Tài liệu Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện: ... Ebook Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện
62 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1356 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ héi nhËp nh hiÖn nay th× c¸c doanh nghiÖp trong níc lu«n gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm,tiÕp thu khoa häc kÜ thuËt ®Ó cã thÓ t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng cao víi gi¸ c¶ c¹nh tranh. §Ó lµ ®îc nh thÕ th× viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ TSC§ lu«n lµ vÊn ®Ò quan träng
Cã thÓ nãi r»ng TSC§ lµ v« cïng quan träng, nã lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, díi sù c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m tßi cho m×nh nh÷ng bíc ®i v÷ng ch¾c h¬n. Khi khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc ®æi míi TSC§ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng h¬n bëi v× nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ nã còng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i ®èi víi mçi doanh nghiÖp
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc sö dông hiÖu qu¶ TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp.Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng Bu ®iÖn,víi kiÕn thøc ®· häc vµ tham kh¶o s¸ch b¸o víi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o -Th¹c sü : Phïng ViÖt Hµ vµ toµn thÓ c¸c c¸n bé t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng Bu ®iÖn, em m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi “C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng Bu ®iÖn ”
Chuyªn ®Ò cña em gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn vÒ TSC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông TSC§ tai C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng Bu ®iÖn
Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ tai C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng Bu ®iÖn
Do thêi gian còng nh kiÕn thøc cã h¹n nªn trong bµi viÕt cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm vµ thiÕu sãt. Em kÝnh mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Sinh viªn thùc hiÖn : NguyÔn Ngäc Anh
Ch¬ng I : Lý luËn vÒ TSC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp
I. TSC§ vµ ®Æc ®iÓm TSC§
1. Kh¸i niÖm TSC§.
TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu vµ c¸c tµi s¶n kh¸c cã gi¸ trÞ h¬n, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch dÇn dÇn, tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô ®îc s¶n suÊt ra trong c¸c kú s¶n xuÊt.
2. §Æc ®iÓm cña TSC§.
Trong c¸c doanh nghiÖp TSC§ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vêi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nhng nh×n chung th× chóng ®Òu cã c¸c ®Æc ®iÓm sau:
Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhng vÉn gi÷ ®îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn khi h háng ph¶i lo¹i bá.
Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ ®èi víi nh÷ng TSC§ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh gi¸ trÞ cña chóng chuyÓn dÞch dÇn dÇn, tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng tµi s¶n dïng cho ho¹t ®éng kh¸c nh: Ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp, dù ¸n, gi¸ trÞ cña TSC§ bÞ tiªu dïng dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh sö dông.
3. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña TSC§ cho thÊy TSC§ ph¶i ®îc qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ lÉn hiÖn vËt. Cô thÓ viÖc qu¶n lý cÇn ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu sau:
- Ph¶i qu¶n lý TSC§ nh lµ mét yÒu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ®¬n vÞ. Do ®ã kÕ to¸n ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ, t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§ trong ®¬n vÞ
Ph¶i qu¶n lý TSC§ nh lµ mét bé phËn vèn c¬ b¶n ®Çu t dµi h¹n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã tèc ®é chu chuyÓn chËm tÝnh b»ng nhiÒu n¨m tµi chÝnh, ®é rñi ro cao. V× vËy kÕ to¸n ph¶i cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ tû träng vèn ®· ®Çu t vµ nhu cÇu vèn lµ bao nhiªu ®Ó ®Çu t míi TSC§ söa ch÷a hoÆc lµ thuª TSC§.
Ph¶i qu¶n lý phÇn TSC§ ®· sö dông nh lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ møc khÊu hao trÝch tuú tõng kú kinh doanh, lµm sao ph¶i thu håi ®îc vèn ®Çu t hîp lý mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc kh¶ n¨ng bï ®¾p ®îc chi phÝ. Qu¶n lý TSC§ lµ sö dông vµ b¶o vÖ TSC§ cho doanh nghiÖp, lµm sao ®Ó nh÷ng TSC§ sèng mµ sèng cã Ých cho doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t khi cÇn thiÕt. Do TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho nªn cÇn cã sù ®æi míi kh«ng ngõng. §iÒu ®ã cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông TSC§. Mçi ngµnh, mçi ®Þa ph¬ng còng nh tõng doanh nghiÖp ph¶i ®Ò cao tr¸ch nhiÖm lµm chñ nguån vèn, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nã, sö dông an toµn triÖt ®Ó TSC§ nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, gãp phÇn gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ trêng, cã chç ®øng v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ.
H¬n n÷a, v× nhiÖm vô nhiÒu, quy m« lín vµ thêi gian ph¸t sinh dµi nªn kÕ to¸n TSC§ còng rÊt phøc t¹p. Thªm vµo ®ã yªu cÇu vÒ TSC§ còng rÊt cao. Do vËy, kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o ghi chÐp kÞp thêi chÝnh x¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, cung cÊp th«ng tin h÷u hiÖu nhÊt cho qu¶n lý. Muèn vËy ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch khoa häc, t¹o mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn b¶n chÊt cña kÕ to¸n.
TSC§ trong doanh nghiÖp gåm nhiªï lo¹i vµ nhiÒu thø, cã ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý rÊt kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§, cÇn ph¶i ph©n lo¹i TSC§.
4. Ph©n lo¹i TSC§.
Ph©n lo¹i TSC§ lµ viÖc ph©n chia TSC§ hiÖn cã trong doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶m lý TSC§. Ph©n lo¹i chÝnh x¸c gióp cung cÊp th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch söa ch÷a lín, hiÖn ®¹i ho¸ TSC§ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy hÕt t¸c dông cña TSC§ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi phôc vô tèt trong c«ng t¸c thèng kª, kÕ to¸n TSC§ thµnh tõng lo¹i theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh cña m×nh. V× vËy, c«ng t¸c ph©n lo¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
Tuú theo c«ng dông vµ ®Æc trng nhÊt ®Þnh cña TSC§ ngêi ta cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i TSC§ kh¸c nhau:
• Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn: Theo c¸ch nµy TSC§ ®îc chia lµm hai lo¹i TSC§ kh¸c nhau:
TSC§ h÷u h×nh: lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ do doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§. TSC§ gåm cã
+ Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: lµ TSC§ ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng : nh nhµ cöa, vËt kiÕn tróc hµng rµo, bÓ th¸p níc, c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng nh ®êng x¸, cÇu cèng ®êng s¾t, cÇu tÇu.v.v. . . phôc vô cho h¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh
+ M¸y mãc, thiÕt bÞ: D©y truyÒn c«ng nghÖ, m¸y mãc chuyªn dïng, thiÕt bÞ c«ng t¸c.
+ Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn, c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, hÖ thèng ®iÖn .v.v. . .
+ ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö dông cô ®o lêng.
+ Vên c©y l©u n¨m, xóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm.
TSC§ v« h×nh:lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nhng x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ tho¶ m·n c¸c tiªu cuÈn cña tµi s¶n cè ®inh v« h×nh .
+ QuÒn sö dông ®Êt : Lµ gi¸ trÞ cña quÒn sö dông mét mÆt b»ng diÖn tÝch (mÆt ®Êt,mÆt níc,mÆt biÓn ) nhÊt ®Þnh thuéc vèn nhµ níc cÊp cho doanh nghiÖp sö dông vµo kinh doanh trong thêi gian qui ®Þnh
+ Chi phÝ thµnh lËp vµ chuÈn bÞ s¶n xuÊt: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh lóc doanh nghiÖp míi thµnh lËp nh chi phÝ c«ng t¸c nghiªn cøu th¨m dß lËp dù ¸n ®Çu t,chi phÝ cho sö dông vèn ban ®Çu, chi phÝ cho ®i l¹i, héi häp, khai tr¬ng, qu¶ng c¸o v.v.. C¸c chi phÝ nµy chÊm døt khi doanh nghiÖp ®i vao ho¹t ®éng chÝnh thøc
+ B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ: Gi¸ trÞ cña nã lµ c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ ®Ó mua b¶n quyÒn b»ng ph¸t minh cña c¸c nhµ nghiªn cøu, hoÆc ph¶i tr¶ cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn có thö nghiÖm ®îc nhµ níc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ.
+ Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn: Lµ c¸c chi phÝ vª thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh quy m« lín vÒ nghiªn cøu, lËp kÕ ho¹ch dù ¸n dµi h¹n ®Ó ®Çu t nh»m ®em l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp .
Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i theo h×nh th¸i vËt chÊt sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cã mét nh·n quan tæng thÓ vÒ c¬ cÊu ®Çu t cña doanh nghiÖp. Lµ c¨n cø quan träng ®Ó x©y dùng c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý vèn, tµi s¶n vµ tÝnh to¸n khÊu hao hîp lý h¬n n÷a.
• Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u: TSC§ ®îc ph©n thµnh TSC§ tù cã vµ TSC§ thuª ngoµi.
TSC§ tù cã: lµ nh÷ng TSC§ ®îc x©y dùng, mua s¾m, h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn ng©n s¸ch cÊp, nguån vèn vay, nguån vèn liªn doanh, c¸c quü cña doanh nghiÖp… vµ TSC§ doanh nghiÖp ®îc biÕu tÆng. §©y lµ nh÷ng TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp vµ ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp.
TSC§ ®i thuª: Do yªu cÇu sö dông mµ doanh nghiÖp cÇn cã mét sè TSC§, hoÆc lµ khi xÐt thÊy viÖc ®i thuª TSC§ cã lîi thÕ h¬n trong viÖc gi¶m bít chi phÝ kinh doanh hoÆc chi phÝ cÇn thiÕt trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, mµ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh hoÆc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i mua, doanh nghiÖp sÏ ®i thuª TSC§ díi hai h×nh thøc thuª tµi chÝnh vµ thuª ngoµi ho¹t ®éng .
+ Thuª tµi chÝnh: Lµ c¸c TSC§ ®i thuª mµ bªn tcho thuª cã sù chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn ®i thuª.DÊu hiÖu cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh:
Bªn cho thuª chuyÓn giao quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn ®i thuª khi hÕt thêi h¹n cho thuª.
T¹i thêi ®iÓm khëi hµnh thuª tµi s¶n bªn thuª cã quyÒn lùa chän mua l¹i tµi s¶n thuª víi gi¸ íc tÝnh thÊp h¬n gi¸ trÞ hîp lý vµo cuèi thêi h¹n thuª.
Thêi h¹n cho thuª theo hîp ®ång chiÕm phÇn lín thêi gian sö dông kinh tÕ cña tµi s¶n cho dï kh«ng cã sù chuyÓn giao quyÒn së h÷u.
T¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu chiÕm phÇn lín gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n thuª
Tµi s¶n thuª thuéc lo¹i chuyªn dïng mµ chØ cã bªn thuª cã kh¶ n¨ng sö dông kh«ng cÇn cã sù thay ®æi söa ch÷a lín.
TSC§ thuª ho¹t ®éng: Lµ TSC§ thuª nhng kh«ng tho¶ m·n bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh. Bªn ®i thuª cã quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong thêi gian hîp ®ång vµ ph¶i hoµn tr¶ khi kÕt thóc hîp ®ång .
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ta thÊy râ c¬ cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp gãp phÇn cho viÖc qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp nhng cha ph¶n ¸nh râ t×nh h×nh sö dông TSC§ cña doanh nghiÖp.
• Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh TSC§ : Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy TSC§ bao gåm: TSC§ ®îc mua s¾m ®Çu t b»ng nguån vèn nhµ níc cÊp, b»ng nguån vèn liªn doanh, b»ng nguån vèn tù bæ sung cña ®¬n vÞ.
• Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông: TSC§ bao gåm.
TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh: §©y lµ TSC§ ®ang thùc tÕ sö dông trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Nh÷ng TSC§ nµy b¾t buéc ph¶i trÝch khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
TSC§ hµnh chÝnh sù nghiÖp: lµ TSC§ cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp( nh ®oµn thÓ quÇn chóng, tæ chøc y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao. . .)
TSC§ phóc lîi: lµ nh÷ng TSC§ cña ®¬n vÞ dïng cho nhu cÇu phóc lîi c«ng céng nh nhµ v¨n ho¸, nhµ trÎ, c©u l¹c bé, nhµ nghÜ m¸t . . .
TSC§ chê xö lý: Bao gåm nh÷ng TSC§ kh«ng cÇn dïng, cha cÇn dïng v× thõa so víi nhu cÇu sö dông hoÆc v× kh«ng thÝch hîp víi sù ®æi míi qui tr×nh c«ng nghÖ, bÞ h háng chê thanh lý, TSC§ tranh chÊp chê gi¶i quyÕt. Nh÷ng TSC§ nµy cÇn xö lý nhanh chãng ®Ó thu håi vèn sö dông cho viÖc ®Çu t ®æi míi TSC§.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý ph©n bæ TSC§ hîp lý gióp nhµ qu¶n lý vµ sö dông, ph¸t huy tèi ®a tÝnh n¨ng cña mçi lo¹i TSC§ ®ång thêi kÞp thêi xö lý c¸c TSC§ chê thanh lý gióp thu håi vèn nhanh h¬n ®Ó quay vßng vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Mçi c¸ch ph©n lo¹i trªn ®©y cho phÐp ®¸nh gi¸ xem xÐt kÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. §iÒu nµy gióp nhµ qu¶n lý xem xÐt sù biÕn ®éng cña TSC§ hiÖn cã cña doanh nghiÖp tõ ®ã nhËn thøc râ vÒ hiÖn tr¹ng TSC§ hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ cã th«ng tin chÝnh x¸c ®Ó tr¶ lêi c©u hái: kÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp cã hîp lý kh«ng? Ph¬ng híng ®Çu t träng ®iÓm qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp lµ g×? Dùa vµo qui m« s¶n xuÊt cña m×nh, kh¨ n¨ng thu hót vèn ®Çu t còng nh kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ trêng, tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt . . . §Ó ®a ra ph¬ng híng ®Çu t TSC§ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t cã lîi nhÊt, phï hîp nhÊt cho doanh nghiÖp theo tõng thêi kú kh¸c nhau. V× vËy, ph©n lo¹i TSC§ gãp phÇn quan träng trong viÖc qu¶n lý TSC§ còng nh viÖc tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ lµm sao ®Ó nhanh chãng, chÝnh x¸c, kÞp thêi cho nhµ qu¶n lý nh»m c¶i tiÕn TSC§ theo kÞp nhÞp ®é ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt, cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, còng nh toµn cÇu gióp doanh nghiÖp lu«n gi÷ thÕ chñ ®éng nh¹y bÐn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c.
II. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
1. Kh¸i niÖm
Còng nh TSC§ còng ®îc chia lµm 2 lo¹i xuÊt ph¸t tõ hai lo¹i nguyªn nh©n: hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh.
*Hao mßn h÷u h×nh: Lµ sù gi¶m dÇn vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông do qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt hoÆc do t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè tù nhiªn mµ biÓu hiÖn cô thÓ lµ hiÖu xuÊt gi¶m dÇn cña TSC§ ®Õn khi h háng vµ bÞ lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Møc ®é hao mßn tû lÖ thuËn víi thêi gian sö dông TSC§, møc ®é nµy cao hay thÊp phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh: cêng ®é sö dông, chÕ ®é b¶o qu¶n b¶o dìng, ®iÒu kiÖn m«i trêng, khÝ hËu tr×nh ®é qu¶n lý. V× vËy ®Ó gi¶m bít hao mßn h÷u h×nh ngêi ta ph¶i lµm sao ®Ó gi¶m bít sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè trªn.
* Hao mßn v« h×nh: Lµ sù thuÇn tuý vÒ mÆt gi¸ trÞ do kh«ng kÞp tiÕn bé khoa häc, kü thuËt, c¹nh tranh v.v. khoa häc ph¸t triÓn cµng nhanh th× kh¶ n¨ng hao mßn v« h×nh cµng lín. Sù hao mßn nµy kh«ng phô thuéc vµo viÖc TSC§ sö dông Ýt hay nhiÒu mµ phô thuéc vµo viÖc TSC§ ®îc t«Ý t©n ho¸ ®Õn ®©u. Xu thÕ hiÖn nay, ®Ó gi¶m bít hao mßn v« h×nh, ngêi ta thêng rót ng¾n thêi gian thu håi vèi ®Çu t ë TSC§.
KhÊu hao TSC§.
Mét TSC§ ®îc mua khi nã tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp, nghÜa lµ nã h÷u dông. Vµ khi mua mét TSC§ còng ®ång nghÜa víi viÖc ®Çu t dµi h¹n ë hiÖn t¹i cho t¬ng lai. . .Hay nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ®· øng tríc mét kho¶n chi phÝ ë hiÖn t¹i ®Ó hy väng nhËn ®îc mét khèi lîng gi¸ trÞ trong t¬ng lai khi sö dông TSC§ nµy. Dã ®ã ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ dÇn chi phÝ TSC§ ®Ó thu håi vèn kÞp thêi, qu¸ tr×nh ph©n bæ nµy ®îc gäi lµ khÊu hao TSC§.
* Mèi quan hÖ gi÷a hao mßn vµ khÊu hao TSC§.
Hao mßn lµ mét hiÖn tîng kh¸ch quan lµm gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña TSC§. Cßn khÊu hao lµ mét biÖn ph¸p mang tÝnh chñ quan cña nhµ qu¶n lý, nã ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh thu, lîi nhuËn thu ®îc cña doanh nghiÖp, tõ ®ã nã ¶nh hëng ®Õn thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc. V× TSC§ kh«ng chØ hao mßn h÷u h×nh mµ cßn c¶ hao mßn v« h×nh nªn viÖc x¸c ®Þnh møc ®é hao mßn cña TSC§ ®Ó ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh lµ hÕt søc phøc t¹p
2. C¬ së tÝnh khÊu hao.
Th«ng thêng, ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§, ngêi ta dùa vµo c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau:
Bíc 1. Nguyªn gÝa TSC§:
Nguyªn gi¸ TSC§ ®îc hiÓu lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc TSC§ tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé gi¸ trÞ ®Çu t ban ®Çu vµo TSC§. Theo c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp hiÖn hµnh, nguyªn gi¸ TSC§ ®îc x¸c ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i TSC§ nh sau:
* §èi víi TSC§ h÷u h×nh: ë thêi ®iÓm ®Çu t ban ®Çu nguyªn gi¸ TSC§ phô thuéc vµo ph¬ng thøc ®Çu t vµ ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh sau:
TSC§ h÷u hµnh ®îc h×nh thµnh theo ph¬ng thøc mua s¾m (kÓ c¶ mua míi vµ cò), nguyªn gi¸ bao gåm: gi¸ mua thùc tÕ ph¶i tr¶ céng (+) c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®îc khÊu trõ, ®îc hoµn l¹i) (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp, chia ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ vµ tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh: l·i tiÒn vay ®Çu t cho TSC§, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹, .. .
Trêng hîp mua TSC§ h÷u hµnh theo ph¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp, th× nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy bao gåm: Gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay t¹i thêi ®iÓm mua, c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao g«mg c¸c kho¶n thuÕ ®îc khÊu trõ, ®îc hoµn l¹i), c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm mua TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh: chi phÝ vËn chuyÓn bèc rì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹, kho¶n chªnh lÖch gi÷a gÝa mua tr¶ chËm vµ gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ tµi chÝnh theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè thanh to¸n ®îc tÝnh vµo sè nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh theo qui ®Þnh vèn ho¸ chi phÝ l·i vay.
TSC§ h÷u h×nh ®îc mua díi h×nh thøc chao ®æi:
Khi doanh nghiÖp ®em tµi s¶n cña m×nh ®Ó chao ®æi lÊy mét TSC§ h÷u h×nh kh«ng t¬ng tù huÆc lÊy mét tµi s¶n kh¸c nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ ®îc x¸c ®Þnh lµ gi¸ trÞ hîp cña TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n ®em chao ®æi (sau khi c«ng thªm c¸c kh¶on tr¶ thªm hoÆc trõ ®i c¸c kho¶n ph¶i thu vÒ) céng (+) c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®îc khÊu trõ, ®îc hoµn l¹i) céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ph¶i chia ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®ua TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng s dông nh: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®¨t, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹ . . .
ë ®Êy, TSC§ t¬ng tù ®îc hiÓu lµ TSC§ cã c«ng dông t¬ng tù, trong cïng mét lÜnh vùc kinh doanh vµ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ ®îc hiÓu lµ gi¸ trÞ tµi s¶n cã thÓ trao ®æi gi÷a c¸c bªn cã ®Çy ®ñ hiÓu biÕt trong sù trao ®æi ngang gi¸.
NÕu doanh nghiÖp mua TSC§ h÷u h×nh díi h×nh thøc trao ®æi trao ®æi víi mét TSC§ h÷u h×nh t¬g t, hoÆc cã thÓ h×nh thµnh do ®îc b¸n ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u mét TSC§ h÷u h×nh t¬ng tô th× nguyªn gi¸ cña TSC§ nhËn vÒ lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña gi¸ trÞ h÷u h×nh ®em trao ®æi.
TSC§ h÷u h×nh ®îc h×nh thµnh theo ph¬ng thøc doanh nghiÖp tù x©y dùng hoÆc tù s¶n xuÊt: Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i nµy ®îc cÊu thµnh bëi c¸c bé phËn: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña TSC§, c¸c chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö, c¸c chi phÝ kh¸c trùc tiÕp liªn quan ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông (trõ c¸c kho¶n l·i néi bé, c¸c chi phÝ kh«ng hîp lý nh vËt liÖu l·ng phÝ, lao ®éng hoÆc c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c vît qu¸ møc qui ®Þnh trong x©y dùng hoÆc tù s¶n xuÊt).
§èi víi TSC§ lµ con sóc vËt lµm viÖc vµ (ho¨c) cho s¶n phÈm, vên c©y l©u n¨m ®îc cÊu thµnh bëi hai bé phËn: Toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chia ra cho con sóc vËt, vên cËy ®ã tõ lóc h×nh thµnh tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a vµo khai th¸c, sö dông theo qui ®Þnh t¹i qui chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng hiÖn hµnh; c¸c chi phÝ kh¸c co liªn quan.
TSC§ h÷u h×nh do ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n h×nh thµnh theo phong thøc giao thÇu, nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh theo qui ®Þnh t¹i qui chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng hiÖn hµnh céng (+) lÖ phÝ tríc b¹ vµ nh÷ng chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c.
TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®îc cÊp, ®îc ®iÒu chuyÓn ®Õn: Nguyªn gi¸ TSC§ nµy lµ gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n cña TSC§ ë c¸c ®¬n vÞ cÊp, ®¬n vÞ ®iÒu chuyÓn hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ cña héi ®ång giao nhËn céng (céng) c¸c chi phÝ mµ bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chia ra tÝnh tíi thêi ®iÓm ®a tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, ch¹y thö, l¾p ®Æt, lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã). . .
Trêng hîp ®iÒu chuyÓn TSC§ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong doanh nghiÖp, nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ lµ nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ bÞ ®iÒu chuyÓn phï hîp víi bé hå s¬ cña TSC§ ®ã. §¬n vÞ nhËn TSC§ c¨n cø vµo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n vµ bé hå s¬ cña TSC§ ®ã ®Ó ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n. C¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc ®iÒu chuyÓn TSC§ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc kh«ng h¹ch to¸n t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú.
TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®îc cho, ®îc biÕu, ®îc tÆng . . . nhËn vèn gãp liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp do ph¸t hiÖn thõa . . . Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i nµy lµ gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn céng (+) c¸c chi phÝ mµ bªn nhËn ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, n©ng cÊp, l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹ . . .
* §èi víi TSC§ v« h×nh: C¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cña TSC§ v« h×nh phô thuéc vµo tõng lo¹i tµi s¶n, ph¬ng thøc h×nh thµnh nªn chóng vµ ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh sau:
TSC§ v« h×nh lo¹i mua s¾m: ViÖc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cña TSC§ nµy t¬ng tù nh c¸c thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i mua s¾m.
TSC§ v« h×nh lo¹i ®îc mua díi h×nh thøc trao ®æi: ViÖc x¸c ®inh nguyªn gi¸ cña TSC§ nµy t¬ng tù nh c¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®îc mua díi h×nh thøc trao ®æi.
TSC§ v« h×nh ®îc t¹o ra tõ néi bé doanh nghiÖp: Trong tr¬ng hîp nµy, nguyªn gi¸ TSC§ cè ®Þnh lµ c¸c chi phÝ lªn quan trùc tiÕp ®Õn kh©u thiÕt kÕ, x©y dùng, s¶n xuÊt thö nghiÖm ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ ®ã vµo sö dông theo dù tÝnh.
Riªng c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong néi bé ®Ó doanh nghiÖp co nh·n hiÖu hµng ho¸, quyÒn ph¸t hµnh, danh s¸ch kh¸ch hµng, chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n nghiªn cøu vµ c¸c kho¶n môc t¬ng tù kh«ng ®îc coi lµ bé phËn cÊu thµnh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú.
TSC§ v« h×nh ®îc cÊp, ®îc biÕu, ®îc tÆng: Nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy lµ gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ph¶i ®a ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®a TSC§ ®ã vµo sö dông theo dù tÝnh.
§èi víi mét sè TSC§ v« h×nh ®Æc thï, c¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh sau:
+ QuyÒn sö dông ®Êt: NGuyªn gi¸ cña TSC§ lµ quyÒn sö dông ®Êt (gåm quyÒn sö dông ®Êt cã thêi h¹n vµ quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi): Lµ tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p céng (+) chi phÝ cho ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, lÖ phÝ tríc b¹ . . . (kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ chi ra ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt); hoÆc lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt nhËn gãp vèn.
Riªng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp thuª ®Êt th× tiÒn thuª ®Êt ®îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh, kh«ng ghi nhËn lµ TSC§ v« h×nh.
+ QuyÒn ph¸t hµnh, b¶n quyÒn, b»ng s¸ng chÕ: Nguyªn gi¸ cña tµi nµy lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó cã quyÒn ph¸t hµnh, b¶n quyÒn, b»ng s¸ng chÕ.
+ Nh·n hiÖu hµng ho¸: Nguyªn gi¸ cña tµi s¶n nµy ®îc x¸c ®Þnh lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc mua nh·n hiÖu hµng ho¸.
+ PhÇn mÒm m¸y vi tÝnh: Nguyªn gi¸ cña TSC§ lµ phÇn mÒm m¸y vi tÝnh (trong trêng hîp phÇn mÒm lµ mét bä phËn cã thÓ t¸ch rêi c¸c phÇn cøng cã liªn quan): Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó cã phÇn mÒm m¸y vi tÝnh.
* §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh: Nguyªn gi¸ TSC§ thªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ thuª lµ gi¸ trÞ hîp lý cña gi¸ trÞ thuª t¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n. NÕu gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n thuª cao h¬n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tµi s¶n tèi thiÓu, th× nguyªn gi¸ ®îc ghi theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu. Chi phÝ ph¸t sinh ban ®Çu liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng thªu tµi chÝnh còng ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ vµo TSC§ ®i thuª.
Trong qua tr×nh sö dông TSC§, nguyªn gi¸ TSC§ cã thÓ bÞ thay ®æi vµ cÇn x¸c ®Þnh l¹i khi cã c¸c nghiÖp vô n©ng cÊp, th¸o rì bé phËn hay ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSC§. Khi ®ã, doanh nghiÖp vô ph¶i biªn b¶n ghi râ c¸c c¨n cø thay ®æi vµ gnuyªn gi¸ TSC§ ®îc x¸c ®inh nh sau:
NG míi = NG cò + chi phÝ n©ng cÊp – Gi¸ trÞ th¸o rì c¸c bé phËn
Bíc 2. Thêi gian sö dông TSC§
§©y lµ thêi gian doanh nghiÖp dù kiÕn sö dông TSC§ vµo ho¹t ®äng kinh doanh hoÆc x¸c ®Þnh theo sè lîng, khèi lîng s¶n phÈm dù kiÕn s¶n xuÊt ®îc tõ viÖc sö dông TSC§ theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, ë ®iÒu kiÒn b×nh thêng, phï hîp víi c¸c th«ng sè kinh tÕ – kü thuÊt cña TSC§ vµ c¸c yÕu c¸c cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cña TSC§.
Theo chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp hiÖn hµnh, thêi gian sö dông c¸c lo¹i TSC§ ®îc x¸c ®inh nh sau:
* Thêi gian sö dông TSC§ h÷u h×nh:
§èi víi TSC§ cßn míi (Cha qua sö dông), doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo qui ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ níc vÒ khung thêi gian sö dông TSC§ ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tõng TSC§.
§èi víi TSC§ ®· qua sö dông (TSC§ cò), thêi gian sö dông cña tµi s¶n nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
§Ó lËp ®îc kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ doanh nghiÖp thêng tiÕn hµnh theo tr×nh tù nh sau:
Thêi gian sö dông cña TSC§
Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ cò
Thêi gian sö dông TSC§ míi cïng lo¹i
=
x
Gi¸ b¸n cña TSC§ míi cïng lo¹i
Trong ®ã:
Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ cò lµ gÝa tgrÞ mua hoÆc trao ®æi thùc tÕ hoÆc gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ cña héi ®ång giao nhËn.
Trong truêng hîp doanh nghiÖp muèn x¸c ®inh thêi gian sö dông cña TSC§ kh¸c víi khung thêi gian sö dông do nhµ níc qui ®Þnh, doanh nghiÖp ph¶i gi¶i tr×nh râ c¸c c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña TSC§ ®ã ®Ó bé tµi chÝnh xem xÐt, quyÕt ®Þnh theo ba tiªu chuyÓn sau:
Tuæi thä kü thuËt cña TSC§ theo thiÕt kÕ;
HiÖn tr¹ng TSC§
Tuæi thä kinh tÕ cña TSC§.
NÕu ph¸t sinh c¸c hoat ®éng nh»m kÐo dµi hoÆ rót ng¾n thêi gian sö dông ®· x¸c ®inh tríc ®ã cña TSC§, doan nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh l¹i thêi gian sö dông cña TSC§ theo ba tiªu chuÈn qui ®Þnh nªu trªn t¹i thêi ®iÓm hoµn thµnh nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi ph¶i lËp biªn b¶n nªu râ c¸c c¨n cø lµm thay ®æi thêi gian sö dông.
* Thêi gian sö dông TSC§ v« h×nh:
Doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tõng TSC§ v« h×nh nhng tèi ®a kh«ng qua 20 n¨m. Riªng ®èi víi TSC§ v« h×nh lµ quyÒn sö dông ®Êt cã thêi h¹n th× thêi gian sö dông cña tµi s¶n nµy lµ thêi h¹n ®îc phÐp sö dông ®Êt theo qui ®Þnh.
* Thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh: NÕu nay t¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n, doanh nghiÖp ®i thuª cam kÕt kh«ng mua tµi s¶n thuª trong hîp ®ång thuª tµi chÝnh, th× doanh nghiÖp ®i thuª x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh theo thêi h¹n thuª trong hîp ®ång lµm c¨n cø ®Ó tÝnh khÊu hao tµi s¶n nµy. Ngîc l¹i doanh nghiÖp ®i thuª x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh theo c¸ch thøc x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ h÷u h×nh nªu trªn.
Bíc 3. C¸c c¨n cø kh¸c
Ngoµi nguyªn gi¸ vµ thßi gian sö dông TSC§, ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§ mét c¸ch linh ho¹t vµ phï hî víi t×nh h×nh khai th¸c sö dông TSC§, trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh ngêi ta cßn dùa vµo mét sè yÕu tè kh¸c cã thÓ thay thÕ cho yÕu tè thêi gian sö dông, ch¼ng h¹n nh s¶n lîng, diÖn tÝch canh t¸c .. . c¸c c¨n cø nµy ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nh÷ng th«ng sè kinh tÕ kü thuËt cña TSC§ cho phÐp ®o lêng hay lîng ho¸ chóng vµ møc ®é khai th¸c sö dông TSC§.
3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao cña doanh nghiÖp.
HiÖn nay ë ViÖ Nam cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp. Mçi ph¬ng ph¸p cã nhøng u nhîc ®iÓm riªng. ViÖc lùa chän ®óng ®¾n ph¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp. Th«ng thêng cã nh÷ng ph¬ng ph¸p khÊu hao sau:
3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao b×nh qu©n .
Nguyªn gi¸ TSC§
Møc khÊu hao trung b×nh hµng n¨m =
Thêi gian sö dông
Ph¬ng ph¸p nµy cè ®Þnh møc khÊu hao theo thêi gian nªn cã t¸c dông thóc ®Èy doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng sè lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn. Sè tiÒn khÊu hao ®îc ph©n bæ ®Òu ®Æn hµng kú gióp ®¶m b¶o b×nh æn gi¸ thµnh. Song bªn c¹nh ®ã nã còng cã nhîc ®iÓm lµ thu håi vèn chËm kh«ng theo kÞp møc hao mßn thùc tÕ nhÊt lµ hao mßn v« h×nh nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t trang bÞ TSC§ míi.
3.2Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn
Ngêi ta thêng sö dông ph¬ng ph¸p gi¶m dÇn ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n. Ph¬ng ph¸p khÊu hao nµy ®îc sö dông nh»m môc ®Ých ®Èy nhanh møc khÊu hao TSC§ trong n¨m ®Çu sö dông vµ gi¶m dÇn møc khÊu hao theo thêi gian sö dông. §©y lµ ph¬ng ph¸p rÊt thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp v× nh÷ng n¨m ®Çu hä muèn quay vßng vèn nhanh ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh.
Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn cã hai c¸ch tÝnh to¸n tû lÖ vµ møc khÊu hao hµng n¨m, ®ã lµ møc khÊu hao theo sè d gi¶m dÇn hoÆc khÊu hao theo tæng sè thø tù n¨m sö dông:
· Ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo sè d gi¶m dÇn.
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× sè tiÒn khÊu hao hµng n¨m ®îc tÝnh b»ng lÊy gi¸ trÞ cßn l¹i xña TSC§ theo thêi gian sö dông nh©n víi tû lÖ khÊu hao kh«ng ®æi. Nh vËy, møc vµ tû lÖ khÊu hao theo thêi gian sö dông sÏ gi¶m d©n. Cã thÓ tÝnh møc khÊu hao hµng n¨m theo thêi h¹n sö dông nh sau:
MKHi = Gc®i x TKH
Trong ®ã:
MKHi: Møc khÊu hao ë n¨m thø i
Gc®i: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ vµo n¨m thø i
TKH: Tû lÖ khÊu hao hµng n¨m
· Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè n¨m sö dông.
Theo ph¬ng ph¸p nµy sè tiÒn khÊu hao ®îc tÝnh b»ng c¸ch nh©n gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§ víi tû lÖ khÊu hao gi¶m dÇn qua c¸c n¨m. Tû lÖ khÊu hao nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng lÊy sè n¨m sö dông cßn l¹i chia cho tæng sè thø tù n¨m sö dông. C«ng thøc ®îc tÝnh nh sau:
MKHi = NG x TKHi
2 x (T-t+1)
TKH =
T x (T+1)
Trong ®ã:
MKHi: Møc khÊu hao hµng n¨m
NG: Nguyªn gi¸ cña TSC§
TKHi: Tû lÖ khÊu hao theo n¨m sö dông
T: Thêi gian dù kiÕn sö dông TSC§
t: Thø tù n¨m cÇn tÝnh tû lÖ khÊu hao
Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn cã nh÷ng u ®iÓm c¬ b¶n ®ã lµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n møc hao mßn TSC§ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, nhanh chãng thu håi vèn ®Çu t mua s¾m TSC§ trong nh÷ng n¨m ®Çu sö dông, h¹n chÕ ®îc nh÷ng bÊt lîi. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm viÖc tÝnh to¸n møc khÊu hao vµ tû lÖ khÊu hao hµng n¨m sÏ phøc t¹p h¬n, sè tiÒn trÝch khÊu hao luü kÕ ®Õn n¨m cuèi cïng thêi h¹n sö dông TSC§ còng cha ®ñ bï ®¾p ®Çu t ban ®Çu TSC§ cña doanh nghiÖp.
3.3Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo GTCL(hay cßn gäi lµ c¸ch khÊu hao kÐp trªn gÝa trÞ cßn l¹i)
GÝa trÞ cßn l¹i
Møc khÊu hao trÝch hµng n¨m = 2*
Sè n¨m khÊu hao
Bªn c¹nh u ®iÓm trªn, ph¬ng ph¸p nµy còng cã nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh ®ã lµ tØ lÖ khÊu hao nµy lín h¬n tØ lÖ khÊu hao theo ph¬ng ph¸p ®êng th»ng. Vµ sè trÝch khÊu hao luü kÕ n¨m cuèi cïng sÏ kh«ng ®ñ bï ®¾p gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§.
III. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lÝ sö dông TSC§
1. Qu¶n lÝ ®Çu t vµo TSC§.
C¸c TSC§ cña doanh nghiÖp khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Òu bÞ hao mßn sÏ ®Õn lóc chóng kh«ng cßn sö dông ®îc n÷a hoÆc cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n mµ cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi TSC§ hoÆc ph¶i thay thÕ, trang bÞ míi TSC§ cho phï hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp cÇn tÝnh to¸n mét sè chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó xem xÐt t×nh h×nh sö dông TSC§ t¹i doanh nghiÖp sau ®ã ph©n tÝch nhu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi tõng lo¹i TSC§ phôc vô cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó lªn kÕ ho¹ch ®Çu t TSC§ cho ®óng.
ViÖc ®Çu t vµo TSC§ bao gåm c¸c quyÕt ®Þnh mua s¾m, x©y dùng, söa ch÷a, n©ng cÊp ………….TSC§ ®¹t ®îc yªu cÇu vÒ thêi gian h÷u Ých cña chi phÝ bá ra (tµi s¶n mua s¾m )vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n mua s¾m. Khi doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 36582.doc