Các giải pháp kinh tế đối với các Doanh nghiệp làm ăn thua lỗ

Môc lôc Lêi më ®Çu PhÇn I: Lý luËn chung A: Doanh nghiÖp vµ vÊn ®Ò lµm ¨n thua lç cña doanh nghiÖp I. Doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp a. Theo kh¸i niÖm cña kinh tÕ vÜ m« b. Theo luËt doanh nghiÖp 2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp II.VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp 1. VÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña doanh nghiÖp C¸c biÓu hiÖn cña t×nh tr¹ng thua lç a Doanh nghiÖp cã l·i b Doanh nghiÖp thua lç + Trong s¶n xuÊt ng¾n h¹n B: Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng thua lç I. Nguyªn nh©n kh¸ch quan II. Nguyªn nh©n chñ quan III. C¸c nguyªn nh©n kh¸c PhÇn II:T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam A:T×nh h×nh thua lç hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 1. T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n 2. T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc 3.T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c B:Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan a. Do nhµ n­íc b. Do c¬ chÕ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng 2. Nguyªn nh©n chñ quan C:C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc trong thêi gian qua 1. Cña nhµ n­íc 2. Cña doanh nghiÖp PhÇn III:C¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç A: Gi¶i ph¸p cña doanh nghiÖp I. ChiÕn l­îc cña doanh nghiÖp II. KÕ ho¹ch ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm B: Gi¶i ph¸p cña nhµ n­íc I. T¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thÕ nµo II. C¸c chÝnh s¸ch cô thÓ cña nhµ n­íc Lêi më ®Çu Kinh tÕ n­íc ta ®ang trong giai ®o¹n håi phôc vµ ph¸t triÓn, dÇn dÇn c¶i thiÖn vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta theo kÞp c¸c nÒn kinh tÕ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, th× chóng ta ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ v÷ng ch¾c ®Ó tõng b­íc ph¸t triÓn. Do vËy vai trß cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng vµ quyÕt ®Þnh lín ®Õn nÒn kinh tÕ. Mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh hay chËm lµ phô thuéc ®a phÇn vµo c¸c doanh nghiÖp bëi c¸c doanh nghiÖp lµ n¬i cung øng vµ s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô cho tiªu dïng, kinh doanh xuÊt khÈu cho ®Êt n­íc. Sù ph¸t triÓn nhanh m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trong nöa ®Çu thËp kØ 90 ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ViÖt Nam t¨ng tr­ëng cao vµ sù tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ n­íc ta còng xuÊt ph¸t tõ sù thiÕu hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. VËy nguyªn nh©n v× sao dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã? Tr­íc ®©y khi c¸c doanh nghiÖp cßn s¶n xuÊt trong sù b¶o hé cña nhµ n­íc, nªn tÝnh û l¹i lµ rÊt cao. S¶n xuÊt chØ phÊn ®Êu hoµn thµnh kÕ ho¹ch, chØ tiªu mµ kh«ng tÝnh to¸n ®Õn lç hay l·i. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù quyÕt ®Þnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Song t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n, sù ph¸t triÓn tr× trÖ do sù yÕu kÐm cña c¸c c«ng t¸c qu¶n lÝ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, chËm ®æi míi , b¸o hiÖu mét bøc tranh kinh tÕ ¶m ®¹m , tr× trÖ. Tr­íc t×nh tr¹ng ®ã, nhiÖm vô ®Æt ra cho c¸c nhµ doanh nghiÖp, t×m ra nguyªn nh©n ®Ó kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm ®ã ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång bé vµ hiÖu qu¶, bëi trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, xu h­íng héi nhËp kinh tÕ lµ ®iÒu tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, nghiªm tóc, ph¸t huy tèi ®a søc m¹nh cña m×nh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Ngoµi ra chÝnh phñ ph¶i cã sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho c¸c doanh nghiÖp v× ngµy nay khi xu thÕ héi nhËp ®ang ®Õn gÇn th× hµng ho¸ cña chóng ta bÞ c¹nh tranh gay g¾t vµ nÕu kh«ng cã chñ tr­¬ng vµ ph­¬ng h­íng ®óng ®¾n th× nÒn kinh tÕ sÏ m·i m·i tôt hËu,kh«ng theo kÞp ®­îc nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong giíi h¹n cho phÐp, em xin ®Ò cËp ng¾n gän vµ kh¸i qu¸t nhÊt c¸c néi dung c¬ b¶n xung quanh vÊn ®Ò gi¶i ph¸p kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç. Víi tr×nh ®é cã h¹n vµ ch­a cã kinh nghiÖm viÕt tiÓu luËn v× vËy bµi viÕt cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. VËy em mong ®­îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o cña thÇy c« ®Ó em cã thÓ më réng kiÕn thøc vµ cã thÓ lµm tèt h¬n cho nh÷ng bµi tiÓu luËn kh¸c. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I Lý luËn chung A: Doanh nghiÖp vµ vÊn ®Ò lµm ¨n thua lç cña doanh nghiÖp. I. Doanh nghiÖp. 1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp. Theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ, hiÖn c¶ n­íc cã h¬n 80.000 doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng. Trong ®ã cã 5.500 doanh nghiÖp quèc doanh, h¬n 70.000 doanh nghiÖp d©n doanh ch­a kÓ kho¶ng 2,3 triÖu hé kinh doanh phi n«ng nghiÖp vµ kho¶ng 11 triÖu hé n«ng nghiÖp. Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ ngoµi quèc doanh kh«ng chØ lín vÒ sè l­îng mµ cßn gi÷ vai trß quan träng trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ n­íc ta. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Chóng ta h·y nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp lµ ®¬n vÞ kinh doanh ®­îc thµnh lËp hîp ph¸p nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ lÊy ho¹t ®éng kinh doanh lµm nghÒ nghiÖp chÝnh. 2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, doanh nghiÖp tån t¹i d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. ViÖc ph©n chia doanh nghiÖp phô thuéc vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vµ qui m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã. Ng­êi ta cã thÓ chia doanh nghiÖp thµnh nhiÒu lo¹i h×nh kh¸c nhau. Theo ngµnh kinh tÕ-kü thuËt. Ta cã doanh nghiÖp nh­: doanh nghiÖp x©y dùng, doanh nghiÖp th­¬ng nghiÖp, doanh nghiÖp vËn t¶i, doanh nghiÖp n«ng nghiÖp… Theo cÊp qu¶n lý. ë ®©y, c¸c doanh nghiÖp ®­îc ph©n theo cÊp ®é qu¶n lý nh­: doanh nghiÖp do nhµ n­íc qu¶n lý,doanh nghiÖp do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. Theo h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Dùa vµo h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, chóng ta cã c¸c h×nh thøc kinh doanh sau: doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n… Cô thÓ: Doanh nghiÖp nhµ n­íc: Lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp do nhµ n­íc thµnh lËp, ®Çu t­ vèn vµ qu¶n lý víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u, lµ ph¸p nh©n kinh tÕ ho¹t ®äng theo ph¸p luËt. Doanh nghiÖp t­ nh©n: Lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp do c¸ nh©n bá vèn thµnh lËp vµ ®­îc nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: Lµ c«ng ty do nhiÒu ng­êi gãp vèn vµ ®­îc thµnh lËp th«ng qua sù cho phÐp cña nhµ n­íc. Doanh nghiÖp cæ phÇn: Lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh th«ng qua sù gãp vèn cña c¸c cæ ®«ng d­íi h×nh thøc mua cæ phiÕu do doanh nghiÖp b¸n ra, c¸c cæ ®«ng h­ëng lîi nhuËn theo tû lÖ vèn ®· bá ra. d. Theo qui m« s¶n xuÊt. Ta cã c¸c lo¹i nh­: doanh nghiÖp qui m« lín, doanh nghiÖp quy m« võa vµ doanh nghiÖp qui m« nhá. Doanh nghiÖp quy m« lín: Th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô phôc vô l©u dµi nh­: doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t«, doanh nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng… Doanh nghiÖp quy m« võa: Lµ nh÷ng doanh nghiÖp mµ møc ®é s¶n xuÊt kinh doanh nhá h¬n doanh nghiÖp quy m« lín nh­: doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc vµ hµng tiªu dïng. Doanh nghiÖp qui m« nhá: Víi ­u thÕ dÔ qu¶n lý, vèn Ýt vµ thu håi vèn nhanh. §©y lµ lo¹i h×nh cÇn ®­îc ¸p dông cho nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. Tãm l¹i, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Nh­ng dï lµ doanh nghiÖp nµo th× môc tiªu cuèi cïng ®Òu lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a vµ gi¶m chi phÝ tèi thiÓu. §©y lµ môc tiªu chung cño c¸c doanh nghiÖp. II. VÊn ®Ò thua lç cña c¸c doanh nghiÖp. VÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trªn thÕ giíi nãi chung vµ ë ViÖt nam nãi riªng ®· cho thÊy: Muèn ph¸t triÓn doanh nghiÖp ®­îc th× cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n sau: + QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×. + QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt thÕ nµo. + QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×: QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× ®ßi hái ph¶i lµm râ nªn s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô lµ g×, víi sè l­îng bao nhiªu, bao giê th× s¶n xuÊt. Nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô rÊt phong phó ®a d¹ng vµ ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i. Nhu cÇu ®èi víi tõng lo¹i kh¸c nhau còng kh¸c nhau, nhu cÇu nµy thay ®æi theo thêi gian, kh«ng gian vµ chôi ¶nh h­ëng cño nhiÒu nh©n tè kh¸c. Nh­ng trªn thùc tÕ, nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n l¹i thÊp h¬n, cho nªn muèn tho¶ m·n nhu cÇu lín, trong khi kh¶ n¨ng thanh to¸n cño x· héi cã h¹n, x· héi vµ con ng­êi ph¶i lùa chän tõng lo¹i nhu cÇu cã lîi nhÊt cho x· héi, cho ng­êi tiªu dïng. Tæng sè nhu cÇu cã kh¼ n¨ng thanh to¸n cño x· héi cño ng­êi tiªu dïng cho ta biÕt ®­îc nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cño thÞ tr­êng. Nhu cÇu nµy lµ c¨n cø, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó ®Þnh h­íng cho c¸c chÝnh phñ vµ c¸c nhµ kinh doanh quyÕt ®ÞnhviÖc s¶n xuÊt vµ cung øng cño m×nh. Trªn c¬ së nhu cÇu cña thÞ tr­êng, c¸c chÝnh phñ vµ c¸c nhµ kinh doanh tÝnh to¸n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cño nÒn kinh tÕ, cño doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng øng, ®Ó lùa chän vµ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ cung øng c¸i mµ thÞ tr­êng cÇn ®Ó cã thÓ ®¹t tíi lîi nhuËn tèi ®a. ViÖc lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× chÝnh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô nµo, sè l­îng bao nhiªu, chÊt l­îng nh­ thÕ nµo, khi nµo cÇn s¶n xuÊt vµ cung øng. Cung, cÇu, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh c¶ thÞ tr­êng vµ sè l­îng hµng ho¸ cÇn cung cÊp trªn mét thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ lµ th«ng tin cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc lùa chän s¶n xuÊt vµ cung øng nh÷ng hµng ho¸ nµo cã lîi nhÊt cho c¶ cung vµ cÇu trªn thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng lµ bµn tay v« h×nh ®iÒu qua hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng vµ gióp chóng ta lùa chän vµ quyÕt s¶n xuÊt. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo: QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo nghÜa lµ do ai vµ víi nh÷ng tµi nguyªn nµo, h×nh thøc c«ng nghÖ, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo. Sau khi ®· lùa chän ®­îc cÇn s¶n c¸i g×, c¸ doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt vµ lùa chän viÖc s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo ®Ó c¹nh tr¹nh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng vµ cã lîi nhuËn cao nhÊt. §éng c¬ lîi nhuËn ®· khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt. Ph­¬ng ph¸p ®ã kÕt hîp tÊt c¶ c¸c ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt ra ®Çu ra nhanh nhÊt, s¶n ®­îc nhiÒu nhÊt vµ chÊt l­îng cao nhÊt, víi chi phÝ thÊp nhÊt. Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ ph¶i lùa chän vµ quyÕt ®Þnh giao cho ai s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô nµo, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra sao ®Ó ®¹t lîi nhuËn cao nhÊt. §Ó ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi kü thuËt vµ c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nh©n vµ lao ®éng qu¶n lý, nh»m t¨ng hµm l­îng chÊt x¸m trong hµng ho¸ vµ dÞch vô. ChÊt l­îng hµng ho¸, dÞch vô lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sèng cßn trong c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, chÊt l­îng cao ®¶m b¶o ch÷ tÝn cña doanh nghiÖp víi hµng, chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng vµ c¹nh tranh th¾ng lîi. HÖ thèng gi¸ c¶ chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn ph¸t tÝn hiÖu cña x· héi, nã cho ta biÕt nªn sö dông c«ng nghÖ nµo lµ thÝch hîp . VÝ dô: nÕu tû lÖ tiÒn l­¬ng vµ tiÒn thuª ®Êt thÊp th× nªn sö dông nhiÒu lao ®éng trªn mçi hec-ta ®Êt vµ ng­îc l¹i. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai: QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai ®ßi hái ph¶i chÝnh x¸c râ ai sÏ ®­îc h­ëng vµ ®­îc thu lîi tõ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp . ThÞ tr­êng quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, do ®ã thÞ tr­êng còng quyÕt ®Þnh thu nhËp cña ®Çu ra – thu nhËp vÒ c¸c hµng ho¸, dÞch vô. Thu nhËp cña x· héi, cña tËp thÓ hay cña c¸ nh©n phô thuéc vµo quyÒn së h÷u vµ c¸c yÕu tè s¸n xuÊt, phô thhuéc vµo l­îng hµng ho¸vµ gi¸ c¶ cño hµng ho¸ dÞch vô. VÊn ®Ò mÊu chèt ë ®©y cÇn ph¶i gi¶i quyÕt lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n xuÊt cho ai ®Ó võa cã thÓ kÝch thÝch m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiªu qu¶ cao, võa ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi. VÒ nguyªn t¾c th× cÇn ®¶m b¶o cho mäi ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng vµ ®­îc lîi tõ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp trªn ®· tiªu thô, c¨n cí vµo nh÷ng cèng hiÕn cño hä ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô Êy, ®ång thêi chó ý tho¶ ®¸ng ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò con ng­êi. Theo ng«n ng÷ kinh tÕ häc th× 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n nªu trªn ®Òu cÇn ®­îc gi¶i quyÕt trong mäi x· héi, dï lµ mét nhµ n­íc XHCN, mét nhµ n­íc c«ng nghiÖp c¬ b¶n, mét c«ng x·, mét bé téc, mét ®Þa ph­¬ng, mét ngµnh hay mét doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi n­íc, mçi ngµnh, mçi ®Þa ph­¬ng vµ mçi doanh nghiÖp chÝnh lµ qu¸ tr×nh lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh tèi ­u 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n nãi trªn. Nh­ng viÖc lùa chän tèi ­u 3 vÊn ®Ò Êy l¹i phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn, phô thuéc vµo lùa chän hÖ thèng kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn, vµo vai trß, tr×nh ®é vµ sù can thiÖp cña c¸c chÝnh phñ, vµo chÕ ®é chÝnh trÞ cña mçi n­íc. C¸c biÓu hiÖn cña t×nh tr¹ng thua lç. Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo còng ph¶i tù ®Ò ra cho m×nh mét hÖ thèng c¸c môc tiªu nh­: lîi nhuËn, t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn, an toµn…Trong ®ã môc tiªu quan träng nhÊt lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nhgiÖp hiÖn nay ®­îc biÓu hiÖn th«ng qua c¸c yÕu tè nh­: sù gi¶m sót vÒ chÊt l­îng còng nh­ sè l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô, c«ng ¨n viÖc lµm Ýt, lîi nhuËn gi¶m sót…§Ó hiÓu râ, s©u h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy ta nghiªn cøu c¸c ®iÓm sau Doanh nghiÖp cã l·i Mét doanh nghiÖp ®­îc coi lµ lµm ¨n cã l·i khi chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt nhá h¬n møc doanh thu, l·i nµy cã thÓ mét phÇn ®­îc ph©n phèi cho c¸c thµnh viªn gãp vèn, phÇn cßn l¹i ®Ó dù tr÷, nÕu tiÕp tôc lµm ¨n cã l·i th× vèn dù tr÷ ngµy mét t¨ng vµ quy m« cña doanh nghiÖp cã thÓ më réng. Doanh nghiÖp thua lç Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghÞªp ®­îc coi lµ thua lç khi thu nhËp do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhá h¬n chi phÝ, kÕt qu¶ lµ doanh nghÞªp ®ã ph¶i bï lç. NÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi m·i sÏ lµm cho doanh nghiÖp bÞ suy yÕu, vµ cã nguy c¬ dÉn ®Õn ph¸ s¶n cô thÓ vÊn ®Ò nµy ta nghiªn cøu trong hai lÜnh vùc sau: Trong s¶n xuÊt ng¾n h¹n Trong s¶n xuÊt ng¾n h¹n cã hai lo¹i chi phÝ: + chi phÝ cè ®Þnh(FC) + chi phÝ biÕn ®æi(VC) Doanh nghiÖp ph¶i quyÕt ®Þnh nªn tiÕp tôc s¶n xuÊt hay ngõng s¶n xuÊt vµ nÕu tiÕp tôc s¶n xuÊt th× s¶n l­îng cÇn x¸c ®Þnh lµ bao nhiªu. + Tr­êng hîp 1: NÕu gi¸ thÞ tr­êng chÊp nhËn lµ P1, ®­êng cÇu vµ doanh thu cËn biªn lµ D1 vµ MR1, doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt ra Q1 ®¬n vÞ hµng ho¸ t­¬ng øng ®iÓm A lµ n¬i gÆp nhau cña hai ®­êng MR1=MC. Do AC nhá h¬n gi¸ c¶ nªn doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn, vËy doanh nghiÖp tèi ®a ho¸ lîi nhuËn t¹i ®iÓm A. +Tr­êng hîp 2: Khi gi¸ thÞ tr­êng gi¶m tõ P1 xuèng P2, ®­êng MC vµ MR2 gÆp nhau t¹i ®iÓm B, B lµ ®iÓm tèi thiÓu cña AC hay (B trïng ACmin).T¹i ®©y doanh nghiÖp hoµ vèn . Khi ®ã s¶n l­îng: + Tr­êng hîp 3: NÕu gi¸ gi¶m tíi møc P=P3, MC gÆp MR3 t¹i ®iÓm C øng víi s¶n l­îng Q3. khi ®ã P < ACmin nªn tæng chi phÝ lín h¬n tæng doanh thu, doanh nghiÖp bÞ lç vèn. Trong tr­êng hîp nµy nÕu doanh nghiÖp ngõng s¶n xuÊt (hay Q= 0) khi ®ã møc lç sÏ toµn bé lµ chi phÝ cè ®Þnh FC. NÕu doanh nghiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt víi møc s¶n l­îng lµ Q3 th× trªn h×nh vÏ thÊy víi mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm doanh nghiÖp chØ bÞ lç- v× gi¸ b¸n cßn cao h¬n AVC. VËy nÕu kh«ng ngõng s¶n xuÊt mµ vÉn s¶n xuÊt víi møc s¶n l­îng lµ Q3 doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m bít sè lç vèn b»ng c¸ch lÊy kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n víi AVC ®Ó bï ®¾p chi phÝ cè ®Þnh FC. KÕt luËn : Doanh nghiÖp nªn tiÕp tôc s¶n xuÊt vµ chê c¬ héi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. +Tr­êng hîp 4: NÕu gi¸ gi¶m tíi møc P4, ®­êng MR4 gÆp MC t¹i ®iÓm D øng víi møc s¶n l­îng ®ã. Trong tr­êng hîp nµy P < ACmin,khi ®ã quyÕt ®Þnh kh«n ngoan cña doanh nghiÖp lµ ®ãng cöa s¶n xuÊt. T §iÓm ®ãng cöa cña doanh nghiÖp Víi mét lo¹t c¸c cè g¾ng nh»m cøu v·n t×nh tr¹ng thua lç cã nguy c¬ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Song nÕu kh«ng c¶i thiÖn ®­îc t×nh h×nh ®ã th× lóc nµo ®ã ngay c¶ chi phÝ biÕn ®æi b×nh qu©n (AVC) tèi thiÓu møc gi¸ còng kh«ng bï ®¾p næi th× doanh nghiÖp nªn ®ãng cöa vµ chuyÓn h­íng kinh doanh. T¹i møc gi¸ P=P1 møc gi¸ võa ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ biÕn ®æi b×nh qu©n (AVC).T¹i ®©y cã lîi nhuËn ©m ®óng b»ng kho¶n chi phÝ cè ®Þnh bÞ mÊt ®i(FC) Chi phÝ cè ®Þnh: Cã: FC= Møc gi¸ P=P1 lµ gi¸ ®ãng cöa mµ d­íi ®ã doanh nghiÖp gi¶m bít thua lç cña hä b»ng c¸ch kh«ng s¶n xuÊt n÷a. Doanh nghiÖp hoµ vèn: T¹i møc gi¸:P=P2 møc gi¸ ®Ó bï ®¾p ®ñ chi phÝ b×nh qu©n. T¹i ®©y:II=TR-TC=Q2(P2-AC)=0 .Nh­ vËy doanh nghiÖp hoµ vèn. Gi¶i ph¸p: Doanh nghiÖp nªn tiÕp tôc ho¹t ®éng vµ t×m c¸ch h¹ chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¨ng doanh thu vµ b»ng mäi c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn kiÕm lêi. Doanh nghiÖp cã l·i: T¹i møc gi¸: P=P3>ACmin Khi ®ã: II=TR-TC=Q(P-AC)>0 KÕt luËn: Doanh nghiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh b¸n s¶n phÈm ®Ó thu nhiÒu lîi nhuËn. Trong s¶n xuÊt dµi h¹n. Trong thêi gian dµi, chóng ta cã nhiÒu c¬ héi ®Ó lùa chän qui m« nhµ m¸y vµ thiÕt bÞ thÝch hîp cho phï hîp. LMC: chi phÝ cËn biªn dµi h¹n. LAC: chi phÝ b×nh qu©n dµi h¹n. Trªn ®å thÞ c¸c ®­êng LMC vµ LAC lµ c¸c ®­êng chi phÝ trong dµi h¹n: Trong dµi h¹n doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi qui m«,trang thiÕt bÞ…®Ó cã ®iÖu kiÖn cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy kh«ng cho phÐp doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç. Trªn h×nh vÏ: + Víi møc gi¸: P=P1 doanh nghiÖp hoµ vèn t¹i ®ã: =0 (®©y lµ ®iÓm ®ãng cöa cña doanh nghiÖp) + Víi møc gi¸: P<P1 doanh nghiÖp s¶n xuÊt thua lç, møc gi¸ kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ biÕn ®æi b×nh qu©n dµi h¹n =TR-TC<0. Gi¶i ph¸p: ®ãng cöa doanh nghiÖp vµ chê c¬ héi phôc håi. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng thua lç. I. Nguyªn nh©n kh¸ch quan : HiÖn nay, t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp ngµy mét gia t¨ng vµ cã ¶nh h­ëng xÊu tíi nÒn kinh tÕ. VËy c©u hái ®Æt ra lµ t¹i sao t×nh tr¹ng thua lç ngµy mét gia t¨ng vµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thua lç lµ do yÕu tè thÞ tr­êng. ThËt vËy yÕu tè thÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nghiÖp bëi thÞ tr­êng lµ n¬i bu«n b¸n, trao ®æi vµ tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. Trong t×nh h×nh hiÖn nay thÞ tr­êng ®ang lµ ®iÓm nãng, c¸c h·ng s¶n xuÊt ai còng muèn b¸n ®­îc nhiÒu hµng ho¸ nhÊt, do vËy thÞ tr­êng ®ang bÞ c¹nh tranh gay g¾t. Tõ ®ã dÉn ®Õn c¸c h·ng s¶n xuÊt bÞ mÊt thÞ tr­êng tiªu thô cña m×nh. Trong t×nh nµy, môc cña doanh nghiÖp lµ chØ tån t¹i trªn thÞ tr­êng hay lµ duy tr× doanh sè thÞ phÇn kh«ng bÞ c¾t gi¶m ®i. Kh«ng thùc hiÖn môc tiªu ®ã doanh nghiÖp sÏ l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç. ThÞ tr­êng eo hÑp còng ¶nh h­ëng s¶n l­îng cña doanh nghiÖp vµ nÕu doanh nghiÖp kh«ng t×m ra ®­îc thÞ tr­êng míi, kh«ng tiªu thô ®­îc hµng ho¸ th× ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, víi xu h­íng héi nhËp nÒn kinh tÕ, hµng ho¸ trong n­íc bÞ c¹nh tranh bëi hµng ho¸ cña n­íc ngoµi vµ nÕu quy m« kh«ng thay ®æi, kh«ng n©ng cao chÊt l­îng th× doanh nghiÖp sÏ bÞ mÊt dÇn thÞ tr­êng vµ l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç . II. Nguyªn nh©n kh¸ch quan. Ngoµi nguyªn nh©n do thÞ tr­êng g©y ra th× mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan ¶nh h­ëng tíi t×nh tr¹ng lµ do ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng kinh doanh c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Do ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng kinh tÕ trong n­íc : Do c¸c nh©n tè kinh tÕ: c¸c nh©n tè kinh tÕ trong m«i tr­êng nÒn kinh tÕ quèc d©n t­¬ng ®èi réng, nã ¶nh h­ëng tíi nhiÒu mÆt nhiÒu ngµnh trong lÜnh vùc ®êi sèng kinh tÕ x· héi, c¶ ë d¹ng c¬ héi vµ ®e do¹. Do vËy cã thÓ lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y khñng ho¶ng c¸c doanh nghiÖp Do c¸c nh©n tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt: Do quan ®iÓm , ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhµ n­íc ®ã cã ®Þnh h­íng thÕ nµo. Quan ®iÓm ®­êng lèi chÝnh trÞ nµo, hÖ thèng ph¸p luËt nµo sÏ cã m«i tr­êng kinh doanh ®ã. Do sai lÇm trong nhËn ®Þnh, ph©n tÝch c¸c yÕu tè tù nhiªn nh­ tµi nguyªn thiªn nhiªn, kho¸ng s¶n trÝ ®Þa lÝ vµ sù ph©n bè ®Þa lÝ c¸c vïng kinh tÕ trong n­íc… sÏ g©y khñng ho¶ng cho doanh nghiÖp. ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ: m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn m«i tr­êng kinh doanh trong n­íc, g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp. Do ¶nh h­ëng cña nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi nh­: rñi ro, chiÕn tranh, sù sôp ®æ cña nhµ n­íc…®Òu ¶nh h­ëng ®Õn vÊn ®Ò kinh doanh cña doanh ngiÖp . Ch¼ng h¹n hiÖn nay khi t×nh h×nh chiÕn sù x¶y ra gi÷a Mü vµ Ir¾c khi ®ã c¸c doanh nghiÖp cña Mü ë I r¾c hay cña Ir¾c ë Mü ph¶i ®ãng cöa do quan hÖ c¨ng th¼ng gi÷a hai bªn. Do nh÷ng thay ®æi cña mét quèc gia nµo ®ã më réng hay ®ãng cöa thÞ tr­êng cho c¸c nghµnh s¶n xuÊt bÞ ®¶o lén, doanh nghiÖp nhiÒu khã kh¨n vµ lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn thua lç cña doanh nghiÖp. VÝ dô: khi Mü ®­a ra chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu c¸ Basa cña ViÖt Nam vµo n­íc Mü lµm cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy mÊt thÞ tr­êng g©y ra thua lç. Trong nh÷ng nh©n chñ quan th× mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp ®ã lµ doanh nghiÖp ch­a gi¶i quyÕt tèt ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña doanh nghiÖp QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×? §Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ dÞch vô th× doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu xem thÞ tr­êng ®ang cÇn g×, nhu cÇu lµ bao nhiªu. Muèn quyÕt ®Þnh lµm c¸i g×, doanh nghiÖp ph¶i th©m nhËp vµo thÞ tr­êng, ph¶i n¾m ®­îc c¸c th«ng tin liªn quan tíi mäi thµnh tè cña thÞ tr­êng, tõ ®ã ho¹ch ®Þnh mäi chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch kinh doanh tøc lµ doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ . Trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp thÞ gi÷ vai trß rÊt quan träng, v× nã gióp cho doanh nghiÖp thÊu hiÓu ®­îc mong muèn cña kh¸ch hµng, kÕt hîp víi qu¶ng c¸o, chµo hµng, b¸n s¶n phÈm sau khi s¶n xuÊt. NÕu doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy, doanh nghiÖp sÏ m¾c ph¶i sai lÇm trong viÖc quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×. Khi kh«ng tiÕp thÞ, kh«ng x©m nhËp vµo thÞ tr­êng, doanh nghiÖp kh«ng biÕt ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng lµ g×, do ®ã kh«ng cã ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt. Hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng phï hîp vµ kh«ng cã nhu cÇu trªn thÞ tr­êng dÉn ®Õn tån ®äng hµng ho¸ vµ kh«ng tiªu thô d­îc. Trong khi bé m¸y qu¶n lý cßn yÕu kÐm, t×nh tr¹ng doanh nghiÖp thua lç ngµy mét t¨ng, nguyªn nh©n râ rµng lµ do doanh nghiÖp kh«ng quan t©m tíi nhu cÇu thÞ tr­êng, cßn xa vêi thÞ tr­êng. BiÓu hiÖn cña sai lÇm nµy lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, nÕu c¸c doanh nghiÖp kh«ng chó ý tíi vÊn ®Ò nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó tõ ®ã ®Ò ra ph­¬ng h­íng s¶nxuÊt th× doanh nghiÖp kh«ng sím th× muén còng l©m vµo t×nh tr¹ng bÕ t¾c. V× s¶n phÈm kh«ng phï hîp víi ng­êi tiªu dïng vµ do c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c s¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®­îc vµ tÊt yÕu dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Mét vÝ dô: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt xe m¸y Honda viÖt nam Hµng lo¹t xe m¸y ®­îc s¶n xuÊt ra nh­ng kh«ng c¹nh tranh ®­îc so víi xe m¸y nhËp tõ Trung Quèc Nguyªn nh©n: do thu nhËp ng­êi d©n cña ta ch­a cao (cô thÓ ë n«ng th«n). Do vËy nhu cÇu vÒ xe m¸y Trung Quèc lµ nhiÒu v× nã phï hîp víi thu nhËp cña ng­êi d©n mÆc dï xe m¸y Trung Quèc cã chÊt l­îng kÐm so víi xe Honda ViÖt Nam nh­ng gi¸ l¹i rÎ rÊt nhiÒu phï hîp víi vÝ tiÒn cña ng­êi d©n QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt thÕ nµo ? §©u lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp sai lÇm trong qu¸ tr×nh m¸y lµ do quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô tõ tµi nguyªn nµo, h×nh thøc c«ng nghÖ nµo, ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµo. MÆc dï doanh nghiÖp ®· nghiªn cøu thÞ tr­õng vµ ®· ®­a ra quyÕt ®Þnh s¶nxuÊt c¸i g× phï hîp nh­ng nÕu thùc hiÖn kh«ng tèt quyÕt ®Þnh nµy doanh nghiÖp cã thªt kh«ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ kh«ng thu ®­îc lîi nhuËn §èi víi yÕu tè nh©n lùc ; Do l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®· kh«ng biÕt ®¸nh gi¸ ®óng c¸c chi phÝ cña hä kh«ng ®Þnh ®ãng gi¸, kh«ng tÝnh to¸n hÕt c¸c chi phÝ d· b¶ ra tõ ®ã tÝnh ®Õn gi¸ s¶n phÈm kh«ng chÝnh x¸c. Ngoµi ra viÖc quyÕt ®Þnh c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt, s¶n xuÊt b»ng tµi nguyªn g× ®©y còng lµ bµi to¸n cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét c¸ch ®óng ®¾n Ch¼ng h¹n khi s¶n xuÊt hµng ho¸ g×, ¸p dông c«ng nghÖ g×, dïng nguyªn liÖu g× ë ®©u ®Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ. Do kh«ng thay ®æi kÞp tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt, trong tèc ®é ph¸t triÓn vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay, nÕu kh«ng ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc tiªn tiÕn nhÊt vµo trong s¶n xuÊt th× sÏ trë nªn lçi thêi. ë n­íc ta hiÖn nay qua kh¶o s¸t 10 ngµnh cho thÊy, trõ mét sè doanh nghiÖp thuéc ngµnh hµng kh«ng, hµng h¶i, b­u chÝnh viÔn th«ng lµ cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cßn ®¹i bé phËn doanh nghiÖp cßn ë tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp, trang bÞ l¹c hËu tõ ®ã dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm cña c¸c doanh nghiÖp. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai. §©y lµ kh©u quan träng ®èi víi s¶n phÈm ®Çu ra cña ngµnh, c©u hái ®Æt ra lµ ai sÏ ®­îc h­ëng hµng ho¸ vµ dÞch vô khi ®· s¶n xuÊt. ë ®©y doanh nghiÖp ch­a x¸c ®Þnh ®óng ®Õn ®èi t­îng cña s¶n phÈm khi s¶n xuÊt ra vµ cho r»ng nhu cÇu vÒ s¶n phÈm ®ã cho ai còng ®­îc. §©y lµ nhËn ®Þnh sai lÇm bëi s¶n phÈm ®ã phï hîp thÕ nµo. VÝ dô: hµng ®iÖn tö cao cÊp sÏ ®­îc tiªu thô nhiÒu h¬n ë c¸c thµnh phè lín, ®«ng d©n c­ vµ ng­îc l¹i c¸c mÆt hµng kÐm chÊt l­îng sÏ kh«ng phï hîp cho nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c­ c¸c thµnh phè lín. III/ C¸c nguyªn nh©n kh¸c : Mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Ph¶i kÓ ®Õn ngoµi hai nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan ®ã lµ: + Do doanh nghiÖp chän nhÇm b¹n hµng trong kinh doanh + Chän sai ®Þa ®iÓm kinh doanh + Do khñng ho¶ng thiÕu vèn + Do chÝ phÝ s¶n xuÊt qu¸ l·ng phÝ + Do tho¶ m·n víi th¾ng lîi ®Çu + Do c«ng t¸c qu¶n lý dÔ d·i + Do thiÕu hôt cac doanh nh©n giái C¸c doanh nh©n ViÖt Nam ®­îc nhËn ®Þnh cßn thiÕu n¨ng lùc trong l·nh ®¹o, qu¶n lý kinh doanh còng nh­ thiÕu c¸c doanh nh©n ®­îc ®µo t¹o chuyªn nghiÖp cã kü n¨ng ®Î ®¸p øng nhu cÇu cña doanh nghiÖp hiÖn nay.Theo ®iÒu tra, c¸c doanh nh©n ViÖt Nam cã c¸c mÆt yÕu kÐm nh­: ngo¹i ng÷, tiÕp thÞ quèc tÕ, kem th«ng hiÓu c¸c luËt lÖ quèc tÕ, thiÕu n¨ng lùc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn thiÕu th«nh tin vÒ m«i tr­êng ph¸p luËt, m«i tr­êng kinh doanh,quy ho¹ch ph¸t triÓn còng nh­ thiÕu c¸c hç trî vÒ tµi chÝnh, ®µo t¹o, t­ vÊn, c«ng nghÖ + C¸c doanh nghiÖp ch­a chó träng ®Õn mèi quan hÖ bÒn v÷ng, ®oµn kÕt trong doanh nghiÖp vµ mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi bªn ngoµi. Trªn thÞ tr­êng hiÖn nay, ch­a mét doanh nghiÖp ViÖt Nam nµo kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, danh tiÕng cña m×nh qua viÖc x©y dùng mét tËp thÓ ®oµn kÕt, mét lßng v× sù nghiÖp chung cña toµn doanh nghiÖp. + Cßn cã t­ t­ëng kinh doanh chôp giËt, c¬ héi, ch­a tÝnh ®Õn l©u dµi. Côc qu¶n lý thÞ tr­êng (bé th­¬ng m¹i) cho biÕt: trong n¨m 2001 côc ®· ph¸t hiÖn vµ xö lý gÇn 6000 vô s¶n xuÊt hµng gi¶, hµng nh¸i víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp ch­a t¹o dùng ®­îc th­¬ng hiÖu riªng cho m×nh VÝ dô cµ phª Trung Nguyªn bÞ mÊt th­¬ng hiÖu Tãm l¹i : T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay xuÊt ph¸t tõ rÊt nhiÒu nguyªn nh©n. Song ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶i ®æ lçi cho nguyªn nh©n hay nguyªn nh©n kh¸c mµ ph¶i t×m ra nguyªn nh©n kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ®Ó ®­a doanh nghiÖp tiÕn lªn lµm ¨n cã l·i. PhÇn II T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam A/T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp nghiÖp ViÖt Nam . Trong c¸c ngµy 18vµ 19/6/2002 t¹i Hµ Néi bé T­ ph¸p vµ Ch­¬ng tr×nh ph¸p triÓn Liªn hiÖp quèc (UNDP) ®· tæ chøc mét cuéc to¹ ®µm vÒ luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp nh»m gãp ý cho dù th¶o luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®Ó sím ban hµnh, thay thÕ cho luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/71994 ®Õn nay ®· lçi thêi . Theo b¸o c¸o tæng kÕt cña toµ ¸n nh©n d©n tèi cao cho biÕt, kÓ tõ khi luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã hiÖu lùc ®Õn nay, trung b×nh mçi n¨m toµ ¸n ®· thô lý kh«ng qu¸ 30 vô. Nh­ng trªn thùc tÕ sè l­îng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç cã nguy c¬ ph¸ s¶n lín h¬n rÊt nhiÒu. Theo ­íc tÝnh ®Õn hÕt 9/9/1999 gi¸ trÞ tån kho cña c¸c doanh nghiÖp lµ 7.000tû ®ång. §ã lµ con sè ®¸ng b¸o ®éng cho t×nh tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp. T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Trong nh÷ng n¨m qua kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn nhanh vµ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo viÖc t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Nh­ng do ®Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lµ vèn Ýt quy m« sÈn xuÊt nhá, do vËy dÔ bÞ c¸c doanh nghiÖp lín c¹nh tranh vµ nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p kÞp thêi th× dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng thua lç. Theo ­íc tÝnh, sè doanh nghiÖp ph¶i ®ãng cöa còng lµ sè doanh nghiÖp ph¶i ®ãng cöa lªn rÊt nhiÒu t­¬ng øng sè doanh nghiÖp ph¶i ®ãng cöa còng lµ sè doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®©y lµ ®iÓm b¸o ®éng cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. T×nh h×nh thua lç cña doanh nghiÖp nhµ n­íc TÝnh ®Õn nay, sè doang nghiÖp nhµ n­íc lµ gÇn 6000 doanh nghiÖp trong ®ã cã 782 doanh nghiÖp c«ng Ých gÇn 1800 doanh nghiÖp trung ­¬ng vµ h¬n 3500 doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Sè doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ lµ 529 doanh nghiÖp. §©y lµ c¸c con sè thèng kª ®¸ng ng¹c nhiªn nh­ng trªn thùc tÕ sè doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc c¸c ngµnh quan träng nh­: vô, tµi chÝnh, b¶o hiÓm cßn qu¸ Ýt. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tuy ®­îc ­u ¸i, t¹o c¬ héi tèt nh­ng ®Õn nay khu v­c doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn lµ khu vùc kÐm hiÖu qu¶ mµ biÓu hiÖn râ nhÊt lµ chÊt l­îng s¶n phÈm, søc c¹nh tranh yÕu kÐm ngay ë thÞ trong n­íc. Nh×n l¹i kÕt qña s¶n xuÊt n¨m 2001 vÉn cßn tíi 60% doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµm ¨n bÕp bªnh. C¸c doanh nghiÖp nµy s¶n xuÊt cßn tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña nhµ n­íc, mét bé phËn th× û l¹i vµo thÕ ®éc quyÒn, l·i th× t¨ng phóc lîi, lç th× xin gi¶m thuÕ. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, tèc ®é t¨ng tr­ëng kh«ng ®Òu, ch­a t¹o ra ®­îc sù liªn kÕt t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng. §©y thùc lµ nçi lo cña kinh tÕ ViÖt Nam khi ViÖt Nam héi nhËp AFTA vµ c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng kh¸c nhÊt lµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü . Tõ n¨m 1980, ®Æt biÖt lµ tõ n¨m 1986 sau mét thêi gian dµi ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao. Song nh÷ng n¨m gÇn ®©y s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cã xu h­íng gi¶m sót, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng cñng gi¶m ®¸ng kÓ, s¶n phÈm cßn tån ®äng nhiÒu, søc c¹nh tranh kÐm . VÝ dô: c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh mÝa ®­êng Cho tíi nay, sè doanh nghiÖp nhµ n­íc cã møc vèn d­íi 1tØ ®ång vÉn chiÕm 1/4 sè doanh nghiÖp nhµ n­íc. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thÊp, sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i gi¶m dÇn, møc l·i thÊp. Trong ngµnh ngo¹i th­¬ng t×nh tr¹ng còng t­¬ng tù . Theo ®iÒu tra chän mÉu í 1070 ®¬n vÞ kinh doanh th­¬ng m¹i trong n¨m 1990 cã tíi 658 ®¬n vÞ kinh doanh th­¬ng m¹i (chiÕm 61,3%®¬n vÞ kinh doanh) cã l·i hay hoµ vèn, cßn 412 ®¬n vÞ (chiÕm 38,7%) bÞ thua lç . Theo ®iÒu tra cña tæng côc thèng kª ®èi víi 2.292 xÝ nghiÖp s¶n xuÊt æn ®Þnh ,38,2% c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng æn ®Þnh, 2,8% c¸c xÝ nghiÖp kh«ng cßn kh¶ n¨ng tån t¹i. Theo sè liÖu kiÓm kª ngµy 1/1/2000 tæng sè nî cña doanh nghiÖp lµ 358.000 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng víi h¬n 2 lÇn vèn nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp . Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç ng._.