Các giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản trị rủi ro trong cho vay dự án đầu tư tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn

Trang 1 MUÏC LUÏC TRANG MUÏC LUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT NHAÄN XEÙT CUÛA CÔ QUAN NHAÄN XEÙT CUÛA NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC LÔØI CAÛM ÔN LÔØI MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ VAØ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG CHO VAY ÑAÀU TÖ DÖÏ AÙN ........................................... 1 1.1 Nhöõng hieåu bieát cô baûn veà döï aùn ñaàu tö .................................................. 1 1.1.1 Ñaàu tö................................................................................................ 1 1.1.1.1 Khaùi nieäm ................................................................................. 1 1.1.1.2 Caùc ñaëc ñieåm chính cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö................................ 1 1.1.1.3 Caùc loaïi ñaàu tö.......................................................................... 1 1.1.2 Döï aùn ñaàu tö...................................................................................... 2 1.1.2.1 Khaùi nieäm ................................................................................. 2 1.1.2.2 Vai troø cuûa döï aùn ñaàu tö .......................................................... 2 1.1.2.3 Tính khaû thi cuûa döï aùn ñaàu tö ................................................... 3 1.2 Quaûn trò ruûi ro trong ñaàu tö döï aùn.............................................................. 4 1.2.1 Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà quaûn trò ruûi ro ............................................ 4 1.2.1.1 Khaùi nieäm ruûi ro vaø quaûn trò ruûi ro ........................................... 4 1.2.1.2 Nhaän daïng – Phaân tích – Ño löôøng ruûi ro................................. 4 1.2.2 Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö .................................................... 7 1.2.2.1 Khaùi nieäm ................................................................................ 7 Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 2 1.2.2.2 Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö ..................... 7 1.2.2.3 Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö .. 8 1.2.3 Quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö....................................... 11 1.2.3.1 Quaûn trò chung .......................................................................... 11 1.2.3.2 Quaûn trò theo töøng döï aùn .......................................................... 11 1.2.4 Heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö................................................................................................ 13 1.2.5 YÙ nghóa naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö................................................................................................ 15 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG CHO VAY ÑAÀU TÖ DÖÏ AÙN TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP SAØI GOØN ......... 17 2.1 Giôùi thieäu chung veà Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn....................................... 17 2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån.................................................... 17 2.1.2 Heä thoáng, cô caáu toå chöùc................................................................... 18 2.1.3 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB töø naêm 2003 ñeán nay ..... 24 2.2 Thöïc traïng cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi SCB ........................ 26 2.2.1 Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng Ngaân haøng treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh ..................................................................... 26 2.2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng Ngaân haøng TMCP treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh........................................................ 29 2.2.3 Thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa SCB ...................... 30 2.2.3.1 Caùc boä phaän nghieäp vuï quaûn lyù ruûi ro tín duïng cuûa SCB......... 30 2.2.3.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng chung vaø coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö cuûa SCB ............................................................................... 35 CHÖÔNG 3: CAÙC GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG CUÛA COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG CHO VAY DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ 47 Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 3 TAÏI SCB .......................................................................................................... 3.1 Caùc toàn taïi, haïn cheá cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn cuûa SCB ................................................................................................ 47 3.2 Caùc giaûi phaùp ............................................................................................ 52 3.2.1 Giaûi phaùp veà toå chöùc hoaït ñoäng ............................................................. 52 3.2.1.1 Taùch coâng taùc thaåm ñònh ñoäc laäp vôùi coâng taùc cho vay vaø quaûn lyù tín duïng .................................................................................................. 52 3.2.1.2 Thay ñoåi laïi quy ñònh veà möùc uûy quyeàn phaùn quyeát cho vay........ 53 3.2.1.3 Thaønh laäp Ban quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù ........................... 54 3.2.2 Giaûi phaùp veà coâng taùc nhaân söï .............................................................. 57 3.2.2.1 Keá hoaïch ñaøo taïo caùn boä .............................................................. 57 3.2.2.2 Thöïc hieän vieäc luaân chuyeån caùn boä .............................................. 57 3.2.2.3 Toå chöùc caùc buoåi taäp huaán, caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà veà coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö ................................................................... 58 3.2.2.4 Cheá ñoä thöôûng phaït ñoái vôùi caùn boä tín duïng ................................. 59 3.2.3 Giaûi phaùp veà kyõ thuaät nghieäp vuï............................................................ 59 3.2.3.1 Ñieàu chænh cô caáu cho vay döï aùn ñaàu tö vaø thöïc thi chính saùch tín duïng cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò .................................................................. 59 3.2.3.2 Xaây döïng caåm nang quaûn trò ruûi ro tín duïng ................................. 61 3.2.3.3 Höôùng daãn chi tieát quy trình cho vay ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc maø SCB taäp trung cho vay ........................................................... 64 3.2.3.4 Chuyeân moân hoùa coâng taùc thaåm ñònh vaø theo doõi cho vay döï aùn ñaàu tö ñoái vôùi moät soá ngaønh chieám tyû troïng dö nôï cao trong toång dö nôï. . 64 3.2.4 Giaûi phaùp veà thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin................................................ 64 3.2.4.1 Xaây döïng heä thoáng cô sôû döõ lieäu ngaønh ........................................ 64 3.2.4.2 Thay ñoåi chöông trình quaûn lyù tín duïng ......................................... 65 Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 4 3.2.4.3 Coâng taùc thoáng keâ, baùo caùo vaø phaân tích, xöû lyù thoâng tin töø baùo caùo.............................................................................................................. 66 3.2.5 ÖÙng duïng coâng cuï phaùi sinh vaøo vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng............... 67 3.2.5.1 Hoaùn ñoåi tín duïng........................................................................... 67 3.2.5.2 Hôïp ñoàng quyeàn choïn tín duïng...................................................... 67 3.2.5.3 Hôïp ñoàng quyeàn choïn traùi phieáu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng .. 67 3.3 Caùc kieán nghò ............................................................................................ 68 3.3.1 Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam .......................................... 68 3.3.2 Ñoái vôùi Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Ñieàu haønh cuûa SCB ................... 69 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 5 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Ngaøy nay, theá giôùi ñang trong quaù trình toaøn caàu hoùa. Muoán toàn taïi vaø phaùt trieån chuùng ta phaûi hoäi nhaäp chung vôùi neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Tröôùc caùc thaùch thöùc cuûa quaù trình hoäi nhaäp buoäc caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi caûi tieán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, thay ñoåi maùy moùc thieát bò, aùp duïng coâng ngheä môùi nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Tuy nhieân, haàu heát caùc doanh nghieäp Vieät Nam ñeàu khoâng coù ñuû tieàm löïc taøi chính ñeå töï ñaàu tö môùi maø haàu heát ñeàu phaûi nhôø nguoàn voán hoã trôï töø caùc Ngaân haøng thöông maïi thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng. Ñaëc bieät laø tín duïng trung daøi haïn. Vì theá, caùc ngaân haøng thöông maïi ñoùng moät vai troø raát lôùn trong vieäc phaùt trieån cuûa neàn kinh teá quoác gia ngaøy nay. Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng mang laïi nguoàn thu nhaäp lôùn cho caùc ngaân haøng nhöng cuõng chính laø hoaït ñoäng tieàm aån nhieàu ruûi ro nhaát. Hôn nöõa, tín duïng trung daøi haïn laø hoaït ñoäng tín duïng tieàm aån ruûi ro cao nhaát vì thôøi haïn cho vay caøng daøi thì ruûi ro caøng cao. Chính vì theá, quaûn trò ruûi ro tín duïng khoâng chæ ñaûm baûo cho söï phaùt trieån oån ñònh cuûa ngaân haøng maø noù coøn laø yeáu toá quan troïng thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá quoác gia. Xuaát phaùt töø lyù do treân, toâi choïn ñeà taøi nghieân cöùu “Caùc giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn”. 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm ñaït ñöôïc ba muïc tieâu sau: Thöù nhaát: Nhaän thöùc roõ cô sôû lyù luaän veà quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 6 Thöù hai: phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng vaø chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. Thöù ba: treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà veà quaûn trò ruûi ro vaø caùc giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng trong cho vay ñaàu tö döï aùn. Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu lyù luaän chung veà quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø thöïc traïng quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. 4. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, ñeà taøi nghieân cöùu ñöôïc trình baøy goàm ba phaàn lôùn: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà döï aùn ñaàu tö vaø quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn. Chöông 2: Thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay ñaàu tö döï aùn taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. Chöông 3: Caùc giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö döï aùn taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 7 CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ VAØ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG CHO VAY ÑAÀU TÖ DÖÏ AÙN 1.1 Nhöõng hieåu bieát cô baûn veà döï aùn ñaàu tö 1.1.1 Ñaàu tö 1.1.1.1 Khaùi nieäm Ñaàu tö laø hoaït ñoäng söû duïng tieàn voán, taøi nguyeân ñeå saûn xuaát kinh doanh trong moät thôøi gian töông ñoái daøi nhaèm thu veà lôïi nhuaän vaø lôïi ích kinh teá xaõ hoäi. Lónh vöïc ñaàu tö maø toâi ñeà caäp ôû ñaây chuû yeáu laø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. 1.1.1.2 Caùc ñaëc ñieåm chính cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö - Tröôùc heát, ñaàu tö laø phaûi coù nguoàn voán. Voán ñaàu tö coù theå baèng nhieàu hình thöùc khaùc nhau: baèng tieàn, baèng taøi saûn, bí quyeát kyõ thuaät, quy trình coâng ngheä, caùc nguoàn taøi nguyeân,… Voán coù theå laø voán nhaø nöôùc, voán tö nhaân, voán coå phaàn, voán vay,… - Thôøi gian ñaàu tö töông ñoái daøi neân ngöôøi laäp döï aùn cuõng nhö ngöôøi thaåm ñònh döï aùn caàn coù taàm nhìn xa. Ñoàng thôøi ñaàu tö laø hoaït ñoäng coù nhieàu ruûi ro. - Lôïi ích cuûa döï aùn bao goàm lôïi ích taøi chính (bieåu hieän qua lôïi nhuaän) vaø lôïi ích kinh teá xaõ hoäi (bieåu hieän qua caùc chæ tieâu kinh teá xaõ hoäi). Lôïi ích taøi chính aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán quyeàn lôïi cuûa chuû ñaàu tö, coøn lôïi ích kinh teá xaõ hoäi aûnh höôûng ñeán quyeàn lôïi cuûa xaõ hoäi, cuûa coäng ñoàng. 1.1.1.3 Caùc loaïi ñaàu tö Coù nhieàu caùch phaân loaïi ñaàu tö, ñeå phuïc vuï cho coâng taùc nghieân cöùu ñeà taøi chuùng ta caàn quan taâm caùc loaïi ñaàu tö sau: ¾ Ñaàu tö tröïc tieáp Ñaàu tö tröïc tieáp laø ñaàu tö maø ngöôøi boû voán vaø ngöôøi quaûn lyù söû duïng voán laø moät chuû theå. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 8 ¾ Ñaàu tö giaùn tieáp Ñaàu tö giaùn tieáp laø ñaàu tö maø ngöôøi boû voán vaø ngöôøi söû duïng voán khoâng phaûi laø moät chuû theå. Ñaàu tö cuûa caùc ngaân haøng döôùi daïng caáp tín duïng laø moät hình thöùc ñaàu tö giaùn tieáp. ¾ Ñaàu tö môùi: Ñaàu tö môùi laø ñaàu tö ñeå xaây döïng môùi caùc coâng trình, nhaø maùy, thaønh laäp môùi caùc coâng ty,… Ñaëc ñieåm cuûa ñaàu tö môùi laø khoâng phaûi treân cô sôû nhöõng caùi hieän coù phaùt trieån leân. Ñaàu tö môùi laø loaïi ñaàu tö coù möùc ñoä ruûi ro cao. ¾ Ñaàu tö theo chieàu saâu: Ñaàu tö theo chieàu saâu laø loaïi ñaàu tö nhaèm khoâi phuïc, caûi taïo, naâng caáp, trang bò laïi, ñoàng boä hoùa, hieän ñaïi hoùa, môû roäng caùc ñoái töôïng hieän coù. 1.1.2 Döï aùn ñaàu tö 1.1.2.1 Khaùi nieäm Döï aùn ñaàu tö laø moät taäp hôïp nhöõng ñeà xuaát veà vieäc boû voán ñeå taïo môùi, môû roäng hoaëc caûi taïo nhöõng ñoái töôïng nhaát ñònh nhaèm ñaït ñöôïc söï taêng tröôûng veà khoái löôïng, caûi tieán hoaëc naâng cao chaát löôïng cuûa saûn phaåm hay dòch vuï naøo ñoù trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh. Döï aùn ñaàu tö chính laø cô sôû quan troïng ñeå chuû ñaàu tö vaø caùc nhaø ñaàu tö lieân quan xem xeùt ra quyeát ñònh ñaàu tö. 1.1.2.2 Vai troø cuûa döï aùn ñaàu tö - Döï aùn ñaàu tö laø phöông tieän ñeå chuyeån dòch vaø phaùt trieån cô caáu kinh teá - Döï aùn ñaàu tö giaûi quyeát quan heä cung – caàu veà voán trong phaùt trieån - Döï aùn ñaàu tö goùp phaàn xaây döïng cô sôû vaät chaát – kyõ thuaät, nguoàn löïc môùi cho phaùt trieån - Döï aùn ñaàu tö giaûi quyeát quan heä cung – caàu veà saûn phaåm, dòch vuï treân thò tröôøng, caân ñoái quan heä giöõa saûn xuaát vaø tieâu duøng trong xaõ hoäi. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 9 - Döï aùn ñaàu tö goùp phaàn khoâng ngöøng naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cho nhaân daân, caûi bieán boä maët kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. 1.1.2.3 Tính khaû thi cuûa döï aùn ñaàu tö Tính khaû thi laø moät yeâu caàu ñaëc bieät quan troïng cuûa döï aùn ñaàu tö. Ngöôøi laäp döï aùn cuõng nhö ngöôøi thaåm ñònh döï aùn ñeàu phaûi quan taâm tröôùc heát ñeán tính khaû thi cuûa döï aùn. Moät döï aùn ñaàu tö goïi laø khaû thi neáu noù hoäi ñuû caùc tính chaát sau: Tính hôïp phaùp: - Phaûi phuø hôïp vôùi phaùp luaät. - Coù ñuû caùc caên cöù phaùp lyù: tö caùch phaùp nhaân cuûa caùc ñoái taùc, giaáy pheùp haønh ngheà, khaû naêng taøi chính, sôû tröôøng kinh doanh, caùc thoâng tin khaùc lieân quan ñeán caùc ñoái taùc; caùc hôïp ñoàng lieân quan; caùc vaên baûn xaùc nhaän veà quy hoaïch, ñaát ñai, ñònh giaù taøi saûn goùp voán, giaù caû aùp duïng,… Tính hôïp lyù - Phuø hôïp vôùi ñöôøng loái, chuû tröông, chính saùch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, cuûa caùc ngaønh kinh teá, vuøng kinh teá cuõng nhö cuûa caùc ñòa phöông. - Caùc giaûi phaùp ñaàu tö ñeàu ñöôïc löïa choïn hôïp lyù veà kyõ thuaät cuõng nhö veà kinh teá. - Caùc phöông aùn löïa choïn phaûi phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän cuï theå cuûa döï aùn, phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng, taäp quaùn cuûa Vieät Nam. - Noäi dung, hình thöùc trình baøy phaûi phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh, höôùng daãn, chæ daãn cuûa caùc cô quan coù traùch nhieäm lieân quan. Coù theå thöïc hieän ñöôïc Moïi phöông aùn, giaûi phaùp ñöôïc löïa choïn phaûi phuø hôïp vôùi thöïc teá, coù tính hieän thöïc, coù khaû naêng thöïc hieän ñöôïc trong ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc ta. Caùc giaûi phaùp neâu ra trong döï aùn phaûi ñöôïc caân nhaéc kyõ löôõng vaø khoâng quaù aûo töôûng. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 10 Khaû naêng mang laïi hieäu quaû roõ reät Trong döï aùn phaûi coù caùc chæ tieâu cuï theå chöùng minh hieäu quaû cuûa döï aùn veà maët taøi chính cuõng nhö veà maët kinh teá xaõ hoäi. Traùnh tình traïng phoùng ñaïi caùc chæ tieâu veà hieäu quaû laøm cho döï aùn maát tính trung thöïc. Nhö vaäy, muoán moät döï aùn ñaït ñöôïc tính khaû thi caàn coù quaù trình nghieân cöùu nghieâm tuùc vaø caån thaän. Ñoái vôùi caùc döï aùn lôùn, phöùc taïp caàn phaûi tieán haønh theo hai böôùc: nghieân cöùu tieàn khaû thi vaø nghieân cöùu khaû thi. 1.2 Quaûn trò ruûi ro trong ñaàu tö döï aùn 1.2.1 Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà quaûn trò ruûi ro 1.2.1.1 Khaùi nieäm ruûi ro vaø quaûn trò ruûi ro Cho ñeán nay, veà phöông dieän lyù thuyeát chöa coù ñöôïc moät ñònh nghóa thoáng nhaát veà ruûi ro vaø quaûn trò ruûi ro do ñoù coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau veà ruûi ro vaø quaûn trò ruûi ro. Bôûi leõ, nhöõng taùc giaû ôû nhöõng tröôøng phaùi khaùc nhau khi tieáp caän vôùi ruûi ro hoï coù nhöõng phaùt bieåu khoâng gioáng nhau. Tuy nhieân, qua tieáp caän thöïc teá cho thaáy: ruûi ro laø nhöõng baát traéc coù theå ño löôøng ñöôïc, xaûy ra ngoaøi yù muoán gaây neân nhöõng thieät haïi, maát maùc, nguy hieåm cho con ngöôøi vaø caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Töø söï hieåu bieát veà ruûi ro noùi treân, theo toâi quaûn trò ruûi ro coù theå hieåu laø quaù trình tieáp caän ruûi ro nhaèm nhaän daïng, phaân loaïi, kieåm soaùt, phoøng ngöøa vaø giaûm thieåu nhöõng toån thaát, maát maùt do ruûi ro gaây neân; ñoàng thôøi phaân tích phaùt hieän nhöõng nguyeân nhaân gaây neân ruûi ro ñeå tìm caùch haïn cheá vaø khoáng cheá noù. 1.2.1.2 Nhaän daïng – phaân tích – ño löôøng ruûi ro Nhaän daïng ruûi ro Nhaän daïng ruûi ro laø moät böôùc quan troïng trong quaù trình quaûn trò ruûi ro. Nhaän daïng ruûi ro bao goàm vieäc theo doõi, xem xeùt, nghieân cöùu moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø toaøn boä hoaït ñoäng cuûa toå chöùc nhaèm thoáng keâ ñöôïc taát caû caùc ruûi ro, Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 11 khoâng chæ nhöõng ruûi ro ñaõ vaø ñang xaûy ra maø coøn döï kieán ñöôïc nhöõng daïng ruûi ro môùi coù theå xuaát hieän, treân cô sôû ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp kieåm soaùt vaø taøi trôï ruûi ro thích hôïp. Sau ñaây laø moät soá phöông phaùp nhaän daïng ruûi ro: - Laäp baûng caâu hoûi nghieân cöùu veà ruûi ro vaø tieán haønh ñieàu tra. Vieäc ñaët vaø traû lôøi caùc caâu hoûi thích hôïp seõ cho chuùng ta nhaän daïng ñöôïc ruûi ro vaø ñeà xuaát ñöôïc caùc bieän phaùp quaûn trò ruûi ro. Caùc caâu hoûi thöôøng xoay quanh nhöõng vaán ñeà nhö: toå chöùc ñaõ gaëp phaûi nhöõng loaïi ruûi ro naøo? Toån thaát laø bao nhieâu? Soá laàn xuaát hieän cuûa loaïi ruûi ro ñoù trong moät naêm? Nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa, bieän phaùp taøi trôï ñaõ ñöôïc söû duïng? Keát quaû ñaït ñöôïc? Nhöõng ruûi ro chöa xaûy ra nhöng coù theå xuaát hieän?,… - Phaân tích caùc baùo caùo taøi chính: ñaây laø moät phöông phaùp thoâng duïng maø moïi toå chöùc ñeàu thöïc hieän. Baèng caùch phaân tích baûng toång keát taøi saûn, caùc baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh,… ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc nguy cô ruûi ro cuûa toå chöùc veà taøi saûn, nguoàn nhaân löïc vaø traùch nhieäm phaùp lyù. - Thanh tra hieän tröôøng: laø phöông phaùp nhaän daïng ruûi ro nhôø vaøo vieäc quan saùt, theo doõi tröïc tieáp hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän trong toå chöùc, sau ñoù seõ tieán haønh phaân tích, ñaùnh giaù ñeå nhaän daïng ruûi ro. - Phaân tích caùc hôïp ñoàng: ñaây laø phöông phaùp döïa vaøo vieäc phaân tích tính phaùp lyù cuõng nhö caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng nhaèm phaùt hieän caùc ruûi ro coù theå xaûy ra ñeå ñaøm phaùn theo höôùng giaûm thieåu caùc ruûi ro. Phaân tích ruûi ro Nhaän daïng ñöôïc ruûi ro môùi chæ laø böôùc khôûi ñaàu cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro. Böôùc tieáp theo khoâng keùm phaàn quan troïng ñoù laø phaân tích ruûi ro. Phaân tích ruûi ro ñeå xaùc ñònh ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro töø ñoù môùi coù giaûi phaùp phoøng ngöøa thích hôïp. Ñaây laø moät coâng vieäc töông ñoái khoù khaên vaø phöùc taïp bôûi Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 12 vì ruûi ro khoâng do moät nguyeân nhaân ñôn nhaát gaây ra maø thöôøng do nhieàu nguyeân nhaân gaây ra, trong ñoù coù nguyeân nhaân tröïc tieáp vaø nguyeân nhaân giaùn tieáp,… Ño löôøng ruûi ro Ño löôøng ruûi ro seõ giuùp chuùng ta xaùc ñònh möùc ñoä nghieâm troïng cuûa caùc loaïi ruûi ro: ruûi ro naøo xuaát hieän nhieàu, ruûi ro naøo xuaát hieän ít, ruûi ro naøo gaây haäu quaû nghieâm troïng, ruûi ro naøo ít nghieâm troïng hôn,… töø ñoù môùi coù bieän phaùp quaûn trò ruûi ro thích hôïp. Ñeå ño löôøng ruûi ro chuùng ta caàn thu thaäp soá lieäu nhaèm phaân tích ñaùnh giaù hai chæ tieâu sau: - Taàn suaát xuaát hieän cuûa ruûi ro: laø soá laàn xaûy ra toån thaát hay khaû naêng xaûy ra bieán coá nguy hieåm ñoái vôùi toå chöùc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. - Möùc ñoä nghieâm troïng cuûa ruûi ro: laø möùc ñoä toån thaát, maát maùt, nguy hieåm,… Treân cô sôû keát quaû thu ñöôïc, laäp ma traän ño löôøng ruûi ro. MA TRAÄN ÑO LÖÔØNG RUÛI RO Taàn suaát xuaát hieän Möùc ñoä nghieâm troïng Cao Thaáp Cao I II Thaáp III IV Nhö vaäy, ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä quan troïng cuûa ruûi ro ñoái vôùi toå chöùc ngöôøi ta thöôøng söû duïng hai tieâu chí laø möùc ñoä toån thaát nghieâm troïng vaø taàn suaát xuaát hieän, trong ñoù möùc ñoä toån thaát nghieâm troïng ñoùng vai troø quyeát ñònh. Chính vì theá, sau khi ño löôøng ruûi ro ngöôøi ta seõ taäp trung quaûn trò nhöõng ruûi ro nhoùm I tröôùc sau ñoù ñeán nhoùm II, roài nhoùm III, cuoái cuøng laø nhoùm IV. Kieåm soaùt, phoøng ngöøa ruûi ro Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 13 Kieåm soaùt ruûi ro chính laø nhieäm vuï troïng taâm cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro. Kieåm soaùt ruûi ro laø vieäc söû duïng caùc bieän phaùp, kyõ thuaät, coâng cuï, chieán löôïc, caùc chöông trình hoaït ñoäng,… ñeå ngaên ngöøa, neù traùnh hoaëc giaûm thieåu nhöõng toån thaát, nhöõng aûnh höôûng khoâng mong ñôïi coù theå xaûy ñeán vôùi toå chöùc. 1.2.2 Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö 1.2.2.1 Khaùi nieäm Cho vay döï aùn ñaàu tö laø vieäc toå chöùc tín duïng thoûa thuaän ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn ñeå ñaàu tö vaøo döï aùn kinh doanh theo nguyeân taéc coù hoaøn traû caû goác vaø laõi. Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö laø ruûi ro khi moät phaàn hoaëc toaøn boä caùc khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng khoâng thu hoài ñöôïc ñaày ñuû caû goác vaø laõi hoaëc vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi khoâng ñuùng haïn. 1.2.2.2 Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö Nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn trong cho vay döï aùn ñaàu tö coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc xaùc ñònh, ño löôøng, quaûn lyù vaø kieåm soaùt noù. Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö coù nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn sau: Ruûi ro cho vay döï aùn ñaàu tö mang tính chaát giaùn tieáp Khi cho vay, Ngaân haøng chuyeån giao quyeàn söû duïng vaø quaûn lyù voán ñaàu tö cho khaùch haøng trong moät thôøi gian nhaát ñònh neân nhöõng thieät haïi, thaát thoaùt veà voán xaûy ra chuû yeáu laø töø vieäc söû duïng voán vay ñeå ñaàu tö döï aùn cuûa khaùch haøng. Trong thöïc teá thöôøng thì caùc ngaân haøng khoâng coù ñöôïc thoâng tin ñaày ñuû, kòp thôøi veà nhöõng khoù khaên, thaát baïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñeå coù nhöõng giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro. Vì theá, ñeå haïn cheá vaø phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng caùc ngaân haøng caàn nghieân cöùu caùc keânh thoâng tin ñeå giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng, theo doõi caùc daáu Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 14 hieäu ruûi ro töø khaùch haøng, ñaûm baûo moái quan heä minh baïch giöõa caùn boä tín duïng vaø khaùch haøng vay voán. Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö raát ña daïng vaø phöùc taïp Cuõng chính do chöùc naêng trung gian taøi chính tieàn teä vaø vieäc ñaàu tö ña ngaønh ngheà cuûa ngaân haøng neân caùc ruûi ro ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay cuûa ngaân haøng raát ña daïng vaø phöùc taïp. Ñaëc ñieåm naøy theå hieän roõ ôû söï ña daïng, phöùc taïp cuûa nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro vaø haäu quaû do nhöõng ruûi ro naøy ñem laïi. Chính vì vaäy, caùc ngaân haøng khi thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro trong cho vay caàn aùp duïng ñoàng boä nhieàu bieän phaùp, khoâng chuû quan ñoái vôùi baát cöù daáu hieäu ruûi ro naøo. Ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö mang tính taát yeáu, luoân gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Do thôøi gian cho vay ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö töông ñoái daøi vaø caùc thoâng tin maø ngaân haøng vaø chuû ñaàu tö coù ñöôïc laø khoâng caân xöùng neân ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö laø khoâng theå traùnh khoûi. Giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng luoân coù nhöõng khoaûng caùch nhaát ñònh veà thoâng tin cuûa nhau. Ñoâi khi caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc khoâng lieân tuïc vaø ñoä tin caäy khoâng cao. Chính vì ñaëc ñieåm naøy maø caùc Ngaân haøng khi cho vay döï aùn ñaàu tö thöôøng chuû ñoäng ñöa ra caùc bieän phaùp thích hôïp ñeå xöû lyù vaán ñeà thoâng tin khoâng caân xöùng. 1.2.2.3 Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö Nguyeân nhaân do thieân nhieân Neàn kinh teá cuûa baát kyø quoác gia naøo cuõng ñeàu chòu taùc ñoäng raát lôùn cuûa thôøi tieát, khí haäu; ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc nöôùc noâng nghieäp phaùt trieån maïnh nhö Vieät Nam. Beân caïnh söï khaéc nghieät cuûa thôøi tieát; thieân tai, dòch beänh, hoûa hoaïn cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán hoaït ñoäng chung cuûa caùc doanh nghieäp. Maø thaønh coâng hay thaát baïi cuûa caùc doanh nghieäp cuõng chính laø thaønh coâng hay thaát baïi Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 15 cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi neân thöïc teá hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng chòu ruûi ro raát lôùn töø caùc bieán ñoäng treân. Nguyeân nhaân do moâi tröôøng kinh teá, chính trò Doanh nghieäp vay voán hoaït ñoäng trong moâi tröôøng kinh teá chung, moïi söï bieán ñoäng cuûa tình hình kinh teá, chính trò trong nöôùc vaø quoác teá ñeàu coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Moâi tröôøng kinh teá cuûa Vieät Nam hieän nay chöa oån ñònh, caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh chuû yeáu laø döïa vaøo caùc döï ñoaùn treân cô sôû “öôùc ñònh thò tröôøng” hay “phoù thaùc cho may ruûi’ maø chöa coù moät caùch thöùc döï ñoaùn khoa hoïc. Cho neân vieäc saûn xuaát kinh doanh gaëp raát nhieàu ruûi ro trong khaâu tieâu thuï. Neáu khaâu tieâu thuï gaëp khoù khaên daãn ñeán loã laõ thì taát nhieân doanh nghieäp seõ trì hoaõn traû nôï ngaân haøng. Vì vaäy, moïi söï bieán ñoäng xaáu cuûa moâi tröôøng kinh doanh ñeàu aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. Nguyeân nhaân do moâi tröôøng phaùp lyù Haønh lang phaùp lyù khoâng chaët cheõ vaø khoâng oån ñònh cuõng chính laø nguyeân nhaân quan troïng gaây ra ruûi ro tín duïng. Ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay trung daøi haïn ñeå ñaàu tö caùc döï aùn lôùn. Khi quyeát ñònh ñaàu tö caùc döï aùn, caùc doanh nghieäp thöôøng xem xeùt ñeán ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá cuûa vuøng, cuûa quoác gia. Sau khi döï aùn ñaõ ñöôïc trieån khai neáu coù söï thay ñoåi chính saùch phaùt trieån kinh teá theo höôùng baát lôïi cho döï aùn thì doanh nghieäp seõ gaëp khoù khaên trong vieäc traû nôï ngaân haøng vaø chaéc chaén ruûi ro tín duïng seõ xaûy ra. Nguyeân nhaân do nghieäp vuï ngaân haøng - Cô caáu toå chöùc, quaûn lyù cuûa ngaân haøng chöa chaët cheõ. - Chính saùch phaùt trieån tín duïng cuûa ngaân haøng khoâng hôïp lyù. - Quy trình, quy cheá cho vay cuûa ngaân haøng khoâng ñaày ñuû, chöa chaët cheõ, thieáu söï quaûn lyù, kieåm soaùt trong quaù trình cho vay. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 16 - Ngaân haøng thöông maïi khoâng chaáp haønh ñaày ñuû caùc quy ñònh vaø caûnh baùo cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc. Khaû naêng tieáp caän vaø xöû lyù caùc nguoàn thoâng tin Tình traïng chung cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam laø thieáu caùc nguoàn thoâng tin phuïc vuï cho coâng taùc thaåm ñònh. Caùc nguoàn thoâng tin maø caùc ngaân haøng coù ñöôïc thöôøng khoâng ñaày ñuû, khoâng chính xaùc vaø khoâng coù tính caäp nhaät. Maët khaùc, trong quaù trình quaûn lyù, theo doõi khoaûn vay ñeå thu hoài nôï, caùc ngaân haøng thöông maïi thöôøng khoâng coù caùc keânh thoâng tin kòp thôøi veà caùc ngaønh ngheà ñaõ ñaàu tö cuõng nhö caùc bieán ñoäng trong quaù trình trieån khai döï aùn ñaàu tö, toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. Nguyeân nhaân do caùn boä ngaân haøng Trình ñoä chuyeân moân cuûa caùn boä tín duïng coøn haïn cheá theå hieän qua chuyeân moân nghieäp vuï ngaân haøng, ñaëc bieät laø söï thieáu kieán thöùc vaø kinh nghieäm veà lónh vöïc kinh doanh tieàn teä trong neàn kinh teá thò tröôøng. Beân caïnh ñoù, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cuûa caùn boä ngaân haøng cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñöôïc caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng raát quan taâm. Trong lòch söû, haàu heát caùc vuï aùn nghieâm troïng xaûy ra lieân quan ñeán caùc ngaân haøng ñeàu xuaát phaùt töø söï tha hoùa ñaïo ñöùc cuûa caùc caùn boä ngaân haøng. Coâng cuï hoã trôï cho coâng taùc quaûn lyù chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu Coâng ngheä ngaân haøng coù moät yù nghóa raát quan troïng trong vieäc hoã trôï caäp nhaät vaø xöû lyù thoâng tin. Neáu caùc thoâng tin khoâng ñöôïc caäp nhaät vaø xöû lyù kòp thôøi thì ngaân haøng khoâng theå chuû ñoäng trong hoaït ñoäng cuûa mình ñaëc bieät laø ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay. Ngaøy nay, maïng löôùi cuûa caùc ngaân haøng ngaøy caøng môû._. roäng, quy moâ hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng caøng lôùn thì coâng ngheä tin hoïc ñoùng moät vai troø heát söùc to lôùn trong vieäc quaûn lyù caùc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhaèm haïn cheá caùc ruûi ro coù theå xaûy ra. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 17 Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng Nhö ñaõ trình baøy ôû treân ruûi ro cuûa ngaân haøng gaén chaët vôùi caùc ruûi ro töø phía khaùch haøng vay. Vì vaäy, khi nghieân cöùu ruûi ro trong cho vay raát caàn thieát phaûi nghieân cöùu caùc ruûi ro xaûy ra töø phía khaùch haøng. Sau ñaây laø moät soá nguyeân nhaân chính gaây ruûi ro cho khaùch haøng daãn ñeán ruûi ro cuûa ngaân haøng: - Nhöõng haïn cheá trong vieäc trieån khai, quaûn lyù vaø giaùm saùt döï aùn - Nhöõng yeáu keùm trong quaûn lyù thanh khoaûn cuûa khaùch haøng - Khaû naêng caïnh tranh thaáp, xöû lyù khoâng toát caùc vaán ñeà veà thò tröôøng cuûa khaùch haøng - Nhöõng haïn cheá töø phía nhaân vieân cuûa khaùch haøng vay: trình ñoä chuyeân moân, tay ngheà baát caäp, kyõ luaät lao ñoäng khoâng cao,… - Nguyeân nhaân veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cuûa khaùch haøng vay. Vieäc khaùch haøng coá yù löøa Ngaân haøng ñeå vay tieàn laø vaán ñeà raát khoù nhaän bieát vaø gaây ra nhöõng haäu quaû ñaëc bieät nghieâm troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. 1.2.3 Quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö 1.2.3.1 Quaûn trò chung Ngaân haøng quaûn trò ruûi ro tín duïng döïa vaøo vieäc xaây döïng cô cheá, chính saùch, quy trình tín duïng. Moät maët, ngaân haøng thöông maïi caên cöù vaøo caùc quy ñònh chung cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc; maët khaùc caên cöù vaøo ñieàu kieän thöïc teá cuûa töøng ngaân haøng ñeå ñònh höôùng phaùt trieån tín duïng cho hôïp lyù. Ñònh kyø, thöôøng laø haøng quyù, caùc ngaân haøng thöông maïi phaân tích, ñaùnh giaù laïi vieäc thöïc hieän caùc quy ñònh ñaõ ñeà ra ñeå coù söï ñieàu chænh kòp thôøi. 1.2.3.2 Quaûn trò theo töøng döï aùn Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng chung cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro thì töøng döï aùn cho vay phaûi phaùt huy hieäu quaû. Vì vaäy, coâng taùc quaûn trò ruûi ro ñoái vôùi töøng döï aùn cho vay coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa Ngaân Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 18 haøng thöông maïi. Coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng theo töøng döï aùn ñöôïc thöïc hieän ñuùng theo caùc böôùc: nhaän daïng – phaân tích – ño löôøng ruûi ro – kieåm soaùt ruûi ro. Caùc böôùc naøy theå hieän thoâng qua coâng taùc thaåm ñònh tín duïng vaø theo doõi, giaùm saùt döï aùn cho vay. Tröôùc khi ñöa ra quyeát ñònh ñaàu tö döï aùn, thöôøng caùc ngaân haøng thu thaäp thoâng tin ñeå phaân tích, ñaùnh giaù caùc yeáu toá sau: ¾ Caùc yeáu toá lieân quan ñeán khaùch haøng vay voán - Uy tín: uy tín cuûa khaùch haøng vay voán ñöôïc theå hieän thoâng qua lòch söû ñi vay vaø traû nôï cuûa hoï. Neáu tröôùc ñaây khaùch haøng vay luoân traû nôï goác vaø laõi vay ñaày ñuû, ñuùng haïn thì hoï seõ coù söùc haáp daãn lôùn ñoái vôùi ngaân haøng. - Cô caáu voán: cô caáu voán theå hieän thoâng qua tyû leä giöõa voán nôï vôùi voán töï coù cuûa khaùch haøng vay. Neáu tyû leä voán huy ñoäng caøng cao thì khaû naêng ñaùp öùng caùc nghóa vuï nôï töø caùc luoàng ngaân löu caøng giaûm. - Möùc ñoä bieán ñoäng cuûa thu nhaäp: söï bieán ñoäng cuûa thu nhaäp chính laø yeáu toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng vay. Chính vì theá, caùc khaùch haøng coù nguoàn thu nhaäp khoâng oån ñònh thì seõ ít coù söùc haáp daãn ñoái vôùi ngaân haøng. - Kinh nghieäm vaø naêng löïc quaûn lyù kinh doanh: vaán ñeà naøy lieân quan ñeán con ngöôøi. Cho duø moät döï aùn ñöôïc xaây döïng raát chi tieát, hoaøn haûo nhöng nhöõng ngöôøi trieån khai thöïc hieän quaù keùm thì hieäu quaû cuûa döï aùn giaûm suùt raát lôùn vaø cuõng coù theå daãn ñeán thaát baïi trong ñaàu tö. - Taøi saûn ñaûm baûo: taøi saûn ñaûm baûo tuy laø nguoàn traû nôï döï phoøng nhöng raát coù yù nghóa ñoái vôùi ngaân haøng cho vay khi thoâng tin veà khaùch haøng vay khoâng ñaày ñuû. Trong moät soá tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï nhöng khoaûn vay coù taøi saûn ñaûm baûo thì ngaân haøng coù theå vaän duïng quy luaät troø chôi ñeå gaây söùc eùp buoäc khaùch haøng traû nôï vì traû nôï seõ coù lôïi hôn vieäc bò xöû lyù taøi saûn. ¾ Caùc yeáu toá lieân quan ñeán thò tröôøng Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 19 - Veà chu kyø kinh teá: vò trí cuûa neàn kinh teá trong chu kyø kinh teá coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc ñaùnh giaù xaùc suaát ruûi ro cho vay. Chaúng haïn, trong thôøi kyø suy thoaùi kinh teá, caùc doanh nghieäp trong saûn xuaát haøng hoùa tieâu duøng cao caáp thöôøng rôi vaøo tình theá baát lôïi hôn so vôùi caùc doanh nghieäp saûn xuaát caùc loaïi haøng hoùa cho nhu caàu thieát yeáu. Trong thôøi kyø naøy, ngöôøi tieâu duøng seõ caét giaûm chi tieâu cho nhöõng nhu caàu cao caáp vaø duy trì caùc nhu caàu chi tieâu thieát yeáu nhö thöïc thaåm. Vì theá, caùc doanh nghieäp kinh doanh trong lónh vöïc haøng tieâu duøng cao caáp thöôøng bò ñe doïa bôûi ruûi ro tín duïng tieàm naêng trong thôøi kyø kinh teá giaûm suùt. - Möùc laõi suaát: möùc laõi suaát cao thöôøng gaén lieàn vôùi möùc ruûi ro tín duïng cao. Caùc döï aùn ñaàu tö maïo hieåm thöôøng höùa heïn möùc lôïi nhuaän cao vaø chæ coù nhöõng khaùch haøng coù möùc ruûi ro cao môùi saün saøng vay vôùi möùc laõi suaát cao. 1.2.4 Heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö Tyû leä dö nôï cho vay döï aùn ñaàu tö Chæ tieâu 1 = Toång dö nôï cho vay Tyû leä naøy phaûn aûnh cô caáu dö nôï cho vay. Tuøy theo töøng ñieàu kieän cuï theå cuûa moãi ngaân haøng maø ñieàu tieát tyû leä naøy ôû möùc ñoä phuø hôïp. Ña soá taát caû caùc khoaûn cho vay döï aùn ñaàu tö ñeàu laø caùc khoaûn cho vay trung vaø daøi haïn. Thôøi haïn cho vay caøng daøi, möùc ñoä ruûi ro caøng cao. Ngaân haøng naøo coù tyû troïng cho vay trung daøi haïn caøng cao möùc ñoä ruûi ro tín duïng caøng cao. Dö nôï quaù haïn cho vay döï aùn ñaàu tö Chæ tieâu 2 = Toång dö nôï cho vay döï aùn ñaàu tö Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 20 Nôï quaù haïn laø chæ tieâu quan troïng ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa moät ngaân haøng thöông maïi. Tyû leä naøy caøng thaáp phaûn aùnh chaát löôïng quaûn lyù tín duïng caøng cao. Tuy nhieân, hieän taïi theo quy ñònh môùi cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc, caùc ngaân haøng thöông maïi ngoaøi vieäc ñaùnh giaù ruûi ro thoâng qua nôï quaù haïn coøn phaûi phaân loaïi nhoùm nôï ñeå ñaùnh giaù ruûi ro. Khi ñoù, toång dö nôï cho vay ñöôïc phaân loaïi thaønh 05 nhoùm nôï töø nhoùm 1 ñeán nhoùm 5 theo möùc ñoä taêng daàn cuûa ruûi ro tín duïng; caùc nhoùm nôï caøng cao chaát löôïng tín duïng caøng xaáu. - Nhoùm 1: nôï ñuû tieâu chuaån - Nhoùm 2: nôï caàn chuù yù - Nhoùm 3: nôï döôùi tieâu chuaån - Nhoùm 4: nôï nghi ngôø - Nhoùm 5: nôï coù khaû naêng maát voán Tyû leä nôï quaù haïn cho vay döï aùn ñaàu tö Chæ tieâu 3 = Tyû leä nôï quaù haïn chung Tyû leä naøy phaûn aûnh hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù ruûi ro tín duïng trong ñaàu tö döï aùn so vôùi coâng taùc quaûn lyù ruûi ro tín duïng chung. Thöôøng thì chæ tieâu naøy lôùn hôn 1 do ruûi ro tín duïng trong cho vay döï aùn ñaàu tö trung daøi haïn thöôøng cao hôn ruûi ro trong hoaït ñoäng cho vay ngaén haïn. Neáu chæ tieâu naøy nhoû hôn 1 chöùng toû coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö coù hieäu quaû cao hôn hoaït ñoäng tín duïng chung. Caùc döï aùn phaùt huy hieäu quaû Chæ tieâu 4 = Soá löôïng caùc döï aùn cho vay Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 21 Tyû leä naøy cho thaáy chaát löôïng cuûa coâng taùc thaåm ñònh cho vay döï aùn ñaàu tö. Tyû leä naøy caøng cao coù nghóa laø chaát löôïng thaåm ñònh caøng toát, chaát löôïng quaûn trò ruûi ro tín duïng caøng toát. Voán ngaén haïn duøng cho vay caùc döï aùn ñaàu tö Chæ tieâu 5 = Toång voán huy ñoäng ngaén haïn Nguyeân taéc haïn cheá ruûi ro laø phaûi caân ñoái ñöôïc giöõa kyø haïn cuûa nguoàn voán vaø söû duïng voán. Neáu söû duïng nguoàn voán huy ñoäng ngaén haïn ñeå ñaàu tö caùc döï aùn trung daøi haïn thì möùc ñoä ruûi ro thanh khoaûn raát cao. Ñeå haïn cheá ruûi ro naøy thöôøng thì caùc ngaân haøng khoáng cheá moät tyû leä toái ña duøng nguoàn voán ngaén haïn ñeå cho vay trung vaø daøi haïn. Tyû leä an toaøn voán toái thieåu (CAR) Voán töï coù Chæ tieâu 6 = Toång taøi saûn coù ñöôïc chuyeån ñoåi theo tyû leä ruûi ro Ñaây laø heä soá ño löôøng möùc ruûi ro caùc taøi saûn coù sinh lôøi cuûa ngaân haøng. Do haàu heát caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hoaït ñoäng chuû yeáu döïa vaøo tín duïng neân chæ tieâu naøy cuõng chính laø chæ tieâu ño löôøng vaø ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. 1.2.5 YÙ nghóa naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö Ñoái vôùi baûn thaân ngaân haøng thöông maïi Nguoàn thu chính cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam laø töø hoaït ñoäng tín duïng. Ruûi ro chính cuûa caùc ngaân haøng cuõng xuaát phaùt töø hoaït ñoäng tín duïng ñaëc Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 22 bieät laø töø tín duïng trung vaø daøi haïn. Haàu heát caùc khoaûn cho vay döï aùn ñaàu tö ñeàu laø tín duïng trung daøi haïn. Vì theá, vieäc naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö coù moät yù nghóa cöïc kyø quan troïng ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong vieäc baûo toaøn nguoàn voán hoaït ñoäng, phaùt trieån oån ñònh vaø taïo cô sôû ñeå phaùt trieån toaøn dieän caùc dòch vuï ngaân haøng. Töø ñoù, Ngaân haøng seõ taïo ñöôïc uy tín vôùi khaùch haøng vaø caùc nhaø ñaàu tö. Ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân Ngaân haøng thöông maïi vôùi vai troø laø trung taâm thaàn kinh cuûa neàn kinh teá, moïi söï phaùt trieån hay baát oån cuûa noù ñeàu aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá quoác gia. Neáu kieåm soaùt ñöôïc ruûi ro tín duïng, traùnh ñöôïc nguy cô phaù saûn thì ngaân haøng thöông maïi seõ ñoùng goùp raát lôùn vaøo söï phaùt trieån oån ñònh chung cuûa neàn kinh teá, haïn cheá laïm phaùt vaø thaát nghieäp, ñaûm baûo söï oån ñònh an ninh, chính trò. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp söû duïng ñoàng voán vay töø ngaân haøng coù hieäu quaû seõ naâng cao daàn naêng löïc caïnh tranh, goùp phaàn ñaåy maïnh tieán trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ñoái vôùi quan heä quoác teá Moät khi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaùt trieån oån ñònh seõ taïo moät moâi tröôøng kinh teá oån ñònh vaø phaùt trieån. Ñieàu naøy seõ taïo hình aûnh toát ñeïp ñoái vôùi caùc toå chöùc taøi chính, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Töø ñoù seõ thu huùt theâm nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam cuõng coù ñieàu kieän môû roäng hoaït ñoäng vaø moái quan heä vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi taïo ñieàu kieän phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï, ñaëc bieät laø dòch vuï thanh toaùn quoác teá. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 23 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG CHO VAY ÑAÀU TÖ DÖÏ AÙN TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP SAØI GOØN 2.1 Giôùi thieäu chung veà Ngaân haøng TMCP Saøi goøn 2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån Tieàn thaân cuûa Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn laø Ngaân haøng TMCP Queá Ñoâ, ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 30/6/1992. Ñeán cuoái naêm 2002, sau 10 naêm hoaït ñoäng kinh doanh, Ngaân haøng TMCP Queá Ñoâ haàu nhö khoâng tieán trieån vaø laâm vaøo tình traïng thua loã keùo daøi. Toång taøi saûn coù chæ ñaït 224 tyû ñoàng, voán ñieàu leä 70 tyû ñoàng, nôï quaù haïn treân 37 tyû ñoàng vaø loã luyõ keá gaàn 21 tyû ñoàng. Vôùi quyeát taâm caûi toå vaø hoài sinh ngaân haøng, Ban ñieàu haønh môùi cuûa ngaân haøng quyeát ñònh thay ñoåi toaøn boä cô caáu boä maùy toå chöùc, hoaït ñoäng vaø teân goïi cuûa ngaân haøng. Ñeán ngaøy 8/4/2003 Ngaân haøng chính thöùc ñoåi teân thaønh Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn (Teân vieát taét laø SCB). Söï ñoåi teân thöông hieäu ñaõ mang ñeán cho Ngaân haøng TMCP Queá Ñoâ moät dieän maïo môùi ñoàng thôøi chaám döùt thôøi kyø laøm aên thua loã cuûa Ngaân haøng Queá Ñoâ tröôùc nay. Ñeán nay, Ngaân haøng TMCP Queá Ñoâ ñaõ hoaøn toaøn thoaùt xaùc vaø hoài sinh vôùi moät thöông hieäu môùi: Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. Töø thöông hieäu môùi, hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn ñaõ coù nhieàu thay ñoåi, toàn ñoïng cuõ töøng böôùc ñöôïc khaéc phuïc thoâng qua vieäc taêng voán ñieàu leä vaø trích voán ñieàu leä buø vaøo nhöõng khoaûn loã tröôùc ñaây, goùp phaàn laønh maïnh hoùa baûng caân ñoái taøi chính cuûa ngaân haøng. Treân cô sôû phaân tích vaø ñaùnh giaù ñuùng nguyeân nhaân chuû quan vaø khaùch quan cuûa nhöõng toàn taïi, yeáu keùm tröôùc ñaây; Ban ñieàu haønh ñaõ chuyeån ñoåi coâng taùc ñieàu haønh töø thuï ñoäng, co cuïm sang vai troø chuû ñoäng vaø quyeát taâm thöïc hieän caùc muïc tieâu phaùt trieån ngaân haøng. Sau 03 naêm ñoåi môùi, Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn ñaõ coù moät böôùc tieán vöôït baäc veà quy moâ cuõng nhö chaát löôïng saûn phaåm. Maïng löôùi hoaït ñoäng naøy caøng ñöôïc môû roäng, saûn phaåm ngaân haøng ña daïng, phong phuù ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa quyù Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 24 khaùch haøng. Vì theá, thöông hieäu SCB ñaõ nhanh choùng ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán vaø tín nhieäm. Hieän taïi, Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn vaãn ñang tieáp tuïc phaán ñaáu vaø noå löïc heát mình nhaèm phaùt huy caùc thaønh quaû ñaït ñöôïc vaø taïo tieàm löïc ñeå hoäi nhaäp chung vôùi thò tröôøng taøi chính trong nöôùc vaø khu vöïc. 2.1.2 Heä thoáng, cô caáu toå chöùc Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn coù Hoäi sôû chính toïa laïc taïi soá 193 – 203 Traàn Höng Ñaïo, Quaän 1, thaønh phoá Hoà Chí Minh. Sôû Giao dòch cuûa ngaân haøng cuøng chung ñòa chæ vôùi Hoäi sôû, vöøa ñöôïc khai tröông vaø ñi vaøo hoïat ñoäng töø thaùng 4/2006, ñaùnh daáu böôùc phaùt trieån môùi cuûa SCB baèng vieäc taùch chöùc naêng kinh doanh ra khoûi chöùc naêng quaûn lyù. ¾ Sô ñoà boä maùy toå chöùc Cô caáu toå chöùc cuûa SCB mang ñaëc tröng cuûa moät ngaân haøng thöông maïi coå phaàn (xem phaàn phuï luïc) Chöùc naêng chính cuûa caùc phoøng, ban Hoäi sôû: Phoøng Tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp: xaây döïng chieán löôïc, chính saùch phaùt trieån tín duïng; quaûn lyù, giaùm saùt hoaït ñoäng tín duïng toaøn haøng; taùi thaåm ñònh caùc hoà sô tín duïng vöôït möùc phaùn quyeát cuûa caùc chi nhaùnh. Phoøng Keá toaùn taøi chính toång hôïp: tham möu ban haønh cheá ñoä keá toaùn thoáng nhaát trong toaøn heä thoáng; toå chöùc, höôùng daãn, thöïc hieän, kieåm tra, kieåm soaùt coâng taùc keá toaùn taøi chính toaøn haøng; thöïc hieän coâng taùc keá toaùn taøi chính, keá toaùn toång hôïp. Trung taâm thanh toaùn: tham möu xaây döïng keá hoaïch, chieán löôïc phaùt trieån vaø môû roäng maïng löôùi thanh toaùn; xaây döïng caùc chính saùch lieân quan ñeán coâng taùc thanh toaùn cuûa SCB; quaûn lyù taùc nghieäp veà hoaït ñoäng thanh toaùn, ñaàu moái thanh toaùn, xöû lyù caùc giao dòch thanh toaùn cuûa toaøn heä thoáng. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 25 Phoøng quaûn trò voán: ñeà xuaát caùc chuû tröông, giaûi phaùp huy ñoäng voán; tham möu cho Ban Toång giaùm ñoác trong vieäc quaûn trò ruûi ro laõi suaát, quaûn trò ruûi ro thanh khoaûn, ñaûm baûo thöïc hieän caùc chæ soá, heä soá quaûn trò, caùc tyû leä an toaøn trong hoaït ñoäng kinh doanh. Phoøng kinh doanh ngoaïi teä: trieån khai thöïc hieän caùc nghieäp vuï kinh doanh vaøng, ngoaïi teä vaø dòch vuï ñoái ngoaïi; kinh doanh ngoaïi hoái trong vaø ngoaøi nöôùc. Phoøng xöû lyù thoâng tin: tham möu vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän quy cheá baûo maät vaø an toaøn thoâng tin; toång hôïp, xöû lyù döõ lieäu; laø ñaàu moái toå chöùc thöïc hieän coâng taùc baùo caùo Ngaân haøng Nhaø nöôùc thoâng qua döõ lieäu taäp trung. Phoøng Kyõ thuaät vaø quaûn trò maïng: tham möu cho Toång Giaùm ñoác chieán löôïc phaùt trieån veà lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin; tham möu trong vieäc löïa choïn, ñaáu thaàu mua saém maùy moùc, thieát bò coâng ngheä tin hoïc. Phoøng nghieân cöùu phaùt trieån vaø ñaøo taïo: tham möu xaây döïng keá hoaïch, chieán löôïc phaùt trieån toaøn haøng; nghieân cöùu hoaøn thieän, phaùt trieån saûn phaåm; phaùt trieån maïng löôùi; ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Phoøng tieáp thò vaø quan heä khaùch haøng: tham möu cho Ban ñieàu haønh veà ñònh höôùng, keá hoaïch quaûng baù thöông hieäu, quaûng caùo, tieáp thò vaø chaêm soùc khaùch haøng. Phoøng Quaûn lyù theû: tham möu xaây döïng chính saùch phaùt trieån dòch vuï theû SCB; quaûn trò ruûi ro coâng taùc hoaït ñoäng theû; laøm ñaàu moái giaûi quyeát moïi phaùt sinh lieân quan ñeán dòch vuï theû. Phoøng quan heä ñoái ngoaïi: tham möu cho Toång Giaùm ñoác trong caùc hoaït ñoäng ñoái ngoaïi vaø quan heä hôïp taùc vôùi caùc ñoái taùc laø ngaân haøng, caùc ñònh cheá taøi chính trong vaø ngoaøi nöôùc; tham möu vieäc thieát laäp quan heä ñaïi lyù vôùi caùc ngaân haøng; toå chöùc thöïc hieän vaø quaûn lyù hoaït ñoäng nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 26 Phoøng toå chöùc nhaân söï: xaây döïng cô caáu boä maùy toå chöùc vaø ñieàu haønh cuûa SCB; thöïc hieän coâng taùc nhaân söï; coâng taùc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc; thöïc hieän coâng taùc tieàn löông vaø chính saùch ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng; toå chöùc thöïc hieän coâng taùc thi ñua khen thöôûng. Phoøng Kieåm tra – Kieåm soaùt noäi boä: xaây döïng cô cheá, chính saùch, caùc quy cheá – quy trình kieåm soaùt ruûi ro; tham möu cho Toång Giaùm ñoác giaûi quyeát caùc ñôn thö khieáu naïi – toá caùo lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa SCB; thöïc hieän coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt toaøn boä hoaït ñoäng cuûa SCB. Phoøng haønh chaùnh quaûn trò: thöïc hieän coâng taùc haønh chính, vaên phoøng vaø haäu caàn; quaûn lyù vaø ñieàu phoái cô sôû vaät chaát, trang thieát bò laøm vieäc. Phoøng Toång hôïp phaùp cheá: tham möu cho Ban Toång giaùm ñoác caùc vaán ñeà veà phaùp lyù; tö vaán phaùp luaät cho hoaït ñoäng cuûa SCB; quaûn lyù vaø xöû lyù nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi; löu tröõ vaên thö. Hoäi sôû giöõ chöùc naêng quaûn lyù vaø ñieàu haønh chung. Sôû giao dòch ñaûm nhieäm chöùc naêng kinh doanh nhö moät chi nhaùnh chính cuûa Hoäi sôû. Moãi khoái chuyeân bieät cuûa Hoäi sôû seõ coù caùc phoøng ban thöïc hieän caùc chöùc naêng khaùc nhau theo quy ñònh cuï theå. Moái quan heä giöõa caùc phoøng ban taïi Hoäi sôû laø moái quan heä ngang caáp, cuøng phoái hôïp ñeå giaûi quyeát coâng vieäc. Moái quan heä giöõa caùc phoøng ban taïi Hoäi sôû vaø Sôû giao dòch, caùc chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch laø quan heä ngaønh doïc ñeå tö vaán, quaûn lyù. Cô caáu toå chöùc naøy taïo neân moät khoái vöõng chaéc, coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau. Söï khaùc bieät cuûa SCB so vôùi caùc ngaân haøng khaùc laø coù moät Ban tö vaán vôùi caùc thaønh vieân daøy daën kinh nghieäm trong lónh vöïc quaûn lyù, taøi chính ngaân haøng. Ban tö vaán ñoùng moät vai troø raát lôùn trong vieäc tham möu veà caùc chieán löôïc ñònh höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng cuõng nhö goùp phaàn taïo theâm uy tín cuûa SCB treân thò tröôøng taøi chính. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 27 Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng coù taùc ñoäng khoâng nhoû ñeán coâng taùc quaûn trò cuûa ngaân haøng, ñaëc bieät ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng. Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn do môùi baét ñaàu cuûng coá oån ñònh vaø phaùt trieån neân chöa coù ñöôïc moät moâ hình toå chöùc lyù töôûng ñeå quaûn lyù coâng taùc tín duïng. Tuy nhieân, laõnh ñaïo ngaân haøng cuõng raát chuù troïng ñeán vaán ñeà naøy. Hieän taïi, taát caû caùc chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn ñeàu coù phoøng tín duïng, laõnh ñaïo phoøng phuï traùch tín duïng, giaùm ñoác hoaëc phoù giaùm ñoác phuï traùch tín duïng. Vieäc thaåm ñònh vaø xeùt duyeät cho vay ñöôïc thöïc hieän töø caùn boä tín duïng ñeán laõnh ñaïo phoøng tín duïng, sau ñoù laø ñeán Ban giaùm ñoác chi nhaùnh, sau cuøng laø ñeán Ban Toång Giaùm ñoác. Tuøy töøng moùn vay maø caáp quyeát ñònh cho vay seõ khaùc nhau nhöng chæ coù Ban Giaùm ñoác chi nhaùnh vaø Ban Toång Giaùm ñoác môùi coù thaåm quyeàn quyeát ñònh cho vay. ¾ Maïng löôùi hoïat ñoäng Tính ñeán cuoái thaùng 9/2006, SCB ñaõ coù 7 chi nhaùnh caáp 1 vaø 12 phoøng giao dòch treân ñòa baøn khu vöïc thaønh phoá Hoà Chí Minh, Haø Noäi, Vónh Long, An Giang, Traø Vinh. Theo döï kieán ñeán cuoái naêm nay, SCB seõ naâng caáp vaø môû theâm caùc chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch môùi, naâng toång soá chi nhaùnh caáp 1 leân 8 vaø 14 phoøng giao dòch. Maïng löôùi cuûa SCB seõ phuû soùng haàu heát caùc quaän treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø moät soá tænh Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long ngoaøi An Giang vaø Vónh Long nhö Soùc Traêng, Traø Vinh, Ñoàng Thaùp, Tieàn Giang, Beán Tre… Nhö vaäy, hieän taïi SCB chæ môùi taäp trung hoaït ñoäng ôû khu vöïc phía Nam, coøn ñoái vôùi khu vöïc phía Baéc thì chæ môùi baét ñaàu ñaët neàn moùng, vaãn chöa phaùt trieån maïnh. Trong thôøi gian tôùi, ñeå phuø hôïp vôùi loä trình gia nhaäp WTO vaø loä trình taêng voán ñieàu leä ñoàng thôøi ñaåy maïnh kinh doanh, maïng löôùi hoïat ñoäng cuûa SCB seõ Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 28 ñöôïc môû roäng ra treân ñòa baøn toaøn quoác bao goàm Mieàn Trung (Nha Trang, Ñaø Naüng) vaø caùc tænh phía Baéc. ¾ Voán chuû sôû höõu SCB coù xuaát phaùt ñieåm töø moät Ngaân haøng TMCP Queá Ñoâ thua loã truyeàn mieân, nôï quaù haïn raát cao neân voán chuû sôû höõu haàu nhö raát thaáp. Caùc coå ñoâng môùi nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa nguoàn voán chuû sôû höõu trong vieäc phaùt trieån ngaân haøng neân ñaõ lieân tuïc taêng voán trong caùc naêm vöøa qua. Ñeán nay, nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa SCB ñaõ ñaït ñöôïc möùc töông ñoái ñaûm baûo ñöôïc khaû naêng môû roäng maïng löôùi vaø naâng cao möùc an toaøn cho hoaït ñoäng tín duïng. Sau ñaây laø bieåu ñoà theå hieän söï taêng tröôûng nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa SCB: 98 150 271 400 0 100 200 300 400 Tyû ñoàng 2003 2004 2005 jun-06 VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU Bieåu ñoà 1, Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB ¾ Nguoàn nhaân löïc Ñeå thöïc hieän chieán löôïc phaùt trieån kinh doanh, SCB ñaõ chuù troïng taäp hôïp ñoäi nguõ nhaân löïc treû ñöôïc ñaøo taïo chính quy töø caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø nguoàn lao ñoäng giaøu kinh nghieäm trong lónh vöïc ngaân haøng. Tính ñeán nay, toång soá nhaân söï cuûa SCB treân 500 ngöôøi, trong ñoù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc chieám treân 90%. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 29 So vôùi toác ñoä phaùt trieån maïng löôùi vaø hoaït ñoäng kinh doanh, nguoàn nhaân löïc hieän taïi cuûa SCB chöa ñaùp öùng ñuû veà maët soá löôïng. Beân caïnh vieäc boài döôõng nghieäp vuï cho caùc caùn boä coâng nhaân vieân ñang coâng taùc, SCB raát quan taâm ñeán vieäc thu huùt nhaân taøi treû töø caùc tröôøng Ñaïi hoïc treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. SCB thöôøng xuyeân taøi trôï cho caùc cuoäc thi hoïc thuaät cuûa caùc tröôøng vaø môøi caùc sinh vieân ñoaït giaûi veà laøm vieäc taïi SCB vôùi cheá ñoä ñaõi ngoä cao. 205 350 400 542 0 500 1000 2003 2004 2005 Jun-06 NGUOÀN NHAÂN LÖÏC Bieåu ñoà 2, Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB 2.1.3 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB töø naêm 2003 ñeán nay Tính ñeán thaùng 6/2006, toång taøi saûn cuûa SCB ñaït treân 6.000 tyû ñoàng, taêng 50% so vôùi ñaàu naêm 2005. Doanh thu 06 thaùng ñaàu naêm 2006 ñaït 548 tyû ñoàng taêng 244 tyû so vôùi caû naêm 2005. Lôïi nhuaän tröôùc thueá 06 thaùng 2006 ñaït 75 tyû ñoàng taêng 28 tyû ñoàng so vôùi caû naêm 2005. Nguoàn voán huy ñoäng taêng tröôûng töông ñoái oån ñònh qua caùc naêm. Nguoàn voán huy ñoäng ñeán 30/06/06 laø 5.412 tyû ñoàng, taêng 1.783 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm. Trong ñoù, nguoàn voán huy ñoàng töø caùc toå chöùc kinh teá vaø daân cö laø 2.116 tyû ñoàng, taêng 499 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm; Voán huy ñoäng töø thò tröôøng lieân ngaân haøng laø 3.265 tyû ñoàng, taêng 1.252 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm; voán vay Ngaân haøng nhaø nöôùc laø 31 tyû ñoàng. Ñeán nay, nguoàn voán töø thò tröôøng lieân ngaân haøng vaãn chieám moät tyû troïng lôùn trong toång nguoàn voán huy ñoäng (khoaûng 54%). Ñieàu naøy vöøa theå hieän uy tín Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 30 ngaøy caøng cao cuûa SCB ñoái vôùi caùc ngaân haøng baïn vöøa ñaûm baûo ñöôïc nguoàn cho hoaït ñoäng tín duïng taêng tröôûng khaù nhanh. Hoaït ñoäng ñaàu tö tín duïng taêng tröôûng maïnh, ñeán 30/06/06 toång dö nôï cho vay ñaït 4.903 tyû ñoàng, gaáp 5 laàn so vôùi naêm 2003. Chính saùch tín duïng trong chieán löôïc daøi haïn cuûa SCB nhaèm vaøo vieäc ñaûm baûo phaùt trieån an toaøn, hieäu quaû vaø mang tính caïnh tranh trong thôøi kyø hoäi nhaäp. Ñieàu ñaùng löu yù laø hoaït ñoäng tín duïng taêng tröôûng maïnh vaø nhanh choùng nhöng vaãn ñaûm baûo ñöôïc caùc chæ soá an toaøn trong hoaït ñoäng. Nôï quaù haïn treân toång dö nôï döôùi möùc 1%. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï khaùc cuõng ñoàng thôøi ñöôïc phaùt trieån. Thaùng 12/2005 theû SCB Link ñaõ ñöôïc chính thöùc ñöa vaøo phuïc vuï khaùch haøng. Tính ñeán nay ñaõ phaùt haønh treân 10.000 theû. Do naèm trong lieân minh Connect 24 vôùi 10 ngaân haøng thöông maïi, ñöùng ñaàu laø Vietcombank neân SCB Link ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng khi söû duïng dòch vuï. Ngoaøi ra, ñaàu naêm 2006 dòch vuï SMS Banking cuõng ñöôïc ñöa vaøo söû duïng nhaèm mang laïi tieän ích toát hôn cho khaùch haøng söû duïng dòch vuï cuûa ngaân haøng. Caùc hoaït ñoäng kinh doanh thanh toaùn quoác teá, mua baùn ngoaïi teä, mua baùn vaøng cuûa SCB cuõng ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån nhaèm ñaùp öùng nhu caàu hoaït ñoäng ña daïng vaø toaøn dieän cuûa khaùch haøng. MOÄT SOÁ BIEÅU ÑOÀ THEÅ HIEÄN SÖÏ TAÊNG TRÖÔÛNG CUÛA SCB 68 203 304 458 0 100 200 300 400 500 Tyû ñoàng 2003 2004 2005 06 thaùng 2006 TOÅNG DOANH THU Bieåu ñoà 3, Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 31 0,05 19 47 75 0 20 40 60 80 Tyû ñoàng 2003 2004 2005 06 thaùng 2006 LÔÏI NHUAÄN Bieåu ñoà 4, Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB Nhìn chung, sau 3 naêm hoaït ñoäng, toác ñoä taêng tröôûng cuûa SCB ñaït möùc cao, ñöôïc Ngaân haøng nhaø nöôùc xeáp loaïi A trong baûng xeáp haïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Vôùi nhöõng böôùc phaùt trieån vöôït baäc nhö theá, SCB ñaõ taïo ñöôïc vò trí nhaát ñònh treân thò tröôøng taøi chính ngaân haøng. Thöông hieäu SCB ñöôïc nhieàu ngöôøi tieâu duøng bieát ñeán vaø yeâu thích söû duïng caùc saûn phaåm mang tính saùng taïo cuûa SCB. Tuy nhieân, SCB vaãn laø moät ngaân haøng coøn khaù non treû neân coøn phaûi phaán ñaáu nhieàu hôn ñeå hoaø nhaäp vôùi thò tröôøng taøi chính trong nöôùc vaø theá giôùi. 2.2 Thöïc traïng cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi SCB Ñeå nhìn roõ böùc tranh hoaït ñoäng tín duïng taïi SCB tröôùc heát chuùng ta caàn nhìn laïi hoaït ñoäng tín dung chung treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 2.2.1 Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng Ngaân haøng treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh Sau ñaây laø caùc baûng soá lieäu phaûn aùnh tình hình taêng tröôûng tín duïng cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn TP.HCM (bao goàm caùc Ngaân haøng quoác doanh, Ngaân haøng TMCP, Ngaân haøng Lieân doanh, Ngaân haøng nöôùc ngoaøi). Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 32 DÖ NÔÏ CHO VAY CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM Ñôn vò: tyû ñoàng Chæ tieâu 31/12/03 31/12/04 31/12/05 30/06/06 Toång dö nôï cho vay (1) 101.006 136.624 170.200 196.071 Trong ñoù: nôï quaù haïn 3.626 2.923 4.144 6.889 Tyû leä nôï quaù haïn 3,58% 2,13% 2,43% 3,51% Cho vay caùc döï aùn ñaàu tö (2) 41.094 56.786 68.940 79.570 Trong ñoù: nôï quaù haïn 546 647 1.489 2.396 Tyû leä nôï quaù haïn 1,32% 1,14% 2,16% 3,01% Tyû leä (2)/(1) 40,68% 41,56% 40,50% 40,58% Baûng 1, Nguoàn: Phoøng Toång Hôïp Ngaân haøng Nhaø nöôùc CN TP.HCM cung caáp Qua baûng soá lieäu treân cho thaáy toång dö nôï cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn luoân taêng tröôûng qua caùc naêm veà soá tuyeät ñoái. Tuy nhieân, veà maët töông ñoái, trong naêm 2005 möùc ñoä taêng tröôûng dö nôï bò chaäm laïi (naêm 2005 dö nôï taêng 25% so vôùi 2004, trong khi möùc ñoä taêng dö nôï naêm 2004 so vôùi naêm 2003 laø 34%). Ñieàu naøy moät phaàn do neàn kinh teá Vieät Nam chòu aûnh höôûng bôûi tình hình suy thoaùi kinh teá chung cuûa khu vöïc. Sang naêm 2006, tình hình taêng tröôûng tín duïng coù khaû quan hôn. Chæ trong 06 thaùng ñaàu naêm möùc taêng tröôûng tín duïng ñaõ laø 15%. Theo döï kieán thì toác ñoä taêng tröôûng naøy ñöôïc oån ñònh trong caû naêm 2006. Cuõng nhö ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng chung, coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö cuõng coù böôùc phaùt trieån ñaùng keå. Döï nôï cho vay taêng lieân tuïc qua caùc naêm veà soá tuyeät ñoái. Nhöng xeùt veà soá töông ñoái, trong naêm 2005 toác ñoä taêng tröôûng naøy cuõng chaäm hôn so vôùi caùc naêm khaùc (toác ñoä taêng chæ khoaûng 21%/naêm trong khi caùc naêm khaùc toác ñoä taêng treân 30%). Trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng, theo khuyeán caùo cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, tyû leä cho vay caùc döï aùn ñaàu tö trung daøi haïn so vôùi toång dö nôï cho vay phaûi thaáp hôn 40% thì ñaûm baûo möùc an toaøn. Theo baûng soá lieäu 1 cho thaáy tyû leä naøy Luaän v._. laâu daøi quy ñònh naøy boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm vaø seõ gaây ra ruûi ro cho hoaït ñoäng tín duïng. Do SCB ñang trong quaù trình cuûng coá phaùt trieån neân coâng taùc tieáp thò khaùch haøng môùi raát ñöôïc chuù troïng. Moãi tuaàn, Phoøng tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp phaûi thaåm ñònh treân 15 hoà sô khaùch haøng môùi do caùc chi nhaùnh chuyeån veà (Trong ñoù: khoaûng 05 hoà sô coù soá tieàn ñeà nghò vay treân 10 tyû ñoàng, 10 hoà sô coù soá tieàn ñeà nghò vay töø 10 tyû ñoàng trôû xuoáng). Nhaân vieân cuûa Phoøng tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 57 tieáp chæ coù 5 ngöôøi. Nhö vaäy, ngoaøi vieäc thöïc hieän moät soá coâng taùc khaùc, bình quaân moãi nhaân vieân phaûi taùi thaåm ñònh ít nhaát 03 hoà sô tín duïng moãi tuaàn. Vì theá, coâng taùc taùi thaåm ñònh hoà sô tín duïng cuûa Phoøng Tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp chæ döøng ôû möùc kieåm tra caùc ñieàu kieän vaø nguyeân taéc cho vay maø khoâng coù ñuû thôøi gian ñeå thöïc hieän coâng taùc taùi thaåm ñònh ñuùng nghóa. Trong thôøi gian qua haàu nhö Phoøng tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp chöa coù ñieàu kieän ñi thöïc teá ñeå thaåm ñònh baát cöù hoà sô tín duïng naøo. Chính vì theá hieäu quaû coâng taùc taùi thaåm ñònh khoâng cao, khaû naêng xaûy ra ruûi ro tín duïng raát lôùn. Thôøi gian vöøa qua. ña soá caùc döï aùn ñaàu tö ñeàu thoâng qua Phoøng Tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp taùi thaåm ñònh nhöng do khoâng coù nhieàu thôøi gian vaø khoâng tieáp caän ñöôïc thöïc teá döï aùn neân ñaõ khoâng phaùt hieän ñöôïc caùc haïn cheá cuûa döï aùn. Keát quaû laø nôï xaáu phaùt sinh vaø ngaøy caøng taêng. Theo toâi, ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy SCB caàn phaân quyeàn phaùn quyeát tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng môùi cho caùc chi nhaùnh nhö sau: - Ñoái vôùi caùc chi nhaùnh do Phoù Toång Giaùm ñoác phuï traùch: ñöôïc quyeàn quyeát ñònh tín duïng ñoái vôùi hoà sô cuûa caùc khaùch haøng môùi töø 10 tyû ñoàng trôû xuoáng. - Ñoái vôùi caùc chi nhaùnh khoâng do Phoù Toång Giaùm ñoác phuï traùch: ñöôïc quyeàn quyeát ñònh tín duïng ñoái vôùi hoà sô cuûa caùc khaùch haøng môùi töø 7 tyû ñoàng trôû xuoáng. Khi ñoù, moãi tuaàn Phoøng Tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp chæ thaåm ñònh khoaûng 5 hoà sô cuûa khaùch haøng môùi neân seõ coù ñuû thôøi gian thaåm ñònh kyõ hoà sô vay, döï ñoaùn ñöôïc caùc ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi döï aùn cho vay. 3.2.1.3 Thaønh laäp Ban quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù Hieän nay, trong moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng cuûa SCB khoâng coù Ban quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù. Theo toâi, ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 58 ro trong hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng noùi chung vaø ruûi ro trong hoaït ñoäng cho vay döï aùn ñaàu tö noùi rieâng, SCB caàn thieát phaûi thaønh laäp Ban quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù. Cuï theå nhö sau: - Cô caáu toå chöùc: Ban quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù tröïc thuoäc Toång Giaùm ñoác - Nhaân söï cuûa Ban: bao goàm nhöõng ngöôøi coù khaû naêng phaân tích, toång hôïp, am hieåu veà coâng taùc quaûn trò ruûi ro ngaân haøng. - Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa Ban: y Phaân tích caùc bieán ñoäng cuûa taøi saûn nôï, taøi saûn coù ñeå tìm ra caùc giôùi haïn vaø daáu hieäu ruûi ro; ñaëc bieät laø ruûi ro trong coâng taùc tín duïng. y Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro y Döï baùo caùc ruûi ro coù khaû naêng xaûy ra ñoái vôùi taøi saûn cuûa ngaân haøng Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 59 Sô ñoà caùc boä phaän lieân quan hoaït ñoäng tín duïng sau khi ñieàu chænh HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ P. TÑ HS P. KT KSNB P. THPC TOÅNG GIAÙM ÑOÁC BAN KIEÅM SOAÙT SGD, CN HÑTD HOÄI SÔÛ PHOØNG TD P. TV&TTKH BAN QL TSN_TSC PHOØNG TÑ P. QLTD Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 60 3.2.2 Giaûi phaùp veà coâng taùc nhaân söï 3.2.2.1 Keá hoaïch ñaøo taïo caùn boä Theo toâi, ñeå xaây döïng moät ñoäi nguõ caùn boä tín duïng chuyeân nghieäp ngoaøi vieäc chuù troïng ñeán coâng taùc tuyeån duïng caùn boä SCB coøn phaûi coù moät keá hoaïch ñaøo taïo thích hôïp. Do hoaït ñoäng tín duïng coù moái quan heä chaët cheõ vôùi haàu heát caùc nghieäp vuï khaùc cuûa ngaân haøng neân caùn boä tín duïng caàn phaûi coù moät kieán thöùc toång quaùt veà keá toaùn, thanh toaùn quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, tieáp thò,... Vì theá, khi caùn boä tín duïng môùi tuyeån duïng khoâng neân cho laøm coâng taùc thöïc teá ngay maø phaûi coù moät khoaûng thôøi gian (ít nhaát laø 03 thaùng) hoïc taát caû caùc nghieäp vuï cuûa ngaân haøng vaø luaân chuyeån cho caùn boä tín duïng thöïc taäp taïi caùc phoøng nghieäp vuï cuûa ngaân haøng. Khi caùn boä tín duïng laøm coâng taùc thöïc teá, caàn coù caùc lôùp boài döôõng kieán thöùc veà phaân tích taøi chính vaø thaåm ñònh döï aùn. Ngoaøi ra, SCB caàn thieát ñaøo taïo cho caùn boä tín duïng kieán thöùc chuyeân ngaønh veà moät soá ngaønh chieám tyû leä dö nôï cao nhö: kinh doanh baát ñoäng saûn, nhaø haøng, khaùch saïn. SCB caàn thieát phaûi lieân keát vôùi caùc toå chöùc, trung taâm ñaøo taïo caùc nghieäp vuï chuyeân ngaønh ngaân haøng nhö tröôøng Ñaïi hoïc Ngaân haøng, BTC (Bank training Center),.. ñeå caùc trung taâm naøy tìm hieåu caùc loã hoûng trong kieán thöùc cuûa caùn boä tín duïng, sau ñoù thieát keá caùc lôùp ñaøo taïo cho phuø hôïp. 3.2.2.2 Thöïc hieän vieäc luaân chuyeån caùn boä Theo toâi, luaân chuyeån caùn boä cuõng laø moät trong nhöõng giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro ñaïo ñöùc caùn boä. Ñeå thöïc hieän toát vieäc luaân chuyeån caùn boä, SCB caàn ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu sau: - Caùn boä laøm coâng taùc tín duïng phaûi coù tính chuyeân nghieäp cao, thích öùng nhanh moâi tröôøng coâng taùc môùi. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 61 - Hoaït ñoäng tín duïng cuõng phaûi mang tính chuyeân nghieäp, hoà sô tín duïng phaûi ñöôïc löu giöõ ñaày ñuû vaø khoa hoïc. Thôøi haïn luaân chuyeån caùn boä: 06 thaùng 01 laàn. Vieäc luaân chuyeån caùn boä trong coâng taùc tín duïng, taäp trung chuû yeáu vaøo hai ñoái töôïng sau: - Caùn boä tín duïng: ñaây laø caùn boä tröïc tieáp ñeà xuaát cho vay vaø quaûn lyù caùc khoaûn vay. Neáu moät caùn boä quaûn lyù moät khaùch haøng trong thôøi gian daøi seõ deã daãn ñeán tình traïng thoâng ñoàng vôùi khaùch haøng laøm leäch laïc caùc tieâu chuaån tín duïng. - Caùn boä kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä taïi caùc chi nhaùnh: neáu caùc caùn boä naøy laøm vieäc taïi moät chi nhaùnh trong thôøi gian daøi thì tính ñoäc laäp vaø khaùch quan trong coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt tín duïng seõ giaûm daàn. 3.2.2.3 Toå chöùc caùc buoåi taäp huaán, caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà veà coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö Caùc buoåi taäp huaán, caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà veà coâng taùc tín duïng chính laø cô hoäi toát cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng chia seõ vôùi nhau nhöõng kinh nghieäm thöïc teá. Ñoàng thôøi cuõng laø cô hoäi ñeå nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng ñöôïc giaûi ñaùp moïi khoù khaên, vöôùng maéc lieân quan ñeán coâng taùc tín duïng. Ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc caùn boä tín duïng môùi ra tröôøng coù ñieàu kieän hieåu roõ hôn veà coâng taùc tín duïng thöïc teá. Vì theá, hoï seõ nhanh choùng thích öùng vôùi hoaït ñoäng tín duïng chung. Theo toâi, ñònh kyø ít nhaát moãi thaùng 01 laàn, SCB neân toå chöùc moät buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà veà coâng taùc tín duïng. Phoøng tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp cuûa Hoäi sôû chòu traùch nhieäm phuï traùch vieäc naøy. Tröôùc moãi buoåi trao ñoåi, Phoøng tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp seõ ñöa ra chuyeân ñeà caàn trao ñoåi ñeå caùc thaønh vieân tham gia chuaån bò noäi dung. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 62 Maët khaùc, khi Ngaân haøng Nhaø nöôùc hoaëc SCB coù vaên baûn môùi veà coâng taùc tín duïng, Phoøng Tín duïng vaø Ñaàu tö tröïc tieáp caàn chuû ñoäng ñöa ra keá hoaïch taäp huaán cho toaøn haøng ñeå thoáng nhaát caùch hieåu vaø caùch laøm. 3.2.2.4 Cheá ñoä thöôûng phaït ñoái vôùi caùn boä tín duïng Cheá ñoä thöôûng phaït phuø hôïp vaø roõ raøng trong coâng taùc tín duïng seõ laøm haïn cheá caùc sai soùt trong taùc nghieäp, giuùp caùn boä tín duïng coù traùch nhieäm hôn trong nhieäm vuï cuûa mình. Cheá ñoä naøy coù theå ñöôïc cuï theå hoùa nhö sau: - Traû löông cao cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng. Tröôùc heát seõ giuùp cho nhaân vieân oån ñònh ñöôïc cuoäc soáng, yeân taâm taäp trung vaøo coâng taùc cuûa mình vaø vì theá seõ giaûm caùc sai soùt trong taùc nghieäp. - Nghieâm khaéc xöû lyù caùc sai phaïm baèng caùc hình thöùc kyõ luaät, keå caû buoäc thoâi vieäc vaø truy cöùu traùch nhieäm hình söï. Ñieàu naøy seõ laøm cho nhaân vieân phaûi caân nhaéc ñoái vôùi moïi haønh ñoäng cuûa mình. Vì theá, seõ laøm giaûm thieåu caùc ruûi ro tín duïng do nguyeân nhaân chuû quan töø phía caùn boä tín duïng. - Giao keá hoaïch vaø chæ tieâu chaát löôïng tín duïng cuï theå cho töøng caùn boä tín duïng (bao goàm dö nôï, tyû leä nôï quaù haïn, xöû lyù caùc khoaûn nôï xaáu,...). Khi caùn boä tín duïng ñaït keá hoaïch thì coù möùc thöôûng xöùng ñaùng, khi khoâng ñaït keá hoaïch vaø laøm giaûm thaáp chaát löôïng tín duïng thì phaûi phaân tích nguyeân nhaân vaø coù bieän phaùp xöû lyù nghieâm khaéc. Ñieàu naøy seõ naâng cao traùch nhieäm cuûa caùn boä tín duïng vaø naâng cao ñöôïc chaát löôïng tín duïng. 3.2.3 Giaûi phaùp veà kyõ thuaät nghieäp vuï 3.2.3.1 Ñieàu chænh cô caáu cho vay döï aùn ñaàu tö vaø thöïc thi chính saùch tín duïng cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò Theo noäi dung trình baøy trong phaàn caùc haïn cheá trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng, chính saùch tín duïng laø moät trong nhöõng giaûi phaùp giuùp hoïat ñoäng tín duïng phaùt trieån ñuùng höôùng nhaèm haïn cheá ruûi tín duïng. SCB tuy coù xaây döïng Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 63 chính saùch tín duïng nhöng thöïc teá hoïat ñoäng khoâng ñuùng theo chính saùch tín duïng. Vì theá, chính saùch tín duïng cuûa SCB chöa phaùt huy ñöôïc taùc duïng. Ñeå thöïc thi chính saùch tín duïng vaø ñieàu chænh laïi cô caáu dö nôï theo höôùng giaûm thieåu ruûi ro caàn phaûi thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau: - Ñaåy maïnh caùc hoïat ñoäng, caùc dòch vuï hoã trôï hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu nhö: thieát laäp theâm caùc ñaïi lyù cuûa SCB taïi nöôùc ngoaøi; xin gia nhaäp heä thoáng SWIFT ñeå thöïc hieän vieäc thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp maø khoâng phaûi thöïc hieän qua Vietcombank vaø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån nhö hieän nay; ñaåy maïnh hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä. - Chaáp nhaän lôïi nhuaän thaáp, giaûm laõi suaát cho vay ñoái vôùi caùc ñoái töôïng vay voán thuoäc ñònh höôùng phaùt trieån tín duïng cuûa SCB. Möùc laõi suaát cho vay phaûi baèng hoaëc cao hôn khoâng quaù 0,05%/thaùng so vôùi möùc laõi suaát bình quaân cuûa caùc ngaân haøng quoác doanh treân ñòa baøn. - Taêng laõi suaát cho vay ñoái vôùi caùc ngaønh coù khaû naêng xaûy ra tình traïng taäp trung tín duïng nhö: kinh doanh baát ñoäng saûn, kinh doanh nhaø haøng, khaùch saïn. Laõi suaát toái thieåu aùp duïng ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà naøy phaûi cao hôn 0,15%/thaùng so vôùi caùc ngaønh thuoäc ñònh höôùng phaùt trieån tín duïng cuûa SCB. - Moät trong nhöõng giaûi phaùp vöøa haïn cheá tình traïng taäp trung tín duïng vöøa ñaûm baûo an toaøn cho vieäc thu hoài nôï vay khi cho vay döï aùn ñaàu tö chính laø naâng cao tyû leä voán töï coù tham gia vaøo döï aùn cuûa chuû ñaàu tö. Thoâng thöôøng khi cho vay moät döï aùn, SCB yeâu caàu khaùch haøng vay phaûi coù voán töï coù tham gia toái thieåu 15% toång giaù trò ñaàu tö. Theo toâi, SCB caàn giöõ nguyeân tyû leä naøy ñoái vôùi caùc döï aùn thuoäc caùc ngaønh SCB khuyeán khích ñaàu tö vaø naâng tyû leä naøy leân 40% ñoái vôùi caùc ngaønh caàn haïn cheá ñaàu tö theâm nhö kinh doanh baát ñoäng saûn, kinh doanh nhaø haøng, khaùch saïn. 3.2.3.2 Xaây döïng caåm nang quaûn trò ruûi ro tín duïng Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 64 Caåm nang veà quaûn trò ruûi ro laø moät taøi lieäu khoâng theå thieáu ñoái vôùi coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa baát kyø hoaït ñoäng kinh doanh naøo; ñaëc bieät laø hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Tuy nhieân, hieän taïi SCB vaãn chöa xaây döïng cho mình caåm nang quaûn trò ruûi ro. Theo toâi, SCB caàn thieát phaûi xaây döïng cho mình moät caåm nang quaûn trò ruûi ro tín duïng, cuï theå nhö sau: ¾ Caùch thöùc xaây döïng vaø söû duïng Caåm nang tín duïng phaûi ñöôïc quaûn lyù baèng moät phaàn meàm tin hoïc vaø ñöôïc nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng khai thaùc tröïc tuyeán thoâng qua maïng thoâng tin noäi boä. Caåm nang naøy khoâng phaûi laø moät döõ lieäu cheát maø noù luoân ñöôïc söûa ñoåi, caäp nhaät bôûi moät boä phaän coù traùch nhieäm. ¾ Caùc noäi dung cuûa caåm nang quaûn trò ruûi ro tín duïng Nguyeân taéc quaûn trò ruûi ro tín duïng: - Ngaân haøng phaûi xaùc ñònh ñöôïc möùc ñoä ruûi ro maø ngaân haøng chaáp nhaän ñöôïc coù caân ñoái giöõa lôïi nhuaän vaø möùc ñoä ruûi ro. - Ngaân haøng phaûi quaûn lyù ñöôïc nhöõng “ruûi ro cho pheùp” maø khoâng phuï thuoäc vaøo hoaøn caûnh khaùch quan vaø chuû quan cuûa noù. - Trong caùc “ruûi ro cho pheùp”, ngaân haøng phaûi ñaûm baûo raèng chuùng ñoäc laäp töông ñoái vôùi nhau. - SCB chæ neân chaáp nhaän caùc ruûi ro maø thieät haïi khi chuùng xaûy ra khoâng ñöôïc cao quaù möùc thu nhaäp phuø hôïp. - Giaù trò thieät haïi töø nhöõng khoaûn ruûi ro phaûi phuø hôïp vôùi phaàn voán maø ngaân haøng trích döï phoøng. - Chi phí maø ngaân haøng boû ra ñeå ñieàu tieát nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa ruûi ro khi xaûy ra phaûi thaáp hôn giaù trò thieät haïi do ruûi ro gaây ra. - Khi cho vay döï aùn ñaàu tö coù thôøi gian caøng daøi thì ngaân haøng phaûi ñaûm baûo coù möùc ñoä thu nhaäp phuï troäi caàn thieát khoâng chæ vì lôïi nhuaän maø coøn vì muïc Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 65 ñích buø ñaép nhöõng chi phí ñeå ñieàu tieát taùc ñoäng cuûa ruûi ro trong tröôøng hôïp chuùng xaûy ra. - Ngaân haøng phaûi coù ñaày ñuû caùc heä thoáng ñeå ño löôøng vaø kieåm soaùt caùc ruûi ro lieân quan ñeán cho vay ñaàu tö döï aùn. - Heä thoáng quaûn lyù ruûi ro caàn phaûi döïa treân nhöõng tieâu chí chung cuûa chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån cho vay döï aùn ñaàu tö. - Ngaân haøng phaûi ñaûm baûo ñöôïc raèng nhaân vieân cuûa mình ñaõ coù ñuû kieán thöùc ñeå quaûn lyù ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö. Quy chuaån ñaïo ñöùc trong hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn chuû tröông thöïc hieän nghieâm caùc quy chuaån ñaïo ñöùc trong hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng, thoâng qua ñoäi nguõ nhaân vieân; caùn boä tröïc tieáp ñieàu haønh taùc nghieäp cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Quy chuaån naøy theå hieän ôû caùc noäi dung sau: - Hieåu vaø chaáp haønh ñuùng ñaén, ñaày ñuû noäi dung chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng; nghieâm chænh thöïc thi nhöõng quy ñònh cuûa phaùp luaät, quy trình nghieäp vuï tín duïng; taän tình truyeàn ñaït, höôùng daãn khaùch haøng naém vöõng vaø cuøng thöïc hieän ñuùng chính saùch, quy cheá, quy trình tín duïng vôùi tö caùch laø moät chuû theå trong quan heä tín duïng. - Tuyeät ñoái khoâng ñöôïc vuï lôïi caù nhaân, lôïi duïng quan heä tín duïng vôùi khaùch haøng ñeå voøi vónh, kieám chaùc quaø caùp vaø teä haïi hôn nöõa laø ñaët ñieàu kieän ñeå nhaän hoái loä töø ngöôøi vay döôùi moïi hình thöùc, tröïc tieáp hay giaùn tieáp; daãn ñeán haäu quaû laø laøm sai leäch vieäc ñaùnh giaù thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö tín duïng do tieâu cöïc chi phoái. - Coù theå khoâng coù ñoäng cô vuï lôïi caù nhaân trong quan heä vôùi khaùch haøng nhöng thaùi ñoä laøm vieäc qua loa, thieáu saâu saùt, löôøi ñi cô sôû ñeå thöïc hieän vieäc kieåm tra, giaùm saùt theo quy ñònh cuûa quy cheá cho vay; daãn tôùi haäu quaû chaát Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 66 löôïng ñaàu tö tín duïng thaáp keùm; cho vay khoâng thu hoài ñöôïc nôï. Ñaây cuõng laø haønh vi traùi vôùi quy chuaån ñaïo ñöùc tín duïng caàn phaûi nghieâm caám. - Che daáu nhöõng sai traùi, tình hình baát lôïi gaây tieàm aån ruûi ro tín duïng; khoâng baùo caùo ñaày ñuû vaø kòp thôøi veà nhöõng phaùt sinh tieâu cöïc cuûa khaùch haøng cho laõnh ñaïo ngaân haøng ñeå coù giaûi phaùp thích hôïp thu hoài, baûo toaøn voán. Ñaây cuõng laø vi phaïm nghieâm troïng veà quy chuaån ñaïo ñöùc tín duïng. - Quan heä öùng xöû vôùi khaùch haøng vay voán theo tö töôûng “xin – cho”; xöû lyù coâng vieäc khoâng ñöôïc khaån tröông; gaây phieàn haø ñoái vôùi khaùch haøng; ñi ngöôïc laïi vôùi phöông chaâm “Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn höôùng ñeán söï hoaøn thieän vì khaùch haøng”. Ñaây cuõng chính laø ñieàu traùi vôùi quy chuaån ñaïo ñöùc tín duïng cuûa Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn. Moät soá noäi dung chuû yeáu khaùc - Phöông thöùc xaùc ñònh ruûi ro hieän coù vaø ruûi ro tieàm taøng trong caùc saûn phaåm tín duïng cuûa SCB - Kyõ thuaät kieåm tra vaø giaùm saùt tín duïng nhaèm hoã trôï cho vieäc nhaän bieát ruûi ro tín duïng - Moâ taû heä thoáng tính ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng khaùch haøng theo möùc ñoä ruûi ro. - Chöùc naêng cuûa coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt tín duïng - Caùc baøi hoïc ruùt ra töø thöïc tieãn cuûa hoaït ñoäng tín duïng ñeå tham khaûo vaø ruùt kinh nghieäm. 3.2.3.3 Höôùng daãn chi tieát quy trình cho vay ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc maø SCB taäp trung cho vay Caùc ngaønh ñaàu tö maø SCB caàn chi tieát quy trình cho vay: kinh doanh baát ñoäng saûn, kinh doanh nhaø haøng, khaùch saïn. Caùc noäi dung caàn chi tieát trong quy trình tín duïng ñoái vôùi caùc ngaønh naøy: Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 67 - Tính phaùp lyù cuûa caùc döï aùn xaây döïng khu daân cö, chung cö, cao oác vaên phoøng, nhaø haøng, khaùch saïn. - Caùc khoù khaên vöôùng maéc thöôøng gaëp trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay ñoái vôùi caùc ngaønh naøy. - Caùc daáu hieäu ruûi ro thöôøng gaëp trong quaù trình theo doõi döï aùn 3.2.3.4 Chuyeân moân hoùa coâng taùc thaåm ñònh vaø theo doõi cho vay döï aùn ñaàu tö ñoái vôùi moät soá ngaønh chieám tyû troïng dö nôï cao trong toång dö nôï. - Caùc ngaønh ñaàu tö hieän taïi maø SCB caàn chuyeân moân hoùa: kinh doanh baát ñoäng saûn, nhaø haøng, khaùch saïn. - Phaân coâng cho moät nhoùm caùn boä chuyeân thaåm ñònh vaø phuï traùch tín duïng ñoái vôùi caùc ngaønh naøy. - Ñaøo taïo kieán thöùc chuyeân moân veà kinh doanh baát ñoäng saûn, nhaø haøng, khaùch saïn cho nhoùm nhaân vieân naøy. - Trong giai ñoaïn caùn boä cuûa SCB chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàn thaåm ñònh caùc döï aùn thuoäc ngaønh naøy, SCB caàn phaûi lieân keát vôùi caùc toå chöùc chuyeân ngaønh ñeå hoã trôï thaåm ñònh. 3.2.4 Giaûi phaùp veà thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin 3.2.4.1 Xaây döïng heä thoáng cô sôû döõ lieäu ngaønh - Muïc ñích: taïo heä thoáng cô sôû döõ lieäu theo töøng ngaønh kinh teá nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc thaåm ñònh döï aùn vaø quaûn lyù tín duïng - Phöông thöùc xaây döïng vaø quaûn lyù: söû duïng moät chöông trình quaûn lyù baèng maïng maùy tính ñeå caäp nhaät vaø khai thaùc döõ lieäu theo ngaønh. Caùc ngaønh kinh doanh ñöôïc quaûn lyù theo daïng caây thö muïc vaø coù caùc coâng cuï tìm kieám thaät deã daøng. - Caäp nhaät thoâng tin: phaân coâng moät hoaëc moät nhoùm nhaän söï chòu traùch nhieäm thu thaäp thoâng tin theo ngaønh vaø caäp nhaät vaøo chöông trình. Ngoaøi vieäc Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 68 caäp nhaät thoâng tin, boä phaän naøy coøn ñöa ra caùc thoâng tin caûnh baùo ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng khi coù caùc thoâng tin baát lôïi cho hoaït ñoäng tín duïng cuûa SCB. - Khai thaùc vaø söû duïng thoâng tin: nhaân vieân SCB khai thaùc vaø söû duïng thoâng tin khi ñaêng nhaäp vaøo chöông trình thoâng qua maïng noäi boä cuûa SCB. Nhöõng thoâng tin coù ñöôïc töø heä thoáng chæ mang tính chaát tham khaûo. 3.2.4.2 Thay ñoåi chöông trình quaûn lyù tín duïng Nhö ñaõ phaân tích ôû caùc phaàn treân, chöông trình quaûn lyù tín duïng hieän taïi cuûa SCB ngaøy caøng boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn trò tín duïng. Vieäc caûi tieán ñeå naâng caáp chöông trình ñöôïc thöïc hieän nhieàu laàn nhöng chæ mang tính chaáp vaù. Chính vì theá, SCB caàn phaûi thay chöông trình quaûn lyù tín duïng hieän taïi baèng moät chöông trình môùi ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu cô baûn sau: Tính baûo maät cuûa chöông trình phaûi cao. Chöông trình phaûi quaûn lyù vaø giaùm saùt ñöôïc caùc quy ñònh veà an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa SCB nhö: - Haïn möùc caáp tín duïng toái ña cho moãi khaùch haøng. - Möùc uûy quyeàn phaùn quyeát tín duïng cho töøng ngöôøi. - Möùc cho vay toái ña treân taøi saûn ñaûm baûo, - Möùc cho vay toái ña cuûa moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng so vôùi voán chuû sôû höõu cuûa SCB. - Tyû leä caùc nhoùm nôï trong toång dö nôï - Tyû leä cho vay ñaàu tö döï aùn trung daøi haïn so vôùi toång dö nôï. - Tyû leä söû duïng voán ngaén haïn ñaàu tö trung daøi haïn. - Heä soá an toaøn voán toái thieåu (CAR) Ngoaøi ra, chöông trình phaûi quaûn lyù ñöôïc hoaït ñoäng tín duïng theo töøng phöông thöùc cho vay, theo töøng loaïi saûn phaåm, theo töøng thaønh phaàn kinh teá, Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 69 theo töøng ngaønh ngheà kinh doanh, theo töøng loaïi tieàn,… Coù nhö vaäy, laõnh ñaïo SCB môùi quaûn trò ñöôïc hoaït ñoäng tín duïng moät caùch deã daøng. 3.2.4.3 Coâng taùc thoáng keâ, baùo caùo vaø phaân tích, xöû lyù thoâng tin töø baùo caùo Hieän taïi, vieäc baùo caùo thoáng keâ veà coâng taùc tín duïng cuûa SCB chuû yeáu phuïc vuï cho cheá ñoä baùo caùo thoáng keâ cuûa caùc ban ngaønh vaø cho Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñònh kyø theo quy ñònh. SCB haàu nhö chöa chuù troïng ñeán vieäc phaân tích baùo caùo ñònh kyø veà coâng taùc tín duïng ñeå ño löôøng möùc ñoä ruûi ro tín duïng vaø caûnh baùo caùc khaû naêng xaûy ra ruûi ro. Toâi cho raèng SCB caàn thieát phaûi thaønh laäp Ban quaûn lyù taøi saûn nôï – taøi saûn coù (nhö ñeà xuaát ôû phaàn treân) ñeå laøm coâng taùc naøy. Noäi dung phaân tích vaø xöû lyù thoâng tin töø baùo caùo nhö sau: - Thôøi gian phaân tích: ít nhaát moãi thaùng 01 laàn - Caùc baùo caùo caàn thieát cho vieäc phaân tích: tình hình hoaït ñoäng tín duïng phaân theo ngaønh kinh doanh, theo thaønh phaàn kinh teá, theo nhoùm khaùch haøng coù lieân quan, theo phaân loaïi taøi saûn ñaûm baûo, theo saûn phaåm tín duïng,.. - Noäi dung phaân tích caùc baùo caùo: tìm ra caùc bieán ñoäng trong kyø, so vôùi ñònh höôùng phaùt trieån chung, kieåm tra caùc heä soá an toaøn theo quy ñònh cuûa SCB; kieåm tra caùc danh muïc tín duïng vaø vieäc taäp trung tín duïng. - Xöû lyù thoâng tin töø keát quaû baùo caùo: ñieàu chænh höôùng phaùt trieån tín duïng, taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt tín duïng; ñieàu chænh chính saùch laõi suaát cho phuø hôïp, 3.2.5 ÖÙng duïng coâng cuï phaùi sinh vaøo vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng Gioáng nhö moät soá nghieäp vuï khaùc cuûa ngaân haøng, theo toâi hoaït ñoäng tín duïng cuõng coù theå söû duïng caùc coâng cuï phaùi sinh vaøo vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng. Cuï theå nhö sau: 3.2.5.1 Hoaùn ñoåi tín duïng Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 70 Giaû söû SCB vaø VCB kyù hôïp ñoàng hoaùn ñoåi tín duïng cho khoaûn vay maø SCB ñaõ cho vay. SCB phaûi traû moät khoaûn phí ñònh kyø cho VCB (giaûi söû 0,1% moãi quyù treân dö nôï SCB cho vay). Neáu ngöôøi vay vôõ nôï, VCB seõ phaûi traû moät khoaûn tieàn thanh toaùn ñöôïc xaùc ñònh töø tröôùc. Ngöôïc laïi thì VCB khoâng phaûi traû baát kyø moät khoaûn tieàn naøo. Thoâng thöôøng thì hôïp ñoàng hoaùn ñoåi tín duïng quy ñònh soá tieàn phaûi traû khi khaùch haøng vôõ nôï laø cheânh leäch giöõa dö nôï goác vaø giaù trò thu hoài cuûa khoaûn tín duïng. 3.2.5.2 Hôïp ñoàng quyeàn choïn tín duïng: Ngaân haøng cho vay kyù hôïp ñoàng quyeàn choïn tín duïng vôùi toå chöùc kinh doanh quyeàn choïn tín duïng. Ngaân haøng seõ traû moät khoaûn phí cho toå chöùc kinh doanh quyeàn choïn tín duïng. Neáu chi phí quaûn lyù, xöû lyù tín duïng taêng quaù möùc theo thoûa thuaän hoaëc cheânh leäch tín duïng giaûm döôùi möùc quy ñònh thì toå chöùc kinh doanh quyeàn choïn tín duïng phaûi thanh toaùn cho ngaân haøng moät khoaûn tieàn theo thoûa thuaän tröôùc trong hôïp ñoàng. 3.2.5.3 Hôïp ñoàng quyeàn choïn traùi phieáu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng: Giaû söû SCB nhaän ñöôïc thoâng baùo neàn kinh teá seõ rôi vaøo tình traïng khoù khaên trong thôøi gian tôùi. Khi ñoù, SCB seõ thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn traùi phieáu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng. Neáu kinh teá thöïc söï khoù khaên, giaù traùi phieáu treân thò tröôøng seõ giaûm, khoaûn nôï cho vay khoù thu hoài. Cheânh leäch giöõa giaù traùi phieáu treân hôïp ñoàng quyeàn choïn vaø giaù traùi phieáu treân thò tröôøng seõ laø khoaûn laõi ngoaïi baûng. Ngaân haøng seõ duøng khoaûn laõi ngoaïi baûng naøy buø ñaép nhöõng khoaûn thua loã noäi baûng baét nguoàn töø khoaûn cho vay bò aûnh höôûng bôûi tình hình kinh teá. 3.3 Caùc kieán nghò 3.3.1 Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam - Caàn tieáp tuïc xem xeùt ñieàu chænh moät soá quy ñònh cho phuø hôïp hôn vôùi thöïc teá hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM nhö: Quy ñònh veà phaân loaïi nôï (theo Quyeát Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 71 ñònh soá 127/2005/QÑ-NHNN ngaøy 03/02/05 vaø Quyeát ñònh 493/2005/QÑ- NHNN). - Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn chuû ñoäng phoái hôïp vôùi caùc cô quan coù lieân quan (Boä Tö Phaùp, Boä taøi nguyeân moâi tröôøng, Boä xaây döïng) ban haønh Thoâng tö lieân tòch quy ñònh veà thuû tuïc theá chaáp, ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo ñoái vôùi baát ñoäng saûn hình thaønh töø voán vay, baát ñoäng saûn hình thaønh trong töông lai. - Xaây döïng heä thoáng vaø caùc bieän phaùp kieåm soaùt luoàng voán quoác teá vaø nôï nöôùc ngoaøi, trong ñoù taäp trung vaøo cô cheá giaùm saùt cho vay vaø vay baèng ngoaïi teä cuûa caùc NHTM ñeå traùnh ruûi ro veà tyû giaù, ngoaïi hoaùi kyø haïn, qua ñoù coù nhöõng caûnh baùo sôùm cho caùc NHTM. - Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn coù giaûi phaùp haïn cheá söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh giöõa caùc Ngaân haøng. Bôûi vì, aùp löïc caïnh tranh coù theå laøm cho caùc ngaân haøng seõ giaûm thaáp caùc tieâu chuaån tín duïng ñeå môû roäng kinh doanh. - Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn nghieân cöùu giaûi phaùp ñeå caùc Ngaân haøng thöông maïi thoáng nhaát taåy chai ñoái vôùi caùc khaùch haøng coù nôï xaáu taïi moät toå chöùc tín duïng. Ñieàu naøy seõ giuùp cho caùc nhaø ñaàu tö vay voán coù traùch nhieäm hôn trong vieäc traû nôï ngaân haøng vaø seõ haïn cheá ruûi ro cho caùc ngaân haøng khi cho vay. - Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn nghieân cöùu ñeå coù giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng thoâng tin tín duïng cung caáp cho caùc ngaân haøng thöông maïi vì hieän giôø caùc thoâng tin cung caáp chöa ñöôïc chính xaùc, khoâng caäp nhaät kòp thôøi. Maët khaùc, khoái löôïng thoâng tin cung caáp chöa phong phuù, ña daïng, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. - Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn xaây döïng cô sôû phaùp lyù vöõng chaéc cho caùc nghieäp vuï phaùi sinh; ñaëc bieät laø trong coâng taùc tín duïng. Ban haønh caùc quy ñònh nhaèm ñaûm baûo tính an toaøn cho caùc NHTM hoaït ñoäng ñoàng thôøi cuõng giaùm saùt vaø coù caùc caûnh baùo ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng naøy. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 72 3.3.2 Ñoái vôùi Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Ñieàu haønh cuûa SCB - Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban ñieàu haønh SCB caàn quan taâm hôn nöõa ñeán coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa hoaït ñoäng ngaân haøng ñaëc bieät laø hoaït ñoäng tín duïng. - Thaønh laäp ban nghieân cöùu ñeå xaây döïng moâ hình quaûn trò ruûi ro tín duïng rieâng cho SCB vaø trieån khai caùc giaûi phaùp neâu treân. - Coù vaên baûn gôûi Ngaân haøng Nhaø nöôùc kieán nghò theo caùc noäi dung ñeà xuaát treân. - Khoâng neân môû roäng chi nhaùnh oà aïc khi chöa chuaån bò ñaày ñuû nhaân söï, ñaëc bieät laø nhaân söï cho hoaït ñoäng tín duïng. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi Trang 73 KEÁT LUAÄN Qua ñeà taøi nghieân cöùu cho thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc naâng cao chaát löôïng quaûn trò ruûi ro trong coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö taïi caùc ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø taïi SCB noùi rieâng. Ñeå thöïc hieän vieäc naøy coù raát nhieàu giaûi phaùp khaùc nhau. Theo toâi, SCB muoán naâng cao chaát löôïng quaûn trò ruûi ro trong cho vay döï aùn ñaàu tö thì caàn phaûi thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau: - Toå chöùc laïi moâ hình hoaït ñoäng vaø quaûn lyù ruûi ro tín duïng - Chuù troïng ñeán coâng taùc nhaân söï trong hoaït ñoäng tín duïng - Caûi tieán “kyõ thuaät nghieäp vu”ï cuûa coâng taùc cho vay döï aùn ñaàu tö - Chuù troïng ñeán vieäc thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng noùi chung vaø coâng taùc thaåm ñònh cho vay döï aùn ñaàu tö noùi rieâng. - Öùng duïng coâng cuï phaùi sinh vaøo coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng Nhöõng giaûi phaùp neâu ra trong luaän vaên laø moät soá trong nhieàu giaûi phaùp nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi SCB. Do haïn cheá veà thôøi gian vaø phaïm vi nghieân cöùu trong moät Ngaân haøng TMCP nhoû neân noäi dung luaän aùn coøn nhieàu thieáu soùt. Trong thôøi gian tôùi, chuùng toâi seõ tieáp tuïc nghieân cöùu saâu hôn ñoái vôùi töøng giaûi phaùp, ñaëc bieät laø öùng duïng coâng cuï phaùi sinh vaøo coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng./.. Luaän vaên toát nghieäp HV: Phaïm Vaên Phi ._.