Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Vietcombank Tân Thuận

MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi 2. Muïc ñích nghieân cöùu 3. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu 4. Phöông phaùp nghieân cöùu 5. Keát caáu cuûa luaän vaên CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1 Ngaân haøng thöông maïi vaø chöùc naêng ngaân haøng thöông maïi ---------trang 1.1.1 Khaùi nieäm Ngaân haøng Thöông Maïi ----------------------------------------- 1 1.1.2 Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi -------------------------------------- 1 1.2 Tín duïng ngaân haøng --------------------------------------------------------------------5 1.2.1 Khaùi nieäm tín duïng ngaân haøng ----------------------------------------------- 5 1.2.2 Caùc loaïi tín duïng ngaân haøng-------------------------------------------------- 5 1.2.3 Xaùc ñònh laõi suaát cho vay ----------------------------------------------------- 8 1.2.4 Quy trình tín duïng-------------------------------------------------------------- 9 1.2.5 Ñaûm baûo tín duïng ----------------------------------------------------------- 18 1.3 Ruûi ro tín duïng ------------------------------------------------------------------------- 19 1.3.1 Moät soá khaùi nieäm veà ruûi ro tín duïng--------------------------------------- 19 1.3.2 Phaân loaïi ruûi ro tín duïng ---------------------------------------------------- 20 1.3.3 Caùc möùc ñoä ruûi ro tín duïng ------------------------------------------------- 21 1.3.3 Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng ----------------------------- 22 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG QUAÛN TRÒ RUÛI RO TAÏI VCB TAÂN THUAÄN GIAI ÑOAÏN NAÊM 2002 – 2006 2.1 Giôùi thieäu Ngaân haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam------------------------------- 28 2.2 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån VCB Taân Thuaän--------------------------------- 30 2.2.1 Söï hình thaønh VCB Taân Thuaän -------------------------------------------- 30 2.2.2 Cô caáu toå chöùc---------------------------------------------------------------- 31 2.2.3 Keát quûa kinh doanh taïi VCB Taân Thuaän --------------------------------- 33 2.3 Thöïc traïng quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän------------------- 36 2.3.1 Quy trình tín duïng taïi VCB Taân Thuaän ----------------------------------- 36 2.3.2 Caùc bieän phaùp phoøng choáng ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän ----- 41 Trang 1 2.3.3 Keát quaû ñaït ñöôïc trong quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän - 42 2.4 Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän---------------------------- 48 2.4.1 Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng------------------------------------------ 49 2.4.2 Caùc nguyeân nhaân chuû quan töø ngaân haøng -------------------------------- 51 CHÖÔNG 3: CAÙC GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI VIETCOMBANK TAÂN THUAÄN 3.1 Caùc giaûi phaùp phaùt hieän vaø caûnh baùo ruûi ro tín duïng------------------------ 53 3.1.1 Phaân tích moái quan heä giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ----------------- 53 3.1.2 Phaân tích moái quan heä giöõa ngaân haøng vaø caùc chuû theå khaùc----------- 54 3.2 Caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa vaø xöû lyù ruûi ro tín duïng -------------------------- 56 3.2.1 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng ------------------------------------- 56 3.2.2 Giaûi phaùp xöû lyù ruûi ro tín duïng --------------------------------------------- 57 3.3 Giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän--------------------- 59 3.3.1 Ña daïng hoaù ñoái töôïng khaùch haøng ñeå phaân taùn ruûi ro ----------------- 59 3.3.2 Ña daïng hoaù loaïi hình tín duïng ñeå phaân taùn ruûi ro ---------------------- 60 3.3.3 Taêng cöôøng giaùm saùt trong vaø sau khi cho vay -------------------------- 60 3.3.4 Thieát laäp heä thoáng tính ñieåm xeáp haïng khaùch haøng--------------------- 62 3.3.5 Caàn coù ñaày ñuû thoâng tin tín duïng vaø phaân tích tín duïng chaët cheõ ----- 62 3.3.6 Hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa mình-- 63 3.3.7 Trang bò maùy moùc, thieát bò kyõ thuaät hieän ñaïi cho ngaân haøng ---------- 64 3.3.8 Naâng cao kieán thöùc, phaåm chaát ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cho caùn boä ---- 65 3.4 Caùc kieán nghò khaùc-------------------------------------------------------------------- 65 3.4.1 Kieán nghò vôùi Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam ---------------------- 65 3.4.2 Kieán nghò vôùi Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam--------------------------- 66 3.4.3 Kieán nghò vôùi caùc cô quan coù lieân quan khaùc ---------------------------- 68 Trang 2 DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT BL : Baûo laõnh CB : Caùn boä CBCNV : Caùn boä coâng nhaân vieân CIC : Trung taâm thoâng tin tín duïng DV : Dòch vuï GHTD : Giôùi haïn tín duïng KCX : Khu cheá xuaát KDNT : Kinh doanh ngoaïi teä KDCK : Kinh doanh chöùng khoaùn KH : Khaùch haøng HÑTD : Hôïp ñoàng tín duïng HSC : Hoäi sôû chính NHNN : Ngaân haøng nhaø nöôùc NHTM : Ngaân haøng thöông maïi NHNT : Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam QHKH : Quan heä khaùch haøng QL : Quaûn lyù QLRR : Quaûn lyù ruûi ro QLN : Quaûn lyù nôï RR : Ruûi ro TD : Tín duïng TNHH : Traùch nhieäm höõu haïn THHÑ : Thöïc hieän hôïp ñoàng TS : Taøi saûn VCB : Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam VCBTT : Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam – Chi nhaùnh khu cheá xuaát Taân Thuaän VCB Taân Thuaän : Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam – Chi nhaùnh khu cheá xuaát Taân Thuaän Vietcombank Taân Thuaän: Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam – Chi nhaùnh khu cheá xuaát Taân Thuaän VP : Vaên phoøng VND : Ñoàng Vieät Nam Trang 3 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG BIEÅU, ÑOÀ THÒ Baûng 1.1 : Toùm taét quy trình tín duïng Baûng 1.2 : Moâ taû quy trình tín duïng Bieåu ñoà 2.1 : Thu nhaäp, chi phí, lôïi nhuaän taïi VCB Taân Thuaän Baûng 2.1 : Keát quûa kinh doanh cuûa VCB Taân Thuaän Baûng 2.2 : Tình hình dö nôï taïi VCB Taân Thuaän Bieåu ñoà 2.2 : Huy ñoäng voán vaø dö nôï taïi VCB Taân Thuaän Baûng 2.3 : Tình hình dö nôï theo thaønh phaàn kinh teá taïi VCB Taân Thuaän Bieåu ñoà 2.3 : Dö nôï theo thaønh phaàn kinh teá taïi VCB Taân Thuaän Baûng 2.4 : Tình hình hoaït ñoäng baûo laõnh taïi VCB Taân Thuaän Bieåu ñoà 2.4 : Soá dö baûo laõnh taïi VCB Taân Thuaän Trang 4 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 6. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Cuøng vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi trong nhöõng naêm qua ôû Vieät Nam, heä thoáng ngaân haøng thöông maïi cuõng chuyeån mình vaø coù nhöõng böôùc phaùt trieån vöôït baäc laø moät trong nhöõng keânh cung caáp voán chuû yeáu cho neàn kinh teá. Söï lôùn maïnh cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi gaén lieàn vôùi coâng taùc tín duïng ñaây laø hoaït ñoäng mang laïi nguoàn thu chuû yeáu cho caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Trong boái caûnh Vieät Nam ñaõõ gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi, ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc ngaønh ngaân haøng phaûi caûi caùch trieät ñeå veà moïi maët ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu phaùt trieån theo xu höôùng phaùt trieån ngaân haøng ña naêng, hieän ñaïi, ña daïng hoùa sôû höõu…ñeå caïnh tranh tröïc tieáp vôùi caùc toå chöùc taøi chính quoác teá maø ñeán 01/04/2007 chuùng ta phaûi cho pheùp thaønh laäp ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam ñoàng thôøi ñeán naêm 2011 chuùng ta phaûi töï do hoùa hoaøn toaøn thò tröôøng taøi chính tieàn teä. Moät trong nhöõng vaán ñeà ñeå phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng laø tieáp tuïc phaùt trieån tín duïng ñi ñoâi vôùi vieäc kieåm soaùt ruûi ro tín duïng Naèm trong keá hoaïch phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, trong nhöõng naêm tôùi Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam ñaõ vaø ñang coù keá hoaïch xaây döïng Vietcombank trôû thaønh taäp ñoaøn taøi chính hieän ñaïi, ña naêng… moät trong nhöõng böôùc ñi cuï theå laø cô caáu laïi boä maùy ñieàu haønh trong ñoù chia ban tín duïng thaønh 03 ban: ban quan heä khaùch haøng, ban quaûn lyù ruûi ro tín duïng vaø ban quaûn lyù nôï. Theo toâi hieän nay caùc ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam noùi rieâng ñaëc bieät quan taâm ñeán vaán ñeà quaûn lyù ruûi ro tín duïng Trang 5 ñeå ngaên chaën vaø haïn cheá toån thaát nhaèm naâng cao hieäu quûa hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Xuaát phaùt töø thöïc teá treân toâi maïnh daïn nghieân cöùu vaø thöïc hieän luaän vaên Thaïc syõ kinh teá chuyeân ngaønh kinh teá taøi chính ngaân haøng vôùi ñeà taøi “Caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Vietcombank Taân Thuaän”. Hy voïng raèng nhöõng giaûi phaùp maø mình ñöa ra seõ mang laïi hieäu quûa thieát thöïc, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån, ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi, Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam noùi chung vaø Vietcombank Taân Thuaän noùi rieâng. 7. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi naøy höôùng ñeán ñaït ñöôïc muïc ñích: Thieát laäp heä thoáng caùc bieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän töø ñoù coù theå nhaân roäng taïi caùc chi nhaùnh trong heä thoáng Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam. Treân côû sôû nhöõng giaûi phaùp maø taùc giaû ñöa ra trong luaän vaên naøy hy voïng raèng Vietcombank Taân Thuaän khi aùp duïng seõ ngaên ngöøa ruûi ro, haïn cheá toån thaát khi coù ruûi ro xaåy ra nhaèm goùp phaàn phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän theo xu höôùng phaùt trieån ngaân haøng ña naêng, hieän ñaïi. Treân côû sôû aùp duïng taïi Vietcombank Taân Thuaän töø ñoù coù theå trieån khai aùp duïng roäng raõi cho heä thoáng ngaân haøng thöông maïi ôû Vieät Nam vôùi nhöõng ñieàu chænh cuï theå cho phuø hôïp chính saùch, saùch löôïc cuûa töøng ngaân haøng trong töøng giai ñoaïn cuï theå. 8. PHAÏM VI, ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi naøy giôùi haïn trong vieäc nghieân cöùu: Chính saùch quaûn trò ruûi ro cuûa Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam noùi chung vaø cuûa VCB Taân Thuaän noùi rieâng. Ñoàng thôøi nghieân cöùu caùc hoaït ñoäng cuûa VCB Taân Thuaän giai ñoaïn 2002 ñeán Trang 6 2006 töø ñoù ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nghieân cöùu veà lyù thuyeát tín duïng ngaân haøng vaø ruûi ro tín duïng, ñoàng thôøi keát hôïp nghieân cöùu thöïc teá quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän trong boái caûnh laø chi nhaùnh phuï thuoäc cuûa Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam. 9. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Söû duïng caùc phöông phaùp sau: Nghieân cöùu döõ lieäu thöù caáp thoâng qua thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin noäi boä taïi VCB Taân Thuaän vaø caùc thoâng tin ngoaïi vi nhö saùch baùo, phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc thoâng tin khaùc trong vaø ngoaøi ngaønh ngaân haøng. Keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh, phaân tích…ñi töø cô sôû lyù thuyeát ñeán thöïc tieãn. 10. KEÁT CAÁU CUÛA LUAÄN VAÊN Beân caïnh phaàn môû ñaàu vaø keát luaän thì luaän vaên ñöôïc chia thaønh 03 (ba) chöông cuï theå nhö sau: ™ Chöông 1: Toång quan tín duïng ngaân haøng vaø ruûi ro tín duïng ngaân haøng. ™ Chöông 2: Thöïc traïng quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän giai ñoaïn naêm 2002 - 2006. ™ Chöông 3: Caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi VCB Taân Thuaän. Trang 7 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1 NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ CHÖÙC NAÊNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1.1 KHAÙI NIEÄM NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Luaät caùc toå chöùc tín duïng vaø NHNN do Quoác hoäi khoùa X thoâng qua vaøo ngaøy 12 thaùng 12 naêm 1997 ñònh nghóa: Ngaân haøng thöông maïi laø moät loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan. Cuï theå: NHTM laø loaïi hình doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä, laøm dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung nhaän tieàn göûi vaø söû duïng tieàn göûi ñeå caáp tín duïng, cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn. Nhö vaäy coù theå noùi NHTM laø loaïi ngaân haøng giao dòch tröïc tieáp vôùi caùc toå chöùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân baèng caùch nhaän tieàn göûi, tieàn tieát kieäm, roài söû duïng soá voán ñoù ñeå caáp tín duïng cho caùc toå chöùc kinh teá, caù nhaân ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. 1.1.2 CHÖÙC NAÊNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Ngaân haøng thöông maïi coù ba chöùc naêng cô baûn sau: 1.1.2.1 Trung gian tín duïng Trung gian tín duïng laø chöùc naêng quan troïng vaø cô baûn nhaát cuûa NHTM. Noù vöøa laø baûn chaát cuûa NHTM vöøa laø nhieäm vuï chính yeáu cuûa NHTM. NHTM ñoùng vai troø laø trung gian ñöùng ra taäp trung, huy ñoäng caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá vaø duøng noù ñeå cho vay, ñaùp öùng caùc nhu caàu voán kinh doanh, voán ñaàu tö cho caùc thaønh phaàn kinh teá, voán tieâu duøng xaõ hoäi. Trung gian tín duïng laø chöùc naêng cô baûn ñöôïc hieåu theo hai khía caïnh sau: Trang 8 - NHTM chæ laø trung gian ñeå chuyeån voán tieàn teä töø nôi thöøa sang nôi thieáu. Caùc chuû theå tham gia nhö ngöôøi göûi tieàn vaø ngöôøi vay tieàn khoâng coù moái lieân heä tröïc tieáp naøo, hoï khoâng chòu traùch nhieäm vaø nghóa vuï gì cho nhau. Taát caû ñeàu thoâng qua NHTM, nghóa laø NHTM coù traùch nhieäm traû tieàn cho ngöôøi göûi coøn ngöôøi ñi vay thì phaûi coù nghóa vuï hoaøn traû cho ngaân haøng caû goác vaø laõi vay. - Ngaân haøng khoâng phaûi laø trung gian taøi chính thuaàn tuùy maø laø trung gian tín duïng, nghóa laø ñieàu kieän thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy phaûi theo nguyeân taéc hoaøn traû voâ ñieàu kieän. Ngöôøi söû duïng tieàn trong quan heä tín duïng coù nghóa vuï hoaøn traû tröïc tieáp vaø coù thôøi haïn. Ñaây laø ñaëc tröng cô baûn ñeå phaân bieät söï khaùc nhau giöõa tín duïng vaø taøi chính. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy caùc NHTM thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï cuï theå nhö sau: - Nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn, coù kyø haïn cuûa caùc ñôn vò kinh teá, caùc toå chöùc vaø caù nhaân hoaëc caùc hình thöùc huy ñoäng voán khaùc nhö: phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu … ñeå huy ñoäng voán taïm thôøi nhaøn roãi trong xaõ hoäi. - Cho vay ngaén haïn, trung vaø daøi haïn vaø caùc loaïi hình tín duïng khaùc ñoái vôùi caùc toå chöùc vaø caù nhaân. Chöùc naêng trung gian tín duïng cuûa NHTM coù vai troø vaø taùc duïng raát to lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi. Qua chức năng naøy maø heä thoáng NHTM huy ñoäng vaø taäp trung haàu heát caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi, bieán tieàn nhaøn roãi töø choã laø phöông tieän tích luõy trôû thaønh phöông tieän sinh lôøi phuïc vuï phaùt trieån kinh teá. Nguoàn voán tín duïng maø heä thoáng NHTM cung öùng cho neàn kinh teá laø nguoàn voán raát quan troïng vì noù khoâng nhöõng lôùn veà soá tuyeät ñoái maø vì tính chaát luaân chuyeån khoâng ngöøng cuûa noù. Trang 9 1.1.2.2 Trung gian thanh toaùn Ñaây laø chöùc naêng theå hieän baûn chaát vaø tính chaát ñaëc bieät cuûa NHTM. Khi neàn kinh teá chöa coù hoaït ñoäng ngaân haøng, hoaëc môùi coù nhöõng hoaït ñoäng sô khai (nhaän baûo quaûn tieàn ñuùc) thì caùc giao dòch thanh toaùn ñöôïc thöïc hieän moät caùch tröïc tieáp, ngöôøi traû tieàn vaø ngöôøi thuï höôûng töï kieåm soaùt caùc giao dòch thanh toaùn. Nhöng khi NHTM ra ñôøi, caùc khoaûn giao dòch thanh toaùn giöõa caùc ñôn vò kinh teá vaø caù nhaân ñeàu ñöôïc thöïc hieän qua heä thoáng ngaân haøng. NHTM ñöùng ra laøm trung gian ñeå thöïc hieän caùc khoaûn giao dòch thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng, giöõa ngöôøi mua, ngöôøi baùn… ñeå hoaøn taát caùc moái quan heä kinh teá, thöông maïi giöõa hoï vôùi nhau. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy NHTM phaûi thöïc hieän nhöõng vieäc sau: - Môû taøi khoaûn tieàn göûi giao dòch cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân: Chöùc naêng trung gian thanh toaùn cuûa NHTM chæ coù theå thöïc hieän khi caùc ñoái töôïng tham gia thanh toaùn ñeàu coù taøi khoaûn giao dòch taïi ngaân haøng. - Quaûn lyù vaø cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn cho khaùch haøng. - Toå chöùc vaø kieåm soaùt quy trình thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng. Thöïc hieän chöùc naêng trung gian thanh toaùn NHTM trôû thaønh ngöôøi thuû quõy vaø laø trung taâm thanh toaùn cuûa xaõ hoäi. Neàn kinh teá giaûm bôùt khoái löôïng tieàn maët löu haønh, giaûm nhieàu chi phí nhö in tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn teä, tieát kieäm nhieàu chi phí veà giao dòch thanh toaùn… Qua thöïc hieän chöùc naêng naøy maø heä thoáng NHTM goùp phaàn ñaåy nhanh toác ñoä tieàn – haøng. Phaàn lôùn caùc giao dòch qua ngaân haøng laø giao dòch coù giaù trò lôùn, phaïm vi thanh toaùn khoâng chæ boù heïp trong töøng khu vöïc, ñòa phöông maø coøn lan roäng trong phaïm vi caû nöôùc vaø phaùt trieån ra treân phaïm vi theá giôùi. Chính vì vaäy, caùc moái quan heä kinh teá – xaõ hoäi ñöôïc thöïc hieän caû trong nöôùc vaø quoác teá, goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá xaõ hoäi trong nöôùc, caùc quan heä kinh teá thöông maïi vaø taøi chính tín duïng quoác teá phaùt trieån. Trang 10 1.1.2.3 Cung öùng caùc dòch vuï taøi chính Thöïc hieän chöùc naêng trung gian tín duïng vaø trung gian thanh toaùn ñaõ mang laïi nhöõng hieäu quaû to lôùn cho neàn kinh teá - xaõ hoäi. Nhöng neáu chæ döøng laïi ôû ñoù thì chöa ñuû, caùc NHTM caàn ñaùp öùng taát caû caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng. Ñoù chính laø vieäc cung öùng dòch vuï ngaân haøng. Dòch vuï ngaân haøng coù hai ñaëc ñieåm: - Thöù nhaát: Ñoù laø caùc dòch vuï maø chæ coù caùc ngaân haøng vôùi nhöõng öu theá cuûa noù môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc moät caùch troïn veïn vaø ñaày ñuû. Öu theá cuûa NHTM theå hieän qua caùc öu ñieåm sau: + Coù heä thoáng maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép, khoâng nhöõng ôû trong nöôùc maø coøn ôû treân theá giôùi. + Coù quan heä vôùi nhieàu coâng ty, xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá…do ñoù naém ñöôïc tình hình saûn suaát kinh doanh, taøi chính cuûa khaùch haøng moät caùch cuï theå. + Coù heä thoáng thoâng tin hieän ñaïi, ñoàng thôøi thu nhaän vaø naém baét ñöôïc nhieàu thoâng tin veà tình hình kinh teá xaõ hoäi, taøi chính, tình hình tieàn teä, giaù caû, tyû giaù…vaø dieãn bieán cuûa noù treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. - Thöù hai: Ñoù laø caùc dòch vuï gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng khoâng nhöõng cho pheùp NHTM thöïc hieän toát yeâu caàu cuûa khaùch haøng, maø coøn hoã trôï tích cöïc ñeå NHTM thöïc hieän toán hôn caùc chöùc naêng khaùc cuûa mình. Dòch vuï ngaân haøng maø NHTM cung caáp cho khaùch haøng, khoâng chæ thuaàn tuùy ñeå thu dòch vuï phí maø coøn coù taùc duïng hoã trôï caùc maët hoaït ñoäng chính cuûa NHTM maø tröôùc heát laø hoaït ñoäng tín duïng. Vì vaäy caùc NHTM chæ nhaän cung öùng caùc dòch vuï coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng. Caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng Trang 11 naøy bao goàm: Dòch vuï ngaân quõy, chuyeån tieàn trong nöôùc vaø quoác teá, dòch vuï uûy thaùc, dòch vuï tö vaán ñaàu tö, dòch vuï theû, dòch vuï cung caáp thoâng tin. 1.2 TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.2.1 KHAÙI NIEÄM TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG Tín duïng ngaân haøng laø quan heä chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng voán töø ngaân haøng cho khaùch haøng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh vôùi moät khoaûn chi phí nhaát ñònh. Cuõng nhö quan heä tín duïng khaùc, tín duïng ngaân haøng chöùa ñöïng ba noäi dung: ƒ Coù söï chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng voán töø ngöôøi sôû höõu sang cho ngöôøi söû duïng: Ngöôøi ñi vay ñöôïc quyeàn söû duïng soá tieàn vay theo ñuùng nhö muïc ñích ñaõ thoûa thuaän vôùi ngaân haøng. ƒ Söï chuyeån nhöôïng naøy coù tính thôøi haïn: Beân vay voán phaûi hoaøn traû voâ ñieàu kieän soá tieàn ñaõ vay cuûa ngaân haøng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh theo söï thoûa thuaän cuûa hai beân. ƒ Söï chuyeån nhöôïng naøy coù keøm theo chi phí: Beân vay voán phaûi traû cho ngaân haøng moät soá tieàn nhaát ñònh ñeå ñöôïc quyeàn söû duïng voán vaø ñöôïc theå hieän cuï theå baèng laõi suaát vay. 1.2.2 CAÙC LOAÏI TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG Tín duïng ngaân haøng (sau ñaây goïi taét laø tín duïng) coù theå phaân chia thaønh ra nhieàu loaïi khaùc nhau tuøy theo nhöõng tieâu thöùc phaân loaïi khaùc nhau. 1.2.2.1 Döïa vaøo muïc ñích cuûa tín duïng Theo tieâu thöùc naøy tín duïng coù theå phaân chia thaønh caùc loaïi sau: ƒ Cho vay phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh coâng thöông nghieäp. ƒ Cho vay tieâu duøng caù nhaân. ƒ Cho vay ñeå ñaàu tö, kinh doanh baát ñoäng saûn. ƒ Cho vay phuïc vuï cho saûn xuaát, kinh doanh noâng nghieäp. Trang 12 ƒ Cho vay kinh doanh xuaát nhaäp khaåu. Caùch phaân loaïi naøy giuùp cho caùc NHTM quaûn trò ñöôïc danh muïc ñaàu tö, töø ñoù coù chính saùch khai thaùc vaø ñieàu chænh töøng loaïi hình tín duïng moät caùch coù hieäu quûa, giaûm möùc ñaàu tö vaøo nhöõng danh muïc khoâng coù hieäu quûa… 1.2.2.2 Döïa vaøo thôøi haïn tín duïng Theo tieâu thöùc naøy, tín duïng coù theå phaân chia thaønh caùc loaïi sau: ƒ Cho vay ngaén haïn: Laø loaïi cho vay coù thôøi haïn döôùi moät naêm. Muïc ñích cuûa loaïi cho vay naøy thöôøng laø nhaèm taøi trôï cho vieäc ñaàu tö vaøo taøi saûn löu ñoäng. ƒ Cho vay trung haïn: Laø loaïi cho vay coù thôøi haïn töø 1 ñeán 5 naêm. Muïc ñích cuûa loaïi cho vay naøy laø nhaèm taøi trôï cho vieäc ñaàu tö taøi saûn coá ñònh. ƒ Cho vay daøi haïn: Laø loaïi cho vay coù thôøi haïn treân 5 naêm. Muïc ñích cuûa loaïi cho vay naøy thöôøng laø nhaèm taøi trôï ñaàu tö vaøo caùc döï aùn ñaàu tö. Vieäc quaûn trò thôøi haïn caáp tín duïng coù yù nghóa raát quan troïng trong vieäc caân ñoái thôøi haïn söû duïng caùc nguoàn voán huy ñoäng cuûa caùc NHTM giaûm thieåu ruûi ro veà thanh khoaûn, beân caïnh ñoù vieäc xaùc ñònh thôøi haïn cho vay chính xaùc cuõng giuùp vieäc thu hoài caùc khoaûn vay ñöôïc toát hôn töø ñoù haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM. 1.2.2.3 Döïa vaøo möùc ñoä tín nhieäm cuûa khaùch haøng Theo tieâu thöùc naøy, tín duïng coù theå phaân chia thaønh caùc loaïi sau: ƒ Cho vay khoâng coù baûo ñaûm: Laø loaïi cho vay khoâng coù taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh cuûa ngöôøi khaùc maø chæ döïa vaøo uy tín cuûa baûn thaân khaùch haøng vay voán ñeå quyeát ñònh cho vay. ƒ Cho vay coù baûo ñaûm: Laø loaïi cho vay maø nghóa vuï traû nôï ñöôïc baûo ñaûm baèng taøi saûn döôùi caùc hình thöùc nhö theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh cuûa moät beân thöù ba naøo khaùc. Trang 13 Caùch phaân loaïi naøy giuùp cho caùc NHTM quaûn trò ruûi ro tín duïng töøng loaïi hình cho vay, töøng ñoái töôïng khaùch haøng, xem xeùt nhöõng ñoái töôïng khaùch haøng naøo ñöôïc vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo traùnh vieäc môû roäng cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo ñoái vôùi khaùch haøng quaù nhieàu seõ daãn ñeán ruûi ro haøng loaït, ñoàng thôøi vaãn phaùt trieån ñöôïc khaùch haøng toát maø khoâng coù hoaëc chæ coù moät phaàn taøi saûn ñaûm baûo. Ñoái vôùi cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo thì caùc ngaân haøng cuõng phaûi xem xeùt kyõ danh muïc taøi saûn ñaûm baûo ñeå traùnh tình traïng taäp trung nhaän quaù nhieàu moät loaïi hình taøi saûn ñaûm baûo, traùnh nhaän nhöõng loaïi taøi saûn maø tính thanh khoaûn thaáp… 1.2.2.4 Döïa vaøo phöông thöùc cho vay Theo tieâu thöùc naøy, tín duïng coù theå chia thaønh caùc loaïi sau: ƒ Cho vay luaân chuyeån: Laø hình thöùc cho vay nhaèm ñaùp öùng nhöõng nhu caàu voán ngaén haïn coù tính thöôøng xuyeân cuûa khaùch haøng, coù tính chaát tuaàn hoaøn, laäp ñi laäp laïi…ñöôïc theå hieän cuï theå baèng hôïp ñoàng tín duïng haïn möùc. Khaùch haøng coù theå traû nôï vaø nhaän nôï trong haïn möùc ñaõ kyù keát. ƒ Cho vay theo moùn: Laø hình thöùc cho vay nhaèm ñaùp öùng moät nhu caàu voán cuï theå cuûa khaùch haøng Caùc phöông thöùc cho vay naøy giuùp cho caùc NHTM quaûn trò ñöôïc ruûi ro tín duïng khi xaùc ñònh ñöôïc khoaûn vay naøo ñöôïc phaùt sinh thöôøng xuyeân, mang tính tuaàn hoaøn caên cöù vaøo ñaëc ñieåm kinh doanh cuûa khaùch haøng töø ñoù ngaân haøng coù theå quaûn lyù doøng tieàn vaøo, ra cuûa khaùch haøng ñeå thu nôï kòp thôøi vaø ñuùng haïn. 1.2.2.5 Döïa vaøo phöông thöùc hoaøn traû nôï vay Theo tieâu thöùc naøy, tín duïng coù theå phaân chia thaønh caùc loaïi sau: ƒ Cho vay chæ coù moät kyø haïn traû nôï hay coøn goïi laø cho vay traû nôï moät laàn khi ñaùo haïn. ƒ Cho vay coù nhieàu kyø haïn traû nôï hay coøn goïi laø cho vay traû goùp. Trang 14 ƒ Cho vay traû nôï nhieàu laàn nhöng khoâng coù kyø haïn nôï cuï theå maø tuøy khaû naêng taøi chính cuûa mình ngöôøi ñi vay coù theå traû nôï baát cöù luùc naøo. Caùch phaân loaïi naøy giuùp cho caùc NHTM haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng baèng caùch caên cöù vaøo nguoàn traû nôï cuûa khaùch haøng ñeå xaùc ñònh thôøi haïn cho vay cuõng nhö phöông thöùc traû nôï ñieàu naøy vöøa taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng trong vieäc traû nôï vöøa ñaûm baûo khaû naêng thu nôï cuûa khaùch haøng. 1.2.3 XAÙC ÑÒNH LAÕI SUAÁT CHO VAY 1.2.3.1 Moät soá khaùi nieäm veà laõi suaát ™ Laõi suaát phi ruûi ro Theo quan ñieåm naøy, treân thò tröôøng chæ coù tín phieáu kho baïc coù theå ñöôïc xem laø coâng cuï coù laõi suaát phi ruûi ro. ™ Laõi suaát huy ñoäng voán Laø laõi suaát maø caùc toå chöùc tín duïng traû cho khaùch haøng khi huy ñoäng tieàn göûi. Laõi suaát huy ñoäng voán (Rd) coù theå xaùc ñònh nhö sau: Rd = Rf + Rtd Trong ñoù: Rf laø laõi suaát phi ruûi ro, Rtd laø tyû leä buø ñaép ruûi ro tín duïng do toå chöùc tín duïng öôùc löôïng. ™ Laõi suaát cô baûn Laø laõi suaát do Ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá laøm cô sôû cho caùc toå chöùc tín duïng aán ñònh laõi suaát kinh doanh. Laõi suaát cô baûn hình thaønh döïa treân cô sôû quan heä cung caàu tín duïng treân thò tröôøng tieàn teä lieân ngaân haøng. Laõi suaát cô baûn coù theå xaùc ñònh theo coâng thöùc: Rcb = Rd + RTN Trong ñoù Rcb laø laõi suaát cô baûn, Rd laø laõi suaát huy ñoäng voán, RTN laø tyû leä thu nhaäp do ñaàu tö cuûa ngaân haøng. 1.2.3.2 Xaùc ñònh laõi suaát cho vay döïa vaøo laõi suaát cô baûn Trang 15 Ngaân haøng thöông maïi thöôøng döïa vaøo laõi suaát cô baûn ñeå xaùc ñònh laõi suaát cho vay ñoái vôùi khaùch haøng sau khi ñieàu chænh ruûi ro. Coâng thöùc xaùc ñònh laõi suaát cho vay nhö sau: R = Rcb + Rth + Rct Trong ñoù R laø laõi suaát cho vay, Rcb laø laõi suaát cô baûn, Rth laø tyû leä ñieàu chænh ruûi ro thôøi haïn, Rct laø tyû leä ñieàu chænh caïnh tranh. 1.2.3.3 Xaùc ñònh laõi suaát cho vay döïa vaøo laõi suaát LIBOR hoaëc SIBOR Ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng baèng USD, ngaân haøng thöông maïi coù theå xaùc ñònh laõi suaát cho vay döïa vaøo laõi suaát LIBOR (London Interbank Offer Rate) hoaëc SIBOR (Singapore Interbank Offer Rate). LIBOR laø laõi suaát cho vay treân thò tröôøng lieân ngaân haøng London do Hieäp hoäi caùc ngaân haøng haøng ñaàu cuûa Anh xaùc ñònh haøng ngaøy vaøo luùc 11:30. Ngaân haøng coù theå xaùc ñònh laõi suaát cho vay döïa vaøo LIBOR baèng coâng thöùc nhö sau: R = LIBOR + RTN + Rth 1.2.4 QUY TRÌNH TÍN DUÏNG 1.2.4.1 YÙ nghóa cuûa vieäc thieát laäp quy trình tín duïng Quy trình tín duïng laø baûng toång hôïp moâ taû caùc böôùc ñi cuï theå töø khi tieáp nhaän nhu caàu vay voán cuûa khaùch haøng cho ñeán khi ngaân haøng ra quyeát ñònh cho vay, giaûi ngaân vaø thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng. Haàu heát caùc ngaân haøng thöông maïi ñeàu töï thieát keá cho mình moät quy trình tín duïng cuï theå, bao goàm nhieàu böôùc ñi khaùc nhau vôùi keát quaû cuûa töøng böôùc ñi. Coù theå moâ taû quy trình tín duïng qua baûng toùm taét döôùi ñaây: Trang 16 Baûng 1.1: Toùm taét quy trình tín duïng Caùc giai ñoaïn cuûa quy trình Nguoàn vaø nôi cung caáp thoâng tin Nhieäm vuï cuûa ngaân haøng ôû moãi giai ñoaïn Keát quaû cuûa moãi giai ñoaïn Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng - Khaùch haøng ñi vay cung caáp thoâng tin - Tieáp xuùc, phoå bieán vaø höôùng daãn khaùch haøng laäp hoà sô vay voán - Hoaøn thaønh boä hoà sô ñeå chuyeån sang giai ñoaïn sau Phaân tích tín duïng - Hoà sô ñeà nghò vay töø giai ñoaïn tröôùc chuyeån sang - Caùc thoâng tin boå sung töø phoûng vaán, hoà sô löu tröõ… - Toå chöùc thaåm ñònh veà caùc maët taøi chính vaø phi taøi chính do caùc caù nhaân hoaëc boä phaän thaåm ñònh thöïc hieän - Baùo caùo keát quaû thaåm ñònh ñeå chuyeån sang boä phaän coù thaåm quyeàn ñeå quyeát ñònh cho vay Quyeát ñònh tín duïng - Caùc taøi lieäu vaø thoâng tin töø giai ñoaïn tröôùc chuyeån sang vaø baùo caùo keát quaû thaåm ñònh. - Caùc thoâng tin boå sung - Quyeát ñònh cho vay hoaëc töø choái cho vay döïa vaøo keát quaû phaân tích - Quyeát ñònh cho vay hoaëc töø choái tuøy theo keát quaû thaåm ñònh. - Tieán haønh caùc thuû tuïc phaùp lyù nhö kyù hôïp ñoàng tín duïng, hôïp ñoàng coâng chöùng vaø caùc loaïi hôïp ñoàng khaùc. Giaûi ngaân - Quyeát ñònh cho vay vaø caùc hôïp ñoàng lieân quan - Caùc chöùng töø laøm cô sôû giaûi ngaân - Thaåm ñònh caùc chöùng töø theo caùc ñieàu kieän cuûa hôïp ñoàng tín duïng tröôùc khi phaùt tieàn vay - Chuyeån tieàn vaøo taøi khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng hoaëc chuyeån traû cho nhaø cung caáp theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Giaùm saùt vaø thanh lyù tín duïng - Caùc thoâng tin töø noäi boä ngaân haøng - Caùc baùo caùo taøi chính theo ñònh kyø cuûa khaùch haøng - Caùc thoâng tin khaùc - Phaân tích hoaït ñoäng taøi khoaûn, baùo caùo taøi chính, kieåm tra muïc ñích söû duïng voán vay - Taùi xeùt vaø xeáp haïng tín duïng - Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng - Baùo caùo keát quaû giaùm saùt vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp xöû lyù - Laäp caùc thuû tuïc ñeå thanh lyù tín duïng. Trang 17 Vieäc thieát laäp vaø khoâng ngöøng hoaøn thieän quy trình tín duïng coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Veà maët hieäu quaû, quy trình tín duïng hôïp lyù goùp phaàn naâng cao chaát löôïng vaø giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Veà maët quaûn trò, quy trình tín duïng coù caùc taùc duïng sau nay: ƒ Quy trình tín duïng laøm cô sôû cho vieäc phaân ñònh traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa töøng boä phaän lieân quan trong hoaït ñoäng tín duïng. ƒ Quy trình tín duïng laøm cô sôû cho vieäc thieát laäp caùc hoà ._.sô vaø thuû tuïc vay voán veà maët haønh chính. ƒ Quy trình tín duïng chæ moái quan heä giöõa caùc boä phaän lieân quan trong hoaït ñoäng tín duïng. 1.2.4.2 Quy trình tín duïng caên baûn Tuøy theo ñaëc ñieåm toå chöùc vaø quaûn trò, moãi ngaân haøng ñeàu töï thieát keá vaø xaây döïng cho mình moät quy trình tín duïng rieâng. Tuy nhieân quy trình tín duïng goàm caùc böôùc caên baûn sau: 1) Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng Laäp hoà sô tín duïng laø khaâu caên baûn ñaàu tieân cuûa quy trình tín duïng, noù ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi caùn boä tín duïng tieáp xuùc vôùi khaùch haøng coù nhu caàu vay voán. Laäp hoà sô tín duïng laø khaâu quan troïng vì noù laø khaâu thu thaäp thoâng tin laøm cô sôû ñeå thöïc hieän caùc khaâu sau, ñaëc bieät laø khaâu phaân tích vaø ra quyeát ñònh cho vay. Tuøy theo quan heä giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng, loaïi tín duïng yeâu caàu vaø quy moâ tín duïng, caùn boä tín duïng höôùng daãn khaùch haøng laäp hoà sô vôùi nhöõng thoâng tin yeâu caàu khaùc nhau. Nhìn chung, moät boä hoà sô ñeà nghò caàp tín duïng caàn thu thaäp töø khaùch haøng nhöõng thoâng tin sau: ƒ Thoâng tin veà naêng löïc phaùp lyù vaø naêng löïc haønh vi cuûa khaùch haøng. ƒ Thoâng tin veà khaû naêng söû duïng vaø hoaøn traû voán cuûa khaùch haøng. Trang 18 ƒ Thoâng tin veà baûo ñaûm tín duïng. Ñeå thu thaäp ñöôïc nhöõng thoâng tin caên baûn nhö treân, ngaân haøng thöôøng yeâu caàu khaùch haøng phaûi laäp vaø noäp cho ngaân haøng caùc loaïi giaáy tôø sau: ƒ Giaáy ñeà nghò vay voán. ƒ Giaáy tôø chöùng minh tö caùch phaùp nhaân cuûa khaùch haøng, chaúng haïn nhö giaáy pheùp thaønh laäp, quyeát ñònh boå nhieäm giaùm ñoác, ñieàu leä hoaït ñoäng… ƒ Phöông aùn saûn xuaát kinh doanh vaø keá hoaïch traû nôï, hoaëc döï aùn ñaàu tö. ƒ Baùo caùo taøi chính cuûa caùc thôøi kyø gaàn nhaát. ƒ Caùc giaáy tôø lieân quan ñeán taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh nghóa vuï traû nôï vay. ƒ Caùc giaáy tôø lieân quan khaùc neáu caàn thieát. 2) Phaân tích tín duïng Phaân tích tín duïng laø phaân tích khaû naêng hieän taïi vaø tieàm taøng cuûa khaùch haøng veà söû duïng voán tín duïng, khaû naêng hoaøn traû vaø khaû naêng thu hoài voán vay caû goác vaø laõi. Muïc tieâu cuûa phaân tích tín duïng laø tìm kieám nhöõng tình huoáng coù theå daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng, tieân löôïng khaû naêng kieåm soaùt nhöõng loaïi ruûi ro ñoù vaø döï kieán caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá thieät haïi coù theå xaåy ra. Maët khaùc, phaân tích tín duïng coøn quan taâm ñeán vieäc kieåm tra tính chaân thöïc cuûa hoà sô vay voán maø khaùch haøng cung caáp, töø ñoù nhaän ñònh veà thaùi ñoä cuûa khaùch haøng laøm cô sôû quyeát ñònh cho vay. 1.2.4.3 Quyeát ñònh vaø kyù hôïp ñoàng tín duïng Quyeát ñònh tín duïng laø quyeát ñònh cho vay hay töø choái ñoái vôùi moät hoà sô vay voán cuûa khaùch haøng. Ñaây laø khaâu cöïc kyø quan troïng trong quy trình tín duïng vì noù aûnh höôûng raát lôùn ñeán caùc khaâu sau vaø aûnh höôûng ñeán uy tín vaø hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Khaâu naøy laø khaâu quan troïng, khoù xöû lyù nhaát vaø deã phaïm sai laàm nhaát. Coù hai loaïi sai laàm cô baûn thöôøng xaåy ra trong khaâu naøy: Trang 19 ƒ Chaáp thuaän cho vay ñoái vôùi moät khaùch haøng khoâng toát. ƒ Töø choái cho vay ñoái vôùi moät khaùch haøng toát. Caû hai loaïi sai laàm naøy ñeàu daãn ñeán thieät haïi ñaùng keå cho ngaân haøng. Loaïi sai laàm thöù nhaát deã daãn ñeán thieät haïi do nôï quaù haïn hoaëc nôï khoâng theå thu hoài, töùc laø thieät haïi veà taøi chính. Loaïi sai laàm thöù hai deã daãn ñeán thieät haïi veà uy tín vaø maát cô hoäi cho vay. Ñeå haïn cheá sai laàm, trong khaâu quyeát ñònh tín duïng caùc ngaân haøng thöôøng chuù troïng hai vaán ñeà: ƒ Thu thaäp vaø söû lyù thoâng tin moät caùch ñaày ñuû, chính xaùc laøm cô sôû ñeå ra quyeát ñònh. ƒ Trao quyeàn quyeát ñònh cho moät hoäi ñoàng tín duïng hoaëc nhöõng ngöôøi coù naêng löïc phaân tích vaø phaùn quyeát. 1) Cô sôû ñeå ra quyeát ñònh tín duïng Cô sôû ñeå ra quyeát ñònh tín duïng tröôùc heát döïa vaøo thoâng tin thu thaäp vaø xöû lyù töø hoà sô tín duïng, do giai ñoaïn tröôùc chuyeån sang. Keá ñeán döïïa vaøo nhöõng thoâng tin khaùc hoaëc thoâng tin caäp nhaät hoùa coù lieân quan, chaúng haïn nhö thoâng tin caäp nhaät veà thò tröôøng, chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng, caùc quy ñònh veà hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc, nguoàn voán cho vay cuûa ngaân haøng, keát quaû thaåm ñònh caùc hình thöùc baûo ñaûm nôï vay… 2) Quyeàn phaùn quyeát tín duïng Tuøy theo quy moâ lôùn hay nhoû quyeàn phaùn quyeát thöôøng ñöôïc trao cho moät hoäi ñoàng tín duïng hay moät caù nhaân phuï traùch. ƒ Hoäi ñoàng tín duïng bao goàm nhöõng ngöôøi coù quyeàn haïn vaø traùch nhieäm quan troïng trong ngaân haøng thöôøng phaùn quyeát nhöõng hoà sô vay voán coù quy moâ lôùn. ƒ Trong khi quyeàn phaùn quyeát hoà sô coù quy moâ nhoû thöôøng ñöôïc trao cho caù nhaân phuï traùch. Sau khi ra quyeát ñònh tín duïng, keát quaû coù theå chaáp thuaän hoaëc töø choái cho vay. Neáu chaáp thuaän cho vay thì caùn boä phuï traùch cho vay seõ soaïn thaûo, höôùng Trang 20 daãn khaùch haøng kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø laøm caùc böôùc tieáp theo. Neáu töø choái cho vay thì ngaân haøng coù vaên baûn traû lôøi vaø giaûi thích lyù do cho khaùch haøng ñöôïc roõ. 1.2.4.4 Giaûi ngaân Laø khaâu tieáp theo sau khi hôïp ñoàng tín duïng ñaõ ñöôïc kyù keát. Giaûi ngaân laø cung caáp tieàn vay cho khaùch haøng treân cô sôû möùc tín duïng ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng. Tuy laø khaâu tieáp theo sau cuûa quyeát ñònh tín duïng, nhöng giaûi ngaân cuõng laø khaâu quan troïng vì noù coù theå goùp phaàn phaùt hieän vaø chaán chænh kòp thôøi neáu coù sai soùt ôû caùc khaâu tröôùc. Ngoaøi ra caùch thöùc giaûi ngaân coøn goùp phaàn kieåm tra kieåm soaùt tín duïng xem voán tín duïng coù ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích cam keát hay khoâng . Nguyeân taéc giaûi ngaân laø luoân luoân gaén lieàn vaän ñoäng tieàn teä vôùi vaän ñoäng haøng hoùa hoaëc dòch vuï ñoái öùng nhaèm ñaûm baûo khaû naêng thu hoài nôï sau naøy. Tuy vaäy, giaûi ngaân cuõng phaûi tuaân thuû nguyeân taéc ñaûm baûo thuaän lôïi, traùnh gaây khoù khaên, phieàn haø cho khaùch haøng 1.2.4.5 Giaùm saùt tín duïng Giaùm saùt tín duïng laø khaâu khaù quan troïng nhaèm muïc tieâu baûo ñaûm cho tieàn vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích ñaõ cam keát, kieåm soaùt ruûi ro tín duïng, phaùt hieän vaø chaán chænh kòp thôøi nhöõng sai phaïm coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng thu hoài nôï sau naøy. Caùc phöông phaùp giaùm saùt tín duïng coù theå aùp duïng bao goàm: ƒ Giaùm saùt taøi khoaûn hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng taïi ngaân haøng. ƒ Phaân tích baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng theo ñònh kyø. ƒ Giaùm saùt khaùch haøng thoâng qua vieäc traû laõi ñònh kyø. ƒ Kieåm tra thöïc teá ñòa ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc nôi cö nguï cuûa khaùch haøng ñöùng teân vay voán. ƒ Kieåm tra caùc hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay. ƒ Giaùm saùt hoaït ñoäng khaùch haøng thoâng qua moái quan heä vôùi khaùch haøng khaùc. ƒ Giaùm saùt khaùch haøng thoâng qua nhöõng thoâng tin thu thaäp khaùc. Trang 21 1.2.4.6 Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng Ñaây laø khaâu keát thuùc cuûa quy trình tín duïng. Khaâu naøy goàm caùc vieäc quan troïng caàn xöû lyù: 1) Thu nôï Ngaân haøng tieán haønh thu nôï khaùch haøng theo ñuùng nhöõng ñieàu khoaûn ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng tín duïng. Tuøy theo tính chaát cuûa khoaûn vay vaø tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng, hai beân coù theå thoûa thuaän vaø löïa choïn moät trong nhöõng hình thöùc thu nôï sau: ƒ Thu nôï goác vaø laõi moät laàn khi ñaùo haïn. ƒ Thu nôï goác moät laàn khi ñaùo haïn vaø thu laõi ñònh kyø. ƒ Thu nôï goác vaø laõi theo nhieàu kyø haïn. Neáu ñeán haïn traû nôï maø khaùch haøng khoâng coù khaû naêng traû nôï thì ngaân haøng coù theå xem xeùt cho gia haïn nôï hoaëc chuyeån sang nôï quaù haïn ñeå sau naøy coù bieän phaùp xöû lyù thích hôïp nhaèm ñaûm baûo thu hoài nôï. 2) Taùi xeùt hôïp ñoàng tín duïng Thöïc chaát laø tieán haønh phaân tích tín duïng trong ñieàu kieän khoaûn tín duïng ñaõ ñöôïc caáp nhaèm muïc tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, phaùt hieän ruûi ro ñeå coù höôùng xöû lyù kòp thôøi. 3) Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng Neáu heát thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng tín duïng vaø khaùch haøng ñaõ hoaøn taát caùc nghóa vuï traû nôï caû goác vaø laõi thì ngaân haøng vaø khaùch haøng laøm thuû tuïc thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng, giaûi chaáp taøi saûn neáu coù vaø löu hoà sô vay voán cuûa khaùch haøng vaøo kho löu tröõ. Toaøn boä caùc khaâu cuûa quy trình tín duïng ñöôïc trình baøy treân ñaây coù theå moâ taû taïi baûng 1.2 döôùi ñaây: Trang 22 Baûng 1.2: MO TAÛ QUY TRÌNH TÍN DUÏNG Nhaân vieân tín duïng: - Tieáp xuùc, höôùng daãn - Phoûng vaán khaùch haøng Laäp hoà sô: - Giaáy ñeà nghò vay voán - Hoà sô phaùp lyù - Phöông aùn/Döï aùn Khaùch haøng: Cung caáp caùc taøi lieäu vaø thoâng tin 2 Thu thaäp thoâng tin qua phoûng vaán, vieáng thaêm trao ñoåi Keát quûa ghi nhaän: - Bieân baûn, baùo caùo - Tôø trình - Giaáy tôø veà baûo ñaûm nôï Caäp nhaät thoâng tin thò tröôøng, chính saùch, khung phaùp lyù Quyeát ñònh tín duïng - Hoäi ñoàng phaùn quyeát - Caù nhaân phaùn quyeát Töø choái Giaáy baùo lyù do Hôïp ñoàng tín duïng - Ñaøm phaùn - Kyù keát HÑTD - Kyù keát HÑ phuï khaùc Chaáp thuaän - Traû cho nhaø cung caáp - Chuyeån tieàn vaøo taøi khoaûn khaùch haøng Giaûi ngaân: Toå chöùc phaân tích vaø thaåm ñònh: - Phaùp lyù - Baûo ñaûm nôï vay Toå chöùc giaùm saùt: - Nhaân vieân keá toaùn - Nhaân vieân tín duïng - Thanh tra, kieåm soaùt vieân Giaùm saùt tín duïng Thu nôï caû goác vaø laõi Ñaày ñuû vaø ñuùng haïn Thanh lyù HÑTD maëc nhieân Khoâng ñuùng haïn Bieän phaùp: caûnh baùo, taêng cöôøng kieåm soaùt, ngöøng giaûi ngaân, taùi xeùt Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng baét buoäc Xöû lyù: Toøa aùn Cô quan thaåm quyeàn Khoâng ñuùng haïn Khoâng ñuû Khoâng ñuû Vi phaïm hôïp ñoàng Trang 23 1.2.5 ÑAÛM BAÛO TÍN DUÏNG Hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng laø moät hoaït ñoäng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro. Maëc duø tröôùc khi quyeát ñònh cho vay, ngaân haøng ñaõ traûi qua caùc khaâu thu thaäp, xöû lyù, phaân tích vaø thaåm ñònh kyõ khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng nhöng vaãn chöa theå naøo loaïi boû ñöôïc ruûi ro tín duïng. Do vaäy baûo ñaûm tieàn vay coù theå söû duïng nhö laø moät trong nhöõng caùch thöùc nhaèm gia taêng khaû naêng thu hoài nôï vaø giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Baûo ñaûm tín duïng hieän nay ñöôïc thöïc hieän theo Nghò ñònh 163/2006NÑ/CP ngaøy 29/12/2006 veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng. 1.2.5.1 Giôùi thieäu veà ñaûm baûo tín duïng Ñaûm baûo tín duïng hay coøn goïi laø baûo ñaûm tieàn vay laø vieäc toå chöùc tín duïng aùp duïng caùc bieän phaùp nhaèm phoøng ngöøa ruûi ro, taïo cô sôû kinh teá vaø phaùp lyù ñeå thu hoài ñöôïc caùc khoaûn nôï ñaõ cho khaùch haøng vay. Noùi chung baát kyø taøi saûn hoaëc caùc quyeàn phaùt sinh töø taøi saûn coù theå taïo ra ngaân löu ñeàu coù theå laøm baûo ñaûm tieàn vay. Tuy nhieân, ñeå baûo ñaûm tieàn vay thöïc söï coù hieäu quaû ñoøi hoûi: ƒ Giaù trò baûo ñaûm phaûi lôùn hôn nghóa vuï ñöôïc baûo ñaûm. ƒ Taøi saûn duøng laøm baûo ñaûm nôï vay phaûi taïo ra ñöôïc ngaân löu (phaûi coù giaù trò vaø thò tröôøng tieâu thuï). ƒ Coù ñaày ñuû cô sôû phaùp lyù ngöôøi cho vay coù quyeàn xöû lyù taøi saûn duøng laøm baûo ñaûm tieàn vay. 1.2.5.2 Caùc hình thöùc ñaûm baûo tín duïng 1) Ñaûm baûo tín duïng baèng taøi saûn theá chaáp Baûo ñaûm tín duïng baèng taøi saûn theá chaáp laø vieäc beân vay voán theá chaáp taøi saûn cuûa mình cho beân cho vay ñeå baûo ñaûm khaû naêng hoaøn traû voán vay. Theá chaáp taøi saûn laø vieäc beân ñi vay söû duïng baát ñoäng saûn, ñoäng saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình Trang 24 hoaëc giaù trò quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp ñeå ñaûm baûo thöïc hieän nghóa vuï ñoái vôùi beân cho vay 2) Ñaûm baûo tín duïng baèng taøi saûn caàm coá Caàm coá taøi saûn laø vieäc beân ñi vay giao taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình cho beân cho vay ñeå baûo ñaûm thöïc hieän nghóa vuï traû nôï 3) Ñaûm baûo baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay Taøi saûn hình thaønh töø voán vay laø taøi saûn cuûa khaùch haøng vay maø giaù trò taøi saûn ñöôïc taïo ra bôûi moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng. Baûo ñaûm tieàn vay baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay laø vieäc khaùch haøng vay duøng taøi saûn hình thaønh töø voán vay ñeå baûo ñaûm thöïc hieän nghóa vuï traû nôï cho chính khoaûn vay ñoù ñoái vôùi ngaân haøng. 4) Ñaûm baûo tín duïng baèng ñaûm baûo bôûi beân thöù ba Laø beân thöù ba cam keát vôùi beân cho vay seõ thöïc hieän nghóa vuï thay cho beân ñi vay khi ñeán haïn traû nôï maø beân ñi vay khoâng thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï traû nôï. 1.3 RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.3.1 Moät soá khaùi nieäm veà ruûi ro tín duïng Trong taøi lieäu “ Coâng ngheä ngaân haøng daønh cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån” ruûi ro tín duïng ñöôïc ñònh nghóa laø thieät haïi kinh teá cuûa ngaân haøng do moät khaùch haøng hay moät nhoùm khaùch haøng khoâng hoaøn traû ñöôïc nôï vay cuûa ngaân haøng. Trong taøi lieäu “Financial Institutions Management – A Modern Perspective “ A .Saunders vaø H.lange ñònh nghóa ruûi ro tín duïng laø khoaûn loã tieàm taøng khi ngaân haøng caáp tín duïng cho moät khaùch haøng, nghóa laø khaû naêng cuûa caùc nguoàn thu nhaäp döï tính mang laïi töø khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng khoâng theå thöïc hieän ñaày ñuû caû veà soá löôïng vaø thôøi haïn. Trang 25 Cuõng coù ñònh nghóa khaùc cho raèng ruûi ro tín duïng xaûy ra khi xuaát hieän caùc bieán coá khoâng theå ño löôøng tröôùc khieán khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñöôïc caùc cam keát ñaõ thoaû thuaän vôùi ngaân haøng. Nhö vaäy, ruûi ro tín duïng laø söï toån thaát veà taøi chính (tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp) xuaát phaùt töø ngöôøi ñi vay khoâng thöïc hieän nghóa vuï traû nôï ñuùng haïn theo cam keát hoaëc maát khaû naêng thanh toaùn. 1.3.2 Phaân loaïi ruûi ro tín duïng Neáu caên cöù vaøo nguyeân nhaân phaùt sinh ruûi ro, ruûi ro tín duïng ñöôïc phaân chia thaønh caùc loaïi theo sô ñoàsau: Ruûi ro tín duïng Ruûi ro noäi taïi Ruûi ro danh muïc Ruûi ro giao dòch Ruûi ro nghieäp vuï Ruûi ro taäp trung Ruûi ro baûo ñaûm Ruûi ro löïa choïn Theo sô ñoà treân, ruûi ro tín duïng ñöôïc chia thaønh hai loaïi laø ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø tuûi ro danh muïc (Portfolio risk): - Ruûi ro giao dòch: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay voán coù hieäu quûa ñeå ra quyeát ñònh cho vay. Trang 26 + Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø nhöõng tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû theå ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa taøi saûn ñaûm baûo. + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. - Ruûi ro danh muïc: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù danh muïc cho vay cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk). + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm rieâng coù, mang tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng voán cuûa khaùch haøng vay voán. + Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán cho vay quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay quaù nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù ruûi ro cao. 1.3.3 Caùc möùc ñoä ruûi ro tín duïng Trong hoaït ñoäng ngaân haøng, tín duïng laø nghieäp vuï giöõ vai troø chuû yeáu trong vieäc mang laïi lôïi nhuaän cho ngaân haøng. Vì vaäy, möùc ñoä ruûi ro trong nghieäp vuï tín duïng bao giôø cuõng cao hôn caùc nghieäp vuï khaùc cuûa ngaân haøng thöông maïi. Ruûi ro tín duïng laø ruûi ro gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng tín duïng, laø ruûi ro veà ñònh giaù, bôûi tín duïng taïo ra giaù trò hieän taïi ñeå ñoåi laáy giaù trò trong töông lai. Ñaây laø ruûi ro lôùn nhaát vaø thöôøng xuyeân nhaát khoâng chæ trong hoaït ñoäng cho vay maø bao goàm caû nhöõng hoaït ñoäng chöùng khoaùn vaø lónh vöïc mua baùn chòu, vì caùc khoaûn tín Trang 27 duïng vaø ñaàu tö chöùng khoaùn chieám hôn 2/3 trong taøi saûn coù cuûa ngaân haøng thöông maïi. Ruûi ro tín duïng ñöôïc theå hieän döôùi caùc möùc ñoä chuû yeáu sau: 1) Tín duïng ít ruûi ro: Khaû naêng thöïc hieän caùc nghóa vuï cuûa khaùch haøng laø chaéc chaén, ñaûm baûo vieäc traû nôï nhö ñaõ thoaû thuaän (coù theå coù moät soá khía caïnh nhoû veà ruûi ro). 2) Tín duïng ruûi ro trung bình: Khaû naêng ñaùp öùng caùc nghóa vuï taøi chính cuûa khaùch haøng laø vöõng chaéc, ruûi ro tín duïng chung ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc, nhöng coù moät soá khía caïnh yeáu keùm treân thöïc teá veà ruûi ro tín duïng, caàn coù söï kieåm soaùt vaø giaùm saùt. 3) Tín duïng möùc ñoä ruûi ro treân trung bình: Khaû naêng ñaùp öùng caùc nghóa vuï taøi chính cuûa khaùch ôû möùc maïo hieåm do nhöõng yeáu keùm lôùn treân vaøi khía caïnh veà ruûi ro tín duïng (caùc yeáu keùm naøy coù daáu hieäu, coù khaû naêng söûa chöõa ñöôïc). Möùc ruûi ro tieàm naêng, tieàm taøng naøy yeâu caàu phaûi taêng vieäc giaùm saùt ñeå baûo ñaûm tình hình khoâng xaáu ñi. 4) Tín duïng ruûi ro cao: Khaùch haøng ñang trong trình traïng xaáu lieân tuïc (ví duï: thua loã trong kinh doanh, khoù khaên traàm troïng veà khaû naêng thanh toaùn) vaø ngaân haøng ñang coá gaéng caûi thieän hoaëc töø boû moái quan heä ñeå traùnh thua loã tieàm naêng. 5) Tín duïng khoù ñoøi (kheâ ñoïng moät phaàn): Khaùch haøng coù ruûi ro cao, coù theå bò thaát thoaùt laõi, song coù theå hy voïng laáy laïi ñöôïc goác. 6) Tín duïng khoù ñoøi goác vaø laõi (kheâ ñoïng toaøn phaàn): Khaùch haøng coù ruûi ro cao, coù khaû naêng maát caû voán laõi vaø caùc khoaûn chi phí khi ñaõ noã löïc heát söùc trong vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp coù theå. 1.3.4 Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng 1.3.4.1 Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng töø phía khaùch haøng 1) Khaùch haøng caù nhaân Trang 28 Khaùch haøng caù nhaân thöôøng laø nhöõng khaùch haøng coù nhu caàu vay voán nhaèm muïc ñích ñeå tieâu duøng cho nhu caàu sinh hoaït haøng ngaøy hoaëc saûn xuaát nhoû. Nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng thöôøng gaëp nhö sau: - Do khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích. Vieäc kieåm soaùt muïc ñích söû duïng voán laø ñieàu raát khoù khaên cho ngaân haøng. - Do khaùch haøng thaâm huït naêng löïc taøi chính: Khi khaùch haøng coù nhu caàu vay voán thì ñang coù nguoàn thu nhaäp cao nhöng sau ñoù laïi laøm aên thua loã hoaëc bò thaát nghieäp, thu nhaäp khoâng oån ñònh neân khoâng theå traû nôï cho ngaân haøng. - Do hoaøn caûnh gia ñình khaùch haøng xaûy ra chuyeän khoâng may nhö ñau oám, do baát hoaø trong gia ñình daãn ñeán trình traïng ly dò gaây ra taâm lyù buoàn phieàn khoâng thieát tha ñeán vieäc laøm, töø ñoù thu nhaäp bò giaûm suùt hoaëc taøi saûn bò phaân chia gaây khoù khaên cho ngaân haøng trong vieäc thu hoài nôï hoaëc thu hoài nôï khoâng ñuùng haïn. 2) Khaùch haøng laø doanh nghieäp Laø khaùch haøng vay voán nhaèm muïc ñích boå sung voán löu ñoäng taïm thôøi thieáu huït hoaëc môû roäng saûn xuaát, caûi tieán kyõ thuaät… do ñoù nhu caàu vay voán raát lôùn neân tyû troïng voán ngaân haøng cho vay cuõng lôùn hôn nhieàu so vôùi khaùch haøng laø caù nhaân, neân khi ruûi ro xaûy ra aûnh höôûng raát lôùn ñeán tình hình hoaït ñoäng ngaân haøng. Caùc khoaûn cho vay vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp thöôøng coù nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng nhö sau: - Do doanh nghieäp maát naêng löïc phaùp lyù, hoaëc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh traùi pheùp, khoâng thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï noäp thueá vôùi nhaø nöôùc, haøng hoaù saûn xuaát khoâng ñuùng tieâu chuaån chaát löôïng ñaõ ñaêng kyù, bò thu hoài giaáy pheùp kinh doanh, saûn xuaát bò ngöøng treä, voán öù ñoäng daãn ñeán doanh nghieäp khoâng coù khaû naêng traû nôï cho ngaân haøng. Trang 29 - Do naêng löïc cuûa ngöôøi ñieàu haønh: Ngöôøi ñieàu haønh keùm coûi caû veà naêng löïc chuyeân moân cuõng nhö naêng löïc quaûn trò nhaân söï, naêng löïc quaûn trò taøi chính vaø thieáu kieán thöùc veà thò tröôøng, khoâng hoaïch ñònh ñöôïc chieán löôïc kinh doanh hoaëc xaùc ñònh khoâng ñuùng muïc tieâu kinh doanh neân khoâng döï baùo vaø naém baét ñöôïc cô hoäi treân thò tröôøng, töø ñoù khoâng theå vaïch ra ñöôïc phöông höôùng hoaït ñoäng vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén trong vieäc ñeà ra caùc phöông aùn toái öu daãn ñeán trình traïng haøng hoaù saûn xuaát ra khoâng tieâu thuï ñöôïc treân thò tröôøng, haøng hoaù öù ñoäng laøm chieám duïng voán cuûa ngaân haøng… - Do naêng löïc taøi chính doanh nghieäp yeáu keùm, söû duïng voán sai muïc ñích daãn tôùi trình traïng saûn xuaát kinh doanh thua loã, lôïi nhuaän giaûm thaáp, voán töï coù cuûa doanh nghieäp tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh quaù ít, nguoàn voán phuïc vuï cho saûn xuaát kinh doanh chuû yeáu laø voán vay ngaân haøng. Khi kinh doanh thua loã, voán töï coù cuûa doanh nghieäp khoâng ñuû buø ñaép voán vay ñeå traû nôï ngaân haøng. - Do giaù trò taøi saûn ñaûm baûo thay ñoåi: Trong thôøi gian vay voán ngaân haøng, doanh nghieäp quaûn lyù taøi saûn khoâng toát laøm taøi saûn maát maùt, hö hoûng, hao moøn gaây ruûi ro cho ngaân haøng. Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp khoâng coù khaû naêng thanh toaùn nôï vay buoäc ngaân haøng phaûi phaùt maõi taøi saûn theá chaáp, khi ñoù giaù baùn taøi saûn thaáp hôn luùc ñònh giaù ban ñaàu daãn ñeán ngaân haøng khoâng theå thu hoài ñöôïc ñaày ñuû voán vay. - Do bieán ñoäng cuûa thò tröôøng cung caáp vaø thò tröôøng tieâu thuï, aûnh höôûng ñeán doanh thu cuûa doanh nghieäp, öù ñoäng voán buoäc doanh nghieäp chieám duïng voán cuûa ngaân haøng. 1.3.4.2 Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng töø phía ngaân haøng Trang 30 Ruûi ro tín duïng töø phía ngaân haøng xuaát phaùt töø trình ñoä kieán thöùc cuûa caùn boä tín duïng vaø quy trình kieåm tra chöa chaët cheõ, coù taùc ñoäng raát lôùn ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ngaân haøng. - Do ngaân haøng ñònh kyø haïn nôï chöa chính xaùc. Vieäc xaùc ñònh kyø haïn nôï raát quan troïng vì thôøi ñieåm khaùch haøng coù thu nhaäp chính laø luùc ngaân haøng coù theå thu nôï. Neáu ngaân haøng ñònh kyø haïn nôï sôùm hôn thôøi ñieåm khaùch haøng coù thu nhaäp, khaùch haøng seõ khoâng coù khaû naêng traû nôï, neáu ñònh kyø haïn nôï treã, khaùch haøng seõ söû duïng khoaûn tieàn thu ñöôïc vaøo muïc ñích khaùc vaø nhö vaäy ngaân haøng cuõng seõ khoâng thu ñöôïc nôï. - Xeùt duyeät cho vay vöôït quaù khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng: Do ngaân haøng chöa naém ñöôïc chính xaùc naêng löïc hoaït ñoäng cuõng nhö khaû naêng taïo ra lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp vaø döï ñoaùn tình hình phaùt trieån cuûa doanh nghieäp trong thôøi gian tôùi ñeå ñònh ra möùc cho vay hôïp lyù. Khi doanh nghieäp laøm aên khoâng hieäu quaû, ngaân haøng seõ gaëp ruûi ro. - Do ngaân haøng thu thaäp thoâng tin khoâng chính xaùc, khoâng ñaày ñuû, ngoaøi nguoàn thoâng tin maø khaùch haøng cung caáp, caùc thoâng tin töø beân ngoaøi laø nhöõng nguoàn thoâng tin caàn thieát ñeå boå sung, ñoái chieáu caùc thoâng tin khaùch haøng ñaõ cung caáp, töø ñoù ngaân haøng tieán haønh phaân tích tín duïng vaø döïa treân keát quaû phaân tích ñoù ñeå ñöa ra quyeát ñònh tín duïng. Neáu ngaân haøng thu thaäp thoâng tin chöa ñaày ñuû, chöa chính xaùc seõ daãn ñeán phaân tích tín duïng sai leäch vaø ñöa ra quyeát ñònh khoâng ñuùng ñaén, ngaân haøng seõ gaëp ruûi ro. - Do thieáu giaùm saùt vaø kieåm tra tröôùc, trong vaø sau khi cho vay daãn tôùi vieäc khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích, gaây neân ruûi ro cho ngaân haøng. - Caùn boä ngaân haøng : Yeáu toá con ngöôøi trong moïi hoaït ñoäng noùi chung vaø trong hoaït ñoäng ngaân haøng noùi rieâng luoân ñöôïc coi laø nguyeân nhaân cuûa Trang 31 moïi nguyeân nhaân. Trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, yeáu toá caùn boä aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng theå hieän qua: ƒ Thöù nhaát laø trình ñoä chuyeân moân coøn nhieàu haïn cheá. Söï haïn cheá theå hieän treân hai khía caïnh: Trình ñoä chuyeân moân veà nghieäp vuï ngaân haøng vaø ñaëc bieät thieáu hieåu bieát veà lónh vöïc kinh doanh cuûa khaùch haøng. ƒ Thöù hai laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp: Trong raát nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöôøng coù söï caáu keát giöõa caùn boä tín duïng vaø khaùch haøng gaây haäu quaû raát nghieâm troïng. Maët khaùc neáu chính caùn boä coù ñaïo ñöùc toát cuõng goùp phaàn haïn cheá ruûi ro tín duïng. Quan ñieåm ngheà nghieäp xuaát phaùt töø vieäc giaûi quyeát moái quan heä giöõa traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi, giöõa lôïi ích caù nhaân vaø lôïi ích cuûa ngaân haøng. Khi caùc moái quan heä treân khoâng ñöôïc giaûi quyeát thoûa ñaùng thì coù theå daãn ñeán quan ñieåm tieâu cöïc trong coâng taùc, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng. Ruûi ro tín duïng töø phía ngaân haøng cuõng xuaát phaùt töø naêng löïc kinh doanh cuûa ngaân haøng yeáu keùm. Hoaïch ñònh chính saùch quaûn trò ruûi ro khoâng theo kòp vôùi tình hình phaùt trieån cuûa chính ngaân haøng. 1.3.4.3 Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng töø hoaøn caûnh kinh teá – xaõ hoäi Tình hình kinh teá suy thoaùi, saûn xuaát bò ñình treä, caùc doanh nghieäp laøm aên thua loã, phaù saûn, naïn thaát nghieäp gia taêng, thu nhaäp khoâng oån ñònh, ngaân haøng cho vay khoâng thu hoài ñöôïc nôï hoaëc thu hoài khoâng ñuû. Tình hình chính trò khoâng oån ñònh, daãn tôùi söï baát oån trong xaõ hoäi, caùc chính saùch, caùc cheá ñoä nghò ñònh cuûa nhaø nöôùc coù lieân quan ñeán nghieäp vuï tín duïng ngaân haøng seõ bò aûnh höôûng theo. Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi, chòu söï taùc ñoäng bôûi caùc nhaân toá: Trang 32 ƒ Caùc chính saùch cuûa chính phuû bao goàm: Nhöõng thay ñoåi veà möùc thueá tröïc thu vaø giaùn thu, ngaân saùch haøng naêm, nhöõng thay ñoåi cuûa chính saùch tieàn teä vaø nhöõng thay ñoåi trong lónh vöïc ngaân haøng. ƒ Hoaït ñoäng ñaàu tö nöôùc ngoaøi: Doøng chaûy cuûa voán töø beân ngoaøi vaøo coù theå aûnh höôûng laøm laõi suaát treân thò tröôøng giaûm xuoáng, cung caáp nhieàu keânh taïo voán cho hoaït ñoäng kinh doanh taïi ñòa baøn. Doøng chaûy cuûa voán ra khoûi quoác gia coù theå laøm giaûm nguoàn cung öùng voán, laøm taêng laõi suaát vaø giaûm söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá. ƒ Phaûn öùng vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi tieâu duøng: Söï tin töôûng cuûa ngöôøi tieâu duøng giaûm coù theå aûnh höôûng laøm giaûm caàu vaø giaûm doanh thu. Trang 33 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI VCB TAÂN THUAÄN GIAI ÑOAÏN NAÊM 2002 – 2006 2.3 GIÔÙI THIEÄU NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/04/1963 vaø ñöôïc bieát ñeán nhö laø moät Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh uy tín nhaát vaø ñöôïc xeáp haïng laø moät trong 23 doanh nghieäp nhaø nöôùc haïng ñaëc bieät ñöôïc toå chöùc theo moâ hình toång coâng ty 90, 91; laø ngaân haøng thöông maïi phuïc vuï ñoái ngoaïi laâu ñôøi nhaát Vieät Nam, trung taâm thanh toaùn ngoaïi teä lieân ngaân haøng cuûa ngaân haøng trong nöôùc vaø caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, thaønh vieân cuûa: - Hieäp hoäi ngaân haøng Vieät Nam; - Hieäp hoäi ngaân haøng Chaâu AÙ; - Toå chöùc thanh toaùn toaøn caàu Swift; - Toå chöùc theû quoác teá Visa, Master Card… Ngaân haøng thöông maïi duy nhaát taïi Vieät Nam ñöôïc taïp chí “The Banker” moät taïp chí noåi tieáng trong giôùi taøi chính quoác teá cuûa Anh quoác bình choïn laø “Ngaân haøng toát nhaát Vieät Nam” lieân tuïc trong 5 naêm 2000, 2001, 2002, 2003 vaø 2004. Laø Ngaân haøng chieám tyû troïng thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu vaø baûo laõnh lôùn nhaát Vieät Nam, ngaân haøng duy nhaát taïi Vieät Nam ñaït tyû leä treân 95% ñieän Swift ñöôïc töï ñoäng theo tieâu chuaån cuûa Myõ. Song song vôùi vieäc phaùt trieån caùc nghieäp vuï vaø saûn phaåm ngaân haøng, Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam ñaõ thieát laäp ñöôïc heä thoáng nhaèm ñaùp öùng toát hôn nhu caàu cuûa khaùch haøng, hieän taïi heä thoáng cuûa ngaân haøng goàm: Trang 34 - 26 chi nhaùnh caáp 1, 47 chi nhaùnh caáp 2, vaø treân 50 phoøng giao dòch treân toaøn quoác (Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam ñang tieán haønh naâng caáp moät soá chi nhaùnh caáp 2 leân caáp 1 vaø ñöa moät soá chi nhaùnh caáp 2 xuoáng phoøng giao dòch cho phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø Nöôùc); - 1 coâng ty taøi chính taïi HongKong vaø 3 vaên phoøng ñaïi dieän taïi Phaùp, Nga, vaø Singapore; - 3 coâng ty tröïc._. ruùt ra töø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng vaø khoâng deã daøng phaùt hieän neáu thieáu söï quaûn lyù saâu saùt, chaët cheõ cuûa boä phaän cho vay. Nhoùm naøy goàm nhöõng daáu hieäu sau: 1) Cheânh leäch giöõa doanh thu hay doøng tieàn thöïc teá so vôùi möùc döï kieán khi Trang 60 khaùch haøng ñeà nghò caáp tín duïng; 2) Coù söï thay ñoåi baát lôïi trong cô caáu voán, tyû leä thanh khoaûn hay möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng nhö: söï gia taêng ñoät bieán cuûa tyû leä nôï/voán chuû sôû höõu; tyû leä khaû naêng thanh toaùn nhanh vaø thanh toaùn töùc thôøi coù daáu hieäu suït giaûm lieân tuïc; giaûm caùc khoaûn phaûi traû vaø taêng nhanh caùc khoaûn phaûi thu, haøng toàn kho vôùi toác ñoä lôùn, söï gia taêng khoâng caân ñoái veà tyû leä nôï thöôøng xuyeân, giaûm quõy tieàn maët, taêng doanh thu nhöng giaûm lôïi nhuaän hoaëc khoâng coù lôïi nhuaän…; 3) Xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu caùc chi phí baát hôïp lyù nhö: taêng chi phí tieáp khaùch, quaûng caùo …; 4) Thay ñoåi thöôøng xuyeân veà ban laõnh ñaïo ñieàu haønh; 5) Xuaát hieän baát ñoàng vaø maâu thuaãn trong boä maùy ñieàu haønh, tranh chaáp trong quaù trình quaûn lyù; 6) Khoù khaên trong vieäc phaùt trieån saûn phaåm vaø dòch vuï môùi; 7) Xuaát hieän daáu hieäu hoäi chöùng hôïp ñoàng lôùn: Saün saøng töø boû caùc hôïp ñoàng nhoû nhöng coù khaû naêng thu ñöôïc tyû suaát lôïi nhuaän cao ñeå tìm kieám caùc hôïp ñoàng coù giaù trò lôùn vôùi caùc ñoái taùc coù teân tuoåi duø lôïi nhuaän coù khaû naêng thaáp hôn, saün saøng caét giaûm lôïi nhuaän ñeå ñaït caùc hôïp ñoàng lôùn, theo ñuoåi chieán löôïc “möôïn thöông hieäu”, “nöôùc noåi thuyeàn noåi”; 8) Xuaát hieän hoäi chöùng saûn phaåm ñeïp: Maûi meâ theo ñuoåi saûn phaåm khoâng thích hôïp veà maët thôøi gian vaø naêng löïc hieän taïi maø khoâng chuù yù ñeán caùc yeáu toá khaùc; 9) Coù nhöõng thay ñoåi veà chính saùch cuûa nhaø nöôùc nhö taùc ñoäng cuûa thueá, chính saùch xuaát nhaäp khaåu, thay ñoåi caùc yeáu toá kinh teá vó moâ: tyû giaù, laõi suaát, thay ñoåi coâng ngheä saûn xuaát … maø coù taùc ñoäng baát lôïi ñeán chieán löôïc keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. Trang 61 3.2 CAÙC GIAÛI PHAÙP PHOØNG NGÖØA VAØ XÖÛ LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG Phoøng ngöøa vaø xöû lyù ruûi ro tín duïng laø moät trong nhöõng maët raát quan troïng trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi ngaân haøng, chính vì vaäy ñeå coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng ñaït ñöôïc hieäu quûa thì VCB Taân Thuaän caàn chuù troïng ñeán caùc vaán ñeà cô baûn sau: 3.2.1 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng Giaûi phaùp naøy ñeå ngaên ngöøa nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra. Giaûi phaùp chính laø xeáp haïng, phaân loaïi, giaùm saùt danh muïc tín duïng. Trong neàn kinh teá thò tröôøng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh raát soâi ñoäng, nhaïy caûm vaø bieán ñoåi lieân tuïc. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng cuõng raát bieán ñoäng vaø nhaïy caûm. Treân theá giôùi hieän nay chöa coù chuaån möïc thoáng nhaát trong vieäc phaân loaïi vaø xeáp haïng danh muïc tín duïng, coâng vieäc naøy phuï thuoäc vaøo ñaëc thuø moâi tröôøng kinh teá vó moâ vaø moâi tröôøng kinh doanh cuûa töøng nöôùc. Tuy nhieân vieäc xeáp haïng phaân loaïi vaø giaùm saùt danh muïc tín duïng caàn ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích chính sau: 1) Cho pheùp coù nhaän ñònh chung veà danh muïc tín duïng chung cuûa ngaân haøng; 2) Phaùt hieän sôùm caùc khoaûn tín duïng coù khaû naêng ruûi ro hay ñi leäch höôùng cuûa chính saùch tín duïng; 3) Coù moät chính saùch ñònh giaù chính saùch tín duïng chính xaùc; 4) Xaùc ñònh roõ khi naøo thì caàn taêng cöôøng söï giaùm saùt hoaëc coù hoaït ñoäng ñieàu chænh khoaûn tín duïng vaø ngöôïc laïi; 5) Laøm cô sôû ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng ruûi ro. Cô sôû cuûa phöông phaùp xeáp haïng vaø phaân loaïi danh muïc tín duïng döïa treân nhöõng döõ lieäu ñaõ coù vaø taàm quan troïng cuûa töøng döõ lieäu, ñöôïc theå hieän qua caùc troïng soá tham gia vaøo quaù trình toång hôïp ñaùnh giaù. Nhìn chung ñaây laø coâng vieäc raát phöùc taïp, maát nhieàu thôøi gian, coâng söùc… ñoøi hoûi phaûi coù söï tham gia cuûa Trang 62 nhieàu lónh vöïc chuyeân ngaønh. 3.2.2 Giaûi phaùp xöû lyù ruûi ro tín duïng Khi khoaûn tín duïng coù vaán ñeà thì ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi ñöa ra caùc quyeát saùch nhanh choùng vaø kòp thôøi nhaèm giaûm thieåu toån thaát coù theå coù. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy thì tröôùc heát caàn phaûi leân keá hoaïch cuï theå, chi tieát veà vieäc gaëp gôõ khaùch haøng. Coù theå khaùi quaùt moâ hình: “Ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn tín duïng coù vaán ñeà” qua sô ñoà: “Ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn tín duïng coù vaán ñeà” döôùi ñaây: Khoaûn tín duïng coù vaán ñeà Chuyeån boä phaän QLRRTD Leân keá hoaïch gaëp gôõ KH Leân phöông aùn khaéc phuïc Thöïc thi phöông aùn khaéc phuïc Chuyeån laïi boä phaän QHKH/QLN theo doõi bình thöôøng Ñeå ñaûm baûo vieäc gaëp gôõ khaùch haøng ñaït hieäu quaû cao, caùn boä quaûn lyù ruûi ro tín duïng phaûi nhanh choùng naém baét ñöôïc tình hình taøi chính, saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng, thoâng tin toùm taét veà lòch söû cuûa khoaûn tín duïng, caùc yeáu toá ruûi ro tieàm aån chính, caùc daáu hieäu dieãn bieán gaàn nhaát … Treân cô sôû caùc thoâng tin naém ñöôïc, phoái hôïp vôùi boä phaän quan heä khaùch haøng raø soaùt, hoaøn thieän laïi hoà sô tín duïng nhaèm ñaûm baûo tính hôïp leä veà maët phaùp lyù, tính ñaày ñuû veà maët hình thöùc, ñaëc bieät laø hoà sô cuûa taøi saûn ñaûm baûo. Trang 63 Treân cô sôû keát quaû laøm vieäc vôùi khaùch haøng, caùn boä quaûn lyù ruûi ro tín duïng xaùc ñònh traùch nhieäm vaø khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï taøi chính cuûa khaùch haøng, qua ñoù ñeà xuaát phöông aùn xöû lyù. Phöông aùn xöû lyù caàn phaûi thoûa maõn nhöõng ñieàu kieän sau: 1) Nhöõng ñaùnh giaù chính thöùc cuûa ngaân haøng veà nhöõng khoù khaên ñoái vôùi khoaûn tín duïng; 2) Caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy; 3) Caùc hình thöùc tieán haønh caùc bieän phaùp neâu trong phöông aùn; 4) Keá hoaïch veà thôøi gian maø caùc hoaït ñoäng naøy caàn ñaït ñöôïc. Tuøy thuoäc vaøo naêng löïc taøi chính, nguoàn voán vaø naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh cuûa caùn boä ngaân haøng, cuõng nhö möùc ñoä khoù khaên, ruûi ro cuûa khoaûn tín duïng, traùch nhieäm thöïc hieän nghóa vuï taøi chính ñaõ cam keát vôùi ngaân haøng vaø thieän chí cuûa khaùch haøng. Beân caïnh ñoù coøn phaûi xeùt ñeán nhöõng chi phí boû ra ñeå thöïc hieän vieäc xöû lyù so vôùi soá tieàn thu veà, thaùi ñoä cuûa caùc chuû nôï khaùc cuûa khaùch haøng, möùc ñoä nghieâm troïng cuûa khoaûn tín duïng maø ngaân haøng seõ löïa choïn giaûi phaùp phuø hôïp. Seáp theo möùc ñoä ruûi ro taêng daàn thì coù 8 giaûi phaùp ñöôïc ñeà nghò nhö sau: 1. Boå sung theâm taøi saûn ñaûm baûo: Ngaân haøng ñeà nghò khaùch haøng boå sung taøi saûn ñaûm baûo ñeå ñaûm baûo nghóa vuï traû nôï cho khoaûn vay; 2. Gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn traû nôï, cô caáu laïi khoaûn nôï: Ngaân haøng xem xeùt chi tieát veà nguoàn traû nôï cuûa khoaûn vay neáu nhaän thaáy khaùch haøng coù theå traû nôï neáu ngaân haøng gia haïn theâm thôøi haïn traû nôï, ñieàu chænh kyø haïn traû nôï cho hôïp lyù, cô caáu laïi khoaûn nôï theo ñuùng nhö khaùch haøng ñaõ ñaàu tö; 3. Tö vaán cho khaùch haøng caùc giaûi phaùp ñaåy maïnh thu hoài caùc khoaûn phaûi thu, kieåm soaùt haøng toàn kho thoâng qua giaûm giaù baùn hay taêng möùc chieát Trang 64 khaáu cho ñaïi lyù, tö vaán veà chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh trong thôøi gian tôùi…; 4. Loaïi boû moät soá hoaït ñoäng khoâng sinh lôïi; 5. Thöïc hieän ñaùnh giaù laïi saûn phaåm, thay ñoåi phöông thöùc baùn haøng, nghieân cöùu phaùt trieån saûn phaåm môùi; 6. Baùn bôùt moät phaàn doanh nghieäp: Coù theå tö vaán cho khaùch haøng baùn bôùt moät phaàn doanh nghieäp, duøng nguoàn tieàn thu ñöôïc thanh toaùn bôùt nôï ñeå laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng; 7. Cho vay theâm, baùn nôï: Ngaân haøng coù theå xem xeùt cho khaùch haøng vay theâm ñeå thöïc hieän moät phöông aùn kinh doanh cuï theå, taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng töøng böôùc thanh toaùn nôï cho ngaân haøng, beân caïnh ñoù ngaân haøng coù theå xem xeùt baùn phaàn nôï cuûa khaùch haøng ñoù cho moät coâng ty mua baùn nôï vôùi moät giaù caû hôïp lyù caên cöù vaøo khaû naêng thu hoài khoaûn nôï ñoù; 8. Phaùt maõi taøi saûn, khôûi kieän: Neáu trong tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng hôïp taùc trong vieäc traû nôï thì ngaân haøng baét buoäc phaûi phaùt maõi taøi saûn ñeå thu nôï, ñoàng thôøi khôûi kieän ra toaø aùn kinh teá ñeå buoäc khaùch haøng phaûi traû nôï. 3.3 GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI VCB TAÂN THUAÄN Haïn cheá ruûi ro tín duïng laø giaûi phaùp trung taâm trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Ñeå haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng thì VCB Taân Thuaän caàn thöïc hieän ñoàng boä moät soá giaûi phaùp cuï theå nhö sau: 3.3.1 Ña daïng hoaù ñoái töôïng khaùch haøng ñeå phaân taùn ruûi ro Ngaân haøng caàn chuû ñoäng tieáp thò ñeán nhieàu ñoái töôïng khaùch haøng khaùc nhau ñeå phaân taùn ruûi ro tín duïng nhö tyû troïng caáp tín duïng ñoái vôùi khoái doanh nghieäp nhaø nöôùc, khoái doanh nghieäp coå phaàn, khoái doanh nghieäp TNHH, khoái doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø ñoái töôïng khaùch haøng laø doanh nghieäp tö Trang 65 nhaân, theå nhaân trong toaøn boä toång dö nôï tín duïng cuûa ngaân haøng mình. Beân caïnh ñoù ngaân haøng coù theå keát hôïp laäp keá hoaïch veà tyû troïng caáp tín duïng ñoái vôùi töøng ngaønh ngheà vaø lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh ñeå ñaûm baûo tính caân ñoái vaø phaân taùn ruûi ro tín duïng nhö tyû troïng caáp tín duïng ñoái vôùi lónh vöïc ñaàu tö kinh doanh baát ñoäng saûn, lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, lónh vöïc thöông maïi dòch vuï, lónh vöïc ñaàu tö kinh doanh chöùng khoaùn, lónh vöïc xaây döïng, tieâu duøng caù nhaân…Ngaân haøng caøng laäp keá hoaïch cuï theå vaø chi tieát roõ raøng cho töøng lónh vöïc bao nhieâu thì seõ goùp phaàn kieåm soaùt ñöôïc tình hình caáp tín duïng, töø ñoù haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng. Caàn chuù troïng ñeán caùc khaùch haøng chieán löôïc, tieàm naêng ñaây laø nhöõng khaùch haøng coù chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh roõ raøng, ban laõnh ñaïo cuûa doanh nghieäp coù khaû naêng quaûn trò, khaû naêng söû duïng voán cuûa doanh nghieäp toát. 3.3.2 Ña daïng hoùa loaïi hình tín duïng ñeå phaân taùn ruûi ro Beân caïnh ñoù ñeå haïn cheá vaø phaân taùn ruûi ro tín duïng thì ngaân haøng caàn coù keá hoaïch cuï theå veà tyû troïng caáp tín duïng ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn caên cöù treân nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc. Taêng cöôøng caáp tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng vay voán coù taøi saûn ñaûm baûo, xem xeùt cho vay theo doøng tieàn ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng toát vaø coù phöông aùn saûn xuaát kinh doanh khaû thi. Xem xeùt taøi trôï döï aùn treân cô sôû tính khaû thi cuûa döï aùn ñaëc bieät laø nguoàn traû nôï cuûa döï aùn. Ñaåy maïnh hình thöùc cho vay hôïp voán ñeå phaân taùn ruûi ro. 3.3.3 Taêng cöôøng giaùm saùt trong vaø sau khi cho vay Kieåm tra trong vaø sau khi giaûi ngaân tieàn vay nhaèm muïc ñích - Phoøng ngöøa, traùnh caùc ruûi ro tieàm taøng. - Phaùt hieän, ngaên chaën kòp thôøi caùc khoaûn vay coù vaán ñeà. - Coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp ñaûm baûo vieäc thu hoài voán vay. Trang 66 Sau khi giaûi ngaân cho khaùch haøng, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng phaûi thöôøng xuyeân giaùm saùt, kieåm tra söï bieán ñoäng veà tình hình söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng qua soå saùch keá toaùn taïi ngaân haøng ñoái chieáu vôùi vieäc kieåm tra taïi ñôn vò. Caàn löu yù khaâu giaûi ngaân, neáu muïc ñích cho vay laø ñeå mua haøng hoaù, vaät tö, thieát bò, maùy moùc, nhaø xöôûng… thì ngaân haøng neân caên cöù vaøo hôïp ñoàng mua baùn, tieán ñoä thi coâng töøng thôøi ñieåm maø giaûi ngaân töông öùng. Neân giaûi ngaân baèng chuyeån khoaûn cho khaùch haøng hoaëc chuyeån tröïc tieáp cho ñoái töôïng caàn thanh toaùn cuûa khaùch haøng, traùnh giaûi ngaân baèng tieàn maët moät laàn toaøn boä giaù trò khoaûn vay, vì nhö theá khaùch haøng coù ñieàu kieän lôïi duïng moùn tieàn saün coù maø söû duïng cho nhöõng muïc ñích kinh doanh töùc thôøi, ñieàu naøy daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng. Thöïc hieän kieåm tra voán vay thöôøng xuyeân ñaûm baûo 3 thaùng/laàn ñoái vôùi cho vay ngaén haïn vaø 6 thaùng/laàn ñoái vôùi cho vay trung daøi haïn. Keát quaû kieåm tra khaúng ñònh ñöôïc ít nhaát noäi dung: khaùch haøng söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, giaù trò taøi saûn hình thaønh baèng voán vay khoâng ít hôn giaù trò ñaõ cho vay, phuø hôïp vôùi cam keát treân hôïp ñoàng tín duïng. Tröôøng hôïp giaùm saùt phaùt hieän khoaûn vay coù daáu hieäu ruûi ro, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng caàn chuû ñoäng baùo caùo tröôûng/phoù phoøng laøm coâng taùc tín duïng toå chöùc kieåm tra voán vay ñoät xuaát. Tröôøng hôïp ñieàu kieän thöïc teá khoâng cho pheùp kieåm tra voán vay theo noäi dung baûn keá hoaïch kieåm tra, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng caàn baùo caùo laïi tröôûng /phoù phoøng laøm coâng taùc tín duïng xin yù kieán ñieàu chænh thích hôïp. Tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng hôïp taùc taïo ñieàu kieän ñeå kieåm tra söû duïng voán vay, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng caàn kieân trì thuyeát phuïc vaø ñaûm baûo thöïc hieän baèng ñöôïc kieåm tra söû duïng voán vay theo quy ñònh. Do ñaëc thuø saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng raát khaùc nhau, vì vaäy ñeå coù theå kieåm tra toát caùc noäi dung trong hôïp ñoàng tín duïng vaø tình hình thöïc teá, caùn boä Trang 67 laøm coâng taùc tín duïng caàn phaùt huy tinh thaàn traùch nhieäm cao, khoân kheùo chuû ñoäng trong coâng vieäc nhaèm löïa choïn aùp duïng bieän phaùp kieåm tra thích hôïp nhaát. 3.3.4 Thieát laäp heä thoáng tính ñieåm xeáp haïng khaùch haøng Xaây döïng moät heä thoáng tính ñieåm tín duïng linh hoaït, phaùt trieån nhaèm ñaûm baûo tính thöïc teá cao, tính ñieåm ñeå theo doõi xeáp haïng khaùch haøng, ñeå phuïc vuï coâng taùc kieåm soaùt vaø ñaùnh giaù möùc ñoä saùt thöïc cuûa heä thoáng tính ñieåm tín duïng, caùc keát quaû chaám ñieåm phaûi ñöôïc löu tröõ ñaày ñuû cuøng vôùi hoà sô tín duïng cuûa khaùch haøng, keå caû khaùch haøng bò töø choái. Phaûi thöïc hieän vôùi taát caû caùc khaùch haøng khoâng boû qua moät khaùch haøng naøo vaø haïn cheá ñeå khaùch haøng bieát ñöôïc keát quaû naøy. Ñeå coâng taùc chaám ñieåm ñaït ñöôïc keát quaû toát thì caàn xem xeùt toång theå caùc chæ tieâu veà taøi chính cuûa khaùch haøng nhö voán ñaàu tö cuûa khaùch haøng, khaû naêng sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu, tyû leä nôï phaûi traû treân voán chuû sôû höõu, doanh thu, toác ñoä taêng tröôûng doanh thu, lôïi nhuaän, toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän, khaû naêng thanh khoaûn, voøng quay haøng toàn kho…vaø caùc chæ tieâu phi taøi chính cuûa khaùch haøng nhö uy tín trong giao dòch vôùi ngaân haøng, thôøi gian duy trì quan heä vôùi ngaân haøng, khaùch haøng quan heä vôùi bao nhieâu toå chöùc tín duïng, khaû naêng quaûn lyù ñieàu haønh cuûa khaùch haøng… 3.3.5 Caàn coù ñaày ñuû thoâng tin tín duïng vaø phaân tích tín duïng chaët cheõ Neáu trong cô cheá thò tröôøng hieän nay, hieän töôïng mua ñaét, baùn reû haøng hoaù khoâng tieâu thuï ñöôïc, söï thua loã, phaù saûn thöôøng xuyeân xaåy ra vôùi caùc doanh nghieäp thì trong lónh vöïc kinh doanh tieàn teä, hieän töôïng cho vay khoâng thu hoài ñöôïc nôï luoân laø noãi lo sôï cuûa ngaân haøng. Vì vaäy, ñeå hoaït ñoäng oån ñònh vaø kinh doanh coù hieäu quaû, giaûm thieåu ruûi ro, ngaân haøng caàn thieát phaûi coù nhöõng thoâng tin chính xaùc, ñaûm baûo tính khaùch quan cuûa moãi khaùch haøng. Muoán vaäy, ngaân haøng caàn phaûi: Trang 68 - Thöôøng xuyeân trao ñoåi thoâng tin vôùi caùc ngaân haøng baïn ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng coù quan heä vôùi nhieàu toå chöùc tín duïng. Beân caïnh ñoù ngaân haøng caàn tham khaûo thoâng tin treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng. - Taêng cuôøng caäp nhaät thoâng tin töø trung taâm phoøng ngöøa ruûi ro nhö CIC cuûa NHNN baèng caùch chuyeån caùc thoâng tin khaùch haøng veà töø trung taâm moãi ngaøy, cuõng nhö thu thaäp thoâng tin veà khaùch haøng maø Ngaân haøng caàn tìm hieåu. Hieän nay ngaân haøng chöa chuù troïng nhieàu ñeán lónh vöïc naøy, caàn khaéc phuïc trong thôøi gian tôùi. - Ngaân haøng caàn tieán haønh phaân tích tín duïng moät caùch chaët cheõ hôn töø khaâu phaân tích khaùch haøng nhö khaû naêng traû nôï, yù chí traû nôï, tö caùch phaùp nhaân, lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh, voán töï coù tham gia vaøo phöông aùn kinh doanh, khaû naêng thanh toaùn nhanh… ñeán khaâu giaùm saùt vaø thanh lyù khoaûn nôï, ngaân haøng phaûi tieán haønh moät caùch chaët cheõ thöôøng xuyeân kheùo leùo traùnh gaây cho khaùch haøng aùp löïc bò khai thaùc, theo doõi. Taêng cöôøng heä thoáng thoâng tin. Trieån khai neàn taûng coâng ngheä hieän ñaïi, vì coâng ngheä hieän ñaïi seõ cho pheùp hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin quaûn lyù. Ngoaøi ra, maûng thoâng tin chuyeân ngaønh, phaân tích chuyeân saâu, mang tính chaát döï ñoaùn, caûnh baùo (ñaëc bieät taäp trung vaøo caùc ngaønh ngheà coù tyû troïng dö nôï lôùn) cuõng seõ ñöôïc taêng cöôøng nhaèm cung caáp ñaày ñuû thoâng tin ñeán taän caùn boä laøm coâng taùc tín duïng. 3.3.6 Hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa mình VCB Taân Thuaän cuõng neân ñeà ra chieán löôïc hoaït ñoäng tín duïng cuï theå roõ raøng theo chieán löôïc chung cuûa ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam, tuy nhieân noù khoâng hoaøn toaøn gioáng vôùi nhöõng quy ñònh ñeà ra maø caàn phaûi hoaïch ñònh xem khaû naêng caáp tín duïng cuûa mình taäp trung vaøo loaïi khaùch haøng naøo, caàn Trang 69 höôùng tôùi loaïi khaùch khaøng naøo khaùc hay caàn haïn cheá caáp tín duïng cho nhöõng ñoái töôïng naøo, nguoàn voán caáp tín duïng öôùc tính laø bao nhieâu, tình hình nôï toàn ñoïng hieän nay ñang ôû möùc naøo vaø caùch khaéc phuïc nhö theá naøo ?, ñeà ra höôùng xöû lyù cuï theå cho töøng tröôøng hôïp… ñoù laø nhöõng muïc tieâu ñeà ra vaø caàn thieát ñeå thöïc hieän trong thôøi gian naøy, cuï theå nhö sau: - Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng ñaït 15 –20%/naêm; - Ña daïng hoaù hoaït ñoäng döïa treân nguyeân taéc phaùt huy lôïi theá kinh doanh treân lónh vöïc baùn buoân, trong ñoù chuù troïng môû roäng khaùch haøng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (caùc coâng ty trong khu cheá xuaát vaø ngoaøi khu cheá xuaát), thieát laäp heä thoáng baùn leû ñeán taàng lôùp daân cö; - Phaùt trieån theâm nhieàu saûn phaåm cho vay môùi nhö cho vay du hoïc, traû goùp, thaáu chi…; - Theo doõi vaø kieåm soaùt nôï quaù haïn, caàn xem xeùt bieän phaùp giaûi quyeát cuï theå, theo doõi tieán trình taøi chính cuûa khaùch haøng, khaû naêng thu hoài voán cuûa ngaân haøng coù theå thöïc hieän ôû thôøi ñieåm naøo… 3.3.7 Trang bò maùy moùc, thieát bò kyõ thuaät hieän ñaïi cho ngaân haøng Ngaøy nay vôùi nhòp ñoä phaùt trieån kinh teá ngaøy caøng cao, xaõ hoäi ngaøy caøng vaên minh, khoa hoïc kyõ thuaät – coâng ngheä thoâng tin cuõng phaùt trieån moät caùch nhanh choùng. Do ñoù, trang bò kyõ thuaät cho ngaân haøng cuõng phaûi hieän ñaïi, maùy vi tính, maùy ruùt tieàn, ñeám tieàn, soi tieàn, eùp tieàn… ñaõ tieát kieäm raát nhieàu coâng söùc vaø thôøi gian lao ñoäng, coù hieäu quaû roõ reät, kòp thôøi nhanh choùng vaø chính xaùc. Töø ñoù thu huùt ñöôïc nhieàu khaùch haøng coù tieàm naêng. Trang bò maùy moùc hieän ñaïi cho ngaân haøng laø goùp phaàn hoã trôï hoaït ñoäng kinh doanh moät caùch coù hieäu quaû vaø tieát kieäm ñöôïc nhieàu thôøi gian. Hôn nöõa vôùi coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng coù theå ngoài taïi choã Trang 70 maø vaãn thu thaäp ñöôïc nhieàu thoâng tin khaùch haøng thoâng qua caùc heä thoáng thoâng tin ñieän töû. Nhöõng thoâng tin naøy ñoâi khi giuùp cho caùn boä laøm coâng taùc tín duïng phaùt hieän ra ñöôïc nhöõng ruûi ro tieàm aån cuûa khaùch haøng. 3.3.8 Naâng cao kieán thöùc, phaåm chaát ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cho caùn boä Nguyeân nhaân cuûa nhieàu vaán ñeà laø töø chuû quan. Do ñoù phaûi luoân luoân naâng cao ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cho ñoäi nguõ caùn boä: chí coâng voâ tö, caàn kieäm lieâm chính, taát caû vì lôïi ích chung cuûa toå chöùc. Duøng caùch thöïc thaø ñeå pheâ bình vaø töï pheâ bình, ñeå ñaåy luøi nhöõng thoùi tham oâ laõng phí, vaø beänh quan lieâu ñeå cuøng nhau tieán boä. Vì ñoái töôïng kinh doanh cuûa chuùng ta laø tieàn teä neân Ngaân haøng laø moâi tröôøng ñoøi hoûi tính lieâm khieát, kyõ löôõng, naêng ñoäng, caån thaän, chính xaùc. Do ñoù neân coù chính saùch öu ñaõi vaø quan taâm ñeán ñôøi soáng cuûa caùn boä coâng nhaân vieân chöùc ñeå taïo ñieàu kieän cho anh em yeân taâm vôùi coâng vieäc, coù cô hoäi phaùt trieån taøi naêng cuûa mình. Naâng cao chaát löôïng caùn boä laøm coâng taùc tín duïng vì caùn boä laøm coâng taùc tín duïng ñöôïc coi laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân baûo veä Ngaân haøng tröôùc nhöõng thieät haïi veà tín duïng. Do ñoù, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng phaûi coù kyõ naêng nhaän bieát sôùm nhöõng daáu hieäu ruûi ro, taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo, trao ñoåi kinh nghieäm cho caùn boä laøm coâng taùc tín duïng, ñaëc bieät chuù troïng hình thöùc hoïc taäp laãn nhau. 3.4 CAÙC KIEÁN NGHÒ KHAÙC 3.4.1 Kieán nghò vôùi Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam 1) Xaây döïng chieán löôïc chính saùch kinh doanh rieâng bieät phuø hôïp vôùi lôïi theá cuûa VCB, xaây döïng danh muïc ñaàu tö, giaù trò caáp tín duïng toái ña ñoái vôùi töøng ngaønh, töøng lónh vöïc ñeå caùc VCB Taân Thuaän coù ñònh höôùng caáp tín duïng cuï theå. Thaønh laäp rieâng khoái tín duïng theå nhaân ñeå töøng böôùc chuyeân moân hoùa trong coâng vieäc. Trang 71 2) Kieán nghò chính phuû vaø caùc boä ngaønh coù lieân quan veà nhöõng baát caäp trong vaên baûn phaùp lyù, qui ñònh, höôùng daãn,… laø cô sôû cho vieäc xöû lyù nôï coù vaán ñeà ñeå boå sung, ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi thöïc teá phaùt sinh. 3) Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä trong vieäc quaûn lyù vaø xöû lyù nôï xaáu, laøm roõ traùch nhieäm laøm phaùt sinh nôï xaáu, ñaëc bieät laø caùc khoaûn nôï do nguyeân nhaân chuû quan ñeå coù höôùng xöû lyù. 4) NHNT caàn xaây döïng chính saùch ñaøo taïo nghieäp vuï môùi cho caùn boä baèng caùch: ñaõi ngoä tröïc tieáp caùn boä laøm coâng taùc tín duïng, khuyeán khích caùc caùn boä ñaõ vaø ñang theo hoïc treân ñaïi hoïc; cöû caùn boä ñi hoïc, môû nhöõng lôùp trao ñoåi kinh nghieäm hoïc taäp laãn nhau… 3.4.2 Kieán nghò vôùi Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam 1) Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng ñieàu haønh vó moâ tieàn teä, tín duïng Giaûi phaùp ñaàu tieân laø phaùt huy toái ña vai troø ñoäc laäp töông ñoái cuûa NHNN trong vieäc hoaïch ñònh vaø thöïc thi chính saùch tieàn teä, caân ñoái hai yeâu caàu haøng ñaàu laø hoã trôï taêng tröôûng kinh teá vaø ñaûm baûo oån ñònh tieàn teä cuõng nhö an toaøn cuûa heä thoáng ngaân haøng. Caùc chieán löôïc phaùt trieån tín duïng do NHNN hoaïch ñònh vaø thöïc thi seõ taäp trung moät caùch thích hôïp hôn ñeán yeâu caàu naâng cao tính an toaøn vaø caån troïng trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi. Vì thöïc teá caùc ngaân haøng thöông maïi ñaõ traûi qua khoâng ít tröôøng hôïp ruûi ro tín duïng khaù traàm troïng thaäm chí coù tröôøng hôïp neáu khoâng coù söï ñaûm baûo cuûa NHNN thì ñoå vôõ tín duïng laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Vôùi vai troø ñoäc laäp töông ñoái cuûa NHNN, hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng seõ coù nhöõng ñieåm töïa veà maët tö duy chieán löôïc cuõng nhö trong thöïc tieãn trieån khai, qua ñoù naâng cao vai troø, vò trí cuõng nhö hieäu löïc cuûa hoaït ñoäng then choát naøy. NHNN caàn coù nhöõng phaân tích dieãn bieán cuûa thò tröôøng tín duïng trong töøng thôøi kyø caên cöù treân cô sôû gaén keát caùc bieán soá kinh teá, tieàn teä vó moâ thoâng qua Trang 72 moâ hình ñònh tính vaø ñònh löôïng phuø hôïp. Thoâng qua ñoù cung caáp ñaùnh giaù vaø döï baùo vó moâ caùc dieãn bieán tieàn teä, tín duïng vôùi chaát löôïng cao cuõng nhö caûnh baùo nhöõng ruûi ro tieàm taøng trong toång theå neàn kinh teá ñeå goùp phaàn ñònh höôùng phoøng traùnh ruûi ro veà moâi tröôøng kinh teá vó moâ cho caùc ngaân haøng thöông maïi. 2) Taêng cöôøng hoaït ñoäng thanh tra vaø ñaùnh giaù an toaøn ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Hoaït ñoäng thanh tra giaùm saùt laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng cô baûn cuûa ngaân haøng Trung Öông ñoàng thôøi coù vai troø thieát yeáu trong vieäc phaùt hieän ra caùc daáu hieäu, ngaên chaën vaø xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi, thoâng qua vai troø thanh tra taïi choã vaø giaùm saùt töø xa. Maëc duø coù nhöõng chuyeån ñoåi tích cöïc, nhöng vò theá vaø caùc coâng cuï cuûa hoaït ñoäng thanh tra giaùm saùt heä thoáng ngaân haøng cuõng coøn khoaûng caùch so vôùi nhieäm vuï ñaët ra. Do ñoù caàn cuûng coá vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng naøy ñeå coù nhöõng thay ñoåi trieät ñeå trong hoaït ñoäng thanh tra vaø giaùm saùt tính an toaøn ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi. Taêêng cöôøng tính chaët cheõ vaø cuï theå trong vieäc xöû lyù baèng phaùp luaät nhöõng vi phaïm phaùt sinh. Hoaït ñoäng thanh tra taïi choã seõ naâng cao hieäu löïc do vieäc xöû lyù caùc vi phaïm döïa treân caùc khuoân khoå roõ raøng, minh baïch, giaûm ñöôïc tình traïng neù traùnh xöû lyù hoaëc thieáu cô sôû ñeå aùp duïng caùc cheá taøi caàn thieát. Khi ñoù caùc ngaân haøng thöông maïi coù ñöôïc nhöõng caûnh baùo ôû möùc phuø hôïp ñeå ñieàu chænh hoaït ñoäng coù theå tieàm taøng nhieàu ruûi ro cuûa mình. Hoaøn thieän caùc moâ hình phaân tích an toaøn hoaït ñoäng ngaân haøng thoâng qua giaùm saùt töø xa. Vieäc phaân tích caùc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng seõ ñöôïc gaén keát vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi. Do vaäy, seõ phaûn aûnh moät caùch chính xaùc hôn möùc ñoä an toaøn thöïc chaát theå hieän qua keát hôïp cuûa caùc chæ tieâu taøi chính ñöôïc löïa choïn ñeå phaân tích ñaùnh giaù. 3) Phaùt huy vai troø kieåm toaùn, kieåm soaùt Trang 73 NHNN caàn taêng cöôøng hoaït ñoäng thanh tra, kieåm toaùn trong ngaân haøng ñeå ñaûm baûo tính ñuùng ñaén khaùch quan, an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa töøng nghieäp vuï. Caàn nghieâm tuùc thöïc hieän vieäc kieåm toaùn, vì hoaït ñoäng kieåm toaùn hieän nay chöa phaùt trieån maïnh, phaùp leänh keá toaùn chöa ñuû hieäu löïc buoäc taát caû caùc doanh nghieäp thöïc hieän cheá ñoä kieåm toaùn haøng naêm. Do vaäy, ñeå haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, NHNN neân quy ñònh baét buoäc nhöõng doanh nghieäp coù khoaûn vay lôùn phaûi kieåm toaùn taát caû caùc baùo caùo taøi chính. Trong noäi boä ngaân haøng, neân laäp keá hoaïch kieåm toaùn noäi boä vì hoaït ñoäng kieåm toaùn phaùt trieån seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi laøm taêng chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng mình vaø vaïch ra nhöõng daáu hieäu ruûi ro ngay töø ban ñaàu. 4) Xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc ñònh cheá veà caùc coâng cuï baûo hieåm tín duïng Giải phaùp naøy coù taùc duïng ñoái vôùi vieäc phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Hieän taïi caùc ñònh cheá thuoäc daïng naøy taïi Vieät Nam coøn raát sô khai, môùi chæ thöïc hieän ñöôïc hoaït ñoäng cuûa baûo hieåm tieàn gôûi. Ngay caû trong hoaït ñoäng baûo hieåm tieàn gôûi, chöùc naêng vaø hoaït ñoäng cuõng coøn chöa thöïc söï phaùt huy ñöôïc do chöa coù söï phoái hôïp ñoàng boä trong toaøn heä thoáng cuõng nhö nhöõng haïn cheá veà chöùc naêng nhieäm vuï cuûa hoaït ñoäng naøy. NHNN cuõng caàn tích cöïc nghieân cöùu ñeà xuaát töøng böôùc aùp duïng moät caùch coù choïn loïc caùc coâng cuï baûo hieåm tín duïng khaùc nhö quyeàn choïn tín duïng, hoaùn ñoåi laõi suaát vaø moät soá coâng cuï phaùi sinh khaùc ñeå phoøng ngöøa vaø choáng ñôõ ruûi ro tín duïng. Giaûi phaùp naøy cuõng laø söï tích cöïc tieáp caän ñeán caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá trong hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. 3.4.3 Kieán nghò vôùi caùc cô quan coù lieân quan khaùc Caàn phaûi coø söï phoái hôïp, giöõa Ngaân haøng vaø chính quyeàn caùc ngaønh vaø caùc caáp ñòa phöông. Ñaây laø moät trong nhöõng bieän phaùp ñeå tìm hieåu khai thaùc thoâng tin veà khaùch haøng moät caùch höõu hieäu. Trang 74 Maët khaùc, ngaân haøng gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc xöû lyù phaùt maïi taøi saûn theá chaáp, baûo laõnh vay voán ngaân haøng. Khi baùn taøi saûn theá chaáp ñeå thu hoài nôï caàn phaûi coù söï hoå trôï cuûa cô quan phaùp luaät nhö: coâng an, toøa aùn, vieän kieåm saùt…ñeå giaûi quyeát coù hieäu quaû trong vaán ñeà thu nôï, traùnh gaây thieät haïi theâm cho khaùch haøng cuõng nhö tieát kieäm chi phí cho ngaân haøng. Trang 75 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Baùo caùo haøng naêm cuûa VCB, VCB Taân Thuaän 2. Baùo ñieän töû: vn express, vneconomy… 3. Baùo Tuoåi Treû, Thanh nieân. 4. Luaät NHNN, Luaät caùc TCTD 5. PGS – TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn, TS Hoaøng Ñöùc, TS Traàn Huy Hoaøng, Thaïc syõ Traàm Xuaân Höông: Tieàn teä – Ngaân haøng. NXB Thoáng Keâ 2003 6. PGS.TS. Traàn Huy Hoaøng: Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi. NXB Lao Ñoäng Xaõ Hoäi naêm 2007 7. GS-TS Döông Thò Bình Minh, TS Söû Ñình Thaønh: Lyù thuyeát taøi chính tieàn teä. NXB Thoáng Keâ naêm 2003 8. Taïp chí Ngaân haøng naêm 2003 – 2004 – 2005 – 2006 – 2007 9. Taïp chí Phaùt trieån kinh teá 10. TS Leâ Vaên Teà: Nghieäp vuï tín duïng vaø thanh toaùn quoác teá. NXB TPHCM 2002 11. Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn 12. GS.TS. Leâ Vaên Tö cuøng nhoùm bieân soaïn: Ngaân Haøng Thöông Maïi. NXB Thoáng Keâ naêm 2002 Trang 76 ._.