Các giải pháp chủ yếu để phát triển chăn nuôi gia cầm thịt ở vùng đồng bằng Sông hồng

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp I NguyÔn §×nh ChÝnh c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng ®ång b»ng s«ng hång LuËn v¨n th¹c sü kinh tÕ chuyªn ngµnh kinh tÕ n«ng nghiÖp M sè: 60.31.10 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS. NguyÔn ThÞ T©m hµ néi – 2007 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 1 LêI CAM §OAN T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i, nh÷ng sè liÖu, t− liÖu sö dông trong luËn v¨n nµy cã nguån gèc râ rµng. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trong LuËn v¨n lµ trung thùc vµ néi dung cña LuËn v¨n ch−a tõng ®−îc c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh khoa häc nµo Ng−êi cam ®oan NguyÔn §×nh ChÝnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 2 Lêi c¶m ¬n! T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi ® t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu hoµn thµnh luËn v¨n nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n toµn thÓ c¸c thÇy, c¸c c« gi¸o trong khoa Kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®Æc biÖt lµ c¸c thÇy, c« trong Bé m«n Tµi chÝnh-kÕ to¸n, c¸c thÇy, c« trong Khoa Sau ®¹i häc- tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I ® ®ãng gãp c¸c ý kiÕn quÝ b¸u vµ nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong suèt thêi gian häc tËp, nghiªn cøu hoµn thµnh luËn v¨n. §Æc biÖt, t«i xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c nhÊt ®Õn PGS.TS.NG¦T NguyÔn ThÞ T©m, ng−êi ® tËn t×nh gióp ®ì, khuyÕn khÝch vµ h−íng dÉn t«i tõ nh÷ng b−íc ®i ®Çu tiªn cho tíi lóc hoµn chØnh b¶n luËn v¨n nµy. T«i xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ T©y, Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Th¸i B×nh, Tæng Côc Thèng kª ® nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong viÖc thu thËp c¸c th«ng tin, t− liÖu, sè liÖu vµ triÓn khai nghiªn cøu ë c¬ së. T«i xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c vÞ lnh ®¹o ViÖn ChÝnh s¸ch vµ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, anh em ®ång nghiÖp trong bé m«n Nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ ngµnh hµng trùc thuéc ViÖn vµ ng−êi th©n trong gia ®×nh ® nhiÖt t×nh gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i vÒ chuyªn m«n, vÒ thêi gian vµ nhiÒu sù gióp ®ì quý b¸u kh¸c ®Ó t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn §×nh ChÝnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 3 Môc lôc 1. Më ®Çu .................................................................................................................... 0 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ....................................................................................... 9 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu .......................................................................................... 10 1.2.1 Môc tiªu chung ............................................................................................... 10 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ ............................................................................................... 10 1.3 §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ..................................................................... 11 1.3.1 §èi t−îng nghiªn cøu...................................................................................... 11 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu......................................................................................... 11 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu............................................................................... 12 2.1 C¬ së lý luËn vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH..................................... 12 2.1.1 Vai trß cña ch¨n nu«i gia cÇm vïng §BSH .................................................... 12 2.1.2 Néi dung ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm........................................................... 15 2.1.3. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH ................... 18 2.2 C¬ së thùc tiÔn ................................................................................................... 23 2.2.1 Tæng quan ngµnh gia cÇm thÕ giíi.................................................................. 23 2.2.2 Tæng quan ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ViÖt Nam.............................................. 31 2.2.3 Bµi häc kinh nghiÖm ....................................................................................... 36 2.3 Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu liªn quan ............................................................ 37 2.3.1 T×nh h×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi.................................................................. 37 2.3.2 T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc .................................................................... 38 3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ..................................................... 41 3.1 kh¸i qu¸t vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ kinh tÕ xP héi vïng §BSH........................... 41 3.1.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn........................................................................................... 41 3.1.2 §Æc ®iÓm kinh tÕ-xP héi.................................................................................. 43 3.1.3 §¸nh gi¸ thuËn lîi, khã kh¨n ®èi víi ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §ång b»ng s«ng Hång ........................................................................................................ 46 3.2 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.................................................................................... 48 3.2.1 Chän ®iÓm nghiªn cøu .................................................................................... 48 3.2.2 Ph−¬ng ph¸p chän mÉu ®iÒu tra...................................................................... 50 3.2.3 Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin, sè liÖu.......................................................... 50 3.2.4 Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch.................................................................................... 51 3.2.5 C¸c chØ tiªu ph©n tÝch...................................................................................... 52 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn........................................................................... 54 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 4 4.1 Thùc tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH vµ c¸c ®Þa bµn nghiªn cøu................................................................................................................. 54 4.1.1 BiÕn ®éng qui m« tæng ®µn vµ s¶n l−îng........................................................ 54 4.1.2 C¸c h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ................................................. 58 4.1.3 Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm thÞt................................................................ 61 4.1.4 Tû suÊt hµng ho¸ trong ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ............................................... 63 4.1.5 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH ....................................................... 65 4.2 C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH ..................... 79 4.2.1 C¸c yÕu tè vÒ nguån lùc.................................................................................. 79 4.2.2 YÕu tè thÞ tr−êng ............................................................................................. 81 4.2.3 T¸c ®éng cña dÞch cóm gia cÇm...................................................................... 84 4.2.4 YÕu tè vÒ chÝnh s¸ch vÜ m«............................................................................. 86 4.3 §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng, ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH.......................................................................... 90 4.3.1 §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH ...................... 90 4.3.2 §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc................................................... 92 4.4 C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH trong giai ®o¹n tíi ................................................................................................................................... 94 4.4.1 Quan ®iÓm ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH........................... 94 4.4.2 §Þnh h−íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH .................................. 95 4.4.3 C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH................................ 96 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ..........................................................................................121 5.1 KÕt luËn............................................................................................................121 5.2 KiÕn nghÞ..........................................................................................................125 Tµi liÖu tham kh¶o ..................................................................................................127 Danh môc c¸c biÓu phô lôc.......................................Error! Bookmark not defined. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 5 Danh môc c¸c b¶ng sè liÖu B¶ng 2.1 Quy m« ®µn gia cÇm thÕ giíi…….……….…………………..……………..17 B¶ng 2.2. C¸c n−íc ®øng ®Çu vÒ s¶n xuÊt, th−¬ng m¹i vµ tiªu dïng thÞt gµ n¨m 2005…......18 B¶ng 2.3 Tiªu dïng thÞt gia cÇm ë c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn…..……...…21 B¶ng 2.4 MËt ®é ph©n bè gia cÇm cña c¸c n−íc ASEAN….……….…………………23 B¶ng 2.5 T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë ViÖt Nam….……….…………….24 B¶ng 2.6. Tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt theo vïng……………………………………..25 B¶ng 2.7 HÖ sè co giPn vÒ gi¸ vµ tiªu dïng ®èi víi c¸c s¶n phÈm thÞt .……………...26 B¶ng 3.1 Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi c¶ n−íc vµ vïng §BSH.................................37 B¶ng 3.2 L−îng mÉu ®iÒu tra........................................................................................43 B¶ng 4.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH................................46 B¶ng 4.2 Tû träng tæng ®µn gia cÇm thÞt theo h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i...................55 B¶ng 4.3 Tû suÊt s¶n phÈm hµng ho¸ ph©n theo c¸c h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i ë c¸c tØnh ®iÒu tra....................................................................................................................57 B¶ng 4.4 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i 1 løa gµ thÞt theo c¸c ph−¬ng thøc.................................58 B¶ng 4.5 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt ë §BSH theo ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nhá lÎ cã kiÓm so¸t n¨m 2006 ph©n theo qui m« ch¨n nu«i .........................................................61 B¶ng 4.6 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt n¨m 2006 ë §BSH theo ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tËp trung b¸n ch¨n th¶ ph©n theo qui m« ch¨n nu«i ......................................................62 B¶ng 4.7 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt n¨m 2006 ë §BSH theo ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tËp trung víi trang thiÕt bÞ th« s¬ ph©n theo qui m« ch¨n nu«i............................................65 B¶ng 4.8 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt n¨m 2006 ë §BSH theo m« h×nh trang tr¹i b¸n c«ng nghiÖp ph©n theo qui m« ch¨n nu«i ......................................................................66 B¶ng 4.9 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt n¨m 2006 ë §BSH theo m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i c«ng nghiÖp ph©n theo qui m« ch¨n nu«i ..............................................................68 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 6 nu«i c«ng nghiÖp ph©n theo qui m« ch¨n nu«i ..............................................................68 B¶ng 4.10 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt c«ng nghiÖp n¨m 2006 ë Hµ T©y theo h×nh thøc gia c«ng ph©n theo qui m« ch¨n nu«i ............................................................................70 B¶ng 4.11. Møc gi¶m gi¸ gia cÇm thÞt ë mét sè ®Þa ph−¬ng khi xuÊt hiÖn dÞch cóm gia cÇm ................................................................................................................................76 B¶ng 4.12 Ph©n tÝch SWOT ®èi víi ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH......................85 B¶ng 4.13 Dù kiÕn qui m« tæng ®µn vµ s¶n l−îng thÞt gia cÇm vïng §BSH.................90 B¶ng 4.14 Dù kiÕn c¬ cÊu tæng ®µn gia cÇm thÞt theo c¸c ph−¬ng thøc nu«i................91 B¶ng 4.15 KhuyÕn nghÞ lùa chän ph−¬ng thøc ch¨n nu«i theo tiÓu vïng.....................96 B¶ng 4.15 C¸c gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p cô thÓ vÒ khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH .............................................................................101 B¶ng 4.16 C¸c gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ thÞ tr−êng tiªu thô thÞt gia cÇm ë vïng §BSH........................................................................................................104 B¶ng 4.17 KiÕn nghÞ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp ë §BSH .......................................106 B¶ng 4.18 KiÕn nghÞ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp ë §BSH .......................................109 B¶ng 4.19 KiÕn nghÞ chÝnh s¸ch khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ .............................110 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 7 Danh môc c¸c ®å thÞ vµ s¬ ®å §å thÞ 2.1 Tû lÖ t¨ng tr−ëng c¸c s¶n phÈm thÞt toµn thÕ giíi .......................................16 §å thÞ 2. C¸c n−íc nhËp khÈu khÈu thÞt gia cÇm chÝnh gi¶m nh−ng khèi l−îng nhËp khÈu cña thÕ giíi vÉn tiÕp tôc t¨ng .................................................................................22 S¬ ®å 2.1 Kªnh ph©n phèi gia cÇm ë n«ng th«n miÒn B¾c ViÖt Nam ……….……...…27 §å thÞ 3. Tèc ®é ph¸t triÓn tæng ®µn gia cÇm vïng §BSH giai ®o¹n 2002-2006............47 §å thÞ 4.1 Tèc ®é PT s¶n l−îng thÞt gia cÇm vïng §BSH giai ®o¹n 2002-2006 ............47 §å thÞ 4.2 C¬ cÊu tæng ®µn gia cÇm vïng §BSH giai ®o¹n 2002-2006.........................48 §å thÞ 4.3 C¬ cÊu s¶n l−îng thÞt gia cÇm vïng §BSH giai ®o¹n 2002-2006 ................49 §å thÞ 4.4 Thu nhËp hçn hîp cña c¸c ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gµ thÞt ............................59 S¬ ®å 4.1 Tæ chøc ch¨n nu«i gia cÇm g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp............97 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 8 Ch÷ viÕt t¾t Ch÷ viÕt ®Çy ®ñ ASEAN HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ AFTA Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN CBT¡CN ChÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i CP ChÝnh phñ DN Doanh nghiÖp CT ChØ thÞ §BSH §ång b»ng s«ng Hång §BSCL §ång b»ng s«ng Cöu Long EU Khèi Liªn minh ch©u ¢u FAO Tæ chøc n«ng l−¬ng Liªn hîp quèc GSO Tæng côc Thèng kª GTSX Gi¸ trÞ s¶n xuÊt H§BT Héi ®ång Bé tr−ëng HTXDVNN Hîp t¸c xP dÞch vô n«ng nghiÖp IMF Quü tiÒn tÖ quèc tÕ NN&PTNT N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n NQ NghÞ quyÕt ODA Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc Q§ QuyÕt ®Þnh T¡CN Thøc ¨n ch¨n nu«i TTg Thñ t−íng ChÝnh phñ TT Th«ng t− UBDN Uû ban nh©n d©n USD §ång ®« la Mü USDA Bé N«ng nghiÖp Mü WTO Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 9 1. Më ®Çu 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi §ång b»ng s«ng Hång (§BSH) lµ 1 trong 2 vïng träng ®iÓm ch¨n nu«i gia cÇm ë n−íc ta. Theo sè liÖu thèng kª, giai ®o¹n 2002-2006, tæng ®µn gia cÇm b×nh qu©n cña vïng §BSH ®¹t gÇn 61 triÖu con, chiÕm 25,6-28,4% tæng ®µn gia cÇm cña c¶ n−íc. Còng nh− c¸c vïng kh¸c trong c¶ n−íc, ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH cung cÊp 2 lo¹i s¶n phÈm chñ lùc lµ thÞt vµ trøng nh−ng ch¨n nu«i lÊy thÞt vÉn lµ chñ yÕu. Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt lµ ngµnh s¶n xuÊt ®P g¾n bã víi n«ng d©n vïng §BSH tõ l©u ®êi bëi v× thÞt gia cÇm kh«ng nh÷ng lµ lo¹i thùc phÈm cã gi¸ trÞ dinh d−ìng cao mµ nã cßn lµ s¶n phÈm truyÒn thèng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong sinh ho¹t hµng ngµy cña ng−êi d©n. Tuy nhiªn, tõ n¨m 2003 khi dÞch cóm gia cÇm xuÊt hiÖn ë n−íc ta ®P lµm cho ch¨n nu«i gia cÇm ë n−íc ta nãi chung, vïng §BSH nãi riªng ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh, g©y thiÖt h¹i cho ng−êi s¶n xuÊt vµ c¶ nÒn kinh tÕ. Tr−íc bèi c¶nh dÞch cóm gia cÇm cã nhiÒu nguy c¬ bïng ph¸t thµnh ®¹i dÞch, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ céng ®ång, §¶ng vµ Nhµ n−íc ta ®P cã c¸c chñ tr−¬ng, gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c t¸c h¹i cña nã. Song c¸c gi¶i ph¸p ®P ®−a ra vÉn ch−a ®¶m b¶o cho ngµnh hµng gia cÇm ph¸t triÓn æn ®Þnh tr−íc ®e do¹ cña dÞch cóm. Dï sao ®i n÷a th× mäi ng−êi d©n trong n−íc nãi chung, vïng §BSH nãi riªng vÉn cã nhu cÇu th−êng xuyªn vÒ c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm vµ ch¨n nu«i gia cÇm vÉn lµ ngµnh s¶n xuÊt mang l¹i thu nhËp cho mét bé phËn n«ng d©n trong vïng §BSH. Ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm ë vïng §BSH sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ xu thÕ tÊt yÕu bëi lÏ: (i). Ch¨n nu«i gia cÇm lµ nguån gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh rÊt tiÖn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n trong vïng; (ii). Ch¨n nu«i gia cÇm gãp phÇn t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cho mét bé phËn ®¸ng kÓ n«ng d©n trong vïng; (iii). Ch¨n nu«i gia cÇm lµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vïng §BSH theo h−íng n©ng cao Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 10 tû träng ngµnh ch¨n nu«i, v× nã lµ ngµnh s¶n xuÊt cÇn Ýt ®Êt. Tr−íc bèi c¶nh dÞch cóm gia cÇm lu«n tiÒm Èn nguy c¬ bïng ph¸t thµnh ®¹i dÞch, mét sè c©u hái ®ang cÇn ®−îc gi¶i ®¸p cho sù ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH lµ: Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH sÏ biÕn ®éng ra sao tr−íc sù ®e do¹ cña dÞch cóm gia cÇm? CÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch nµo ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH?. §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy cÇn ph¶i tiÕn hµnh nhiÒu nghiªn cøu trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau, trong ®ã nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH lµ vÊn ®Ò mang tÝnh cÊp thiÕt. Nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi tr−íc bèi c¶nh bÞ dÞch cóm gia cÇm t−êng xuyªn ®e do¹ bïng ph¸t thµnh ®¹i dÞch, t«i chän ®Ò tµi khoa häc: “C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §ång b»ng s«ng Hång” lµm ®Ò tµi luËn v¨n th¹c sü kinh tÕ. 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1 Môc tiªu chung Môc tiªu tæng qu¸t cña ®Ò tµi lµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt nh»m thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vïng §BSH theo h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, n©ng cao tû träng ngµnh ch¨n nu«i trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ gíi tr−íc bèi c¶nh dÞch cóm gia cÇm cã nguy c¬ bïng ph¸t thµnh ®¹i dÞch. 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ §Ò tµi luËn v¨n nh»m ®¹t mét sè môc tiªu cô thÓ sau ®©y: + Gãp phÇn hÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi tr−íc sù ®e do¹ cña dÞch cóm gia cÇm. + Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë vïng §BSH trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. + §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm vïng §BSH trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, tr−íc sù ®e do¹ th−êng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 11 trùc cña dÞch cóm gia cÇm. 1.3 §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1 §èi t−îng nghiªn cøu §èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi luËn v¨n lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ, tæ chøc vµ chÝnh s¸ch ch¨n nu«i gia cÇm thÞt (chñ yÕu lµ gµ, vÞt, ngan), trong ®ã ®i s©u nghiªn cøu hiÖu qu¶ ch¨n nu«i gµ thÞt v× gµ thÞt nµy chiÕm tû träng rÊt lín (kho¶ng 87% tæng ®µn vµ 88% s¶n l−îng thÞt gia cÇm cña vïng). §Ò tµi kh«ng nghiªn cøu vÒ ch¨n nu«i c¸c lo¹i gia cÇm cã s¶n l−îng nhá nh− ngçng, chim cót… hoÆc ch¨n nu«i gia cÇm mang tÝnh chÊt ®Æc thï nh− chim c¶nh… 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.2.1 VÒ néi dung nghiªn cøu §Ò tµi luËn v¨n sÏ tËp trung vµo c¸c néi dung nghiªn cøu chÝnh sau ®©y: + Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt trong vµ ngoµi n−íc. + Nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH theo c¸c ph−¬ng thøc ch¨n nu«i. + Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ sù ®e do¹ th−êng trùc cña dÞch cóm gia cÇm. 1.3.2.2 VÒ kh«ng gian nghiªn cøu §Ò tµi nghiªn cøu tæng qu¸t vïng §BSH vµ ®i s©u nghiªn cøu c¸c ®Þa bµn chän mÉu. 1.3.2.3 VÒ thêi gian + §Ò tµi ®−îc triÓn khai nghiªn cøu tõ th¸ng 12/2006 ®Õn th¸ng 8/2007 + C¸c sè liÖu thø cÊp vµ c¸c sè liÖu míi ®−îc thu thËp trong 5 n¨m gÇn ®©y (2002-2006), tr−íc vµ sau khi n−íc ta c«ng bè ph¸t hiÖn dÞch cóm gia cÇm vµo n¨m 2003. C¸c sè liÖu s¬ cÊp (sè liÖu ®iÒu tra c¸c hé n«ng d©n, c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i) ®−îc thu thËp trong 3 n¨m, tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2006. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 12 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu 2.1 C¬ së lý luËn vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH 2.1.1 Vai trß cña ch¨n nu«i gia cÇm vïng §BSH 2.1.1.1 Ch¨n nu«i gia cÇm lµ ngµnh s¶n xuÊt kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng n«ng nghiÖp vïng §BSH Ch¨n nu«i gia cÇm lµ ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng g¾n liÒn víi n«ng d©n §BSH tõ l©u ®êi vµ ®P trë thµnh mét ngµnh kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng n«ng nghiÖp vïng §BSH v× c¸c lý do sau: + Trong ®iÒu kiÖn ng−êi n«ng d©n kh«ng th−êng xuyªn cã thu nhËp b»ng tiÒn th× viÖc gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh b»ng c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm rÊt tiÖn dông. Trong c¬ cÊu tiªu dïng s¶n phÈm thÞt cña ng−êi d©n ViÖt Nam nãi chung, vïng §BSH nãi riªng, tiªu dïng thÞt gia cÇm ®ãng vai trß quan träng thø 2 sau thÞt lîn. HÇu hÕt mäi ng−êi ®Òu −a thÝch tiªu dïng c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm (thÞt vµ trøng) v× nã lµ c¸c lo¹i thùc phÈm bæ d−ìng vµ ®−îc coi lµ sang träng. Trong c¸c ngµy tiÕt, lÔ hay khi cã kh¸ch ®Õn th¨m nhµ, ®a sè ng−êi d©n ë n«ng th«n ®Òu sö dông thÞt hoÆc trøng gia cÇm. Do vËy, ch¨n nu«i gia cÇm cã vai trß rÊt quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong ®êi sèng cña c− d©n n«ng th«n. + Ch¨n nu«i gia cÇm lµ gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt nhu cÇu tiÒn mÆt cho c¸c kho¶n chi tiªu lÆt vÆt ®èi víi ®a sè n«ng d©n §BSH. Khi cã nhu cÇu chi tiªu tiÒn mÆt víi sè l−îng nhá nh−ng rÊt cÇn thiÕt nh−: §i mõng ®¸m c−íi; th¨m hái ng−êi th©n èm ®au, qua ®êi; ®ãng gãp häc phÝ cho con c¸i .... Ng−êi n«ng d©n chØ cÇn b¸n vµi con gµ, vÞt, ngan hay mét vµi chôc qu¶ trøng lµ cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nhu cÇu chi tiªu ®ét xuÊt. ChÝnh v× vËy, hÇu hÕt c¸c hé n«ng d©n ch¨n nu«i gia cÇm bëi v× ngoµi viÖc gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh, ch¨n nu«i gia cÇm cßn lµ ph−¬ng ¸n gi¶i quyÕt tiÒn mÆt cho chi tiªu ®ét xuÊt trong ®iÒu kiÖn kh«ng dåi dµo tiÒn mÆt rÊt tiÖn lîi. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 13 + Ch¨n nu«i gia cÇm tËn dông ®−îc phô phÈm n«ng nghiÖp, tËn dông ®−îc thøc ¨n r¬i vPi ®Ó t¹o ra thu nhËp cho n«ng d©n. Vµo c¸c vô thu ho¹ch, viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt (®Æc biÖt lµ nu«i vÞt thêi vô) ®P tËn dông kh¸ tèt c¸c s¶n phÈm r¬i vPi ngoµi ®ång ruéng ®Ó t¹o nªn thu nhËp. T¹i gia ®×nh, ng−êi n«ng d©n nu«i vµi con gµ, con vÞt ®Ó ®Ó tËn dông c¬m thõa trong sinh ho¹t, c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp r¬i vPi. Tãm l¹i, ch¨n nu«i gia cÇm ®P trë nªn th©n thuéc vµ cÇn thiÕt víi ng−êi d©n §BSH tõ rÊt l©u ®êi. 2.1.1.2 Ch¨n nu«i gia cÇm gãp phÇn b×nh æn thÞ tr−êng thùc phÈm vµ thóc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn ë vïng §BSH Nhu cÇu tiªu dïng cña con ng−êi ®èi víi c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i ngµy cµng t¨ng lªn, trong ®ã c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm lµ c¸c s¶n phÈm kh«ng thÓ thiÕu. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm cã vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc b×nh æn gi¸ thùc phÈm trªn thÞ tr−êng. NÕu thiÕu c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm, ng−êi tiªu dïng ph¶i chuyÓn sang c¸c s¶n phÈm thay thÕ nh− thÞt lîn, thÞt bß, thuû s¶n… kh¸c lµm cho gi¸ c¶ c¸c lo¹i thùc phÈm nµy t¨ng lªn. Ng−îc l¹i, nÕu ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn tèt vµ æn ®Þnh sÏ gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ c¶ c¸c lo¹i thùc phÈm thay thÕ. Sù biÕn ®éng gi¸ thÞt gia cÇm vµ gi¸ c¸c s¶n phÈm thay thÕ thÞt gia cÇm trªn thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn cã vµ kh«ng cã dÞch cóm ®P chøng minh rÊt râ ®iÒu nµy. §Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ®¹t thu nhËp kinh tÕ cao, tÊt yÕu ng−êi ch¨n nu«i ph¶i më réng qui m« s¶n xuÊt vµ ®æi míi ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tõ ch¨n nu«i nhá lÎ sang ch¨n nu«i tËp trung víi ph−¬ng thøc nu«i c«ng nghiÖp hoÆc b¸n c«ng nghiÖp t¹o ra l−îng cÇu vÒ T¡CN rÊt lín. §BSH lµ vïng s¶n xuÊt ra mét khèi l−îng kh¸ lín nguyªn liÖu chÕ biÕn T¡CN, nhÊt lµ ng«, ®Ëu t−¬ng, c¸m g¹o. MÆt kh¸c, nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng ®èi víi c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i ®P qua chÕ biÕn, c¸c s¶n phÈm giÕt mæ tËp trung, ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh vµ an toµn thùc phÈm ngµy cµng t¨ng lªn, rÊt cÇn sù xuÊt hiÖn cña c¸c c¬ së c«ng nghiÖp giÕt mæ, chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 14 §BSH lµ vïng cã c¬ së h¹ tÇng t−¬ng ®èi kh¸. Do vËy, viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH sÏ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n ë vïng nµy. 2.1.1.3 Ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm hµng ho¸ lµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vïng §BSH §BSH lµ vïng ®Êt chËt ng−êi ®«ng, ®Êt ®ai dµnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m dÇn do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸. Song, trong bèi c¶nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, TTCN ch−a ph¸t triÓn m¹nh, ch−a thu hót ®−îc nhiÒu lao ®éng n«ng nghiÖp th× b¶n th©n qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ®P lµm cho mét bé phËn n«ng d©n mÊt ®Êt s¶n xuÊt vµ vÊn ®Ò viÖc lµm, thu nhËp cho lao ®éng trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n trë nªn bøc xóc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trong ®ã ch¨n nu«i gia cÇm lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cho n«ng d©n v× ch¨n nu«i gia cÇm vèn lµ ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cÇn dïng nhiÒu ®Êt. §BSH lµ vïng träng ®iÓm chuyªn canh lóa, cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®¶m b¶o an ninh l−¬ng thùc quèc gia. Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc-kü thuËt, n¨ng suÊt ë vïng §BSH ®P t¨ng nhanh trong h¬n 1 thËp kû qua kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o ®−îc an ninh l−¬ng thùc vïng mµ cßn gãp phÇn quan träng vµo chiÕn l−îc an ninh l−¬ng thùc quèc gia vµ ®−a n−íc ta trë thµnh mét c−êng quèc xuÊt khÈu g¹o. Víi møc s¶n xuÊt l−¬ng thùc hiÖn nay, §BSH cÇn ph¶i chuyÓn ®æi c¸c diÖn tÝch ®Êt trång lóa bÊp bªnh sang s¶n xuÊt c¸c n«ng s¶n kh¸c ®Ó n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n, trong ®ã ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trong ®ã cã ch¨n nu«i gia cÇm lµ gi¶i ph¸p quan träng vµ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, §BSH kh«ng cã lîi thÕ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc ¨n cá (tr©u, bß, dª…) nªn viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i lîn vµ ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ®Ó t¹o thªm viÖc lµm, thu nhËp cho n«ng d©n vµ thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vïng nµy theo h−íng n©ng cao tû träng ngµnh ch¨n nu«i lµ biÖn ph¸p ®ang ®−îc quan t©m. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 15 Ch¨n nu«i ë §BSH hiÖn nay chØ chiÕm trªn 25% GDP n«ng nghiÖp toµn vïng nh−ng chñ yÕu l¹i lµ ch¨n nu«i gia sóc, ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp cña vïng. Trong giai ®o¹n tíi, ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp theo h−íng n©ng cao tû träng ngµnh ch¨n nu«i, ®−a ch¨n nu«i lªn thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt. Song, ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt hiÖn nay ®ang gÆp khã kh¨n rÊt lín, ®ã lµ sù ®e do¹ cña dÞch cóm gia cÇm. Sù xuÊt hiÖn cña dÞch cóm gia cÇm ®P khiÕn cho ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh, cÇn thiÕt ph¶i cã mét hÖ thèng gi¶i ph¸p ®ång bé vµ h÷u hiÖu. 2.1.2 Néi dung ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm Khi nãi ®Õn néi dung ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ng−êi ta th−êng quan quan t©m ®Õn c¸c khÝa c¹nh: Sè l−îng, chÊt l−îng, h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i vµ ph−¬ng thøc ch¨n nu«i. 2.1.2.1 Ph¸t triÓn vÒ mÆt sè l−îng Sè l−îng gia cÇm (hay qui m«) phô thuéc vµo môc tiªu ch¨n nu«i vµ nhu cÇu tiªu thô c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm. Víi môc tiªu ch¨n nu«i gia cÇm ®Ó gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh th× ng−êi ch¨n nu«i kh«ng nu«i sè l−îng lín vµ kh«ng quan t©m ®Õn h¹ch to¸n chi phÝ. Víi môc tiªu hµng ho¸ th× sè l−îng gia cÇm ®−a vµo ch¨n nu«i lín h¬n nhiÒu so víi ch¨n nu«i ®Ó gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh bëi v× ch¨n nu«i gia cÇm lµ ngµnh cã lîi thÕ kinh tÕ nhê qui m«. Qui m« ch¨n nu«i phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, trong ®ã c¸c yÕu tè quan träng nhÊt lµ: MÆt b»ng s¶n xuÊt, vèn ®Çu t−, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ng−êi ch¨n nu«i, c¸c dÞch vô phôc vô ch¨n nu«i vµ kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña ng−êi ch¨n nu«i. C¸c hé ch¨n nu«i cã c¸c ®iÒu kiÖn tèt vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt, vèn ®Çu t−, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, cã chuyªn m«n kü thuËt cao sÏ thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i víi sè l−îng lín vµ ng−îc l¹i. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 16 2.1.2.2 Ph¸t triÓn vÒ mÆt chÊt l−îng ChÊt l−îng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cã thÓ ®−îc ®¸nh gi¸ trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau nh−: Sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh; kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng; n¨ng suÊt lao ®éng ®¹t ®−îc khi ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm; lîi Ých thu ®−îc cña ng−êi ch¨n nu«i gia cÇm vµ cña céng ®ång xP héi… ChÊt l−îng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm còng phô thuéc nhiÒu yÕu tè, trong ®ã cã c¸c yÕu tè quan träng lµ: Kh¶ n¨ng øng dông tiÕn bé khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong ch¨n nu«i gia cÇm cña ng−êi ch¨n nu«i cao hay thÊp; chÊt l−îng s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm cung cÊp ra thÞ tr−êng cao hay thÊp; gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp; thu nhËp vµ lîi nhuËn tÝnh trªn 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm cao hay thÊp; tæng thu nhËp vµ lîi nhuËn thu ®−îc cña ng−êi ch¨n nu«i cao hay thÊp… 2.1.2.3 C¸c h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i gia cÇm Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt cã nhiÒu h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kh¸c nhau phô thuéc vµo môc tiªu ch¨n nu«i,._. c¸c yÕu tè vÒ nguån lùc, thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c yÕu tè kh¸c. Nghiªn cøu vÒ c¸c h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i gia cÇm hiÖn nay ViÖt Nam, c¸c nhµ nghiªn cøu chia thµnh 2 nhãm ch¨n nu«i lµ ch¨n nu«i nhá lÎ vµ ch¨n nu«i tËp trung. Ch¨n nu«i nhá lÎ hiÖn nay kh¸ phæ biÕn ë tÊt c¶ c¸c vïng sinh th¸i. Theo t¸c gi¶ Minh Lª, hiÖn nay n−íc ta cã kho¶ng 8 triÖu hé n«ng d©n ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ víi môc tiªu chÝnh lµ gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh, phÇn s¶n phÈm cña c¸c hé ch¨n nu«i nhá lÎ b¸n ra thÞ tr−êng kh«ng nhiÒu vµ phÇn lín chØ ®−îc thùc hiÖn khi c¸c hé cã nhu cÇu chi tiªu tiÒn mÆt víi sè l−îng nhá. Ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ rÊt tiÖn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n nh−ng ®©y l¹i lµ h×nh thøc ch¨n nu«i cã hiÖu qu¶ thÊp, lu«n lu«n tiÒm Èn nguy c¬ l©y lan dÞch cóm gia cÇm. Ch¨n nu«i tËp trung ®−îc ph¸t triÓn trong c¸c hé, c¸c trang tr¹i, doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt, vÒ vèn ®Çu t−, vÒ nh©n lùc, c«ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 17 nghÖ vµ thÞ tr−êng tiªu thô. Môc tiªu chÝnh cña nh÷ng ng−êi ch¨n nu«i theo h×nh thøc ch¨n nu«i tËp trung lµ ch¨n nu«i hµng ho¸ t×m kiÕm lîi nhuËn. T¹i ViÖt Nam hiÖn nay, sè l−îng c¸c chñ hé, trang tr¹i, doanh nghiÖp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung tuy kh«ng nhiÒu nh−ng l¹i chiÕm tû träng ®¸ng kÓ vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp cho thÞ tr−êng xP héi. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung sÏ cã nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÖn kiÓm so¸t dÞch cóm l©y lan. 2.1.2.4 C¸c ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm C¸c nhµ nghiªn cøu ®P chØ ra r»ng, hiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang tån t¹i 6 ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm, trong ®ã nhãm ch¨n nu«i nhá lÎ cã 2 ph−¬ng thøc, nhãm ch¨n nu«i tËp trung cã 4 ph−¬ng thøc, cô thÓ lµ: + Nhãm ch¨n nu«i nhá lÎ cã 2 ph−¬ng thøc ch¨n nu«i lµ: (i) Ch¨n nu«i nhá lÎ th¶ r«ng trong c¸c n«ng hé, kh«ng cã kiÓm so¸t; (ii). Ch¨n nu«i nhá lÎ trong c¸c n«ng hé cã kiÓm so¸t. + Nhãm ch¨n nu«i tËp trung cã 4 ph−¬ng thøc ch¨n nu«i lµ: (i). Ch¨n nu«i tËp trung víi trang thiÕt bÞ th« s¬; (ii). Ch¨n nu«i tËp trung b¸n ch¨n th¶; (iii). Ch¨n nu«i tËp trung b¸n c«ng nghiÖp (iv). Ch¨n nu«i tËp trung theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghiÖp. Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm liªn quan rÊt chÆt chÏ víi qui m« ch¨n nu«i. Khi ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung qui m« võa vµ lín ph¶i ch¨n nu«i theo ph−¬ng thøc c«ng nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp. Ch¨n nu«i tËp trung víi trang thiÕt bÞ th« s¬ vµ ch¨n nu«i tËp trung b¸n ch¨n th¶ kh«ng thÓ ph¸t triÓn qui m« lín. Tr¸i l¹i, ®èi víi ch¨n nu«i nhá lÎ do tÝnh chÊt qu¶ng canh, tËn dông vµ ng−êi ch¨n nu«i kh«ng quan t©m ®Õn h¹ch to¸n chi phÝ th× kh«ng thÓ ch¨n nu«i víi qui m« lín. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 18 2.1.3. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH 2.1.3.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn . C¸c yÕu tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn tuy còng cã ¶nh h−ëng ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm nh−ng kh«ng ¶nh h−ëng m¹nh nh− ®èi víi ngµnh trång trät, bëi v×: Gia cÇm lµ lo¹i vËt nu«i cã phæ thÝch nghi réng, ®iÒu nµy ®−îc minh chøng b»ng sù tån t¹i cña c¸c lo¹i gia cÇm vµ hµng ch¨n nu«i gia cÇm trªn kh¾p c¸c d¹ng ®Þa h×nh, c¸c d¹ng thêi tiÕt ë tÊt c¶ c¸c ch©u lôc. NÕu nh− ngµnh trång trät lµ ngµnh s¶n xuÊt ngoµi trêi trªn ®Þa bµn réng lín, rÊt khã kiÓm so¸t ®−îc c¸c diÔn biÕn tù nhiªn th× ch¨n nu«i gia cÇm th−êng ®−îc tæ chøc trong hÖ thèng chuång tr¹i gÇn nhµ hoÆc ngay t¹i gia ®×nh. Nh− vËy, con ng−êi cã thÓ ®èi phã víi c¸c diÔn biÕn bÊt thuËn cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn dÔ dµng h¬n so víi ngµnh trång trät. Tuy nhiªn, khi gÆp nh÷ng bÊt thuËn thêi mang tÝnh huû diÖt vµ tiÕt bÊt kh¶ kh¸ng nh−: Lôt léi, lò quÐt, bPo lín, lèc xo¸y… th× ch¨n nu«i gia cÇm còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n lín, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm bÞ gi¶m sót. 2.1.3.2 §iÒu kiÖn nguån lùc C¸c yÕu tè vÒ nguån lùc ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn vµ kÕt qu¶, hiÖu qu¶ cña mäi ngµnh s¶n xuÊt, kinh doanh. Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt còng kh«ng ph¶i lµ tr−êng hîp ngo¹i lÖ vÒ sù ¶nh h−ëng cña yÕu tè nµy. * VÒ vèn ®Çu t−: Vèn lµ yÕu tè nguån lùc quan träng nhÊt vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm. Trong tr−êng hîp ch¨n nu«i nhá lÎ ®Î gi¶i quyÕt thùc phÈm gia ®×nh, ng−êi ch¨n nu«i kh«ng cÇn nhiÒu vèn nªn hä còng kh«ng quan t©m ®Õn vÊn ®Ò vèn. §Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i hµng ho¸, ng−êi ch¨n nu«i cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t− x©y dùng chuång tr¹i, mua s¾m trang thiÕt bÞ ch¨n nu«i, mua gièng hoÆc ch¨n nu«i gµ bè mÑ ®Ó s¶n xuÊt gièng, mua thøc ¨n, phßng trõ dÞch bÖnh vµ nhiÒu kho¶n chi phÝ kh¸c. L−îng vèn ®Çu t− phô thuéc vµo qui m« mong muèn cña ng−êi ch¨n nu«i, cã thÓ chØ vµi triÖu ®ång nh−ng còng cã thÓ lªn tíi hµng tr¨m triÖu ®ång, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 19 thËm chÝ hµng tû ®ång. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ thu nhËp vµ tÝch luü cña n«ng d©n vïng §BSH cßn kh¸ khiªm tèn th× viÖc ®Çu t− ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm theo ph−¬ng thøc ch¨n nu«i c«ng nghiÖp qui m« võa vµ lín kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ dµng. * C¬ së h¹ tÇng: C¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt (hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng ®iÖn, hÖ thèng cÊp tho¸t n−íc, hÖ thèng c¸c c¬ së dÞch vô ch¨n nu«i, hÖ thèng chî n«ng th«n …) ¶nh h−ëng quan träng ®Õn sù ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm. ë §BSH, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng. Nh÷ng ®Þa ph−¬ng cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn tèt vµ ng−îc l¹i. Tuy nhiªn, ng−êi ch¨n nu«i chØ cã ®ñ n¨ng lùc vµ chñ ®éng ®Çu t− x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt trong c¬ së cña m×nh mµ kh«ng thÓ ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®ång thêi phôc vô nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt. §Ó cã mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt nãi chung, ch¨n nu«i gia cÇm thÞt nãi riªng cÇn ph¶i cã sù hç trî tõ phÝa Nhµ n−íc hoÆc céng ®ång. * Khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ: YÕu tè nµy ¶nh h−ëng kh¸ m¹nh ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm trªn c¸c ph−¬ng diÖn: Mét lµ, c¸c gièng gia cÇm míi cã n¨ng suÊt cao ®−a vµo ch¨n nu«i ®P lµm cho n¨ng suÊt ch¨n nu«i ®−îc n©ng cao. NÕu nh− tr−íc ®©y, n«ng d©n th−êng sö dông c¸c gièng gia cÇm truyÒn thèng cña ®Þa ph−¬ng th× ®Õn nay c¬ cÊu gièng ®P cã nhiÒu thay ®æi. Mét sè gièng gia cÇm míi võa cã n¨ng suÊt cao, võa cã chÊt l−îng tèt ®−a vµo ch¨n nu«i trªn diÖn réng lµm cho thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm cña ng−êi ch¨n nu«i c¶i thiÖn h¬n. Hai lµ, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ, ch¨n nu«i gia cÇm theo ph−¬ng thøc b¸n c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp ngµy cµng tá ra cã −u thÕ, tÝnh kinh tÕ nhê qui m« ngµy cµng ®−îc khai th¸c tèt h¬n lµm cho gi¸ thµnh s¶n xuÊt gi¶m, tõng b−íc t¨ng ®−îc lîi thÕ c¹nh tranh cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm. Ba lµ, tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cña ng−êi ch¨n nu«i ngµy cµng ®−îc n©ng cao h¬n ®P gãp phÇn thóc ®Èy Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 20 viÖc øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi trong ch¨n nu«i gia cÇm lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng cao h¬n. Bèn lµ, sù ph¸t triÓn cña khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ gãp phÇn hÕt søc quan träng trong viÖc kiÓm so¸t, khèng chÕ dÞch bÖnh trong ch¨n nu«i gia cÇm. Trong giai ®o¹n tíi, khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ ph¶i lµ yÕu tè ®−îc −u tiªn hµng ®Çu nh»m gióp cho ng−êi ch¨n nu«i cã thÓ kiÓm so¸t dÞch bÖnh mét c¸ch chñ ®éng vµ hiÖu qu¶ võa b¶o vÖ ®−îc lîi Ých cña ng−êi s¶n xuÊt võa b¶o vÖ ®−îc lîi Ých vµ søc khoÎ cña céng ®ång 2.1.3.3 YÕu tè thÞ tr−êng ThÞ tr−êng cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm bao gåm thÞ tr−êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ thÞ tr−êng ®Çu ra. C¸c yÕu tè ®Çu vµo quan träng cña ch¨n nu«i gia cÇm lµ: Vèn, con gièng, thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y, nhiªn liÖu n¨ng l−îng, vèn ®Çu t−, lao ®éng, khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ. §Çu ra cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm lµ c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm cung cÊp cho c¸c ®èi t−îng tiªu dïng. Sù biÕn ®éng cña thÞ tr−êng, ®Æc biÖt lµ biÕn ®éng gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn thu ®−îc tõ ch¨n nu«i gia cÇm. * §èi víi thÞ tr−êng ®Çu vµo: HÖ thèng cung øng vËt t− cho ch¨n nu«i gia cÇm ë vïng §BSH hiÖn nay cßn qua nhiÒu cÇu, cÊp trung gian nªn vËt t− ®Õn tay ng−êi s¶n xuÊt ph¶i chÞu nhiÒu kh©u chi phÝ, gi¸ b¸n cao lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Nguyªn liÖu chÕ biÕn T¡CN vµ thuèc thó y ë n−íc ta hiÖn nay chñ yÕu phô thuéc vµo nguån nhËp khÈu nªn sù biÕn ®éng gi¸ nguyªn liÖu chÕ biªn T¡CN, gi¸ thuèc thó y, gi¸ nhiªn liÖu trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ¶nh h−ëng m¹nh ®Õn gi¸ c¶ T¡CN, gi¸ thuèc thó y trong n−íc. Gi¸ c¶ lao ®éng trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n ngµy cµng cã xu h−íng t¨ng cao nh−ng viÖc ®Çu t− hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ch¨n nu«i gia cÇm cßn rÊt chËm, ®a sè ng−êi ch¨n nu«i cßn s¶n xuÊt thñ c«ng, tèn kÐm nhiÒu lao ®éng, chi phÝ s¶n xuÊt cao. * §èi víi thÞ tr−êng ®Çu ra: ThÞ tr−êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm ngµy cµng c¹nh tranh quyÕt liÖt do t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 21 kinh tÕ quèc tÕ. Theo lé tr×nh gia nhËp WTO, n−íc ta sÏ tõng b−íc c¾t gi¶m hµng rµo thuÕ vµ phi thuÕ ®èi víi s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm. §©y lµ c¬ héi thuËn lîi cho s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm ë c¸c quèc gia tiªn tiÕn trµn vµo n−íc ta chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. Trong bèi c¶nh nh− vËy, ng−êi tiªu dïng sÏ ®−îc lîi nh−ng ng−êi s¶n xuÊt sÏ gÆp ph¶i sù c¹nh tranh thÞ tr−êng rÊt gay go, khèc liÖt. Bªn c¹nh ®ã, ng−êi tiªu dïng ngµy cµng yªu cÇu cao h¬n c¶ vÒ khèi l−îng, chÊt l−îng, vÖ sinh thùc phÈm vµ ngµy cµng tiªu dïng nhiÒu h¬n c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm qua chÕ biÕn. Nh÷ng yªu cÇu míi cña thÞ tr−êng ®ßi hái ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ph¶i cã nh÷ng sù ®iÒu chØnh c¨n b¶n c¶ vÒ qui m«, c¬ cÊu, chñng lo¹i s¶n phÈm, ph−¬ng thøc ch¨n nu«i vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi ®a sè n«ng d©n vïng §BSH cßn khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t− vµ ch−a quen víi ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tiªn tiÕn th× sù thay ®æi ®Ó phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n ®¸ng kÓ. 2.1.3.4 YÕu tè vÒ chÝnh s¸ch Th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch vÜ m«, Nhµ n−íc cã thÓ ®iÒu tiÕt ®−îc sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ nãi chung, ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm nãi riªng. Nhµ n−íc cã thÓ sö dông 2 hÖ thèng chÝnh s¸ch sau ®©y ®Ó ®iÒu tiÕt sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm: * ChÝnh s¸ch thuÕ vµ hµng rµo phi thuÕ: Nhµ n−íc cã thÓ sö dông hµng rµo thuÕ vµ phi thuÕ ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n−íc. Tuy nhiªn, hiÖn nay n−íc ta ®P gia nhËp mét sè tæ chøc th−¬ng m¹i lín nh− AFTA, WTO, hµng rµo thuÕ tõng b−íc ph¶i c¾t gi¶m theo lé tr×nh héi nhËp, chÝnh s¸ch thuÕ ph¶i tu©n thñ c¸c luËt lÖ quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu tiÕn tíi b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia, Nhµ n−íc sÏ sö dông c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n−íc mµ phæ biÕn nhÊt hiÖn nay lµ sö dông hµng rµo kü thuËt (c¸c tiªu chuÈn chÊt l−îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo qui ®Þnh cña tõng quèc gia). Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 22 * ChÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn: Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, c¸c h×nh thøc hç trî qua gi¸ cho mäi ngµnh s¶n xuÊt nãi chung, ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm nãi riªng kh«ng ®−îc luËt ph¸p quèc tÕ chÊp nhËn. §Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm, Nhµ n−íc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch hç trî kh«ng qua gi¸ nh−: Hç trî x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ th−¬ng m¹i, hç trî qui ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, hç trî vèn tÝn dông, hç trî kü thuËt th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, tËp huÊn, chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt. Ngoµi ra, Nhµ n−íc cßn cã thÓ sö dông c¸c chÝnh s¸ch kh¸c ®Ó ®iÒu tiÕt sù ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tuú thuéc vµo môc tiªu chiÕn l−îc vÒ ph¸t triÓn ngµnh hµng nµy trong tõng thêi kú hoÆc ë tõng ®Þa bµn cô thÓ. 2.1.3.5 YÕu tè dÞch bÖnh DÞch bÖnh, ®Æc biÖt lµ dÞch cóm gia cÇm do chñng virus H5N1 g©y ra lµ yÕu tè rñi ro ®èi víi ch¨n nu«i gia cÇm trªn ph¹m vi c¶ n−íc nãi chung, vïng §BSH nãi riªng. §BSH lµ vïng ph¸t hiÖn dÞch cóm gia cÇm sím nhÊt t¹i ViÖt Nam. Sù xuÊt hiÖn cña dÞch cóm gia cÇm ®P g©y ra nhiÒu thiÖt h¹i cho c¶ ng−êi s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng ë vïng §BSH. §èi víi ng−êi s¶n xuÊt, khi dÞch cóm xuÊt hiÖn, c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm ë c¸c vïng kh«ng cã dÞch còng kh«ng tiªu thô ®−îc hoÆc ph¶i b¸n víi gi¸ rÊt rÎ, ng−êi ch¨n nu«i bÞ thua lç nÆng nÒ. Trong vïng c«ng bè dÞch, ng−êi ch¨n nu«i buéc ph¶i tiªu huû gia cÇm theo qui ®Þnh cña Nhµ n−íc ®Ó phßng ngõa l©y lan dÞch cóm tõ gia cÇm sang gia cÇm hoÆc tõ gia cÇm sang ng−êi. MÆc dï khi thùc hiÖn tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng dÞch, ng−êi ch¨n nu«i ®−îc hç trî thiÖt h¹i nh−ng møc hç trî ®Òn bï lµ qu¸ thÊp, chØ bï ®¾p ®−îc mét phÇn rÊt nhá chi phÝ ®P bá ra Trong tr−êng hîp nh− vËy, nhiÒu hé ch¨n nu«i bÞ thua lç nÆng, cã mét sè c¬ së ch¨n nu«i ®øng tr−íc bê vùc ph¸ s¶n. Ng−êi tiªu dïng còng ph¶i chÞu ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm trªn 2 ph−¬ng diÖn: Mét lµ, khi dÞch cóm xuÊt hiÖn, ng−êi tiªu dïng ph¶i chuyÓn sang tiªu dïng c¸c lo¹i thùc phÈm thay thÕ nh− thÞt lîn, thÞt bß, thuû s¶n… Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 23 lµm cho gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng nµy t¨ng lªn; Hai lµ, ë mét sè ®Þa ph−¬ng trong vïng nh− Nam §Þnh, Th¸i B×nh, Hµ T©y .. mét sè ng−êi bÞ nhiÔm bÖnh do virus H5N1cóm gia cÇm l©y sang ®P ph¶i ®iÒu trÞ hÕt søc tèn kÐm, mét sè ng−êi ®P tö vong, g©y t©m lý hoang mang cho ng−êi tiªu dïng. Tõ khi ph¸t hiÖn dÞch cóm ®Õn nay (n¨m 2003), ch¨n nu«i gia cÇm vïng §BSH ®øng tr−íc nh÷ng khã kh¨n rÊt lín: + Mét sè c¬ së ch¨n nu«i bÞ ph¸ s¶n, mét bé phËn n«ng d©n bÞ mÊt viÖc lµm nh−ng rÊt khã chuyÓn sang kinh doanh ngµnh nghÒ kh¸c v× vèn ®Çu t− vµo ch¨n nu«i gia cÇm kh«ng thu håi ®−îc. + ViÖc phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch gÆp nhiÒu khã kh¨n do ng−êi d©n thiÕu vèn ®Çu t− nh−ng ng©n hµng l¹i e ng¹i rñi ro khi cho n«ng d©n vay vèn ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm. + Ch¨n nu«i nhá lÎ, kh«ng kiÓm so¸t ®P ®−îc x¸c ®Þnh lµ nguån l©y bÖnh rÊt nguy hiÓm nh−ng rÊt khã cã thÓ h¹n chÕ v× nã lµ ngµnh s¶n xuÊt th©n thuéc vµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi ng−êi n«ng d©n trong vïng. + C«ng t¸c phßng chèng dÞch cóm gia cÇm cßn nhiÒu bÊt cËp c¶ tõ phÝa Nhµ n−íc vµ sù thiÕu hiÓu biÕt cña ng−êi ch¨n nu«i. + Sau khi c«ng bè hÕt dÞch, nhu cÇu tiªu dïng thÞt gia cÇm t¨ng lªn ®P khuyÕn khÝch sù cã mÆt cña s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm cña Trung Quèc nhËp lËu (chñ yÕu lµ gµ vµ trøng). Sù xuÊt hiÖn c¶u c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm nhËp lËu tõ Trung Quèc kh«ng nh÷ng g©y ra nh÷ng khã kh¨n lín cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm ë §BSH do kh«ng c¹nh tranh ®−îc vÒ gi¸ mµ cßn lµ nguån l©y lan dÞch cóm gia cÇm rÊt nguy hiÓm. 2.2 C¬ së thùc tiÔn 2.2.1 Tæng quan ngµnh gia cÇm thÕ giíi 2.2.1.1 T¨ng tr−ëng s¶n l−îng thÞt gia cÇm trªn thÕ giíi ThÞt gia cÇm gi÷ vai trß quan träng trong tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt trªn toµn thÕ giíi. Theo sè liÖu thèng kª, trong kho¶ng thêi gian 1961-2001, tû Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 24 lÖ t¨ng tr−ëng thÞt gia cÇm ®¹t møc trung b×nh 5,2%, trong khi t¨ng tr−ëng thÞt bß chØ lµ 2,18% vµ thÞt lîn lµ 3,23%. 0 1 2 3 4 5 6 7 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2001 BQ (1961-2001) PhÇn tr¨m (%)ThÞt bß ThÞt lîn ThÞt gia cÇm §å thÞ 2.1 Tû lÖ t¨ng tr−ëng c¸c s¶n phÈm thÞt toµn thÕ giíi (%) Nguån: Taha, 2003 Theo b¸o c¸o cña Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (2005), trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ thÕ giíi nh×n chung t¨ng tr−ëng æn ®Þnh, kinh tÕ cña c¸c quèc gia cã thu nhËp thÊp vµ trung b×nh phôc håi m¹nh mÏ. Nhu cÇu tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt phô thuéc m¹nh vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng d©n sè vµ kinh tÕ cña c¸c khu vùc vµ c¸c n−íc trªn thÕ giíi. Víi ®µ t¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi nh− hiÖn nay vµ d©n sè thÕ giíi ®Õn n¨m 2010 ®¹t 6,85 tû ng−êi (theo dù b¸o cña Bé N«ng nghiÖp Mü), tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt nãi chung còng nh− s¶n phÈm thÞt gia cÇm trªn toµn thÕ giíi ch¾c ch¾n sÏ t¨ng m¹nh. Tuy nhiªn, thu nhËp cña ng−êi tiªu dïng t¨ng lªn sÏ ®ßi hái c¸c s¶n phÈm thÞt cã chÊt l−îng cao h¬n. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c n−íc kh«ng nh÷ng t¨ng s¶n l−îng mµ ph¶i n©ng cao chÊt l−îng còng nh− ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thÞt gia cÇm. Tõ n¨m 2003 trë l¹i ®©y, ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm thÕ giíi ®ang ph¶i ®èi diÖn víi dÞch cóm gia cÇm, b¾t ®Çu tõ c¸c quèc gia Ch©u ¸, nay ®P lan réng ra kh¾p trªn thÕ giíi, g©y tæn thÊt cho ng−êi ch¨n nu«i vµ t¸c ®éng xÊu ®Õn t©m lý ng−êi tiªu dïng. Ch¨n nu«i gia cÇm ë ViÖt Nam tuy kh«ng chÞu ¶nh h−ëng trùc tiÕp bëi sù suy gi¶m th−¬ng m¹i thÞt thÕ giíi do ViÖt Nam ch−a cã s¶n phÈm thÞt gia Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 25 cÇm xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm lµ hÕt søc nÆng nÒ ®èi víi ng−êi ch¨n nu«i do gia cÇm bÞ chÕt, tiªu huû hoÆc kh«ng b¸n ®−îc. MÆt kh¸c, do dÞch cóm t¸i ph¸t liªn tôc ®P lµm cho ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh. Tr−íc thêi ®iÓm dÞch 2003, tèc ®é t¨ng tr−ëng cña ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ®¹t gÇn 9% n¨m, nh−ng sau mét n¨m (2004) xuÊt hiÖn dÞch cóm gia cÇm tèc ®é t¨ng tr−ëng ®P bÞ tôt xuèng møc -14%. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái chóng ta cÇn nghiªn cøu bøc tranh tæng thÓ s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng s¶n phÈm thÞt gia cÇm thÕ giíi, tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc ®Ó ®Þnh h−íng cho ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm trong thêi gian tíi. 2.2.1.2 T×nh h×nh s¶n xuÊt gia cÇm trªn thÕ giíi Theo sè liÖu thèng kª cña FAO, tÝnh ®Õn n¨m 2005 tæng ®µn gia cÇm thÕ giíi ®¹t 18,3 tû con. Trong ®ã ®µn gµ cã tíi 16,7 tû con, chiÕm 91%, ®µn thñy cÇm h¬n 1,3 tû con, chiÕm 7,3%, cßn l¹i gµ t©y chØ chiÕm 1,5%. B¶ng 2.1 Quy m« ®µn gia cÇm thÕ giíi §VT: triÖu con 2005 Loại gia cầm 2000 2001 2002 2003 2004 ðầu con % Gà 14463,5 15048,9 15770,9 15814,4 16362,2 16696,4 91,1 Gà tây 265,5 274,7 271,5 271,4 278,8 279,7 1,5 Vịt 927,9 965,2 1038,7 1003,4 1033,4 1046,5 5,7 Ngỗng 234,5 239,9 267,5 259,2 295,1 301,9 1,6 Tæng sè 15891,5 16528,8 17348,6 17348,4 17969,5 18324,5 100,0 Nguån: FAO, 2006 §øng ®Çu thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt thÞt gia cÇm lµ Mü, Trung Quèc vµ Braxin. N¨m 2005, Mü s¶n xuÊt h¬n 15,8 triÖu tÊn thÞt gµ, tiªu thô néi ®Þa ®¹t 13,4 triÖu tÊn vµ xuÊt khÈu trªn 2,4 triÖu tÊn. Nh÷ng n−íc ®øng sau Mü vÒ xuÊt khÈu thÞt gµ lµ Braxin vµ Th¸i Lan. Trung Quèc vµ c¸c n−íc thuéc Khèi liªn minh ch©u ¢u (EU) cã s¶n l−îng thÞt gia cÇm lín, tuy còng tham gia th−¬ng m¹i thÞt gia cÇm thÕ giíi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 26 nh−ng møc ®é kh«ng lín. Nga vµ NhËt B¶n do ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh«ng thuËn lîi cho ch¨n nu«i nªn hµng n¨m nhËp khÈu kh¸ nhiÒu thÞt gia cÇm. N¨m 2005, Nga nhËp khÈu trªn 1 triÖu tÊn, NhËt B¶n còng nhËp h¬n 0,5 triÖu tÊn thÞt gµ. Bèn n−íc còng n»m trong nhãm n−íc s¶n xuÊt gia cÇm chÝnh bao gåm: Canada, Ên §é, Mªhic«, Achentina; tuy cã s¶n l−îng thÞt gµ lín nh−ng do d©n sè ®«ng nªn s¶n l−îng thÞt s¶n xuÊt chØ ®ñ tiªu dïng néi ®Þa. B¶ng 2.2 C¸c n−íc ®øng ®Çu vÒ s¶n xuÊt, th−¬ng m¹i vµ tiªu dïng thÞt gµ n¨m 2005 §VT: 1000 tÊn Nhóm nước Quốc gia Sản lượng Tiêu dùng Xuất khẩu Nhập khẩu Mỹ 15792 13363 2446 17 Braxin 9080 6240 2840 0 Xuất khẩu Thái Lan 950 650 300 0 Nga 759 1799 0 1040 Nhập khẩu Nhật 1130 1820 5 695 Trung Quốc 10200 10150 50 250 Xuất và nhập khẩu EU 7670 7330 780 440 Canaña 1000 984 100 16 Ên §é 1900 1900 0 0 Mêhicô 2510 2869 1 360 Tiêu dùng nội ñịa Achentina 1080 973 110 3 Nguån USDA, 2005 Trong 5 n¨m gÇn ®©y, ch¨n nu«i gia cÇm trªn toµn thÕ giíi gÆp khã kh¨n do gi¸ dÇu má leo thang dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng, ®Æc biÖt lµ dÞch cóm gia cÇm liªn lôc bïng ph¸t vµ ngµy cµng lan réng ra c¸c ch©u lôc. Tuy nhiªn, s¶n l−îng thÞt gia cÇm vÉn t¨ng tû lÖ víi khèi l−îng tiªu dïng thÞt gia cÇm t¨ng liªn tôc trong nh÷ng n¨m qua. Sau 4 n¨m dÞch cóm gµ bïng ph¸t, thÞ tr−êng thÞt gia cÇm thÕ giíi ®P cã nh÷ng ®iÒu chØnh, c¸c n−íc nhËp khÈu chÝnh ®P chuyÓn tõ c¸c thÞ tr−êng truyÒn thèng sang c¸c n−íc kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña dÞch cóm. Brazin lµ n−íc gÆp nhiÒu thuËn lîi vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thÞt gia cÇm do kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña dÞch cóm. Ch¨n nu«i gia cÇm cña Brazin t¨ng tr−ëng liªn tôc trong 5 n¨m qua. Ng−îc l¹i, Ch©u ¸ lµ n¬i chÞu ¶nh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 27 h−ëng nÆng nÒ bëi dÞch cóm gia cÇm, kh«ng chØ g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ s¶n xuÊt mµ cßn t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn t©m lý cña ng−êi tiªu dïng, dÉn ®Õn gi¶m tiªu thô thÞt gia cÇm trong 4 n¨m trë l¹i ®©y. Th¸i Lan, n−íc xuÊt khÈu gia cÇm ®øng ®Çu khu vùc Ch©u ¸ chÞu tæn thÊt −íc chõng 20-25% GDP ngµnh ch¨n nu«i. Theo tÝnh to¸n cña Bé N«ng nghiÖp Mü, kho¶ng 23% nh÷ng nhµ ch¨n nu«i gµ võa vµ nhá cña Th¸i Lan bÞ khñng ho¶ng do sù bïng ph¸t dÞch cóm gia cÇm. C¸c quèc gia ë Ch©u ¸ ®øng sau ViÖt Nam vµ Th¸i Lan vÒ ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm gåm c¶ nh÷ng n−íc s¶n xuÊt vµ nh÷ng n−íc nhËp khÈu thÞt gia cÇm lín nh− NhËt B¶n, Hµn Quèc. T¸c ®éng cña dÞch cóm ®Õn t©m lý ng−êi tiªu dïng ®P g©y ¸p lùc cho nh÷ng n−íc nµy ®ãng cöa thÞ tr−êng nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm thÞt gia cÇm cã xuÊt xø Ch©u ¸, g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn sù phôc håi ngµnh ch¨n nu«i trong khu vùc. N¨m 2006, s¶n l−îng thÞt gia cÇm cña Th¸i Lan dù b¸o sÏ t¨ng v−ît ng−ìng 1,1 triÖu tÊn. Tuy nhiªn, con sè nµy vÉn thÊp h¬n 16% so víi thêi ®iÓm dÞch cóm gia cÇm n¨m 2003. S¶n l−îng thÞt gia cÇm cña Indonesia còng ®−îc dù ®o¸n sÏ ®¹t møc 672 ngh×n tÊn trong n¨m 2006 nh−ng vÉn thÊp h¬n møc s¶n l−îng n¨m 2003. 2.2.1.3 C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt gia cÇm thÕ giíi trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. T¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi ®−îc kú väng duy tr× ë møc cao trong n¨m 2006. §©y lµ tÝn hiÖu gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t− vµo s¶n xuÊt, chÕ biÕn thÞt cña mét sè ngµnh ch¨n nu«i chÝnh trong ®ã cã ch¨n nu«i gia cÇm. C¸c nhµ ch¨n nu«i, chÕ biÕn ë c¸c quèc gia xuÊt khÈu ®ang tiÕp tôc ®Çu t− ®Ó t¨ng quy m« vµ chÊt l−îng theo h−íng hiÖn ®¹i ho¸, ®iÓn h×nh lµ kÕ ho¹ch x©y dùng c¸c lß mæ hiÖn ®¹i ë Brazil hay më réng m« h×nh nu«i t¨ng träng gia sóc, gia cÇm ë Nam Phi. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn cßn tån t¹i mét kho¶ng c¸ch, trong ®ã t¨ng tr−ëng kinh tÕ sÏ kh«ng ®ñ ®Ó trî gióp cho ho¹t ®éng ch¨n nu«i vµ chÕ biÕn ph¸t triÓn, ch¼ng h¹n nh− tr−êng hîp cña Indonesia, dÞch Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 28 cóm vÉn ®ang hoµnh hµnh, chi phÝ n¨ng l−îng leo thang, néi tÖ mÊt gi¸, chi phÝ thøc ¨n cao lµm cho lîi nhuËn gi¶m vµ c¶n trë sù t¨ng tr−ëng trong n¨m 2006. Song, dù b¸o t¨ng GDP thùc tÕ b×nh qu©n theo ®Çu ng−êi trªn toµn thÕ giíi n¨m 2006 lµ ®iÒu kiÖn kh¶ quan cho viÖc tiªu dïng vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm. C¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, §µi Loan vµ Th¸i Lan ®−îc dù b¸o t¨ng tr−ëng m¹nh, lµ tÝn hiÖu kh¶ quan vÒ tiªu dïng thÞt do thu nhËp cña ng−êi tiªu dïng t¨ng lªn. Gi¸ thÞt gia sóc vµ gia cÇm cña c¸c n−íc xuÊt khÈu chÝnh bÞ ¶nh h−ëng bëi dÞch bÖnh dÉn ®Õn sù mÐo mã trong th−¬ng m¹i. Trong n¨m 2004 vµ n¨m 2005, sù bïng ph¸t cña dÞch cóm gia cÇm, bÖnh bß ®iªn lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn sù mÐo mã th−¬ng m¹i vµ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ xuÊt khÈu gia cÇm vµ thÞt bß cña c¸c quèc gia xuÊt khÈu chÝnh nh− Mü, Brazil. HÖ qu¶ lµ gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ nh− thÞt lîn vµ nÊm t¨ng trong n¨m 2004 vµ 2005 do lo ng¹i cña ng−êi tiªu dïng ®èi víi dÞch bÖnh. Tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp cho phÐp Mü duy tr× gi¸ c¹nh tranh. §ång USD yÕu ®i lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c s¶n phÈm gia sóc, gia cÇm xuÊt khÈu cña Mü trªn thÞ tr−êng thÕ giíi tõ n¨m 2003, trong khi Mü lµ n−íc s¶n xuÊt gµ thÞt lín nhÊt thÕ giíi. §iÒu nµy cho thÊy th−¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm gia cÇm trong nh÷ng n¨m tiÕp theo vÉn chÞu ¶nh h−ëng møc tiªu dïng néi ®Þa còng nh− kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i ë Mü vµ c¸c n−íc xuÊt khÈu gia cÇm ®øng sau Mü nh− Brazil vµ Australia. XuÊt khÈu gµ thÞt sÏ v−ît tréi xuÊt khÈu thÞt bß trªn toµn thÕ giíi. N¨m 2005, Bé N«ng nghiÖp Mü dù b¸o xuÊt khÈu gµ thÞt trªn toµn thÕ giíi −íc ®¹t 7,5 triÖu tÊn. N¨m 2006, nhu cÇu vÒ thÞt gia cÇm ®−îc kú väng lµ t¨ng m¹nh do sù v¾ng bãng s¶n phÈm thÞt bß cña Mü ë c¸c thÞ tr−êng chÝnh nh− EU, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, bªn c¹nh ®ã s¶n xuÊt thÞt bß cña Brazil gÆp khã kh¨n t¹o ra rµo c¶n t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu thÞt bß cña n−íc nµy vµ t¨ng th−¬ng m¹i thÞt cña mét sè quèc gia nh− Achentina, Trung Quèc, Th¸i Lan vµ Mü. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 29 2.2.1.4 Th−¬ng m¹i thÞt gia cÇm trªn thÕ giíi Trong thËp niªn 1990, cÇu vÒ tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt gia cÇm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c s¶n phÈm thÞt thay thÕ nh− thÞt bß, thÞt lîn ... ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn nh−ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mèi quan hÖ trªn ®P cã nh÷ng thay ®æi. B¶ng 2.3 Tiªu dïng thÞt gia cÇm ë c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn Chỉ tiêu 1994 2001 2002 2003 2004 2005 I. Tiêu dùng thịt gia cầm (kg/ người) 1. Thế giới 9,0 11,6 11,9 12,1 12,1 12,6 2. Các nước phát triển 20,9 25,3 26,2 26,6 27,1 27,7 3. Các nước ñang phát triển 5,5 7,9 8,1 8,3 8,3 8,6 II. Tỷ lệ tiêu dùng thịt gia cầm so tổng tiêu dùng SP thịt (%) 1. Thế giới 25,7 29,8 29,9 30,1 29,9 30,2 2. Các nước phát triển 26,9 31,6 31,9 32,3 32,8 33,1 3. Các nước ñang phát triển 24,4 28,4 28,4 28,5 27,8 28,1 Nguån: FAO, 2005 Xu thÕ tiªu dïng thÞt gia cÇm ®P t¨ng nhanh vµ kh«ng chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ ë c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn. N¨m 1994, tiªu dïng thÞt gia cÇm b×nh qu©n ®Çu ng−êi ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn lÇn l−ît lµ 20,9 kg vµ 5,5 kg, ®Õn n¨m 2005 ®P t¨ng lªn lµ 27,7 kg vµ 8,6 kg. Nh− vËy, trong kho¶ng thêi gian tõ 1994-2005 tiªu dïng b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®P t¨ng lªn 33% ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn vµ 56% ë c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn. §iÒu ®¸ng chó ý lµ tû lÖ tiªu dïng thÞt gia cÇm trªn tæng tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn chØ ë møc 4%, thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c quèc gia ph¸t triÓn, kho¶ng c¸ch vÒ tiªu dïng thÞt gia cÇm cña hai nhãm quèc gia nµy chØ ra r»ng tiÒm n¨ng tiªu dïng thÞt gia cÇm ë c¸c c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn lµ rÊt lín nÕu nh− c¸c n−íc nµy tiÕp tôc t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ n©ng cao thu nhËp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 30 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 2001 2002 2003 2004 2005 3800 3900 4000 4100 4200 4300 4400 4500 4600 Nga NhËt B¶n ThÕ giíi §å thÞ 2.2 C¸c n−íc nhËp khÈu khÈu thÞt gia cÇm chÝnh gi¶m nh−ng khèi l−îng nhËp khÈu cña thÕ giíi vÉn tiÕp tôc t¨ng Nguån : USDA, 2006 Th−¬ng m¹i thÞt gia cÇm thÕ giíi t¨ng nhanh qua c¸c n¨m. Tuy nhiªn, thÞ tr−êng thÞt gia cÇm thÕ giíi chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín tõ c¸c n−íc nhËp khÈu lín nh− NhËt B¶n, Nga vµ c¸c n−íc EU. C¸c n−íc cã thu nhËp cao ngµy cµng ®ßi hái tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thÞt gia cÇm chÊt l−îng cao. KÓ tõ khi dÞch cóm gia cÇm bïng ph¸t, nhËp khÈu thÞt gia cÇm cña c¸c quèc gia nµy ®P gi¶m ®¸ng kÓ do lo ng¹i dÞch cóm gia cÇm g©y ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe con ng−êi. C¸c quèc gia xuÊt khÈu gia cÇm chÝnh trªn thÕ giíi còng ®P cã nh÷ng ®iÒu chØnh trong chiÕn l−îc nh»m phôc håi ngµnh ch¨n nu«i vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm thÞt gia cÇm trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Mü ®P chuyÓn tõ xuÊt khÈu nguyªn con sang xuÊt khÈu tõng bé phËn nhê ®ã s¶n l−îng xuÊt khÈu ®P t¨ng trë l¹i trong 2 n¨m gÇn ®©y. Brazil ®Ò ra chiÕn l−îc më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng xuÊt khÈu, hiÖn nay s¶n phÈm thÞt gia cÇm cña Brazil ®P cã mÆt ë hÇu kh¾p c¸c ch©u lôc. Th¸i Lan, n−íc chÞu ¶nh h−ëng nÆng nÒn bëi dÞch cóm gia cÇm, còng ®P ®iÒu chØnh kÞp thêi chiÕn l−îc xuÊt khÈu tõ xuÊt ®«ng l¹nh nguyªn con sang c¸c s¶n phÈm thÞt gµ ®P qua chÕ biÕn vµ ®ãng hép. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 31 2.2.2 Tæng quan ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ViÖt Nam 2.2.2.1 T×nh h×nh ch¨n nu«i gia cÇm ë ViÖt Nam Ch¨n nu«i gia cÇm gi÷ vai trß quan träng trong ®êi sèng vµ n©ng cao thu nhËp cña ng−êi d©n n«ng th«n ViÖt Nam. So víi c¸c n−íc trong khu vùc, sè ®Çu con gia cÇm b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña ViÖt Nam ®¹t møc trung b×nh c¶ ë khu vùc n«ng th«n còng nh− trªn ph¹m vi toµn quèc. B¶ng 2.4 MËt ®é ph©n bè gia cÇm cña c¸c n−íc ASEAN Số gà tính bình quân trên Số gia cầm tính bình quân trên Quốc gia 1 km2 1 khẩu 1 khẩu nông thôn 1 km2 1 khẩu 1 khẩu nông thôn Campuchia 94,5 1,2 1,5 130,2 1,7 2,1 Inñônêsia 143,6 1,2 2,2 167,5 1,3 2,6 Lào 66,2 2,5 3,6 74,0 2,8 4,0 Thái Lan 459,6 3,6 4,8 509,1 4,0 5,3 Việt Nam 501,3 2,0 2,7 716,1 2,8 3,9 Nguån: Rushton, 2004 MÆc dï ViÖt Nam ch−a cã s¶n phÈm thÞt gia cÇm xuÊt khÈu nh−ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ViÖt Nam ®P cã nh÷ng b−íc tiÕn v−ît bËc vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. Tæng ®µn gia cÇm t¨ng nhanh qua c¸c n¨m nhê thay ®æi quy m« s¶n xuÊt tõ ch¨n nu«i hé gia ®×nh sang ch¨n nu«i trang tr¹i, c¶i tiÕn chÊt l−îng gièng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i ®P gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng gia cÇm thÞt. Tõ n¨m 2003 trë l¹i ®©y, ngµnh ch¨n nu«i._.trong mét thêi gian ng¾n vµ còng kh«ng thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh cøng nh¾c ®Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy. Song, trong bèi c¶nh dÞch cóm gia cÇm th−êng xuyªn ®e do¹ th× ch¨n nu«i nhá lÎ trong c¸c hé n«ng d©n cã xu h−íng gi¶m dÇn do hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. Ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ trong c¸c n«ng hé chØ ®−îc lo¹i trõ hoµn toµn khi nµo nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh víi céng ®ång vµ ch¨n nu«i nhá lÎ kh«ng cã t¸c dông hoÆc kh«ng thùc sù cÇn thiÕt. ChuyÓn ®æi ch¨n nu«i nhá lÎ sang ch¨n nu«i tËp trung, c«ng nghiÖp g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc dÔ dµng bëi v× nã liªn quan ®Õn nhiÒu ®iÒu kiÖn vÒ nguån lùc nh−: MÆt b»ng s¶n xuÊt, vèn ®Çu t− x©y dùng chuång tr¹i vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ kü thuËt, tr×nh ®é kü thuËt cña ng−êi ch¨n nu«i, vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm, vÊn ®Ò kiÓm so¸t dÞch bÖnh vµ mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 114 §Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ sang ch¨n nu«i tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp, ®Ò tµi kiÕn nghÞ mét sè vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch nh− sau: B¶ng 4.17 KiÕn nghÞ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp ë §BSH Môc tiªu chÝnh s¸ch C¸c néi dung kiÕn nghÞ 1. Hç trî t¹o mÆt b»ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung 1.1. Ng©n s¸ch Trung −¬ng vµ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng hç trî 100% kinh phÝ qui ho¹ch mÆt b»ng ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung. 1.2. Ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng hç trî 100% kinh phÝ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo ë c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung. 1.3. KÐo dµi thêi gian thùc hiÖn Q§ 394/Q§-TTg tèi thiÓu ®Õn n¨m 2010. 2. ¦u ®Pi ®Çu t− b»ng c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh 2.1. Hç trî 30-50% chi phÝ di dêi c¸c c¬ së ch¨n nu«i, c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm nhá lÎ ®Õn c¸c khu ch¨n nu«i, giÕt mæ vµ chÕ biÕn tËp trung. 2.2. ¦u ®Pi cao nhÊt vÒ c¸c lo¹i thuÕ, tiÒn thuª ®Êt, hç trî chuyÓn ®æi nghÒ, hç trî 40% lPi suÊt vèn vay ®Çu t− ®èi víi c¸c ®èi t−îng ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp (thùc hiÖn ®óng 394/Q§-TTg ngµy 13/3/2006 cña Thñ t−íng) 2.3. Quy ®Þnh ngµnh ch¨n nu«i, chÕ biÕn, giÕt mæ gia cÇm ®−îc còng h−ëng c¸c −u ®Pi ®Çu t− nh− NghÞ ®Þnh 51/1999/N§-CP ngµy 08/7/1999 cña ChÝnh phñ. 2.4. ¦u ®Pi ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc ®Çu t− liªn doanh, liªn kÕt x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt con gièng s¹ch bÖnh vµ kinh doanh gia cÇm khÐp kÝn hoÆc ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc ch¨n nu«i gia c«ng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 115 ChÝnh s¸ch C¸c néi dung kiÕn nghÞ 2. ¦u ®Pi ®Çu t− b»ng c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh 2.4. Nhµ n−íc ®èi xö c«ng b»ng víi c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung nh− ®èi xö víi c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung vÒ x©y dùng h¹ tÇng c¬ së, vÒ hç trî ®Çu t−, vÒ thuÕ vµ vÒ tiªu thô s¶n phÈm. 2.5. T¨ng chi ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng n«ng d©n h¹n chÕ ph¸t triÓn ch¨n nu«i nhá lÎ. 3. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng−êi ch¨n nu«i tiÕp cËn c¸c nguån vèn tÝn dông 3.1. Söa ®æi, bæ sung N§ 106/2004/N§-CP cña ChÝnh phñ ngµy 01/4/2004 vÒ tÝn dông ph¸t triÓn nhµ n−íc, trong ®ã cho phÐp ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm theo quy m« trang tr¹i, ngµnh chÕ biÕn, giÕt mæ gia sóc, gia cÇm c«ng nghiÖp ®−îc vay vèn tÝn dông ph¸t triÓn tõ Quü hç trî ph¸t triÓn 3.2. Nhµ n−íc vay vèn ODA tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ, tõ c¸c n−íc cho ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm, giÕt mæ, chÕ biÕn vay −u ®Pi ®Ó t¹o nguån lùc ®æi míi trong ch¨n nu«i gia cÇm thÞt 3.3. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸c ng©n hµng ngõng cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i vay vèn khi x¶y ra dÞch cóm. 3.4. C¶i tiÕn c¬ chÕ cho vay, ®¶m b¶o ng−êi ch¨n nu«i cã thÓ vay ®−îc tèi thiÓu 80% vèn ®Çu t− theo dù ¸n ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®P ®−îc thÈm ®Þnh. 3.5. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸c ng©n hµng ngõng cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i vay vèn khi x¶y ra dÞch cóm. 3.6. Thùc hiÖn t¹m khoanh nî vµ tiÕp tôc cho vay ®Ó phôc håi s¶n xuÊt ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i ph¶i thùc hiÖn tiªu huû gia cÇm khi xuÊt hiÖn dÞch cóm. 3.7. Thùc hiÖn ®óng chÝnh s¸ch cho ng−êi nghÌo vay ®Õn 10 triªu ®ång ë ng©n hµng chÝnh s¸ch xP héi kh«ng cÇn thÕ chÊp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 116 b. ChÝnh s¸ch hç trî phßng chèng dÞch vµ tiªu huû gia cÇm m¾c dÞch T¨ng c−êng c«ng t¸c phßng dÞch lµ gi¶i ph¸p tèt nhÊt ®Ó chñ ®éng kiÓm so¸t dÞch bÖnh. Tuy nhiªn, khi dÞch cóm bïng ph¸t th× gi¶i ph¸p tèt nhÊt vÉn lµ kiÓm so¸t chÆt chÏ l−u th«ng s¶n phÈm vµ thùc hiÖn tiªu huû 100% ®µn gia cÇm t¹i c¸c æ dÞch. Qua kh¶o s¸t thùc tÕ cho thÊy chÝnh s¸ch hç trî chi phÝ v¾cxin phßng dÞch vµ chi phÝ ®Òn bï cho c¸c c¬ së ph¶i tiªu huû gia cÇm, ®Ò tµi ®Ò xuÊt mét sè vÊn ®Ò sau: + §èi víi c¸c trang tr¹i vµ doanh nghiÖp ch¨n nu«i gia cÇm thÞt, ®Ò nghÞ Nhµ n−íc ban hµnh chÝnh s¸ch hç trî 30% chi phÝ v¾cxin phßng dÞch. + §Ò nghÞ Nhµ n−íc ®iÒu chØnh møc hç trî tiªu huû gia cÇm tèi thiÓu b»ng 40% gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng (tÝnh theo gi¸ tõng lo¹i s¶n phÈm) ngay tr−íc thêi ®iÓm xuÊt hiÖn dÞch cóm. + §Ò nghÞ Nhµ n−íc ban hµnh qui ®Þnh møc hç trî tiªu huû gia cÇm trong vïng dÞch cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i tËp trung, xa khu d©n c− (qui m« tõ 200 con/løa trë lªn) gÊp 1,5-2 lÇn møc hç trî ®èi víi c¸c hé ch¨n nu«i nhá lÎ ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung, xa khu d©n c−. + §Ò nghÞ Nhµ n−íc ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh møc hç trî tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng dÞch nh− sau: §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ph¶i tiªu huû gia cÇm khi x¶y ra dÞch cóm nh−ng tr−íc ®ã 100% tæng ®µn gia cÇm cña hä ®P ®−îc tiªm v¾cxin phßng dÞch th× ®−îc nhËn hç trî møc cao gÊp 2 lÇn so víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c qui ®Þnh vÒ viÖc tiªm phßng v¾c xin b¾t buéc theo tinh thÇn Q§ 63/2005/Q§-BNN ngµy 13/10/2005 cña Bé tr−ëng Bé NN vµ PTNT. + Trong c¸c ®ît dÞch cóm bïng ph¸t cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ®Pi ngé tho¶ ®¸ng ®èi víi lùc l−îng c¸n bé thó y tham gia c«ng t¸c phßng, chèng dÞch bÖnh nh−: Hç trî 100% chi phÝ b¶o hé lao ®éng, cã chÕ ®é phô cÊp nghÒ nghiÖp, phô cÊp lao ®éng ngoµi giê hîp lý. Ngoµi ra, Nhµ n−íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p phï hîp ®Ó b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña c¸c c¸n bé thó y tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt nguy hiÓm cho c¸ nh©n nh−: Ng¨n chÆn, tÞch thu gia Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 117 cÇm nhËp lËu qua biªn giíi, thu håi, tiªu huû c¸c s¶n phÈm gia cÇm kh«ng râ nguån gèc, xuÊt xø C¸c kiÕn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch hç trî phßng dÞch vµ hç trî tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng dÞch ®−îc tr×nh bµy tãm t¾t trong b¶ng d−íi ®©y. B¶ng 4.18 KiÕn nghÞ chÝnh s¸ch hç trî phßng dÞch vµ tiªu huû gia cÇm Môc tiªu chÝnh s¸ch C¸c néi dung kiÕn nghÞ 1. Hç trî chi phÝ v¾c xin phßng dÞch cho n«ng hé vµ trang tr¹i 1.1. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiªm phßng v¾c xin b¾t buéc ®èi víi ®µn gia cÇm. 1.2. Hç trî 30% chi phÝ v¾cxin phßng dÞch cho c¸c trang tr¹i vµ doanh nghiÖp trong n−íc. 1.3. Ban hµnh chÝnh s¸ch xP héi ho¸ c«ng t¸c thó y vµ vÖ sinh thùc phÈm. 2. Hç trî tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng dÞch 2.1. C¬ së ch¨n nu«i tËp trung, c«ng nghiÖp xa khu d©n c− ®−îc hç trî tiªu huû víi møc gÊp 1,5-2 lÇn ch¨n nu«i nhá lÎ. 2.2. §iÒu chØnh møc hç trî ®Òn bï tiªu huû gia cÇm trong vïng dÞch tèi thiÓu b»ng 40% gi¸ b¸n s¶n phÈm tr−íc khi xuÊt hiÖn dÞch cóm. 2.2. C¬ së ch¨n nu«i tËp trung ®P thùc hiÖn tiªm phßng 100% tæng ®µn ®−îc hç trî gÊp ®«i møc hç trî ®èi víi c¸c c¬ së ch−a thùc hiÖn. 3. C¶i thiÖn chÕ ®é ®Pi ngé ®èi víi ®éi ngò c¸n bé thó y tham gia tiªm phßng vµ dËp dÞch 3.1. TËp huÊn, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cña lùc l−îng c¸n bé thó y tõ trung −¬ng ®Õn c¬ së. 3.2. Hç trî 100% chi phÝ b¶o hé lao ®éng, t¨ng møc phô cÊp lao ®éng ngoµi giê. 3.3. Cã c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña c¸c c¸n bé thó y tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt nguy hiÓm nh−: TÞch thu gia cÇm nhËp lËu qua biªn giíi, thu håi, tiªu huû c¸c s¶n phÈm gia cÇm kh«ng râ nguån gèc xuÊt xø… Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 118 c. ChÝnh s¸ch khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ C¸c gi¶i ph¸p vÒ khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ lµ c¸c gi¶i ph¸p ®ét ph¸ vµ mang tÝnh then chèt ®èi víi ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p vÒ khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî. Qua nghiªn cøu thù tiÔn, ®Ò tµi kiÕn nghÞ mét sè vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®èi víi ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH trong giai ®o¹n tíi nh− sau: B¶ng 4.19 KiÕn nghÞ chÝnh s¸ch khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ Môc tiªu chÝnh s¸ch C¸c néi dung kiÕn nghÞ 1. §µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ng−êi ch¨n nu«i, 1.1. Hç trî 100% kinh phÝ chuyÓn giao kü thuËt ch¨n nu«i gia cÇm th«ng qua ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng. 1.2. Hç trî mét phÇn kinh phÝ cho ng−êi ch¨n nu«i ®i tham quan, häc tËp kinh nghiÖm ch¨n nu«i vµ kiÓm so¸t dÞch cóm gia cÇm.. 1.3. T¨ng thêi h¹n thô h−ëng chÝnh s¸ch −u ®Pi thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã tham gia chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi cho ng−êi ch¨n nu«i. 2. Hç trî ph¸t triÓn c«ng nghÖ giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp. 2.1. ¦u ®Pi vÒ mÆt b»ng, thuÕ ®Êt, thêi h¹n cho thuª ®Êt ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm khÐp kÝn, c¸c c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn thµnh lËp míi ë c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung. 2.2. Cho c¸c chñ trang tr¹i, doanh nghiÖp míi thµnh lËp vay ®Õn møc 50% tæng vèn mua s¾m trang thiÕt bÞ ch¨n nu«i c«ng nghiÖp, trang thiÕt bÞ giÕt mæ c«ng nghiÖp vµ hç trî 50% lPi suÊt trong 5 n¨m ®Çu. 2.3. Rµ so¸t, thanh tra, kiÓm tra trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c c¬ CBT¡CN, c¸c c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn thÞt gia cÇm. Xö lý nghiªm c¸c tr−êng hîp vi ph¹m qui ®Þnh vÒ ®¨ng ký chÊt l−îng s¶n phÈm, mÉu mP hµng ho¸, lµm hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l−îng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 119 d. ChÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch Phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch lµ vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi nhiÒu c¬ së ch¨n nu«i sau khi ph¶i tiªu huû gia cÇm, nhÊt lµ ®èi víi c¸c trang tr¹i qui m« võa vµ lín. T¹i c¸c ®Þa bµn kh¶o s¸t ®P xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng mét sè trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm qui m« kh¸ lín bÞ ph¸ s¶n, ng−êi ch¨n nu«i muèn phôc håi s¶n xuÊt l¹i rÊt thiÕu vèn ®Çu t− nªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Nh»m hç trî ng−êi ch¨n nu«i phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc cÇn cã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò vèn tÝn dông ®Ó ng−êi ch¨n nu«i cã ®ñ ®iÒu kiÖn phôc håi s¶n xuÊt. VÒ chÝnh s¸ch nµy, qua nghiªn cøu thùc tiÔn vµ nguyÖn vänµ c© cña ng−êi ch¨n nu«i, ®Ò tµi kiÕn nghÞ c¸c vÊn ®Ò sau: + Nhµ n−íc cÊp 100% kinh phÝ cho ViÖn Ch¨n nu«i quèc gia, c¸c trung t©m nghiªn cøu ch¨n nu«i gia cÇm hoÆc mét sè doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn b¶o tån, l−u gi÷ gièng gèc b¶o tån nguån gen vµ s¶n xuÊt con gièng s¹ch bÖnh cung cÊp cho ng−êi ch¨n nu«i bÞ tiªu huû ®µn gia cÇm phôc håi ph¸t triÓn ch¨n nu«i sau khi c«ng bè hÕt dÞch. + C¸c c¬ së ch¨n nu«i ph¶i thùc hiÖn tiªu huû gia cÇm cÇn ®−îc t¹m khoanh nî cò (nÕu cã vay ng©n hµng) vµ tiÕp tôc ®−îc vay vèn mua con gièng, mua T¡CN ®Ó phôc håi s¶n xuÊt. Møc vèn ®−îc vay ®−îc c¨n cø vµo tæng dù to¸n dù ¸n phôc håi s¶n xuÊt ®−îc thÈm ®Þnh nh−ng kh«ng thÊp h¬n 60% dù to¸n. §èi víi nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i cã hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm, ®Ò nghÞ ng©n hµng cho vay ®Õn 80% dù to¸n ®−îc thÈm ®Þnh. Cã nh− vËy th× ng−êi ch¨n nu«i míi cã vèn ®Ó phôc håi s¶n xuÊt vµ míi cã c¬ héi hoµn tr¶ nî cò cho ng©n hµng. + Ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng hç trî nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i ph¶i tiªu huû ®µn gia cÇm vÒ kinh phÝ tiªu ®éc, khö trïng hÖ thèng chuång tr¹i. Hç trî 100% chi phÝ v¾cxin phßng dÞch cho løa gia cÇm ®Çu tiªn sau khi hÕt dÞch. §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i ph¶i tiªu huû gia cÇm nh−ng tr−íc ®ã kh«ng thùc hiÖn qui ®Þnh tiªm phßng v¾c xin b¾t buéc cho 100% tæng ®µn th× khi phôc håi s¶n xuÊt kh«ng ®−îc hç trî v¾cxin phßng dÞch. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 120 e. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm ViÖc hç trî ®Òn bï tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng dÞch chØ mang tÝnh t×nh thÕ cÊp b¸ch, nÕu kh«ng kiÓm so¸t chÆt chÏ dÔ dÉn ®Õn sù lPng phÝ ng©n s¸ch Nhµ n−íc, t¹o kÏ hë cho c¸c hiÖn t−îng tham nhòng ph¸t sinh vµ lµm gi¶m lßng tin cña ng−êi ch¨n nu«i víi §¶ng vµ Nhµ n−íc. §Ó gióp ng−êi ch¨n nu«i gi¶m thiÓu rñi ro trong ch¨n nu«i gia cÇm tr−íc bèi c¶nh dÞch cóm th−êng xuyªn r×nh rËp vµ ®e do¹, viÖc ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm lµ gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng ®èi víi ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH còng nh− c¶ n−íc. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay dÞch vô b¶o hiÓm cho c¸c lo¹i n«ng s¶n nãi chung, b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm nãi riªng ch−a ph¸t triÓn do s¶n xuÊt cã tÝnh rñi ro cao. §Ó ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm, ®Ò tµi kiÕn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch nµy nh− sau: - Tr−íc m¾t, ®Ò nghÞ Nhµ n−íc hç trî ®Çu t− x©y dùng m« h×nh thÝ ®iÓm b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm. M« h×nh thÝ ®iÓm b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm cã thÓ giao cho doanh nghiÖp hoÆc tæ chøc, c¸ nh©n cã mong muèn tham gia ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. Ng−êi ch¨n nu«i tham gia mua b¶o hiÓm sÏ ®−îc båi th−êng khi dÞch cóm x¶y ra tuú theo møc ®é thiÖt h¹i. - §Ò nghÞ Nhµ n−íc ban hµnh khung ph¸p lý cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm. - Nhµ n−íc khuyÕn khÝch mäi c¸ nh©n, tæ chøc tham gia ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm trong khu«n khæ ph¸p luËt cho phÐp. Trong tr−êng hîp x¶y ra rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ho¹t ®éng trong lÜnh vùc b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm ®øng tr−íc nguy c¬ tan vì hoÆc ph¸ s¶n th× Nhµ n−íc cã c¸c biÖn ph¸p hç trî tho¶ ®¸ng vµ phï hîp ®Ó phôc håi vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 121 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1 KÕt luËn Nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH giai ®o¹n 2002-2006, ®Ò tµi rót ra 7 kÕt luËn: (1). Ch¨n nu«i gia cÇm lµ ngµnh s¶n xuÊt quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng n«ng nghiÖp vïng §BSH. Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH bÞ gi¶m sót sÏ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn thÞ tr−êng thÞt gia cÇm cña vïng §BSH vµ ¶nh h−ëng ®Õn thÞ tr−êng thÞt gia cÇm ë c¸c vïng l©n cËn. (2). Trong ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë vïng §BSH, vËt nu«i chñ yÕu lµ gµ vµ thuû cÇm, trong ®ã gµ thÞt chiÕm tíi 87% tæng ®µn vµ 88% s¶n l−îng thÞt gia cÇm s¶n xuÊt hµng n¨m. (3). §BSH cã 2 h×nh thøc tæ chøc ch¨n nu«i gia cÇm thÞt lµ ch¨n nu«i nhá lÎ trong c¸c n«ng hé vµ ch¨n nu«i tËp trung, trong ®ã ch¨n nu«i nhá lÎ phæ biÕn trong kho¶ng 80% sè hé n«ng d©n cña vïng. §Õn nay, trong vïng cã 6 ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm cïng tån t¹i: (i). Ch¨n nu«i nhá lÎ, th¶ r«ng kh«ng kiÓm so¸t; (ii). Ch¨n nu«i nhá lÎ cã kiÓm so¸t; (iii). Ch¨n nu«i tËp trung b¸n ch¨n th¶; (iv). Ch¨n nu«i tËp trung víi trang thiÕt bÞ th« s¬; (v). Ch¨n nu«i tËp trung b¸n c«ng nghiÖp; (vi). Ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, tõ khi dÞch cóm gia cÇm xuÊt hiÖn vµ th−êng xuyªn ®e do¹ bïng ph¸t th× ch¨n nu«i nhá lÎ cã xu h−íng gi¶m. Tû träng ®µn gia cÇm ch¨n nu«i nhá lÎ trong c¸c n«ng hé n¨m 2006 so víi n¨m 2002: Hµ Néi gi¶m 34,7%, Hµ T©y kh«ng gi¶m, Th¸i B×nh gi¶m 4,21%. (4). HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c ph−¬ng thøc ch¨n nu«i vµ tû lÖ thuËn víi qui m« løa nu«i. XÐt vÒ gãc ®é thu nhËp trong c¶ n¨m th× ch¨n nu«i c«ng nghiÖp ®¹t cao nhÊt, tiÕp ®Õn lµ ch¨n nu«i tËp trung b¸n c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i gia c«ng, ch¨n nu«i tËp trung b¸n ch¨n th¶. Ch¨n nu«i tËp trung trang thiÕt bÞ th« s¬ vµ ch¨n nu«i nhá lÎ cã kiÓm so¸t ®¹t hiÖu qu¶ rÊt thÊp. (5). DÞch cóm gia cÇm xuÊt hiÖn ë §BSH kh«ng nh÷ng g©y ra nhiÒu Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 122 thiÖt h¹i cho tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u l−u th«ng, ph©n phèi mµ cßn g©y thiÖt h¹i cho ng−êi tiªu dïng. (6). HÖ thèng giÕt mæ, chÕ biÕn thÞt gia cÇm ë §BSH cßn bÊt cËp, ch−a ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Thãi quen mua gia cÇm sèng vÒ tù giÕt mæ cña sè ®«ng ng−êi tiªu dïng thay ®æi rÊt chËm. (7). C¸c chÝnh s¸ch ban hµnh liªn quan ®Õn ngµnh hµng gia cÇm ®P t¹o ra nh÷ng ®éng lùc nhÊt ®Þnh cho ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, mét sè chÝnh s¸ch khi vËn hµnh vµo thùc tiÔn vÉn cßn nhiÒu ®iÓm bÊt hîp lý, cÇn ®−îc bæ sung, hoµn thiÖn. Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH cã 4 ®iÓm m¹nh: (i). C¬ së h¹ tÇng vµ hÖ thèng dÞch vô ch¨n nu«i cña vïng §BSH kh¸ tèt, lµ thÕ m¹nh cÇn ®−îc khai th¸c tèt ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt; (ii). §BSH lµ n¬i tËp trung nhiÒu c¬ së ®µo t¹o, nghiªn cøu vµ chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc-kü thuËt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ trong n«ng nghiÖp; (iii). Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt cña vïng ®P xuÊt hiÖn c¸c m« h×nh trang tr¹i, doanh nghiÖp ch¨n nu«i tËp trung, c«ng nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao; (iv). Trong vïng cã mét sè gièng gia cÇm b¶n ®Þa cã chÊt l−îng thÞt th¬m ngon, ®−îc thÞ tr−êng rÊt −a chuéng. Tuy nhiªn, ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH còng cã 3 ®iÓm yÕu: (i). Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH hiÖn nay chñ yÕu vÉn lµ ch¨n nu«i nhá lÎ, tù ph¸t; (ii). Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ kiÕn thøc kinh tÕ thÞ tr−êng cña ng−êi ch¨n nu«i cßn thÊp; (iii). Ch−a cã sù g¾n kÕt chÆt chÏ gi÷a s¶n xuÊt víi c«ng nghiÖp giÕt mæ tËp trung vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp, ch−a cã s¶n phÈm xuÊt khÈu. Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, ch¨n nu«i gia cÇm thÞt cã 4 c¬ héi: (i). Nhu cÇu thÞt gia cÇm t¹i thÞ tr−êng néi vïng rÊt lín vµ sÏ tiÕp tôc t¨ng lªn theo ®µ t¨ng tr−ëng kinh tÕ; (ii). C¬ së vËt chÊt-kü thuËt cña vïng ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn, khoa häc-c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh; (iii). Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp ®−îc Nhµ n−íc khuyÕn khÝch vµ −u tiªn ph¸t triÓn th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch vÜ m«; (iv). Cã thÓ tranh thñ ®−îc sù quan t©m gióp ®ì cña Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 123 céng ®ång quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ khèng chÕ dÞch cóm gia cÇm. Song, ch¨n nu«i gia cµm thÞt ë §BSH còng ®øng tr−íc 5 th¸ch thøc: (i). §a sè ng−êi ch¨n nu«i thiÕu vèn më réng qui m« s¶n xuÊt; (ii). Yªu cÇu vÒ chÊt l−îng vµ vÖ sinh thùc phÈm ®èi víi thÞt gia cÇm ngµy cµng cao h¬n: (iii). Ch¨n nu«i gia cÇm thÞt vïng §BSH ®ang ®øng tr−íc nguy c¬ ph¶i c¹nh tranh víi s¶n phÈm thÞt gia cÇm n−íc ngoµi; (iv). ThÞ tr−êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho ch¨n nu«i gia cÇm biÕn ®éng phøc t¹p, kh«ng cã lîi cho ng−êi ch¨n nu«i; (v). Hµng ngµy, hµng giê ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH ph¶i ®øng tr−íc nguy c¬ dÞch cóm gia cÇm bïng ph¸t thµnh ®¹i dÞch. Trªn c¬ së ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc cho thÊy cã 4 vÊn ®Ò ®Æt ra víi ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH cÇn ph¶i gi¶i quyÕt, ®ã lµ: (1). CÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó h¹n chÕ ch¨n nu«i nhá lÎ trong c¸c n«ng hé, ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp b»ng sù nç lùc cña ng−êi ch¨n nu«i víi viÖc tranh thñ sù hç trî cña Nhµ n−íc th«ng qua vËn dông s¸ng t¹o c¸c chÝnh s¸ch ban hµnh. Tranh thñ tèt nhÊt sù hîp t¸c, gióp ®ì cña céng ®ång quèc tÕ. (2). §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt gi÷a ng−êi ch¨n nu«i víi doanh nghiÖp chÕ biÕn T¡CN ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn vµ chia sÎ rñi ro khi cã sù xuÊt hiÖn cña dÞch cóm gia cÇm. (3). G¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng tiªu thô, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i tù ph¸t. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i gµ b¶n ®Þa cã chÊt l−îng thÞt th¬m ngon ®Ó khai th¸c thÞ tr−êng trong n−íc. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn thÞt gia cÇm ®Ó ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, tiÕn tíi xuÊt khÈu. (4). T¨ng c−êng c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cho ng−êi ch¨n nu«i b»ng nhiÒu h×nh thøc. Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn, ph©n tÝch t¸c ®éng cña hÖ thèng chÝnh s¸ch vÜ m«, ph©n tÝch c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc, ®Ò tµi ®P ®Ò xuÊt 4 nhãm gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 124 §BSH trong giai ®o¹n tíi, ®ã lµ: (1). Nhãm gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc-qu¶n lý: §Ò tµi ®P dù tÝnh ®−îc tèc ®é t¨ng qui m« tæng ®µn gia cÇm vïng §BSH lµ 5,33%/n¨m, tèc ®é t¨ng s¶n l−îng thÞt gia cÇm lµ 10,54%/n¨m. §Ò tµi kh¼ng ®Þnh ch¨n nu«i nhá lÎ ch−a thÓ lo¹i bá hÕt ®−îc nh−ng sÏ gi¶m dÇn vµ ®−a ra dù b¸o ch¨n nu«i nhá lÎ ®Õn n¨m 2010 chØ cßn chiÕm 21,82% tæng ®µn gia cÇm cña vïng. Trong nhãm gi¶i ph¸p nµy, ®Ò tµi ®P ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh− sau: (i). ChuyÓn ®æi ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nhá lÎ sang ch¨n nu«i tËp trung b»n viÖc qui ho¹ch ®Êt ph¸t triÓn tËp trung vµ tæ chøc c¶n xuÊt nguyªn liÖu CBT¡CN t¹i chç; (ii). Lùa chän ph−¬ng thøc ch¨n nu«i phï hîp víi kh¶ n¨ng ®Çu t− vµ ®iÒu kiÖn cña tõng tiÓu vïng; (iii). G¾n s¶n xuÊt víi giÕt mæ tËp trung vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp; (iv). Phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch cóm gia cÇm. (2). Nhãm gi¶i ph¸p vÒ khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ: §Ò tµi kiÕn nghÞ 2 gi¶i ph¸p quan träng: Mét lµ, ®Èy m¹nh øng dông tiÕn bé KHKT vµ c«ng nghÖ míi vµo ch¨n nu«i (tiÕn bé gièng, kü thuËt ch¨m sãc, qu¶n lý dÞch bÖnh); Hai lµ, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp giÕt mæ vµ chÕ biÕn thÞt gia cÇm.. (3). Nhãm gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ thÞ tr−êng tiªu thô: §Ò tµi kiÕn nghÞ 5 biÖn ph¸p cô thÓ: (i). Ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr−êng; (ii). §a d¹ng ho¸ c¸c kªnh tiªu thô s¶n phÈm; (iii). T¨ng c−êng c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th−¬ng m¹i; (iv). T¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm so¸t chÊt l−îng s¶n phÈm; (v). KiÓm so¸t vÖ sinh, an toµn thùc phÈm. (4). Nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch vÜ m«: §Ò tµi ®P nªu ra c¸c néi dung kiÕn nghÞ cô thÓ ®èi víi 5 lo¹i chÝnh s¸ch: (i). ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung; (ii). ChÝnh s¸ch hç trî phßng chèng dÞch vµ tiªu huû gia cÇm m¾c dÞch; (iii). ChÝnh s¸ch khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ; (iv).ChÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch; (v). ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm. C¸c nhãm gi¶i ph¸p ®P ®Ò xuÊt trªn ®©y cã quan hÖ h÷u c¬ kh¨ng khÝt víi nhau, hç trî nhau. Do vËy, c¸c nhãm gi¶i ph¸p nªu trªn cÇn ®−îc thùc hiÖn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 125 ®ång thêi, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph−¬ng mµ lùa chän gi¶i ph¸p nµo lµ gi¶i ph¸p träng ®iÓm, −u tiªn. ViÖc thùc hiÖn c¸c nhãm gi¶i ph¸p trªn mét c¸ch ®éc lËp, rêi r¹c sÏ kh«ng ®em l¹i môc tiªu mong ®îi. 5.2 KiÕn nghÞ §Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh ngµnh hµng ch¨n nu«i gia cÇm thÞt ë §BSH trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi tr−íc sù ®e do¹ cña dÞch cóm gia cÇm, ®Ò tµi kiÕn nghÞ: + CÇn h¹n chÕ ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ ë khu vùc n«ng th«n vµ lo¹i trõ ch¨n nu«i nhá lÎ, th¶ r«ng ë khu vùc thµnh thÞ, c¸c khu vùc ®«ng d©n. + Nhµ n−íc vµ chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph−¬ng trong vïng cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ, phï hîp víi ®Þa ph−¬ng m×nh trong viÖc khuyÕn khÝch ch¨n nu«i gia cÇm thÞt tËp trung g¾n víi giÕt mæ vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp ®Ó thuËn tiÖn kiÓm so¸t dÞch bÖnh. §Æc biÖt, cÇn tËp trung vµo viÖc hç trî qui ho¹ch mÆt b»ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, hç trî vèn ph¸t triÓn ch¨n nu«i trang tr¹i. KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc ®Çu t− liªn doanh, liªn kÕt x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt con gièng s¹ch bÖnh vµ kinh doanh gia cÇm khÐp kÝn tõ kh©u s¶n xuÊt gièng ®Õn s¶n xuÊt thøc ¨n, ch¨n nu«i gia cÇm thÞt, giÕt mæ, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm. + Nhµ n−íc cÇn cã nghiªn cøu, c¶i thiÖn chÝnh s¸ch hç trî tiªu huû ®µn gia cÇm trong vïng ¶nh h−ëng dÞch theo h−íng ph©n biÖt møc tiÒn hç trî ®Òn bï tiªu huû gia cÇm gi÷a c¸c trang tr¹i, doanh nghiÖp ch¨n nu«i tËp trung víi c¸c c¬ së, n«ng hé ch¨n nu«i nhá lÎ. + VÒ chÝnh s¸ch hç trî tiªm phßng dÞch: §Ò nghÞ Nhµ n−íc nghiªn cøu hç trî mét phÇn chi phÝ v¾cxin phßng dÞch cóm cho c¸c doanh nghiÖp, trang tr¹i, cã chÝnh s¸ch ®Çu t− −u tiªn ®Ó cñng cè m¹ng l−íi thó y, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é ®Pi ngé tho¶ ®¸ng ®èi víi c¸n bé thó y trong c¸c ®ît cao ®iÓm phßng chèng dÞch cóm gia cÇm. + VÒ chÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i phôc håi s¶n xuÊt sau dÞch: Nhµ n−íc −u ®Pi ®Çu t− cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ cung øng nguån gièng s¹ch Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 126 bÖnh. §èi víi ng−êi ch¨n nu«i, sau khi bÞ tiªu huû gia cÇm, ng©n hµng cÇn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch t¹m khoanh nî vµ tiÕp tôc cho vay vèn ®Ó ng−êi ch¨n nu«i phôc håi s¶n xuÊt. + §Ò nghÞ Nhµ n−íc hç trî nguån vèn ban ®Çu ®Ó ph¸t triÓn dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm. T¨ng c−êng tuyªn truyÒn, vËn ®éng ng−êi ch¨n nu«i tham gia mua b¶o hiÓm ®Ó ®−îc chia sÎ rñi ro tõ quü b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm thay cho nguån chi tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Tr−íc m¾t, ®Ò nghÞ Nhµ n−íc hç trî mét vµi ®Þa ph−¬ng trong vïng x©y dùng c¸c m« h×nh thÝ ®iÓm vÒ dÞch vô b¶o hiÓm dÞch cóm gia cÇm ®Ó tæng kÕt vµ nh©n ra diÖn réng./. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 127 Tµi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn §×nh ChÝnh (2005), Nghiªn cøu xu thÕ biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn gi¸ thµnh mét sè n«ng s¶n chñ yÕu trong 5 n¨m tíi (®Ò tµi khoa häc träng ®iÓm cÊp Bé thuéc Ch−¬ng tr×nh kinh tÕ-chÝnh s¸ch vµ thÞ tr−êng). 2. NguyÔn §×nh ChÝnh (2006), Nghiªn cøu t×nh h×nh h×nh cung cÇu vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh hµng gia cÇm tr−íc bèi c¶nh ®e do¹ dÞch cóm gia cÇm (B¸o c¸o nghiªn cøu n¨m thø nhÊt ®Ò tµi khoa häc träng ®iÓm cÊp Bé). 3. Delquigny vµ c¸c céng sù (2004), TiÕn tr×nh vµ ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm ë ViÖt Nam. 4. Jim Hancock (2004), ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm ®Õn 5 quèc gia §«ng Nam ¸. 5. NguyÔn Träng Kh−¬ng, 2005-Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ ch¨n nu«i lîn vµ gµ ë n«ng hé vµ trang tr¹i vïng §BSH-§Ò tµi khoa häc cÊp Bé. 6. NguyÔn §øc L−u, NguyÔn TiÕn M¹nh (2007), Cóm gia cÇm vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng trªn thÕ giíi. 7. NguyÔn TiÕn M¹nh (2007), Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ngµnh hµng gia cÇm trong sù ®e do¹ cña dÞch cóm gia cÇm. 8. NguyÔn ThiÖn (2006). GiÕt mæ, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm gia cÇm qui m« võa vµ nhá (Tham luËn héi th¶o: Gi¶i ph¸p ®æi míi ch¨n nu«i vµ giÕt mæ gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp). 9. Taha, FA (2003), Ch¨n nu«i gia cÇm vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ thøc ¨n ë c¸c quèc gia cã thu nhËp trung b×nh: Tr−êng hîp nghiªn cøu ë Ai CËp. 10. TrÇn C«ng Th¾ng (2004), T¸c ®éng cña tù do hãa th−¬ng m¹i ®Õn ngµnh ch¨n nu«i ViÖt Nam. 11. §inh Xu©n Tïng (2005), S¶n xuÊt gia cÇm quy m« hé gia ®×nh ë ViÖt Nam - §Æc ®iÓm kªnh ph©n phèi vµ chiÕn l−îc ph¸t triÓn. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 128 12. TrÇn C«ng Xu©n (2006), §æi míi hÖ thèng ch¨n nu«i vµ giÕt mæ gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp (Tham luËn héi th¶o: Gi¶i ph¸p ®æi míi ch¨n nu«i vµ giÕt mæ gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp) 13. Rushton vµ c¸c céng sù, 2004- ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm ®Õn 5 quèc gia §«ng Nam ¸. 14. Bé N«ng nghiÖp Mü (2005), B¸o c¸o ch¨n nu«i ViÖt Nam 15. Côc Ch¨n nu«i (2006), B¸o c¸o tæng kÕt ch¨n nu«i giai ®o¹n 2001-2005, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn thêi kú 2006-2015 16. Côc KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m (2000), Tæng kÕt c«ng t¸c ch¨n nu«i, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i 2000-2005-2010. 17. Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Nam (2006), §Ò ¸n ®æi míi hÖ thèng ch¨n nu«i gia cÇm tØnh Hµ Nam (Tham luËn héi th¶o: Gi¶i ph¸p ®æi míi ch¨n nu«i vµ giÕt mæ gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp) 18. Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ T©y (2006), Gi¶i ph¸p ®æi míi hÖ thèng ch¨n nu«i gia cÇm ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng (Tham luËn héi th¶o: Gi¶i ph¸p ®æi míi ch¨n nu«i vµ giÕt mæ gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp) 19. Tæng côc Thèng kª-Niªn gi¸m thèng kª 2003 – NXB Thèng kª, 2004. 20. Tæng côc Thèng kª-Niªn gi¸m thèng kª 2004 – NXB Thèng kª, 2005. 21. Tæng côc Thèng kª-Niªn gi¸m thèng kª 2005 – NXB Thèng kª, 2006. 22. Tæng côc Thèng kª-Niªn gi¸m thèng kª 2006 – NXB Thèng kª, 2007. 23. ViÖn Kinh tÕ n«ng nghiÖp, 2005-Nghiªn cøu gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt m« h×nh øng dông khoa häc c«ng nghÖ ®Ó dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp huyÖn Sãc S¬n-thµnh phè Hµ Néi-§Ò tµi khoa häc cÊp thµnh phè. 24. NghÞ quyÕt sè 03/2000 ngµy 02/2/2000 cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. 25. QuyÕt ®Þnh sè 394/Q§-TTg ngµy 13/3/2006 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. 26. QuyÕt ®Þnh sè 309/2005/Q§-TTg ngµy 26/11/2005 cña ChÝnh phñ. 27. NghÞ quyÕt sè 15/2005/NQ-CP ngµy 4/11/2005 cña ChÝnh phñ. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học kinh tế ---------------------------------- 129 28. ChØ thÞ sè 34/2005/CT-TTg ngµy 15/10/2005 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. 29. NghÞ ®Þnh sè 126/2005/N§-CP ngµy 10/10/2005 cña ChÝnh phñ. 30. NghÞ ®Þnh 14-CP ngµy 19/3/1996 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc qu¶n lý gièng vËt nu«i. 31. NghÞ ®Þnh 15-CP ngµy 19/3/1996 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý thøc ¨n ch¨n nu«i. 32. QuyÕt ®Þnh sè 3065/Q§-BNN-NN cña Bé NN vµ PTNT. 33. QuyÕt ®Þnh sè 63/2005/Q§-BNN ngµy 13/10/2005 cña Bé tr−ëng Bé NN vµ PTNT. 34. Th«ng t− sè 85 /2005/TT-BNN ngµy 23/12/2005 cña Bé NN vµ PTNT ._.