bỏ thuế thu nhập bổ sung đối với doanh nghiệp trong nước, mở rộng diện thuế ưu đãi, mở rộng diện thuế áp dụng thuế suất 0% đối với thuế giá trị gia tăng. Đến nay, hầu hết các chính sách thuế đã được xây dựng trên cơ sở không phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế, bảo đảm bình đẳng giữa các đối tượng nộp. Chính sách ưu đãi thuế được áp dụng chung cho các thành phần kinh tế. Bất kì doanh nghiệp nào, nếu có đủ điều kiện ưu đãi đều có thể được hưởng các ưu đãi theo quy định. Chẳng hạn, tiền sử dụng đất, các doanh nghiệp thuộc mọi loại hình kinh tế đều được hưởng các ưu đãi về khoản thu về đất theo quy định của Luật Khuyến khích đầu tư trong nước. Các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu có giá trị sản lượng hàng xuất khẩu trên 30% giá trị hàng hoá, dịch vụ sản xuất, kinh doanh cũng được giảm tiền sử dụng đất hoặc miễn tiền thuê đất trong một số năm; miễn giảm thuế sử dụng đất với cơ sở sản xuất, kinh doanh được nhà nước giao đất để thực hiện dự án thuộc ưu đãi đầu tư. Mức ưu đãi tuỳ thuộc vào mức độ đáp ứng các điều kiện ưu đãi của dự án, không phân biệt loại hình hay thành phần kinh tế . Ngày5/4/2004, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 53/2004/QĐ-TTg về một số chính sách khuyến khích đầu tư tại khu công nghệ cao, theo đó nhà đầu tư sẽ được hưởng mức ưu đãi về thuế thu nhập ở mức cao nhất (10% trong suốt thời gian thực hiện dự án; miễn bốn năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% trong chín năm tiếp theo); ưu đãi về sử dụng đất; cho phép vay vốn tín dụng trung hạn, dài hạn với lãi suất ưu đãi, bảo lãnh vốn, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư .v.v.. Các hình thức kinh tế cá thể, tiểu chủ đã được hưởng các chính sách ưu đãi ở mức cao hơn bình thường như: Kinh tế trang trại, làng nghề .v.v.. Ngành thuế cũng đã áp dụng phương thức thu thuế hoặc hoàn thuế phù hợp với năng lực quản lý của các hộ kinh doanh cá thể. Nhiều chính sách tài chính khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân và thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn đã được sửa đổi, bổ sung như: chính sách khuyến khích ngành nghề nông thôn, chính sách khuyến tiêu thụ nông sản hàng hoá thông qua hợp đồng, khuyến khích phát triển các loại hình kinh tế trang trại, dịch vụ nông thôn. - C«ng t¸c kiÓm tra cña h¶i quan ®­îc chuyÓn tõ “tiÒn kiÓm” sang “hËu kiÓm”, thùc hiÖn kiÓm tra cã träng ®iÓm, më réng diÖn miÔn kiÓm tra hoÆc kiÓm tra x¸c suÊt, gi¶m bít c¸c lo¹i giÊy tê trong hå s¬, thñ tôc h¶i quan. - C¸c thñ tôc hµnh chÝnh vÒ ®¨ng ký kinh doanh vµ chÕ ®é b¸o c¸o cña doanh nghiÖp tiÕp tôc ®­îc ®¬n gi¶n ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho doanh nghiÖp. NghÞ ®Þnh 109/2004/N§-CP ngµy 2/4/2004 vÒ ®¨ng ký kinh doanh Trình tự, thủ tục và hồ sơ thành lập doanh nghiệp được rút ngắn. Thời gian thành lập doanh nghiệp đã được giảm từ khoảng hơn 90 ngày trước đây, xuống còn 7 ngày, kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ (ở nhiều địa phương thời gian đăng ký kinh doanh chỉ còn 2-4 ngày). Thành phố Hồ Chí Minh đã thử nghiệm đăng ký kinh doanh qua mạng, rút ngắn thời gian đăng ký kinh doanh còn một giờ, chí phí kinh doanh giảm đáng kể . Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo đổi mới doanh nghiệp, các cơ quan thuế, hải quan, kho bạc đã bước đầu thực hiện kết nối thông tin với nhau nên đã làm giảm được khoảng 50% số chi tiêu mà doanh nghiệp cần báo cáo và giúp cho thủ tục kê khai nộp thuê, hoàn thuế nhanh chóng hơn. Thời gian làm thủ tục đăng ký mã số thuế và hải quan ở một số địa phương đã giảm xuống còn 10 ngày. Thủ tục mua hoá đơn tài chính cũng đơn giản hơn và khuyến khích doanh nghiệp tự phát hành hoá đơn. Việc đơn giản hơn các thủ hành chính là một trong những nhân tố quan trọng làm cho số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh và bổ sung ngành, nghề kinh doanh tăng nhanh trong năm 2004. * M«i tr­êng ph¸p lý cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n còng tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn. Cơ sở pháp lý phân định rõ quyền của Nhà nước, của cán bộ, công chức với quyền của người đầu tư và doanh nghiệp đã được xác định rõ hơn, từng bước xoá bỏ thói quen ôm đồm, làm thay và gây phiền hà, khó khăn cho doanh nghiệp từ phía cơ quan Nhà nước. Lần đầu tiên, thẩm quyền cấm hay hạn chế kinh doanh được giới hạn vào ba cơ quan thẩm quyền cao nhất (Quốc hội, Uỷ ban thưòng vụ Quốc hội và Chính phủ ). Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc bãi bỏ 116 giấy phép, chuyển 46 giấy phép sang điều kiện kinh doanh không cần giấy phép hoặc sang quản lý theo phương thức khác . Để tạo môi trường kinh doanh thật sự bình đẳng cho các thành phần kinh tế, Luật Doanh nghiệp sửa đổi theo hướng thống nhất các loại hình doanh nghiệp đang được soạn thảo; Luật Đầu tư thống nhất cũng đang được nghiên cứu sửa đổi chuẩn bị nhằm điều chỉnh chung cho cho hoạt động đầu tư cả trong nước và quốc tế. Năm 2005 ban hành Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp thống nhất . * C«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai còng ®­îc c¶i tiÕn vµ ph©n cÊp cô thÓ h¬n: Các khâu trung gian và thời gian làm các thủ tục hành chính trong việc giao đất, thuê đất làm mặt bằng kinh doanh được rút ngắn. Các doanh nghiệp được phép tự thoả thuận với người có đất trong việc sử dụng đất làm mặt bằng sản xuất, kinh doanh thông qua việc nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Nhiều địa phương đã ban hành các quy định thông thoáng, minh bạch, đơn giản hơn về quy trình, thủ tục giao đất, cho thuê đất và quy trình thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng. Trong năm 2004, Chính phủ đã ban hành 5 Nghị định quy định chi tiết việc thi hành Luật Đất đai: Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về thi hành Luật Đất đai; Nghị định số 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; Nghị định 188/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004 về phương pháp xác định giá đất và khung giá các loại đất; Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 13/12/2004 về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Nghị định số 198/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 về thu tiền sử dụng đất. Các nghị định này đã tạo điều kiện thuân lợi hơn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh. * T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn dÔ dµng h¬n víi c¸c nguån vèn vay: ChÝnh phñ ®· tiÕn hµnh mét sè quyÕt ®Þnh më réng ®èi t­îng ®­îc uû th¸c thùc hiÖn t¸c nghiÖp cña Quü b¶o hµnh cho Quü hç trî ph¸t triÓn; giao hoÆc uû th¸c cho quü ®Çu t­ tµi chÝnh ®Þa ph­¬ng. Ng©n hµnh nhµ n­íc vÇ c¸c quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ, chñ trang tr¹i tiÕp cËn thuËn lîi h¬n víi nguån vèn tÝn dông. * TiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p gãp phÇn gióp cho doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ s¶n suÊt: §Ó n©ng cao h¬n hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh doanh, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004, chÝnh phñ ®· b·i bá 343 lo¹i phÝ vµ lÖ phÝ, ®· thèng nhÊt ¸p dông møc thu vµ gi¶m møc thu ®èi víi hµng chôc lo¹i lÖ phÝ vµ phÝ víi møc gi¶m b×nh qu©n chung lµ 20%. * HÖ thèng tæ chøc hç trî doanh nghiÖp tiÕp tôc h×nh thµnh: ë n­íc ta hiÖn nay ®· h×nh thµnh nhiÒu tæ chøc hç trî gåm c¸c quü, c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî, c¸c c©u l¹c bé, c¸c trung t©m hç trî cung cÊp th«ng tin, hç trî t­ vÊn…NhiÒu bé ngµnh ®· thµnh lËp c¸c tæ chøc hç trî ph¸t triÓn doanh nghiÖp nh­: Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i (Bé Th­¬ng m¹i nay lµ Bé C«ng th­¬ng), C©u l¹c bé ph¸p chÕ doanh nghiÖp (Bé T­ ph¸p), Trung t©m th«ng tin doanh nghiÖp (Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­). §Ó ®¸p ứng kịp thời yêu cầu của doanh nghiệp, trong năm 2004, Chính phủ đã giao trách nhiệm cho các cơ quan hữu quan tập hợp và đề xuất cách giải quyết các kiến nghị của doanh nghiệp về thể chế, chính sách, đồng thời lập các nhóm công tác gồm cán bộ có trách nhiệm của một số ngành, đặc biệt là thuế hải quan, quản lý đất đai, ngân hàng trực tiếp đến các địa phương giải quyết tại chỗ các vướng mắc của doanh nghiệp. Ở nhiều địa phương như Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Nghệ An, Thành phố Hồ Chí Minh v.v.., lãnh đạo các tỉnh, thành phố cũng đã định kỳ tổ chức gặp các doanh nghiệp, không phải hàng năm mà hàng quý, hàng tháng và đã có các biện pháp rất cụ thể để giải quyết kịp thời các vướng mắc của doanh nghiệp. 1.2. C¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp: * LuËt doanh nghiÖp ra ®êi vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/2000 lµ mét kh©u ®ét ph¸ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Sau gÇn 5 n¨m thi hµnh LuËt doanh nghiÖp, ®Õn cuèi n¨m 2004, c¶ n­íc ®· cã gÇn 108.300 doanh nghiÖp míi ®¨ng ký, ®­a tæng sè doanh nghiÖp ®¨ng ký lªn tíi kho¶ng 150.000 doanh nghiÖp. Sè doanh nghiÖp ®¨ng ký trung b×nh hµng n¨m thêi kú 2000-2004 b»ng 3,75 lÇn so víi trung b×nh hµng n¨m cña thêi kú 1991-1999. Sè doanh nghiÖp míi ®¨ng ký trong 5 n¨m (2000-2004) cao gÊp 2 lÇn so víi 9 n¨m tr­íc ®©y (1991-1999) t¨ng b×nh qu©n 25,6% n¨m. Sù ra ®êi cña LuËt doanh nghiÖp cßn t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Tỷ trọng doanh nghiệp tư nhân trong tổng số doanh nghiệp đăng ký giảm từ 64% trong giai đoạn 1991-1999 xuống còn 34% giai đoạn 2000-2004. Trong khi đó, cùng với khoảng thời gian trên, tỷ trọng công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần tăng từ 36% lên 66%. Lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn t¨ng tõ 1,1,% lªn 10% n¨m 2003 vµ kho¶ng 13,6% n¨m 2004. Sù thay ®æi nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc cã xu h­íng lùa chän lo¹i h×nh doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, t¹o c¬ së ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t triÓn kh«ng h¹n vÒ quy m« vµ thêi h¹n ho¹t ®éng. Hình 1. Số lưọng các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân thời kỳ 1992-2004 Nguồn: cục phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2004 * Sù ph©n bè cña doanh nghiÖp theo lÜnh vùc kinh doanh: Tr­íc ®©y, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i (kho¶ng 61%) cßn c¸c lÜnh vùc kh¸c th× thÊp h¬n nhiÒu. LuËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc lùa chän lÜnh vùc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Tû lÖ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ t¹o vµ c¸c dÞch vô kh¸c ®· t¨ng lªn. N¨m 2004 cã kho¶ng 42,7% c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i; 31,4% trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng; 3,9% trong n«ng nghiÖp vµ 21,9% trong c¸c dÞch vô kh¸c vµ kinh doanh tæng hîp. Nh×n chung, sù ph©n bè c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng ®ång ®Òu. Doanh nghiÖp chñ yÕu tËp chung tËp trung ë c¸c vïng §«ng Nam Bé, vïng ®ång b»ng s«ng Hång. §iÒu nµy chøng tá m«i tr­êng kinh doanh, chÝnh s¸ch vµ møc ®é ph¸t triÓn ë c¸c ®Þa ph­¬ng cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. C¸c ®Þa ph­¬ng nh­ thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, NghÖ An, B×nh D­¬ng, §ång Nai….lµ c¸c ®Þa ph­¬ng cã sè doanh nghiÖp ®¨ng ký nhiÒu nhÊt. * Sè vèn ®¨ng ký: Điều đáng quan tâm là số lượng vốn huy động được qua đăng ký thành lập mới và mở rộng quy mô tăng mạnh mẽ. Trong bốn năm các doanh nghiệp đã đầu tư (gồm cả đăng ký mới và đăng ký bổ sung) đạt trên 182.175 tỷ đồng (tương đương khoảng 12,1 tỷ USD; cao hơn số vốn đầu tư nước ngoài đăng ký trong cùng thời kỳ); trong đó năm 2000 là 1,3 tỷ USD, năm 2001 là 2,3 tỷ USD, năm 2002 là gần 3 tỷ USD, năm 2003 khoảng 3,6 tỷ USD và hết tháng 5-2004 khoảng 1,8 tỷ USD. Riêng số vốn mới đăng ký giai đoạn 2000-2003 đã cao gấp hơn 4 lần so với 9 năm trước đây (1991-1999). Vốn đăng ký mới ở tất cả các tỉnh thành phố từ năm 2000 đến tháng 7-2003 đều cao hơn số vốn đăng ký thời kì 1991-1999. Trong đó, có ba mươi ba tỉnh, thành phố đạt tốc tăng cao gấp hơn 4 lần; có mười một tỉnh đạt tốc độ tăng cao hơn 10 lần; thậm chí có những tỉnh như: Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên …đạt tốc độ hơn 20 lần. Xét về tỷ lệ gia tăng, vốn đăng ký mới ở các tỉnh, thành phố phía bắc tăng nhanh và cao hơn nhiều so với các tỉnh khác, nhất là các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung.Vốn đầu tư của các doanh nghiệp dân doanh đã đóng vai trò quan trọng, thậm chí là nguồng vốn đầu tư chủ yếu đối với phát triển kinh tế địa phương. Ví dụ, đầu tư của các doanh nghiệp dân doanh năm 2002 ở thành phố Hồ Chí Minh đã chiếm 38% tổng số vốn đầu tư toàn xã hội, cao hơn tỷ trọng vốn đầu tư của DDNN và ngân sách nhà nước gộp lại (36,5%). Hình 2. Số vốn đăng ký hàng năm của các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân thời kỳ 1998-2004 Đơn vị: tỷ đồng Nguồn: Trung tâm Thông tin doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2004 Quy mô doanh nghiệp ngày càng tăng vµ kh¸c nhau ë tõng ®Þa ph­¬ng. Doanh nghiệp đăng ký vốn thấp nhất là 5 triệu đồng và cao nhất là 200 tỷ đồng (hơn 13 triệu USD). Nhìn chung, số vốn đăng ký cao nhất phổ biến ở các địa phương là 10 tỷ đồng nh­ H­ng Yªn lµ 3 tû ®ång/ doanh nghiÖp; Qu¶ng Ninh, B×nh D­¬ng lµ 2,5 tû ®ång/ doanh nghiÖp; Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 1,25 tû ®ång/ doanh nghiÖp. C¸c tØnh, thµnh phè cã l­îng doanh nghiÖp ®¨ng ký nhiÒu nhÊt lµ: thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, NghÖ An, B×nh D­¬ng, §ång Nai, Cµ Mau, Kh¸nh Hoµ, Kiªn Giang. Vốn đăng ký trung bình của doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân thời kỳ 1991-2004 Đơn vị tính: triệu đồng Loại hình doanh nghiệp 1991-1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Doanh nghiệp tư nhân Công ty TNHH Công ty cổ phần Công ty hợp danh 197 1.006 11.832 - 400 1.360 5.136 - 439 1.091 4.223 550 546 1.276 4.923 88 629 1.513 6.473 - 665 1.577 6.675 300 621 1.603 5.783 981 Tổng 570 1.099 960 1.300 1.800 2.120 2.015 1.3. Nh÷ng ®ãng gãp quan träng cña kinh tÕ t­ nh©n: Nhê cã nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n thêi gian qua nªn kinh tÕ t­ nh©n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng, ®ãng gãp tÝch cùc vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi cña ®Êt n­íc trªn c¸c mÆt nh­: t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, më réng xuÊt khÈu, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng c¸c ngµnh kinh tÕ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô, thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ truêng, ®æi míi kinh tÕ vµ hµnh chÝnh…. * T¹o thªm nhiÒu viÖc lµm: Nước ta hàng năm có thêm khoảng 1,4-1,5 triệu người đến tuổi tham gia thị trường lao động. Ngoài ra, số lao động nông nghiệp có nhu cầu chuyển sang làm việc trong các ngành phi nông nghiệp cũng không nhỏ. Nhu cầu hàng năm phải tạo thêm được hàng triệu việc làm đang là một áp lực xã hội mạnh đối với chính phủ và các cấp chính quyền địa phương. Kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn ®· gi¶i quyÕt ®­îc mét sè l­îng lín viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. TÝnh ®Õn 9/2003, c¶ n­íc ta ®· cã kho¶ng 12,4 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ thu hót kho¶ng 23 triÖu lao ®éng, ch­a kÓ sè lao ®éng ®ang lµm viÖc trong h¬n 117.000 doanh nghiÖp t­ nh©n. N¨m 2004, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh gãp phÇn gi¶i quyÕt kho¶ng 1,6- 2 triÖu viÖc lµm, trong ®ã doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· thu hót 49% viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, kho¶ng 25-26% lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc; ®­a sè lao ®éng lµm viÖc trong trùc tiÕp trong c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n xÊp xØ b»ng tæng sè lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Đây là sự đóng góp tích cực vào ổn định chính trị xã hội, thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn ®êi sèng. * Gãp phần cân bằng ngoại tệ thông qua xuất khẩu: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ë n­íc ta rÊt phong phó nh­ may mÆc, giÇy dÐp, thuû h¶i s¶n, cµ phª, cao su…. Nh­ng ®a sè c¸c mÆt hµng nµy ®Òu do khu vùc kinh tÕ t­ nh©n s¶n suÊt vµ ®· ®em l¹i nhiÒu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé th­¬ng m¹i nay lµ Bé C«ng th­¬ng th× khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®ãng gãp gÇn mét nöa tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc trong c¸c n¨m qua. Trong t­¬ng lai, tû lÖ trªn sÏ cµng t¨ng lªn vµ khu vùc kinh tÕ nµy sÏ lµ khu vùc t¹o nguån thu ngo¹i tÖ lín cho ®Êt n­íc. Tuy vËy xuÊt khÈu gi÷a c¸c doanh nghiÖp khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë ®Þa ph­¬ng cßn nhá vµ cã sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng, tØnh nh­ ë Hµ Néi chiÕm 25% tæ._.