Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện

Lêi më ®Çu Víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ héi nhËp nh­ hiÖn nay th× c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lu«n gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm,tiÕp thu khoa häc kÜ thuËt ®Ó cã thÓ t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao víi gi¸ c¶ c¹nh tranh. §Ó lµ ®­îc nh­ thÕ th× viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ TSC§ lu«n lµ vÊn ®Ò quan träng Cã thÓ nãi r»ng TSC§ lµ v« cïng quan träng, nã lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, d­íi sù c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m tßi cho m×nh nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c h¬n. Khi khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc ®æi míi TSC§ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng h¬n bëi v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ nã còng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i ®èi víi mçi doanh nghiÖp NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc sö dông hiÖu qu¶ TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp.Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn,víi kiÕn thøc ®· häc vµ tham kh¶o s¸ch b¸o víi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o -Th¹c sü : Phïng ViÖt Hµ vµ toµn thÓ c¸c c¸n bé t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn, em m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi “C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn ” Chuyªn ®Ò cña em gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn vÒ TSC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông TSC§ tai C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ tai C«ng ty cæ phÇn vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn Do thêi gian còng nh­ kiÕn thøc cã h¹n nªn trong bµi viÕt cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm vµ thiÕu sãt. Em kÝnh mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Sinh viªn thùc hiÖn : NguyÔn Ngäc Anh Ch­¬ng I : Lý luËn vÒ TSC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp I. TSC§ vµ ®Æc ®iÓm TSC§ 1. Kh¸i niÖm TSC§. TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng chñ yÕu vµ c¸c tµi s¶n kh¸c cã gi¸ trÞ h¬n, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch dÇn dÇn, tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô ®­îc s¶n suÊt ra trong c¸c kú s¶n xuÊt. 2. §Æc ®iÓm cña TSC§. Trong c¸c doanh nghiÖp TSC§ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vêi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nh­ng nh×n chung th× chóng ®Òu cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng vÉn gi÷ ®­îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn khi h­ háng ph¶i lo¹i bá. Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ ®èi víi nh÷ng TSC§ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh gi¸ trÞ cña chóng chuyÓn dÞch dÇn dÇn, tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng tµi s¶n dïng cho ho¹t ®éng kh¸c nh­: Ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp, dù ¸n, gi¸ trÞ cña TSC§ bÞ tiªu dïng dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh sö dông. 3. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña TSC§ cho thÊy TSC§ ph¶i ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ lÉn hiÖn vËt. Cô thÓ viÖc qu¶n lý cÇn ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu sau: - Ph¶i qu¶n lý TSC§ nh­ lµ mét yÒu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ®¬n vÞ. Do ®ã kÕ to¸n ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ, t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§ trong ®¬n vÞ Ph¶i qu¶n lý TSC§ nh­ lµ mét bé phËn vèn c¬ b¶n ®Çu t­ dµi h¹n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã tèc ®é chu chuyÓn chËm tÝnh b»ng nhiÒu n¨m tµi chÝnh, ®é rñi ro cao. V× vËy kÕ to¸n ph¶i cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ tû träng vèn ®· ®Çu t­ vµ nhu cÇu vèn lµ bao nhiªu ®Ó ®Çu t­ míi TSC§ söa ch÷a hoÆc lµ thuª TSC§. Ph¶i qu¶n lý phÇn TSC§ ®· sö dông nh­ lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ møc khÊu hao trÝch tuú tõng kú kinh doanh, lµm sao ph¶i thu håi ®­îc vèn ®Çu t­ hîp lý mµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng bï ®¾p ®­îc chi phÝ. Qu¶n lý TSC§ lµ sö dông vµ b¶o vÖ TSC§ cho doanh nghiÖp, lµm sao ®Ó nh÷ng TSC§ sèng mµ sèng cã Ých cho doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t­ khi cÇn thiÕt. Do TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho nªn cÇn cã sù ®æi míi kh«ng ngõng. §iÒu ®ã cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông TSC§. Mçi ngµnh, mçi ®Þa ph­¬ng còng nh­ tõng doanh nghiÖp ph¶i ®Ò cao tr¸ch nhiÖm lµm chñ nguån vèn, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nã, sö dông an toµn triÖt ®Ó TSC§ nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, gãp phÇn gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng, cã chç ®øng v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a, v× nhiÖm vô nhiÒu, quy m« lín vµ thêi gian ph¸t sinh dµi nªn kÕ to¸n TSC§ còng rÊt phøc t¹p. Thªm vµo ®ã yªu cÇu vÒ TSC§ còng rÊt cao. Do vËy, kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o ghi chÐp kÞp thêi chÝnh x¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, cung cÊp th«ng tin h÷u hiÖu nhÊt cho qu¶n lý. Muèn vËy ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch khoa häc, t¹o mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn b¶n chÊt cña kÕ to¸n. TSC§ trong doanh nghiÖp gåm nhiªï lo¹i vµ nhiÒu thø, cã ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý rÊt kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§, cÇn ph¶i ph©n lo¹i TSC§. 4. Ph©n lo¹i TSC§. Ph©n lo¹i TSC§ lµ viÖc ph©n chia TSC§ hiÖn cã trong doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶m lý TSC§. Ph©n lo¹i chÝnh x¸c gióp cung cÊp th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch söa ch÷a lín, hiÖn ®¹i ho¸ TSC§ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy hÕt t¸c dông cña TSC§ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi phôc vô tèt trong c«ng t¸c thèng kª, kÕ to¸n TSC§ thµnh tõng lo¹i theo nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh cña m×nh. V× vËy, c«ng t¸c ph©n lo¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tuú theo c«ng dông vµ ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh cña TSC§ ng­êi ta cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i TSC§ kh¸c nhau: • Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn: Theo c¸ch nµy TSC§ ®­îc chia lµm hai lo¹i TSC§ kh¸c nhau: TSC§ h÷u h×nh: lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ do doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§. TSC§ gåm cã + Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: lµ TSC§ ®­îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng : nh­ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc hµng rµo, bÓ th¸p n­íc, c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng x¸, cÇu cèng ®­êng s¾t, cÇu tÇu.v.v. . . phôc vô cho h¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh + M¸y mãc, thiÕt bÞ: D©y truyÒn c«ng nghÖ, m¸y mãc chuyªn dïng, thiÕt bÞ c«ng t¸c. + Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn, c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hÖ thèng ®iÖn .v.v. . . + ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö dông cô ®o l­êng. + V­ên c©y l©u n¨m, xóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. TSC§ v« h×nh:lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nh­ng x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ tho¶ m·n c¸c tiªu cuÈn cña tµi s¶n cè ®inh v« h×nh . + QuÒn sö dông ®Êt : Lµ gi¸ trÞ cña quÒn sö dông mét mÆt b»ng diÖn tÝch (mÆt ®Êt,mÆt n­íc,mÆt biÓn ) nhÊt ®Þnh thuéc vèn nhµ n­íc cÊp cho doanh nghiÖp sö dông vµo kinh doanh trong thêi gian qui ®Þnh + Chi phÝ thµnh lËp vµ chuÈn bÞ s¶n xuÊt: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh lóc doanh nghiÖp míi thµnh lËp nh­ chi phÝ c«ng t¸c nghiªn cøu th¨m dß lËp dù ¸n ®Çu t­,chi phÝ cho sö dông vèn ban ®Çu, chi phÝ cho ®i l¹i, héi häp, khai tr­¬ng, qu¶ng c¸o v.v.. C¸c chi phÝ nµy chÊm døt khi doanh nghiÖp ®i vao ho¹t ®éng chÝnh thøc + B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ: Gi¸ trÞ cña nã lµ c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ ®Ó mua b¶n quyÒn b»ng ph¸t minh cña c¸c nhµ nghiªn cøu, hoÆc ph¶i tr¶ cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn c­ó thö nghiÖm ®­îc nhµ n­íc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. + Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn: Lµ c¸c chi phÝ vª thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh quy m« lín vÒ nghiªn cøu, lËp kÕ ho¹ch dù ¸n dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ nh»m ®em l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp . Ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i theo h×nh th¸i vËt chÊt sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cã mét nh·n quan tæng thÓ vÒ c¬ cÊu ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Lµ c¨n cø quan träng ®Ó x©y dùng c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý vèn, tµi s¶n vµ tÝnh to¸n khÊu hao hîp lý h¬n n÷a. • Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u: TSC§ ®­îc ph©n thµnh TSC§ tù cã vµ TSC§ thuª ngoµi. TSC§ tù cã: lµ nh÷ng TSC§ ®­îc x©y dùng, mua s¾m, h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn ng©n s¸ch cÊp, nguån vèn vay, nguån vèn liªn doanh, c¸c quü cña doanh nghiÖp… vµ TSC§ doanh nghiÖp ®­îc biÕu tÆng. §©y lµ nh÷ng TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp vµ ®­îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. TSC§ ®i thuª: Do yªu cÇu sö dông mµ doanh nghiÖp cÇn cã mét sè TSC§, hoÆc lµ khi xÐt thÊy viÖc ®i thuª TSC§ cã lîi thÕ h¬n trong viÖc gi¶m bít chi phÝ kinh doanh hoÆc chi phÝ cÇn thiÕt trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, mµ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh hoÆc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i mua, doanh nghiÖp sÏ ®i thuª TSC§ d­íi hai h×nh thøc thuª tµi chÝnh vµ thuª ngoµi ho¹t ®éng . + Thuª tµi chÝnh: Lµ c¸c TSC§ ®i thuª mµ bªn tcho thuª cã sù chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn ®i thuª.DÊu hiÖu cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh: Bªn cho thuª chuyÓn giao quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn ®i thuª khi hÕt thêi h¹n cho thuª. T¹i thêi ®iÓm khëi hµnh thuª tµi s¶n bªn thuª cã quyÒn lùa chän mua l¹i tµi s¶n thuª víi gi¸ ­íc tÝnh thÊp h¬n gi¸ trÞ hîp lý vµo cuèi thêi h¹n thuª. Thêi h¹n cho thuª theo hîp ®ång chiÕm phÇn lín thêi gian sö dông kinh tÕ cña tµi s¶n cho dï kh«ng cã sù chuyÓn giao quyÒn së h÷u. T¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu chiÕm phÇn lín gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n thuª Tµi s¶n thuª thuéc lo¹i chuyªn dïng mµ chØ cã bªn thuª cã kh¶ n¨ng sö dông kh«ng cÇn cã sù thay ®æi söa ch÷a lín. TSC§ thuª ho¹t ®éng: Lµ TSC§ thuª nh­ng kh«ng tho¶ m·n bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh. Bªn ®i thuª cã quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong thêi gian hîp ®ång vµ ph¶i hoµn tr¶ khi kÕt thóc hîp ®ång . C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ta thÊy râ c¬ cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp gãp phÇn cho viÖc qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp nh­ng ch­a ph¶n ¸nh râ t×nh h×nh sö dông TSC§ cña doanh nghiÖp. • Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh TSC§ : Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy TSC§ bao gåm: TSC§ ®­îc mua s¾m ®Çu t­ b»ng nguån vèn nhµ n­íc cÊp, b»ng nguån vèn liªn doanh, b»ng nguån vèn tù bæ sung cña ®¬n vÞ. • Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông: TSC§ bao gåm. TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh: §©y lµ TSC§ ®ang thùc tÕ sö dông trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Nh÷ng TSC§ nµy b¾t buéc ph¶i trÝch khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. TSC§ hµnh chÝnh sù nghiÖp: lµ TSC§ cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp( nh­ ®oµn thÓ quÇn chóng, tæ chøc y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao. . .) TSC§ phóc lîi: lµ nh÷ng TSC§ cña ®¬n vÞ dïng cho nhu cÇu phóc lîi c«ng céng nh­ nhµ v¨n ho¸, nhµ trÎ, c©u l¹c bé, nhµ nghÜ m¸t . . . TSC§ chê xö lý: Bao gåm nh÷ng TSC§ kh«ng cÇn dïng, ch­a cÇn dïng v× thõa so víi nhu cÇu sö dông hoÆc v× kh«ng thÝch hîp víi sù ®æi míi qui tr×nh c«ng nghÖ, bÞ h­ háng chê thanh lý, TSC§ tranh chÊp chê gi¶i quyÕt. Nh÷ng TSC§ nµy cÇn xö lý nhanh chãng ®Ó thu håi vèn sö dông cho viÖc ®Çu t­ ®æi míi TSC§. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý ph©n bæ TSC§ hîp lý gióp nhµ qu¶n lý vµ sö dông, ph¸t huy tèi ®a tÝnh n¨ng cña mçi lo¹i TSC§ ®ång thêi kÞp thêi xö lý c¸c TSC§ chê thanh lý gióp thu håi vèn nhanh h¬n ®Ó quay vßng vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Mçi c¸ch ph©n lo¹i trªn ®©y cho phÐp ®¸nh gi¸ xem xÐt kÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. §iÒu nµy gióp nhµ qu¶n lý xem xÐt sù biÕn ®éng cña TSC§ hiÖn cã cña doanh nghiÖp tõ ®ã nhËn thøc râ vÒ hiÖn tr¹ng TSC§ hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ cã th«ng tin chÝnh x¸c ®Ó tr¶ lêi c©u hái: kÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp cã hîp lý kh«ng? Ph­¬ng h­íng ®Çu t­ träng ®iÓm qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp lµ g×? Dùa vµo qui m« s¶n xuÊt cña m×nh, kh¨ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ còng nh­ kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt . . . §Ó ®­a ra ph­¬ng h­íng ®Çu t­ TSC§ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t­ cã lîi nhÊt, phï hîp nhÊt cho doanh nghiÖp theo tõng thêi kú kh¸c nhau. V× vËy, ph©n lo¹i TSC§ gãp phÇn quan träng trong viÖc qu¶n lý TSC§ còng nh­ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ lµm sao ®Ó nhanh chãng, chÝnh x¸c, kÞp thêi cho nhµ qu¶n lý nh»m c¶i tiÕn TSC§ theo kÞp nhÞp ®é ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt, cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, còng nh­ toµn cÇu gióp doanh nghiÖp lu«n gi÷ thÕ chñ ®éng nh¹y bÐn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c. II. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 1. Kh¸i niÖm Còng nh­ TSC§ còng ®­îc chia lµm 2 lo¹i xuÊt ph¸t tõ hai lo¹i nguyªn nh©n: hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh. *Hao mßn h÷u h×nh: Lµ sù gi¶m dÇn vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông do qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt hoÆc do t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè tù nhiªn mµ biÓu hiÖn cô thÓ lµ hiÖu xuÊt gi¶m dÇn cña TSC§ ®Õn khi h­ háng vµ bÞ lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Møc ®é hao mßn tû lÖ thuËn víi thêi gian sö dông TSC§, møc ®é nµy cao hay thÊp phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh­: c­êng ®é sö dông, chÕ ®é b¶o qu¶n b¶o d­ìng, ®iÒu kiÖn m«i tr­êng, khÝ hËu tr×nh ®é qu¶n lý. V× vËy ®Ó gi¶m bít hao mßn h÷u h×nh ng­êi ta ph¶i lµm sao ®Ó gi¶m bít sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè trªn. * Hao mßn v« h×nh: Lµ sù thuÇn tuý vÒ mÆt gi¸ trÞ do kh«ng kÞp tiÕn bé khoa häc, kü thuËt, c¹nh tranh v.v. khoa häc ph¸t triÓn cµng nhanh th× kh¶ n¨ng hao mßn v« h×nh cµng lín. Sù hao mßn nµy kh«ng phô thuéc vµo viÖc TSC§ sö dông Ýt hay nhiÒu mµ phô thuéc vµo viÖc TSC§ ®­îc t«Ý t©n ho¸ ®Õn ®©u. Xu thÕ hiÖn nay, ®Ó gi¶m bít hao mßn v« h×nh, ng­êi ta th­êng rót ng¾n thêi gian thu håi vèi ®Çu t­ ë TSC§. KhÊu hao TSC§. Mét TSC§ ®­îc mua khi nã tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp, nghÜa lµ nã h÷u dông. Vµ khi mua mét TSC§ còng ®ång nghÜa víi viÖc ®Çu t­ dµi h¹n ë hiÖn t¹i cho t­¬ng lai. . .Hay nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ®· øng tr­íc mét kho¶n chi phÝ ë hiÖn t¹i ®Ó hy väng nhËn ®­îc mét khèi l­îng gi¸ trÞ trong t­¬ng lai khi sö dông TSC§ nµy. Dã ®ã ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ dÇn chi phÝ TSC§ ®Ó thu håi vèn kÞp thêi, qu¸ tr×nh ph©n bæ nµy ®­îc gäi lµ khÊu hao TSC§. * Mèi quan hÖ gi÷a hao mßn vµ khÊu hao TSC§. Hao mßn lµ mét hiÖn t­îng kh¸ch quan lµm gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña TSC§. Cßn khÊu hao lµ mét biÖn ph¸p mang tÝnh chñ quan cña nhµ qu¶n lý, nã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh thu, lîi nhuËn thu ®­îc cña doanh nghiÖp, tõ ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc. V× TSC§ kh«ng chØ hao mßn h÷u h×nh mµ cßn c¶ hao mßn v« h×nh nªn viÖc x¸c ®Þnh møc ®é hao mßn cña TSC§ ®Ó ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh lµ hÕt søc phøc t¹p 2. C¬ së tÝnh khÊu hao. Th«ng th­êng, ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§, ng­êi ta dùa vµo c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: B­íc 1. Nguyªn gÝa TSC§: Nguyªn gi¸ TSC§ ®­îc hiÓu lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®­îc TSC§ tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé gi¸ trÞ ®Çu t­ ban ®Çu vµo TSC§. Theo c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp hiÖn hµnh, nguyªn gi¸ TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i TSC§ nh­ sau: * §èi víi TSC§ h÷u h×nh: ë thêi ®iÓm ®Çu t­ ban ®Çu nguyªn gi¸ TSC§ phô thuéc vµo ph­¬ng thøc ®Çu t­ vµ ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh­ sau: TSC§ h÷u hµnh ®­îc h×nh thµnh theo ph­¬ng thøc mua s¾m (kÓ c¶ mua míi vµ cò), nguyªn gi¸ bao gåm: gi¸ mua thùc tÕ ph¶i tr¶ céng (+) c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i) (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp, chia ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ vµ tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh­: l·i tiÒn vay ®Çu t­ cho TSC§, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tr­íc b¹, .. . Tr­êng hîp mua TSC§ h÷u hµnh theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp, th× nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy bao gåm: Gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay t¹i thêi ®iÓm mua, c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao g«mg c¸c kho¶n thuÕ ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i), c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm mua TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh­: chi phÝ vËn chuyÓn bèc rì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tr­íc b¹, kho¶n chªnh lÖch gi÷a gÝa mua tr¶ chËm vµ gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ tµi chÝnh theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè thanh to¸n ®­îc tÝnh vµo sè nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh theo qui ®Þnh vèn ho¸ chi phÝ l·i vay. TSC§ h÷u h×nh ®­îc mua d­íi h×nh thøc chao ®æi: Khi doanh nghiÖp ®em tµi s¶n cña m×nh ®Ó chao ®æi lÊy mét TSC§ h÷u h×nh kh«ng t­¬ng tù huÆc lÊy mét tµi s¶n kh¸c nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ ®­îc x¸c ®Þnh lµ gi¸ trÞ hîp cña TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n ®em chao ®æi (sau khi c«ng thªm c¸c kh¶on tr¶ thªm hoÆc trõ ®i c¸c kho¶n ph¶i thu vÒ) céng (+) c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i) céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ph¶i chia ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®ua TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng s­ dông nh­: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, chi phÝ n©ng cÊp, chi phÝ l¾p ®¨t, ch¹y thö, lÖ phÝ tr­íc b¹ . . . ë ®Êy, TSC§ t­¬ng tù ®­îc hiÓu lµ TSC§ cã c«ng dông t­¬ng tù, trong cïng mét lÜnh vùc kinh doanh vµ cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng. Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ ®­îc hiÓu lµ gi¸ trÞ tµi s¶n cã thÓ trao ®æi gi÷a c¸c bªn cã ®Çy ®ñ hiÓu biÕt trong sù trao ®æi ngang gi¸. NÕu doanh nghiÖp mua TSC§ h÷u h×nh d­íi h×nh thøc trao ®æi trao ®æi víi mét TSC§ h÷u h×nh t­¬g t­, hoÆc cã thÓ h×nh thµnh do ®­îc b¸n ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u mét TSC§ h÷u h×nh t­¬ng tô th× nguyªn gi¸ cña TSC§ nhËn vÒ lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña gi¸ trÞ h÷u h×nh ®em trao ®æi. TSC§ h÷u h×nh ®­îc h×nh thµnh theo ph­¬ng thøc doanh nghiÖp tù x©y dùng hoÆc tù s¶n xuÊt: Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i nµy ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c bé phËn: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña TSC§, c¸c chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö, c¸c chi phÝ kh¸c trùc tiÕp liªn quan ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông (trõ c¸c kho¶n l·i néi bé, c¸c chi phÝ kh«ng hîp lý nh­ vËt liÖu l·ng phÝ, lao ®éng hoÆc c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c v­ît qu¸ møc qui ®Þnh trong x©y dùng hoÆc tù s¶n xuÊt). §èi víi TSC§ lµ con sóc vËt lµm viÖc vµ (ho¨c) cho s¶n phÈm, v­ên c©y l©u n¨m ®­îc cÊu thµnh bëi hai bé phËn: Toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chia ra cho con sóc vËt, v­ên cËy ®ã tõ lóc h×nh thµnh tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a vµo khai th¸c, sö dông theo qui ®Þnh t¹i qui chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh; c¸c chi phÝ kh¸c co liªn quan. TSC§ h÷u h×nh do ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n h×nh thµnh theo ph­ong thøc giao thÇu, nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh theo qui ®Þnh t¹i qui chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh céng (+) lÖ phÝ tr­íc b¹ vµ nh÷ng chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c. TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®­îc cÊp, ®­îc ®iÒu chuyÓn ®Õn: Nguyªn gi¸ TSC§ nµy lµ gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n cña TSC§ ë c¸c ®¬n vÞ cÊp, ®¬n vÞ ®iÒu chuyÓn hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ cña héi ®ång giao nhËn céng (céng) c¸c chi phÝ mµ bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chia ra tÝnh tíi thêi ®iÓm ®­a tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh­: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, ch¹y thö, l¾p ®Æt, lÖ phÝ tr­íc b¹ (nÕu cã). . . Tr­êng hîp ®iÒu chuyÓn TSC§ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong doanh nghiÖp, nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ lµ nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ bÞ ®iÒu chuyÓn phï hîp víi bé hå s¬ cña TSC§ ®ã. §¬n vÞ nhËn TSC§ c¨n cø vµo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n vµ bé hå s¬ cña TSC§ ®ã ®Ó ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n. C¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc ®iÒu chuyÓn TSC§ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc kh«ng h¹ch to¸n t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®­îc cho, ®­îc biÕu, ®­îc tÆng . . . nhËn vèn gãp liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp do ph¸t hiÖn thõa . . . Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i nµy lµ gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn céng (+) c¸c chi phÝ mµ bªn nhËn ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh­: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, n©ng cÊp, l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tr­íc b¹ . . . * §èi víi TSC§ v« h×nh: C¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cña TSC§ v« h×nh phô thuéc vµo tõng lo¹i tµi s¶n, ph­¬ng thøc h×nh thµnh nªn chóng vµ ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh­ sau: TSC§ v« h×nh lo¹i mua s¾m: ViÖc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cña TSC§ nµy t­¬ng tù nh­ c¸c thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i mua s¾m. TSC§ v« h×nh lo¹i ®­îc mua d­íi h×nh thøc trao ®æi: ViÖc x¸c ®inh nguyªn gi¸ cña TSC§ nµy t­¬ng tù nh­ c¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®­îc mua d­íi h×nh thøc trao ®æi. TSC§ v« h×nh ®­îc t¹o ra tõ néi bé doanh nghiÖp: Trong tr­¬ng hîp nµy, nguyªn gi¸ TSC§ cè ®Þnh lµ c¸c chi phÝ lªn quan trùc tiÕp ®Õn kh©u thiÕt kÕ, x©y dùng, s¶n xuÊt thö nghiÖm ph¶i chi ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ ®ã vµo sö dông theo dù tÝnh. Riªng c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong néi bé ®Ó doanh nghiÖp co nh·n hiÖu hµng ho¸, quyÒn ph¸t hµnh, danh s¸ch kh¸ch hµng, chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n nghiªn cøu vµ c¸c kho¶n môc t­¬ng tù kh«ng ®­îc coi lµ bé phËn cÊu thµnh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. TSC§ v« h×nh ®­îc cÊp, ®­îc biÕu, ®­îc tÆng: Nguyªn gi¸ tµi s¶n nµy lµ gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ph¶i ®­a ra tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a TSC§ ®ã vµo sö dông theo dù tÝnh. §èi víi mét sè TSC§ v« h×nh ®Æc thï, c¸ch thøc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh­ sau: + QuyÒn sö dông ®Êt: NGuyªn gi¸ cña TSC§ lµ quyÒn sö dông ®Êt (gåm quyÒn sö dông ®Êt cã thêi h¹n vµ quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi): Lµ tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p céng (+) chi phÝ cho ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, lÖ phÝ tr­íc b¹ . . . (kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ chi ra ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt); hoÆc lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt nhËn gãp vèn. Riªng ®èi víi tr­êng hîp doanh nghiÖp thuª ®Êt th× tiÒn thuª ®Êt ®­îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh, kh«ng ghi nhËn lµ TSC§ v« h×nh. + QuyÒn ph¸t hµnh, b¶n quyÒn, b»ng s¸ng chÕ: Nguyªn gi¸ cña tµi nµy lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó cã quyÒn ph¸t hµnh, b¶n quyÒn, b»ng s¸ng chÕ. + Nh·n hiÖu hµng ho¸: Nguyªn gi¸ cña tµi s¶n nµy ®­îc x¸c ®Þnh lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc mua nh·n hiÖu hµng ho¸. + PhÇn mÒm m¸y vi tÝnh: Nguyªn gi¸ cña TSC§ lµ phÇn mÒm m¸y vi tÝnh (trong tr­êng hîp phÇn mÒm lµ mét bä phËn cã thÓ t¸ch rêi c¸c phÇn cøng cã liªn quan): Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó cã phÇn mÒm m¸y vi tÝnh. * §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh: Nguyªn gi¸ TSC§ thªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ thuª lµ gi¸ trÞ hîp lý cña gi¸ trÞ thuª t¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n. NÕu gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n thuª cao h¬n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tµi s¶n tèi thiÓu, th× nguyªn gi¸ ®­îc ghi theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu. Chi phÝ ph¸t sinh ban ®Çu liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng thªu tµi chÝnh còng ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ vµo TSC§ ®i thuª. Trong qua tr×nh sö dông TSC§, nguyªn gi¸ TSC§ cã thÓ bÞ thay ®æi vµ cÇn x¸c ®Þnh l¹i khi cã c¸c nghiÖp vô n©ng cÊp, th¸o rì bé phËn hay ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSC§. Khi ®ã, doanh nghiÖp vô ph¶i biªn b¶n ghi râ c¸c c¨n cø thay ®æi vµ gnuyªn gi¸ TSC§ ®­îc x¸c ®inh nh­ sau: NG míi = NG cò + chi phÝ n©ng cÊp – Gi¸ trÞ th¸o rì c¸c bé phËn B­íc 2. Thêi gian sö dông TSC§ §©y lµ thêi gian doanh nghiÖp dù kiÕn sö dông TSC§ vµo ho¹t ®äng kinh doanh hoÆc x¸c ®Þnh theo sè l­îng, khèi l­îng s¶n phÈm dù kiÕn s¶n xuÊt ®­îc tõ viÖc sö dông TSC§ theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, ë ®iÒu kiÒn b×nh th­êng, phï hîp víi c¸c th«ng sè kinh tÕ – kü thuÊt cña TSC§ vµ c¸c yÕu c¸c cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cña TSC§. Theo chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp hiÖn hµnh, thêi gian sö dông c¸c lo¹i TSC§ ®­îc x¸c ®inh nh­ sau: * Thêi gian sö dông TSC§ h÷u h×nh: §èi víi TSC§ cßn míi (Ch­a qua sö dông), doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo qui ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ n­íc vÒ khung thêi gian sö dông TSC§ ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tõng TSC§. §èi víi TSC§ ®· qua sö dông (TSC§ cò), thêi gian sö dông cña tµi s¶n nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: §Ó lËp ®­îc kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ doanh nghiÖp th­êng tiÕn hµnh theo tr×nh tù nh­ sau: Thêi gian sö dông cña TSC§ Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ cò Thêi gian sö dông TSC§ míi cïng lo¹i = x Gi¸ b¸n cña TSC§ míi cïng lo¹i Trong ®ã: Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ cò lµ gÝa tgrÞ mua hoÆc trao ®æi thùc tÕ hoÆc gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ cña héi ®ång giao nhËn. Trong truêng hîp doanh nghiÖp muèn x¸c ®inh thêi gian sö dông cña TSC§ kh¸c víi khung thêi gian sö dông do nhµ n­íc qui ®Þnh, doanh nghiÖp ph¶i gi¶i tr×nh râ c¸c c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña TSC§ ®ã ®Ó bé tµi chÝnh xem xÐt, quyÕt ®Þnh theo ba tiªu chuyÓn sau: Tuæi thä kü thuËt cña TSC§ theo thiÕt kÕ; HiÖn tr¹ng TSC§ Tuæi thä kinh tÕ cña TSC§. NÕu ph¸t sinh c¸c hoat ®éng nh»m kÐo dµi hoÆ rót ng¾n thêi gian sö dông ®· x¸c ®inh tr­íc ®ã cña TSC§, doan nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh l¹i thêi gian sö dông cña TSC§ theo ba tiªu chuÈn qui ®Þnh nªu trªn t¹i thêi ®iÓm hoµn thµnh nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi ph¶i lËp biªn b¶n nªu râ c¸c c¨n cø lµm thay ®æi thêi gian sö dông. * Thêi gian sö dông TSC§ v« h×nh: Doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tõng TSC§ v« h×nh nh­ng tèi ®a kh«ng qua 20 n¨m. Riªng ®èi víi TSC§ v« h×nh lµ quyÒn sö dông ®Êt cã thêi h¹n th× thêi gian sö dông cña tµi s¶n nµy lµ thêi h¹n ®­îc phÐp sö dông ®Êt theo qui ®Þnh. * Thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh: NÕu nay t¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n, doanh nghiÖp ®i thuª cam kÕt kh«ng mua tµi s¶n thuª trong hîp ®ång thuª tµi chÝnh, th× doanh nghiÖp ®i thuª x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh theo thêi h¹n thuª trong hîp ®ång lµm c¨n cø ®Ó tÝnh khÊu hao tµi s¶n nµy. Ng­îc l¹i doanh nghiÖp ®i thuª x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ thuª tµi chÝnh theo c¸ch thøc x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ h÷u h×nh nªu trªn. B­íc 3. C¸c c¨n cø kh¸c Ngoµi nguyªn gi¸ vµ th­ßi gian sö dông TSC§, ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§ mét c¸ch linh ho¹t vµ phï hî víi t×nh h×nh khai th¸c sö dông TSC§, trong nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh ng­êi ta cßn dùa vµo mét sè yÕu tè kh¸c cã thÓ thay thÕ cho yÕu tè thêi gian sö dông, ch¼ng h¹n nh­ s¶n l­îng, diÖn tÝch canh t¸c .. . c¸c c¨n cø nµy ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nh÷ng th«ng sè kinh tÕ kü thuËt cña TSC§ cho phÐp ®o l­êng hay l­îng ho¸ chóng vµ møc ®é khai th¸c sö dông TSC§. 3. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao cña doanh nghiÖp. HiÖn nay ë ViÖ Nam cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp. Mçi ph­¬ng ph¸p cã nhøng ­u nh­îc ®iÓm riªng. ViÖc lùa chän ®óng ®¾n ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp. Th«ng th­êng cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p khÊu hao sau: 3.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao b×nh qu©n . Nguyªn gi¸ TSC§ Møc khÊu hao trung b×nh hµng n¨m = Thêi gian sö dông Ph­¬ng ph¸p nµy cè ®Þnh møc khÊu hao theo thêi gian nªn cã t¸c dông thóc ®Èy doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng sè l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn. Sè tiÒn khÊu hao ®­îc ph©n bæ ®Òu ®Æn hµng kú gióp ®¶m b¶o b×nh æn gi¸ thµnh. Song bªn c¹nh ®ã nã còng cã nh­îc ®iÓm lµ thu håi vèn chËm kh«ng theo kÞp møc hao mßn thùc tÕ nhÊt lµ hao mßn v« h×nh nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ trang bÞ TSC§ míi. 3.2Ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn Ng­êi ta th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p gi¶m dÇn ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao nµy ®­îc sö dông nh»m môc ®Ých ®Èy nhanh møc khÊu hao TSC§ trong n¨m ®Çu sö dông vµ gi¶m dÇn møc khÊu hao theo thêi gian sö dông. §©y lµ ph­¬ng ph¸p rÊt thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp v× nh÷ng n¨m ®Çu hä muèn quay vßng vèn nhanh ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn cã hai c¸ch tÝnh to¸n tû lÖ vµ møc khÊu hao hµng n¨m, ®ã lµ møc khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn hoÆc khÊu hao theo tæng sè thø tù n¨m sö dông: · Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× sè tiÒn khÊu hao hµng n¨m ®­îc tÝnh b»ng lÊy gi¸ trÞ cßn l¹i xña TSC§ theo thêi gian sö dông nh©n víi tû lÖ khÊu hao kh«ng ®æi. Nh­ vËy, møc vµ tû lÖ khÊu hao theo thêi gian sö dông sÏ gi¶m d©n. Cã thÓ tÝnh møc khÊu hao hµng n¨m theo thêi h¹n sö dông nh­ sau: MKHi = Gc®i x TKH Trong ®ã: MKHi: Møc khÊu hao ë n¨m thø i Gc®i: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ vµo n¨m thø i TKH: Tû lÖ khÊu hao hµng n¨m · Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè n¨m sö dông. Theo ph­¬ng ph¸p nµy sè tiÒn khÊu hao ®­îc tÝnh b»ng c¸ch nh©n gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§ víi tû lÖ khÊu hao gi¶m dÇn qua c¸c n¨m. Tû lÖ khÊu hao nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng lÊy sè n¨m sö dông cßn l¹i chia cho tæng sè thø tù n¨m sö dông. C«ng thøc ®­îc tÝnh nh­ sau: MKHi = NG x TKHi 2 x (T-t+1) TKH = T x (T+1) Trong ®ã: MKHi: Møc khÊu hao hµng n¨m NG: Nguyªn gi¸ cña TSC§ TKHi: Tû lÖ khÊu hao theo n¨m sö dông T: Thêi gian dù kiÕn sö dông TSC§ t: Thø tù n¨m cÇn tÝnh tû lÖ khÊu hao Ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn cã nh÷ng ­u ®iÓm c¬ b¶n ®ã lµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n møc hao mßn TSC§ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, nhanh chãng thu håi vèn ®Çu t­ mua s¾m TSC§ trong nh÷ng n¨m ®Çu sö dông, h¹n chÕ ®­îc nh÷ng bÊt lîi. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy còng cã nh÷ng nh­îc ®iÓm viÖc tÝnh to¸n møc khÊu hao vµ tû lÖ khÊu hao hµng n¨m sÏ phøc t¹p h¬n, sè tiÒn trÝch khÊu hao luü kÕ ®Õn n¨m cuèi cïng thêi h¹n sö dông TSC§ còng ch­a ®ñ bï ®¾p ®Çu t­ ban ®Çu TSC§ cña doanh nghiÖp. 3.3Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo GTCL(hay cßn gäi lµ c¸ch khÊu hao kÐp trªn gÝa trÞ cßn l¹i) GÝa trÞ cßn l¹i Møc khÊu hao trÝch hµng n¨m = 2* Sè n¨m khÊu hao Bªn c¹nh ­u ®iÓm trªn, ph­¬ng ph¸p nµy còng cã nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh ®ã lµ tØ lÖ khÊu hao nµy lín h¬n tØ lÖ khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th»ng. Vµ sè trÝch khÊu hao luü kÕ n¨m cuèi cïng sÏ kh«ng ®ñ bï ®¾p gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§. III. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lÝ sö dông TSC§ 1. Qu¶n lÝ ®Çu t­ vµo TSC§. C¸c TSC§ cña doanh nghiÖp khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Òu bÞ hao mßn sÏ ®Õn lóc chóng kh«ng cßn sö dông ®­îc n÷a hoÆc cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n mµ cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi TSC§ hoÆc ph¶i thay thÕ, trang bÞ míi TSC§ cho phï hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp cÇn tÝnh to¸n mét sè chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó xem xÐt t×nh h×nh sö dông TSC§ t¹i doanh nghiÖp sau ®ã ph©n tÝch nhu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi tõng lo¹i TSC§ phôc vô cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó lªn kÕ ho¹ch ®Çu t­ TSC§ cho ®óng. ViÖc ®Çu t­ vµo TSC§ bao gåm c¸c quyÕt ®Þnh mua s¾m, x©y dùng, söa ch÷a, n©ng cÊp ………….TSC§ ®¹t ®­îc yªu cÇu vÒ thêi gian h÷u Ých cña chi phÝ bá ra (tµi s¶n mua s¾m )vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n mua s¾m. Khi doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh._.